Kerkenwerk. Uitgave van de Protestantse Gemeente te Winterswijk Verschijnt één keer in de drie weken. Vredesweek en Israëlzondag

Kerkenwerk 9e jaargang nummer 137 • Vrijdag 23 september 2011

Uitgave van de Protestantse Gemeente te Winterswijk • Verschijnt één keer in de drie weken De laatste nootjes…?

Vredesweek en Israëlzondag 2011

Op een andere pagina: Boekentafel Jacobskerk

PAGINA

PAGINA

PAGINA

Zware tegenwind! Onze gemeente heeft te maken met zware tegenwind en driftige regenbuien. Niemand lijkt bereid om kerkenraadsvoorzitter te zijn of penningmeester, alle jeugd- en tienerouderlingen hebben het ambt neergelegd, ook andere ambtsdragers haken af, het kerkelijk werk komt steeds meer onder druk te staan, de gemeente vergrijst in een rap tempo en laten we het maar niet hebben over een gevoelig thema als de kerkelijke financiën. Zware tegenwind en driftige regenbuien! Een spreekwoord zegt: ‘Je kunt niet de wind veranderen, maar wel de stand van de zeilen.’ Bij teveel wind kun je niet meer hoog aan de wind varen, maar moet je een andere koers kiezen, om te voorkomen dat je zeilboot het verliest van storm en regen. Prachtig allemaal, maar hoe doe je dat dan in/met een kerkelijke gemeente die in zwaar weer verkeert? Hoe moet die andere koers die het ten ondergaan van de gemeente voorkomt dan worden bepaald? Wie weet hier raad? En nog belangrijker: naar wie zal nog geluisterd worden? Er zijn zoveel mensen in en buiten de kerkenraad die menen de oplossing op zak te hebben, maar welke kiezen we dan? Net als u heb ook ik mijn hoofd daarover gebroken en net als u heb ik daarover een mening, maar nu iets roepen kán betekenen dat je even later voorzitter bent van de kerkenraad en wie zit daar nu op te wachten? Wijze raad is duur en vaak wordt er dan een interim-manager ingezet, iemand van buiten die het probleem moet komen oplossen en daarna weer vertrekt. Zou dat ook ons helpen? Ik vraag het me af… Terwijl ik dit schrijf komt mij de preek van ds. Theo Parmentier weer in gedachten, op zondag 21 augustus: Petrus, die het ene moment volop gelooft in zijn Heer en het volgende moment niet meer weet waar hij het van de twijfel moet zoeken. Ondanks dat alles werd op hem de kerk gebouwd. Misschien moeten wij allemaal net als Petrus maar gewoon de handen uit de mouwen steken, het kerkelijk werk oppakken, onze verantwoordelijkheid nemen en met elkaar maar gewoon aan de slag gaan en weten dat ‘waar 2 of 3 mensen in Zijn naam samen zijn ben Ik in hun midden’. Zo zou het absoluut kunnen, maar de vraag is: durven we dat aan? Zetten wij ook echt allemaal onze schouders eronder, ieder met zijn of haar mogelijkheden? CEES F. DE WITH

3

9

12

Uitgesproken Winterswijks Uitgesproken meningen vóór of tegen iets past niet zo bij het Winterswijkse volk, denkt u misschien als u de kop boven dit artikel leest. We hebben geleerd de kat uit de boom te kijken en te 'kieken wat 't wordt'. Ook in de kerk denken mensen eerst nog een keer na, voordat ze zich uitspreken over een geloofsartikel. Liever de ruimte te zoeken en opties openhouden dan al te zeer scherpslijpen. Zo zijn tegenstellingen uit een verder verleden overwonnen en zoeken we elkaar op als mensen die immers vaak dezelfde vragen hebben. Ook het samengaan van twee kerken in onze Protestantse Gemeente is vrucht van die ontwikkeling. Niet toevallig heeft onze gemeente gekozen voor een veelkleurig profiel. We zien om ons heen hoe mensen anders denken en geloven, soms ervaar je zelf hoe anders je bent dan zeg tien jaar geleden. Aan die menselijke verscheidenheid willen we dan ook ruimte bieden, want dat hoort bij het leven. Tegelijk hebben we natuurlijk ook de neiging om gelijkgezinden op te zoeken, want als je uiting geeft aan je geloof is herkenning bij anderen prettig en samenbindend. Maar kunnen verscheidenheid en gelijkgezindheid dan samengaan in één gemeente? Daarvoor kom ik in dit artikel op. Eerst dit: past wat ik hier bepleit wel bij de tijdgeest? In kerk en samenleving klinkt de roep om een duidelijke identiteit. Laat duidelijk weten wie je bent en wat je wilt, anders kun je het wel vergeten. Zorg voor een uniek ‘selling point’, anders blijven de mensen weg. De groei van gemeenten die zich profileren met zo’n beperkte boodschap lijkt dat te onderstrepen in een tijd waarin het grootste deel van het instituut kerk alleen maar krimpt. De vraag is of je die kant op wil. Ik denk dat het niet bij Winterswijk past om bijvoorbeeld ‘Jezus redt’ letterlijk op je dak te schilderen.

blijven beseffen dat er meer kleuren in de regenboog zitten en dat succes geen garantie is dat je de enige waarheid bezit. Als de kerk een plek voor iedereen wil zijn betekent dat niet dat iemand er alleen bij hoort als hij zich aan jouw mening aanpast. Ik denk dat sommigen zo overtuigd zijn van hun visie op het Evangelie dat een veelkleurig profiel daar niet bij past. De goede bedoeling van willen getuigen van de kracht van het Evangelie zorgt er dan voor dat een ander zich aan jou moet aanpassen en niet meer zichzelf mag zijn. Doet hij dat niet dan wordt hem verweten het Evangelie te verkwanselen. Volgens mij verliezen groepen elkaar zo uit het oog.

Dat neemt niet weg dat er ook in Winterswijk mensen zijn die een uitgesproken mening hebben en de aandrang om anderen daarvan te overtuigen. Daarvoor moet je goed naar jezelf kijken. Misschien heb ik ook wel de neiging om mijn mening ten diepste voor de enig juiste te houden. De behoefte om naar een ander te luisteren vervaagt dan langzaam maar zeker tot beleefd aanhoren en ondertussen je eigen gang gaan. Op die manier wordt de saamhorigheid in de gemeente niet ervaren. Je leeft wat langs elkaar heen en scharrelt je eigen portie beleving her en der bij elkaar.

Foto: Henk Vis

Dit is natuurlijk niet wat we voor ogen hebben als we een gemeente met een veelkleurig profiel willen zijn. Welk gevoel krijgt u bij het woord veelkleurig of bij het woord pluriform? Die woorden omschrijven een goedbedoeld uitgangspunt, maar zijn niet erg ‘pakkend’ en raken niet onmiddellijk het hart. Je mag dan ruimte willen geven aan wie anders denkt en gelooft, je wilt wel een plek hebben waar warmte en geborgenheid wordt ervaren. Die plek moet de kerk in elk geval zijn.

Mensen die zich bij de gemeente betrokken voelen of gaan voelen moeten niet elkaar willen bekeren, hoe goed bedoeld ook. Daarmee richten we ons veel teveel naar binnen en zijn we alleen maar bezig elkaar van ons gelijk te overtuigen. Als kerk kunnen we beter de blik naar buiten richten, missionair zijn, een boodschap voor de wereld. Niet met een versmald Evangelie van kant en klare antwoorden die men moet slikken of stikken, maar op zoek naar de nuance zoals die ook in het Evangelie zelf te vinden is.

U voelt de spanning in dit alles, want in welke vorm moet je dat dan concreet gieten? Hoe organiseer je de gemeente zo dat iedereen het gevoel heeft er bij te horen? Hebben we dat in 2005 met de keuze voor het zogenaamde werkgroepenmodel goed gedaan? We kiezen voor ‘een gemeente van onderaf’. Dat betekent dat mensen die zich actief willen inzetten voor overleg in secties en taakgroepen samenkomen om visie en beleid te bespreken. De kerkenraad hoeft niet meer te doen dan het overzicht over al die werkgroepen te houden, zodat er samenhang blijft. In de praktijk lopen we nogal eens tegen deze op zich goede organisatie aan. Als de ene taakgroep meer respons krijgt dan de andere, blijft het belangrijk dat je het geheel niet uit het oog verliest. Je moet

Met een ruimhartig Evangelie moeten we naar buiten! Laten horen en zien dat we in de kerk uit eigen ervaring weten dat het leven meestal niet één simpele waarheid is, maar net zo kleurrijk is als mensen verschillend zijn. Pluriform zijn betekent niet dat een gemeente als los zand aan elkaar hangt, het is een bewuste keuze om de gemeente veelkleurig op te bouwen. Naar buiten moeten we om te vertellen dat er in de kerk ruimte is voor een mens om te zoeken naar antwoorden die bij je eigen leven passen. En om te vertellen dat we met de Bijbel en met de traditie in handen heel veel in onze mars hebben om het leven aan te kunnen. Dat is een uitgesproken mening waar Winterswijk iets mee kan. E. VAN GOOSWILLIGEN

Colofon Kerkenwerk wordt uitgegeven door de Protestantse Gemeente te Winterswijk. De redactie is verantwoordelijk voor het al dan niet plaatsen van artikelen en kan besluiten tot aanpassing/inkorting. Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de eindredactie en met bronvermelding.

Redactiesamenstelling: • Marita Heesen: kerkdiensten, kerkelijke en kerkgerelateerde activiteiten (agenda) en mutaties • Annie de Ruijter: sectieberichten en in memoriam • Henk Vis: columns, hoofdartikelen, algemene kopij en jeugdnieuws • Ans ter Horst: speciale projecten • Eindredacteur: Greta Kuijt

HE R S T E L onjuiste gegevens - op de website via [email protected] - in Kerkenwerk via www.pgwinterswijk.nl link Kerkenwerk, kopij eindredacteur

Hoe staat het met uw bijdragen aan de kerk? Toegezegd bij de Actie Kerkbalans 2011: € 564.990,=. Ontvangen per 23 augustus 2011: € 440.957,=. Dat is 78%

Inleverdatum van kopij: uiterlijk 4 oktober 2011 vóór 12.00 uur. Inlevering kopij alleen als volgt: Als bijlage in Word 5.0 of hoger, uitsluitend via www.pgwinterswijk.nl Geen e-mail? Handgeschreven kopij? Neem dan contact op met dhr. Jan Hartemink, Jasmijnlaan 10, ' 51 33 69 of met mevr. Ini Helmink, H. Mulierweg 38, ' 51 90 09. Meegeleverde foto’s dienen minimaal 1 Mb te zijn.

Kerkenwerk verschijnt weer op 14 oktober 2011 Advertenties: [email protected] Dick Wensink, '06-14 53 41 54

Klachten over de bezorging: Graag melden bij het Kerkelijk Bureau.

Abonnementen niet-leden Informatie bij het Kerkelijk Bureau.

Kerkgebouwen en kosters Jacobskerk: Markt 1, Winterswijk, '52 23 03 Koster: Mevr. T. ten Dolle-Kempink, '06-23 53 05 08 Hulpkosters: Mevr. I. Ruesink, mevr. B. Wijnveen-Oonk en dhr. H. Aalbers ([email protected]) Zonnebrinkkerk: Zonnebrink 61, '51 22 04 Koster en hulpkosters: zie Jacobskerk

Kerkelijk Bureau PGW Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk '51 23 95, www.pgwinterswijk.nl ([email protected])

College van Kerkrentmeesters ([email protected]) Bankrekening 69.99.46.557 Voorz. mevr. B.J.A. SchreursSchunselaar, '51 42 58

College van Diakenen ([email protected]) Bankrekening 37.12.03.759

Jeugdwerkleider Henry Schutte, p/a Markt 46, '53 05 69 of '06 – 41 70 55 71

Kindernevendienstcommissie Elsbeth Antvelink, '51 57 12 De kindernevendienst is bedoeld voor de groepen 1 t/m 8 van de basisschool.

Kinderoppasdienst Jolanda Hijink, '52 42 22

Grafische verzorging Opmaak: www.sunshine-design.nl Druk: www.vvmdruk.nl

2

Hoe communiceert u met de Kerkenwerkredactie? Zo af en toe merken we dat kopij ons niet bereikt heeft. Dat is aanleiding om u nog eens te attenderen op de enig juiste manier van aanleveren van artikelen die u graag geplaatst wilt zien. Waarbij wij wel aantekenen dat de redactie beslist over het al dan niet plaatsen van artikelen. U gaat naar de website van de onze gemeente: www.pgwinterswijk.nl, kiest vervolgens voor de link Kerkenwerk, daarna Redactie. Als u dan klikt op het e-mailadres van de redacteur naar wie u uw bijdrage wilt zenden, wordt deze naar de bewuste redacteur gezonden én naar de mailbox van Kerkenwerk (ons ‘vangnet’). Het is van belang dat u álle correspondentie voor de redactie op deze manier voert. Wanneer namelijk een redacteur onverhoopt mocht uitvallen, kunnen de andere redactieleden de post in het ‘vangnet’ ophalen. Dit kan NIET als u een redacteur via zijn/haar eigen e-mailadres benadert. Dit geldt dus ook voor bv. wijzigingen in al eerder gezonden artikelen o.d.! Met als gevolg dat uw kopij niet of niet correct geplaatst wordt. Dus: Alle kopij én andere desbereffende correspondentie uitsluitend via www.pgwinterswijk.nl inzenden. Wie niet over een computer beschikt, kan vanzelfsprekend gebruik(blijven) maken van de in het colofon op deze pagina genoemde adressen. REDACTIE KERKENWERK

Verslag van de Kleine Kerkenraad van 8 september 2011

Alle gevers: hartelijk dank! DE KERKRENTMEESTERS

Bedankt! Op 28 augustus was het dan zo ver. Ik nam afscheid als kerkmusicus van de PGW. Het afscheid was fijn, emotioneel, maar vooral héél mooi. Flarden van toespraken klinken nog steeds in m’n hoofd, de vele boeken, foto’s in lijst- placemat- en zelfs boekvorm worden regelmatig bekeken. Mattias, het jongste neefje van ‘tante Janieke’, werd tijdens de dienst geboren: Mattias, z’n papa en mama en z’n grote broers maken het prima! Ik wil u als gemeente heel erg bedanken voor de afgelopen bijna 4,5 jaar. Het was fijn om binnen de PGW te mogen werken, soms ook lief en leed te mogen delen; het was echt een warme deken! Inmiddels ben ik officieel bevestigd als cantor-organist van de Protestantse Gemeente Aalten. Een andere functie, een ander gemeente, maar ook daar hetzelfde doel: de lofzang gaande houden! Prachtig! Nogmaals mijn oprechte dank! Hartelijke groet, JANIEKE MOLLENHORST

Mee-kerken in het SKB? Dat kan! Elke zondag de dienst uit de Zonnebrinkkerk Elke werkdag om 9.00 uur een overdenking

Op kanaal 8

De voorzitter opent de vergadering met het lezen van een gedicht en gaat voor in gebed. Omdat er nieuwe ambtsdragers zijn bevestigd, maken we een rondje waarin we ons aan elkaar voorstellen en vertellen we namens welke sectie of taakgroep we in de Kerkenraad zitten. Over de zoektocht naar een organist wordt medegedeeld dat er advertenties zijn geplaatst in de hiervoor gebruikelijke vakbladen.

