Kernstuk van een efficiënt en milieuvriendelijk hydraulisch teststation

MAART 2011

183

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Kernstuk van een efficiënt en milieuvriendelijk hydraulisch teststation REM-B in Beerse investeerde zo’n 5 miljoen euro in nieuwe gebouwen en installaties om de productie en reparatie van hydraulische motoren, pompen en cilinders af te stemmen op de eisen van de industriële en mobiele markt.

Leuven X - P 309959 - 12,50 EUR

1ste trimester - 41e jaargang - Afgiftekantoor

Driemaandelijks tijdschrift van FIMOP en BELGITRANS -

ecial p s s r u Be on.be i t a m u Ind a 21 n i g a p vanaf

6 - Perslucht en energie-efficiëntie: een stand van zaken

18 - Filtratie en tribo-elektrische lading (TCR)

43 - Energy System Review legt waaier aan besparingen bloot

HET IS NIET DE KLEUR DIE HET VERSCHIL MAAKT, WEL HET BEDRIJF

HOOG TOERENTAL, TEMPERATUUR OF KOPPEL... GEEN PROBLEEM! AZ Hollink biedt het meest complete assortiment aandrijftechnische componenten in de Benelux. Altijd de beste oplossing voor elke situatie. Standaard of geheel op maat. Wij leveren ook TB Woods, Altra Industrial Motion, Huco Dynatork, Stieber Clutch, Warner Electric, Wichita Clutch, Renk, Schmidt-Kupplung, Suco en Peter Electronic. A.Z. Hollink NL I Laan van de Ram 49 I 7324 BW Apeldoorn I t +31 (0)881 200 300 I f +31 (0)881 200 399 I [email protected] A.Z. Hollink BE I Abtsdreef 10 I 2940 Stabroek I t +32 (0) 3 722 11 18 I f +32 (0) 3 722 11 19 I [email protected]

GEDREVEN DOOR AMBITIE AZHOLLINK.EU 100 - Lezersdienst

BELGITRANS

Association Belge pour les Techniques d’Entraînement (mécaniques, électriques, mechatroniques et hydro-dynamiques)

Asbl FIMOP Tél: +32 (0)2 640 77 35 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.fmop.be

Asbl BELGITRANS Tél: +32 (0)2 640 84 32 [email protected] www.belgitrans.be

CONSEIL D’ADMINISTRATION JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo M. DE WINTER, Service Hydro M. BOELS, Parker Hannifin PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth R. DECLEER, Decleer, Gaelens & Part.

CONSEIL D’ADMINISTRATION R. PATERNOSTER, AZ Hollink Belgium L. DE GROEF, Esco Transmissions. G. HEYVAERT, MGH P. BOURGUIGNON, Hansen Transmissionss L. VAN HOYLANDT, Act in Time

VERIFICATEURS AUX COMPTES M. VANDERPERREN, Parker Hannifin

VERIFICATEURS AUX COMPTES O. VAN HEER, WEG Europe

COMMISSIONS CONFEDERATION AFFILIATIONS CONDITIONS GENERALES CETOP ENSEIGNEMENT – IHP EVENTS & SALONS REPERTOIRE REVUE AUTOMATION/HP MARCOM GROUP ENQUETES DE MARCHE - HYDRAULIQUE - PNEUMATIQUE - VANNES E-NEWS – WEBSITE DEONTOLOGIE COORDINATEUR

COMMISSIONS MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE

MEMBRES 2010 AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATLAS COPCO COMPRESSEURS BOGE COMPRESSEURS BOSCH REXROTH BREVINI BELGIO BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS DINAMIK COMPRESSOR Doedijns Fluidap Doedijns International DONALDSON ULTRAFILTER ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH Hansaflex GATES EUROPE HOGESCHOOL WEST-VLAANDEREN (PIH) HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX Manuli Fluiconnecto nv OLAER BENELUX Norgren PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX REM B SAUER DANFOSS SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS TESTO VAN DE CALSEYDE Van Heck Interpieces/Ipar VEMOFLEX

MEMBRES 2010 ABB ACT IN TIME ATB AUTOMATION AVD BELGIUM AZ HOLLINK BELGIUM BEGE AANDRIJFTECHNIEK BRAMMER BREVINI BELGIO CALDIC TECHNIEK BELGIUM Eriks Motion Control ESCO TRANSMISSIONS GKN SERVICE BENELUX HABASIT BELGIUM HANSEN TRANSMISSIONS INT. L. TAS & CO KTR MEA MGH OPTIBELT Psi Control Mechatronics RENOLD CONTINENTAL REXNORD ROTERO BELGIUM SEW EURODRIVE SIEMENS SKF STROMAG TRANSMO VOITH TURBO WEG BENELUX

Hydropneuma

MAART 2011

Association Belge des Fabricants, Importateurs, Distributeurs de Matériel Hydraulique, Pneumatique et d’Automatisme pour l’Industrie et Techniques Associées. Membre du Comité Européen CETOP

183

FIMOP

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Omslagverhaal

COLOFON SECRETARIAAT Wielstraat 12 B - 2880 Bornem Tel Fimop: +32 (0)2 640 77 35 Tel Belgitrans: +32 (0)2 640 84 32 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.hydropneuma.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER René Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaan 500, B 1050 Brussel REDACTIECOMITE Ing. René Decleer, Ing. Roger Stas, Robert Paternoster mba REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B -2880 Bornem PUBLICITEIT Dirk Vermant – gsm: +32 (0)477 270 787 e-mail: [email protected] Redactie Stijn Dom - tel: +32 (0)2 640 77 35 - e-mail: [email protected] DRUKKERIJ Artoos, Kampenhout Verspreiding 6.500 ex. NL + 4.500 ex FR

44 - Kernstuk van een efficiënt en milieuvriendelijk hydraulisch teststation

Inhoud REPORTAGE Perslucht en energie-efficiëntie: een stand van zaken

6

Bagagetransport op de luchthaven van Zürich

11

2 x 14 + 1 x 13 = foutloze transmissie

12

Hydraulische vloeistoffen verminderen brandstofverbruik

15

Siemens lanceert master classes in aandrijftechnologieën

47

TOEPASSING Filtratie en tribo-elektrische lading (TCR)

18

Energy System Review legt waaier aan besparingen bloot

43

Kernstuk van een efficiënt en milieuvriendelijk hydraulisch teststation

44

Slimme machinebeveiliging

48

High-performance aandrijvingen voor havenfaciliteiten

50

BEURZEN

Automation Magazine is een uitgave van de beroepsverenigingen Fimop en Belgitrans.

Beursspecial Indumation.be:

21-41

De advertenties in Automation Magazine worden ter goedkeuring aan het redactiecomité voorgelegd. Alle advertenties die betrekking hebben op de technieken en de producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.

ACTUALITEIT :

54-61

Alle artikels en berichten in de redactionele bijdragen van dit tijdschrift werden door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen advertenties. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten. Volgend nummer: juni 2011

Nieuwe E3X-SD vezelversterkers

42

TopTherm filterventilatoren

42

Nieuwe generatie dataloggers

51

‘Smart Efficiency’ overkoepelende thema van de

AUTOMATION paraît aussi en français

Hannover Messe 2011

Lid van de Unie van de uitgevers van de Periodieke Pers.

Tot 30% energiebesparing dankzij 666 hoogefficiënte LV- & MV-motoren

Copyright FIMOP 2011

183 - MAART 2011 - P 3

53

53

Voorwoord INDUMATION.BE: Fimop en Belgitrans op de afspraak Innoverend vermogen leden Fimop in de schijnwerpers Automatisering was/is de laatste vijfentwintig jaar het trefwoord van de Technologie Sector Ook hydraulica en pneumatica horen hier thuis en zijn niet meer de laagrendement componenten van welk systeem dan ook. Er zijn genoeg voorbeelden waar alleen hydraulica of pneumatica kan en mag gebruikt worden en andere disciplines geweerd (moeten) worden. De voordelen van onze technieken zijn nog steeds te weinig bekend en …onbekend maakt onbemind. Vandaag kan Industriële Hydraulica zich makkelijk meten met andere aandrijftechnieken en nog het best met deze van hoog vermogen, echte flexibiliteit en zelfs een zeer hoge nauwkeurigheid. Pneumatica is sinds jaren de basis van de industriële automatisering, en waar kan men nog zonder perslucht? Dáárvoor zijn onze leden aanwezig op INDUMATION in Kortrijk op 18, 19 en 20 mei 2011. Het innoverend vermogen van onze leden is nog veel te weinig bekend. Daar kan je ze ontmoeten en zullen ze alle machinebouwers, ontwerpers, ingenieurs, verantwoordelijken voor onderhoud, veiligheid, milieu… en zeker ook de lesgevers, leraars en opleidingsverantwoordelijken hartelijk ontvangen. In ieder geval zullen wij op de afspraak zijn. Ing. René Decleer, MSc voorzitter FIMOP vzw.asbl

Leden Belgitrans talrijk aanwezig Net zoals bij levende organismen, is het omzetten van energie in beweging en kracht – hetzij lineair of rotatief – een hoeksteen in ons dagelijks handelen. Mechanische en elektrische aandrijftechnieken vormen hierbij nog steeds de belangrijkste bron, denken we hierbij ook aan de realisaties in de mechatronica. Belgitrans is de vereniging van de belangrijkste Belgische fabrikanten en invoerders van aandrijftechnieken. Haar leden zijn zeer talrijk aanwezig op deze belangrijke beurs en zijn herkenbaar aan het Belgitrans logo. Tevens zijn het uw lokale aanspreekpartners waarmee u direct en op elk bedrijfsniveau in uw eigen taal kunt communiceren over technologie en de oplossingen die het u kan bieden. Of het een totaalconcept of het een aandrijfcomponent zelf betreft, uw vertrouwde gesprekspartners staan voor u klaar met een bredere waaier van bedrijfsaspecten dan u tot nu toe gewend bent. De evolutie van de economische activiteiten en zijn implicaties binnen bedrijfsorganisaties, drijft ons om steeds verder te ontwikkelen. Dankzij de doorgedreven technologische productontwikkelingen in huis of bij hun leveranciers, zijn onze leden het best geplaatst u hierbij de nodige ondersteuning te bieden. We zijn er klaar voor. Daag ons uit en kom ons bezoeken op deze unieke gelegenheid te Kortrijk! Lic. Robert Paternoster, MBA voorzitter Belgitrans n verantwoordelijk uitgever : R.P.A.Decleer

P 4 - 183 - MAART 2011

L aat gebr uik t e sme er olie he t milieu nie t naar de dui v el helpen.

Laat uw gebruikte olie ophalen door een erkend operator. Eén druppel gebruikte olie kan maar liefst

als uw olie volgens de door OVAM, BIM of

moeilijker. Uw gebruikte olie laten ophalen

1000 liter water vervuilen. Mede daarom

OWD voorgeschreven procedure is opge-

is ook goed voor uw portemonnee. Voor

bent u als professionele oliegebruiker ver-

haald, kan deze op een milieuvriendelijke

kleine hoeveelheden hebt u namelijk onder

plicht uw gebruikte olie te laten ophalen

manier worden gerecycleerd. Meng uw olie

bepaalde voorwaarden recht op een forfai-

door een erkend ophaler. Let er evenwel

bijvoorbeeld niet met andere afvalstoffen,

taire vergoeding. Verduiveld mooi meege-

op dat dit correct gebeurt. Immers: alleen

want dat maakt recyclage een heel stuk

nomen, toch?

101 - Lezersdienst

Eerst smeren, dan recycleren Valorlub is een initiatief van het bedrijfsleven en erkend of aanvaard door de drie regionale overheden.

REPORTAGE

Bij persluchtinstallaties komt energierecuperatie meer en meer in de schijnwerpers. Een globaal beheer van het totale machine-apparaat is van belang. Alleen zo kunnen bedrijven de nodige besparingen realiseren.

Perslucht en energie-efficiëntie: een stand van zaken Elk producerend bedrijf is tegenwoordig bezig met energie-efficiëntie. Zeker als er perslucht wordt gebruikt, is dat een niet te verwaarlozen thema. Automation Magazine organiseerde een debat over dit onderwerp. Hieronder leest u het verslag.

hand van metingen en we bekijken wat de mogelijkheden zijn. Een kleine compressor met een groot drukvat is dikwijls aangewezen.”

Wat is volgens jullie de essentie als we het hebben over perslucht en energie-efficiëntie?

Laurent Teughels, sales manager bij AF Belgium: “Dat hangt af van het soort industrie. Compressoren vertegenwoordigen gemiddeld ongeveer 30% van het energieverbruik van bedrijven. Dat hebben studies aangetoond. Het is duidelijk dat het een aanzienlijke kostenpost is. Het feit dat je al dan niet een frequentiegestuurde compressor gebruikt, hangt volgens mij vooral af van het verbruiksprofiel.”

Manu De Clercq, communicatieverantwoordelijk bij Atlas Copco: “Je moet het volledige machine-apparaat in ogenschouw nemen om het probleem van energie-efficiëntie ten gronde aan te pakken. Het gaat bijvoorbeeld over het juist dimensioneren van de compressor. Verder stellen wij alle mogelijke vormen van energierecuperatie voor. Zo kan je een gedeelte van het compressorverbruik een tweede keer gebruiken onder de vorm van warmte.” Jef Goossens, sales manager Benelux bij Boge compressoren: “Iedereen verkiest een frequentiegestuurde machine, maar dat werkt contra-productief op het gebied van energie-efficiëntie. Kleine bedrijven besparen geen eurocent als ze een frequentiegestuurde machine hebben. Een klant is beter af om een compleet nieuw persluchtnetwerk te installeren dat volledig is aangepast aan zijn verbruik en dat voldoende groot en lekvrij is. Daarmee kan hij meer geld besparen dan met een frequentiegestuurde compressor. Die is meestel oversized omdat hij zowel z’n pieken als z’n daluren moet aankunnen. We bekijken het totale plaatje aan de

Norbert Buysse, sales manager bij Maes Compressoren: “We gaan overigens meer en meer naar het verkopen van een concept in plaats van een product.”

P 6 - 183 - MAART 2011

Manu De Clercq, communicatieverantwoordelijk bij Atlas Copco: “Er gaat denkwerk aan vooraf om de componenten juist te kiezen en de juiste beslissingen te nemen.”

Hoe groot is het verbruik van compressoren binnen de industrie? Vormen compressoren een grote slokop op het gebied van energie?

Goossens: “Bij kleine bedrijven heb je een verschillend profiel, afhankelijk van de periode van de dag.” Norbert Buysse, sales manager bij Maes Compressoren: “Perslucht is een van de grootste energieverbruikers binnen de industrie. En je kan maar een beperkt gedeelte van de geïnvesteerde energie opnieuw gebruiken. De meeste gebruikers zijn zich daarvan bewust. Het hangt er allemaal van af wat er tegenover staat. Het is duidelijk dat de fabrikanten er allemaal intensief mee bezig zijn. Goossens: We proberen ervoor te zorgen om onze klanten energie te laten terugwinnen. Want je kan tot 80% van het aantal ge-

Jef Goossens, sales manager Benelux bij Boge compressoren: “Een klant is beter af om een compleet nieuw persluchtnetwerk te installeren dat volledig is aangepast aan zijn verbruik.”

Laurent Teughels, sales manager bij AF Belgium: “De meeste compressor bedrijven beschikken over ‘intelligente’ stuur- en controlesystemen.”

REPORTAGE

De deelnemers aan het debat (van links naar rechts): Laurent Theugels (AF Belgium), Norbert Buysse (Maes Compressoren), Manu De Clercq (Atlas Copco) en Jef Goossens (Boge).

Teughels: “We evolueren naar bedrijven waar een systeem is geïnstalleerd dat volledig gericht is op energierecuperatie. Maar zover zijn we nog niet. Het is wel een feit dat meer en meer firma’s er aandacht aan besteden. Het is een proces dat niet op één dag wordt gerealiseerd.” De Clercq: “Wat recuperatie betreft, moeten we het paard niet voor de kar spannen. Het is interessant voor bedrijven die warm water nodig hebben. Als bedrijven veel warm water of stoom nodig hebben, kunnen die een stuk van de energie die naar perslucht gaat, terugwinnen. Zo kunnen ze besparen op het brandstofverbruik voor het opwarmen van vloeistoffen. Er zijn legio toepassingen van warmte. Je moet de redenering natuurlijk niet omdraaien. Het moet een bedrijf zijn dat warm water nodig heeft.” Worden jullie betrokken bij het ontwerp van de uitbreiding van sites of bij het ontwerp van nieuwe sites? De Clercq: “Wij moeten een concept invoeren. Ingenieursbureaus zijn daar niet mee bezig. De mindset is er niet altijd, en wij moeten die aanwakkeren. Bureaus consulteren ons niet voor het maken van een ontwerp. Maar het moeten sowieso bedrijven zijn die warm water of stoom gebruiken.” Buysse: “Grote bedrijven treden allemaal toe tot een energieconvenant waar zij verplicht zijn bepaalde investeringen te doen. Een convenant is gerelateerd aan de provincie en doet studies en audits in grote bedrijven.” Kan je stellen dat het enkel werkt als er een globale visie achter zit? De Clercq: “Je moet absoluut het totale plaatje bekijken. Anders heeft het geen zin. Energiebesparingen op je machine hebben geen zin als er drukvervallen zijn in het netwerk. Er gaat denkwerk

aan vooraf om de componenten juist te kiezen en de juiste beslissingen te nemen.” Teughels: “Onze rol in dit verhaal is compressoren te maken die weinig energie verbruiken. Daarbij zijn de interne componenten belangrijk, zoals een motor met een hoog rendement. Maar uiteraard moet het plan kaderen in een algemene visie van het betrokken bedrijf. Er zijn sommige studiebureaus die daar rekening mee houden, maar dikwijls merken we dat het louter blijft bij het plaatsen van de compressor.” Goossens: “Bij openbare aanbestedingen moet je als leverancier voldoen aan het lastenboek, ook al merken we dat er niet altijd de beste voorstellen in staan. Maar als je een ander voorstel formuleert, maak je geen kans om het contract binnen te halen. Het lastenboek is meestal opgesteld door een ingenieursbureau, maar over het algemeen wordt er weinig rekening gehouden met energie-efficiënt perslucht maken.” Buysse: “Er zijn bedrijven die erin slagen om hun medewerkers ervan te doordringen dat perslucht en energie-efficiëntie hand in hand gaan, dat het om meer gaat dan perslucht alleen. Het is een mentaliteit die duidelijk aanwezig is in de bedrijfscultuur.” Maakt de constructie van de compressor iets uit voor de energieefficiëntie? Goossens: “Bij de heel grote debieten verbruiken drietraps turbocompressoren het minste energie. Dat geldt voor een relatief constant verbruik aan een wel bepaalde druk. Bij een sterk schommelend verbruik of als er verschillende drukniveaus nodig zijn, dan zijn schroefcompressoren meer aangewezen. Verbruikers van 1 tot 30 à 40 Nm3/min doen best beroep op schroefcompressoren ,al dan niet van verschillende capaciteit (met cascade regeling met prioriteiten in functie van het ogenblikkelijk verbruik).In vele gevallen zal men (een) snelheidsgeregelde machine(s)in parallel laten werken met machines met vaste snelheid. Bij een laag en niet permanent verbruik zoals in een garage is een zuigercompressor de meest efficiënte oplossing.”

183 - MAART 2011 - P 7

t

ïnvesteerde kW terugwinnen. We spreken over warm water van rond de 70 à 75° C als maximum temperatuur voor een gesloten circuit (50°c voor een open circuit omwille van het risico van kalkafzetting).”

ADVERTORIAL

Atlas Copco toont de superieure energiezuinigheid van schroeftechnologie voor luchtblowers aan Perslucht met lage druk vormt de hoeksteen van vele productieprocessen en is essentieel voor een ongestoorde voortgang van de productie. Met het ontwikkelen van een lagedrukblower op basis van de schroeftechnologie, is Atlas Copco erin geslaagd belangrijke stappen te zetten in de verlaging van het energieverbruik. In de ZS-schroefblowers wordt het concept van de interne compressie toegepast, waar de traditionele Roots-lobbenblowers externe compressie toepassen om de systeemdruk te bereiken. Tests onder toezicht van en gecertificeerd door de onafhankelijke Technischer Überwachungs-Verein (TÜV) uit Duitsland, hebben aangetoond dat de ZS-blower 23,8 procent energiezuiniger is dan een drielobbige blower bij een druk van 0,5 bar(e), en 39,7 procent bij een druk van 0,9 bar(e). (technisch witboek beschikbaar op www. efficiencyblowers.com).

Innovatieve schroefblowers De ZS van Atlas Copco is een 100% olievrije schroefblower, die het resultaat is van tientallen jaren ervaring met het ontwerpen en produceren van innovatieve schroefblowers. Met de ZS-blowers beschikt u over een unieke, volledig geïntegreerde eenheid waarmee u uw energiekosten met gemiddeld 30% kan verlagen. De industriële fabricage in het algemeen, maar vooral toepassingsgebieden, zoals afvalwaterzuivering, pneumatisch

transport, energieopwekking, de levensmiddelen- en drankenindustrie, de farmaceutische en chemische industrie, de pulp- en papierindustrie, de textiel- en cementindustrie kunnen in hoge mate profiteren van deze energiezuinige, uiterst betrouwbare serie olievrije persluchtoplossingen van Atlas Copco. www.atlascopco.be www.efficiencyblowers.com n 102 - Lezersdienst

De technologie van morgen, hier en nu

Trap uw oude blowers eruit, en spaar energie met onze nieuwe schroefblowers

Vergeet uw oude blowers en stap over naar de technologie van de toekomst. De nieuwe schroeftechnologie van de Atlas Copco ZS-blowers is gemiddeld zo’n 30% energiezuiniger dan de bestaande lobben- of rootstechnologie. Door het energieverbruik van uw blowersysteem te verminderen, zal u niet alleen heel wat milieuvriendelijker werken, maar biedt u tegelijk een beter antwoord op de vraag naar duurzame produktiviteit en lagere CO2-uitstoot. Wil je weten hoe u met Atlas Copco ZS-blowers en -compressoren uw energiekosten kunnen verlagen? Kijk op www.efficiencyblowers.com www.atlascopco.be

103 - Lezersdienst

Atlas Copco | ZS launch | A5 Landscape 210 x 148,5 mm | Nederlands P 8 - 183 - MAART 2011

t

REPORTAGE

Hoe liggen de verhoudingen tussen de productie van de perslucht, het verbruik en de aankoop van de compressor? Buysse: “Er zijn heel wat bedrijven die een toerental geregelde compressor plaatsen en er nadien niet meer op terugkomen. Maar het is zaak om te bekijken of de machine wel naar behoren werkt. Dat gebeurt naar mijn gevoel te weinig. We gaan overigens meer en meer naar het verkopen van een concept in plaats van een product.” Teughels: “De investering bedraagt 15% en het onderhoud en de energie nemen ongeveer 85% van de kost voor hun rekening.” De Clercq: “De bewustwording zit hem erin om de aandacht van de klant van die 15% naar de 85% te brengen. We doen ook een audit bij het begin van een project. Maar het zou handig zijn om die na bijvoorbeeld drie jaar te herhalen. Zo kan je optimaliseren in functie van de evolutie van het bedrijf.” Wie is het best geplaatst om audits te doen? Buysse: “Zowel compressorleveranciers als onafhankelijke organismen komen hiervoor in aanmerking. Laborelec is zo’n onafhankelijke partij die nuttig werk levert.” Goossens: “Als we een meting doen in een bedrijf, moeten we in eerste instantie weten of de periode van de meting wel representatief is. Je moet betrouwbare informatie kunnen verkrijgen. Het kan ook zijn dat je een te zware installatie verkoopt, maar dat is nefast omdat ze dan niet is afgestemd op de behoeften van het bedrijf. We hebben er dus alle belang bij om de meting zo goed mogelijk te doen. Als je metingen vergelijkt, moet er natuurlijk ook sprake zijn van een stabiel productieproces.” NvdR: Ook de beroepsvereniging Fimop beschikt over de mogelijkheid om als onafhankelijk organisme audits uit te voeren. Wat is de invloed van een snelheidsregeling/frequentiesturing? De Clercq: “Die past z’n toerental aan aan het persluchtverbruik. Hij draait maar zo snel als de toepassing nodig heeft. Je kan er tussen 20 à 30% energie mee besparen. Bij een vast toerental blijft de motor zijn plus/minus nominaal vermogen leveren zolang de compressor perslucht produceert.Tijdens de zogenaamde leegloopperioden (compressor draait doch levert geen perslucht) valt het energieverbruik weliswaar op een lager niveau doch dit is grosso modo toch nog 20 à 30% van het nominale vermogen (mede door het slechte rendement van de motor op dat ogenblik) .Een bijkomend voordeel van een toestel met frequentiesturing is de soft start zonder piek in het stroomverbruik. Bij een continu en plus minus constant persluchtverbruik is een vast toerental vanzelfsprekend beter dan een snelheidsgeregeldecompressor.” Waarop moet je letten binnen een compressorzaal? Wat zijn de voornaamste aandachtspunten? Goossens: “Een goeie koeling en een goeie dimensionering van het ventilatierooster. De opstelling is ook van belang.” De Clercq: “Je moet het aanzuig- en de afvoerkanaal correct kanaliseren. Hoe kouder de aangezogen lucht, hoe hoger het rendement. Koudere lucht betekent minder volume dus kunnen we meer massa aanzuigen.”

