KAPAUKU - MALAYAN - DUTCH - ENGLISH DICTIONARY
ISBN 978-94-015-2181-9
ISBN 978-94-015-3396-6 (eBook)
DOI 10.1007/978-94-01 5-3396-6
KONINKLIJK INSTITUUT VOOR TAAL-, LAND- EN VOLKENKUNDE
MARION DOBLE
KAPAUKU - MALAYAN - DUTCH - ENGLISH DICTIONARY
PUBLICATION COMMlSSIONED AND PINANCED BY THE GOVERNMENT OF NETHERLANDS NEW GUINEA
THE HAGUE • MARTINUS NIJHOFF . 1960
INTRODUCTION The Kapauku dialects of this dictionary are spoken by approximately 35,000 people calling themselves Me, and their language Me Mana, in the Wisselmeren area in the extreme western section of the Nassau Mountains of Netherlands New Guinea. This dictionary contains approximately 2000 Kapauku root words, with some idioms and derivatives. The author is engaged in work with the language and Bible translation under the Christian and Missionary Alliance, having lived at the government and mission headquarters village of Enarotali for nine years. Parts of speech are identified as folIows: Verbs end in -ei, -ou, -ii, or -ai. -ai verbs are followed by either -i or -a, which indicates the first stern. The first stern thus supplied, the verbs may be inflected according to the rules of inflection of Kapauku verbs, as described in the grammar. 1 False verbs are followed by the inflectible auxiliary tai, kai, gai, or more infrequently, pai or atii. Postpositives are indicated with 'pp' following and the rest are substantives or attributives according to their use. Syllables with an accent mark have a higher pitch. Long vowels and diphthongs have word stress and glide down unless marked high. Dialect differences between Lakes Paniai and Tigi are indicated where known with (P) or (T) following. An infrequent (E) indicates the dialect east of Enarotali. To avoid confusion the (E) initial i8 retained in the Malay and Dutch sections. The alphabet is a, b, d, e, g, i, j, k, m, n, 0, p, t, u, w. g is laterally released: gl. k and gare labially released following 0 and u. Some theological terminology occurring in the translation of the New Testament is included with its New Testament semantic content. Three hyphenated forms indicate, for verbs, bound direct object prefixes for 1st, 2nd, and 3rd persons, and for nouns, inalienable possession. Examples: naimai-i-kanii-menii noogei-akoogei-ogeme
"give to me, to you, to hirn" "my friend, your friend, his friend"
Plural forms are to be found in the grammar, being very infrequently used_ I wish to acknowledge my indebtedness to those who have helped in various sections. Miss Elze Stringer supplied the Dutch. Mrs. G. W. Rose assisted in preparing the Malay section, and Mr. Ch. Paksoal kindly checked it. Messrs. Walter Post and S. Mustamu assisted in checking other sections. With the help of Mr. R. Johannes an attempt has been made to give the biological names of a few trees. I wish to thanlt Miss Mary Owen for help with the proof-reading. Many Kapauku friends are to be thanked for their assistance, especially Musa Gobai 1
[Po Drabbe. Spraakkunst van het Ekagi, 's-Gravenhage 1952; J. Steltenpool en P. A. M. van der Stap. Leerboek van het Kapauku, stencilled, Hollandia c. 1959].
VI and Ganeidamoje Tebai for patiently answering every question. I here· with express my regret for the mistakes which have inevitably crept in. My sincere thanks go to the Government of Netherlands New Guinea for a grant which made this publication possible, and to Or. J. V. de Bruijn and Or. J. C. Anceaux for their valuable help.
