Karmelfeest; een terugblik

044 ● 2015-08-03

Aan karmelkringleden en belangstellenden, Beste lezer, In deze kringbrief tref je het volgende aanbod:  Elia-viering/Karmelfeest; een terugblik 15 juli pag. 1,  Herdenking sterfdag Titus Brandsma; teruggezien 26 juli pag. 2,  Elia-viering 19 aug. pag. 4,  5e Eeuwfeest Teresa v. Ávila; reis Boxmeer en St. Agatha 21 aug. pag. 4,

Eliaviering/Karmelfeest; een terugblik Het was geen gewone Elia-viering op die 15e juli. Dat was al te zien aan de bezetting van de Gedachteniskapel Titus Brandsma met maar liefst 91 personen. Het was niet alleen de opening van het nieuwe seizoen van het bezielingsaanbod 2015-2016. Karmelkring Elia vierde ook alvast het jaarlijks Karmelfeest. Sinds 1609 is het feest van O.L.V. van de Berg Karmel het hoogfeest van de Karmelorde. In 1726 heeft paus Johannes XXII het feest van de Karmelmadonna ook op de kerkelijke kalender geplaatst en sinds die tijd wordt het wereldwijd op 16 juli gevierd. Op uitnodiging van het kringbestuur ging naast pater Tjeu Timmermans ook de pastoor van de Drechtstedelijke H. Theresia van Ávila-parochie, Tjeerd Visser, mee voor in de eucharistie. Na de lezingen 1 Samuel 2, 1-10 en Lucas 1, 26-38 hield Tjeu Timmermans de volgende overweging:

“Hanna was kinderloos. Als kinderloze heeft zij geen betekenis. Zij is niemand. Ze moet de vernederingen verduren van andere vrouwen die wel kinderen hebben. Haar leven heeft geen toekomst. In deze omstandigheden is heel haar bestaan een bidden om Gods ontferming en om toekomst. Ze is in staat biddend haar verdriet en de vernederingen die ze ervaart om te buigen naar God. God is met haar. Zij wordt zwanger. Ze krijgt een zoon. De ommekeer die zich in haar leven voltrekt is ingrijpend. Van geen toekomst naar perspectief; van niemand zijn naar een vrouw worden die leven schenkt. Er voltrekt zich niet alleen een ommekeer in haar fysieke en psychologische presentie. Er voltrekt zich ook een diepe verandering in haar religieus beleven. Ze ervaart aan den lijve dat God leven geeft daar waar het haar vanuit haarzelf niet gegeven werd. Geen wonder dat ze een loflied zingt op God. Geen wonder dat ze zich bewust is van het feit dat God haar leven, toekomst en aanzien heeft gegeven. Wat haar zelf overkomt wordt voor Hanna beeld van het bevrijdend handelen van God. God wordt de God van bevrijding en leven voor de kwetsbaren, voor de kleinen, voor de armen, voor hen die niet in tel zijn. Hanna ervaart dat de menselijke kracht ontoereikend is. Gebruik toch geen grote woorden. Blaas niet zo hoog van de toren. Besef dat de Heer degene is die leven geeft. Maria is in heel andere omstandigheden dan Hanna. Zij is nog jong en heel het leven ligt voor haar open samen met haar verloofde. Ze zijn verloofd. Dromen van hun toekomst samen. Hun leven verandert ingrijpend door de zwangerschap. Een zwangerschap die door familie en