Buysse: “We hebben ooit een toepassing gehad waarbij een bedrijf de aanzuiging van de turbo-compressor deed in een geklimatiseerde zaal. Je kon dat monitoren; je zag dat aan de kW/h meter. Een zaal klimatiseren kost geld, maar dat kan een duidelijke toegevoegde waarde leveren.” Teughels: “Een punt waarop ik zou willen terugkomen is de meest voorkomende situatie waarbij meerdere compressoren in gebruik zijn en hoe ervoor zorgen dat ze samen optimaal gebruikt worden. Dit is des te meer het geval als er verschillende soorten compressoren gebruikt worden. De meeste compressor bedrijven beschikken over ‘intelligente’ stuur- en controlesystemen die een optimale werking van een compressorcentrale kunnen garanderen.” Goossens: “Het beheren van een aantal compressoren, is niet zomaar iets dat je uit je mouw kan schudden. Er komt meer bij kijken. Je hebt inzicht nodig in het produceren van perslucht om dat op een correcte manier te beheren. De meeste systemen proberen proactief te reageren aan de hand van verschillende parameters. Het systeem moet zo geprogrammeerd zijn dat – afhankelijk van debietvraag – steeds de juiste compressor of compressorcombinatie opgeroepen wordt.” Op welke manier beïnvloedt onderhoud of het gebrek eraan het energieverbruik? Teughels: “Bij een schroefcompressor is het duidelijk dat de kogel- en rollagers verslijten hetgeen een duidelijke invloed heeft op het energieverbruik evenals op het rendement.” De Clercq: “De aanzetdruk daalt en de olieafscheiding geraakt vervuild en zo krijg je een grotere drukval. Door de slijtage van de componenten neemt ook het energieverbruik toe. Een contract met een klant is sowieso gebaseerd op proactief onderhoud. De fabrikant kan perfect inschatten wat het beste onderhoudssysteem is voor een machine en heeft alle expertise in huis. Een grote of kleine olie-afscheider heeft invloed op de standtijd en de energieverliezen. Een revisie een jaar uitstellen is absoluut geen goed idee. Je neemt dan een risico dat eigenlijk onverantwoord is. Als een machine vastloopt, is er ook nog eens verlies van productie.” Buysse: “Door de crisis zijn er bedrijven die op onderhoud bezuinigden en die betalen dat achteraf cash. Dat is dus geen goede keuze geweest. Bovendien heeft een niet onderhouden compressor een nefaste invloed op het energieverbruik, maar dat is geen zichtbare kost.” Hoe zinvol is het om perslucht per kubieke meter aan te kopen? Buysse: “In heel grote bedrijven die heel veel perslucht afnemen is dat een goede oplossing. Bedrijven kunnen immers beslissen om liever te investeren in hun productiefaciliteiten eerder dan in ‘niet productieve’persluchtcentrales.” Teughels: “Inderdaad er zijn bedrijven die de aankoop van perslucht en het beheer van persluchtinstallaties volledig uitbesteden en dus geen eigenaar zijn van hun persluchtcentrale. Het gaat hier meestal om een beleidskeuze van een bedrijf en met name van de financiële afdeling.” n 104 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 9

IT’S ALL IN OUR POWER.

Specialist in degelijke totaaloplossingen

erkend integrator

handling machines

logistieke oplossingen

meedenkend klankbord

robotica

automatisering van machines en processen

multidisciplinair robuust maatwerk

Kortrijk Xpo / 18-20 mei 2011 - Bezoek ons op onze stand H12

Groep Ceratec I Rue du Touquetstraat 228 I B-7782 Ploegsteert I T +32 (0)56 56 57 58 I [email protected]

www.ceratec.be

105 - Lezersdienst

REPORTAGE

Omdat hier kwetsbare goederen getransporteerd worden, zorgen meteen meerdere dempingelementen van BIBUS AG en ACE Stoßdämpfer ervoor, dat noch de bagage noch de wagens tijdens de bliksemsnelle ritten schade oplopen.

Bagagetransport op de luchthaven van Zürich

Veilige constructie tegen beschadigingen aan bagagewagens: TUBUS structuurdempers, type TA 40-16 en drie dempingplaten ACE-SLAB SL-030 van verschillende dikte.

Voortreffelijke bescherming van de bagage met ACE-componenten op de luchthaven Zürich, die in 2010 voor de zevende keer op rij de World Travel Award in de categorie ‘beste Europese luchthaven’ kreeg.

In de catacomben van de luchthaven van Zürich heerst een grote bedrijvigheid. Want terwijl boven de reizigers zich haasten, zijn 1.200 bagagetransportwagens ondergronds voortdurend op weg van de check-in-balies naar de gates en terug.

bestaande TUBUS dempers gebruikt. Zij nemen dan de extra krachten op. Een combinatie van verschillende veiligheidsproducten is in dit geval in meerdere opzichten zinvol. Een op elkaar kleven van acht lagen SLAB-platen op beide uiteinden van de wagens zou hun afmetingen onpraktisch maken, de TUBUS-dempers zijn daarentegen duidelijk plaatsbesparender. Omdat ze echter op maximaal 5 m/s berekend zijn, volstaan ook zij zonder de extra SLAB-hulp bij deze taakstelling niet. Krachtigere industriestootdempers gebruiken, zou te duur zijn en levert een bijkomend probleem op: zelfs hun hoge standtijden van meerdere miljoenen slagen zouden op termijn niet opgewassen zijn tegen de talloze kleine botsingen aan de wagens. De levensduur van de prijsgunstigere TUBUS-dempers is met ca. 1 miljoen slagen niet helemaal dezelfde, maar omdat de SLAB-platen bij de slimme dubbele constructie het grootste deel van de schokken opvangen, speelt dit geen rol.

Luchthavens streven ernaar, de wachttijden van hun gasten zo kort mogelijk te houden. Want zij willen zo snel mogelijk op hun bestemming aankomen en daar meteen ook hun bagage in ontvangst nemen. De bagageafhandeling moet dus vlot verlopen. Daarbij worden in Zürich 1.200 transportwagens gebruikt, om de bagage veilig van A naar B te brengen. De 120 kg zware wagens worden van elkaar onafhankelijk en ongekoppeld door middel van lineaire motoren aangedreven en bereiken op hun achtbaanachtige trajecten snelheden tot 8 m/s, dit komt overeen met bijna 30 km/h. Bij het wisselen van de verschillende banen en bij aankomst komt het daarbij altijd weer tot kleinere en grotere kop-staartbotsingen op deze bagageachtbaan.

Twee productfamilies kopen en toch geld besparen Zowel ACE als BIBUS zijn oplossingspartners voor hun klanten. Het voorbeeld van het luchthaventransportsysteem documenteert dat. Hier worden ondertussen zowel dempingplaten uit de SLAB geheten productreeks van ACE als structuurdempers van het type TUBUS aan de voor- en achterkant van de wagens gebruikt, om ze doeltreffend te beschermen. Zowel de uit polyurethaan gemaakte SLAB-platen als de TUBUS gedoopte buisvormige dempers worden meestal gebruikt, als een massa in beweging niet positieprecies afgeremd moet worden. De aanpasbare platen kunnen wegens hun hoge inwendige demping schokken tot ca. 1 m/s opvangen. In Zürich werden meteen drie verschillende platen van het type SL-030 met verschillende dikte op elkaar gekleefd en dan aan de achterkant van de wagens aangebracht, om snelheden tot 3 m/s tolereerbaar te maken en zo het grootste deel van alle te verwachten schokken veilig op te vangen. Pas bij nog hogere snelheden worden de uit copolyester-elastomeer

De fantasierijke wereld der machinebouwers In Zürich werden uit de 80 afzonderlijke producten tellende TUBUSfamilie de structuurdempers van het type TA 40-16 gebruikt. De door hen opgenomen, tot 80 Nm/slag grote krachten worden bij hen, zoals bij alle andere structuurdempers, door wrijving in warmte omgezet. Een deel van de optredende energie wordt hierdoor afgebouwd, terwijl het andere deel door de terugplaatsing van het lichaam in zijn oorspronkelijke positie weer afgegeven wordt. De TA-reeks onderscheidt zich door degressieve karakteristieken, die hier noodzakelijk zijn. Voor andere toepassingen bieden de dempingspecialisten BIBUS en ACE ook types met lineaire of progressieve karakteristieken aan. Speciale producties worden gemaakt in functie van de behoefte. Het voorbeeld van de luchthaven Zürich toont, dat dit ook productgroepoverkoepelend mogelijk is. En zo worden door de constructeurs alle maatregelen genomen, opdat het op de luchthaven Zürich in de toekomst nog drukker kan worden dan nu al het geval is. n 106 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 11

REPORTAGE

Aluminiumschroeven met multispindel veilig in de greep.

2 x 14 + 1 x 13 = foutloze transmissie Met twee 14-voudig- en één 13-voudig-schroefsyteem monteert transmissiespecialist ZF zijn nieuwe 8-traps-automatische versnellingsbak. Het bijzondere: om gewicht te besparen, is niet alleen het dunwandige huis van aluminium, maar ook de schroeven. De besturing is zo geprogrammeerd dat niets kantelt en zetverschijnselen worden vermeden. Automobieltoeleverancier ZF stelt nieuwe normen bij de montage van hun nieuwe 8-traps-automatische versnellingsbak. Zij maken brandstof besparingen van 6 % mogelijk en worden in personenwagens van een Zuid Duitse top automobielfabrikant ingebouwd. Door hun lichte bouwwijze stelt de voor hybride-aandrijving geschikte transmissie Type 8HP, hoge eisen aan de schroeftechniek, daarom heeft ZF op een nieuwe montagelijn gekozen voor geïndustrialiseerde schroeftechniek van Atlas Copco Tools. “Voor het eerst hebben wij een aandrijfhuis met alle verbindingen compleet in aluminium uitgevoerd”, zegt Michael Sossong, die in de ZFfabriek in Saarbrücken op de afdeling montageplanning en procesoptimalisatie voor onder andere verantwoordelijk is voor de schroeftechniek. De ontwikkelaars van ZF braken met de traditionele montagewijze, om voor het huis voor aluminium en voor de bouten voor staal te kiezen, zo kon men aanzienlijk besparen op het gewicht. Omdat nu ook de bouten van aluminium zijn moest de montage op de nieuwe montagelijn met een passende techniek worden uitgevoerd, die geheel verzorgt werd door Atlas Copco Tools. Want de dunwandige aluminiumgietstukken vereisen de hoogste zorgvuldigheid bij het monteren. “Simpel vastdraaien op het gevraagde aandraaimoment zou tot kwaliteitsproblemen lei-

den”, daarvan is Sossong overtuigd. Maar met gedetailleerde verbindingsanalyses, die ZF samen met Atlas Copco heeft uitgevoerd, kwamen de Saarbrückers de optimale montagestrategie op het spoor.

Simultaneous engineering De kritische montage van de ‘olieverzorging’ is een goed voorbeeld voor de hoge eisen die aan de schroeftechniek worden gesteld. Om de oliepomp in te bouwen in de aandrijfdeksel zijn 14 M8 en M10 bouten nodig. Om te zorgen dat de moeilijk toegankelijke olieverzorgingsmodule niet kantelt, of dat er zetverschijnselen optreden, moeten de 14 bouten gelijkmatig worden aangetrokken. “Dat is met een met de hand gestuurde enkele spindel onmogelijk”, verklaart Michael Sossong, die daarom de voorkeur gaf aan een 14-voudige multispindel. Deze tot 2000 omw-1 snelle QST-inbouwspindels zijn in een cirkel, zo dicht mogelijk bij elkaar gepositioneerd en monteren alle 14 Torx-schroeven gelijktijdig op een voor-moment van 4 Nm. Onmiddellijk daarop zet een ingebouwde rem, de schroefunit torsievrij vast. Pas dan trekken de 14 spindels de schroeven verder vast op 8 Nm en aansluitend op de eveneens vastgestelde aandraaihoek. Vooral de variatiemogelijkheden van de multispindels worden door Ing. Sossong onder de aandacht gebracht: “Hij monteert alle drie varianten van de 8HP-transmissie, praktisch zonder ombouwkosten.” Dankzij simultaneous engineering: de nauwe samenwerking tussen de constructie- en montageafdeling, al in een vroeg ontwikkelingsstadium, maakt de 8HP-transmissie een flink stuk montagevriendelijker. “Mocht blijken dat er meer variaties van deze versnellingsbak zullen komen, bevelen wij een uniform schroefbeeld aan voor alle geplande types.”

Over de band loopt het op de werkstukdrager gefixeerde aandrijfhuis tot onder de 14 voudige multispindel. Op het diepste punt van het klokvormige huis wordt de olieverzorgingsmodule gemonteerd. Reeds bij het naar beneden gaan naar het onderdeel, stelt de schroefunit zich automatisch in op ieder van de 14 verbindingen. (Foto: Atlas Copco Tools)

P 12 - 183 - MAART 2011

REPORTAGE

ste middenafstand van 31 mm. Zulke compacte afmetingen sparen bij de installatie veel plaats uit en verbreden het inzetbare gebied van de QST-spindels op tot nu toe niet oplosbare multiverbindingen. Door een codering op de werkstukdrager herkent de multispindel welke 8HP-variant over de transportband naar hem toekomt. “Daardoor kunnen wij vanaf serie één probleemloos voortdurend wisselende transmissietypes assembleren”, beklemtoont Michael Sossong. “Vroeger hadden wij voor elke aandrijfvariant een eigen schroefstation nodig.” De Power-Macs-besturingen garanderen een proceszekere afloop, de uitgekiende mechaniek vermindert de behoefte aan montagetechniek met tweederde.

Leiding aan operator bij handschroevendraaiers

Montage met de 14-voudige multispindel van bovenaf in het aandrijfhuis. (Foto: Atlas Copco Tools)

Flexibele fabricage voor de kleinste aantallen Tijdens het naar beneden gaan van de schroefunit, stellen de geïntegreerde pneumatische cilinders door een drievoudige verstelling, de 14 schroefspindels tot een tiende millimeter nauwkeurig in op het juiste schroefgat – in minder dan 5 seconden. Zelfs bij de klein-

Niet alle montagestappen zijn zo complex als de montage van de olieverzorging. Maar desalniettemin twee multispindelstations meer – een 13- en nog een 14- spindel – moeten de transmissies doorlopen op hun weg naar de completering. Naast deze 41 spindels voor alle soortgelijke, zich herhalende verbindingen heeft de totale 8HP-lijn nog twaalf handmoeraanzetters. Typisch lean production. Drie zijn uitgerust met een pick-and-set-systeem. “Daar grijpt men bij de montage van appendagesop terug”, zegt Michael Sossong: “Want hun schroefbeeld wisselt doorlopend, en zo blijven we in de fabricage variabel.” Dit eveneens door Atlas Copco geleverde systeem ondersteunt en stuurt de operator bij onoverzichtelijke verbindingen, zogenaamde ‘jobs’. Een beeldscherm boven het pick-and-set-station toont elk actueel component en geeft door optische signalen het volgende schroefstation aan. Zo gauw de operator deze benaderd heeft met de in een momentarm gefixeerde schroefspindel en goed gemonteerd heeft, springt het schroefpunt in de display op groen en de volgende schroefpositie begint te knipperen. Doordat de besturing van de moeraanzetter alleen op het juiste schroefstation vrij geeft, worden montagefouten uitgesloten. Alle montagegegevens worden gedocumenteerd en door de lijn-PLC en met het transmissienummer verenigd. Alles is samengebracht in een netwerk en het gehele schroefproces is wordt gecontroleerd. “Daarmee hebben wij de nul-fouten-montage praktisch bereikt”, meent Sossong. n 107 - Lezersdienst

Het pick-and-set-systeem ondersteunt en stuurt de operator bij onoverzichtelijke verbindingen (jobs). De visualisering op het beeldscherm en de positiebewaking van de moeraanzetter, sluiten montagefouten uit. (Foto: Atlas Copco Tools)

183 - MAART 2011 - P 13

Controle van de toekomst De toekomst: de bionic handling assistant als standaardproduct. Nu beschikbaar: Het modulaire elektrische platform CPX. Ideaal voor complexe controletaken. Met veel integreerbare functies zoals motion control.

www.festo.be 108 - Lezersdienst

Winner 2010

REPORTAGE

Multigrade oliën worden gebruikt omdat deze voorzien in meer consistente viscositeit over een groter temperatuurbereik. Toch worden monograde vloeistoffen nog veel gebruikt in hydraulische toepassingen.

Hydraulische vloeistoffen verminderen brandstofverbruik.

Industriële machines werken in temperatuur gecontroleerde omgevingen, dus monograde vloeistoffen zijn een praktische keuze. Anderzijds is voor commerciële voertuigen en mobiele uitrusting ,door de temperatuursvariaties en energie efficiëntie overwegingen, de multigrade hydraulische vloeistoffen een betere keuze. Bijna een decennium lang hebben studies en proeven te velde op ‘off-road’ machines vastgesteld dat brandstofefficiëntie afhangt van de temperatuur van de hydraulische vloeistof, de viscositeit, de stabiliteit op afschuiving, en dat multigrade vloeistoffen het brandstofverbruik kunnen verminderen. fig. 1

Het Vloeistof Technisch Comité van de National Fluid Power Association (NFPA) heeft voorgesteld om een viscositeit classificatiesysteem op te stellen analoog aan de SAE J300 specificaties voor motoroliën. Deze nieuwe classificatie gebruikt de letter L in plaats van de W (om misverstanden te vermijden met motoroliën) voor de aanduiding van de lage temperatuur klasse. Voorbeeld: een NFPA 32L-68 hydraulische vloeistof heeft de kenmerken van een lage temperatuur viscositeit van een ISO 32 hydraulische vloeistof en de hoge temperatuur viscositeit van een ISO 68. Vloeistoffen die aan voldoen aan de vereisten van de voorgestelde NFPA energie efficiënte classificatie systeem verhogen de brandstofbezuinigingen en de productiviteit, terwijl ook de CO2 uitstoot vermindert. Figuur 1 vertoont het diagram met de verhoging van het totaalrendement in functie van de temperatuur, voor een schottenpomp Draaiende met HM 46 olie (antislijtage) tgo HV 46 (hoge viscositeitindex – VI = 160) en dit voor drie verschillende pomppatronen. Let op de verhoging, die zelfs bij een temperatuur van 0° C en lager zeer substantieel is.

‘Fluid-power’- rendement Een kritisch verschil tussen hydraulische en motorolie toepassingen is de werkdruk. De drukken bij een smeersysteem van een

motor zijn 40 tot 60 psi (2,8 tot 4,2 bar). Hydraulische systemen werken aan 100 keer hoger. Hoge drukken veroorzaken spanningen in de schuifkracht zodat de polymeren in multigrade motoroliën vernietigt worden. Daarom is bij het gebruik van polymeren in energie-efficiënte vloeistoffen die moeten voldoen aan een hoge stabiliteit op afschuiving. Op de tweede plaats is de viscositeit de zeer belangrijke eigenschap voor het rendement van een hydraulische pomp. De twee elementen die het pomprendement bepalen zijn het volumetrisch en het mechanisch rendement. Het mechanisch rendement is de wrijvingsverliezen in een hydraulische component samen met de energie nodig voor de draaibeweging van de pomp of motor. Het volumetrisch rendement zijn de stromingsverliezen en de interne lek. Beide eigenschappen zijn viscositeitafhankelijk. Het optimale totaalrendement van een pomp komt overeen met de maximum product van volumetrisch en mechanisch rendement. Figuur 2 vertoont een diagram van het rendement in functie van de viscositeit. Het optimaal viscositeitbereik is blauw gekleurd. 2 fig. Omdat mobiele hydraulische systemen meestal werken in het steil gedeelte van de volumetrische rendementscurve, heeft een verhoging van de viscositeit bij hoge temperaturen de neiging om het volumetrisch rendement te verbeteren en energieverbruik te verminderen. Gedurende een koudstart, wanneer de viscositeit potentieel hoog is, zal een laagvisceuze hydraulische vloeistof het mechanische rendement verbeteren en leiden tot een beter totaalrendement . Een schuifkracht stabiele, met hoge viscositeitindex, hydraulische vloeistof laat de gebruikers toe de twee doelen te bereiken. Onderzoekers die vloeistoffentests in meerdere soorten pompen hebben een model ontwikkeld om het volumetrisch rendement te voorspellen als een functie van de viscositeit. In het algemeen: Qa = Qn – k(P/η) waarbij Qa = actueel debiet (l/min) Qn = nominaal debiet (l/min) k = geometrische constante van de pomp P = druk uitgang pomp (bar) η = kinematische viscositeit (mm2/s) >de term k(P/η) vertegenwoordigd de interne lek van de pomp. Lekkage vermindert wanneer de viscositeit van de vloeistof vergroot, met als resultaat een hoger debiet en een verbeterde volumetrisch rendement. In figuur 3 stelt het diagram het rendement voor in functie van de kinematische viscositeit bij 250 bar. De pomp is een Parker Denison T6CM.

183 - MAART 2011 - P 15

t

Mutigrade hydraulische vloeistoffen zijn niet goedkoop, maar kunnen duizenden besparen in brandstofkosten. Fabrikanten die op zoek zijn naar verminderingen in brandstofkosten voor de ‘off-road’ machines zouden moeten lessen trekken uit de automobiel industrie. Monograde motoroliën werden niet goedgekeurd voor gebruik in personenwagens voor decennia, deels omdat ze de eisen voor brandstofbezuinigingen niet kunnen halen.

AF Belgium

ASCO numatics

Atlas Copco

BOGE

Brevini

Bürkert Contromatic

Clippard

Compair Geveke

Cqs Technologies

Decleer - Gaelens

Doedijns Fluidap

Doedijns International

Donaldson

Eriks+Baudoin

Euregio Hydraulics

Festo

Manuli Fluiconnecto

Fluidtech

Gates Europe

Hansa Flex

Howest

Hydac

Hydraulic Assistance

Hydraumec

www.belgitrans.be

BELGISCHE VERENIGING VOOR AANDRIJFTECHNIEK vzw ASSOCIATION BELGE DE LA TRANSMISSION asbl Hydro - Tools

Hydrauvision

Ingersoll Rand

Louizalaan 500 Av. Louise, Brussel 1050 Bruxelles e-mail: [email protected]

Norgren

Olaer

Pall

Parker Hannifin

Pirtek

REM-B

Bosch Rexroth

Sauer Danfoss

Service Hydro

SMC Pneumatics

Testo

Van de Calseyde

IPAR (Van Heck Interpieces)

Vemoflex

0 Fimop portrait 2éme.indd 1

15/03/11 13:52

Belgitrans_90x265_2011_def.indd 1

17-01-2011 10:29:43

t

REPORTAGE

fig. 3

Echte besparingen - Een middelgrote graafmachine, een mini graafmachine en een slipstuur lader. - Een SAE 10W (VI 104) olie wordt gebruikt in de middelgrote graafmachine; - Een ‘alle seizoenen’ ISO 46 (VI 142) olie wordt zowel in de mini graver als in de slipstuur lader gebruikt. - De vermogens van de machines is verschillend,van 40 tot 125 hp. - De werkcyclus verschilt ook, maar is aangepast aan het normaal gebruik. fig. 4

Figuur 4 toont de resultaten van de tests - Brandstof rendement, voorspelde verbetering; - Brandstof rendement, actuele verbetering; - Productiviteit verbetering (op basis van het gemeten verplaatst materiaal). - Een voorbeeld van kost-winst analyse voor een middelgrote graafmachine met een 4000 uur interval. Bijgaande tabel geeft de antwoorden. Bovenop is een minder uitstoot van 35 metric ton CO2. Figuur 5: > werking voorwaarden > werkuren per interval > vloeistofvolume (gallons) (1 gallon = 3,7854 l) > prijs van de vloeistof (dollar/gallon) > prijs van de hydraulische vloeistof ( dollar) > werkingscycli bij 100% smoorklep > brandstofverbruik, (gallons) > brandstofprijs (dollar/gallon) > brandstofkost (dollar) > totaal kosten/besparingen, (dollar) fig. 5

Vloeistof selectie De eerste stap voor de selectie van een energie-efficiënte hydraulische vloeistof is vast te stellen wat de minimum start temperatuur vereiste. Iedereen weet dat hydraulische systemen het laagste rendement hebben bij het starten. Om de lage temperatuur viscositeitgraad te definiëren, of’ L grade’, is de temperatuur vastgesteld die overeenkomt met 750 cP (mPa.s) voor ieder ISO viscositeit.