Kamus ini termuat kira 2 2000 perkataan dan awalan kata pekerdjaan. Kata 2 pekerdjaan berachiran ·ei, ·ou, ·ii, atau ·ai. Oengan kata peker· djaan jg berachiran ·ai, adalah tertulis ·a atau ·i supaja tahu asal kata dan dengan huruf manakah achir 2 an disambungkan sebagaimana telah diterangkan didalam sarafat bahasa Kapauku. Tertulis djuga kata penolong jg manakah dipakai dengan kata 2 pekerdjaan, seumpamanja tal, kai, gai, dan ku rang kali pai, atau atii. pp berarti bahwa perkataan jang bertanda pp selalu ikut perkataan jang disifatkan, seperti make, ·epa, peu: kouda make owaapa weda peu
"dari tempat itu" "ke·rumah" "takut sekali"
Tindisan kata ditundjukkan dengan ('), artinja suku itu disebut dengan kasi naik suara. Oengan harakat jang diulang at au disam· bungkan kasi turun suara djikalau tidak pakai tanda (' 1. Perbedaan antara bahasa jang dipakai didaerah Tigi dan Paniai ditundjukkan dengan (Tl atau (Pl. (El kadang 2 terdapat itu berarti timur dari Enarotali. Runtutan huruf ialah a, b, d, e, g, i, j, k, m, n, 0, p, t, u, w. g jang dipakai dalam bahasa Kapauku lebih merupakan gl. k jang didahului 0 atau n desebut kw. Tiga kata jang disambung dengan garis artinja bahwa asal kata itu tidak njata, dan terpaksa sebutkan kepada siapa diperbuat. atau siapa punja, seperti jang berikut: naimai·i·-kanii-menii noogei-akoogei-ogeme
"kasi kepada saja, kepada engkau, kepada diri jang ketiga" "saja punja teman, engkau punja teman, diri jang ketiga punja teman"
Me mana bokouto kapogeije kii ko mana muto 2000 dani ebijata. Mana wedaba ebijai beu tita, kodeja juwita daniido to. Epauto manaido to ugai, kii dani: nai-o boko jato ko "makan". Tijake kou maida ka mana inoudo, kou ko nojake, nooga, naipiga, kou dani dani ugai beu tita. (P) uga-toojogo Pani ai bagee ka mana. (Tl uga·toojogo Tigi bagee ka mana. Melaju jato mana ino dani pini duwadoke tita, kii dani: bsr - besar dgn - dengan dll - dan lain2 dIrn - dalarn dpt - dapat
dr - dari dsb - dan sebagainja jg - jang ktjI - ketjil
org - orang pd - pada peremp -- perempuan sdr - saudara
vn Dit woordenboek bevat 2000 woorden en werkwoordelijke voorvoegsels_ De werkwoorden eindigen op -ei, -ou, -ii, of -ai. Bij de werkwoorden, die eindigen op -ai, werd -a of -i toegevoegd om aan te geven, wat het grondwoord is en om te laten zien, hoe de achtervoegsels met het grondwoord moeten worden verbonden, zoals werd uitgelegd in de Kapaukugrammatika. "Valse" werkwoorden worden gevolgd door een der hulpwerkwoorden tai, kai, gai, of soms pai of atii. "Postpositieven" worden gevolgd door pp. De rest van deze verzameling bestaat uit woorden, die een zelfstandigheid aangeven en woorden, die een bepalende functie hebben. De toonhoogte van een lettergreep wordt aangeduid met ('). Letter· grepen van dit teken voorzien, hebben een hogere intonatie. Wanneer een korte klinker lang wordt of verandert in een tweeklank, daalt de toonhoogte, tenzij het teken (') wordt gebruikt. Dialectische verschillen tussen Tigi en Paniai worden aangegeven door (T) voor Tigi en (P) voor Paniai. Woorden, voorzien van het teken (E) worden slechts gebruikt ten Oosten van Enarotali. Het alphabet bestaat uit de letters a, b, d, e, g, i, j, k, m, n, 0, p, t, u en w. De Kapauku g heeft de neiging zich lateraal te ontwikkelen en benadert daardoor gl en wanneer een k wordt voorafgegaan door o of u, heeft deze k een labiale tendens en benadert daardoor kw. Drie woorden zijn verbonden door verbindingstekens, wanne er de vorm van het grondwoord niet duidelijk is en het persoonlijk voor· naamwoord niet van het grondwoord kan worden gescheiden, b.v. naimai-i--kanii-menii noogei-akoogei·ogeme
"geven aan mij, geven aan jou, geven aan hem" "mijn vriend, jouw vriend, zijn vriend". MARION DOBLE
CONTENTS
Kapauku-Malayan; Dutch; English.
1
Malayan-Kapauku
53
Dutch-Kapauku .
91
English-Kapauku
121