Beroepingswerk De voorzitter licht de actuele stand van zaken toe. Hij roept in herinnering dat op 30 juni besloten werd een adempauze in te lassen, omdat het beroepingswerk in de afgelopen maanden anders is gelopen dan we van plan waren en gehoopt hadden. In de adempauze bezinnen we ons welke oplossing het best bij onze gemeente past. Hierbij laten we ons adviseren door deskundigen uit de landelijke kerk. Daarvoor hebben we een hulpvraag opgesteld die gezonden is aan Ds. W. den Braber van het Regionaal Dienstencentrum in Angerlo. Hij zal op 12 september met het moderamen spreken. De hulpvraag die we hebben voorgelegd valt uiteen in drieën: 1. Gemeenteopbouw. Hoe versterken we de pluriforme identiteit, waar zowel eigenheid als gemeenschappelijkheid ervaren worden? 2. Kerkorde. Welke mogelijkheden zijn er om motiverender (vanuit uiteenlopende beleidsvisies) en doeltreffender (met minder doublures) te vergaderen? 3. Beroepingswerk. Hoe vertaalt bovenstaande zich in een concreet besluit? Bij het besluit een adempauze in te lassen, werd ook besloten direct voorzieningen te treffen om het jeugdwerk te ondersteunen. Het moderamen en het ministerie van predikanten zijn na de vakantieperiode direct begonnen met oplossingen te reali-

Opbrengst collecte Noodhulp De collecte die op 24 en 31 juli jl. is gehouden t.b.v. de noodhulp in de Hoorn van Afrika heeft het mooie bedrag van € 1996,- opgebracht. Door de diaconie is dit bedrag verdubbeld en aangevuld tot € 4000,-. Namens de diaconie alle gevers hartelijk dank! H. ABBINK

seren voor een goede samenwerking met de jeugdwerkleider, die zich hoofdzakelijk op het open jeugdwerk richt, en voor de voortgang van het kerkelijk jeugdwerk zoals de catechisaties en de jeugddiensten.

Visitatie Naast bovengenoemde acties ontving de Kerkenraad brieven van een groep bezorgde gemeenteleden. Hun bezorgdheid betreft de koers van de gemeente, waaronder het zich niet herkennen in prediking en onderwijs en ook niet in de kerkdiensten. Ook zoekt men ruimte om eigen bijeenkomsten te organiseren. Tegelijk met het versturen van de brieven heeft de groep buitengewone visitatie aangevraagd bij het Regionaal college voor de visitatie in Gelderland. Namens dat college voeren twee visitatoren op dit moment gesprekken met de groep en met het moderamen van de Kerkenraad om te onderzoeken wat er gaande is. Het moderamen zal de visitatoren voorhouden dat de Kerkenraad uit bezorgdheid over een aantal zaken tot bovenstaande acties is overgegaan. Ook zal verslag worden gedaan van de beleidsontwikkelingen van de afgelopen jaren.

Preekrooster Dit werd voor 2012 vastgesteld. Besloten werd dat we minder gastpredikanten uitnodigen en dat in plaats hiervan de eigen predikanten op sommige zondagen zowel om 8.45 uur in de Zonnebrink als om 10.00 uur in de Jacobskerk zullen voorgaan. Een verslag van de Grote Kerkenraad van 15 september zal in de volgende editie van Kerkenwerk verschijnen. E. VAN GOOSWILLIGEN, WAARNEMEND VOORZITTER

Energiebesparing De heer Jan te Winkel houdt sinds vele jaren de energierekening van de Jacobskerk in de gaten en probeert het energieverbruik te beperken. Begin augustus ontving ik dan ook een mailtje van hem met de besparingen op het energieverbruik door de ventilatoren van de kachel in de periode van 1 juli 2010 tot 1 augustus 2011. Het betreft een besparing door de grote en de kleine motor van ca. 2800 KWh is € 550,=. Het college van Kerkrentmeesters, ERNA SCHREURS, VOORZITTER

Bijbelrubriek De lezing uit het Bijbelboek Matteüs gaat deze weken door, met gedeelten uit Matteüs 21 en 22. Matteüs 21: 23-32 vertelt over een ‘twistgesprek’ tussen Jezus en de geestelijke leiders van de tempel. Ze roepen Jezus op het matje, willen weten of hij wel de vereiste papieren heeft voor zijn werk als prediker en genezer. Maar Jezus draait de vraag om: waar staan júllie eigenlijk? Hij wil geloofd worden, niet op grond van een echtheidscertificaat, maar om wat hij leert, met woorden en werken. Hij wil niet slechts getolereerd worden (omdat hij de vereiste papieren heeft), maar hij wil overtuigen en verandering brengen; ons tot nadenken stemmen en op een ander spoor zetten. In Matteüs 21: 33-43 klinkt het spannende gesprek met de joodse leiders nog na. Het lijkt erop dat zij in de gelijkenis die Jezus vertelt de rol krijgen van de ‘bad guys’, samen

Young@Heart

dleeblegeipS

Hoi allemaal, Hebben jullie vanochtend nog in de spiegel gekeken? Vaak kijken we iedere dag wel een paar keer in de spiegel. Om te kijken of je haar goed zit, bij het poetsen van je tanden. Of om te zien of dat jasje wel mooi bij die broek staat. Dit jaar is spiegelbeeld ons thema binnen de young@heart-diensten. We gaan namelijk aan het werk met de gelijkenissen die Jezus ons heeft verteld. Een gelijkenis is een verhaal dat niet echt is gebeurd, maar waarmee Jezus ons naar onszelf wil laten kijken. Niet om te kijken hoe je eruit ziet, maar om te kijken naar de dingen die je doet. Op zondag twee oktober gaan we het in de young@heart-dienst hebben over wie jouw naaste is. Ds. De Jonge zal ons dit uitleggen. De PGW-band en de organist zorgen voor de muziek. We willen alle kinderen vragen om een postzegel en een envelop mee te nemen naar de kerk. Ook willen we in deze dienst alle kinderen van (bijna) vier jaar welkom heten bij de kindernevendienst. Kom jij ook in de spiegel kijken op zondag 2 oktober? Wij kijken naar je uit! HET YOUNG @ HEART-TEAM

Wie goed naar deze afbeelding kijkt, weet misschien wel waar de Young@heartdienst over gaat Foto: Henk Vis

met het hele joodse volk. Zij zijn de slechte pachters van de wijngaard, die de oogst niet willen afdragen en er zelfs de zoon van de eigenaar om vermoorden. Maar wie zijn dan de ‘good guys’? Andere volken? Christenen, wij? Wordt de kerk soms het volk van God in plaats van het joodse volk? Dit verhaal is wel eens ‘de moeilijkste tekst uit de Bijbel’ genoemd. We moeten er maar niet vanuit gaan dat Jezus’ woorden bedoeld zijn om er anderen mee om de oren te slaan (laat staan te vervolgen en te doden). We kunnen beter denken zoals de predikant-dichter Jacob Revius deed. Hij besefte: ‘t zijn de Joden niet, Heer Jesu die u kruisten, maar ik ben het, mijn zonden brachten u aan het kruis. Zo bekeken is de meest beklemmende vraag uit de gelijkenis: wat zal de eigenaar van de wijngaard met die slechte pachters en de wijngaard doen? Kan hij er maar niet beter mee ophouden, het is immers steeds hetzelfde oude liedje! God kan maar beter een einde maken aan het experiment mens… maar dat deed en doet Hij nou juist niet. Hij begint steeds weer opnieuw met ons. Jezus heeft met zijn leven en sterven getuigd van deze lankmoedigheid en zich zo een ware zoon van zijn Vader betoond. In Matteüs 22: 1-14 is de vraag wie bereid is om Gods feest mee te vieren. Wie neemt deel aan het koninklijke bruiloftsmaal? Ook hier weer is er veel verzet en afwijzing. Velen willen niet op Gods uitnodiging ingaan, hebben wel wat beters te doen. Soms wordt de uitnodiging zelfs in geweld gesmoord. De conclusie is, dat de gasten het niet waard waren om te worden genodigd. Maar zijn degenen die vervolgens van de straat worden geplukt dat dan wel? Kennelijk wel, als zij tenminste de feestkleding aantrekken die bij de ingang van de feestzaal wordt uitgereikt… zoiets als een witte doopjurk, bijvoorbeeld? DS. BERDIE MARSMAN

Welkom vierjarigen Ga je mee, zeg niet nee, maar sta op en doe mee, zet je voetstappen in die van mij. Volg het spoor,en ga door, of ga jij liever voor? Hup kom op, sluit je aan in de rij!

En weet je waar dat spoor naar toe gaat? Naar de kerk. Je bent nu 4 jaar of je bent binnenkort nog jarig en je gaat naar de basisschool. Toen je nog jonger was ging je naar de oppas. Nu mag je mee naar de echte kerk. Op 2 oktober 2011 willen we, samen met jou, vieren dat je bij de kindernevendienst bent gekomen. Of dat dit binnenkort nog gaat gebeuren. Dit zal plaatsvinden in de young@heart-dienst om 10.30 uur in de Zonnebrinkkerk. Hebben jouw ouders voor jou geen uitnodiging ontvangen, maar ze willen wel graag dat ook jij welkom wordt geheten? Dan kunnen ze een mail sturen naar Hilde Haanstra; mail: [email protected] Ga je ook mee? Tot dan! DE KINDERNEVENDIENSTCOMMISSIE

De laatste nootjes...(?) Achtentwintig augustus 2011. Een zondagmorgen zoals zovele zondagen. En toch ook weer niet. Het is de dag na de volks-feestelijkheden. Desondanks mag ds. Marsman in een vrij volle Jacobskerk de ochtenddienst leiden. Het wordt een dienst met een prachtige liturgie. Ook letterlijk, als je naar de verbeelding van psalm 107 op het voorblad kijkt. Prachtige orgelmuziek omspeelt de lezingen en de preek. De kerkgangers worden op een fantastische muzikale finale getrakteerd, de laatste bijdrage van Janieke Mollenhorst als kerkmusicus II van de Winterswijkse Protestantse Gemeente. We zullen haar en haar veelzijdige inzet gaan missen, (al blijft ze voor Kerkenwerk haar aandeel leveren) zoveel maken de verschillende sprekers elk op eigen wijze duidelijk. Collega’s, kosters, predikanten, koren en de PGW als werkgever: met elk van hen heeft ze een unieke band opgebouwd, soms heel persoonlijk. Zo weet o.a. de cantorij alles over de voor Janieke zo belangrijke neefjes en nichtjes. Een aantal kernwoorden die op Janieke betrekking hebben: humoristisch, kritisch, emotioneel, doorzetter, perfecte vakvrouw, kerkmusicus tot in alle botten en vezels. Was ze een niet onverdienstelijk organist toen ze als ‘piepkuiken’ in 2007 in Winterswijk begon, onze gemeente heeft haar steentje mogen bijdragen aan Janiekes muzikale ontwikkeling tot ‘een jonge zwaan’

die nu in Aalten haar vleugels verder hoopt uit te slaan. Uiteraard hopen we die verdere ontwikkeling te volgen en er ook van tijd tot tijd nog van te mogen genieten. Er waren toepasselijke cadeaus: bloemen, een ‘wonderboom’, boeken (voor de nieuwe boekenkast!), een schitterende foto van het orgelfront, een fotocollage - met een dubbele kant - en last but not least de mededeling dat de familie diezelfde ochtend opnieuw een neefje heeft mogen verwelkomen. Het laatste woord is voor Janieke. Ze dankt voor de geboden kansen, toont ons haar ‘speelschoenen’, laat ons nog delen in een aantal hilarische voorvallen en besluit met de wens dat de lofzang gaande mag blijven. TEKST: GRETA KUIJT; FOTO’S : HENK VIS

Jeugdpagina Het is u ongetwijfeld opgevallen dat er op de laatste pagina van het vorige - en ook van dit nummer geen jeugdpagina te vinden was/is. Dit is absoluut niet te wijten aan de redacteur die voor deze pagina sinds vorig jaar zomer 'de kar trekt'. Uitzonderingen daargelaten wordt er weinig jeugdnieuws aangeleverd, iets wat de gehele redactie bijzonder jammer vindt en de paginaredacteur erg lastig. Vaak betekende het: artikeltjes bij elkaar sprokkelen, van de website of ergens anders vandaan. Het is niet de bedoeling dat er op deze manier een jeugdpagina ‘in elkaar geknutseld’ wordt. In onderling overleg hebben we daarom besloten te stoppen met een aparte pagina voor jeugdnieuws. Dit betekent uiteraard niet dat we geen jeugdnieuws meer publiceren. Integendeel. In Kerkenwerk 136 trof u een aparte rubriek aan onder de ver-

trouwde kop ‘Place2B4you’. Op deze wijze zullen we voortaan het jeugdnieuw bundelen. Het betekent dat redacteur Angelique Zweerink een punt zet achter haar werkzaamheden en dat kopij voor de jeugdrubriek voortaan alleen op de volgende wijze bij redacteur Henk Vis aangeleverd kan worden: www.pgwinterswijk.nl – Kerkenwerk – redactie – e-mail Henk Vis. Vermeld daarbij dan wel duidelijk JEUGDRUBRIEK. We danken Angelique voor haar inzet in de afgelopen tijd en hopen op de bovenvermelde manier een goede oplossing te bieden. DE REDACTIE

3

o.i.d. Ze verblijft dus nog steeds in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam. Haar postadres blijf ik dus voorlopig nog herhalen: NKI – AVL, Afdeling 5A, kamer 10, A. Plesmanlaan 121, 1066 CX Amsterdam. Daarnaast zijn er mensen die - thuis - grote zorgen hebben om hun gezondheid. We wensen al onze zieken en hun naasten toe met de woorden van een lied uit de startdienst: ‘Vrede wens ik je toe. Zegen wens ik je toe. Moge God je behoeden, leef met zijn liefde… Zegen wens ik je toe’.