1

verwanten ervaren kan worden als een schande en een reden voor eerwraak om de schande van de familie af te wenden. Een zwangerschap die bijzonder is omdat deze zwangerschap ervaren wordt als vanuit God gegeven. Je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste genoemd worden. Ook Maria ervaart en beseft dat wat haar overkomt groter is dan haarzelf. Zij ervaart God in haar leven in het besef dat God haar in haar kleinheid kiest haar rol te spelen in het bevrijdend handelen van God in onze wereld. Maria leert haar situatie zó verstaan. Ze kent immers de geloofsgeschiedenis van haar volk. Hoe God zich steeds weer heeft doen kennen als een God die er alles voor over heeft als mensen maar tot leven komen. Niet voor niets wordt haar ook verteld dat ook haar nicht Elisabeth in verwachting is. Juist ook voor Maria is dit zeker een bevestiging dat God leven schenkt aan haar die er verlangend en biddend naar heeft uitgezien. De geloofsgeschiedenis van het volk van God is doorspekt met verhalen en gebeurtenissen die vertellen dat God bevrijdend werkzaam is in mensen om zo mensen te laten voelen dat God leven schenkt en toekomst opent, juist ook voor hen die klein en niet gezien zijn. God schenkt leven en toekomst. Ook wij staan vandaag aan de dag in die geloofsgeschiedenis van het volk van God. Maar hoe doorzien we en verstaan we dat God bevrijdend werkzaam is in mensen van vandaag. Misschien moeten we ons vragen stellen. Hele belangrijke en hele elementaire vragen wellicht die ten diepste ons leven en onze toekomst raken. Waar halen we het vertrouwen, de kracht, de vindingrijkheid, het geduld, de moed en de volharding vandaan om dit leven te kunnen leven. Om er in de Geest van God ‘er te zijn’ voor elkaar en voor anderen. Om in de problemen waar dit leven ons voor stelt in onze persoonlijke sfeer en in onze sociale en politieke omgeving vertrouwen te houden en te blijven geloven in de samenleving van God in onze wereld. Waar halen wij en met ons andere mensen met eigen verantwoordelijkheden de moed vandaan om een weg van vrede te gaan te midden van grote spanningen. Om anders om te gaan met onze moeder aarde . Om te werken aan betere verhoudingen tussen mensen onderling en aan een rechtvaardiger wereldorde. Tot het wezenlijke van ons bestaan hoort ook het geloof, het vertrouwen dat het werken hieraan zin en betekenis heeft, dat onze inspanningen om iets van dit leven te maken ons niet bij de handen zullen worden afgebroken. Als we zo durven denken en durven te geloven gebeurt het werk van God in en door ons. Ons leven raakt dan aan het geheim van God. Anders gezegd het geheim van God komt in ons tot leven. Het is tekenend dat we gezongen hebben: “Jouw tederheid trekt sporen van bevrijding. Wijs mij die weg te gaan.”” Tijdens de voorbeden maakten velen gebruik van de mogelijkheid een persoonlijke bede uit te spreken en deze te markeren met een lichtje. Uiteraard ontbrak op dit karmelitaanse hoogfeest het Magnificat en een gezongen Wees gegroet niet. Na de viering namen velen deel aan de nazit in de parochiezaal en de patio van de De Verrezen Christus-kerk voor ontmoeting en gesprek, waarbij met drankjes, wijn en natuurlijk Tripel Karmeliet-bier, getoast werd op de toekomst van de Karmel in de Drechtsteden.

Herdenking sterfdag Titus Brandsma; een terugblik De kring herdacht op 26 juli Titus’ sterfdag. Hij stierf in 1942 in het nazi-konzentrationslager voor politieke gevangenen in het Duitse Dachau.

In de Dordtse De Verrezen Christus-kerk hielden wij een indrukwekkende eucharistieviering, waarin pater Falco Thuis en pastoor Tjeerd Visser voorgingen. Falco Thuis hield de volgende overweging naar aanleiding van de lezingen Wijsheid 3, 1-9; 2Tim.2, 3-13 en Lucas 6, 27-36: 2