Om de hoge temperatuur viscositeitgraad te definiëren is de minimum viscositeit voor elke ISO graad geëxtrapoleerd tot op de viscositeit bij 100°C bij een VI van 100. De maximum viscositeit voor iedere graad is juist onder de minimum viscositeit voor de volgend hoger viscositeitgraad. De figuren 6 en 7 tonen de tabellen voor zowel de laagtemperatuur viscositeitgraad als de hoogtemperatuur viscositeitgraad.

fig. 6

Verband viscositeit – pomprendement Het totaalrendement van een hydraulische pomp komt overeen met het product van het volumetrisch en het mechanisch rendement. De traditionele kijk is dat het volumetrische rendement verhoogt terwijl het mechanisch rendement vermindert bij verhogende viscositeit. fig. 7

Een recente studie spreekt dat tegen. Het toont dat het mechanische rendement in pompen minder gevoelig zijn aan viscositeit dan vroeger gedacht en dat het totaalrendement heel dicht parallel aan het volumetrisch rendement loopt over het werktemperatuurbereik. Zoals figuur 3 toont is, over het gehele temperatuurbereik, dat de volumetrische verliezen ver doorwegen dan de hydromechanische verliezen. Dus de meest belangrijke factor in het totaalrendement is het volumetrisch rendement, dat varieert met de viscositeit. Dus het totaalrendement van een hydropomp hangt in eerste instantie af van de vloeistofviscositeit. Hoe hoger de viscositeit, hoe hoger het pomprendement. Dit is belangrijk omdat het betekent dat het pomp volumetrisch rendementswinst, geproduceerd door hoog viscositeitsindex, schuifkrachtstabiele hydraulische vloeistoffen niet tegengewerkt worden door hydromechanische verliezen. © ‘Machine-design---Hydraulic Fluids Improve Fuel Economy’ -0923 -- Machinedesign is a Penton Publication n

109 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 17

TOEPASSING

Dit artikel gaat over de virtuele eliminatie van de uitwisselingsreactie door gebruik te maken van geavanceerde filters die bestand zijn tegen tribo-elektrische lading (TCR) in een actueel veldonderzoek.

Filtratie en tribo-elektrische lading (TCR) De laatste jaren zijn er hoge koperniveaus waargenomen tijdens periodieke vloeistofanalyses van hydraulische vloeistoffen met zinkhoudende additieven in plastic spuitgietsystemen en andere industriële toepassingen. Ondanks het feit dat de vloeistoffunctionaliteit zelf niet wordt gehinderd, zorgt het hoge kopergehalte in onderhouden vloeistoffen toch voor ongerustheid bij de klanten, aangezien koper doorgaans wordt bestempeld als een slijtmetaal. Het koper was in de meeste gevallen echter niet afkomstig van onderdelenslijtage maar van elektrochemische uitwisselingsreacties tussen warmtewisselaaroppervlakken en vloeistofonderdelen. Er werd gedacht dat de tribo-elektrische lading in de vloeistof, voornamelijk opgewekt door het filterelement, een van de drijvende elementen is voor deze elektromechanische uitwisselingsreactie.

Theoretische achtergrond – tribo-elektrische lading Tribo-elektrische lading (“TEC”) in industriële hydraulische of smeervloeistofsystemen ontstaat wanneer er een wrijving is tussen twee ongelijksoortige materialen, bijvoorbeeld tussen de vloeistof en een systeemoppervlak. De ladingen die ontstaan op het systeemoppervlak en in de vloeistof zijn aan elkaar tegengesteld, maar wel gelijk qua omvang. Enkele situaties die vatbaar zijn voor TEC: • wrijving die ontstaat wanneer vloeistof door buizen en leidingen stroomt • hoge vloeistofsnelheden/turbulente vloeistofsystemen • vloeistoffen die door filterelementen of andere microporeuze structuren stromen. • pompende elementen, in het bijzonder centrifugaalpompen

Wanneer de vloeistof door het systeem stroomt, zal de stromingsstroom in de buiswanden of de onderdeeloppervlakken weer ontladen. Dit proces wordt “ladingrelaxatie” genoemd en wordt beschreven door de volgende vergelijkingen [1]:

waar Qt = lading op tijd t, Qo = initiële lading, τ = constante relaxatieduur (vertegenwoordigt 37 % ladingverlies), ε = diëlektrische vloeistofconstante (2 voor vloeistoffen op basis van koolwaterstof), εo = absolute diëlektrische constante van een vacuüm ((8.85 x 10-12 F/m), en K = resterende vloeistofgeleiding (pS/m). Door het grote oppervlak van filterelementen kan er een aanzienlijke TEC plaatsvinden, voornamelijk in filterelementen met conventionele glasvezel filtermedia. De lading kan zich niet verspreiden of ‘relaxeren’ omdat het filtermateriaal een sterke weerstand biedt. De filter zal dus lading verzamelen tot het voltage hoog genoeg is om de diëlektrische weerstand te overbruggen tussen het geladen filtermedium en een ontladingspunt met een lager potentieel. Dit omvat het ontladingspunt van de hydraulische vloeistof en dat van andere materialen die tussen het medium en het ontladingspunt komen. Wanneer dit potentieel is overschreden, zal er zich een ontlading voordoen in de vorm van vonken of elektrische bogen. Deze ontlading is algemeen gekend als elektrostatische ontlading (“ESD”). Vaak kan ESD leiden tot beschadiging van het filterelement of andere onderdelen van het vloeistofsysteem [2, 3]. Enkele van de aangetaste toepassingen omvatten:

Wanneer vloeistof door een buis of filterelement stroomt, wordt deze elektrisch geladen. Wanneer deze lading stroomafwaarts wordt gevoerd, noemt men dit een “stromingsstroom” (Fig. 1).

• smeersystemen voor stroomturbines • hydraulische systemen en smeersystemen bij papiermachines • hydraulische systemen van staalnijverheid • spuitgietsystemen voor plastic • hydraulische proefbanken

Figuur 1: Diagram dat de stromingsstroom van een vloeistof door een filter toont, aangepast van [1].

In vele gevallen is het filtratiesysteem, waaronder de buizen, het reservoir en de filterbehuizing, geaard om de gevaren van het opbouwen van een statische lading op te heffen. Hoewel het gebruik van een aarding voorkomt dat een vonk van het systeem overspringt op geleiders in de buurt, zal de aarding niet voorkomen dat het filtermateriaal of de vloeistof worden geladen. Het proces van ladingverspreiding zal ook niet versnellen. Het niveau van de tribo-elektrische lading door de vloeistofstroom door een filterelement is gerelateerd aan specifieke eigenschappen van de vloeistof en van het filterelement. Het ontstaan en opbouwen van lading neemt meestal toe bij een groter contactoppervlak, een verhoogde vloeistofsnelheid, een verlaagde vloeistofgeleiding, bij bepaalde pakketten additieven, bij lagere temperaturen en bij een verhoogde viscositeit.

P 18 - 183 - MAART 2011

TOEPASSING

Men probeerde verschillende methodes uit om de kans op opbouw van statische lading in hydraulische systemen en smeersystemen te beperken. Toch heeft elke methode beperkingen die een universele toepassing in de industrie in de weg staan. • Gebruik van een antistatisch additief. Dit wordt al lange tijd succesvol gebruikt in brandstofsystemen. Het wordt over het algemeen niet universeel gebruikt in hydraulische vloeistoffen en smeervloeistoffen omwille van een bijkomende volatiliteit en de impact op de waterafscheiding. • Beperking van de vloeistofdensiteit in het filterelement, bijv. door het filteroppervlakte te vergroten. Dit beperkt de gegenereerde lading, omdat dit een functie van de vloeistofdensiteit is. Misschien is dit wel de gemakkelijkste optie. Toch is ze in alle gevallen noch praktisch, noch economisch interessant. • Langere ontladingstijd. Hierdoor zal er meer tijd nodig zijn tussen de opeenvolgende ladinggeneratoren; men moet meer buizen gebruiken of de algemene systeemduur verlengen met een extra reservoir. Dit is een effectieve maar dure oplossing. • Vermindering van de lading die het filterelement verlaat door stroomafwaarts een geleidend gaas toe te voegen in het filtratiemedium. Dit zal de lading gedeeltelijk, maar niet helemaal wegleiden. De gaasporositeit mag niet te klein zijn, anders hinderen ze het vloeistofdebiet. • Vermindering van de lading die wordt gevormd door het filterelement door een filtratiemedium te gebruiken dat bestand is tegen tribo-elektrische lading (TCR). Door een verhoogde waarneming van ESD-activiteit werd dit onderwerp onderzocht. Het onderzoek leidde tot de ontwikkeling van een filtratiemedium dat bestand is tegen tribo-elektrische lading (TCR). Dit medium werd ontworpen om tribo-elektrische lading te verspreiden op microscopische schaal en zorgt dus voor een aanzienlijke beperking van de tribo-elektrische lading die ontstaat door het filterelement en derhalve de lading die door de vloeistof stroomafwaarts wordt gevoerd. Laboratorium- en veldonderzoeken toonden aan dat de doeltreffendheid van het TCRfiltratiemedium voor het verminderen van tribo-elektrische lading bij non-polaire vloeistoffen op basis van koolwaterstoffen aanzienlijk werd beperkt. De resultaten van een dergelijk laboratoriumonderzoek worden weergegeven op figuur 2, onder [4].

Koper in onderhouden vloeistof Koper wordt doorgaans waargenomen in onderhouden vloeistof en dient als aanduiding voor slijtage van de machineonderdelen. In hydraulische systemen wordt koper soms gebruikt als legering bij bepaalde pompontwerpen. Bovendien wordt het vaak gebruikt bij warmtewisselaars. Het is algemeen geweten dat koper, gebruikt als slijtagemetaal in smeermiddel, de oxidatie van de smeervloeistof katalyseert [7]. Bij het nakijken van de analysen van de onderhouden vloeistoffen werd ontdekt dat hoge kopergehalten niet altijd correleerden met een verslechtering van de pompprestaties of de vloeistof, wat een probleem leek te zijn. Een mogelijke verklaring was dat er een elektrochemische uitwisselingsreactie plaatsvond, waarbij het koper van de warmtewisselaaroppervlakken reageerde met het additief zinkdialkyldithiofosfaat (ZnDDP) in de vloeistof. Hierdoor ontstond er koperdialkyldithiofosfaat (CuDDP), een chemische verbinding waarvan is geweten dat ze, net als ZnDDP, doeltreffend de vorming van oxidatieproducten afremt [5, 6].

Case study Toepassingsgeschiedenis Historische gegevens van een hydraulisch systeem met amplitudebegrenzer in een multiplexfabriek in Noord-Amerika, toonden aan dat de kopergehalten in de ISO VG 68 hydraulische vloeistof, die ZnDDP-additieven bevatte, stegen van 15-50 ppm tot ongeveer 100 ppm na zes maanden en tot 300 ppm na 12 maanden. De kopergehalten stegen gemiddeld met 30-35 ppm/maand. De onderhoudsgeschiedenis van de testeenheid onthulde geen mechanische problemen of terugkerende storingen die konden bijdragen tot het hoge kopergehalte. Bovendien was de enige recente aanpassing een fijnere filtratiegraad, die verschillende jaren eerder was geïnstalleerd om het vervuilinggehalte in het systeem te verminderen. Het tempo van de koperophoping versnelde na de filterupgrade; er werd beweerd dat de elementen van de fijnere filter zelf een verhoogde TEC aanmaakten en dus bijdroegen tot het stijgende kopergehalte in de hydraulische eenheid. Er werd vermoed dat de opwekking van een elektrische lading in de vloeistof, de koper/zink-kationuitwisseling vergemakkelijkte omdat er geen bewijzen werden gevonden van slijtagedeeltjes die koper bevatten. Met een debiet van 265 l/m en een vloeistofsysteem met een volume van 760 liter is de stroming relatief hoog. Door mogelijk onvoldoende relaxatietijden is dit vloeistofsysteem vatbaar voor statische lading. Het gebruik van filterelementen met TCR-filtratiemedia om de ophoping van koper in systemen met koperhoudende oppervlakken en vloeistoffen met ZnDDP-additieven te remmen, wordt hieronder besproken.

Figuur 2: Effect van het vloeistofdebiet op de lading die ontstaat bij conventionele filtratiemedia (groene blokjes) en TCR-media (blauwe ruitjes) [aangepast van 4].

Aan het begin van de veldproef werd het volledige vloeistofvolume vervangen met nieuwe vloeistof. Het kopergehalte van de nieuwe vloeistof in het vloeistofsysteem werd vastgesteld op 58 ppm. Volgens zijn samenstelling bevat de vloeistof geen koper. Het relatief hoge oorspronkelijke kopergehalte was waarschijnlijk te wijten aan overblijvende hoeveelheden van de originele vloeistof in

183 - MAART 2011 - P 19

t

Veldproef

t

TOEPASSING

het systeem, wat te wijten is aan een ontoereikend ontwerp van het afvoersysteem. De bestaande traditionele, op glasvezelmedia gebaseerde filters werden vervangen door geavanceerde TCR-filterelementen, met een porositeit van 5 µm(c). Figuur 4 hieronder toont een vereenvoudigde schematische weergave van het vloeistofsysteem.

twee weken stabiel maar steeg het daarna aan een tempo van ongeveer 20 ppm/maand. Aan het eind van deze testfase had het kopergehalte een concentratie van meer dan 160 ppm bereikt; zie de kastanjebruine grafiek (open driehoekjes) op figuur 4 hieronder. Bovenstaande resultaten geven duidelijk weer dat de TCR-filtratie de koper/zink-uitwisselingsreactie en dus de ophoping van koper in de vloeistof doeltreffend onderdrukte. De resultaten lijken ook aan te tonen dat tribo-elektrische lading een belangrijke bijdrage levert aan deze reactie. Er moet echter wel worden opgemerkt dat het precieze elektrochemische pad voor uitwisselingsreactie onbekend is. Er wordt aangenomen dat de hogere tribo-elektrische vloeistoflading, het tempo waarop koper van de warmtewisselaar in de vloeistof terechtkomt, kan versnellen.

Conclusies

Figuur 3: Vereenvoudigde schematische weergave van het vloeistofsysteem. Het veldonderzoek werd uitgevoerd in twee fasen: Fase 1: nieuwe vloeistof, TCR-filtratie, 165 dagen Fase II: dezelfde vloeistof, maar met de originele filtratie opnieuw geïnstalleerd, 161 dagen Tijdens elke fase werden er regelmatig vloeistofmonsters verzameld en hun kopergehalte werd bepaald door middel van inductief gekoppelde plasmaspectroscopie (ICP).

De resultaten van de studie, die hier worden weergegeven, tonen de doeltreffendheid aan van het gebruik van geavanceerde filters die bestand zijn tegen tribo-elektrische lading (TCR) om de uitwisselingsreactie tussen koper/zink in systemen met koperhoudende oppervlakken en vloeistoffen met ZnDDP-additieven te remmen. Er wordt overwogen om deze studie uit te breiden naar andere mogelijk getroffen systemen en andere mogelijke additieve reacties. De correlatie van tribo-elektrische lading met de elektrochemische reacties, die het hogere kopergehalte in de gebruikte onderhoudsvloeistoffen veroorzaken, zijn momenteel ongekend en moeten verder worden onderzocht. door Christian M. Bauer, Ph.D. Pall Corporation, Port Washington, NY, VS n 110 - Lezersdienst

Testresultaten Tijdens fase I van de veldtest, met de TCR-filters geïnstalleerd, nam het kopergehalte in de hydraulische vloeistof niet toe maar bleef het stabiel op de oorspronkelijk waargenomen koperconcentraties van de nieuwe vloeistof. De gemiddelde koperconcentratie gedurende de volledige testfase bedroeg 63 ± 5 ppm; zie de blauwe grafiek (volle vierkantjes) op figuur 5 hieronder. De streepjeslijn geeft de gemiddelde concentratie weer. Tijdens fase II van de veldtest, met de originele filters opnieuw geïnstalleerd maar met dezelfde vloeistof als in fase I (d.w.z. geen vloeistofverandering), bleef het kopergehalte tijdens de eerste

Figuur 4: Koperconcentratie vs. Tijd; TCR-filtratie (blauw) vs. Originele filtratie (kastanjebruin). 111 - Lezersdienst

P 20 - 183 - MAART 2011

Beursspecial

INDUmation.be The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show

Kortrijk Xpo van 18 tot en met 20 mei 2011

In samenwerking met Agoria, Belgitrans en Fimop

7844 x

passie!

...en enthousiasme voor technologie stralen de producten van ifm electronic uit. Met onze sensoren en systemen beweegt u de wereld. Kies uit 7844 producten het gepaste voor uw toepassing. Productdiversiteit heeft een naam : ifm electronic.

ifm electronic – close to you! 112 - Lezersdienst

www.ifm.com / be

Zuiderlaan 91 – 1731 Zellik · Telefoon: 02 / 481.02.20

VOORWOORD

Beursspecial Indumatiob.be 2011

INDUMATION.be: dé beurs voor de industriële automatisering

Agoria (de federatie van de technologische industrie), Belgitrans (Belgische vereniging voor aandrijftechniek) en Fimop (Belgische vereniging voor hydraulica en pneumatica) lanceren samen de eerste editie van de beurs INDUMATION.be. Dat nieuwe initiatief zal op 18, 19 en 20 mei 2011 in de gebouwen van Kortrijk Xpo plaatsvinden. Het volledige gamma van zowel de Factory, de Process als de Infrastructure Automation komen er volop in de schijnwerpers te staan. Invent Media, een spin-off van Expo Advice fungeert als beursorganisator. De nieuwe beurs heeft de ambitie om uit te groeien tot dé ontmoetingsplaats voor alle Belgische en buitenlandse ondernemingen die als hoofd- of nevenactiviteit industriële activiteiten of diensten aanbieden in de sector van de industriële automatisering.

Doelstellingen van INDUMATION.be Op de beurs zijn alle aanbieders van deel- of volledige oplossingen binnen de totale keten van de Industrial Automation van de partij. Het is een platform waarop zij onderzoekers, ontwikkelaars, gebruikers, verdelers of agenten bereiken. Er wordt niet alleen gefocust op de ‘Factory Automation’, maar ook op de ‘Process Automation’, aangevuld met de ‘Infrastructure Automation’. Voor de bezoekers vormt INDUMATION.be één geheel binnen de vooropgestelde scope. INDUMATION.be is een eenduidig en coherent strategisch trefpunt van en voor de hele sector. Het is een representatief en trendsettend platform voor alle evoluties in de industriële automatiseringsmarkt en alle daarbij betrokken stakeholders. De beurs biedt de bezoekers en de exposanten dan ook een duidelijke meerwaarde.

Drie ‘Unique Selling Propositions’ 1. Initiatief gedragen door Agoria, Belgitrans en Fimop Dit beursinitiatief wordt gedragen door de drie belangrijkste federaties uit de sector van de industriële automatiseringsoplossingen (elektrisch, pneumatisch, hydraulisch en mechanisch). De drie federaties vertegenwoordigen in het vakdomein samen meer dan 400 aangesloten leden, wat neerkomt op een aandeel van 80% wat betreft omzet en aantal werkplaatsen. INDUMATION.be komt vanuit een reële marktvraag waar zowel de grote bedrijven als de kmo’s achter staan. 2. Focus op innovatie en vernieuwing Het innovatieve karakter van de geboden oplossingen krijgt een belangrijk forum tijdens INDUMATION.be. De innoverende benadering van de exposanten enerzijds en de benadering van de bezoeker anderzijds om deze boodschap over te brengen zijn primordiaal en vernieuwend. De bezoeker komt in contact met oplossingen en producten die zijn concurrentieel voordeel mee kunnen realiseren en versterken. Duurzame en energie-efficiënte productie en ontwikkeling van machines en productie-installaties zijn tevens belangrijke aandachtpunten in het totaalconcept van de eerste editie. 3. Totaal Aanbod INDUMATION.be trekt volop de kaart van vernieuwende Industrial Automation oplossingen die de industriële bedrijven een concurrentieel voordeel bieden. Het aanbod komt van de leden van de verschillende federaties en situeert zich binnen de elektrische, mechanische, pneumatische en hydraulische producten en oplossingen.

INDUmation.be The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show

ETHERNET CONTROLLER 2.0 De nieuwe generatie

ETHERNET CONTROLLER 2.0 • Robuust • Meer geheugen • Nog performanter • Nieuwe functionaliteiten

[email protected] www.wago.be 113 - Lezersdienst

Beursspecial Indumatiob.be 2011

Tel:

INDUMATION.BE 2011 EXPOSANTENLIJST

ABB NV Hoge wei 27 ZAVENTEM B 1930 www.abb.be

Stand 4E20 Tel: +32 2 718 66 70 Fax: +32 2 718 66 76

AUDIMAT AUTOMATION Rue Th. Rooseveltstraat 19-21 BRUXELLES B 1030 www.audimat.be

Stand 4F17 Tel: +32 2 735 38 95 Fax: +32 2 736 33 40

ABC INDUSTRIAL PARTS Kazerneweg 29 KRUISHOUTEM B 9770 www.abcparts.be

Stand 4C09 Tel: +32 9 380 43 50 Fax: +32 9 380 48 50

AZ HOLLINK BELGIUM BVBA Abtsdreef 10 STABROEK B 2940 www.azhollink.be

Stand 4B24 Tel: +32 3 722 11 18 Fax: +32 3 722 11 19

ACE INGENIEURS & ADVIESBUREAU Herckenrodesingel 4a bus 3 HASSELT B 3500

www.ace.eu Stand SSV 04 Tel: +32 11 26 34 17 Fax: +32 11 23 10 55

B&R INDUSTRIËLE AUTOMATISERING Ninovesteenweg 198 AALST-EREMBODEGEM B 9320

Stand 5B17 Tel: +31 765 715 303 Fax: +31 765 715 306

ACE STOSSDÄMPFER GMBH Albert-Einstein-Str. 15 LANGENFELD D 40764 www.ace-ace.de

Stand 4B21 Tel: +49 2173 9226 10 Fax: +49 2173 9226 19

BALLUFF BVBA Interleuvenlaan 62 zone 2 LEUVEN B 3001 www.balluff.com

Stand 5A07 Tel: +32 16 39 78 00 Fax: +32 16 39 78 09

ACT IN TIME Rue du Valcq 47 BRAIN-L’ALLEUD B 1420 www.actintime.be

Stand 4G01 Tel: +32 2 366 06 06 Fax: +32 2 366 36 80

BECKHOFF AUTOMATION BVBA Kempische Steenweg 305 bus 202 HASSELT B 3500 www.beckhoff.com

Stand 5C20 Tel: +32 11 24 08 00 Fax: +32 11 24 08 01

ACTEMIUM AALTER Leon Bekaertlaan 24 AALTER B 9880 www.actemium.be

Stand 4D31 Tel: +32 9 325 75 50 Fax: +32 9 325 75 55

BEGE AANDRIJFTECHNIEKEN BV Puttestraat 73 STABROEK B 2940 www.bege.nl

Stand 5D28 Tel: +32 3 605 16 05 Fax: +32 3 605 36 05

AGORIA A. Reyerslaan 80 BRUSSEL B 1030 www.agoria.be

Stand Rambla 207 Tel: +32 2 706 80 03 Fax: +32 2 706 80 09

BELGITRANS ASBL Louizalaan 500 Brussel B 1050 www.belgitrans.be

Stand Rambla 208 Tel: +32 2 640 84 32 Fax: +32 2 640 84 80

ALFA SYSTEMS Mechelseweg 24 HOMBEEK (MECHELEN) B 2811 www.alfasys.be

Stand 4A08 Tel: +32 15 45 11 60 Fax: +32 15 45 11 65

BINTZ TECHNICS Brixtonlaan 23 ZAVENTEM B 1930 www.bintz.be

Stand 4I25 Tel: +32 2 720 49 16 Fax: +32 2 720 37 50

ANTWERP LION OIL WORKS NV Vlaamsekaai 2-5 ANTWERPEN B 2000

www.lionoil.be Stand SSV 27 Tel: +32 3 237 00 45 Fax: +32 3 216 21 92

BOSCH REXROTH Rue Henri-Joseph Genesse 1 BRUSSEL B 1070 www.boschrexroth.be

Stand 4A23 Tel: +32 2 525 57 65 Fax: +32 2 528 94 35

ASCO NUMATICS BENELUX Lusambostraat 53 BRUSSEL B 1190 www.ascojoucomatic.nl

Stand 4A15 Tel: +32 2 333 02 60 +32 2 333 02 51

BREVINI BELGIO SA Rue theodore Baron 42-43 NAMUR B 5000 www.brevini.be

Stand 4C12 Tel: +32 81 22 91 94 Fax: +32 81 23 08 62

ATB AUTOMATION NV P. Basteleusstraat 2 - Unit II SINT-PIETERS-LEEUW B 1600 www.atb-automation.be

Stand 4I22 Tel: +32 2 334 99 99 Fax: +32 2 334 99 80

BURKERT CONTROMATIC BV Minervum 7220 BREDA NL 4817 ZJ www.burkert.be

Stand 4D16 Tel: +31 88 126 73 00 Fax: +31 88 126 73 50

ATEM Bedrijvenpark De Veert 4 WILLEBROEK B 2830 www.atem.be

Stand 4F08 Tel: +32 3 866 22 56 Fax: +32 3 866 18 28

C.P. BOURG NV Rue des Technologies 22 OTTIGNIES B 1340 www.teletube.be

Stand 4C21 Tel: +32 10 622 362 Fax: +32 10 616 540

ATS Karel De Roosestraat 15a MERELBEKE B 9820 www.atsgroep.be

Stand 4D10 Tel: +32 9 210 04 85 Fax: +32 9 23177 44

CATAEL Doornikserijksweg 149 BELLEGEM B 8510 www.catael.be

Stand 5B30

183 - MAART 2011 - P 25

Aandrijftechniek… Uw toepassing… Onze oplossing…

Bezoek onze stand 4G01

www.indumation.be - van 18 tot 20 mei 2011

En ontdekt er onze waaier aan oplossingen en producten: • Motorreductoren, gemotoriseerde rollen en trommels, • Een unieke automaat voor accumulatie op rollenbanen, • Flexibele assen en koppelingen, • Veiligheidskoppelingen, • En een volledig gamma mechanische aandrijfelementen.