Secties

Bel- of spreekuur

Giften

Op maandag, dinsdag en donderdag ben ik (meestal) te bereiken tussen 8.30-9.30 uur en tussen 19.00-19.30 uur. Buiten deze tijden om kunt u me natuurlijk ook altijd bellen of spreken.

Giften

Via Gerda Lichtenberg ontvingen we € 50,= voor de diaconie. Hartelijk dank voor deze gift!

Sectie Hazelder en Miste/Corle

B.W. Marsman

Onze penningmeester ontving de volgende giften voor de wijkkas: Via Jan Ros € 20,=; via Annie Meinen € 10,= en via Rieky Droppers € 15,= en via ondergetekende € 10,=. Ook kwam via mij een gift van 10 euro voor de Kerkradio (Diaconie) binnen. Alle gevers hartelijk dank voor uw bijdrage. Een hartelijke groet, EVERT VAN GOOSWILLIGEN

Fr. van Keulen Zuilenesstraat 46 7101 BC Winterswijk tel. 51 23 34 e-mail: [email protected] Secties: De Hazelder, Miste/Corle

Inmiddels is het kerkenwerk in volle hevigheid losgebarsten. Op allerlei fronten zijn we na de zomer weer aan de slag gegaan. Overal worden nieuwe plannen gemaakt en het lopende werk voortgezet. Grotendeels door dezelfde mensen, maar niet op alle plaatsen. Ook in de sectieteams zijn er wat ‘personele’ veranderingen. In sectie Hazelder is er zo weinig veranderd, dat we besloten dit jaar geen nieuw sectieboekje uit te geven. U kunt dus gewoon het ‘oude’ boekje van het vorige seizoen 2010/2011 blijven gebruiken. Onze sectievoorzitter, Kees Spek, heeft naast het genoemde telefoonnummer nog een ander nummer waarop hij te bereiken is, nl. (0543) 46 62 12. In sectie Hazelder zijn plannen in de maak voor een ontmoeting van jongere gemeenteleden (tot 50 jaar) onderling. Samen eten in de verbouwde Angang is een prachtige kans om eens kennis te maken met elkaar. In sectie Miste/Corle is er meer veranderd. We hebben afscheid moeten nemen van Annelies Wiggers, die 8 jaar beleidsouderling is geweest. Naast het dankwoord dat gesproken is in de dienst waarop we afscheid namen van alle aftredende ambtsdragers, ook op deze plek een woord van dank. Annelies, bedankt voor je inzet voor het kerkenwerk, dat je altijd tussen de drukke bedrijven van je ‘gewone’ werk door moest zien te klaren! We gaan druk op zoek naar een nieuwe voorzitter en proberen het gat dat Annelies achterlaat tijdelijk op te vullen. Ook namen we al iets eerder afscheid van Miep Wiggers die in de sectie bezoekmedewerkster was. Omdat ze steeds minder adressen had, laat ze niet zo`n grote leegte achter en is haar werk inmiddels overgenomen door de andere medewerksters. Miep, dank je wel voor je werk van de afgelopen jaren! Ook in de sectie Miste/Corle zullen we niet direct met een nieuw sectieboekje aankomen, omdat we eerst graag de vervanging goed willen regelen. Dus ook u mag het ‘oude’ boekje 2010/2011 gewoon aanhouden. Voor beide secties geldt dat tienerouderling Janjob Klomp helaas is afgetreden en er is op dit moment geen vervanger. In het bezoekwerk binnen de secties hebben we niet zoveel van hem gemerkt, maar als lid van de Taakgroep Jeugd heeft hij zijn steentje bijgedragen. Janjob, bedankt! Vlak voor de zomervakantie kreeg ik de opdracht van de Kleine Kerkenraad om in m`n eentje de startdienst op 11 september voor te bereiden. Er was geen tijd meer voor een ‘commissie vol spetterende ideeën’. Ik kreeg wel alle vrijheid om anderen in te schakelen. Maar hoe doe je dat in vakantietijd? Op allerlei fronten ben ik aan de slag gegaan, met als resultaat… een grote verrassing. Het enthousiasme en de spontane medewerking van organist, PGW-band, Eendracht, kindernevendienstleiding, kosters, Angangers die voor de catering zorgden, enz. Teveel om op te noemen. Het deed me zo goed om te merken hoe groot de betrokkenheid is van velen. En de kinderen lieten het op hun manier horen: er zit muziek in onze gemeente! Ik hoop dan ook dat u zich laat meeslepen in dit enthousiasme en - als er een beroep op u gedaan wordt - dat ook u zich wilt inzetten voor onze sectie en/of onze hele gemeente. Op dit moment liggen er - voor zover ik weet - geen andere mensen in het ziekenhuis dan Leis Lammers-Vreemann, Hoge Hazel 4. Ik heb met eigen ogen mogen aanschouwen dat ze steeds iets vooruit gaat en dat Winterswijk langzaam in zicht komt. Maar er zijn nog geen concrete toezeggingen

4

DS. FRANSIEN VAN KEULEN

Tuunterstraat 26-1 7101 EG Winterswijk tel. 53 49 81 e-mail: [email protected] Secties: Windmolenveld, Woold

Op 5 oktober vergaderen de 5 secties van onze wijk gezamenlijk in de Zonnebrink om 20.00 uur. We krijgen de Taakgroep Missionaire Gemeenteopbouw op bezoek. Naar aanleiding van hun beleidsplan spreken we over de koers van onze gemeente, waarbij we de actualiteit uiteraard in de discussie betrekken. Hoewel in principe bestemd voor de sectieteams, wil ik andere belangstellenden graag uitnodigen om ook te komen.

J.T. Parmentier Tuunterstraat 26-1 7101 EG Winterswijk tel. 53 49 81 e-mail: [email protected]

Dank! Afgelopen 4 september hebben we in de dienst in de Jacobskerk en ook na afloop een heleboel mensen kunnen bedanken voor hun werk als ouderling of diaken in de afgelopen jaren. Samen hebben we ook Gód gedankt, voor hun toewijding, volharding en trouw. Want gelukkig is het allemaal niet alleen maar mensenwerk of mensenverdienste (laat staan mensenbelang!) wat we met en voor elkaar doen in de kerk. Juist daarom heb ik ook mensen gemíst in deze dienst. Van een heel aantal ambtsdragers hebben we geen afscheid kunnen nemen, ze konden of wilden er niet bij zijn. We zullen voor ieders overwegingen begrip moeten hebben, toch moet me ook van het hart dat ik het erg jammer vind. Een gemiste kans… Daarom wil ik op deze plek namens de gemeente iedereen symbolisch alsnog de hand drukken en heel hartelijk danken voor ook jullie inzet van de afgelopen tijd! We zullen die niet vergeten en hopen op jullie blijvende betrokkenheid bij onze gemeente.

Secties Windmolenveld en Woold Het werk in de sectieteams heeft wat de bezoeken betreft niet stilgelegen, de vergaderingen wel. Nu staan we weer in de startblokken en worden de plannen voor dit seizoen uitgewerkt. U hoort er meer van. In de sectie Woold gaan we bedenken, hoe we het werk van Willemien Sloëtjes zo goed mogelijk kunnen voortzetten. Willemien heeft veel werk verzet als bezoekouderling, waarvoor ook hier hartelijk dank! Riet Esselink, ook bezoekouderling in het Woold, heeft een operatie ondergaan en moet nu aansterken. Beterschap! Er zijn nog andere zieken in onze secties, hier nu niet genoemd, maar wel in onze gedachten en gebeden. We wensen hen sterkte en zo mogelijk beterschap.

Giften Via Gerrie Grievink ontvingen we € 5,= en € 10,= en via Annie Wibbels € 5,= . Deze giften zijn bestemd voor de wijkkas. Hartelijk dank aan de gevers! Met een warme groet, DS. BERDIE MARSMAN

E. van Gooswilligen Meijerink 27 7101 VZ Winterswijk tel. 53 63 61 e-mail: [email protected] Secties: Balinkes, Zuilenes, De Pas, Bargerbosch en Meddo, inclusief Huize Roetendael

Secties: Oostervoort/De Rikker Consulent voor: Scholtenenk/Hakkelerkamp Veel concrete zaken heb ik ditmaal niet te melden. Wanneer u dit leest zijn wij in elk geval ter ondersteuning van het pastorale werk in de wijk met beide sectieteams al weer bij elkaar geweest. Helaas moet het sectieteam van Oostervoort/De Rikker het voorlopig doen zonder voorzitter. Wanneer iemand zich geroepen voelt, of denkt iemand te kennen die het ambt van (beleids)ouderling zou kunnen bekleden, dan houd ik mij daarom van harte aanbevolen. Dinsdag 27 september is er weer een seniorenmiddag in speeltuingebouw De Vrees. Ds. C. de Jonge verzorgt deze middag, aanvang 14.30 uur. Met een hartelijk groet, DS. THEO PARMENTIER

Giften Via Janny Dunnewold € 20,= Via Ria Helder € 10,= Via Benno van Lochem € 10,= Via Marietje Sloetjes € 10,= Via Tony Vaags € 15,=

C. de Jonge W. Dreeslaan 44 7103 JG Winterswijk tel. 53 07 76 e-mail: [email protected] Secties: Centrum, Huininkmaat/ Bomenbuurt, Kotten/Brinkheurne en Pelkwijk en Huize de Rikker Consulent voor: Huppel/Henxel/Ratum

Bevestiging ambtsdrager voor HuppelHenxel-Ratum Op zondag 9 oktober om 8.45 uur hoop ik in de Zonnebrinkkerk Fons Klein, Dwarsweg 11, te bevestigen in het ambt van (bezoek)ouderling, speciaal voor de sectie Huppel/Henxel/Ratum. Hij was al voor de vakantie door de kerkenraad verkozen, maar kon helaas begin september niet aanwezig zijn bij de grote jaarlijkse bevestigingsdienst. Vandaar dat wij op 9 oktober de schade inhalen. Het zou mooi zijn wanneer veel gemeenteleden uit de sectie daarbij aanwezig zouden kunnen zijn om hem te laten merken dat wij ons verheugen over deze aanwinst van het sectieteam.

Medewerkersavond voor de vier andere secties Geboren Op 1 september 2011 werd Maartje Klaasje te Winkel geboren. Maartje is de dochter van Sanne Elferdink en Marcel te Winkel en het zusje van Noor. Het dolgelukkige gezin woont aan de Stationsstraat 11. Van harte gefeliciteerd met deze prachtige gebeurtenis. We wensen jullie een gezegende toekomst met elkaar toe.

Op dinsdag 27 september wordt aan alle medewerkers in de secties Centrum, Huininkmaat/Bomenbuurt, Kotten/ Brinkheurne en Pelkwijk een gezellige avond aangeboden in de Zonnebrinkkerk. De koffie en thee staan klaar tussen 19.45 en 20.00 uur. Lees verder op pagina 5

Vervolg van pagina 4 Ds. S.H. Hiemstra uit Voorthuizen zal ons aan de hand van prachtige dia’s meenemen op de pelgrimsreis die hij per fiets (!) maakte naar Jeruzalem. Uiteraard wordt er ook voor een hapje en drankje gezorgd. Als het goed is hebben alle medewerkers een uitnodiging ontvangen voor henzelf en hun eventuele partner. Mocht er daarbij toch iets mis gegaan zijn, kom dan gerust zonder uitnodiging als u vanuit deze vier secties iets doet in de kerk. In verband met de logistiek wordt opgave vooraf op prijs gesteld (bij Sannie van den Brink, tel. 51 42 33, of Ida Voerman, tel. 52 17 47 of [email protected]).