“Wij mogen hier de sterfdag vieren van pater Titus Brandsma, die 30 jaar geleden in Rome werd zalig verklaard. Een dubbele reden om met feestelijke dankbaarheid in deze Eucharistie stil te staan bij zijn boeiende persoon, en ons te laten raken door de bijbelse boodschap die hij heeft uitgestraald en nog uitstraalt. De teksten uit de H. Schrift, die we zo juist hebben gehoord, verwoorden belangrijke waarden van Titus Brandsma’s geleefde spiritualiteit. Luisterend naar het boek Wijsheid komt de gevangengenomen Titus Brandsma ons voor de geest. Weg gewerkt uit de wereld en als onheil en onwijs, vast gezet in een strafgevangenis bleef hij springlevend, gedragen door de wijsheid en de kracht van Gods aanwezigheid, vol hoop op een toekomst van altijd te zijn in Gods hand. “Ik was U nimmer zo nabij… uw bijzijn maakt mij alles goed” (Scheveningen 1942). Omdat hij volledig vertrouwde op God heeft hij de waarheid begrepen die niet van deze wereld is, en als goede en trouwe knecht is hij thuis gekomen in de Liefde van het Vaderhuis, genade en barmhartigheid zijn hem als uitverkorene ten deel gevallen, zoals we horen in de eerste lezing. Ook het woord van St. Paulus uit zijn tweede brief aan Timoteüs is herkenbaar in wat gebeurd is met Titus, die ook als een misdadiger gevangen moest zitten. Ook Titus was vol van het woord van God, dat met hem niet gevangen zat. Dat bevrijdende woord maakte hem bereid alles te verdragen ter wille van de mensen, opdat ook zij gered zouden worden en eeuwig leven verwerven. Net als Paulus was ook Titus ervan overtuigd dat sterven met Christus, léven met Christus betekent. Alles verdragen en volhouden in de trouw aan Christus zal leiden, wist hij, naar ‘met hem overwinnen’. Zo kon hij schrijven in zijn gevangenschap: “…Och alle lijden is mij goed, omdat ik daardoor U gelijk, en dit de weg is naar Uw Rijk”. De derde lezing vandaag is uit het evangelie van Lucas, uit de z.g. Veldrede van Jezus, de paralleltekst van de Bergrede bij Matteüs. Lucas beschrijft heel slechte levenssituaties, waarin een mens kan terecht komen, en dat dan het uiterste van een leerling van Jezus wordt gevraagd, nl. volmaakt te zijn als God en voor ondankbare en slechte mensen barmhartig te zijn, zoals de Hemelse Vader barmhartig is. Er zijn bijbelgeleerden die zeggen dat hier een ideaal wordt voorgehouden dat onmogelijk is voor de normale mens: ‘je vijanden liefhebben, zegenen wie je vervloeken, de andere wang aanbieden als je wordt geslagen, uitlenen aan mensen en niets terug verwachten, niet terug eisen wat van je gestolen wordt..’ Zou Jezus zijn leerlingen slechts hebben willen ’buigen’ in de richting van het geschetste ideaal van volmaaktheid, wetend dat niemand dat haalt? De geschiedenis van de christelijke spiritualiteit laat zien dat talloze mannen en vrouwen Jezus hun Heer zo zijn gevolgd, hun kruis daadwerkelijk hebben opgenomen en in zijn voetstappen zijn gegaan, dat het hoge ideaal van Jezus’ Veldrede bij Lucas, en van de Bergrede bij Matteüs, in mensen echt werkelijkheid is geworden. Door de Zaligverklaring in 1985 heeft het hoogste gezag in de kerk bevestigd dat in Titus Brandsma dit bijna onmogelijke ideaal van Christus’ navolging niet een ideaal is gebleven, maar een indrukwekkend ontroerend doorstaan werd van een dramatische onmenselijke situatie van menselijke vernedering en lijden, in verbondenheid met zijn lijdende Heer. Dachau werd voor Titus de ultieme test voor zijn onvoorwaardelijke en niet aflatende liefde voor God en voor de medemens. Medegevangenen van verschillende geloofsovertuigingen hebben over Titus’ heldhaftigheid rijkelijk getuigd. Titus was in staat zijn vijanden lief te hebben en zijn beulen te vergeven. De zaligverklaring, die op zichzelf een mens niet zalig en voorbeeldig maakt, heeft een belangrijk accent gelegd op de betekenis van Titus Brandsma’s leven, spreken en heldhaftig sterven voor ons vandaag, en voor onze maatschappij. Daarom, vooral sinds 1985, ijvert de Orde van Karmel, die de karmeliet Brandsma beschouwt als haar sprekende icoon, zijn geestelijk erfgoed levend te houden in centra voor spiritualiteit op verschillende plekken in de wereld. Daarom ook wordt in gedachteniskerken en -kapellen, zoals in de mooie Gedachteniskapel hier in Dordrecht, zijn inspirerende en dierbare persoon met dankbare trots vereerd ‘als een van ons’, ons uitnodigend ruimte te maken in het leven voor het Geheim van God en met Titus Brandsma te bidden.