[email protected] www.actintime.be tel: 02 366 06 06 114 - Lezersdienst 21/03/11 11:10

www.smcpneumatics.be

Pub ActInTime AM 183.indd 1

Problemen met het programmeren van uw elektrische actuator? SMC introduceert een nieuwe "easy" te bedienen en te installeren LE-Serie elektrische actuatoren voor optimale controle van positie, snelheid én kracht. Programmeren wordt parametriseren en is "kinderlijk" eenvoudig geworden!

Indumation.be, Hal 4, Stand E18

Contact: tel. +32 (0)33 55 14 64 / [email protected] 115 - Lezersdienst

Beursspecial Indumatiob.be 2011

INDUMATION.BE 2011 EXPOSANTENLIJST CERATEC Touquetstraat 228 PLOEGSTEERT B 7782 www.ceratec.be

Stand 4H12 Tel: +32 56 56 57 58 Fax: +32 56 56 55 05

EMERSON PROCESS MANAGEMENT NV De kleetlaan 4 DIEGEM B 1831

www.emersonprocess.be Stand Rambla 121 Tel: +32 2 716 77 11 Fax: +32 2 725 83 00

COVAN SYSTEMS Industrielaan 613 KUURNE B 8520 Stand 5A04

Tel: +32 56 25 99 81 Fax: +32 56 25 76 41

EPLAN NV Bosstraat 54 LUMMEN B 3560 www.eplan.be

Stand 5A19 Tel: +32 13 53 96 96 Fax: +32 13 53 96 99

DANFOSS A. Gossetlaan 28 GROOT-BIJGAARDEN B 1702 www.danfoss.be

Stand 5B27 Tel: +32 2 525 07 11 Fax: +32 2 525 07 94

ESCO DRIVES & AUTOMATION Culliganlaan 3 DIEGEM B 831

www.esco-da.be Stand 5B23 Tel: +32 2 717 64 30 Fax: +32 2 717 64 31

DE CLERCQ SOLUTIONS Paepestraat 84/0001 WICHELEN B 9260 www.declercqsolutions.eu

Stand 5A05 Tel: +32 52 43 20 80 Fax: +32 52 43 20 81

ESCO TRANSMISSIONS Culliganlaan 3 DIEGEM B 1831 www.esco-transmissions.be

Stand 4D01 Tel: +32 2 717 64 69 Fax: +32 2 717 64 61

DE ROEVE INDUSTRIES Spieveldstraat 41 LOKEREN B 9160 www.deroeve.com

Stand SSV 26 Tel: +32 9 335 21 00 Fax: +32 9 335 21 01

EUCHNER BENELUX BV Postbus 119 PAPENDRECHT NL 3350 AC www.euchner.nl

Stand 5C25 Tel: +31 786 15 47 66 Fax: +31 786 15 43 11

FABRICOM GTI Gatti de Gamondstraat 254 BRUSSEL B 1180 www.fabricom-gdfsuez.com

Stand 4G08 Tel: +32 2 370 36 35 Fax: +32 2 370 32 11

DOBBIT NV / PMG Stand 4F23 Torhoutsesteenweg 226 bus 2 Tel: +32 50 24 04 04 ZEDELGEM B 8210 Fax: +32 50 24 04 45 www.pmg.be DOEDIJNS FLUIDAP Parc Industriel d’Amay, Allé 4n°4 AMAY B 4540 www.fluidap.com

Stand 4B16 Tel: +32 85 51 36 96 Fax: +32 85 51 96 97

FANUC ROBOTICS BENELUX Generaal De Wittelaan 15 MECHELEN B 2800

www.fanucrobotics.be Stand 4G15 Tel: +32 15 20 71 57 Fax: +32 15 20 71 92

DOEDIJNS INTERNATIONAL Postbus 179 WADDINXVEEN NL 2740 AD www.doedijns.com

Stand 4I17 Tel: +32 2 361 74 01 Fax: +32 2 361 74 05

FESTO BELGIUM NV Kolonel Bourgstraat 101 BRUSSEL B 1030 www.festo.com

Stand 4C22 Tel: +32 2 702 32 48 Fax: +32 2 702 32 90

DURANMATIC BV Robijn 800 DORDRECHT NL 3316 KE www.duranmatic.nl

Stand 5C14 Tel: +31 786 310 599 Fax: +31 786 131 133

FIMOP Louizalaan 500 Brussel B 1050 www.fimop.be

Stand Rambla 208 Tel: +32 2 640 77 35 Fax: +32 2 640 84 80

DUVIVIER Gotevlietstraat 10-12 BRUGGE B 8000 www.duvivier-bvba.be

Stand 5E20 Tel: +32 50 31 71 22 Fax: +32 50 31 36 57

GIBAS NUMERIEK Catharijne 1 ALMERE NL 1302 CA www.gibas.nl

Stand 4F10 Tel: +31 36 540 60 00 Fax: +31 36 540 60 10

DYNAMICS INDUSTRIAL AUTOMATISATION Kouterstraat 10 WEVELGEM B 8560

www.dynamics.be Stand SSV 02 Tel: +32 56 42 81 00 Fax: +32 56 42 81 08

GKN SERVICE BENELUX Emile Pathéstraat 410 BRUSSEL B 1190 www.gkn.com

Stand 4E11 Tel: +32 2 334 98 82 Fax: +32 2 334 98 92

EATON - MOELLER ELECTRIC Industrielaan 1 GROOT-BIJGAARDEN B 1702 www.moeller.be

Stand 4A18 Tel: +32 2 719 88 11 Fax: +32 2 725 00 72

GROSCHOPP Rivierdijk 643J HARDINXVELDGIESSENDAM NL 3371 EE

www.groschopp.nl Stand 5D14 Tel: +31 184 62 01 90 Fax: +31 184 62 01 99

EGEMIN NV Baarbeek 1 ZWIJNDRECHT B 2070 www.egemin.com

Stand SSV 05 Tel: +32 3 641 12 12 Fax: +32 3 641 13 13

HANSEN TRANSMISSIONS INT Leonardo da Vincilaan 1 EDEGEM B 2650 www.hansentransmissions.com

Stand SSV 06 Tel: +32 3 450 12 11 Fax: +32 3 450 12 20

183 - MAART 2011 - P 27

Bezoek ons op stand 4C12

Sensor Solutions for automation

RANGE FULL

Balluff staat voor: systeem oplossingen met één leverancier, continu vernieuwend, technologisch voorop, beste kwaliteit en hoogste betrouwbaarheid. Daarbij ook voor onderscheidend vermogen en pasklare oplossingen, wereldwijde service en uitstekende applicatie gerichte ondersteuning. Kort gezegd: uw betrouwbare en ervaren partner.

krachtige beweging Brevini Power Transmission brengt u verder Waar beweging vereist is, loopt Brevini Power Transmission voorop. Onze mechanische aandrijvingen

Object Detection

zorgen voor de feilloze beweging die u nodig heeft. Voor de meest uiteenlopende sectoren bieden wij de innovatieve, bedrijfszekere oplossingen die maken dat u nooit

i 2011 20 me – 8 1 A07 ation Indum al 5, Stand s r u e H B jk Xpo Kortri

stil hoeft te staan, maar krachtig vooruit kunt. Voortdurende innovatie van bewezen concepten is wat Brevini Power Transmission een sterk merk maakt. Op het gebied van mechanische transmissietechnologie denken wij graag met u mee en bieden wij duurzame en betrouwbare oplossingen voor al uw aandrijvingvraagstukken.

Linear Position Sensing

Brevini Power Transmission zorgt dat feilloze beweging vanzelfsprekend wordt. En blijft.

Industrial RFID Systems

Vision Sensors

Industrial Networking and Connectivity

www.balluff.com

Interleuvenlaan 62 3001 LEUVEN Tel. +32 16 397800

Brevini Nederland B.V.

Brevini Belgio S.A.

Röntgenweg 24

Avenue Lavoisier 18

2408 AB Alphen aan den Rijn

1300 Wavre

T +31 (0) 172 47 64 64

T +32 (0) 10 39 03 60

[email protected]

[email protected]

www.brevini.nl

www.brevini.nl

116 - Lezersdienst

117 - Lezersdienst

Beursspecial Indumatiob.be 2011

INDUMATION.BE 2011 EXPOSANTENLIJST HARTING NV Z.3 Doornveld 23 ZELLIK B 1731 www.harting.be

Stand 4I19 Tel: +32 2 464 95 50 Fax: +32 2 466 78 55

KTR BENELUX B.V. Blancefloerlaan 167 ANTWERPEN B 2050 www.ktr.com

Stand 4A01 Tel: +32 3 211 05 67 Fax: +32 3 211 05 68

HIWIN GMBH Brücklesbünd 2 OFFENBURG D 77654 www.hiwin.de

Stand 5C24 Tel: +49 781 932 780 Fax: +49 781 932 78 90

L. TAS & CO Dorp 38 PULDERBOS B 2242 www.tas.be

Stand 4B14 Tel: +32 3 466 05 40 Fax: +32 3 466 05 49

HOGESCHOOL WESTVLAANDEREN Graaf Karel de Goedelaan 5 KORTRIJK B 8500

Stand 5B14 Tel: +32 56 24 12 21

LEUZE ELECTRONICS NV Steenweg Buda 50 MACHELEN B 1830 www.leuze.be

Stand 5C04 Tel: +32 2 253 16 00 Fax: +32 2 253 15 36

HYDRAULIC ASSISTANCE Rue haute 46 RIXENSART B 1330 Stand Rambla 216

Tel: +32 2 653 72 45 Fax: +32 2 653 18 87

LINMOTION Kortewagenstraat 53 WETTEREN B 9230 www.linmotion.be

Stand 4I20 Tel: +32 9 252 64 53 Fax: +32 9 211 11 10

IEF WERNER Blvd Saint-Michel 47 BRUSSEL B 1040 www.ief-werner.de

Stand 4D05 Tel: +32 2 400 00 56 Fax: +32 2 400 00 32

MAINPRESS Diamantstraat 5 LILLE B 2275 www.engeneeringnet.be

Stand 5E19 Tel: +32 3 326 56 16 Fax: +32 3 326 56 36

IFM ELECTRONIC Zuiderlaan 91 ZELLIK B 1731 www.ifm.com/be

Stand 4F25 Tel: +32 2 481 02 20 Fax: +32 2 463 17 95

MAXON MOTOR BENELUX Schaliënhoevedreef 20 C MECHELEN B 2800 www.maxonmotor.be

Stand 4I14 Tel: +32 15 20 00 10 Fax: +32 15 27 47 71

IGUS BELGIUM Kolonel Begaultlaan 75 WILSELE B 3012 www.igus.be

Stand 4E15 Tel: +32 16 31 44 31 Fax: +32 16 31 44 39

MESWARE NV Beversesteenweg 561 B2 ROESELARE B 8800 www.mesware.be

Stand 5A02 Tel: +32 51 26 32 10 Fax: +32 51 22 80 22

INDUSTRIE TECHNISCH MANAGEMENT Z.1 Researchpark 120 ZELLIK B 1731

www.roulartaprofessional.be Stand 4E01 Tel: +32 2 467 57 55 Fax: +32 2 467 57 68

MGH - MAINTENANCE & GEARS HEYVAERT Rittwegerlaan 2B MACHELEN B 1830

www.mgh.be Stand 4H27 Tel: +32 2 753 00 43 Fax: +32 2 753 00 43

INTRION NV Vaucampslaan 28 HUIZINGEN B 1654 www.intrion.com

Stand SSV 28 Tel: +32 2 363 59 59 Fax: +32 2 360 28 80

MULTIPROX Lion d’Orweg 12 AALST B 9300 www.multiprox.be

Stand 4H17 Tel: +32 53 76 65 81 Fax: +32 53 78 39 77

ISSA BVBA Bodegemstraat 189 DILBEEK B 1700 www.issa.be

Stand 4C25 Tel: +32 2 453 23 01 Fax: +32 2 569 78 63

MURRELEKTRONIK BVBA Noordlaan 21 DENDERMONDE B 9200 www.murrelektronik.be

Stand 5E15 Tel: +32 52 33 98 55 Fax: +32 52 33 98 54

JUMO AUTOMATION Rue de l’industrie 18 EUPEN B 4700 www.jumo.be

Stand 4F28 Tel: +32 87 5953 00 Fax: +32 87 74 02 03

NORD DRIVESYSTEMS Boutersemdreef 24 ZANDHOVEN B 2240 www.nord.com

Stand 5B25 Tel: +32 3 484 59 21 Fax: +32 3 484 59 24

KONING & HARTMAN Woluwelaan 31 VILVOORDE B 1800 www.koningenhartman.com

Stand 4H15 Tel: +32 2 257 02 27 Fax: +32 2 257 02 49

NOVOTEK BVBA Mechelsesteenweg 277 VILVOORDE B 1800 www.novotek.be

Stand 4E27 Tel: +32 2 254 85 50 Fax: +32 2 253 87 67

KROHNE BELGIUM NV Brusselstraat 320 GROOT BIJGAARDEN B 1702 www.krohne.com

Stand 4F22 Tel: +32 2 466 00 10 Fax: +32 2 466 08 00

OLAER BENELUX De Lind 10 PRINSENBEEK NL 4841 KC www.olaer.be

Stand 4B27 Tel: +31 76 541 24 53 Fax: +31 76 541 15 02

183 - MAART 2011 - P 29

Van ons mag u alleen de betere oplossing verwachten!

Wij bieden u: - Actuators en lineaire aandrijfsystemen. - Stappenmotoren en servoaandrijvingen. - Wormwielhefelementen. - Spanelementen en - systemen. - Veer- en schudelementen. - Triltoevoersystemen. - Draaitafels en assemblagesystemen. - Draaikranslagers Kwaliteit in componenten en systemen voor productieautomatisering.

www.atb-automation.be T +32 (0)2 334 99 99 F +32 (0) 2 334 99 80

Uw leverancier voor:

R

118 - Lezersdienst 21-3-2011 10:44:54

ATB_Automation-Magazine_advertentie_185x130mm_03-2011.indd 1

Sterke Competenties

Sterke Partners

Kom en bezoek ons op de Indumation Beurs van 18-20 mei 2011, Kortrijk Xpo, stand 4A23 Bosch Rexroth. The Drive & Control Company

Torfsconstruct

Bosch Rexroth N.V. - Henri-Joseph Genessestraat 1, 1070 Brussel, België www.boschrexroth.be

119 - Lezersdienst

Beursspecial Indumatiob.be 2011

INDUMATION.BE 2011 EXPOSANTENLIJST OMRON ELECTRONICS BV Stationsstraat 24 GROOT BIJGAARDEN B 1702 www.omron.nl

Stand 5D18 Tel: +32 2 466 24 80 Fax: +32 2 466 49 76

SCHNEIDER ELECTRIC BELGIQUE Dieweg 3 UKKEL B 1180

www.schneider-electric.be Stand 5A16 Tel: +32 2 373 79 32 Fax: +32 2 375 78 70

PEC PRODUCTS NV Technologielaan 12 LEUVEN B 3001 www.pec.be

Stand 4F14 Tel: +32 16 39 83 39 Fax: +32 16 39 83 69

SCHUNK INTEC NV Industrielaan 4 - Zuid 3 EREMBODEGEM B 9320 http://www.schunk.be

Stand 4A13 Tel: +32 53 85 35 04 Fax: +32 53 83 60 22

PEPPERL+FUCHS Metropoolstraat 11 SCHOTEN B 2900 www.pepperl-fusch.com

Stand 4C04 Tel: +32 3 644 25 00 Fax: +32 3 644 24 41

SENSOR PARTNERS BVBA Z. 1 Researchpark 310 ZELLIK B 1731 www.sensors.be

Stand 5A12 Tel: +32 2 464 96 90 Fax: +32 2 464 96 99

PHOENIX CONTACT NV Minervastraat 10-12 ZAVENTEM B 1930 www.phoenixcontact.be

Stand 5A19 Tel: +32 2 723 98 22 Fax: +32 2 725 36 14

SERVICE HYDRO NV Boterhamvaartweg 2 Antwerpen B 2030 http://www.hydro.be

Stand TBA Tel: +32 3 546 40 80 Fax: +32 3 546 40 81

PILZ BELGIUM BIJENSTRAAT 4 SINT DENIJS WESTREM B 9051 www.pilz.com

Stand 4C01 Tel: +32 9 321 75 70 Fax: +32 9 321 75 71

SEW CARON VECTOR Evenementenlaan 7 HAASRODE B 3001 www.sew-eurodrive.be

Stand 5B21 Tel: +32 16 38 63 75 Fax: +32 16 38 63 36

PM KOMPONENTEN Karrewegstraat 124 DEINZE B 9800 www.pmk.be

Stand 4G10 Tel: +32 9 220 72 50 Fax: +32 9 242 98 34

SICK NV Industriezone Doornveld 10 ASSE B 1731 www.sick.be

Stand 5D22 Tel: +32 2 466 55 66 Fax: +32 2 466 60 26

PRECISA MOTOREN Noordstraat 14 MOORSELE B 8560 http://www.precisa.be

Stand 4A26 Tel: +32 56 41 20 63 Fax: +32 56 40 39 01

SIEMENS BELUX Guido Gezellestraat 121 HUIZINGEN B 1654 www.siemens.be

Stand 4G20 Tel: +32 2 536 27 98 Fax: +3 2 536 22 90

PRO-FACE BENELUX Wegalaan 32 HOOFDDORP NL 2132 JC www.proface.nl

Stand 4C06 Tel: +31 23 554 40 94 Fax: +31 23 554 40 90

SIGMA CONTROL Zwolseweg 43 a/b LB BARENDRECHT NL 2994 www.sigmacontrol.eu

Stand 5D20 Tel: +31 180 695 777 Fax: +31 180 695 776

RITTAL NV Stokkelaar 8 LOKEREN B 9160 www.rittal.be

Stand 5A19 Tel: +32 9 353 91 11 Fax: +32 9 355 68 62

SISA De Arend 10 ZEDELGEM B 8210 www.sisa.eu

Stand SSV03 Tel: +32 50 25 01 90 Fax: +32 50 25 01 99

ROCKWELL AUTOMATION Nijverheidslaan 1 STROMBEEK BEVER B 1853 www.rockwellautomation.be

Stand A7+G14+D24 Tel: +32 2 716 84 20 Fax: +32 2 725 07 24

SMC PNEUMATICS Nijverheidsstraat 20 WOMMELGEM B 2160 www.smcpneumatics.be

Stand 4E18 Tel: +32 3 355 14 64 Fax: +32 3 355 14 66

SAFETY PLAZA Mechelbaan 17 HEFFEN-MECHELEN B 2801 www.safetyplaza.eu

Stand 5C26 Tel: +32 15 27 73 64 Fax: +32 15 27 73 64

STAUBLI BELGIUM Meensesteenweg 407 BISSEGEM B 8501 www.staubli.com

Stand 5A13 Tel: +32 56 36 41 01 Fax: +32 56 36 41 10

SAMSON, SA rue Saint-Denis 282-284 BRUXELLES B 1190 www.samson.de

Stand 4C19 Tel: +32 2 347 48 49 Fax: +32 2 343 00 33

STROMAG Wolfsakker 8A LOKEREN B 9160 www.stromag.com

Stand 5D01 Tel: +32 9 326 81 30 Fax: +32 9 326 81 32

SCHMERSAL Nieuwlandlaan 16b AARSCHOT B 3200 www.schmersal.be

Stand 4C14 Tel: +32 16 57 16 18 Fax: +32 16 57 16 20

TECHNOLEC Hoogkamerstraat 337 bus TEMSE B 9140 www.technolec.be

Stand 4C17 Tel: +32 3 710 69 69 Fax: +32 3 710 69 70

183 - MAART 2011 - P 31

MAKING MODERN LIVING POSSIBLE

VLT® OneGearDrive

Krachtig en hygiënisch ontwerp, hoog rendement door PM motor

Beperkt aantal varianten voor tal van toepassingen

VLT® FlexConcept Hoog rendement

VLT® FlexConcept is de combinatie van een hoogefficiënte VLT® OneGearDrive met een VLT® Decentral Drive FCD 302 of een VLT® AutomationDrive FC 302 frequentieomvormer

www.danfoss.be 120 - Lezersdienst

Rue Haute, 46 - B 1330 RIXENSART Tél: +32 (0)2 653.72.45 - Fax: +32 (0)2 652.18.87 Mail: [email protected]

38 jaar ervaring in het domein van de hydraulica. 25 jaar dienstbaarheid in het onderhoud (foutenherstel, herstellingen, onderhoud,...) van industriële hydraulische installaties (alle types, alle merken). Gespecialiseerd in hydropneumatische accumulatoren, filtratie en koelsystemen on / off line. Studie, ontwerp en realisatie van hydraulische systemen voor nieuwe projecten, verbetering en/of omvormen van bestaande installaties 121 - Lezersdienst Hydraulic Assistance 183.indd 1

14/03/11 10:58

122 - Lezersdienst

Beursspecial Indumatiob.be 2011

INDUMATION.BE 2011 EXPOSANTENLIJST TECHNORD AUTOMATION SA Rue de la Lys 21 TOURNAI B 7500 www.technord.com

Stand 4G05 Tel: +32 69 25 73 67 Fax: +32 69 25 73 98

WAGO KONTAKTTECHNIK Excelsiorlaan 11 ZAVENTEM B 1930 www.wago.com

Stand 4D19 Tel: +32 2 717 90 90 Fax: +32 2 717 90 99

TEMPOLEC Route de Biesme 49 THUIN B 6530 www.tempolec.be

Stand 5C01 Tel: +32 71 59 00 39 Fax: +32 71 59 01 61

WEG BENELUX SA Rue de l’industrie 30D NIVELLES B 1400 www.weg.net/be

Stand 4B19 Tel: +32 67 88 84 28 Fax: +32 67 84 17 48

TESTO N.V Industrielaan 19 TERNAT B 1741 www.testo.be

Stand Rambla 107 Tel: +32 2 582 03 61 Fax: +32 2 582 62 13

WEIDMÜLLER BENELUX Mechelsesteenweg 519 bus 6&7 NOSSEGEM B 1930

www.weidmueller.be Stand 4H26 Tel: +32 2 752 40 70 Fax: +32 2 751 36 06

VAN DEN BERG TRANSPORTTECHNIEK NV De Keyserlei 5, bus 42 ANTWERPEN B 2018

www.demag.be Stand 4F20 Tel: +32 3 213 30 30 Fax: +32 3 213 32 33

WOW TECHNOLOGY SA Rue Pieds d’Alouette 18 NANINNE B 5100 www.wowcompany.com

Stand 4E17 Tel: +32 81 71 97 34 Fax: +32 81 40 24 44

VANDECAPPELLEE Industriepark - Neerhonderd 42 WETTEREN B 9230 www.vandecappelle-electro.be

Stand 5A09 Tel: +32 9 369 62 78 Fax: +32 9 368 14 84

YASKAWA ELECTRIC EUROPE Industrieterrein Ekkesrijt Science Park Eindhoven 5031 EINDHOVEN NL 5031

