Kenniscentrum Bijwerkingen
Introductiefilm Lareb
Arnhem, 9 december 2014
www.lareb.nl
Lareb • introductie • verzamelen van meldingen • wat is een bijwerking? • praktijk
Introductie • Farmaceutische industrie • ontwikkelen van geneesmiddelen
• CBG • beoordeelt en bewaakt de werkzaamheid, de risico’s en de kwaliteit van geneesmiddelen • handelsvergunning / registratie
• Lareb • verzamelen, registreren en analyseren van meldingen van bijwerkingen • adviseert het CBG mbt tot geneesmiddelveiligheid
Een geregistreerd geneesmiddel is toch veilig?
W.G. McBride, The Lancet 1961 dec 16: 1358
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie • Leeftijd
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie • Leeftijd • Farmacokinetiek
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie • Leeftijd • Farmacokinetiek • Therapietrouw
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie • • • •
Leeftijd Farmacokinetiek Therapietrouw Co-morbiditeit
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie • • • • •
Leeftijd Farmacokinetiek Therapietrouw Co-morbiditeit Co-medicatie
Kloof tussen studie en praktijk samenstelling populatie • • • • • •
Leeftijd Farmacokinetiek Therapietrouw Co-morbiditeit Co-medicatie Leefstijl
Lareb • introductie • verzamelen van meldingen • wat is een bijwerking? • praktijk
Signaaldetectie verzamelen van bijwerkingen • bijwerkingen verzamelen door: – spontaan meldsysteem (meldformulier) – Lareb Intensive Monitoring (LIM)
• wie melden • wat melden
Is het echt een bijwerking? – – – – –
Bekend? Logisch tijdrelatie? Mechanische bekend? Dechallenge / rechallenge Andere factoren?
Aantal meldingen per jaar
Ben je verplicht om een bijwerking te melden? A. Ja, maar alleen als je zeker weet dat het een bijwerking is. B. Ja, alle vermoedelijke bijwerkingen moeten worden melden. C. Alle vermoedelijke ernstige bijwerkingen moeten worden gemeld. D. Nee, dat is niet verplicht.
Geneesmiddelenwet (2007) Ernstige bijwerkingen melden bij Lareb:
– – – – –
Overlijden Levensbedreigend Invaliditeit of arbeidsongeschiktheid (Verlenging) ziekenhuisopname Aangeboren afwijkingen
Lareb • introductie • verzamelen van meldingen • wat is een bijwerking? • praktijk
Type bijwerkingen Type A(ugmented) bijwerking
Type B(izarre) bijwerking
– frequent
– zeldzaam
– meestal zichtbaar in klinische
– geen farmacologisch effect
studies – farmacologisch effect (dosis
(vaak allergie of immunologische reacties)
afhankelijk)
– onvoorspelbaar
– voorspelbaar
– hoge mortaliteit
– lage mortaliteit
– idiosyncratisch
Voorbeelden Type A(ugmented) bijwerking
Type B(izarre) bijwerking
• bradycardie bij bètablokkers
• agranulocytose bij
• droge mond bij antidepressiva • bloeding bij antistolling
clozapine • anafylaxie bij penicilline • pneumonitis bij nitrofurantoïne
Lareb • introductie • verzamelen van meldingen • wat is een bijwerking? • praktijk
Voorbeelden uit de praktijk
Hoesten
• Patiënt met hoge bloeddruk • Gebruikt diverse geneesmiddelen hydrochloorthiazide, metoprolol, simvastatine en enalapril
• Sinds 6 maanden droge hoest • Diverse onderzoeken → oorzaak onbekend
Wat is hier aan de hand? • Enalapril is een ACE-remmer • Hoest treedt op binnen 1 maand na start • Bij 1%-10% van de gebruikers • Niet rokers kans 2x groter • Bijwerking verdwijnt na stoppen
Gokken een bijwerking?