Verantwoording Allereerst een correctie: van de gift van € 20,= die Ida Voerman vorige keer ontving was € 10,= bestemd voor de diaconie (en niet € 1,=). Voor de wijkkas ontvingen Rikste Mechielsen, Gerda Eeenink en ondergetekende ieder een gift van € 10,= , terwijl Hennie Toebes voor dit doel een gift van € 30,= in ontvangst mocht nemen. Hartelijk dank aan alle gulle gevers! Hartelijke groeten, CHRIS DE JONGE

Sectie Ouderenpastoraat Voorzitter: Erica Hijink-Elferdink Masterveldweg 17 7105 CN Winterswijk Huppel tel. 56 22 41 e-mail: [email protected]

Ouderenpastoraat in de tehuizen vanaf juni 2010. - Sleeswijk: ds. Fransien van Keulen, tel. 51 23 34 - Berkhof THV, Berkhof aanleunwoningen, Pronsweide en Huize Roetendael, Meddo: ds. Evert van Gooswilligen, tel. 53 63 61 - Vredense Hof, Huize De Rikker en Pelkwijk: ds. Chris de Jonge, tel. 53 07 76 - Molenaar, St. Elisabethgaarde en Homansbos: ds. Theo Parmentier, tel. 53 49 81 - Wamelinkhof: ds. Berdie Marsman, tel. 53 49 81 Voor de gemeenteleden in de verzorgingshuizen is het mogelijk om de predikant van hun oude wijk aan te houden of om een nieuwe keuze te maken. Het is wel van belang dat u dat doorgeeft aan de betreffende predikant en ook aan uw naaste familie. Begeleiding van de sectie Ouderenpastoraat: ds. Fransien van Keulen. De medewerkers van de sectie ouderenpastoraat zijn weer bij elkaar geweest na een lange periode zonder vergaderingen en het was goed om elkaar weer te zien. In die vergadering hebben we afscheid genomen van komende en gaande medewerkers. Ze verrasten ons met verschillende lekkernijen. We hebben besloten geen nieuwe sectieboekjes te maken, omdat de veranderingen beperkt zijn. Er komt een inlegvel, met daarop de veranderingen die voor u en uw huis van toepassing zijn. Voor de anderen blijft het zoals het was. De collecten in de maand augustus waren bestemd voor zorgboerderij ‘Mentinkberg’; de opbrengst was € 407,57. In de maand september wordt er voor zorgboerderij Panovenhuuske gecollecteerd en in oktober voor het Nederlands Bijbelgenootschap. In de afgelopen maanden mochten de medewerkers van het ouderenpastoraat de volgende giften ontvangen: in Wamelinkhof 1x € 20,=; 4 x € 5,=; 2 x € 10,=; 1 x € 50; en 1 x € 15,=; in de Berkhof 1 x € 20,=;1 x € 30,=; 4 x € 10,= en 4 x € 5,=; in de Pelkwijk 4 x € 5,=; 4 x € 10,=; 1 x € 20,=; 1 x € 30,=; in de Sleeswijk 3 x € 5,=, 2 x € 10,= en in de Pronsweide 1 x € 10,=. Wij danken alle gulle gevers. Zo wordt het ons ook weer mogelijk gemaakt om uit te delen. Gelezen, een citaat van Søren Kierkegaard: ‘Het leven kan alleen achterwaarts worden begrepen, maar het moet voorwaarts worden geleefd.’ Namens alle medewerkers van het ouderenpastoraat groet ik u hartelijk, ERICA HIJINK

Machthebbers (een psalm van nu) Waarom lopen er zoveel mensen rond die zichzelf méér dan gewichtig vinden? Van die opgeblazen kikkers die net doen alsof de wereld van hen is? Ze kicken op macht en publiciteit en weten de media naar hun hand te zetten. Ze lachen meewarig om kritiek, want mensen die hun ideeën verwerpen, moet je toch niet serieus nemen? Zo vliegen ze de wereld rond, want de aardbol is hun werkterrein. Zo vergroten ze hun macht, zo werken ze aan hun status. Eén enkele woord van hen is al genoeg om weer een illusie te scheppen. Ze lachen naar de camera’s en beloven voor de zoveelste keer gouden bergen en stralende perspectieven. Maar miljoenen mensen hebben het gevoel dat hun belangen alweer niet serieus genomen worden. En dan vermoed ik zomaar dat God zit te lachen in zijn vuistje. Dat hij al die poeha bespottelijk vindt. Want hij weet dat één speld genoeg is om al die luchtkastelen door te prikken en dat een mens al omver geblazen wordt door één enkele windvlaag. GREET BROKERHOF-VAN DER WAA

Het lied van de onrust Zolang er honger is en dorst, zolang de oorlog woedt, zolang er pijn geleden wordt, zolang men onrecht doet, zijn wij onderweg, leven wij onrustig, hunkerend naar recht, zijn wij pas gelukkig wanneer al wat leeft eindelijk vrede heeft, vrede heeft. Zolang nog iemand eenzaam is, zolang nog iemand zucht, zolang nog iemand liefde mist, zolang nog iemand vlucht, zijn wij onderweg, leven wij onrustig, hunkerend naar recht, zijn wij pas gelukkig, wanneer al wat leeft eindelijk vrede heeft, vrede heeft.

Arjan Plaisier over Christenvervolging ‘Christenen worden wereldwijd vervolgd. Irak, Soedan, Pakistan, Egypte, Indonesië, de lijst is gemakkelijk aan te vullen’, zo begint synodescriba Arjan Plaisier zijn Commentaar bij de tijd. ‘Vooral in landen met een moslimmeerderheid hebben christenen het vaak moeilijk en soms ronduit slecht. Kerkgebouwen vliegen in brand, christen-meisjes worden ontvoerd en gedwongen uitgehuwelijkt, en soms gaat het zo ver dat hele christelijke of vermeend christelijke dorpen worden uitgeroeid. In ons land is er gelukkig in toenemende mate aandacht voor het lot van vervolgde christenen. Evenzo voor het lot van andere religieuze minderheidsgroepen. Lang is dit alles gebagatelliseerd. En nog steeds lijkt het beneden de stand van een aantal kranten hieraan aandacht te besteden. En zo blijft het lot van verdrukte christenen en andere religieuze minderheden nog vaak onderbelicht. Het heeft bijvoorbeeld lang geduurd voor duidelijk werd dat het zeer riskant is christelijke asielzoekers uit Iran terug te sturen naar hun land. En nu dit eenmaal wel duidelijk is, is de nieuwste truc botweg te ontkennen dat de betreffende asielzoeker christen is. Zo doen we of onze morele neus bloedt en offeren we daar mensenlevens voor op. Wij zijn verbonden met de kerk onder het kruis. Broeders en zusters op vele plaatsen in de wereld weten dat geloven geen luxeaangelegenheid is. Dat wie gelooft, Jezus volgt en zijn kruis moet dragen. In het wereldwijde lichaam van Christus werkt hun geloofstrouw door. Het is een bijdrage in bloed aan de groei van de kerk en de voortgang van Gods koninkrijk. Die bijdrage hoeven we hier niet te betalen. Hooguit ervaren we een dominant seculier klimaat waarin geloof als een vorm van hersenspoeling wordt gezien. Daar moeten we maar niet te zielig over doen. Als christenen in het vrije westen hebben we de plicht het lot van vervolgde broeders en zusters in de openbaarheid te brengen. Om op te komen voor hun rechten, gebaseerd op het verdrag van de Rechten van de mens. Vooral: om voortdurend voor hen te bidden. En niet minder: om hun voorbeeld te volgen en trouwe volgelingen van Jezus te zijn. Want ‘de traagheid grijpt ons aan’ (gez. 300: 4). 18 augustus 2011 - dr. Arjan Plaisier, scriba van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland BRON : KERKBULLETIN

Zolang de aarde wordt besmeurd, zolang een boom nog kwijnt, zolang een vuile zee nog treurt, zolang het dier verdwijnt, zijn wij onderweg, leven wij onrustig, hunkerend naar recht, zijn wij pas gelukkig, wanneer al wat leeft eindelijk vrede heeft, vrede heeft. (Uit: Als je vrede wilt) Gods licht is verblindend. In Jezus schijnt het licht van God door, zodat wij toch kunnen zien.

5

Kerkdiensten Winterswijk

Andere diensten Verpleeghuis Pronsweide

Herfstextra's in de Jacobskerk

zondag 25 september 10.45 uur ds. B.W. Marsman zondag 2 oktober 10.45 uur ds. W.A. Onderwater 14.30 uur mevr. R. Wormgoor zondag 9 oktober 10.45 uur pastor mevr. M. Storteler

Verzorgingshuizen

zondag 25 september 8.45 uur ds. E. v. Gooswilligen Avondmaal

zondag 2 oktober

8.45 uur dhr. S. Kuijt, Lichtenvoorde 10.30 uur ds. C. de Jonge Young@heart-dienst Welkom 4-jarigen

zondag 9 oktober

8.45 uur ds. C. de Jonge 10.30 uur KSG-dienst Wilhelminaschool. Geen kindernevendienst Thema: Kijken met je ogen Met medewerking van ds. Evert van Gooswilligen, Ina Broekstra-Meinen (orgel) en leerlingen en team van de Koningin Wilhelminaschool. Allemaal hartelijk welkom!

Rondom de Zonnebrinkkerk Kinderoppasdienst zondag 2 oktober(Young@heart) 10.30 uur: Nienke Timpert, Susan en Ezra te Paske zondag 9 oktober(KSG-dienst) 10.30 uur: Sara Nijmeijer, Susanne Mentink

Autodienst Zonnebrinkkerk Inlichtingen mevr. J. Wassink, tel. 51 68 34

Jacobskerk zondag 25 september 10.00 uur ds. C. de Jonge Avondmaal. M.m.v. Jacobscantorij

zondag 2 oktober

10.00 uur ds. F. v. Keulen 19.00 uur Musica Jacobi, koorvesper, zie kolom 4

zondag 9 oktober

10.00 uur ds. E. v. Gooswilligen M.m.v. gemengd koor HZW

Rondom de Jacobskerk Kindernevendienst Elke zondagmorgen om 10.00 uur, tenzij anders vermeld.

Vredense Hof dinsdag 4 oktober 18.30 uur pastor mevr. A. Menting

Pelkwijk zaterdag 1 oktober 19.00 uur pastor mevr. A. Menting

Wooncomplex Wamelink zaterdag 1 oktober 18.00 uur pastor mevr. A. Menting

Zondagsschool

De Regenboog: 10.00-11.00 uur in Den Angang Contactadres: Carla Duenk, tel. 51 95 30

zondag 25 september Sara Nijmeijer, Susanne Mentink zondag 2 oktober Nicole Wolters, Greetje Kraan zondag 9 oktober Lia Eeltink, Christien van Ens

Autodienst Jacobskerk Inlichtingen mevr. S.H.G. van den Brink tel. 51 42 33

Amnesty International

Op dinsdag 27 september geeft de werkgroep Amnesty International u weer de gelegenheid om een petitie te tekenen in de bibliotheek van 18.30 tot 20.00 uur. Gegevens over de personen voor wie de handtekeningactie wordt gehouden, zullen worden gepubliceerd in de Weekkrant.

Giro Werelddiaconaat

Giften kunnen gedaan worden op giro 456 t.n.v. KerkinActie onder vermelding ‘Bestemming werelddiaconaat’ en ‘Lid PKN Winterswijk’

Den Angang

www.pgwinterswijk.nl voor al uw kopij en info

Gewijzigde openstelling Jacobskerk

In verband met werkzaamheden aan de verwarming en het groot onderhoud van het orgel is de Jacobskerk vanaf maandag 19 september a.s. tot nadere aankondiging niet meer open voor bezichtiging door het publiek. Eventueel geplande rondleidingen kunnen vanaf die datum uitsluitend in overleg met de heer Schuurman nog plaatsvinden.

Amnesty International

Van 25 augustus tot 15 oktober is er een tentoonstelling over 50 jaar Amnesty International. Deze is te bezichtigen tijdens de openstelling van de kerk

Elke zondagmorgen om 10.00 uur in Den Angang, tenzij anders vermeld.

11 oktober 20.00 uur: Moderamen in de Zonnebrinkkerk:

6

dinsdag 4 oktober 19.30 uur pastor mevr. A. Menting

Kinderoppasdienst Nijntje

Vergaderrooster

Inloopcentrum Den Angang is geopend op woensdag, donderdag en vrijdag van 10.00-22.00 uur. Iedereen is van harte welkom voor een kopje koffie of thee, een krantje of een praatje. Graag tot ziens!

Berkhof/Molenaar

Van dinsdag 26 april tot eind oktober. (Zie onderstaand berichtje) Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 14.00 – 16.00 uur Woensdag van 10.00 – 16.00 uur Zaterdag van 11.00 – 16.00 uur In november alleen op zaterdag. Website: www.jacobskerkwinterswijk.nl

Seniorenuitwisseling 2011 Winterswijk - Vreden

De ouderenorganisaties Vreden en omstreken en de Burgemeester van Vreden nodigen de senioren en de gemeente van Winterswijk uit voor een uitwisseling op zaterdag 8 oktober a.s. De organisatie voor het Winterswijkse gedeelte is in handen van de STOA en de ouderenbonden. Als gasten worden wij om 10.00 uur op het Rathaus der Stadt Vreden ontvangen. Het ochtendprogramma bestaat uit een stadswandeling of een bezoek aan het Hamelandmuseum of een bezoek aan het woonzorgcentrum voor ouderen. (Altenpflegeheim St. Georg). In de bus zal dit verdeeld worden al naar gelang de interesse. Dan volgt een lunch en daarna het amusementsgedeelte om 14.00 uur tot ongeveer 18.00 uur. U kunt als senior deelnemen aan zowel het ochtend- als het middagprogramma. Tekent u in voor de hele dag, dan kunt u met een touringcar vanaf de Storm mee naar Vreden en weer terug. Vertrek 9.30 uur. Wilt u ‘s middags alleen het amusementsprogramma bijwonen (in de foyer van het Gymnasium Georgianum), dan moet u op eigen gelegenheid naar Vreden. Inschrijving moeten we, gezien de limiet op de deelname, verplicht stellen en vóór 26 september. Dit kan bij Diny Lamers, tel 51 25 32 of per mail [email protected] B.g.g. kunnen leden van de PCOB bellen naar de secretaris, de heer Wim Sikking, tel. 56 25 73. Om de kosten te dekken vragen wij een eigen bijdrage van € 5,= per persoon. Nadere mededelingen volgen in de Nieuwsbrief van de PCOB eind september. DINY L AMERS-HIJINK.

Musica Jacobi

Zonnebrinkkerk

Openstelling Jacobskerk

Franciscus bij Musica Jacobi

Zondagavond 2 oktober staat Musica Jacobi in het teken van Franciscus van Assisi.

