Karen van der Spek 27 april 2012 In een eerder interview vertelde Karen het volgende over zichzelf: ‘Mijn naam is Karen van der Spek. Ik woon in Spangen. Mijn beroep is Freelance Marketeer in de culturele sector. Ik ben 37 jaar en woon met vriend en kind met veel plezier in Spangen. De afgelopen jaren heb ik in het P-team gezeten om met Woonstad een nieuwe participatiestructuur te ontwikkelen. Toen is het participatievlammetje wel aangewakkerd! Ik ben dus blij dat ik deel uit kan maken van de Klantenraad van Woonstad.”
Cultuurhopper
We spreken af op een vrijdagmiddag bij Rotown. Rotown is een café dat regelmatig optredens en popquizs en dergelijke verzorgt. Dat lijkt goed te passen bij Karen. Bij haar beperkt haar belangstelling zich niet tot muziek. Kunst, toneel, musea, film, festivals en haar voorliefde voor stedentrips komen daar nog bij. “Heerlijk om in grote steden alle musea af te lopen. Maar shoppen hoort daar dan ook bij hoor.” Een echte ‘cultuurhopper’ dus. Dat zij daarbinnen ook nog behoorlijk divers in haar smaak is, blijkt wel uit haar muziekvoorkeuren. Deze variëren namelijk van opera en jazz tot pop en experimentele muziek.
SPANGEN (1) Bron: www.woonstadrotterdam.nl Spangen is de laatste jaren flink opgeknapt. Jonge gezinnen trekken in de ruime, mooi gerestaureerde woningen, kiezen voor een nieuwbouwappartement aan de kade of gaan aan de slag in een avontuurlijke kluswoning met een grote gemeenschappelijke tuin. In Spangen combineer je rustig en comfortabel wonen met de levendigheid en voorzieningen van de omliggende wijken. Op donderdag en zaterdag wandel je in tien minuten tijd naar de drukke markt in de aangrenzende wijk Bospolder, op het Grote Visserijplein voor verse vis, kaas, groente en fruit. Snuffel onderweg even bij Boekhandel de Balustrade, waar je direct in je nieuwe aankoop kunt gaan lezen onder het genot van een kopje koffie of thee. Heerlijke Turkse pizza’s of Surinaamse broodjes koop je aan de overkant. Op de Schiedamseweg in Bospolder kun je terecht voor de dagelijkse boodschappen. Maar deze levendige straat is ook een paradijs voor ‘culi’s’, die er bijzondere producten kopen, van Portugese stokvis, Kroatische kruiden en Marokkaans banket tot biologische groente en fruit. Een lekker kopje soep haal je bij Nora’s soephuis.. Vergeleken bij de drukke stadswijken is Spangen juist rustig. De omgang is gemoedelijk. Het is een open, ongedwongen, veelkleurige en tolerante wijk. Je maakt een praatje met buurtgenoten en wordt spontaan uitgenodigd voor de buurtbarbecue. Maar heb je behoefte aan privacy, dan wordt dat ook gerespecteerd.