3

Zo gaat Titus Brandsma door met mensen van onze tijd, dikwijls los geraakt van God en zwervend zonder kompas in het leven, een weg te wijzen, naar het Geheim van de Liefde, door Jezus Christus voor ons onthuld. Van de grote karmelietes Teresa van Avila had Titus al vroeg geleerd dat dit Geheim van Liefde op de eerste plaats moet worden gezocht in je eigen hart. Daar woont God verborgen achter lagen van illusies en zelfbedrog. God op het spoor komen betekent voor de welwillende liefdevolle zoeker tegelijkertijd ‘door God gevonden worden’, en thuis komen bij je diepste zelf. Deze liefdevolle God doet je uitgaan naar de ander, naar de wereld, naar de natuur, naar het heelal als evenzovele vindplaatsen van zijn scheppende Aanwezigheid. Voor Titus Brandsma is de werkelijkheid van God niet ver weg maar concreet dichtbij, als een liefdesvlammetje altijd brandend in je hart, in staat op te laaien tot een vuur dat licht en warmte geeft aan de wereld om je heen. Moge, zusters en broeders, deze viering van de sterfdag van Titus Brandsma voor ons allen een herkenning en een opleving zijn van wat leeft in ons hart: een opleving van ons persoonlijk geloven, vertrouwen en liefhebben.” Na de viering en een eenvoudige broodmaaltijd met voortreffelijke soep, schetste Falco een heel realistisch portret de karmeliet Titus Brandsma. Wie hij was en wat de betekenis is van zijn leven voor ons nu. Falco vertelde dat in de devotie tot Titus Brandsma er een wending is ontstaan van piëteit naar spiritualiteit, van ‘in vroomheid smeken tot een bijzondere karmeliet’ naar ‘geboeid zijn door zijn moedig geloof en liefde tot de mensen’ en daardoor geraakt worden. Titus Brandsma is zo een icoon, niet alleen voor de eigentijdse karmeliet, maar ook voor gewone christenen, om te leven uit de spiritualiteit van de Karmel. Falco Thuis eindigde met:

“De karmeliet Brandsma laat de mens God zoeken niet op de pleinen en in de straten, maar in zichzelf, in het meest innerlijk van zijn bestaan, in de wereld, in de natuur, in de medemens, in de diaconie van de liefde. God, die Liefde is, woont in ons, leeft in ons, draagt ons, en de mens wordt steeds meer mens, als hij dit enorme Geheim gaat beseffen, en die Liefde uitstraalt in zijn leven.”

Samen met jou mediteren, zingen en bidden wij rondom het thema Onderscheid en kies. Tijdens de voorbeden ben je vrij zelf een eigen voorbede uit te spreken en deze te markeren met een lichtje.

begeleiders: piano: datum: tijden: locatie: uw bijdrage:

Wilhelmien Lemmens-de Krijger en Peter Rovers Herman van Rooijen woensdag 19 augustus 2015 liederen inoefenen: 19:10 – 19:25 uur. viering: 19:30 – 20:45 uur, incl. nazit en ontmoeting bij koffie en thee. Gedachteniskapel Titus Brandsma, Nolensweg 10, 3317 LE Dordrecht een vrije gift wordt op prijs gesteld.

5e Eeuwfeest Teresa van Ávila - Expositie In het Kruisherenklooster te St. Agatha bij Cuijck, houdt het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, sinds 01 mei 2015, een expositie. Deze tentoonstelling ‘Het kasteel van de ziel, in het spoor van Teresa van Ávila’ informeert over Teresa’s leven en geschriften, de geschiedenis van de Karmel in Nederland en de wijze waarop Teresa tot op de dag van vandaag mensen inspireert. De expositie is tot 15 oktober 2015 vrij te bezoeken op woensdag, donderdag, vrijdag en zondag van 13:00 tot 17:00 uur.

4

Karmelkring Elia Dordrecht haakt daarop in. Het bestuur heeft het initiatief genomen om die dag gezamenlijk de tentoonstelling te bezoeken. Het wordt een combireis, want we gaan vanuit Dordrecht per tourbus niet alleen naar het Erfgoedcentrum, maar tevoren ook naar het karmelklooster (1653) in Boxmeer.  De bus is bijna volgeboekt. Belangstellenden die het aantal zitplaatsen overstijgen kunnen zich tóch melden, met opgaaf van telefoonnummer en/of e-mailadres, voor plaatsing op de reservelijst. Zij kunnen mogelijk de plaats innemen van iemand die op het laatste moment niet in de gelegenheid is om mee te gaan. begeleiding: datum: tijden: Internet: Lunch: Prijs:

Werkgroep Karmelkring Elia Dordrecht vrijdag 21 augustus 2015 08:30 – ca. 18:00 uur http://www.karmelcentra.nl/dordrecht/index.php?id=38 of bij: Paul Seesink, [email protected], 078 616 02 83, 06 22 73 21 67. Zelf een lunchpakket meenemen; voor soep wordt gezorgd. Deze is, afhankelijk van het aantal deelnemers, berekend op € 20,00 per persoon, inclusief koffie, thee en vlaai.