Deze heilige, die eind 12e eeuw werd geboren en stierf op 3 oktober 1226, is vooral bekend geworden van de kloosterorde die hij stichtte en zijn grote liefde voor de natuur en de elementen, onder andere tot uiting komend in zijn Zonnelied. Onze huidige dierendag heeft nog een rechtstreeks verband met het leven en denken van Franciscus. Het is al enkele jaren lang de gewoonte om rond de naamdag van Franciscus een vesper te houden waarin ruimte is voor Franciscus. Dit jaar doen we dat onder andere met een toonzetting van Franciscus’ lofprijzing (niet te verwarren met zijn Zonnelied). Wilbert Berendsen, cantor-organist van de Protestantse Gemeente Zelhem, componeerde dit werk enkele jaren geleden in opdracht van de NCRV. Natuurlijk zal ook het Zonnelied een plaats krijgen in de vesper! Aan de koorvesper wordt onder andere medewerking verleend door de Zonnebrinkcantorij. Wilbert Berendsen zelf zal het orgel bespelen. De aanvang is als te doen gebruikelijk 19.00 uur. Bij de uitgang wordt gecollecteerd. WIM RUESSINK

Protestantse Gemeente

Kerkelijk Bureau PGW Zonnebrink 61, 7101 NB, Winterswijk tel.: 51 23 95 – fax: 53 29 31 E-mail: [email protected] Openingstijden: alle werkdagen van 10.00 tot 12.30 uur. U kunt hier terecht voor: • alle wijzigingen betreffende de ledenadministratie en kerkenwerk • informatie over tarieven en het bespreken van de kerken voor huwelijken, uitvaarten en concerten • vragen betreffende de kerkelijke bijdragen • bestellen van collectebonnen • bespreken van de aangepaste stacaravan van de diaconie voor mindervaliden • al uw overige vragen op kerkelijk gebied

Collectebonnen Door collectebonnen te gebruiken (verkrijgbaar in de waarden € 0,50, € 1,= en € 2,=) zijn ook deze giften in veel gevallen aftrekbaar van de belasting. U helpt er bovendien de kerk mee, want de administratieve lasten nemen daardoor af. Kortom: collectebonnen zijn een goed idee! Het bestelformulier is verkrijgbaar bij het kerkelijk bureau, maar ook te downloaden van www.pgwinterswijk.nl Uw bestelling collectebonnen wordt gratis thuisbezorgd!

Weekenddiensten

Kleurrijke feesten

Collecterooster

September Het is voor de vrede en het welzijn van velen belangrijk dat we elkaar wederzijds respecteren en ruimte geven aan dat wat betekenis en zin geeft aan het leven van mensen. In deze maand vouwt zich een kleurrijk palet van feest- en gedenkdagen open. * 26: Europese dag van de Talen. Beoogd wordt de rijkdom van de verschillende talen, die samenhangen met hun sociale en culturele context, in Europa te benadrukken. * 29 - 30: Rosj Ha Sjana, Joden. Op dit Joods Nieuwjaar begint het jaar 5772. De telling begint bij het geboortejaar van aartsvader Abraham. Na Nieuwjaarsdag volgen dagen van zelfonder zoek en voorbereiding op Grote Verzoendag, Jom Kippoer.

24 en 25 september Ds. C. de Jonge, tel. 53 07 76 1 en 2 oktober Ds. C. de Jonge, tel. 53 07 76 17 en 18 september Ds. J.T. Parmentier, tel. 53 49 81

zondag 25 september 1 diaconie 2 kerk zondag 2 oktober 1 kerk 2 kerk en Israël Vandaag is het Israëlzondag, met als thema Tijd voor Vrede. Dit jaar is er extra aandacht voor de leefomstandigheden van (onder meer de christelijke) Palestijnen in Israël en omgeving. Er wordt reikhalzend naar vrede uitgekeken. Maar de werkelijkheid in Israël en de Palestijnse gebieden is erg complex. Kerk en Israël ondersteunt met een financiële bijdrage studiereizen van kerkelijk kader en theologiestudenten uit de Protestantse Kerk naar Israël. Tevens ondersteunt Kerk en Israël de internationale christelijke nederzetting Nes Ammin, een plaats waar men kan werken aan vrede. zondag 9 oktober 1 diaconie 2 jeugdwerk

Zondagsbrief Kopij voor de zondagsbrief kunt u donderdags voor 17.00 uur inleveren. Per e-mail: [email protected] Voor digitale ontvangst van de zondagsbrief kunt u zich aanmelden op www.pgwinterswijk.nl via het kopje zondagsbrief.

Verjaardagsactie

Het geld van het tweede kwartaal 2011 is geteld en er is € 3662,43 opgehaald. Iedereen weer bedankt voor zijn/haar werk en bijdrage. Voor het ruilen van de busjes en het ophalen van de kaarten voor het vierde kwartaal zit ik op woensdag 28 september van 9.30 tot 11.30 en van 19.30 tot 20.30 uur in het inloopcentrum Den Angang op de Markt. Mochten jullie niet kunnen, willen jullie mij dan mailen of bellen? Hoewel er veel medewerkers zijn voor de verjaardagsactie, zijn er voor enkele wijken nog lopers nodig. Hebt u een beetje tijd over, neem dan contact op met mij. Vakante wijken zijn: rondom Driemarkweg, rondom Burg. v. Nispenstraat, J.v.d. Vondelstraat, Badweg en de buurtschappen Miste, Corle en Woold. SAMANTA SCHOLTZ, tel. 56 25 57 e-mail: [email protected]

Oktober Dit jaar is oktober een bescheiden feest- en gedenkmaand. Dit komt omdat verschillende godsdiensten niet de westerse zonnekalender, maar de maankalender en maanstanden volgen. Hierdoor schuiven feesten naar voren of heen en weer. * 1: Simchat Tora, Joden. Bij dit feest van de ‘Vreugde van de Wet’ wordt gedankt voor de Tora (de Wetten), de eerste vijf boeken van de joodse Bijbel. In de synagoge leest men eerst het laatste hoofdstuk van de Tora en daarna gaat men meteen verder met het eerste hoofdstuk. Dit geeft aan dat het lezen uit de Tora nooit stopt. Met de Tora op de arm danst men door de synagoge. Ook kinderen doen hieraan mee. De allerkleinsten worden door hun vader op de schouders gedragen. * 1: Nationale dag van de ouderen. Deze dag is enkele jaren geleden ingesteld om de jarenlange bijdrage van ouderen aan onze samenleving onder de aandacht te brengen. * 4: Werelddierendag. De sterfdag van Franciscus van Assisi (1226) is dierendag geworden. Deze monnik droeg tijdens zijn leven uit dat mensen goed voor dieren moeten zijn, omdat ook zij schepselen van God zijn.

Senioren actief Programma najaar 2011

Maandag 26 september: De heer Jan Leijenhorst over het Bijbelboek Openbaringen. Dinsdag 25 oktober: De heer Jan van der Knokke vertelt m.b.v. dia’s over de reis die Mozes in zijn leven gemaakt heeft. Maandag 28 november: De dames van ‘Remedica’ laten ons zien hoe we van een gezonde tweede jeugd kunnen genieten. Maandag 19 december: Ds. Frans Ort komt met het onderwerp ‘Kerstkaarten, je weet niet wat je ziet’.

Bejaardenkring Dinsdag 27 september van 14.30 - 16.30 uur in de Zonnebrinkkerk

Er is gelegenheid tot bediening van de Heilige Doop in overleg met uw predikant. Vriendelijk verzoek: wilt u a.u.b. wel tijdig contact opnemen, zodat de gemeente deelgenoot kan worden gemaakt van dit feestelijk gebeuren. Een doopdienst heeft een plechtig karakter en om die reden ziet de kerkenraad het liefst slechts één fotograaf aan het werk. Er is een professioneel fotograaf bereid (mits beschikbaar op de doopdatum) om tegen geringe kosten op gepaste wijze mooie foto’s te verzorgen: neem contact op met Cees F. de With via email [email protected] of telefonisch via nummer 06-53 76 20 19

Vandaag lezen wij September 2011 Zondag 25 Rechters Maandag 26 Rechters Dinsdag 27 Rechters Woensdag 28 Rechters Donderdag 29 Rechters Vrijdag 30 Rechters

19:1-15 19:16-30 20:1-17 20:18-35 20:36-48 21:1-14

Oktober 2011 Zaterdag 1 Rechters 21:15-25 Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

2 3 4 5 6 7 8

Psalm Matteüs Matteüs Matteüs Jesaja Jesaja Jesaja

92 21:23-32 21:33-44 21:45-22:14 24:1-13 24:14-23 25:1-12

Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag

9 10 11 12 13 14 15

Psalm Matteüs Matteüs Matteüs Deut. Deut. Deut.

130 22:15-22 22:23-40 22:41-23:12 31:9-18 31:19-29 31:30-32:18

De Vrees Dinsdag 27 september van 14.30 - 16.30 uur: Middag verzorgd door ds. C. de Jonge

De Zonnehoek Woensdag 12 oktober van 14.30 - 16.30 uur: Mevr. Olijslager vertelt over appelrassen

Trefpunt Dinsdag 27 september: najaarsreis. Vertrek om 13.00 uur bij de Balinkes

De avonden worden gehouden in de grote zaal van de Zonnebrinkkerk en beginnen om 19.45 uur. Gasten zijn van harte welkom.

Maandag 26 september beginnen we, na de zomerstop, weer met onze maandelijkse Passage avonden. Deze avond legt de heer Leijenhorst uit Lochem ons de inhoud uit van het Bijbelboek Openbaringen. De avond begint om 19.45 uur in de grote zaal van de Zonnebrinkkerk. Ook gasten zijn van harte welkom. IRENE GROTENHUIS-DORST

7

Uitvaartverzekering Uitvaartverzorging Crematorium

Je eigen stijl, je eigen design…. Een passend afscheid van uw dierbare, met veel persoonlijke aandacht. De betrokken medewerkers van GUV begeleiden u daarbij. Dag en nacht!

HUIFWAGEN DAGTOCHTEN voor een toeristische route door het mooie landschap van Winterswijk en Aalten - arrangementen - excursies (rolstoeltoegankelijk, met verwarming)

Ook als de overledene elders, bij Dela of Monuta een verzekering heeft, blijft GUV de beste én de goedkoopste keus.

FIETS/WANDEL STOP- OF STARTPUNT VOOR UW GROEP

Bel GUV, GUV helpt! 0900 - 700 7000

Kreilweg 1 7108 AK Winterswijk-Woold tel.: 0543-564394 mail: [email protected] site: www.eelink.nl

Groepsaccommodatie Eelink

WWW.GUV.NL

GUV_Kerkenwerk20110422_ 62x94.indd 1

Uw installatiespecialist.

Vanadis Uitvaartverzorging

Fabriekstraat 39-03 7005 AP Doetinchem Telefoon (0314) 34 58 68 E-mail [email protected]

CHRISTELIJKE www.wassink.nl BOEKHANDEL

DE FAKKEL

Misterweg 169 7102 EN Winterswijk

leven is in de Hogestraat gedachte21Voltaire Dag en Nacht het bereikbaar De Corbeel Natuursteen | Snelliusstraat 32 | 7102 LD Winterswijk Telefoon: 0 543 - 51 33 88 | Telefax: 0 543 - 52 16 15 E-Mail: [email protected] | Internet: www.decorbeel.nl

Tel: 535020

Aalten 0543-471218

-Wij verzorgen uitvaarten voor iedereen ongeacht levensovertuiging of religie. hèt adres voor -Voor al onze diensten kunt u evangelische boeken en muziek! vooraf prijsopgave krijgen. Misterade - Waar afscheid nemen echt mogelijk36 is - Winterswijk - Tel. 0543-512403/512367

Fa. Timmermans & Mulder

B LO E M E N S P E C I A A L Z A A K

De f leur igs te z aak van Wintersw ijk !!

Installatietechniek

Innovatief in Techniek, Ouderwets in vakmanschap

Alle installatiewerken voor woning en bedrijf zoals gas-, water-, elektra-, cv-, airco-, brand-& inbraakbeveiliging en sanitaire installaties. Ook voor advies, inspectie en engineering op het gebied van elektrische veiligheid, energiegebruik en legionella.

NCIB

STICHTING NEDERLANDS CHRISTEN INSTALLATEURS BERAAD

Te vinden in onze showroom !!!

- 5 jaar volledige garantie - eigen montage- en servicedienst - ook sloop-, installatieen tegelwerk

www.tolkamp-keukens.nl

22-4-2011 10:26:12

Ambachtsstraat 30 7102 DW Winterswijk Telefoon (0543) 51 79 25 E-mail [email protected]

Een keuken is maatwerk. Jouw ontwerp, jouw kleur, jouw prijs. Met verrassende ideeën en details.

Rondweg-Zuid 91 Winterswijk tel. 51 34 89 www.htw.net

Adverteren in Kerkenwerk? • professioneel circa 9.000 lezers bereiken • kerkelijk Winterswijk grotendeels binnen uw bereik • omzet in economisch moeilijke tijden Uw advertentie kan hier staan als u nu belt! Wim Bosma

Misterweg 132, Winterswijk Tel: 0543 515200

Uitgesproken Zoon van Mijn moeder is gestorven, na een goed leven van zevenennegentig jaar en zeven maanden. Tweeëntwintig jaar heeft ze mijn vader overleefd.“Nu ben je dus geen zoon meer,” zeiden sommigen bij het condoleren. Dat verbaasde me. Houdt zoon- en dochterschap met de dood van je ouders op? Zo ervaar ik dat niet. Ik blijf de zoon van mijn ouders. Niet tot hun dood, maar tot de mijne. Zoals mijn moeder tot haar dood ook altijd dochter-van bleef. In haar afscheidsdienst hebben we zeven lichtjes ontstoken. Eén voor elk van haar levenskringen: haar kinderen, klein- en achterkleinkinderen, de kerk, de mensen om haar heen. Maar het eerste lichtje was voor haar ouders en haar gezin van herkomst, en daarbij klonken de namen van al die allang gestorvenen: dochter van Anthony van der Worp en Janna Alberdina Foks, zuster van Bernard, Jan en Hendrik. Nee, ik houd niet op met zoon-zijn nu mijn beide ouders dood zijn. Net zomin als ik daarmee ophield toen mijn kinderen geboren werden. Eerder voelt het alsof mijn zoon-zijn door allebei die ervaringen wordt bevestigd. “Gecondoleerd, want nu zijn jullie wezen,” zei een ander op de begrafenis. Ik keek naar mijn broers en zussen in de rij.Weeskinderen? Kom nou. Maar misschien werd met “wees” en “geen zoon meer” wel vooral gedoeld op die andere ervaring, die ik deze dagen van heel wat volwassen kinderen-van-gestorven-ouders hoorde. Je rugdekking is weg. Nu loopt jouw generatie op kop. “Je ouders waren altijd een muur geweest tussen jou en de dood, en die muur was nu weg”. Zo interpreteert Nicolaas Matsier in Gesloten huis de uitspraak van zijn broer die hij na de begrafenis van hun moeder hoort zeggen: “Wij zijn nu wezen.” En verder was het een goed afscheid. Ik wilde zelf wel voorgaan in de dienst. Daar had ik bij de dood van mijn vader nog niet aan moeten denken. Maar nu, tweeëntwintig jaar later, had ik veeleer het gevoel: dit geef ik niet uit handen. Op het moment dat ze de laatste adem uitblies wist ik ook wat ik in elk geval mee zou nemen. Haar oude broodplank.Vier jaar geleden, toen ze naar het verzorgingshuis ging, op het laatste moment uit haar oude huis gered. Afgesleten door veelvuldig gebruik. Ik nam hem aan het begin van de dienst in mijn handen. “Geef ons heden ons dagelijks brood.” En plaatste hem toen op de avondmaalstafel. Was het dat plechtige gebaar of de ronde vorm van die plank, waardoor een vriend na afloop zei:“Net alsof je aan een artieste haar gouden plaat uitreikte.” ARTIKEL VAN HENK VELTKAMP IN WOORD EN DIENST VAN MAART 2004.