Stand 4A20 Tel: +31 402 805 500 Fax: +31 842 206 666

VANHOUTTE H. & ZNS. Flandersfieldweg 42 WAREGEM B 8790 www.atelier-vanhoutte.be

Stand 4F01 Tel: +32 56 60 17 72 Fax: +32 56 60 94 06

VANSICHEN LINEAIRTEC Bredeweg 62 Kortessem B 3723 www.vansichen.be

Stand 5B22 Tel: +32 11 37 79 63 Fax: +32 11 37 54 34

LINAK ACTUATORSYSTEMS N.V. Nijverheidsweg 1A MERELBEKE B 9820

www.techline.be Stand 4F13 +32 9 230 01 09 +32 9 230 88 80

VEGA NV J. Tieboutstraat 67 ZELLIK B 1731 www.vega.be

Stand 4D08 Tel: +32 2 466 05 05 Fax: +32 2 466 88 91

MAES COMPRESSOREN E3 laan 25 DEINZE B 9800 www.maescompressoren.be

Stand 5B15 +32 9 386 61 93 +32 9 386 93 07

VIALEC BVBA Guido Gezellestraat 117 DENDERLEEUW B 9470 www.vialec.be

Stand 5A25 Tel: +32 53 68 41 63 Fax: +32 53 66 46 50

PHILIPS INNOVATIVE APPLICATION Steenweg op Gierle 417 TURNHOUT B 2300

www.philips.com/ mechanization Stand SSV 24 +32 2 525 75 75

VISTALINK Antwerpsesteenweg 108 MECHELEN B 2800 www.vistalink.eu

Stand SSV30 Tel: +32 15 745 200 Fax: +32 15 745 201

SIEBERT NEDERLAND Jadedreef 26 EMMEN NL 7828 BH www.siebert-nederland.nl

Stand 4D13 +31 591 633 444 +31 591 633 125

EXTRA

183 - MAART 2011 - P 33

Meetkundige Als het de ontwikkeling van innovatieve opto-elektronische afstandsensoren betreft, nemen we het erg precies. En vaak genoeg is deze liefde voor details regelrecht van ons gezicht af te lezen. Resultaat van deze passie zijn de oplossingen die u een echt voordeel bieden - en ons tevreden klanten Al bijna 10 jaar en duizenden applicaties ervaring met Barcode Positionering Welkom bij de specialisten voor positioneren – Welkom bij the sensor people Leuze is innovatief en uitvinder van deze technologie. Barcode Positioneersystemen zorgen voor het positioneren van (hoogbouw-) kranen, traversenwagens (ook in bochten) en liften. Allen nauwkeurig tot op de milimeter en absoluut tot 10.000 meter! Meer informatie en productdetails op: www.leuze.com Leuze electronic nv/sa – Steenweg Buda 50 – B-1830 Machelen Telefoon 02 253 16 00 – www.leuze.be

123 - Lezersdienst

Simplify your Automation Visit us at Indumation.be - Hall 4 stand C01

Pilz Belgium CVBA - Bijenstraat 4 - 9051 Sint-Denijs-Westrem - www.pilz.be

Automation advertentie.indd 1

7/03/2011 9:42:21 124 - Lezersdienst

ADVERTORIAL

ifm electronic, uw betrouwbare partner in uw automatiseringsprojecten Met meer dan 30 jaar ervaring in sensoren, besturingstechnieken, industriële netwerken en identificatiesystemen, bewijst ifm electronic al jaren innovatief en praktijkgericht te werken in de automatiseringsbranche.

ifm electronic stelt voor Beveiligen en uitbreiden van onze kwaliteitsnorm, betrouwbare en performante leveringstermijnen, innovatieve producten, die eveneens aan toekomstige eisen voldoen en zeker niet te vergeten, persoonlijke begeleiding bij al uw automatiseringsprojecten zijn onze hoofdactiviteiten. Uw succes is onze drijfveer, samenwerking onze filosofie. Niveausensor voor hygiënische applicaties Juist in de voedingsmiddelenindustrie bemoeilijken aanhechting en schuim steeds vaker een betrouwbare niveaubewaking. In tegenstelling tot vibratiesensoren, zoals trilvorken, onderdrukt de grensstandsensor LMT deze ongewenste nevenwerkingen, zelfs bij viskeuze en kleverige media zoals ketchup. Met de LMT zijn betrouwbare vol- of leegmeldingen in tanks te realiseren net als bewaking pompen tegen droogloop. Het gladde oppervlak van de sensortip gemaakt van PEEK geeft

vuil en mediumresten geen kans om zich vast te hechten. Bovendien voldoen de hoogwaardige materialen zoals roestvaststaal en PEEK aan alle eisen voor hygiënische applicaties. De frontbondige afdichting vindt plaats via het PEEK materiaal van de sensortip en de metalen zijde van de adapter. Dode ruimtes waar vuilresten zich kunnen nestelen worden zo voorkomen. EHEDG en 3A certificatie maken de sensor uitermate geschikt voor de voedingsmiddelenindustrie. Objecten ruimtelijk in een oogopslag detecteren Een apparaat, dat in een blik objecten en scènes ruimtelijk detecteert : de PMD 3D vision sensor en de variant PMD 3D camera. Beiden hebben een specifieke behuizing voor de industrie, functioneren volgens het principe van lichtlooptijdmetingen en beschikken over een geïntegreerde belichting. De 3D vision sensor biedt 3 vooringestelde applicatiemogelijkheden : afstands- niveau-en volumebepaling. De parametrering volgt middels een eenvoudig te bedienen stapsgewijze software. Voor aansluiting aan de applicatie is een keuze te maken tussen een analoge uitgang of twee schakeluitgangen. Daarmee onderscheidt de PMD 3D camera zich tot oplossingen voor applicaties waar het detecteren van afstands,- niveau of volumewaarden belangrijk is. Voor de gebruiker zijn daartoe 3.072 afstands- en grijswaarden beschikbaar. Zodoende biedt ifm electronic voor iedere gebruiker de optimale oplossing voor de stap in de derde dimensie. ifm electronic n.v. Zuiderlaan 91 - 1731 Zellik Tel : 02/481 02 20 - Fax : 02/463 17 95 [email protected] - www.ifm.com/.be n

125 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 35

Het Mitsubishi Factory Automation concept biedt voor automatiseringsprojekten een totaaloplossing via snelle en eenvoudige integratie van alle benodigde komponenten. Esco Drives & Automation levert niet alleen een uitgebreid programma op dit gebied, maar zorgt ook voor de integratie en de engineering van deze componenten tot een geïntegreerde oplossing.

www.esco-da.be

Culliganlaan, 3 B1831 Diegem Tel 02 717 64 30 [email protected] 128 - Lezersdienst

Maintenance & Gears Heyvaert

Specialist in aandrijftechniek • Revisie en onderhoud • Herstellingen • Verkoop • Maatwerk Motorreductoren, Tandwielkasten, Koppelingen,….

maxon drives in arm prostheses.

When it really matters. Medical technology also relies on our drive systems. They are used,

Merkonafhankelijk

for instance, in modern arm prostheses which enables the wearer to

Hersteldienst 24h/24h

maxon motor is the world’s leading supplier of high-precision drives and systems of up to 500 watts power output. Rely on the quality of the highly specialized solutions which we develop with and for you. Tel: +32 (15) 20 00 10, [email protected], www.maxonmotor.be

make precise movements.

MGH NV Rittwegerlaan 2B 1830 Machelen België Tel: +32 (0)2 753 00 40 • Fax: +32 (0)2 753 00 49 24/24: +32 (0)485 69 73 22 • Mail: [email protected] 126 - Lezersdienst

127 - Lezersdienst MM-adv-IndumationMagazine3-11.indd 1

14-03-11 (w 11) 12:52

ADVERTORIAL

BALLUFF presenteert heel wat nieuwe ontwikkelingen op Indumation

BVS-E Ident Vision Sensor

Balluff Micropulse ProCompact

IO-Link, de intelligente gedecentraliseerde I/OBalluff heeft zijn gamma vision sensoren Het lineaire meetsysteem (voor cylinder interface voor veldbussen uitgebreid met een specifieke versie voor positieonafhankelijke inspecties van alle gangbare 1D bar codes en 2D Data Matrix codes en karakter strings. Meerdere codes in 1 beeld identificeerbaar. Export van codes via RS232 en Ethernet. Eenvoudig in gebruik.

feedback, niveaumeting of algemene positionering) voor buiteninstallaties in de meest extreme weersomstandigheden. Volledig in edelstaal. Beschermingsgraad tot IP69K, zeewater resistent. Hoge nauwkeurigheid gecombineerd met zorgeloze betrouwbaarheid.

Zijn voordelen zijn immens. Kableren van standaard of intelligente sensoren, analoog of binair, RFID leesstations of ventieleilanden wordt kinderspel. Geen enkel systeem is zo flexibel, kostefficiënt, performant en betrouwbaar als IO-Link. Permanente live demo’s op de Balluff stand. 129 - Lezersdienst

ADVERTORIAL

Weidmüller maakt ze snel, giga snel Gigabit-switches voor industriële netwerken De gigabit-switches van Weidmüller scoren uitstekend als het gaat om netwerkprestatie, veiligheid en betrouwbaarheid, en dus bij uitstek geschikt om te zetten in industriële Ethernetnetwerken. Het assortiment managed en unmanaged Gigabitswitches is uitgebreid. Er is keuze uit een groot aantal verschillende poortaansluitingen en gecombineerde connector-varianten voor koper- en glasvezelkabels. Deze gigabit-switches zijn speciaal ontworpen voor communicatie-intensieve toepassingen met veel dataverkeer binnen complexe subnetwerken of backbone-systemen.

Gigabit-switches zijn; • universeel toepasbaar, want met een reeks unmanaged 5-poorts gigabit-switches en managed 9-poorts full-gigabitswitches is er voor elke toepassing een module,

• Plug-and-Play te configureren, dankzij een externe geheugen- en configuratiemodule waarmee switch-configuraties eenvoudig worden vervangen en aangepast, • storingstolerant, door redundante communicatie en voeding (hersteltijd < 20 ms), wat de hoogste netwerkbeschikbaarheid garandeert • en high-end functioneel, door de universele toepassingsmogelijkheden in industriële netwerken. Meer vindt u op www.weidmueller.be/be/ie

• wereldwijd te gebruiken, conform internationale normen ATEX, UL Klasse I, Div 2, DNV en GL, • voorzien van variabele aansluitopties, met universele aansluiting op backbone via 2 gigabit combo-poorten en met aansluitingen voor koper- of glasvezelkabels,

130 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 37

st ha an l d 4, H 26

GIGA SNEL GIGABIT-SWITCHES

www.weidmueller.be

VOOR INDUSTRIËLE COMMUNICATIE

131 - Lezersdienst

De gigabit-switches van Weidmüller bieden uitmuntende netwerkprestaties, veiligheid en betrouwbaarheid. Veelzijdig – universele toepassingsmogelijkheden in industriële en backbone-netwerken. Storingstolerant – redundante ring-topologie met een hersteltijd van minder dan 20 ms. Plug-and-Play – dankzij een externe geheugen- en configuratiemodule kunnen switch-configuraties eenvoudig worden vervangen en aangepast. Wereldwijd inzetbaar – gecertificeerd conform ATEX, UL, Klasse I, Div 2, DNV en GL – dus over de hele wereld inzetbaar. Electronics Made by Weidmüller

132 - Lezersdienst IEsw265x90NL.indd 1

18-03-2011 16:11:36

ADVERTORIAL

De Danfoss VLT® OneGearDrive De Danfoss VLT® OneGearDrive is specifiek ontworpen voor gebruik in de voedings- en drankenindustrie. Deze nieuwe generatie aandrijvingen biedt beduidende voordelen bij alle aandrijftoepassingen met conveyors. Met zijn compacte ontwerp is hij perfect bestemd voor transport- en conveyorsystemen. De hoogefficiënte conische tandwielen en de driefazige synchrone permanentmagneet motor zorgen voor een hoog energierendement – de energiebesparing gaat tot 25 % in vergelijking met conventionele systemen. Meer informatie: www.danfoss.be/drives/nl

133 - Lezersdienst

Nieuwigheden van Esco Drives & Automation Mitsubishi robots betekenen snelheid, nauwkeurigheid en compact ontwerp gecombineerd met een lange levensduur. Ze bieden, in hun klasse, de beste prestaties voor vele toepassingen. De engineering, service en ondersteuning worden geleverd in België door Esco Drives & Automation. JMobile is een software suite ontworpen om een complete oplossing met HMI client-server architectuur te bieden. De suite omvat inbedrijfstelling en configuratie tools, ook voor meerdere remote units. De informaties kunnen eenvoudig aan Officeapplicaties, web browsers, of PDA’s doorgegeven worden. Mitsubishi Factory Automation biedt u de integratie van componenten voor een coherent automatiseringsproject. Esco Drives & Automation levert niet alleen een uitgebreid programma op dit gebied, maar zorgt ook voor de integratie en de engineering van deze componenten tot een geïntegreerde oplossing. 134 - Lezersdienst

EC 22 HD (Heavy Duty) 200°C / 100 G / 5.000 m / 1.700 bar – maxon motor zet nieuwe maatstaf maxon motor lanceert met de EC 22 HD, als eerste ter wereld, een standaard motor voor extreem zware omstandigheden. Ontwikkeld om aan de uitzonderlijk hoge eisen in de deep drilling technologie te voldoen. De motor maakt het mogelijk op tot nu toe ontoegankelijke boordieptes olie en gas te winnen. Deze motor biedt nieuwe mogelijkheden in een aantal applicaties, die even hoge eisen stellen.

maxon motor benelux bv De Giem 22 – 7547 SV Postbus 716 7500 AS Enschede Tel: +31 (53)486 47 77 Fax: +31 (53)486 47 88 E-mail: [email protected] www.maxonmotor.nl

maxon motor benelux bv Mechelen Campus Schaliënhoevedreef 20C BE - 2800 Mechelen Tel: +32 (15) 20 00 10 Fax: +32 (15) 27 47 71 Email: [email protected] www.maxonmotor.be

135 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 39

Ongecontroleerde bewegingen in uw installatie veroorzaken extra kosten en leiden tot storingen in uw productie. Overgedimensioneerde oplossingen zijn vaak het gevolg. Niet als u ACE producten gebruikt. Een compleet gamma aan innovatieve producten die een voorspelbaar gedrag van uw installatie mogelijk maken. Wilt u ervaren wat allemaal mogelijk is? Vraag dan de gratis ACE catalogus aan, met vele producten op het gebied van dempingstechnieken tot klemelementen.

Meer info? Telefoon +32-(0)11-960736 of +31-(0)165-714455, Fax +32-(0)11-960737 of +31-(0)165-714456, www.ace-ace.com Bezoek ons tijdens de beurs Indumation Kortrijk, hal 4 stand B21.

136 - Lezersdienst

PIRANACONCEPTS.COM

Bezoek ons op Indumation.be standnummer 4B14

AANDRIJFKOPPELINGEN - VRIJLOOPKOPPELINGEN - VEILIGHEIDSKOPPELINGEN KLEMBUSSEN - COMPONENTEN VOOR HYDRAULISCHE AGGREGATEN

Meer dan 20000 stuks in stock!

L. TAS & Co. BVBA Dorp 38 2242 PULDERBOS BELGIUM

T +32 (0)3 466 05 40 F +32 (0)3 466 05 49 [email protected] www.tas.be 137 - Lezersdienst

ADVERTORIAL

EXLAR actuators: éénvoudige implementatie en compact Geen hydrauliek of pneumatiek meer bij klepverstellingen De Belgische markt heeft afgelopen jaren via ATB Automation kennisgemaakt met de EXLAR actuators. Naast de vele toepassingen in de machinebouw zijn met de komst van de EXLAR TRITEX actuators ook de afnemers binnen de procesindustrie zeer enthousiast over deze eenvoudig in te stellen actuator. Gerealiseerde projecten zijn o.a. klepverstellingen voor rookgaskanalen, olietransport of turbines. De rollerscrew overbrenging in de actuator verzekert een betrouwbare overbrenging met hoge levensduur ook bij continue bewegingen over een heel klein werkgebied. De TRITEX actuator is opgebouwd uit een servomotor met hierin de rollerscrew-overbrenging en achterop gemonteerd een regelaar die gevoed wordt met 24 Vdc of 230 Vac. Deze regelaar kan geregeld worden via een Ethernet verbinding of met een analoog positiesignaal (0 tot 10V of 4 tot 20mA). De TRITEX kan direct ingezet worden op plaatsen waar eerst hydraulische of pneumatische actuators ingezet werden.

Groot voordeel is natuurlijk de hoge mate van flexibiliteit (servo), energiezuinig gebruik en naast netvoeding zijn er geen extra voorzieningen meer nodig. Door zijn compactheid en de vele inbouwvormen is de TRITEX altijd inzetbaar. Wilt u meer informatie of een demonstratie van de EXLAR TRITEX actuator? Contacteer ATB Automation via [email protected] of bezoek www.atb-automation.be. n 138 - Lezersdienst

‘ETHERNET controller 2.0’ vanaf nu verkrijgbaar met SD-kaartsleuf uitgebreid temperatuurbereik (-20 °C tot +60 °C). Hierdoor kan de IP20 controller ook in industriële omgevingen met extreme temperaturen worden gebruikt.

Verbeterde verwerkingsstructuur

De nieuwe ‘ETHERNET controller 2.0’ van WAGO is uitgerust met een uitgebreid gegevensgeheugen van 1 MB en een SD-kaartsleuf. Hiermee kan de geheugencapaciteit met nogmaals 8 GB worden uitgebreid. Als ETHERNET controller van de volgende generatie (2.0) werkt de nieuwe veldbuscontroller (750-880) PLC-programma’s sneller af dan andere WAGO controllers. De geheugencapaciteit die uitgebreid kan worden tot 8GB met behulp van een SDgeheugenkaart biedt nog meer ruimte voor toepassingsgegevens en recepten. Daarenboven biedt de geheugenkaart ook een backup- en herstelfunctionaliteit aan voor het PLC programma. De controller is ook leverbaar als variant voor een

De controller beschikt over twee ETHERNET-interfaces, voorzien van een geïntegreerde switch waardoor lijntopologieën eenvoudig kunnen worden gerealiseerd. De nieuwe ETHERNET controller kan hierdoor uitstekend in IT-structuren geïmplementeerd worden en vormt de schakel tussen de diverse signalen uit het veld en de IT-toepassingen. De controller werkt met hogere klokfrequenties en een verbeterde verwerkingsstructuur. De geïntegreerde PLC (programmeerbaar conform IEC 61131-3) is geschikt voor multitasking. De gebruiker heeft de beschikking over een programmageheugen van 1 MB, een gegevensgeheugen plus geheugenuitbreiding (SD-kaart) van 1 MB en een remanent geheugen van 32 KB. Het IP-adres kan aanvullend via DIP-schakelaars worden ingesteld, waardoor de inbedrijfstelling nogmaals wordt vereenvoudigd. De controller ondersteunt de gebruikelijke netwerkprotocollen alsmede MODBUS/TCP en EtherNet/IP. n

139 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 41

ACTUALITEIT

Nieuwe E3X-SD vezelversterkers Als reactie op de vraag van klanten naar vezelversterkers die optimale gebruiksvriendelijkheid bieden bij standaardtoepassingen, heeft Omron de nieuwe E3X-SD toegevoegd aan de serie E3X-vezelversterkers. Dit model is voorzien van een eenvoudige leerfunctie met één knop, goed afleesbare displays en een optie voor intuïtieve, handmatige drempelinstelling voor gebruiksgemak en eenvoudige installatie. De eenvoudig te gebruiken E3X-SD vezelversterkers zijn geschikt voor alle fotoceltoepassingen waarbij de voorkeur uitgaat naar een versterker die gescheiden is van de fotocel. Voorbeelden zijn toepassingen met onvoldoende ruimte voor een conventionele sensor en toepassingen die detectie onder strenge weersomstandigheden vereisen. De serie vezelsensorkoppen omvat daarom vacuüm-, chemicaliën- en hittebestendige modellen.

behulp van de instellingstoetsen kan ook de drempelwaarde worden weergegeven. Daarnaast laten eenvoudig af te lezen indicatoren de status van de werking en de instelling zien.

Controle over de werking

Operationele stabiliteit

De nieuwe versterkers zijn eenvoudig en snel in te stellen door ofwel de leerknop ingedrukt te houden terwijl een bewegend object passeert ofwel door de leerknop in te drukken wanneer een object zich voor de versterker bevindt en de leerknop vervolgens nog een keer in te drukken wanneer dit object is verdwenen. Daarnaast kan de gevoeligheid handmatig worden ingesteld met de omhoog- of omlaagtoets, zodat gebruikers uitgebreide controle over de werking van de versterker hebben. Bij normale werking geeft het integrale versterkerdisplay het ontvangen licht weer, maar met

De GIGA-RAY LED-lichtbronnen en het geavanceerde besturingscircuit voor de emissie van de nieuwe versterkers garanderen een herhaalbare werking en langdurige operationele stabiliteit. De betrouwbaarheid wordt nog eens vergroot dankzij een eenvoudig te bedienen vergrendelingsmechanisme dat de vezels stevig op hun plaats houdt. n 140 - Lezersdienst

ADVERTORIAL

Duurzaamheid is efficiëntie op alle vlakken Om concurrentieel te blijven moeten bedrijven duurzaam produceren. Verstandig omspringen met grondstoffen en energie is dus de boodschap, maar ook efficiënter produceren. Siemens is een pionier op vlak van duurzaam ondernemen en biedt oplossingen in elke sector. Op Indumation toont Siemens haar visie op de toekomstige, duurzame onderneming. Siemens zorgt voor oplossingen om het milieu niet onnodig te belasten en te besparen op de energiefactuur. Het bijzonder compleet, geïntegreerd en KNX-gebaseerd gebouwmanagementsysteem omvat zowel software, meters als regelaars en zorgt voor een optimaal zuinige werking van alle klimaat- en elektriciteitsystemen. Blikvangers zijn o.m. de nieuwe PAC 3000-reeks multifunctionele meettoestellen en de SENTRONmanagementsoftware. Efficiënt, intuïtief en flexibel engineeren is het uitgangspunt van Totally Integrated Automation-Portal, een geavanceerd softwareplatform voor geïntegreerd engineeren bij automatiseringstoepassingen. De innovatie luidt een nieuw tijdperk in waardoor engineeringtijd op verschillende niveaus verkort en men sneller strenge kwaliteitseisen kan bereiken. Op het vlak van aandrijvingen is er in heel wat bedrijven nog

P 42 - 183 - MAART 2011

ruimte voor energie-efficiënter werken. De EU vaardigde zelfs een verbod uit op de verkoop van onvoldoende efficiënte motoren. Dat vormt geen probleem voor Siemens, met een portfolio dat de totale drive train omvat. In het portfolio vindt u o.m. MOTOX-motorreductoren, energieefficiënte SINAMICS frequentieomvormers en SIMOTION voor bewegingstoepassingen. Siemens is een grote speler is op het vlak van industriële instrumentatie en analyse. Op Indumation vindt u o.a. de SITRANS LR560 radartransmitter, de SITRANS VP3000 highend elektropneumatische klepstandsteller en de SITRANS SL CO diodelaser-gasanalysator. Ten slotte is er nog een compleet nieuw gamma industrieel schakelmateriaal SIRIUS-innovaties, voor meer efficiëntie en flexibiliteit in de schakelkast, minder bedrading, en een geoptimaliseerde verbinding met het besturingssysteem. U vindt ons in hall 4 stand G20. www.siemens.be/industrie n

141 - Lezersdienst

TOEPASSING

ASCO Industries maakt al geruime tijd gebruik van de vrijgekomen warmte van de persluchtproductie door de warme lucht via leidingen het gebouw in te blazen. Toch bracht de audit nog heel wat andere maatregelen aan het licht.

Energy System Review legt waaier aan besparingen bloot Voor vliegtuigonderdelenbouwer ASCO Industries is perslucht cruciaal bij de aandrijving van de metaalbewerkingmachines en het reinigen en monteren van de onderdelen. De productie van die perslucht is een energie-intensief proces en weegt dan ook zwaar door op de kostenstructuur van de onderneming. Een Energy System Review bracht het besparingspotentieel van de persluchtinstallatie in kaart en leverde een gans pakket maatregelen op om het verbruik te optimaliseren. “Om ons engagement voor Rationeel Energie Gebruik kracht bij te zetten, namen we met onze vestiging in Zaventem deel aan het Auditconvenant”, zegt Jan Van Den Broeck, Facilities and Invest Manager bij ASCO Industries. “Daarvoor moesten we een Energieplan indienen met een lijst van energiebesparende maatregelen. Uit dat plan bleek dat onze persluchtinstallatie verantwoordelijk was voor een groot percentage van het elektrisch energieverbruik. Onze accountmanager Patrick Ghysels van Electrabel raadde ons een diepgaande audit van de persluchtinstallatie aan via een Energy System Review.” Een meetcampagne ter plaatse bracht het energieprofiel van de installatie duidelijk in kaart. Alle metingen konden tijdens de productie gebeuren, zodat ASCO Industries geen enkele hinder door stilstanden ondervond.

ASCO gestart met voorsprong Op basis van de meetresultaten werden verschillende pistes voor energiebesparingen geanalyseerd. “Bij de meeste bedrijven komt de recuperatie van warmte uit bedrijfsprocessen als een belangrijke besparingsmaatregel uit de bus. Bij ASCO Industries was dat niet het geval”, vertelt Patrick Ghysels. “Het bedrijf maakt immers al geruime tijd gebruik van de vrijgekomen warmte van de persluchtproductie door de warme lucht via leidingen het gebouw in te blazen. Daar konden we niet veel meer aan verbeteren.” Toch bracht de audit nog heel wat andere maatregelen aan het licht. “Ik was zelf verrast door de resultaten van de audit”, geeft Jan Van Den Broeck toe. “Het was verbazend hoeveel besparingspotentieel nog onbenut was.”