Jobhopper? Toch verbaast dit niet wanneer je kijkt naar haar studie en haar huidige werk. In het jaar 2000 heeft Karen haar studie ‘Kunst en Cultuurwetenschappen’ afgerond aan de Erasmus Universiteit. Direct na haar studie heeft zij een klein ‘buitencultureel’-uitstapje gehad bij het werken voor bureau Huursubsidie bij de Dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting (dS+V) van Rotterdam. Zij maakte toen kennis met schrijnende situaties. Vooral bij mensen die beroep moesten doen op de ‘Vangnetregeling’ werd Karen getroffen door het besef dat een slechte financiële- en woonsituatie iedereen kan overkomen. Vooral mensen die moeten rondkomen van alleen AOW of een bijstandsuitkering zijn heel kwetsbaar voor tegenvallers. Zij hebben nauwelijks een financiële buffer. Na haar werk bij de dS+V werkte zij in verschillende functies voor verschillende werkgevers aan met name communicatie en publiciteitsopdrachten. Vanaf maart 2010 koos Karen voor het freelancerschap. Het gaf haar de vrijheid om die dingen te doen die zij het belangrijkste en leukste vond. Natuurlijk is een freelance-bestaan niet zo zeker als een baan in vaste loondienst, zeker in de huidige crisitijden. Maar dat heeft zij er graag voor over. In een interview voor ‘Welkom in Spangen’ (20 april 2012), zegt zij hierover: ‘Het kan twee richtingen op gaan. Misschien kiezen bedrijven nu juist voor freelancers. Natuurlijk is het ook mogelijk dat er minder werk is. Ja, dan ga ik gewoon wat anders doen.’ Vanaf 2010 werkt Karen onder meer voor de Vereniging Verenigd Schouwburg als marketingcoördinator. De leden van deze vereniging zijn de culturele instellingen rond het plein, de ondernemers en de bewonersverenigingen. Het Schouwburgplein moet versterkt worden tot een gastvrij, grootstedelijk en cultureel plein voor alle Rotterdammers. Karen heeft onder meer een strategisch marketingplan geschreven. Samen met de verenigingsleden brengt zij nu dit plan tot uitvoer. Wat drijft Karen in haar werk? ‘Minder elitair maken’, is het eerste wat zij daarover zegt. Voor Karen is het belangrijk dat culturele uitingen toegankelijk moeten zijn voor het grote publiek. Zo vindt zij het echt zonde als een op zich toegankelijke voorstelling met een hoogdravende tekst wordt verkocht. Karen vindt zichzelf geen ‘echte ondernemer’.
SPANGEN (2) Bron: www.woonstadrotterdam.nl Het voetbalstadion Sparta is een icoon in de wijk. Verbaas je niet als je bij een mooi doelpunt het gejuich uit het Sparta Kasteel in je achtertuin hoort. Behalve een voetbalvereniging, heeft Spangen een zwembad en een tennisbaan. In de komende jaren wordt Sportpark Nieuw Vreelust verder ontwikkeld. Jog langs de oude spoordijk helemaal van het Marconiplein tot aan het Roel Langerakpark. Je komt dan langs Buitenplaats Spangen, waar wijkbewoners samen kunnen tuinieren of gewoon even een bakkie doen. Vanaf Buitenplaats Spangen steek je zo over naar de kinderboerderij en de goed uitgeruste speeltuin in Oud Mathenesse. Perfect voor kleine kinderen. Spangen heeft een islamitische, protestantse, roomskatholieke en openbare basisschool, echt Hollands/Rotterdams dus. Op de Openbare Basisschool Duo 2002 groeit door een geslaagd ouderinitiatief het aantal autochtone kinderen. De wijk heeft goede kinderopvangmogelijkheden en bredeschoolvoorzieningen. Aan de zuidkant van Spangen wordt het beroemde Rijksmonument Justus van Effenblok ingrijpend gerenoveerd door Woonstad Rotterdam. Door samenvoeging van de bestaande woningen worden grotere woningen en studio’s gerealiseerd die vanaf 2012 meer pioniers naar de wijk trekken. Ook het binnenterrein van dit bijzondere complex wordt meegenomen in de renovatie. Het Justus van Effenblok is een symbool van de nieuwe wederopbouw van Spangen: een wijk met een bewogen geschiedenis en een veelbelovende toekomst.