Tijd

Neem de tijd om te denken, het is de bron van kracht. Neem de tijd om te lezen, het is de grondslag van wijsheid. Neem de tijd om te spelen, het is het geheim van jong blijven. Neem de tijd om stil te zijn, het is de gelegenheid om God te zoeken. Neem de tijd om je van je omgeving bewust te zijn, dan kun je anderen helpen. Neem de tijd om lief te hebben en geliefd te zijn,dat het iswas Godspas mooiste eengeschenk. Neem de tijd om te lachen, het is de muziek van mooie de ziel. Neem de tijd om vriendelijk te zijn, het is de weguitvaart naar geluk. maar hoe regel je zoiets? Neem de tijd om te dromen, daar is de toekomst van gemaakt. Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens Neem de tijd om te bidden, het is de grootste kracht die opvastleggen. aardeKijkbestaat. kunt u al uw wensen op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

Kloetenseweg 49 Winterswijk Tel. 0543 - 513363 Misterweg 65 Winterswijk Tel. 0543 - 536030 Willinkstraat 2 Winterswijk Tel. 0543 51 92 92

Bij Monuta in Winterswijk zijn we er als u ons nodig heeft.

bel 0543 - 51 46 07 Monuta Weeninkpad 49, Winterswijk www.monuta.nl

8

 0543-520994

Vredesweek 2011 uitlopend op Israëlzondag 2 oktober 2011

1 Korintiërs 13

Het thema van de Vredesweek 2011 is: 'Ieder mens een veilig bestaan'. Dat thema verwijst naar de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Daarin staat dat burgers van een land mogen rekenen op een overheid die haar uiterste best doet om alle mensen te beschermen, of ze vrouw of man, rijk of arm, blank of zwart, atheïst of moslim, homo of hetero zijn. In tijden van vrede en oorlog, voorspoed en crisis.

Al spreek ik alle talen ben ik voor iedereen te verstaan hangen de luisteraars aan mijn lippen als ik geen liefde heb stelt het allemaal niets voor is het veel getrompetter en gerinkeldekink

Veiligheid Dat is nogal wat! Het thema ‘veiligheid’ staat het laatste decennium hoog op de politieke agenda in alle ‘westerse’ landen. Evenredig daaraan lijkt angst steeds meer ons bestaan te beheersen en zijn we bereid om ons allerlei controles te laten welgevallen ter wille van het veiligheidsgevoel. Angst blijkt ook een goede stemmentrekker te zijn bij politieke partijen die ons bang maken met termen als ‘massa-immigratie’ en ‘islam-tsunami’. En als een partij zich ook nog zegt te baseren op onze joods-christelijke identiteit, komen we in de verleiding om mee te gaan in het onheilsdenken. Hoeveel joden en christenen hebben er op de PVV gestemd? ‘Angst is een slechte raadgever’, zegt een oude wijsheid. Angst doet de roep om een sterke man of vrouw ontstaan aan wie we onze ziel en zaligheid wel willen toevertrouwen. Als er maar zekerheid is, liefst geformuleerd in stevige oneliners die met de nodige nadruk kunnen worden uitgesproken! Wie angstig is, krijgt het liefst zwart ingekaderde ideeën aangereikt waaraan ‘zekerheid’ ontleend kan worden. Zekerheid die weliswaar lastig te toetsen blijkt, maar dat nemen we voor lief. Angst verlamt ons handelen en ons denken. En daarmee raakt deze emotie aan de kern van ons mens-zijn: wij zijn zelfstandig denkende mensen, met de vrijheid om te kiezen. Dat is een andere opvatting dan dr. Dick Swaab ons voorspiegelt in zijn boek ‘Wij zijn ons brein’. Hij gaat er van uit dat ons denken en handelen, zonder dat wij daar invloed op kunnen uitoefenen, bepaald wordt door onze hersenen. Dat is een heel neurologisch en biochemisch weten, vanuit de professie van dr. Swaab te begrijpen.

Wat mij betreft doet dat tekort aan het andere ‘weten’ over de mens: dat hij een schepping is die door de Schepper de levensadem in zijn neus geblazen heeft gekregen.

Verbondenheid Een mens wordt pas mens door de mens tegenover hem. Mens-zijn bestaat alleen in verbondenheid met andere mensen. Dat is misschien wel wat ons, in bijbeltaal, tot de kroon van de schepping maakt: je hebt een ‘tegenover’ en een ‘Tegenover’, en je bent elkaar tot hulp. Het prachtige daaraan is dat het elkaar tot hulp zijn, aanzet tot creativiteit met hoofd en hart en hand. Dat vergt wel energie, daar moet je voor in beweging komen, daar moet je voor opstaan. Verbondenheid vergt aandacht en liefde en tijd. In de Kerkorde van de Protestantse Kerk Nederland staat de ‘onopgeefbare verbondenheid met het volk Israël’ verwoord. Er is al heel wat gediscussieerd en gedebatteerd over de invulling van deze woorden. Misschien is dat ook wel nodig. Wat ik echter in die gesprekken nogal eens mis, is het besef dat iedereen in de eerste plaats mens is en dan pas christen of moslim of jood of homo of hetero of rijk of arm of… Zonder kleren is iedereen bloot. Je bent pas mens in verbondenheid met de andere mens. Als je die andere mens aanvalt, val je ook jezelf aan. Als je die ander uit de weg ruimt, kom je aan je eigen mens-zijn niet meer toe. Als je de verbondenheid tussen mensen schaadt, schaad

je ook de verbondenheid met wie jou de levensadem inblies.

Ontmoeting Verbondenheid met elkaar vergt ontmoeting. Een mooi woord: ont-moeting. Er ‘moet’ niets. Niets uit politieke ideologie, niets uit angst, niets uit verdediging, niets uit… Ontmoeting is er alleen vanuit het besef van elkaars mens-zijn, in al zijn kwetsbaarheid. Ontmoeting is er alleen vanuit openheid naar elkaar, zonder oordelen. In Nes-Ammim in Israël proberen ze dat vorm te geven en het werkt. Palestijnse en Israëlische jongeren, buurtgenoten uit dorpen en steden uit de omgeving, ontplooien gezamenlijk activiteiten vanuit de wetenschap dat ze elkaars tegenover zijn en (daarom!) elkaar tot hulp kunnen zijn. De pianist/dirigent Daniël Barenboim leidt vanuit dat besef al een aantal jaren het Palestijns-Israëlisch Jeugdorkest. Het is een feest om naar opnamen van hun repetities en concerten te kijken en te luisteren. Eén van de hoopvolle tekenen dat leven in vrede ‘beloofd land’ is. Ook ontmoeting vergt aandacht en liefde en tijd. Het is ‘Tijd voor Vrede’, ver weg en dichtbij, in een land zonder angst. HENK VIS, LID VAN DE COMMISSIE KERK&ISRAËL PGW

Tekenaar: Chanan Mazal

Retourtje Winterswijk-Korinte Op de eerste zondag in september werden de nieuwe ambtsdragers bevestigd en werd er afscheid genomen van de aftredenden. Zo'n dienst neemt meestal nogal wat tijd in beslag, maar heeft altijd een feestelijk tintje omdat er nieuwe mensen met enthousiasme aan hun taak beginnen. Deze keer was dat niet zo. Ik vond de stemming bedrukt en daar was ook alle reden toe, want de PGWinterswijk zit in de lappenmand: hef koppiene, piene in de pokkel en veult zich frösterig. We zijn blij met de nieuwe ambtsdragers, mensen die zich willen inzetten voor de kerk en de kerkleden. Maar de taakgroep jeugd is in zijn geheel teruggetreden en dat doet pijn. Ook zijn verschillende andere posten nog steeds onbemand; er zijn nog geen nieuwe voorzitters voor de diaconie en het moderamen gevonden. Het is niet zo dat alles nu plat ligt, veel werk gaat wel door, al kost dat weleens moeite. Paulus beschrijft in de eerste Korinte-brief hoe een ziek en vermoeid lichaam zich voelt; hoe een gemeente met problemen zich voelt (1 Kor. 12). Als een deel van het

lichaam ziek is of niet goed kan functioneren, dan hebben andere delen daar ook last van (vers 26). Als we pijn hebben proberen we een houding te vinden om dat minder te voelen, met als gevolg dat we verkrampen. Als de rug verkeerd belast wordt, gaat het lopen meestal ook niet beter en zo stapelen zich de kwalen op. Er komt nog wat stress bij en de boel loopt in de soep. We moeten met elkaar in gesprek om de problemen op te lossen, want die zijn er zeker: de dominees komen mankracht tekort, daardoor worden er bv. momenteel geen catechisaties gegeven, er zijn secties die geen eigen dominee hebben, er zijn mensen die boven hun krachten gaan werken. We zullen de kwalen moeten behandelen: massages, rek- en strekoefeningen, therapeutische gesprekken en vooral veel liefde en aandacht. Ook al zullen er pijnlijke be-

handelingen zijn en misschien bittere pillen, we moeten het doen, als we beter willen worden en amputaties willen voorkomen. Het hoofdstuk (1 Kor. 12) wordt op een vreemde manier afgebroken, want 1 Kor. 13 sluit naadloos aan en moet daarom ook aansluitend gelezen worden. Het is de prachtige lofzang van Paulus op de LIEFDE en die liefde was de oplossing voor de problemen in de gemeente van Korinte en die liefde kan ook de moeilijkheden in de Protestantse Gemeente Winterswijk overwinnen. Als we elkaar met de liefde van God en Christus in de ogen willen kijken, met elkaar willen spreken en elkaar aanvaarden, zal er zeker iets goeds gebeuren. En dat is de beste weg, volgens de beschrijving van Paulus. ‘Zolle wi’j den Paulus van Tarsen niet können vraogen umme veurzitter van de karkenraod van PGWenters te worden? Hee hef heel wat in zien mars, maor ze zegt datte ok knap eigenwies mot wezzen…!?’

Al houd ik mensen een stralende toekomst voor en zal ik alles wat gebeurt kunnen verklaren en uitleggen en het geloof hebben dat bergen op een andere plaats zet als ik geen liefde heb dan ben ik niets Al deel ik alles wat ik heb uit om mensen te voeden en te helpen al offer ik daar mijn eigen lijf voor op als ik geen liefde heb dan helpt het allemaal niets Want de liefde heeft de adem van het leven en houdt vol de liefde is vol goedheid de liefde is niet jaloers de liefde schept niet op de liefde is echt de liefde doet niemand kwaad de liefde is niet uit op zichzelf de liefde is niet bitter de liefde is vol van vergeving de liefde is niet blij met leugens en bedrog, maar met waarheid de liefde dekt toe met geloof en hoop en verdraagzaamheid de liefde vergaat nooit Toekomstvisies en deskundigentaal en intelligentie zijn leeg en zonder waarde want ze zijn niet volmaakt en morgen is er weer iets anders Ik heb geen greep op de toekomst en blijf hopen op een wereld die tov is Als je kind bent spreek je als een kind voel je als een kind en redeneer je als een kind Ik ben volwassen geworden en niet kinderlijk meer maar als ik in de spiegel kijk herken ik soms mijzelf niet Zal ik mijzelf in jouw ogen herkennen als we elkaar aankijken? Nu is mijn liefde nog niet volmaakt maar dan is mijn liefde volledig als ik besef dat ik geliefd ben door jou Geloof, hoop en liefde alle drie blijven ze belangrijk voor mij maar de meeste daarvan is de liefde

(Aloude woorden in een bewerking voor jongeren van deze tijd. Door Karel E. en Henk V.)

JAN EN ERICA HIJINK

9

Een Organiste in Bad

Missionair bezig zijn

Jullie weten allen dat we een invaliden-wc en een dames-wc in de kelder van de Zonnebrinkkerk aan het realiseren waren.

De bel ging. Aangezien ik op een bepaalde plaats vertoefde, riep ik of mijn goede vriendin, die op de koffie was, de deur wilde openen.