Speling lezen Het tijdschrift Speling zoekt de onderstroom van het alledaagse leven. Het

kwartaalblad staat voor diepgang, heeft oog voor mystiek en kunst, is speels en verrassende. Speling brengt spiritualiteit met een visie. Speling probeert ruimte te maken in dichtslibde situaties. Samen Speling lezen en bespreken is verrijkend voor de eigen geestelijke weg. Neem wat speling, sluit je aan en lees samen met anderen! begeleider: datum: tijd: locatie: uw bijdrage:

Peter Rovers zaterdag 29 augustus 2015 10:00 – 12:00 uur. Parochiezaal van de De Verrezen Christus-kerk, Slotemaker de Bruïnestraat 1, (is nieuw adres!) 3317 RV Dordrecht € 5,00 per persoon.

Jaarverslag 2014 Vorige maand is ons jaarverslag verschenen. Om extra kosten te besparen is de uitgave zoveel mogelijk digitaal verspreid en, net zoals het Bezielingsaanbod 2015-2016, geplaatst op de webpagina www.karmelcentra.nl/dordrecht. Zij die graag een papieren exemplaar wensen kunnen dit aanvragen bij: [email protected]

Bestuurssamenstelling

Om persoonlijke reden heeft Henriëtte de Goeij-van der Hijden op 13 november 2014 haar bestuursfunctie neergelegd. Het bestuur heeft haar op passende wijze bedankt voor haar bestuurswerkzaamheden binnen de stichting. Op 30 juni 2015 verliet Doke Vemer-Smit het bestuur. Veel dank is het stichtingsbestuur aan Doke verschuldigd voor haar jarenlange inzet, die reikt tot ver voor de oprichting van Karmelkring Elia. Fijn dat Doke liet blijken betrokken en beschikbaar te willen blijven voor ondersteuning van de stichtingsactiviteiten.

5

Op voordracht van het stichtingsbestuur heeft prior-provinciaal van de Karmel, Jan Brouns o.carm. op 23 juli 2015 Berry van Son te Dordrecht benoemd tot 5e lid. Berry denkt vooral een bijdrage aan de activiteiten van Karmelkring Elia te kunnen geven betreffende oecumene / interreligiositeit. Een werkveld waarvoor Henriëtte al eerder ijverde binnen het kringbestuur. Het bestuur wordt nu gevormd door: Aad van Vliet (voorzitter), Paul Seesink (secretaris/penningmeester/publicist), Corine Mulder-Paes, Wilhelmien Lemmens-de Krijger en Berry van Son.

Meld je voor alle activiteiten tijdig aan! Bij voorkeur op onze webpagina http://www.karmelcentra.nl/dordrecht/index.php?id=3. Dit is niet alleen belangrijk voor de catering, maar stelt de betreffende werkgroep in staat je snel te bereiken bij onverwachte wijziging van tijden en locatie!

De doelstelling van Karmelkring Elia zoals missie, strategische doelen en kerndoelen, vind je terug in het Jaarverslag 2013. Deze tref je als pdf op: http://www.karmelcentra.nl/dordrecht/beheer/uploadedfiles/File/14-0513_Jaarverslag%202013.pdf

Voorgaande Kringbrieven zijn terug te lezen op:

http://www.karmelcentra.nl/dordrecht/index.php?id=38

Karmelkring Elia maakt geven leuk! Door te geven help je mee aan het voortbestaan van de stichting als een kleine gemeenschap en vindplaats van eigentijdse christelijke inspiratie en karmelitaanse geestkracht. Een gift kun je over maken op IBAN: NL17 INGB 0008 9365 18 t.n.v. Stichting Karmelkring Elia Dordrecht. Bij voorbaat dank! Dank ook voor dat wat de afgelopen tijd aan ons werd toevertrouwd!

En dan nog dit: “Ik ben het heilige in het alledaagse gaan zien; het heilige in het gewone gebaar. Niet een kerk die het heilige enkel in het verhevene viert, maar een kerk die het heilige allereerst in het alledaagse zoekt en ziet, die kerk doet er toe.” Andries Baart (1952)

Dordrecht, 2015-08-03 – Stichting Karmelkring Elia Dordrecht – redactie paul seesink

Indien je geen belangstelling hebt voor deze kringbrief, kun je dit melden via [email protected]

6