Belangrijke besparingen bij persluchtlekken en compressoren Persluchtlekken kunnen volgens studies tot 40 % van het totale verbruik vertegenwoordigen. Dergelijke lekken doen zich meestal voor aan drukreEen herconfiguratie van de compressoren leidt tot belangrijke besparingen in energieverbruik en onderhoud.

gelaars, kranen, aansluitingen van flexibele leidingen, enzovoort. Patrick Ghysels: “Ook bij ASCO Industries werden mogelijke oorzaken van lekken opgemerkt. Het besparingspotentieel door het dichten van lekken wordt geschat op 286 MWh op jaarbasis.” Door de huidige belast-onbelast geregelde compressoren te vervangen door een toerentalgeregelde versie, kan ASCO nog een extra besparing realiseren van 15 tot 40 %. En dat met een terugverdientijd van 2,5 jaar.

Op weg naar de ideale netwerkconfiguratie

Accountmanager Patrick Ghysels van Electrabel en Facilities and Invest Manager Jan Van Den Broeck van ASCO Industries.

Ook de configuratie van het persluchtnetwerk kon nog worden geoptimaliseerd. Door constante uitbreiding van de activiteiten, is ASCO Industries historisch geëvolueerd naar 13 compressoren van ongeveer 55 kW verdeeld over vier van de zes productiegebouwen. Jan Van Den Broeck: “Het is niet eenvoudig om zo’n groot aantal compressoren optimaal te beheren naar energieverbruik en bedrijfszekerheid toe. Omdat alle productiegebouwen sinds 2008 verbonden zijn door een leidingnetwerk, kunnen we een aantal kleinere compressoren wel vervangen door één grotere en recentere compressor. Dat levert ons een energiebesparing op van 330 MWh/jaar of meer dan 31 000 euro. De totale besparingen per jaar kunnen zelfs oplopen tot meer dan 65 000 euro indien we de lagere onderhouds- en vervangingskosten ook meerekenen. Met een terugverdientijd van 2,5 jaar laten we zo’n opportuniteit zeker niet liggen.” Inmiddels liggen de plannen op tafel voor een grondige aanpak van de persluchtlekken en de herconfiguratie van de volledige persluchtinstallatie in samenwerking met Electrabel. n 142 - Lezersdienst

Bredere kijk op optimaliseren Naast energiebesparende maatregelen, nam Electrabel ook andere aspecten onder de loep. Zo kreeg ASCO Industries advies voor de behandeling en de afvoer van het condensaat, ontstaan bij de persluchtproductie. Dat condensaat bevat olie en andere schadelijke stoffen voor het milieu en mag alleen worden geloosd na behandeling. Electrabel raadde aan het condensaat te behandelen in een toestel dat de olie van het water scheidt. Door het condensaat daarna af te voeren via niveaugeregelde condenspotten in plaats van via tijdgestuurde condenspotten, verloopt het lozen heel wat efficiënter.

183 - MAART 2011 - P 43

TOEPASSING

Dankzij de installatie van een Altivar 61 wordt er efficiënter getest en geregeld op door de klant vastgelegde werkingspunten (snelheid en druk).

Kernstuk van een efficiënt en milieuvriendelijk hydraulisch teststation REM-B in Beerse investeerde zo’n 5 miljoen euro in nieuwe gebouwen en installaties om de productie en reparatie van hydraulische motoren, pompen en cilinders af te stemmen op de specifieke eisen van de industriële en mobiele markt. Om kwaliteit te garanderen is de belangrijkste installatie ter waarde van 250.000 euro een nieuwe testruimte voor pompen, cilinders en motoren. De invoering van digitale technieken opende nieuwe horizonten die door de ingenieurs van integrator Brusselmans Elektro in SintAmands verkend werden om het project verder uit te bouwen tot een volwaardig geautomatiseerd testsysteem. Niet alleen de efficiëntie, maar ook de ergonomie, de veiligheid, de energiezuinigheid en de milieuvriendelijkheid van de testruimte werden hierdoor in aanzienlijke mate verbeterd. Van links naar rechts: Bart Roelofs (Repair manager bij REM-B), David De Maeyer van Brusselmans en Jimmy De Sitter (Ingenieur bij Schneider Electric).

Snelheidsregeling verhoogt concurrentiekracht “De ingevoerde Altivar 61 en bijbehorende technologieën stellen ons in de mogelijkheid om de teststand nog verder te automatiseren, ook de volledige sturing van de ventielen om de hydraulische pompen, motoren en cilinders aan te sturen en te belasten is hierin opgenomen”, aldus de tevreden Repair Manager Bart Roelofs. De vernieuwing van onze teststand van circa 50.000 euro heeft ons een pak meer voordelen gebracht dan initieel verwacht. De innovatie, resultaat van onze samenwerking met Brusselmans Elektro en Schneider Electric, zal een positieve invloed uitoefenen op de concurrentiepositie van ons bedrijf.”

Zelfontworpen teststand

De teststand werd gerenoveerd met een Altivar 61 snelheidsregelaar.

P 44 - 183 - MAART 2011

Als specialist in de herstelling, revisie en onderhoud van hydraulisch materiaal en fabrikant van hydraulische componenten en systeembouwer van hydraulische aggregaten, moet REM-B ook testen of een hydraulische pomp of motor na onderhoud of herstelling naar behoren werkt. Het door REM-B ontworpen testplatform beschikt over twee opstellingen voor het testen van pompen onder drukken tot 440 bar, één voor vermogens tot 75 kW en één tot 132 kW. Een elektrische vergrendeling zorgt er voor dat de Altivar 61 telkens maar één van de twee systemen kan aandrijven, en dit met een willekeurige snelheid tot 2.800 omw/min. Dit laatste is een belangrijke aanwinst aangezien er vroeger gewerkt werd met motoren met vast toerental van 1.000 of 1500 omw/min. Door het optimaliseren van het opbouwen en afbouwen van de te testen componenten is tijdwinst dan ook reëel en is er minder fysieke belasting voor de operatoren. Een Twido PLC stuurt naast de

TOEPASSING

Altivar 61 een centraal hydraulisch ventielblok dat de hydraulische vloeistof naar de juiste teststand leidt en moduleert de proportionele ventielen die de gewenste testdrukken in het hydraulisch circuit creëren.

Arsenaal van componenten Het project waarvan de initiële insteek er in bestond de opgenomen stroom tot 250 A te beperken om de LS-verdeling van de testruimte niet te overbelasten, groeide uit tot een volwassen geautomatiseerd proces. Jan Brusselmans en David De Maeyer hadden al snel begrepen van Jimmy De Sitter, die het project met advies en technische bijstand opvolgde, dat Schneider Electric nog een hele reeks andere producten kon aanbieden, die het teststation nog veel rendabeler zouden kunnen maken. Meerdere essentiële testfuncties kunnen in één Magelis-aanraakscherm geselecteerd worden met grote voordelen op het vlak van de veiligheid, ergonomie en globale rendabiliteit. De operator selecteert met het Magelis aanraakscherm de te testen hydraulische componenten, de keuze van de teststand en de instelling van de motorsnelheid. Het aanraakscherm toont de sturing van de proportionele ventielen, de beveiliging van hydraulische kringen, evenals de veiligheidsfuncties en de foutmeldingen. De operator krijgt hierdoor een volledig overzicht over het hele testlokaal en een gecentraliseerde controle over alle testparameters. Een intelligente veiligheidscontroller Preventa XPSMC en veiligheidsmodules die aan het systeem werden toegevoegd, zorgen voor de bewaking van lichtschermen (fotocellen) voor een veilige toegangscontrole tot de testzone en voor de noodstopfuncties. Bij gevaarlijke overdrukken wordt de teststand stilgelegd. Veiligheid komt hier op de eerste plaats. Het Magelis aanraakscherm communiceert over Modbus met de Twido PLC die de Altivar 61 en de proportionele ventielen aanstuurt. Omdat het project steeds meer uitbreiding nam dan oorspronkelijk gedacht, werd een Advantys module geïnstalleerd voor bijkomende I/0’s. Op de foto van het Spacial SM bord van Universal Enclosures (Schneider Electric), herkent men ook de contactoren voor het selectief inschakelen van de motoren op de teststand en de Compact NSX400 vermogenschakelaar, die de beveiliging van het ganse distributiesysteem voor zijn rekening neemt. De innovatie van de teststand werd vervolledigd met een recuperatiesysteem, waarbij de gebruikte hydraulische vloeistof gerecupereerd, gefilterd en hergebruikt wordt met een uitschakeling van milieuvervuiling tot gevolg.

Het project schept onverwachte mogelijkheden tot verdere toepassingen en automatisering van de teststand.

Jeugdig en toch ervaren Brusselmans Elektro is actief in de industriële elektriciteit en gespecialiseerd in het plaatsen van middenspanningscabines, kabelgoten, voedingskabels, verlichting, databekabeling en kleinere automatiseringsprojecten met nadruk op groene energie, en de daarbij horende engineering. De derde generatie doet er alles aan om verder te groeien door het invoeren van moderne technieken in hun projecten. De initiële opdracht van REM-B paste goed in hun kraam, daar ze ervaring hadden met het plaatsen van frequentiesturingen met de daarop voorziene noodstopbeveiligingen en eventuele druk- of temperatuursafhankelijke toerentalregelingen via PLC.

Van het ene komt het andere “Wij hebben door de invoering van de variabele snelheidsregeling beduidend meer mogelijkheden gekregen, vooral op de markt van de mobiele hydraulica en aldus onze concurrentpositie verbeterd. Even belangrijk is dat de ergonomie en de veiligheid voor de operatoren sterk zijn toegenomen, dat we minder milieubelastend werken en dat we warmteverliezen tijdens het testen tot een minimum hebben kunnen herleiden. Het project heeft ons veel verder gebracht dan oorspronkelijk gedacht en biedt nog veel mogelijkheden om verder uit te bouwen. We zouden nu bijvoorbeeld met een hydraulische motor een elektrische motor kunnen aandrijven als generator en die belasten met de Altivar 61 door het toerental te begrenzen. De opgewekte energie door deze belasting is recupereerbaar. Dit kan nieuwe mogelijkheden scheppen voor het testen op meerdere werkingspunten om aldus een completer inzicht te kunnen krijgen in de karakteristieken van pomp of motor”, aldus nog Bart Roelofs. n

143 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 45

Duurzaamheid op eenzame hoogte Hoge betrouwbaarheid, weinig onderhoud, korte responstijden? De veeleisende professional spitst de oren. Het stuurventiel met wrijvingsloze schuif van ASCO Numatics won niet voor niets de innovatieprijs. Vlijmscherpe randen verwijderen de vuildeeltjes, wat samen met de robuuste roestvaststalen constructie verklaart waarom met ventiel bij uitstek geschikt is voor moeilijke omgevingen, hoge temperaturen (+150°C) en werkdrukken van vacuüm tot 21 bar. Dit ventiel met «metaal op metaal» schuif staat garant voor meer dan 200 miljoen schakelingen. Met 100% zekerheid van schakeling en een constante stuurdruk door overlappende schuiftechnologie: ongeëvenaard!

Lusambostraat 53, 1190 Brussel • Tel. 02 333 02 50 • [email protected]

adv_Duurzaam_NL_BNLx 2012.indd 1

144 - 2010/03/24 Lezersdienst 11:01:33

145 - Lezersdienst

REPORTAGE

Experts met verschillende achtergronden delen in praktische sessies van twee uur hun knowhow met de deelnemers.

Siemens lanceert master classes in aandrijftechnologieën Met ‘Total Drive Train’ biedt aandrijftechnologieleverancier Siemens aan klanten in de productie- en procesindustrie een totaaloplossing vanaf het elektriciteitsnet tot aan de machine-as. Om de bestaande kennis te vergroten en te delen met de spelers in de markt lanceert Siemens ‘master classes’ in aandrijftechnologieën. De eerste twee master classes in 2011 behandelen ATEX-normen en -regelgeving, en HVAC (verwarming, ventilatie en airconditioning) en energiebesparing. Aandrijftechnologie verhoogt de efficiëntie in productie, transport en energiegebruik; het is een van de sleutelfactoren voor de duurzame ontwikkeling van de industrie.

Elektrische en mechanische componenten in één concept In het verleden werden de elektrische en mechanische componenten van aandrijvingen beschouwd als volledig gescheiden specialismen. Volgens Siemens zijn deze in een optimale aandrijving onlosmakelijk verbonden in een enkel concept. Dit zorgt voor een verhoogde synergie met snellere, nauwkeurigere en flexibelere machines als resultaat. Met ‘Total Drive Train’ levert Siemens zijn klanten een totaalconcept: eenvoudig integreerbare elektrische én mechanische componenten. Dit vooruitstrevende concept omvat de frequentieomvormer, motor, motorreductor, reductor als de koppeling. Siemens omkadert het geheel met gespecialiseerde knowhow en doorgedreven service.

Kennisdelen via master classes Siemens wil industriële bedrijven via een reeks master classes de kans bieden om hun kennis van aandrijftechnologieën uit te breiden. De master classes worden gegeven door experts uit hogescholen, universiteiten, onderzoekscentra, certificatie-instanties… Ze behandelen actuele thema’s uit de wereld van aandrijftechnologieën vanuit academisch en technologisch perspectief.

Eerste thema’s: veiligheid en energie Veiligheid, dat in elke industriële omgeving op de eerste plaats staat, is het thema van de eerste sessie. In de master class over

In de master class over ATEX-normen en regelgeving wordt ingegaan op de richtlijnen voor veiligheid en gezondheid.

ATEX-normen en regelgeving wordt ingegaan op de richtlijnen die veiligheid en gezondheid van medewerkers waarborgen op plaatsen met explosiegevaar. Deze master class vond plaats op 31 maart 2011. Ook rationeel energieverbruik staat vandaag hoog op de agenda in de productie- en procesindustrie. Verwarming, koeling en airconditioning zijn grote energieverbruikers. Een correct ontwerp en optimale installatie van industriële HVAC-systemen kunnen bijdragen tot een lager energieverbruik. Daarover komen de deelnemers meer te weten in de master class HVAC en energiebesparing. Deze master class staat op 15 september 2011 op de agenda. Siemens plant nog meer master classes in 2011. Deelnemers hoeven niet het volledige programma te volgen, maar kunnen een keuze maken uit het gamma.

Praktisch De sessies duren twee uur en vinden plaats in Huizingen, telkens in de late namiddag. De voertaal is Engels. Na elke master class hebben de deelnemers de gelegenheid om in een informeel kader dieper in te gaan op het onderwerp, en ervaringen te delen met de experts. Meer informatie over de master classes aandrijftechnologieën van Siemens is te vinden op www.siemens.be/drives/ masterclasses. Geïnteresseerden kunnen een e-mail sturen met hun gegevens (bedrijf, adres, naam, voornaam, functie, afdeling, e-mailadres en telefoonnummer) en hun interessegebieden naar [email protected] n 146 - Lezersdienst

Is uw drive train meer dan de som van de delen? Met de Total Drive Train van Siemens wel. Total Drive Train is Siemens’ totaaloplossing vanaf het net tot de machine-as. Dit concept omvat zowel frequentieomvormer, motor, motorreductor, reductor als koppeling. Via één gespecialiseerd Siemens-aanspreekpunt hebt u toegang tot al onze knowhow en services. Uw winst? Een efficiëntere drive train, die u op het juiste spoor zet. www.siemens.be/drives.

Total Drive Train Answers for Industry.

147 - Lezersdienst

AD Aut Mag 215 x 65 motox.indd 1

25/01/11 13:40

183 - MAART 2011 - P 47

TOEPASSING

Aan de hand van de barcode weet de robot op welke pallet hij de doos moet stapelen. Het bijhorende stapelpatroon krijgt de robot vanuit een databank in functie van de producten op de aanvoerlijn.

Slimme machinebeveiliging Met een productiecapaciteit van 120 miljoen liter is de ijsfabriek van Ysco in Langemark bij Ieper een van de grootste van Europa. Dat hoge volume dankt de fabriek aan een doorgedreven automatisering, zowel in de productie als in de logistiek. Zelfs de machinebeveiliging is er afgestemd op een maximale productiviteit. In totaal 22 productielijnen telt de ijsfabriek van Ysco in Langemark waaronder twee lijnen met een capaciteit van maar liefst 36.000 stuks per uur. In de aanloop naar de zomer, wanneer de fabriek op volle capaciteit draait, worden dagelijks zowat 1400 paletten met ijsjes afgewerkt. Het mag duidelijk zijn: de productie van ijs is een verhaal van grote getallen. En een verhaal van efficiënte bedrijfsvoering, want alle aspecten van de productie en logistiek moeten optimaal functioneren om dit helse ritme dag na dag waar te maken. Ysco maakt deel uit van Milcobel, een coöperatieve groep met

Centraal in de logistieke keten van de ijsfabriek staat een geautomatiseerde palletisering.

P 48 - 183 - MAART 2011

3440 leden en een jaaromzet van 820 miljoen euro. Andere gekende namen binnen de groep zijn Inza, een merk van consumptiemelk en yoghurt, Belgomilk, producent van kaas, boter en melkpoeder, en Jan Dupont, een distributeur van kazen. Ysco is als naam op zich minder bekend. Het bedrijf produceert voornamelijk onder private label voor enkele grote retailers. Een tweede productievestiging van Ysco bevindt zich in het Franse Argentan, met een capaciteit van 80 miljoen liter per jaar.

Kwaliteit en innovatie Frankrijk en Nederland zijn de belangrijkste afnemers van de ijsjes uit de fabriek van Langemark. Een deel van de uitvoer gaat zelfs naar Australië, een merkwaardig feit dat voor een stuk te danken is aan de goede reputatie van de Belgische chocolade die in de ijsjes verwerkt wordt. “Kwaliteit is zeer belangrijk voor een private label specialist”, verduidelijkt marketing manager Dietrich Van Valckenborgh van Ysco. “Retailers willen met de producten onder hun merknaam volop de concurrentie met de grote merken aan-

Aan de hand van de barcode weet de robot op welke pallet hij de doos moet stapelen.

TOEPASSING

gaan. Daarom investeren we ook veel in research & development. Vroeger wilden de warenhuizen met hun huismerken alle trends en nieuwigheden volgen. Vandaag willen ze de A-merken zelfs een stapje voor zijn.” De verkoop van ijs is sterk seizoensgebonden en dus moet er in het voorjaar een voorraad opgebouwd worden om in het heetst van de zomer de grote vraag naar ijs te kunnen volgen. Voor de opslag van die voorraad doet Ysco voor een groot deel een beroep op een externe partner die de beschikbare opslagcapaciteit in het najaar verhuurt aan producenten van diepvriesgroeten.

Geautomatiseerde palletisering Centraal in de logistieke keten van de ijsfabriek staat een geautomatiseerde palletisering: een hal met 8 palletiseringsrobots, waar alle producten van de 22 lijnen samenkomen. “In de productie krijgt elke doos een label met een barcode”, zegt Automation Engineer Wilfried Nuitten van Ysco. “Elke robot heeft een aanvoerlijn met maximaal drie verschillende producten. Aan de hand van de barcode weet de robot op welke pallet hij de doos moet stapelen. Het bijhorende stapelpatroon krijgt de robot vanuit een databank in functie van de producten op de aanvoerlijn.” Zodra een pallet vol is, gaat die over een rollenbaan naar een transferwagen die ze naar een van de twee wikkelmachines brengt. Elk van die machines heeft een eigen rollenbaan om pallets te bufferen, waarbij het systeem autonoom zorgt voor een optimale verdeling van de workload, aangepast aan de beschikbaarheid van de wikkelmachines en bijhorende labelapparatuur. Het concept is bijzonder efficiënt en maakt maximaal gebruik van de beschikbare apparatuur. In piekperiodes worden maar liefst 1400 paletten per dag verwerkt. Een van de cruciale voorwaarden is uiteraard een hoge betrouwbaarheid van alle apparatuur die in deze palletiseringsafdeling gebruikt wordt. Een speciaal aandachtspunt hierbij is de machinebeveiliging. De cellen waarin de robots werken, de gangen met de transferwagens en de conveyors zijn met een hekwerk afgeschermd van het personeel, maar die afscherming is niet volledig omdat er nu eenmaal pallets van de ene zone naar de andere moeten kunnen.

C4000 palletizer herkent paletten Voor de afscherming van de toegangen waar paletten doorheen moeten, voorziet de machinerichtlijn het gebruik van lichtschermen. Omdat de klassieke opstelling van een lichtscherm met muting veel praktische problemen met zich meebrengt, en dus een bedreiging vormt voor de productiviteit, is Ysco overgestapt op de C4000 palletizer van SICK. Dat is een lichtscherm dat horizontaal geplaatst wordt in een toegang en het onderscheid kan maken tussen paletten die er wel doorheen mogen en mensen die aanleiding moeten geven tot een noodstop. In een klassieke opstelling wordt een safety lichtscherm rechtop geplaatst om te detecteren wanneer iemand door de toegang gaat. Omdat een pallet er wel doorheen moet kunnen wordt het lichtscherm voorzien van een muting functie. Die maakt gebruik van fotocellen voor en achter het lichtscherm om de komst van een pallet te detecteren. Een veel voorkomend probleem, waar ook Ysco mee te maken had, is dat deze fotocellen door hun wat ongelukkige positie beschadigd raken. Bijkomend probleem is dat de machinerichtlijn oplegt dat de muting slechts gedurende een beperkte tijd mag plaatsvinden. Als ze te lang duurt, moet de stu-

Zodra een pallet vol is, gaat die over een rollenbaan naar een transferwagen die ze naar een van de twee wikkelmachines brengt. ring er van uitgaan dat de muting gesaboteerd werd, en alsnog een noodstop uitvoeren. Dat stelt een probleem wanneer de conveyor aan het bufferen is en er effectief een palet blijft stilstaan ter hoogte van de muting sensoren. “Met de C4000 palletizer stelt dat probleem zich niet. Het lichtscherm telt een dertigtal beams over een lengte van 90 cm en is daarmee in staat om paletten te herkennen. Het scherm wordt net onder het bovendek van de paletten geplaatst en herkent de afstanden tussen de dwarsbalken in een palet. Zelfs wanneer een palet beschadigd is, kan het scherm daar rekening mee houden, omdat het de afwijking aan dezelfde snelheid ziet passeren als de rest van het palet. Ook een palet dat stil houdt in de beams van de palletizer wordt herkend en als een veilige situatie beschouwd”, legt sales engineer Bart Baert van SICK uit.

Plug & play De beperkte meerkost van een C4000 wordt gecompenseerd door het feit dat er geen extra sensoren en muting lamp nodig zijn. Wilfried Nuitten van Ysco werd bovendien gecharmeerd door de eenvoudige configuratie: “We hebben één keer de parameters moeten invoeren van de paletten die we gebruiken. Alle verdere functies zitten ingebouwd in het lichtscherm.” De nieuwe generatie van de C4000 is zelfs volledig plug & play en hoeft niet meer door de gebruiker geconfigureerd te worden. Wilfried Nuitten: “Tegelijk biedt het lichtscherm voldoende beveiliging want het is lang genoeg om er niet per ongeluk over te kunnen stappen. En het is ons ook niet gelukt om de patroonherkenning in het lichtscherm te misleiden.” Het scherm beantwoordt dan ook aan alle voorschriften van de machinerichtlijn, terwijl onterechte noodstops die in de klassieke opstelling met muting wel voorkwamen, nu definitief tot het verleden behoren. n

148 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 49

TOEPASSING

Takel- en trolleyaandrijvingen die worden gebruikt in scheepswerf- of containerterminalkranen vereisen speciale mechanica en elektronica, geschikt voor dit veeleisende toepassingsgebied.

High-performance aandrijvingen voor havenfaciliteiten Geconfronteerd met een continue stroom ladingen van meerdere tonnen, staan aandrijvingen van havenportaalkranen onder constante druk om te presteren. Gebruikers eisen betrouwbare oplossingen die over de hele linie een uitstekende dynamiek, positioneringsnauwkeurigheid en kostenefficiency bieden. Kranen voeren een eenvoudige klus uit: ze pikken een lading op een bepaalde plaats en zetten die weer neer op een andere. Teneinde hierbij een voldoende hoog niveau van nauwkeurigheid te garanderen, zijn ze afhankelijk van aandrijvingen die perfect voor deze taak zijn ontworpen. “Kranen zijn uitgerust met motorreductoren met geïntegreerde remmen. Die worden gecombineerd met frequentieomvormers voor het centraal regelen van de gevraagde snelheden, verklaart Ted Hessling, lokale Managing Director bij NORD Drivesystems. Aangezien havenkranen extreem grote belastingen genereren, zijn hun motorreductoren ontworpen om hoge radiale en axiale krachten te kunnen weerstaan. Ze leveren daarnaast een reeks belangrijke functies: ze maken een soft start mogelijk met een hoog aanloopkoppel, ze zorgen voor vrijwel schokvrije bewegingen, faciliteren de synchronisatie van meerdere aandrijvingen, leveren een krachtige hijsfunctie en zorgen voor efficiënt generatief remmen door middel van een parameteriseerbare hellingsbaan. “Nadat een fabrikant een besluit heeft genomen betreffende de voorselectie van aandrijvingen voor overheadkraan en trolleys, komen wij als leverancier van aandrijvingen met suggesties over de juiste aandrijfspecificaties op basis van de specificaties van de klant”, aldus Ted Hessling.

