Algemeen – Regelgeving Beschrijving Voor effectenspecialisten bestaan verschillende regels waarbij compliance van toepassing is. Hier volgen vijf situaties waarin deze regelgeving naar voren komt. Stap 1: Waarom zo geheimzinnig? Stap 2: Gebruik van informatie door en voor cliënten. Stap 3: Hoe hoog moet die Chinese muur zijn? Stap 4: Een mooie tip! Stap 5: (On)gebruikelijk? Stap 1: Waarom zo geheimzinnig? Johan Peters (directeur van een beursgenoteerde onderneming) vraagt André Broekema (accountmanager bij de bank) om aandelen te kopen. Johan heeft liever niet dat iemand ervan hoort. André vraagt zich af of er iets aan de hand is. Het gesprek tussen Johan en André is te vinden in de bijgevoegde aanvullende gegevens. Johan Peters, directeur van Solnet NV, een beursgenoteerde onderneming in de IT-sector, belt naar André Broekema, zijn accountmanager van NederCash Bank. ‘Kan je voor mij 20.000 aandelen Brikker kopen?’, vraagt Johan aan André. ‘Geen probleem’, reageert André. ‘Eh, zou je de order met de grootst mogelijke discretie willen uitvoeren, ik heb liever niet dat je collega’s hiervan horen’, vraagt Johan vlak voordat ze het gesprek willen beëindigen. ‘Wat een rare vraag’, denkt André en hij realiseert zich op dat zelfde moment dat Peters het wel eens heeft gehad over de gezamenlijke squashpartijtjes die hij regelmatig heeft met de directie van Brikker. André heeft zelf ook een positie in Brikker. Zou er iets aan de hand zijn bij Brikker? Dat kan hem misschien nog wel geld opleveren! Zou hij zijn andere klanten kunnen adviseren om Brikker te kopen? Dat kan ze misschien ook wel geld opleveren! Concreet weet hij immers helemaal niets, of is er toch sprake van voorwetenschap? De beurs is nog niet open en hij heeft nog een half uur de tijd om te bedenken wat hij zal doen. Wat moet André in dit geval NIET doen?
a) Ondanks het uitdrukkelijke verzoek van Johan de transactie stil te houden, vraagt André advies bij de Compliance Officer van de bank over de te volgen handelswijze. Feedback: Onjuist. Alle medewerkers van de bank, dus ook een beleggingsadviseur, kunnen voor advies over de regeling privébeleggingtransacties en dilemma's betreffende voorwetenschap terecht bij de Compliance Officer. In geval van twijfel over bepaalde zaken is het zeer sterk aan te raden dit te doen. In het kader van de 'klikplicht' zal hij ook formeel,
met naam en toenaam, de order en transactie moeten melden bij de Compliance Officer en deze zal het vermoeden van handel met voorwetenschap moeten melden bij de toezichthouder, de AFM. b) André voert de order conform opdracht uit en adviseert een aantal van zijn klanten ook aandelen in onderneming Brikker te kopen. Feedback: Juist. Met deze actie zou André Broekema wel eens de fout in kunnen gaan. Hij twijfelt of deze order voortkomt uit voorwetenschap. Hij mag om die reden, noch voor klanten, noch voor hemzelf, iets doen met de informatie. In het kader van de 'klikplicht' zal hij ook formeel, met naam en toenaam, de order en transactie moeten melden bij de Compliance Officer en deze zal het vermoeden van handel met voorwetenschap moeten melden bij de toezichthouder, de AFM. c) Hij gaat in gesprek met Johan Peters teneinde de beweegredenen van de kooporder te achterhalen. Feedback: Onjuist. Hoewel het niet altijd mogelijk is om de beweegredenen van de opdrachtgever van een effectenorder te achterhalen, zou André dit toch kunnen proberen. Uit dit gesprek kan nadere informatie komen die ofwel zijn vermoeden van voorwetenschap kan bevestigen, dan wel kan aantonen dat de wijze van opdracht geven van de effectenorder door de opdrachtgever legitiem is.