“Een echte ondernemer is bezig met groeien, producten maken en concepten. Ik ben wel bezig als ‘marketeer’, maar een keuze voor loondienst kan op een gegeven moment ook weer opkomen.” Er zijn wel voordelen aan het ‘freelancer’ zijn: “Je kan grote stappen zetten in functies en verantwoordelijkheden. In loondienst moet je vaak jaren wachten totdat je voor een promotie in aanmerking komt. Bij mij kan dit heel snel gebeuren wanneer ik een volgende ‘klus’ binnenstap.” Ook leer je veel meer. “Doordat je iedere keer weer in een nieuwe omgeving een prestatie moet neerzetten, maak je enorme competentiesprongen. In loondienst ben je het functieprofiel, als freelancer ben je een vat vol competenties.” Spangen Karen woont in een koopwoning in Spangen. Het is leuk wonen in Spangen. Zij heeft veel contact met de buren die met de oplevering van de koopwoningen allemaal op hetzelfde moment in de wijk zijn komen wonen. Met de rest van de Spangenaren is het contact in de loop van de jaren ook gegroeid. Ook via de school waar Karen lid van het Ouder-initiatief is. Ik vraag Karen of zij de wijk wil typeren: “Strijdlustig, denk bijvoorbeeld aan Hannie Verdoold. Veel hechting met de buurt. Vriendelijkheid op straat.” In het begin was het gevoel van welkom te zijn er niet altijd. Vooral jongeren voelden zich verdrongen van het plein waar zij hun ontmoetingsplek hadden, voordat de koopwoningen werden gebouwd. Omdat de ‘nieuwelingen’ ook voor hen zijn opgekomen om een voetbalkooi op het plein te laten plaatsen, werd de verhouding veel beter. “Wanneer je als nieuweling een wijk binnen komt moet je ook wat krediet opbouwen. Ook wij namen kwaliteiten mee waardoor de wijk Spangen sterker werd.” Eerste kennismaking met participatie Karen vertelt dat zij in 2006 werd benaderd om deel te nemen aan de oprichting van de wijkraad Spangen. “Het was behoorlijk experimenteel. De deelnemers waren vrij en kaderloos. We moesten de vorm en en de inhoud zelf verzinnen.” Terugkijkend vindt ze het geen wonder dat dit experiment uit elkaar knalde. “We waren te vrij en te los. Het was beter geweest wanneer Woonstad een agenda voor ons had neergezet.”
Kaders heb je volgens Karen juist nodig om creatief te kunnen zijn. Zonder houvast vliegen de ideëen alle kanten op. Je moet gewoon weten binnen welke kaders je idee een realistische uitvoeringskans heeft. Het kunnen beleidskaders zijn, maar ook financiële kaders. Positief is dat Karen uit dit experiment heeft geleerd dat je met iedereen een gesprek kan hebben. Het P-team Door haar ervaring met deze Wijkraad werd zij na de fusie van het WBR en de Nieuwe Unie tot Woonstad Rotterdam, door een medewerker van Woonstad benaderd. Of zij misschien mee wilde denken over het proces om een nieuwe participatiestructuur te ontwikkelen voor de nieuwe fusiecorporatie? Vertegenwoordigers uit de drie bewonersvertegenwoordigingen (BAR, BOH en COH) zouden over dit proces gaan nadenken. Men kon echter geen vertegenwoordiger uit de BOH vinden. Karen werd gevraagd of zij deze ‘bloedgroep’ wilde vertegenwoordigen. In januari 2009 startte na akkoord over het proces, de vorming van de nieuwe participatie: het P-team. Onder begeleiding van het bureau Rode Wouw werd grondig en nauwkeurig gewerkt aan een integraal plan voor Woonstad. “We exploreerden van alles en brachten daarna focus aan. Het was vooral heel hard en gestaag werken. Ook de details moesten kloppen. Het P-team bestond uit mensen die elkaar goed aanvulden en een groot schakelvermogen hadden.” Het P-team bestond uit klanten en medewerkers van Woonstad. “Door goede gesprekken te hebben en het samen verder te brengen ontstond een goed plan. Wij noemden dit ‘co-making’.” Het uiteindelijke participatieplan had de vorm van een duidelijke structuur en een praktische werkbare checklist om tot die structuur te komen op bedrijfs-, wijk- en complexniveau. De Klantenraad is hier ook ontworpen. Hoe ziet Karen de invloed van de Klantenraad? “Invloed uitoefenen doe je als Klantenraad door te reageren, attenderen en adviseren.We gebruiken nog niet alle invloed die we hebben. Maar we groeien daarin wel.” Ze herinnert zich een sessie met de Argumentenfabriek eind vorig jaar. In deze sessie werd met de Klantenraad de contouren van de nieuwe ondernemingsstrategie doorgenomen. “We waren toen een ‘afvink’-puntje; de Klantenraad moest er ook in betrokken worden. Dat zou nu al heel anders gaan.”