Janieke kwam geregeld orgelspelen in de kerk. En samen koffie drinken. En dan kwam ze ook even kijken hoever we waren. En telkens zei ze: ‘Ik mis een Bad , want na intensief orgelspel is in Bad gaan heel fijn.’ Dat was natuurlijk niet aan dovemans oren gezegd. Dus Henny en ik hebben een Bad op de kop getikt. En op de laatste zondag dat Janieke in de Zonnebrinkkerk speelde, hebben we haar naar de kelder gelokt. En wat trof ze daar aan? ‘Een Bad!’ Ze wist niet wat ze zag, ze kreeg er een kleur van. En na veel aan-

dringen is ze in Bad geweest zo als je ziet. Zouden ze in Aalten een Bad hebben?? Wij wensen Janieke het allerbeste toe. Wij zullen haar missen. HENNY MENTINK & JOHAN VREEMAN

Een land waar je de weg niet kent Dominee Carel ter Linden, emeritus- en oud-predikant van de Haagse Kloosterkerk, schreef in 1995 aan de hand van zijn pastorale ervaringen en zijn ervaringen met gespreksgroepen met mensen die een geliefde aan de dood hadden verloren een boekje onder bovenstaande titel. Hij schreef dit boekje in een periode waarin hijzelf betrokken was bij de ernstige en ongeneeslijke ziekte van zijn vrouw Diede. Het boekje is dan ook aan haar opgedragen. Het biedt een handreiking voor wie in zijn of haar omgeving te maken heeft met mensen met rouw. In de afgelopen jaren heb ik in verschillende kerkelijke gemeenten gemeenteleden mogen begeleiden bij ziekte, overlijden en de rouwverwerking. Ik moest heel vaak aan de ervaringen van Ter Linden terug denken. Tijdens een periode van ziekte en het naderende levenseinde komen er vele vragen naar boven. Soms is er een antwoord op te geven, maar vaak ook niet. Zo werd mij eens de vraag gesteld of ik ook wist hoe het er in de hemel uit zou zien. Ik verwees naar de woorden van Jezus, dat er in het Vaderhuis vele woningen zijn en naar Openbaring 21 waarin getracht wordt de nieuwe hemel en nieuwe aarde enigszins onder woorden te brengen en te schilderen. Het verlies van een man, een vrouw, een kind behoorde vroeger veel meer tot het gewone leven: men groeide ermee op. In deze tijd en in onze westerse cultuur is de dood min of meer naar de achtergrond gedrongen. Daarom moeten we weer leren wat het verlies van een man of vrouw, vriend of vriendin voor de betrokkene meebrengt. Een aantal jaren geleden heb ik een gespreksgroep voor rouwverwerking mogen leiden. Er was een grote openheid naar elkaar toe en men was in liefde en genegenheid bereid gevoelens met elkaar te delen. Tijdens de gesprekken met zieken en hun familieleden gebruikte ik ook regelmatig het boekje van een andere predikant, ds. André Troost, met als titel ‘Aan stille wateren’. Het is een verwijzing naar Psalm 23. Hier is het de Herder die op weg is naar het voor ons mensen nog onbekende land. We mogen Hem volgen en luisteren – zoals een predikant het onlangs in een rouwdienst verwoordde – naar het tikken van Zijn Staf. Henri Nouwen, priester, pastor, professor en tenslotte begeleider van een verstandelijk gehandicapte man, schreef aan het einde van zijn ‘levensboek’ de volgende woorden: ‘Gedurende mijn maanden van grote angst heb ik me vaak afgevraagd of God wel echt bestaat of alleen maar een product is van mijn verbeelding. Ik weet nu dat, toen ik mij geheel verlaten voelde, God me niet in de

10

steek liet. Veel vrienden en familieleden zijn gestorven de laatste acht jaar en mijn eigen dood is niet meer zo ver weg. Maar ik heb de innerlijke stem van liefde dieper en sterker gehoord dan ooit tevoren. Ik wil blijven vertrouwen op die stem en me er door laten leiden tot voorbij de grenzen van mijn korte leven (Henri stierf op 66-jarige leeftijd), tot op de plaats waar God alles is in allen.’ STEVEN KUIJT

Puur toeval? Donderdag 1 september jl.: al voor de middag viel het voorgaande nummer van KerkenWerk bij ons op de gangmat. Meestal komt het er niet van om meten uitgebreid het kerkblad te lezen. Echter deze keer wel. Op de voorpagina het verhaal van ds. Parmentier over: ‘Wat heb je in je rugzak?’ Wat me het meest aansprak was het gat in de rugzak dat iets over God vertelt, nl. dat je hem alleen kunt zien door wat er omheen leeft, zoals je een gat alleen kunt zien door wat er omheen zit. (zie foto kunstwerk naast het artikel). De dag erna, op vrijdag 2 september, zijn we zoals gewoonlijk onze kerk en centrum aan de Zonnebrink aan het schoonmaken. Aan het einde van de ochtend kwam Dick Wensink binnen met een paar prachtige decoratievazen om ze op de vensterbank in de hal te zetten met nog een vogel erbij. Vazen met een gat er in, niet alleen van boven om er iets in te zetten, maar ook in het midden een decoratief gat. Het eerste wat ik tegen Dick zei was: ‘Jij hebt vast ook al het artikel van ds. Parmentier gelezen in het kerkblad dat je met zulke vazen komt.’ Dat bleek echter niet zo te zijn. Dus puur toeval? God kun je alleen maar zien door wat er omheen leeft. Mensen die elkaar liefhebben en leven zoals God het heeft bedoeld. Een mooie maar niet altijd gemakkelijke opdracht, die ik nog weleens vergeet. Maar gelukkig hebben we nu vazen in de Zonnebrinkkerk die me helpen herinneren: God kun je alleen maar zien door wat er omheen leeft. Leeft u met mij mee? JOKE WIEBERDINK

De postbode bracht een doos. Alleen op het huisadres bezorgen, geen naam van de afzender en een neutrale doos. Ik dacht dat je daar te oud voor was, zei ze, toen ik de kamer binnenkwam. Er sprak een lichte teleurstelling uit haar ogen toen ik de doos opende. In plaats van seksspeeltjes lag er een lading stomamateriaal in de doos. En een pak stroopwafels. Een aardigheidje van de leverancier, niet om op de stoma te leggen, maar om boven in de klep te schuiven, waarna de stroopwafel het lichaam te zijner tijd via de stoma weer verlaat. Stomverbaasd keek ze mij aan. Waarom doet die firma zo geheimzinnig. Omdat er mensen zijn, die het niet prettig vinden, dat de buren weten, dat je een stoma hebt. Nu begrijp ik ook wel, dat je eerder zult zeggen: wil je mijn tattoo zien, dan: heb je belangstelling voor mijn stoma, maar om je daar nu voor te schamen, is het andere uiterste. Een andere vriendin ontmoette ik na jaren weer bij de kringloop. Zij kende mij nog. Niet van haar werk, maar van vroeger, toen alles nog pais en vree was. Ze vroeg of ik haar wilde helpen met de belastingpapieren. Ach ja, waarom ook niet. Ze kwam, dronk koffie, rookte sigaret na sigaret en wij kletsen gezellig bij. Ben je christelijk, vroeg zij. Ik kon het niet ontkennen. Afgezien van de christelijke kitsch die er staat en hangt, staan er te veel boeken over dit onderwerp om dit te loochenen. Toen ik haar uitliet, kwam een vriend op bezoek en keek mij verbaasd aan. Terwijl ik de boel van de vorige visite opruimde, vroeg hij mij of ik wist dat zij het oudste beroep van de wereld uitoefent. Ik kon hem uit de droom helpen. Uitoefende, want ze was gestopt met haar werkzaamheden. Hij vroeg mij wat de buren er wel niet van zouden denken? Laat ze denken, zei ik. Die vriend zette mij wel aan het denken. Stel, dat ze ook ‘christelijk’ werd en ze mij

zou vragen of ze met mij mee naar de kerk mocht. Stel, dat ze ook nog mee wilde koffie drinken na de dienst, hoe zou ik dan reageren en hoe zouden mijn medechristenen reageren? Herman heeft een oude temeier opgescharreld. Wij zijn een middenstandskerk, met een middenstandsfatsoen. Goed, een enkeling onder ons verzamelt figuren die het niet slecht zouden doen in het oude programma Showroom van de NCRV, maar de meeste mensen gaan om met minder kleurrijke figuren. O ja, wij hebben nog wel eens een homoseksueel als excuus-Truus in onze kennissenkring, maar als het een relnicht blijkt, dan wordt hij al gauw afgevoerd via de achterdeur. Missionair bezig zijn. Soms houd ik mijn hart vast. Ooit werd ik uitgenodigd door vrienden, die in hun huis een afsluiting hadden van de bijbelkring van hun gemeente. Kleurrijke figuren. Mensen die meer op hadden met een trekharmonica dan met een orgel of een piano. Mensen, getatoeëerd als Ben Saunders en met een pakje shag binnen handbereik. Mensen met een taalgebruik als dat van een bootwerker. Het regende en dus moesten de bbq-hapjes in de oven en op het fornuis gegaard worden. En hoewel mijn vrienden zich gast in eigen huis voelden, was het gezellig. De zondag daarop zat ik in de kerk en keek rond. Wat daar zat, was wel heel erg normaal in vergelijking tot de kleurige gemeenschap waarin mijn vrienden verkeerden. Ik deed mijn ogen dicht en zag de predikant in een T-shirt en een driekwart broek, armen en kuiten onder de tatoeages. En onze in- en inkeurige organist met een trekharmonica op zijn buik. Het visioen verdween toen de organist een hoogst verantwoord minimalistisch gepingel uit het orgel perste. Missionair bezig zijn. Misschien moet ik toch maar eens naar een tattooshop, trekharmonica leren spelen en een puutje shag aanschaffen. HERMAN TRIP

Werelddiaconaat 16 oktober 2011

Haar naam betekent 'hoopvol'. Maar tijdens de oorlog vroeg ze zich vaak af hoe ze hoop kon houden. Esperance uit Congo keek machteloos toe hoe rebellen haar man vermoordden en haar landbouwbedrijf met de grond gelijk maakten. Tenslotte vergrepen zij zich aan haar. Maïs en bonen Uiteindelijk vond Esperance een luisterend oor bij SARCAF, een organisatie die vrouwen helpt om hun leven na de oorlog weer op te pakken. Nu de rebellen weg zijn, durft ze weer op het land te werken. Met maïs en bonen kan ze haar kinderen te eten geven. Van SARCAF kreeg ze zaden. En een geit. Die geeft niet alleen melk, maar ook mest voor op het land. Een deel van de oogst verkoopt ze. Samen met andere vrouwen stopt ze iedere maand een klein deel van haar winst in een spaarpot. Zo kan steeds een van de vrouwen een grotere investering doen. Dit jaar kon Esperance voor het eerst het schoolgeld voor haar dochter betalen.

Geef hoop Het project van SARCAF richt zich op 300 vrouwen en hun gezinnen. In totaal profiteren zo’n 4500 mensen van het project. Een landbouwbedrijf zorgt niet alleen voor

eten, maar geeft vooral structuur, zekerheid en zelfvertrouwen. Zodat vrouwen als Esperance weer met opgeheven hoofd door het leven gaan. Helpt u mee? Voor 8 euro heeft zij al maïs- en voor 15 euro bonenzaad voor een heel seizoen. Daarmee geeft u vele vrouwen hoop op een betere toekomst. SARCAF zorgt er voor dat gekwetste en berooide vrouwen als Esperance weer op eigen benen kunnen staan. Met de collecte van zondag 16 oktober wordt het werk van SARCAF ondersteund. Van harte aanbevolen! Namens de ZWO, TINEKE DERKSEN

www.pgwinterswijk.nl voor al uw kopij en info

In memoriam Elisabeth Wilhelmina ten Dolle-Messing Op 13 augustus overleed Elisabeth Wilhelmina ten Dolle-Messing. Ze woonde de laatste twee jaren in Pronsweide, maar ze was nog altijd thuis op de Vredenseweg 19. Daar woonde ze sinds zij en haar man er een manufacturenzaak begonnen; in 1950, toen ze trouwden, en sinds 1962 in een nieuwe winkel. Lies Messing kwam uit ’s Heerenberg, waar haar vader al op jonge leeftijd overleed. Ze kwam in Kotten terecht, waar Hendrik ten Dolle haar opmerkte. Ze trouwden in 1950 in Apeldoorn en begonnen toen hun zaak. Drie kinderen kregen ze. En samen, onafscheidelijk, deden ze de zaak. Toen ze haar man verloor, wist ze het leven op een goede manier weer op te pakken en een nieuw leven op te bouwen. Ook een aanrijding, die flinke gevolgen voor haar had, kon haar niet klein krijgen. Tot twee weken voor haar overlijden was ze er, had ze belangstelling voor haar omgeving, spelde ze de krant, leefde mee met de haren. Elke zondag ging ze nog met haar zoon naar huis, een ritje maken. Ze werd 91 jaar en heeft die jaren gelééfd. Op 19 augustus hebben we met haar familie, haar buren en vrienden afscheid van haar genomen. G. DE FOCKERT

Willemina Boers-ten Dolle ‘Ze heeft tot de laatste dag genoten’, stond er bovenaan de rouwbrief en zo was het ook toen ze plotseling stierf (20 augustus). Mine Boers-ten Dolle was iemand om van te houden, een warm mens, puur, met deugden en ondeugden. Bij haar stond niet het presteren voorop, maar het er zijn voor anderen. Zoals zij was, met haar eigen karakter, heeft zij de taken verricht die op haar weg kwamen, zorgvuldig en ruimhartig. Zij nam haar werk en leven als echtgenote, moeder en oma, serieus en deed de dingen met liefde en gevoel voor humor. Een grapjesoma waar je altijd welkom was. Ruim 65 jaar heeft zij het leven gedeeld met haar man. Een leven dat zijn mooie kanten kende maar ook zijn verdrietige kanten. Zo was er het ontstellende verlies van hun zoon Benny. Een verlies dat in het hele gezin doorwerkte. Toch klonk er op de dag van de begrafenis een

loflied, psalm 146, net als op hun trouwdag: ‘Gelukkig wie de God van Jacob tot hulp heeft, wie zijn hoop vestigt op de Heer, zijn God.’ Wij wensen haar man die achter blijft op de Homansbos, Tony en Gerrit, Ina, en de kleinkinderen veel sterkte en Gods nabijheid toe. J.T. PARMENTIER