Kranen op scheepswerven, containerterminals en andere havenfaciliteiten vragen om uiterst betrouwbare, krachtige aandrijfmechanica en -elektronica.

Motorreductoren onder extreme belastingen Voor dit doel kan NORD motorreductoren met schroefas en frequentieomvormers specificeren en leveren. De motorreductoren en frequentieomvormers voor hijskranen en trolleys omvatten qua prestaties bereiken tot 160 kW met een ruime keuze van overbrengingsverhoudingen. Leverbaar als twee- of drietraps ontwerp met holle of massieve as, hebben gebruikers de mogelijkheid te kiezen tussen modellen met voetmontage, flensmodellen en op de as gemonteerde modellen. Alle typen zijn uitgerust met dezelfde ruimtebesparende behuizing die zorgt voor een gemakkelijke integratie. Motoren die in kranen en trolleys worden gebruikt opereren vaak rond de klok in zeer drukke havens. Echter, als de omzet daalt als gevolg van marktomstandigheden, staan sommige laadfaciliteiten voor lange tijd stil. De ontwerpkwaliteit van de aandrijvingen moet dan natuurlijk garanderen dat deze zelfs na zo´n langdurige stilstand, direct weer operationeel zijn. In aanvulling op deze veranderende bezettingsgraad, vragen zware klimatologische omstandigheden en extreme temperaturen, alsmede het zoute water in maritieme omgevingen, om geschikte langdurig corrosiebestendige materialen. Indien nodig zijn de tandwielkasten leverbaar met IP55 of IP66 bescherming. Bovendien zijn alle modellen ook verkrijgbaar in ATEX aandrijvingen uitvoering.

Gebruikersvriendelijke aandrijfelektronica

De SK 500E serie frequentieomvormers is beschikbaar in zes bouwgrootten. P 50 - 183 - MAART 2011

Frequentieomvormers combineren ideaal met motorreductoren die in kranen worden gebruikt. De robuuste, hoog presterende units leveren een rendement van meer dan 95% en een typische overbelastingscapaciteit van 200% gedurende 5 s. Compatibel met alle standaard businterfaces, zijn de units eenvoudig te bedienen en te programmeren. De basismodellen zijn voorzien van

DOSSIER

een geïntegreerde remchopper met de mogelijkheid voor remmotorbesturing, hetgeen uitermate geschikt is voor gebruik in hijswerktoepassingen. De omvormers werken met sensorloze current vector control. Als alternatief kan gebruik worden gemaakt van snelheidfeedback in toepassingen waar hoge eisen worden gesteld aan nauwkeurige snelheidregeling en overbelastingscapaciteit. Met de Posicon uitbreiding kunnen deze omvormers intelligente positioneringstaken uitvoeren, waardoor extra modules voor dergelijke functies in higher-level besturingen overbodig zijn. De kostenefficiënte ´Safe Stop´ functie volgens EN 954-1 en EN 13849-1 is optioneel leverbaar.

Beproefde en geteste combinaties De aandrijfoplossingen, die zijn geïnstalleerd in een breed range kraaninstallaties met uiteenlopende capaciteiten, hebben hun betrouwbaarheid al bewezen. Een voorbeeld is de transtainer kraan op de Scandinavia kade in Travemünde (Duitsland). Met steeds meer ladingenvervoer over de Oostzee, gestimuleerd door de oostelijke uitbreiding van de EU, hebben de havenautoriteiten de Scandinavia kade in de afgelopen jaren aanzienlijk uitgebreid. Momenteel is het het grootste onderdeel van de haven en omvat het kranen met een hefvermogen van 56 ton, die fungeren als overslagpunt voor allerlei soorten goederen die op vrachtauto´s worden aangeleverd, dan wel in containers of in wissellaadbakken, en daarna moeten worden doorgevoerd. In totaal worden 60 aandrijvingen in deze toepassing gebruikt. De installatie van ‘s werelds grootste scheepswerfportaalkraan, ‘Goliath’, in Odense (Denemarken), was een nog omvangrijkere onderneming. Voor deze toepassing werd een aandrijfconcept ontwikkeld met een geavanceerd besturingssysteem en in totaal 68 kegelwielmotor-

Aandrijfoplossingen voor havenkranen moeten uitstekende dynamische eigenschappen hebben. reductoren. De aandrijvingen voor de scheepswerfkraan, die een maximale belasting van 100 ton aan kunnen, zorgen voor precieze richtinggevoelige stabiliteit. Geregelde DC drives in de kraantakel en frequentiegeregelde driefase asynchroonmotoren in alle trolleys zorgen voor traploze en soepele snelheidsregeling. Gecombineerd met continue remmonitoring door middel van microschakelaars, zorgt dit voor een hoge positioneernauwkeurigheid en veiligheid van de installaties. n 149 - Lezersdienst

Nieuwe generatie dataloggers Het gamma testo 175 bestaat uit vier compacte dataloggers voor het registreren van temperatuur en vochtigheid. De serie testo 176 omvat 7 dataloggers, zijn vooral uiterst geschikt voor het gebruik in veeleisende omgevingen zoals bv. laboratoria. Een Men kan tegelijkertijd tempe- absolute nieuwigheid in ratuur, vochtigheid en absolu- deze familie is de 176 P1, te druk meten en registreren. waarmee men tegelijkertijd temperatuur, vochtigheid alsook absolute druk kan meten en registreren. • Veiligheid van de gegevens dankzij het hoogwaardige geheugen – zelfs bij een lege batterij gaan de geregistreerde meetwaarden niet verloren; • Robuustheid – drie dataloggers van de familie 176 hebben een metalen behuizing, ter bescherming; • Dankzij twee standaard interfaces (mini-USB en SD-kaart) kan men de logger verbinden met de PC waardoor men de logger eenvoudig kan programmeren en uitlezen – een extra interface is niet nodig;

• Groot display voor het probleemloos aflezen van de meetgegevens – zelfs in slecht verlichte lokalen; • Gebruikscomfort dankzij de bediening met één knop – een druk op de ‘Go’-toets en de logger begint te registreren; • Lange levensduur van de batterij dankzij een verbeterd energiemanagement – de logger 176 kan tot 8 jaar zonder onderbreking registreren; • Het grote geheugen van de logger 176 kan tot 2 mln. meetwaarden bewaren – men moet de logger minder vaak uitlezen.

Voor iedere toepassing de juiste loggersoftware Voor het programmeren en uitlezen van de dataloggers alsook voor het analyseren van de meetgegevens beschikt Testo over 3 verschillende software versies. De gratis Com-Soft Basic 5 uitgerust met een nieuwe grafische gebruikersinterface, heeft alle basisfuncties van een standaard loggersoftware. Onafhankelijk van waar de dataloggers gebruikt worden, maakt de ComSoft Basic 5 zowel het configureren en het uitlezen van de dataloggers alsook het analyseren van de meetgegevens eenvoudig. Een grote gebruikersvriendelijkheid en een intivuïtieve bediening zijn van het grootste belang. Voor specifieke hoge eisen is de Com-Soft Professional 4 uiterst geschikt. De farmaceutische industrie stelt daarenboven heel kritische eisen en daarvoor is er de ComSoft CFR21 Part 11. n 150 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 51

AF Belg 090812 an Compresseurs 130x185:

Page 2

Nieuwe olievrije compressoren: onberispelijke luchtkwaliteit vlakbij het proces. • Lucht van medische kwaliteit • Onklopbare energie-efficiëntie • Neemt weinig ruimte in • Uitstekende geluidsdemping • Opvallend modern design • Eenvoudig te onderhouden • Van 1,5 kW tot 45 kW

Een compleet gamma olievrije compressoren voor alle processen – zelfs de kleinste – in uiteenlopende sectoren: voeding, elektronica, farmaceutica... De kwaliteit van perslucht als roeping.

Serial RSW

Serial SL

www.af-belgium.be AF BELGIUM nv - Chaussée de Tubize 485 F - 1420 Braine-L’Alleud Tel.: (02) 351 26 76 - Fax: (02) 351 26 62 - E-mail: [email protected] 151 - Lezersdienst

152 - Lezersdienst

‘Smart Efficiency’ overkoepelend thema van de Hannover Messe 2011 Het overkoepelende thema van de Hannover Messe 2011 luidt ‘Smart Efficiency’. Onder die titel zullen de ondernemingen van alle 13 toonaangevende interDe Hannover Messe brengt alle relevante technologieën voor de nationale vakbeurzen volledige industriële toegevoegdevan 4 tot 8 april 2011 de waardeketen bijeen. sleuteltechnologieën van de wereldwijde industrie aan de bezoekers voorstellen. “Efficiëntie in de diverse vakgebieden is al jarenlang het overheersende thema in de industrie. Bij de uitwerking van industriële processen gaat het echter om meer dan dat: het gaat om de intelligente combinatie en de benutting van het individuele efficiëntiepotentieel dat op diverse vlakken aanwezig is. Concreet combineert ‘Smart Efficiency’ de efficiëntie op het gebied van kosten, processen en hulpbronnen. Pas wanneer er een intelligent samenspel plaatsvindt tussen die drie aspecten, hebben ondernemingen de mogelijkheid om op lange termijn op de markt te overleven en internationaal concurrerend te blijven“, aldus Dr. Wolfram von Fritsch, voorzitter van de raad van bestuur van de Deutsche Messe

AG. “Concreet betekent dit een gebruik van materialen en energie dat de hulpbronnen ontziet, geoptimaliseerde productieprocessen en een kostenefficiënt management”, vult von Fritsch aan.

Innovaties en ontwikkelingen Enkel en alleen de Hannover Messe brengt alle relevante technologieën voor de volledige industriële toegevoegde-waardeketen bijeen. Op de beurs draait alles rond innovaties en ontwikkelingen, nieuwe technologieën en producten, efficiënte processen en materialen. Met de kernthema’s industriële automatisering, energietechnologieën, toelevering en diensten en aandrijf- en vloeistoftechniek geeft de beurs een overzicht van de centrale sectorale trends in de voornoemde industrietakken. “We zullen in het voorjaar van 2011 met onze 13 toonaangevende internationale vakbeurzen het volledige beursterrein in Hannover innemen. De bezoekers mogen zich verwachten aan een uitstekend bezette internationale voorstelling van de diverse industriële sectoren op een bijzonder hoog niveau. Het groot aantal boekingen toont aan dat wij met de Hannover Messe in een fase van beginnende economische heropleving op het juiste moment komen en dat we ons in 2011 op een bijzonder sterke editie van het evenement mogen verheugen”, besluit von Fritsch. Meer info vindt u online: www.messe.de n 153 - Lezersdienst

Tot 30% energiebesparing dankzij 666 hoogefficiënte LV- & MV-motoren WEG-motoren en AC inverter-aansturingen bieden tot 30% energiebesparing bij de exploitatie van de grootste papiermachine ter wereld voor de productie van kwaliteitspapier. De machine maakt deel uit van een E550 miljoen grote investering, gedaan door de Portucel-Soporcel Group en zijn industriële complex in het Portugese Setúbal: ‘s werelds grootste papierfabriek. De nieuwe machine is 11,10 m breed en produceert jaarlijks ca. 500.000 ton ongecoat papier. Dit getal komt neer op 1.900 ton papier per dag of 80 ton per uur. Wat betreft snelheid, heeft de machine een verwerkingscapaciteit van 1.800 m per minuut, gelijk aan 30 m papier per seconde. Uit deze cijfers blijkt dat de machine perfect is voor de productiviteit en efficiëntie bij het maken van papier voor kantoorbenodigdheden en grafische toepassingen. WEG heeft de enige fabriek voor elektromotoren in Portugal en biedt een uitgebreid industrieel ondersteuningsplatform voor Europa. De levering bestond uit 650 stuks W21-laagspanningsmotoren en 16 stuks 6 kV-middenspanningsmotoren met vermogens tussen 0,37 kW en 2.800 kW.

Frequentieregeling voor motoren De motoren worden aangestuurd door WEG CFW-11 AC inverteraansturingen, een combinatie waarmee energiebesparingen van 10 tot 30% mogelijk zijn, vergeleken met een conventionele oplos-

sing met één snelheid, waarbij de motoren tijdens het hele proces voluit zouden draaien. “De motoren beantwoorden volledig aan onze gebruikseisen en tot op heden zijn er geen problemen te melden”, aldus Carlos Pinto. “Ze werden De nieuwe machine is 11,10 m op tijd geleverd en voldeden breed en produceert jaarlijks ca. aan onze speciale eisen wat 500.000 ton ongecoat papier. betreft een bijzondere laklaag en overmaatse lagers. We waren ook onder de indruk van de verhoogde isolatie van de wikkelingen in de W21-motoren, die een verbeterde werking met een frequentieregeling voor motoren vanaf 45 KW mogelijk maken. WEG heeft ons ook geholpen met de levering van de grootste motoren: de 2.800 kW middenspanningsmachines. Die zijn de beste keus gebleken voor het aandrijven van de vacuümpompen voor het papierproductieproces. Ze hebben het opstartprobleem van de pompen verholpen, dat voorheen ‘erg moeilijk’ was en waarborgen een correcte werking van wat één van de belangrijkste aspecten van de papierproductie is.” n 154 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 53

ACTUALITEIT

‘Geïntegreerde elektronica’ bij gelijktijdig lage vermogens

Vormingscursus van Festo

Nieuwe motorreductoren voor transportsystemen

Baumüller heeft het portfolio servomotoren uitgebreid met ie-motoren (integrated electronic) van de serie DSDI voor vermogens minder dan 1 kW. De permanent magneet synchrone servomotoren in de framematen 028 en 036 zijn een verdere ontwikkeling van de kleine servomotoren DSD 028 en DSD 036. De DSDI motoren met geïntegreerde elektronica hebben, net als de bestaande DSD serie, een compacte bouw, een gladde behuizing, goede rondloopeigenschappen en een hoge overbelastbaarheid. Ook hebben ze een hoge dynamiek en een goede draaimoment/ traagheidsmassa verhouding. Bijzonders aan deze motoren is dat de regel- en vermogenselektronica direct in de motor geïntegreerd is. Bekabelingkosten worden hierdoor duidelijk gereduceerd, de beschikbaarheid verhoogd en de motor is vele maal onderhoudsvriendelijker. De motor is geschikt voor toepassingen waar lage vermogens nodig zijn (minder dan 1 kW) en kan worden gebruikt in extruder feeders, drukmachines, label printers, weef-/ breimachines. De DSDI-motoren ondersteunen CANopen en Profibus. Naast het standaard hall-feedback systeem zijn optioneel rechthoek-incrementalgever en hall-sensoren verkrijgbaar. n

De wereld van de automatisering is continu in ontwikkeling: nieuwe onderdelen, nieuwe protocollen, nieuwe kansen ontstaan aan hoge snelheid op de markt en het is niet altijd eenvoudig om de hoogte te blijven van deze veranderingen. Daarom organiseerde Festo twee infodagen in de afgelopen maanden voor haar klanten met als leidraad: uitleg, advies en praktische voorbeelden. Het thema van deze infodagen was ‘Geïntegreerde automatisering’. De deelnemers woonden twee informatiesessies bij specifiek gewijd aan elektrische assen, positioneersystemen en ventieleilanden. Onze bezoekers waren mensen die geïnteresseerd zijn in de wereld van machines in het algemeen: constructeurs, ingenieurs, techniekers of zelfs verantwoordelijk voor opleidingcentra. Het eerste deel bestond uit een overzicht van standaardoplossingen en dimensionering van elektrische positioneersystemen, met demonstratie van het meetprogramma, dat vervolgens werd meegeleverd aan de deelnemers op USB, en de nieuwe kinematica voor een snelle en veeleisende toepassingen (statief, H-portaal T-portaal) aangevuld met praktische voorbeelden. Het gedeelte van ventieleilanden behandelde de besturing van een machine met gecontroleerde bewegingen door middel van motion control, geïntegreerd in de pneumatiek. De nadruk werd ook gelegd op het gemak van diagnosebepaling en toegang op afstand door de ventielterminal CPX. Gedurende de middag werd de nadruk gelegd op het visualiseren van de componenten in kwestie en om de eerder besproken aspecten in de praktijk te tonen. Meteen de reden waarom onze mobiele showroom ‘Expotainer’ ook ter plaatse was om alle bezoekers te verwelkomen. n

De Siemens-divisie Drive Technologies breidt zijn Motox-motorreductoren uit met een nieuw assortiment wormwielen met hoog rendement en een uitgebreid overbrengingsbereik; ze zijn speciaal bedoeld voor transportsystemen. De ééntraps wormwielmotor van het S-gamma is leverbaar in drie framematen S08, S18 en S28, in een koppelbereik van 18 tot 80 Newtonmeter (Nm) en een vermogensbereik van 0,12 tot 0,75 kilowatt (kW) (4-polig). Door gebruik te maken van kwaliteitsvolle materialen zoals een groot nikkelaandeel in de bronzen wormwielen, zijn hoge tandwielkoppels tot 80 Nm en grote transmissieverhoudingen tot 100 in één trap mogelijk. De wormassen zijn ook gecementeerd en geslepen, waardoor ze stiller lopen. Een grote radiale kracht wordt verkregen dankzij de hoogwaardige rollagers en de grotere afstand tussen de lagers. De beveiliging van de tandvoeten van de Cavex-tanden met concaaf profiel laat hoge belastingen toe. De tandwielen zijn onderhoudsvrij dankzij een duurzame smering met synthetische olie, hoogwaardige lagers en afdichtingen. Het hoge rendement en de uitstekende warmteafvoer in het tandwielhuis zorgen voor een gunstige warmtebalans en een lagere oppervlaktetemperatuur. Het nieuwe S-gamma kan via Totally Integrated Automation (TIA), de open systeemarchitectuur van Siemens, eenvoudig worden geïntegreerd in een systeem. n

155 - Lezersdienst

P 54 - 183 - MAART 2011

156 - Lezersdienst

157 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

M-3iA, de eerste 6-assige delta robot met een max. payload van 6kg

De ‘Hammerhead’, een haakse slagmoersleutel

Nieuw magneetventiel komt de groeiende uitdaging van machinebouwers tegemoet

Door de maximum payload van 6kg aan de pols in combinatie met het enorme werkbereik van 1.350 mm in diameter en 500 mm in hoogte (heel uitzonderlijk voor een delta robot) kan die worden gebruikt in verschillende toepassingen en industrieën. Niettegenstaande de hoge payload en zijn uitzonderlijk werkgebied is deze robot toch uiterst compact waardoor de afmetingen van een robotcel tot een minimum kunnen worden herleid. Een IP67 beschermingsgraad in combinatie met een witte epoxy paint laat toe de robot te reinigen met water en maakt hem bestand tegen bepaalde zuren en alkalische reinigingsmiddelen. De 6-assige M-3iA/6A robot beschikt over de FANUC gepatenteerde 3-assige robotpols waardoor deze naast gewone ‘pick&place’- toepassingen ook ingezet kan worden voor complexere handeling- en assemblage-applicaties. De 3-assige robotpols maakt het mogelijk om producten onder een hoek op te nemen alsook af te zetten. Heel uitzonderlijk is de aandrijving van deze 3-assige robotpols. De M-3iA robot serie is opgebouwd uit 3 ‘parallele linkstructuur’ robotarmen. In elk van deze robotarmen is een robotpolsaandrijving geïntegreerd. Deze unieke aandrijving onderscheidt zich ten opzichte van de klassieke delta robots waar steeds gebruik wordt gemaakt van een centrale aandrijving die een in- en uitgaande beweging moet beschrijven waardoor het risico op slijtage en storingen veel groter is. n

Wanneer ze bouten moeten verwijderen prefereren de meeste mechaniekers en techniekers slagmoersleutels omdat deze sterker en sneller zijn dan enig ander gereedschap op de markt. Probleem echter is dat deze slagmoersleutels door hun omvang niet geschikt zijn voor gebruik in nauwe ruimtes. Dankzij het ontwerp van de ‘Hammerhead’ behoren verspilde tijd en niet effectieve werkzaamheden tot het verleden. De ‘Hammerhead’ is een uniek ontwikkeld product en zal het werkgedrag op de pneumatische markt opmerkelijk veranderen. Het is een low-profile haakse slagmoersleutel in de vorm van een ratelsleutel met een maximale kracht van 244 Nm en een kophoogte van minder dan 50 mm. Hierdoor heeft hij de kracht van een slagmoersleutel en de bereikbaarheid van een ratelsleutel. Niet onbelangrijk overigens zal door het slagmechanisme een reactieloze werking verzekerd worden waardoor een veiligere werking verkregen wordt. Deze unieke combinatie biedt de professionele techniekers een aanzienlijke tijdswinst en een verhoging van de productiviteit. Ze zullen nu taken in enkele minuten kunnen doen die vroeger uren duurden. De ‘Hammerhead’ is perfect voor gebruik in een breed gamma van voertuigtoepassingen zoals onderhoud, herstellingen, carrosserie en in algemene industriële onderhoudstoepassingen waar nood is aan toegang tot nauwe ruimtes en aan kracht. n

In eerste instantie is de S0700 serie ontwikkeld voor de halfgeleider industrie, maar is net zo goed toepasbaar voor vele algemene machine applicaties. De S0700 serie is bijzonder compact, met een behuizing die slechts 7 mm breed is. De hoge flow capaciteit is echter buitengewoon voor ventielen van dit formaat en kan cilinders met een boring tot 25 mm aandrijven. De S0700 is getest en heeft een levensduur van minimaal 50 miljoen cycli. Het ventiel verbruikt slechts 0,35 W aan vermogen en kan gebruikt worden met opsteek of one-touch koppeling. Door de gereduceerde steekmaat worden de compact dimensies van respectievelijk 7,5 mm en 8,5 mm wanneer deze is gemonteerd op een manifold, nog steeds verzekerd. Met geïntegreerde multi-connector of compacte afzonderlijk bedrading, leent de S0700 serie zich uitstekend voor een brede range aan elektrische aansluitingen, inclusief - afhankelijk van de geselecteerde configuratie - SMC’s populaire EX600, EX510, EX500 en EX250 seriële interface modules. n

158 - Lezersdienst

159 - Lezersdienst

160 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 55

publiciteit:Opmaak 1

14/03/2011

15:53

Pagina 1

Gericht op de toekomst

MINIATURE PNEUMATIC ...WE INVENTED IT

Perslucht is duur ! De beste energie is gespaarde energie

SOLUTIONS TO YOUR UNIQUE NEEDS! Hal 4 stand 107

Clippard Europe S.A. Parc Scientifique Einstein Rue du Bosquet, 6 1348 Louvain-la-Neuve Belgium Tel +32 10 45.21.34

www.clippard.eu

NEW! 161 - Lezersdienst

Nieuw in België ! Een geïntegreerd concept Compleet gamma hydraulische slangen en perskoppelingen voor industriële en mobiele toepassingen.