Wat is hier aan de hand? – Melding A • vrouw 50 jaar, Parkinson • verhoging dosering pergolide (Permax ®) • gokverslaafd
– Melding B • man 58 jaar, Parkinson • gokverslaafd • vervanging pergolide → herstel
Wat is hier aan de hand? – Patiënt: vrouw, 37 jaar – Valproïnezuur (Depakine®) 300 mg, als stemmingsstabilisator – Co-medicatie: aripiprazol, lithium, fluoxetine – Bijwerking: krullend haar (voor gebruik volledig steil)
Meldingen bij Lareb – 6 meldingen in totaal – Omschreven als: • • • •
stijl haar gaat krullen vanaf start therapie krullend haar (2x) kroezig aspect haren krulvorming in haar, sterke pijpenkrullen vanuit de wortel • krullend haar (voor gebruik volledig steil)
Literatuur • Niet vermeldt in bijsluiter • Diffuse curliness of the hair ("perming effects") were observed after approximately 1 year of valproic acid therapy in a 23-year-old female, and persisted for approximately 30 months of treatment; withdrawal of valproic acid resulted in subsidence of perming effects within 6 months. The mechanism of these effects is unclear (Gupta, 1988). • Meer recente literatuur: Ingeborg Wilting et al. Valproic Acid–induced Hair-texture Changes in a White Woman. Epilepsia, 48(2):400–401, 2007
Vitaminen onschuldig? • Man van 36 jaar met blanco voorgeschiedenis • Neuropathische klachten (gevoelsstoornissen) in armen en benen werden geconstateerd door de neuroloog
Hoeveelheid
ADH*
Vitamine B1 (thiamine HCI)
37,5 mg
3409%
Vitamine B2 (riboflavine)
37,5 mg
2678%
Vitamine B3
37,5 mg
234%
Vitamine B5 (calciumpanthotenaat)
37,5 mg
625%
Vitamine B6 (pyridoxine HCI)
37,5 mg
2678%
Vitamine B12 (cyanocobalamine)
50 mcg
2000%
Wat is hier aan de hand? • Bloedspiegel o Vitamine B12; 881 pmol/l (ref. 140-600) o Vitamine B6 ; >1000 nmol/l (ref. 50-200) • Gevoelsstoornissen zijn bekend bij gebruik van pyridoxine (vitamine B6) • Bij het optreden van onverklaarbare klachten, vraag ook naar gebruik vitamines en andere gezondheidsproducten
Zonder recept is veilig? • • • • •
Patiënt is een vrouw van 36 jaar Klacht/bijwerking: hartkloppingen Onderzoek toont geen aanwijzing voor hartritmestoornis Fruta planta® gekocht bij kapper om af te vallen Fruta Planta® bevat o Citroen o bitter melon o Papaya o spirulina maxima o Mangosteen o radijs
Wat is hier aan de hand? • Aanvullende informatie op internet: The product is suspicious of, besides the well known ingredients, also containing sibutramine ( FDA note : 15-18mg/capsul)
• Actie Lareb: contact met de Voedsel en Waren Autoriteit Onderzoek verricht door RIVM Uitslag: per dosis 16,8 mg sibutramine
Conclusie FDA •
Heeft meerdere meldingen ontvangen waaronder een aantal cardiovasculaire gebeurtenissen en één overlijden.
•
Consumenten wordt aangeraden om: per direct te stoppen met Fruta Planta Mensen met klachten moeten z.s.m. contact opnemen met hun huisarts.
– Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik van het Europees Geneesmiddelenbureau besloot de opschorting aan te bevelen van de handelsvergunningen voor alle sibutramine-bevattende geneesmiddelen in de Europese Unie (EU), evenals in IJsland en Noorwegen
– 21 januari 2010 - Handelsvergunning voor sibutramine bevattende middelen (Reductil) wordt geschorst
bedankt voor jullie belangstelling