Gerrit te Selle Op vrijdag 26 augustus 2011 overleed Gerrit te Selle thuis aan de Lemmenesweg in Meddo. Dat gebeurde onverwacht. Hij kreeg het laatste jaar wel klachten en had er vrede mee als zijn einde zou komen. Door alle liefdevolle zorg kon hij thuis op zijn vertrouwde plek blijven. Geboren in Rekken werkte hij na zijn schooltijd als melkventer. Na zijn huwelijk in 1949 met Mine Deunk werden ze boer en boerin en werkten ze samen op de boerderij in Meddo. Samen mochten ze drie dochters krijgen: An, Ineke en Ria. Hij beschouwde het als zijn hobby om zijn werk zo goed en doeltreffend mogelijk te doen. Hij verzorgde zijn paard dat hem lang dierbaar is geweest. Later in zijn leven, toen het werk gedaan was, ging hij graag met zijn vrouw op stap met de auto of met de fiets. Haar moest hij in 1998 missen. Gerrit te Selle werd 88 jaar oud. Vrijdag 2 september kwamen we samen in de Balinkes en verwoordden alle drie zijn dochters de betekenis die hij in hun leven had. Allerlei facetten uit zijn leven zetten we in het licht van de woorden van Psalm 37: Vertrouw op de HEER en doe het goede. In alle eenvoud drukken die woorden zijn geloof uit, waarmee hij in leven en werken veel van zichzelf eiste. Voor de komende tijd wensen we zijn dochters en wie bij hen horen en alle overige familie heel veel sterkte toe. E. VAN GOOSWILLIGEN

Johanna Gesiena Schreurs-Smalbraak Zondagochtend 4 september is Jo Schreurs-Smalbraak, weduwe van Gerrit Willem Schreurs, plotseling ingeslapen: ‘vertrokken met vogels, wolken en winden…’. Jo heeft geen gemakkelijk leven gehad. Zij had een vol huishouden met veel zorgen, met o.a. inwonende schoonou-

ders en een inwonende zieke oom. Daarbij kwam ook nog eens een dochter met hartproblemen en een zoon die overleed aan leukemie. Altijd was zij druk, moest zij hard werken en de boel nauwkeurig op orde houden. Zij was zorgzaam voor allen die aan haar waren toevertrouwd en behandelde altijd iedereen gelijk. Gelukkig kon zij bij alle drukte en zorgen ook genieten van de goede dingen van het leven. Zij had in zekere zin iets Bourgondisch. Nadat haar man in Pronsweide werd opgenomen en kwam te overlijden, wist zij toch de draad weer op te pakken. Was Jo Schreurs in haar leven altijd druk, om een naderend einde heeft zij zich niet druk gemaakt. Tijdens de crematieplechtigheid lazen wij Psalm 31: ‘in Uw hand leg ik mijn leven’. Dat heeft zij dus gedaan op die vroege zondagochtend, de dag van de opstanding. Wij wensen kinderen en kleinkinderen Gods kracht toe. J.T. PARMENTIER

Gerritje Bengevoord-ter Haar Op 8 september is Gerritje Bengevoord-ter Haar, Laan van Hilbelink 95 k. 311, op de leeftijd van 87 jaar na een kort ziekbed overleden, ruim een jaar na de dood van haar man Jan, met wie zij 60 jaar gehuwd is geweest. Gerry Bengevoord was een lieve, opgewekte vrouw met de gave om van het leven te genieten, zorgzaam voor haar kinderen, trots op haar kleinkinderen, dol op haar achterkleindochter en zeer trouw en belangstellend in de omgang met haar medemensen. Na het overlijden van haar man heeft zij dapper de draad van haar leven weer geprobeerd op te pakken, maar helaas moest zij zich vanwege haar broze gezondheid daarbij steeds meer in acht nemen. Op maandag 12 september hebben wij afscheid van haar genomen met een dienst in crematorium Berkenhove te Aalten, waarin de liederen klonken die zij zelf had uitgekozen en haar zoon en twee kleinkinderen met ons terugkeken op haar leven. De schriftlezing was Psalm 23, het lied van de goede Herder op wie Gerry vertrouwde en die zij dankbaar was voor het mooie en waardevolle leven dat zij had gehad. C. DE JONGE

Herfst Bladeren vallen, vallen van daarginds alsof verre tuinen verwelken in de hemel, zij vallen met afwijzende gebaren. En in de nachten vervalt de zware aarde uit alle sterren in eenzaamheid. Wij vallen allemaal. Deze hand hier valt. En zie de anderen: het is in allen. En toch is er Eén, die al dit vallen oneindig zachtjes in zijn handen houdt.

Rainer Maria Rilke

(Nederlandse vert.: Niels van Donselaar)

11

Boekentafel Jacobskerk

Nog een eind weg, maar de december-cadeaumaand komt weer in zicht. Daarom op de boekentafel extra geschenkboeken. Wees er snel bij, want op is op. De boekentafel zal straks bovendien een aantal weken leeggeruimd zijn. In de eerste plaats een aantal kinderboeken (die je als volwassenen natuurlijk ook prima kunt voorlezen…!) - ‘Een kerstboom voor Steven’, door Karl Rühmann en Anne Möller. Mooi prentenboek over een kleine jongen die op zoek gaat naar een kerstboom en dan een kleine spar vindt. Een sfeervol verhaal! - ‘Hoe ver nog naar Bethlehem?’, door Kevin CrossleyHolland en Peter Malone. Het bekende kerstverhaal uit de bijbel op een nieuwe manier verteld, vanuit de verschillende verhaalfiguren. Met prachtige tekeningen.

‘Als je gaat slapen, zal ik voor je zingen – Slaapliedjes’, door Mathilde Polee en Petra Rosenberg verzameld. Tedere liedjes, met notenschrift.

- ‘Verhalen van Jezus’ en ‘Wonderen van Jezus’, geillustreerd door Honor Ayres. Twee deeltjes uit een serie kartonnen prentenboekjes, voor peuters en kleuters. - ‘Koet en Hoen’, door Mariëtte Aerts. Een leuk verhaal over twee vogels die op vakantie gaan en veel avonturen beleven. Leuk om voor te lezen. Leuk om zelf te lezen (Avi 7) - ‘Toby, waar ben je?’, door Yvonne van Emmerick. Wat moet Floortje nu haar broer Toby er plotseling niet meer is? Een autoongeluk maakte een eind aan zijn leven. Papa en mama zijn zo verdrietig dat ze er niet over kunnen praten met Floortje. Een mooi boek over verdriet en rouw bij kinderen.

- ‘Het boek van de troost – Met kinderen denken over afscheid en verlies, leven en geluk’, door Kolet Janssen en Rebekka Jonkers. Hoe ga je om met vrolijke en met verdrietige momenten die zich in ieders leven voordoen? Ga je uit je dak, of word je heel stil? Een zeer waardevol boek voor kinderen en ouders die vreugde en verdriet serieus nemen door er aandacht voor te hebben. - ‘God & Co – Over geloven, altijd en overal’, door Kolet Janssen. Mensen geloven in God. Maar wat betekent dat nu eigenlijk? Kolet Janssen maakt kinderen wegwijs in de wirwar van verschillende godsdiensten. Ook zeer geschikt voor ouders overigens! - ‘De gloed van God – Gesprekken over trouw, toewijding en twijfel’, door Maria Hockers. Dit boek geeft een imposante waaier van persoonlijke overdenkingen en ervaringen over de kern van ons bestaan. - ‘Adieu Nederland – De grote emigratiegolf uit de

jaren ‘50’, door Ingeborg Wind. Vele Nederlanders vertrokken in het decennium na de Tweede Wereldoorlog naar Canada, de V.S., Australië of Nieuw-Zeeland. Afscheid van Nederland, alles achterlaten, vaak voorgoed afscheid nemen van familie en vrienden. Een imposant fotoboek. - ‘Wijsheid uit het Midden-Oosten – 365 dagen’, door Daniëlle en Olivier Föllmi. Voor elke dag van het jaar een prachtige foto en een wijsheid om die dag te overdenken. Misschien kom je op de 366e dag van 2012 wel aan je eigen wijsheid toe. Overigens een boek voor alle jaren. - ‘Children of the World’. Foto’s van kinderen uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika door Bertie en Dos Winkel. Een juweel van een kijk- en leesboek. Geen cadeautje, maar een cadeau!

En nog veel meer boeken over godsdienst, maatschappij, kunst en cultuur. Kortom, over alle zaken waar steeds minder tijd en waardering voor lijkt te zijn. De boeken worden u, zonder enig winstoogmerk en zonder last op de kerkelijke financiën, tegen zeer gereduceerde prijzen aangeboden (60% korting). De Boekentafel Jacobskerk is een vrijwilligersactiviteit van kerkleden, ten dienste van de Protestantse Gemeente Winterswijk en allen die op bezoek komen in de Jacobskerk. ANNEMARIE DE BOER EN HENK VIS

Buskes, dominee van het volk (1899-1980) ‘Iemand die op alle fronten doorbreekt en de moed heeft te zeggen wat men niet horen wil. Je zult vele vrome burgers ergeren. Maar je zult ook velen een gevoel geven of hergeven wat de ‘Kerk ‘eigenlijk is.’ Dit zijn woorden die de theoloog dr. H. Berkhof eens sprak over zijn collega dr. J.J. Buskes. Voor vele anderen – kerkelijken en buitenkerkelijken – was Jan Buskes ‘de rooie dominee’, die zowel orthodox was als socialist. Hij was op vele fronten in kerk, politiek en samenleving actief. Hij nam in zijn strijd voor recht en gerechtigheid geen blad voor de mond. Vele ouderen zullen zich zijn wat krakende en hakkelende stem en zijn soms wat nerveus aandoende bewegingen nog goed herinneren. Dr. E.D.J. de Jongh schreef – nadat het persoonlijk archief van de predikant was opengesteld – over zijn leven en werk een lijvig en goed gedocumenteerd boek. (ISBN 90 242 9360 NUGI 631) Het boek gaat niet alleen over de persoon, het leven en het werk van Jan Buskes, maar behandelt ook een stuk politieke, kerkelijke en sociale geschiedenis van ons land in de eerste helft van de twintigste eeuw. Hierin vallen de oorlogsjaren 1940-1945.

Buskes en zijn jeugd Geboren op 16 september 1899 in een gereformeerd gezin, groeide Buskes op in de Haverstraat in Utrecht waar zijn vader een meubelmakerij had. In zijn boek ‘Hoera voor het leven’ spreekt Buskes met warmte over zijn vader. Zijn vader was enerzijds iemand die een diepe eerbied voor het Woord van God had en anderzijds opkwam voor recht en gerechtigheid in en buiten de kerk. Hij veroordeelde de be-

12

voorrechting van de rijken in de kerk. Het sociale gevoel heeft Buskes jr. dus van huis uit meegekregen.

Zijn studie Na het behalen van het gymnasiumdiploma stond Buskes voor de keuze tussen een studie medicijnen of theologie. Uiteindelijk werd het theologie. Professor De Vrijer gaf hem hiervoor het laatste duwtje. Tijdens zijn studie kreeg hij een grote bewondering voor twee personen, namelijk de theoloog Prof. Dr. H. Bavinck en de jurist prof. Mr. A. Anema.

Predikant In 1924 werd Buskes als predikant verbonden aan de Gereformeerde Kerk op Texel. Zijn kennis van kerk en samenleving reikte echter verder dan die van de eenvoudige dorpsdominee. Hij raakte geboeid door de theologie van Karl Barth (ook een sociaaldemocraat), waardoor hij een brede visie kreeg op politiek en samenleving. Ook de kerk behoorde tot deze samenleving. Binnen de Gereformeerde Kerken ontstond er een conflict o.a. over de vraag of de slang uit het Oude Testament wel of niet gesproken had. Het leidde tot een kerkscheuring, waarbij Buskes zich aansloot bij de groep Geelkerken en met nog andere predikanten de Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband vormde. Uiteindelijk trad hij toe tot de Nederlandse Hervormde Kerk. De Hervormde Gemeente van Amsterdam deed een beroep op hem. Hij was bij uitstek de man die ook de arbeidende bevolking zou aanspreken. Op 12 september 1943 werd hij door Dr. H.K. Miskotte in de Nieuwe Kerk bevestigd. Hij werd belast met evangelisatiewerk onder buitenkerkelijken. Met een onderbreking van acht jaar bleef hij 28 jaar als predikant verbonden aan de kerkelijke gemeente

van Amsterdam. Hij voelde zich een Amsterdammer in hart en nieren. Hier werd hij ook geconfronteerd met armoede, werkloosheid en niet te vergeten het vreselijke lot van de vele weggevoerde joodse gezinnen. Hij voerde gesprekken met talloze vereenzaamde en vertwijfelde mensen. Zijn geloof in een God die anders is dan wij mensen denken werd sterk op de proef gesteld. Hij schreef er een boekje over met als titel: ‘God is anders’.

Politiek Buskes heeft in de Tweede Wereldoorlog niet gezwegen. Dit betekende dat hij, mede door zijn hulp aan onderduikers, in de gevangenis terecht kwam. Hij werd, na een maand in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans te hebben verkeerd, overgebracht naar Sint Michielsgestel. Hier werd hij met nog anderen in gijzeling genomen. Op zondag preekte hij hier, soms zelfs twee maal. Voor Buskes betekende het christen-zijn ook socialist zijn. Dit werd hem vaak niet in dank afgenomen. Toch bleef hij – mede door zijn indringende en orthodoxe prediking – volle kerken trekken. Uitgesproken standpunten had hij over vraagstukken van oorlog en vrede, over de rassenscheiding in Zuid-Afrika, over het kolonialisme. Hij had goede contacten met ds. Beyers Naudé, ds. Martin Luther King en Dom Helder Camara. De vraag die mij na lezing van de biografie intrigeert is: ‘Hoe zou Buskes over de huidige samenleving anno 2011 hebben gedacht?’ Op 9 maart 1980 overleed Buskes op de leeftijd van 80 jaar. Hij mocht zich in al zijn onvolkomenheden een gekende van de Heer weten! STEVEN KUIJT