WE FEEL BETTER UNDER PRESSURE ! Meer info ? Euregio Hydraulics nv Hagbenden 39A – B – 4731 EYNATTEN – Tel: +32 (0)87 858 858 – Fax: +32 (0)87 858 859 [email protected] – www.euregiohydraulics.be www.eh-business.be 162 - Lezersdienst

Bespaar geld met het nauwkeurig meten van het verbruik en de kwaliteit van perslucht. Testo biedt een compleet gamma aan meetinstrumenten voor het controleren van perslucht aan: - Verbruiksmeting De testo persluchtteller geeft informatie over het persluchtverbruik, hij kan zelfs de kleinste persluchtlekken opsporen. - Kwaliteitsmeting De testo dauwpuntmeters meten de restvochtigheid en beschermt de stock tegen corrosie, ijsvorming en mechanische schade.

testo NV • Industrielaan 19 • 1740 Ternat Tel 02/582 03 61 • [email protected] • www.testo.be 163 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

EPOS2 24/2: Positioneerbesturingen geminiaturiseerd

Modulaire zuignappen

Miniatuur lineaire actuator met grotere slaglengte

maxon heeft de EPOS (Easy to use POsitioning System) serie weer uitgebreid met een tweede generatie. De verschillende varianten van de EPOS 2 24/2 positioneerbesturing kunnen worden gecombineerd met verschillende DC motoren met encoder of borstelloze EC motoren met Hallsensoren en encoder tot 48 watt. Zoals alle maxon motor EPOS producten, is de EPOS 2 24/2 speciaal ontwikkeld voor besturing en aansturing in een CANopen netwerk. USB en RS232 zijn beschikbaar als communicatie-interface. De verscheidenheid aan regel modes, als positie, snelheid en stroom modus, zorgen ervoor dat deze flexibel kunnen worden ingezet in automatiseringstechniek, gereedschapsbouw en in mechatronische aandrijfsystemen. De functie ‘Step/Direction Mode’ zorgt voor uitzonderlijk gecontroleerde beweging van de motor as en de ‘Master Encoder Mode’ zorgt ervoor dat de aandrijving als elektronische gearing toegepast kan worden. Aansturing door middel van een analoog ingestelde spanning kan als plaatsvervanger dienen voor conventionele servo-versterker toepassingen. De EPOS2 24/2 beschikt over uitzonderlijke motion control functies, de controllers bieden bijvoorbeeld een dual loop positioneer- en snelheidsregelaar. n

Een veelvoorkomende oorzaak van downtime in uw productie is het loskomen en vallen van producten in uw produktielijn. Met de nieuwe piGRIPTM zuignap heeft Piab nu een kostenefficiënte maatoplossing gecreert om efficient en veilig allerhande soorten voorwerpen te ‘handlen’. Piab’s unieke piGRIP zuignap biedt 30-50% meer hefcapaciteit dan een zuignap van gelijkaardige grootte met minder energie verbruik. De piGRIP zuignap is tevens gemaakt van 100% separeerbaar en recycleerbaar materiaal. Het is eveneens de eerste modulaire zuignap op de markt, met een hele reeks lippen, balgen en aansluitstukken die onafhankelijk van elkaar kunnen samengebouwd worden om te voldoen aan al uw individuele grijp-, hef- en hoogte behoeften. Machinebouwers in alle mogelijke industrietakken zijn op zoek naar manieren om hun efficiëntie en betrouwbaarheid te verhogen zonder de kosten te verhogen, en piGRIPTM kan u helpen om deze doelstellingen te realiseren. Diverse materialen (TPE, Oil resistant, Silicone/PWIS free & Mark free, PU, EPDM) en hardheden, aansluitingen en diameters (25-77mm) zijn beschikbaar. De cup kan tevens FDAapproved worden (voeding) en is bestand tegen hoge temperaturen tot 120°C (spuitgietmachines). n

HaydonKerk Motion Solutions introduceert de G4, een nieuwe lineaire actuator in de 19000-serie, met een grotere slaglengte. Het is de nieuwste telg van de populaire krachtige can-stack reeks, in de Benelux verdeeld door Rotero. De slaglengte van 31mm betekent een grotere vrijheid in lineaire beweging terwijl de kleine afmeting behouden blijft. Met een diameter van slechts 20 mm en een lineaire kracht tot 50 N overtreft de nieuwe actuator de andere systemen met vergelijkbare afmetingen op de markt. De lineaire actuator uit de 19000-serie maakt gebruik van de laatste nieuwe technologie, zowel op het gebied van materialen als van fabricage. De verbeteringen, vergeleken met andere can-stack motoren op de markt, hebben betrekking op de geoptimaliseerde tandgeometrie van de stator, high energy neodydium-magneten, speciaal ontworpen polymeren, en grotere kogellagers. Het resultaat: een minilineaire actuator met maxi-kracht, grote precisiegraad en onvergelijkbare duurzaamheid. De high output can-stack lijn levert uitzonderlijk veel kracht in verhouding tot haar afmetingen en is ideaal voor een breed gamma toepassingen, zoals precieze medische uitrustingen, wetenschappelijke instrumenten, scanners, geavanceerd optische materieel, en alle mechanismen die veel kracht, grote precisie en buitengewone levensduur vereisen. HaydonKerk Motion Solutions is actief in de sector van ultra-precieze aandrijvingen, zoals lineaire actuatoren op basis van stappenmotoren met spindels, evenals lineaire rail- en geleidersystemen die gebruikt worden voor toepassingen in nichemarkten. n

164 - Lezersdienst

165 - Lezersdienst

166 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 57

185 x 130 product sdvert Dutch:Layout 1

10/09/2010

Een aandrijving kiezen bij Control Techniques kan niet makkelijker! Ieder product beschikt over een breed gamma aan spanningen en vermogens terwijl de enorme flexibiliteit ze inzetbaar maakt voor de meeste toepassingen

08:44

Page 1

www.controltechniques.be

167 - Lezersdienst


       

   

                
           
    

 ­€‚€ƒ„…

ƒ  †‡ˆ‰ŠŠ‹ˆŒ  Ž 

168 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Doeltreffende identificatie van elektrische componenten

Handwiel met klik

Remsysteem zorgt voor verhoging veiligheid van verticale assen

De BMP™21 draagbare labelprinter van Brady is een thermische transferttoestel dat duidelijk leesbare en traceerbare labels met sterke hechting aflevert, goed voor betrouwbare applicaties gedurende jaren. Met een resolutie van 203 dpi is de bedrukking extra scherp, een troef bij het printen van ondermeer barcodes. Bovendien bevat de BMP™21 zo’n 80 verschillende identificatiesymbolen. Zijn duurzame ontwerp, met ondermeer versterkte cartridgecontactpunten en een beschermende ‘bumper’, maken deze printer uitermate geschikt voor gebruik in tele- en datacom, de elektrische en algemene industrie. Andere thermische transfertprinter is de BMP™71, ideale printoplossing voor kabel- en draadlabels in tele/ datacom en de elektriciteitssector, alsook voor het afdrukken van veiligheidslabels en -pictogrammen in processomgevingen. De afgeleverde labels hebben een resolutie van 300 dpi. Met een snelheid van 38 mm/sec is hij sneller dan om het even welke andere industriële draagbare labelprinter. Het toestel kan op meer dan 30 verschillende soorten labelmaterialen printen en biedt de keuze uit een ruim aantal labelformaten, zoals o.a. krimpkousen, zelflaminerende labels, continue vinyl voor binnen of buiten en die-cut labels. n

Elektronische systemen in veel auto’s worden tegenwoordig bediend met een draai/drukknop. Met het indrukken worden functies bevestigd die met het draaien zijn gekozen. Dit was de aanleiding om de serie Elektronische Handwielen van Euchner uit te breiden met een type dat je op een zelfde manier kunt indrukken. De HKB is de industriële draai/drukknop voor machines. Elektronische handwielen herkennen de draairichting en geven die door middel van fase verschoven blokpulsen aan de besturing. Meestal worden er machineassen mee bestuurd. De HKB heeft een magnetische arretering. Dit betekent dat de posities van de schaalverdeling ook de rustposities van het handwiel zijn en dat deze magnetisch zijn vastgelegd. Het voelt eigenaardig als je aan het wiel een slinger geeft. Je hoort een zoevend geluid totdat hij op een positie tot stilstand komt. Verdraaien van positie naar positie voelt heel strak aan. De HKB kan worden ingebouwd in panelen en in behuizingen. Ook heeft Euchner een serie complete afstandsbedieningen waarin elektronische handwielen zijn ingebouwd. n

Mayr® power transmission introduceert de ROBA-topstop, een modulaire opbouwremserie met afzonderlijke remmen en redundante dubbel circuit remmodules om kritieke gevaarlijke situaties te vermijden die kunnen optreden tijdens het werken met verticale assen en die zijn beschreven in de DIN EN 954-1, categorie 1-3. Het aspect veiligheid was niet het enige criterium bij de ontwikkeling van de ROBA-topstop. De constructieve condities voor rijdende elementen op verticale assen werden ook zorgvuldig overwogen. Door hun aangepaste flensafmetingen kunnen ROBA-topstop remmen probleemloos worden geïntegreerd in bestaande constructies tussen de servomotor en de tegenflens. De modulaire opbouw is flexibel genoeg om veel verschillende ontwerpen mogelijk te maken, bijvoorbeeld met een as; met een holle as, met een flexibele koppeling, met een extra veiligheidskoppeling voor koppelbeperking of met twee afzonderlijke remmen. Het toepassen van een ROBA-topstop remsysteem met een holle as en een geïntegreerde, insteekbare askoppeling, betekent dat een aparte compensatiekoppeling en de koppelingbehuizing niet langer nodig zijn. Een aandrijflijn met dit remsysteem is slechts minimaal langer dan de gebruikelijke as met servomotor en askoppeling voor aansluiting op een spindel of as van de tandwielkast. De ROBA®-topstop constructies met assen zijn vooral ontworpen voor installatie tussen de servomotor en de holle as tandwielkast. n

169 - Lezersdienst

170 - Lezersdienst

171 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 59

ACTUALITEIT

Borstelloze DC servomotoren met Ethercatinterface

Koppelmeetflens met ATEX-goedkeuring

TVH ontwikkelt testbank met VHTI-studenten

EtherCAT is een op Ethernet gebaseerd veldbussysteem. De servomotoren uit de BG familie van Dunkermotoren zijn krachtige, intelligente aandrijvingen met een uitgangsvermogen van 40 tot 500 W. Deze compacte aandrijvingen zijn sinds vele jaren leverbaar met een CANopen veldbus interface, en meer recentelijk met een interface voor Profibus-DP (V1), dat zich inmiddels ook een plaats heeft verworven in de markt. Nu heeft Dunkermotoren een EtherCAT-interface aan haar assortiment van geïntegreerde communicatie-interfaces toegevoegd. De CANopen over EtherCAT (CoE) functie maakt het mogelijk dat de servomotoren als slaves kunnen optreden in een EtherCAT-netwerk. CANopen over EtherCAT maakt gebruik van dezelfde objecten als CANopen. Dunkermotoren maakt gebruik van gestandaardiseerde DSP402 objecten voor het positioneren, het monitoren en het configureren van servo-aandrijvingen. n

Een koppelmeetflens, die direct tussen de aandrijving en een machine is geïnstalleerd, kan heel precies de prestaties van die machine meten. Dergelijke koppelopnemers worden door meetspecialist HBM geleverd met nominale waarden tot 300 kNm. HBM heeft nu de T10FH koppelmeetflens op de markt gebracht, die voorzien is van een ATEX-goedkeuring. Om de koppelmeetflens te kunnen gebruiken in explosiegevaarlijke omgevingen is de elektronica aangepast. Deze speciale versie van de T10FH opnemer is leverbaar met nominale meetwaarden tot 150 kNm. De T10FH is voorzien van ATEXgoedkeuring ll 2G EEx d e q IIC T4 en kan daardoor gebruikt worden in Zone 1. De datatransmissie tussen rotor en stator gebeurt digitaal zodat een veilige en foutvrije acquisitie en transmissie van meetwaarden mogelijk is; zelfs onder moeilijke omstandigheden zoals bijvoorbeeld in omgevingen met elektromagnetische interferentie of schommelende temperaturen. Een typische toepassing van de T10FH-ATEX koppelmeetflens is de aansturing op gasturbines in gascompressiesystemen. Die worden bijvoorbeeld gebruikt in compressiestations in pijpleidingsystemen voor gas of voor ondergrondse gasopslag. Omdat de druk in de pijpleidingen fluctueert, is een snelle en nauwkeurige reactie op de veranderende parameters van groot belang. De aandrijving kan zo niet alleen effectief beschermd worden tegen beschadiging, maar zo kan tegelijkertijd ook het energieverbruik verminderd worden. De exacte data over de status van het systeem kunnen verzameld worden dankzij de hoge nauwkeurigheid van de koppelmeting. Ze kunnen met behulp van ‘condition based monitoring’ bovendien gebruikt worden om onderhoudsintervallen optimaal in te plannen. n

Naar jaarlijkse gewoonte zette TVH – Thermote & Vanhalst weer zijn schouders onder het eindwerk van drie studenten van het VHTI, het departement Technologie en Informatica binnen de KATHO in Kortrijk. Dit jaar werkten Bert Degezelle, Tuur Putman en Samuel Descheemaker aan de ontwikkeling van een universele testbank voor reductoren. De studenten konden daarbij zoals altijd een beroep doen op de infrastructuur van TVH en op de professionele begeleiding door TVH-bedrijfscoach David Lips-D’hoore. De testbank is geschikt voor het testen onder belasting van alle types reductoren. Met behulp van deze unieke machine worden m.a.w. de tandwielkasten in elektrische heftrucks, die zorgen voor de mechanische overbrenging tussen elektromotor en wiel, grondig getest op hun goede werking. Voor de studenten is de realisatie van dit eindwerk in een bedrijfsomgeving uiteraard een waardevolle ervaring. Voor TVH betekent het dat men voortaan nog beter garant kan staan voor de kwaliteit van de geleverde producten. TVH heeft alle vertrouwen in de vernieuwende waarde van de testbank. Ook deze keer zullen de studenten en hun coach meedingen naar de prestigieuze Innovation Award, de hoofdprijs van de wedstrijd georganiseerd door het Innovatiecentrum Kortrijk. n

172 - Lezersdienst

P 60 - 183 - MAART 2011

173 - Lezersdienst

174 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Nieuwe debietmeter voor de industriële processen

Voetschakelaar met nieuwe draadloze technologie

Twee nieuwe partners voor SafetyPlaza

ABB lanceert het nieuwe gamma elektromagnetische debietmeters, speciaal bestemd voor de industriële processen, zoals de chemische nijverheid, energie-, papieren staalindustrie, maar ook de verwerking van edele metalen uit ertsen of uit gerecupereerde grondstoffen. Bij het ontwikkelen werden alle hoog technologische ontwikkelingen in overweging genomen, dit resulteert in het nieuwe gamma Flowmaster, met de ProcessMaster 300/500 als voorbeeld voor de industriële gebruiker. De doelstelling is een debietmeter te leveren, die de gebruiker de combinatie van hoge nauwkeurigheid en betrouwbaarheid verschaft, naast een lagere ‘cost of ownership’. De debietmeter ProcessMaster is beschikbaar in alle gangbare diameters van 3 tot 2 000 mm; zelfreinigende elektrodes in de meeste toepasbare materialen en bekledingen in functie van het proces. Door zijn modulair concept is het aantal varianten van elektronische omvormers beperkt, slechts 2 types voor alle toepassingen: klassieke 4-20 mA met HART, ofwel veldbus (Profibus PA of Foundation Fieldbus) in netspanning of laagspanning. De elektronica is altijd ATEX, dit beperkt de voorraad van wisselstukken. De uitvoering kan zowel compact als in gescheiden uitvoering besteld worden, afhankelijk van de bereikbaarheid. Voor compacte uitvoeringen mag de procestemperatuur oplopen tot 180°C met omgevingstemperatuur tot 60°C. De menugestuurde instellingen van de gebruikerparameters kan op de elektronica zelf, de bediening kan zonder het openen van de behuizing met behulp van TTG toetsen.(Trough the Glass). De aanduider verschaft alle mogelijke informatie, naar keuze in te stellen door de gebruiker. n

Op basis van gedurende vele jaren opgedane ervaringen met verschillende radiotechnologieën, is een nieuw systeem gecreëerd, dat oorspronkelijk was ontwikkeld voor medische apparatuur. Deze sector hanteert bijzonder hoge normen inzake transmissiebetrouwbaarheid en daarbij is het noodzakelijk dat de schakelfunctie niet wordt gestoord door interferentie van andere radio netwerken, zoals WI-FI. De nieuwe radio standaard van Steute voldoet aan deze eisen - en heeft tevens het voordeel van het gebruik van een frequentie binnen de licentievrije, wereldwijd toegankelijk 2,4 GHz frequentieband. De nieuwe radiotechnologie is geïntegreerd in de voetschakelaars van de GFI-serie, die worden gekenmerkt door hun ergonomische vorm, lage pedalen en hoge stabiliteit. Met hun metalen behuizing weerstaan ze zelfs hoge niveaus van mechanische slijtage. Radiosignalen worden opgevangen door een compacte ontvanger die in de schakelkast kan worden geïnstalleerd. Weer een ander praktische, makkelijk te installeren, all-in oplossing voor de draadloze mens/machine-interface van Steute. n

D&F Consulting levert een veiligheidsconcept dat haar klanten ontzorgt op het gebied van veiligheid op en rond de werkplek bij met name industriële bedrijven. De afgelopen jaren heeft D&F Group zich ontwikkeld van een relatief klein adviesbureau op het aandachtsgebied machineveiligheid naar een serieuze autoriteit op het vakgebied veiligheid in de breedste zin. De mens en de organisatorische kant van veiligheidsland zijn een steeds belangrijkere rol gaan spelen in hun dienstverlening. En dit zal voor de toekomst nog belangrijker worden. Dit zonder het fundament, technische veiligheid, uit het oog te verliezen. Want daarin zijn ze altijd onderscheidend en vooruitstrevend geweest en ze zullen dat ook blijven. Kijkt men anno 2011 naar D&F, dan zien, voelen, proeven en ervaren wij eigenschappen die wij bij weinig andere organisaties zien terugkomen. Maar daarvan zijn vooral de passie en drive opvallend. Iedereen en alles met een gelijk doel: “Het voorkomen van arbeidsongevallen PUNT.” Met Werma Benelux Signaltechnik haalt SafetyPlaza een expert op het terrein van elektronische signaaltechnieken in huis. Deze vooraanstaande fabrikant van optische en akoestische signalisatietoestellen, soms beter gekend als signaaltorens, zwaailichten, flitslichten en sirenes, betekent bijgevolg een mooie aanvulling voor het SafetyPlaza team. Werma Benelux maakt gebruik van de nieuwste technologieën om haar gebruikers in de moderne industriële wereld te waarschuwen, te begeleiden en te beschermen door optische en akoestische signalen en waarbij klanttevredenheid onvoorwaardelijk centraal staat. n

175 - Lezersdienst

176 - Lezersdienst

177 - Lezersdienst

183 - MAART 2011 - P 61

Biblio-Tech Nieuwe catalogus over stuurventielen en systemen voor de procesindustrie ASCO Numatics heeft een nieuwe catalogus uitgebracht die haar complete portfolio van stuurventielen en systemen voor de procesindustrie behandelt. De als ringband uitgevoerde catalogus biedt uitgebreide informatie over ventieloplossingen van hoge doorlaat tot laag vermogen en van directe montage volgens NAMUR tot veiligheidssystemen. De nieuwe catalogus kan online worden bekeken op www.asco-process-scope.com/catalogus.php of kan gratis aangevraagd worden door u te registreren op www.asco-process-scope.com/signup.php. 178 - Lezersdienst

Hear More The purpose of this book is to inform. We want to open your eyes to the vast range of possibilities for using this technology, and along the way correct a few false truths. To accomplish our objective, we chose to lay out this book in much the same manner we would teach the technology to an aspiring ultrasound inspector. As you work your way through the wonders of this technology, you will no doubt realize that it can be used every day of the week for a different type of job. Therefore, each chapter is dedicated to an application, with a focus on how the technology applies to that application. 179 - Lezersdienst

Pilz nu ook op Youtube Pilz is gestart met een eigen kanaal op het videoplatform Youtube.com. Dit kanaal biedt een grote keuze aan officiële videoclips betreffende het product- en serviceprogramma van Pilz. Surf al klikkend gemakkelijk door de image film, de PSS 4000 videoanimaties en actuele beursinterviews. Nog veel meer interessante video’s over thema’s op het gebied van de veilige automatiseringstechniek wachten op u. Ons kanaal wordt continu geactualiseerd. http://www.youtube.com/pilzde Veel plezier! 180 - Lezersdienst

Agenda EUROFINISH 2011: vakbeurs voor oppervlaktetechnieken EUROFINISH is aan zijn negende editie toe. Marktdrijfveren zijn nieuwe materialen en het inbouwen van diverse functionaliteiten in deklagen. De verwachtingen van de markt liggen hoog. Innovatieve stappen zijn dus van primordiaal belang om aan deze verwachtingen van de markt te voldoen. Op EUROFINISH wordt zichtbaar hoe iedere speler in oppervlaktebehandeling meebouwt aan het omzetten van een wetenschappelijke vinding in een concrete toepassing, en dit in een steeds sneller tempo. EUROFINISH biedt de bezoeker en exposant een unieke kans om kennis en ervaring uit te wisselen met vooruitstrevende ondernemers. Eurofinish vindt plaats van 27 t.e.m. 29 september 2011 in Flanders expo Gent. www.eurofinish.be 181 - Lezersdienst

P 62 - 183 - MAART 2011

Gratis Lezersdienst fax: +32 (0)2 640 84 80 of e-mail: [email protected]

NAAM

VOORNAAM

FIRMA FUNCTIE DIENST STRAAT POSTCODE

NR

BUS

PLAATS

TEL

FAX

INFO

E-MAIL CODES PUBLICITEIT

INDEX

UW GEGEVENS

Als de naam, die in het adresveld van het magazine vermeld staat, niet overeenkomt met uw naam, gelieve dan onderstaand formulier in te vullen en te terug faxen. Als u meer informatie wenst over een advertentie of een artikel, gelieve dan de overeenkomstige code in het formulier hieronder in te vullen en te faxen. Om een abonnement te verkrijgen, stort u 50 euro op rekening 210-0347117-06 van Automation Magazine. U kan ons ook bereiken via e-mail: [email protected].

ADVERTEERDERSINDEX BEDRIJF ACE STOSSDAMPFER ACT IN TIME AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATB AUTOMATION ATLAS COPCO AZ HOLLINK BALLUFF BECKHOFF BOSCH REXROTH BREVINI BURKERT CLIPPARD CONTROL TECHNIQUES DANFOSS ESCO DRIVES & AUTOMATION EUREGIO HYDRAULICS FANUC FESTO HANNOVER MESSE HYDRAULIC ASSISTANCE IFM INDUMATION LEUZE ELECTRONIC L. TAS & CO MAXON MOTOR MGH PALL BELGIUM PARKER PILZ SERVICE HYDRO SIEMENS SIEMENS SMC PNEUMATICS TESTO VALORLUB WAGO WEIDMULLER

PAG. 40 26 52 46 30 8 2 28 32 30 28 20 56 58 32 36 56 10 14 58 32 22 64 34 40 36 36 34 52 34 46 38 47 26 56 5 24 38

ARTIKELENINDEX TITEL Superieure energiezuinigheid van schroeftechnologie voor luchtblowers Perslucht en energie-efficiëntie: een stand van zaken

PAG. CODE 8 103 6 104

CODES ARTIKELS

CODE 136 114 151 144 118 102 100 116 122 119 117 111 161 167 120 128 162 105 108 168 121 112 182 123 137 127 126 190 152 124 145 131 147 115 163 101 113 132

Bagagetransport op de luchthaven van Zürich 2 x 14 + 1 x 13 = foutloze transmissie Hydraulische vloeistoffen verminderen brandstofverbruik Filtratie en tribo-elektrische lading (TCR) ifm electronic, uw betrouwbare partner in uw automatiseringsprojecten BALLUFF presenteert heel wat nieuwe ontwikkelingen op Indumation Weidmüller maakt ze snel, giga snel De Danfoss VLT® OneGearDrive EC 22 HD (Heavy Duty) Nieuwigheden van Esco Drives & Automation EXLAR actuators: éénvoudige implementatie en compact ‘ETHERNET controller 2.0’ vanaf nu verkrijgbaar met SD-kaartsleuf Nieuwe E3X-SD vezelversterkers Duurzaamheid is efficiëntie op alle vlakken Energy System Review legt waaier aan besparingen bloot Kernstuk van een efficiënt en milieuvriendelijk hydraulisch teststation Siemens lanceert master classes in aandrijftechnologieën Slimme machinebeveiliging High-performance aandrijvingen voor havenfaciliteiten Nieuwe generatie dataloggers ‘Smart Efficiency’ overkoepelende thema van de Hannover Messe 2011 Tot 30% energiebesparing dankzij 666 hoogefficiënte LV- & MV-motoren ‘Geïntegreerde elektronica’ bij gelijktijdig lage vermogens Vormingscursus van Festo Nieuwe motorreductoren voor transportsystemen M-3iA, de eerste 6-assige delta robot met een max. payload van 6kg De ‘Hammerhead’, een haakse slagmoersleutel Nieuw magneetventiel komt de groeiende uitdaging van machinebouwers tegemoet EPOS2 24/2: Positioneerbesturingen geminiaturiseerd Modulaire zuignappen Miniatuur lineaire actuator met grotere slaglengte Doeltreffende identificatie van elektrische componenten Handwiel met klik Remsysteem zorgt voor verhoging veiligheid van verticale assen Borstelloze DC servomotoren met Ethercat-interface Koppelmeetflens met ATEX-goedkeuring TVH ontwikkelt testbank met VHTI-studenten Nieuwe debietmeter voor de industriële processen Voetschakelaar met nieuwe draadloze technologie Twee nieuwe partners voor SafetyPlaza Nieuwe catalogus over stuurventielen en systemen voor de procesindustrie Hear More EUROFINISH 2011: vakbeurs voor oppervlaktetechnieken Pilz nu ook op Youtube

11 12 15 18 35 37 37 39 39 39 41 41 42 42 43 44 47 48 50 51 53 53 54 54 54 55 55 55 57 57 57 59 59 59 60 60 60 61 61 61 62 62 62 62

106 107 109 110 125 129 130 133 134 135 138 139 140 141 142 143 146 148 149 150 153 154 155 156 157 158 159 160 164 165 166 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181

Is het oplossen van uw automatiseringsprobleem ook een “never ending story”?!

Ontdek alle technologie en oplossingen voor factory-,

process- en infrastructure automation in Kortrijk Xpo. Registreer u nu als bezoeker op www.indumation.be 182 - Lezersdienst

18-20/05/2011

Voor meer info surf naar www.indumation.be