Voorlopers van en ontstaan van de Klantenraad COH, het Centraal Overleg Huurders, was één van de drie voorlopers van de Kantenraad. De COH was het hoogste participatieniveau binnen de rechtsvoorganger De Nieuwe Unie. Afgevaardigden van wijkvertegenwoordiging gingen daar met de directie in gesprek over zaken van beleid en bestuur. In 2007 fuseerden de woningcorporaties de Nieuwe Unie en het WBR (Woon Bedrijf Rotterdam). Door deze fusie werd Woonstad Rotterdam meteen de grootste stadscorporatie van Rotterdam met meer dan 50.000 woningen. Vele werd geïnvesteerd in de gelijkschakeling van organisatorische en bedrijfsmatige zaken. Niet alleen de organisatie maar ook de verschillende participatiestructuren moesten op elkaar afgestemd worden. Bij het WBR waren twee huurdersvertegenwoordigers op bedrijfsniveau actief: de BAR (Bewoners Advies Raad) en het BOH (Bedrijfs Overleg Huurders). Er werd niet gekozen voor een ‘platte’ fusie. De fusie werd gezien als een mooie kans om de participatiestructuur te vernieuwen naar een eigentijdse vorm. En dat niet te beperken tot de centrale overlegvormen, maar uit te breiden naar wijkvormen en complexvormen. Een Participatie Nieuwe Stijl, met gevoel voor invloed uitoefenen op manieren die horen bij wat bewoners willen. Daar hoorde meteen een andere benaming van de bewoners bij: Klanten. De nieuwe participatiestructuur werd niet ontworpen vanaf de tekentafel van de beleidsmedewerkers. Klanten afkomstig van de drie huurdersvertegenwoordigingen (COH, BOH en BAR) maakten samen met Woonstad Rotterdam het nieuwe ontwerp; er was sprake van comaking. De uitkomst van dit proces is na te lezen in het participatievoorstel, te downloaden op www.woonstadrotterdam.nl/klantenraad
Een sessie met Woonstad over de huurverhoging van nog niet zo lang geleden, is een goed voorbeeld van deze groei. “We waren echt in gesprek. Over en weer namen we elkaar heel serieus. Er was geen sprake van strategisch gedrag.” Met tips die door de Klantenraad werden gegeven over privacy bij inkomensgegevens, kosten en batenoverwegingen bij administratieve verwerking van de huurverhoging en de leesbaarheid van informatiefolders, ging Woonstad direct aan de slag. Waar is een corporatie voor (en waarvoor niet)? Het bijdragen aan hulp op globale schaal (bijvoorbeeld aan Zuid-Afrika, Durban) is goed te verdedigen. Dit is maatschappelijk ondernemen op globale schaal. Het is goed dat je als Europese corporatie je kennis en je ervaring deelt, zodat een ander land daarvan kan profiteren. Dat is onderdeel van het sociale gezicht. “Een echte sociale verhuurder zorgt wel voor draagvlak daarvoor onder haar klanten. Vaak wordt dan voorwaarde voor hulp dat men eerst de eigen zaken goed op orde heeft.” Mooie plekken in Rotterdam “Snackbar Florida is 1 van de mooiste plekken van Rotterdam. Niet omdat het architectonisch of historisch zo belangrijk is, maar omdat het zo’n goede ontmoetingsplek is. Het staat er al 20 jaar en met het t.v-tje op de achtergrond worden hier praatjes over de wijk met elkaar gedeeld. De buurt ontmoet elkaar hier.” Een andere mooie plek is het Justus van Effenblok. “Een prachtig monument voor de wijk.” We staan er samen voor Karen is geen Rotterdammer van geboorte. Haar wieg stond in het Westland en zij is pas tijdens het jaar waarin Rotterdam culturele hoofdstad was (2001), hier gaan wonen. Wat zij veel in Rotterdam tegenkomt is het uitgangspunt ‘We staan er samen voor’. Ook binnen Woonstad en de Klantenraad is er geen sprake van belangenspel, maar samen belangen delen. Feitelijk is dat het waarom zij met veel enthousiasme als Klantenraadlid mee doet. “Over 2 jaar is de Klantenraad een gelijkwaardige gesprekspartner van Woonstad. We staan er namelijk samen voor.”