Stap 2: Gebruik van informatie door en voor cliënten. In het aanvullende voorbeeld blijkt een beleggingsadviseur vertrouwelijke informatie aan zijn cliënten te hebben medegedeeld. NederCash Bank heeft in januari een secondary placement (tweede emissie) verzorgd in aandelen Unitech N.V. Om deze emissie tot een succes te maken, delen de nieuwe aandelen volledig mee in het dividend over het lopende boekjaar. Het voornemen tot de emissie werd daarvoor onder andere besproken binnen de emissieafdeling van de bank. Met name de gekozen dividendpolitiek blijkt onder de medewerkers van NederCash een verrassing; dat is nog eens goed nieuws voor de beleggers! De huidige aandeelhouders zullen minder gelukkig zijn met de verwatering van het kapitaal. De informatie rond het dividend werd ook besproken op de beleggingsafdeling van NederCash. "Wel voor je houden hoor", werd er nog gezegd. De inschrijving op de emissie was eind maart en begin april werden de stukken toegewezen. De inschrijving blijkt een succes. Naar verhouding hebben veel cliënten van NederCash op de aandelenemissie ingeschreven. Bij een onderzoek door de Compliance Officer naar de inschrijvingen bij NederCash blijkt dat veel klanten oude aandelen hebben geruild voor nieuwe. Eén van de beleggingsadviseurs blijkt achteraf de vertrouwelijke informatie aan zijn cliënten voor de emissiedatum te hebben medegedeeld. Welke van de volgende beweringen over de handelswijze van de beleggingsadviseur met betrekking tot het doorgeven van vertrouwelijke informatie is JUIST? a) De beleggingsadviseur handelde in het s: belang van de cliënten door direct alle hem ter beschikking staande informatie te delen met zijn cliënten. Hierdoor wordt een 'level playing field' gewaarborgd.
Feedback: Onjuist. De beleggingsadviseur had de vertrouwelijke (koersgevoelige) informatie nooit aan cliënten mogen mededelen. Het betekent een schending van de vertrouwelijke behandeling van gevoelige informatie, een ongelijke verspreiding van gevoelige informatie en een overtreding van het 'tipverbod' zoals beschreven in de Wft artikel 5:57. b) De beleggingsadviseur mag dergelijke vertrouwelijke informatie niet met cliënten delen en is hiermee in overtreding van de Nadere Regeling gedragstoezicht effectenverkeer 2002 en de DSI-Gedragscode. Feedback: Juist. Een beleggingsadviseur mag niet-openbare, vertrouwelijke (koersgevoelige) informatie nooit aan cliënten mededelen, ook niet als de cliënt en niet de adviseur hier voordeel mee haalt. Dit is in strijd met het 'tipverbod' uit de Wft, artikel 5:57. c) De beleggingsadviseur mag deze vertrouwelijke informatie wel aan zijn cliënten mededelen, als hij dit maar aan al zijn cliënten tegelijkertijd doet. Feedback: Onjuist. Een beleggingsadviseur mag niet-openbare, koersgevoelige informatie nooit aan cliënten mededelen. Het betekent een schending van de vertrouwelijke behandeling van gevoelige informatie en een ongelijke verspreiding van gevoelige informatie. Ook is het in strijd met het 'tipverbod' uit de Wft, artikel 5:57.
Stap 3: Hoe hoog moet die Chinese muur zijn? Mark Hogenboom heeft een vraag met betrekking tot de inschrijving op een emissie. Hij neemt contact op met Andrea, het hoofd van de afdeling Emissies. Andrea stelt voor dat Mark contact opneemt met Bert, de Compliance Officer. In de aanvullende gegevens is meer informatie over deze situatie te vinden. De NederCash Bank is beursgenoteerd en heeft onder andere een afdeling Beleggingsanalyse, een afdeling Vermogensbeheer, een afdeling Beleggingsadvies en een afdeling Emissies. Alle medewerkers van deze afdelingen worden door de bank aangemerkt als insider. De bank is net opgetreden als lead manager bij een emissie van Micro-Solutions, een IT-fonds. Micro-Solutions staat erg goed aangeschreven in de financiële pers en sommige medewerkers van de afdeling Beleggingsadvies hebben ook zelf ingeschreven op de emissie. Desondanks valt de inschrijving op de emissie erg tegen. Directeur Mark Hogenboom belt met Andrea, hoofd van de afdeling Emissies, en wil uitleg over de tegenvallende inschrijvingen. Mark: ‘Andrea, heb jij een idee hoe het komt dat de inschrijving zo tegenvalt? Kunnen we onze mensen van Beleggingsadvies en Vermogensbeheer niet vragen om wat promotie te maken?’ Andrea: ‘Ik weet eigenlijk niet of we dat wel kunnen doen nu we zelf lead manager zijn en daar komt nog bij dat veel van mijn collega’s zelf al hebben ingeschreven.’ Andrea stelt voor dat Mark contact opneemt met Bert, de Compliance Officer.
Wat is het meest waarschijnlijke advies van Bert aan Mark Hogenboom over de geschetste situatie? a) "Onze bank treedt op als lead manager bij deze emissie. In dat geval mogen de medewerkers van de afdeling Beleggingsadvies noch voor klanten, noch voor zichzelf inschrijven op deze emissie." Feedback: Onjuist. Medewerkers van een afdeling Beleggingsadvies mogen in principe inschrijven op een emissie waarbij de bank een rol als lead manager speelt, zowel voor klanten als voor zichzelf. Zolang dat maar gebeurt op basis van informatie die algemeen beschikbaar is. Chinese Wall’s moeten ervoor zorgen dat informatie van de emissieafdeling niet bij de overige afdelingen komt. b) "De bank moet altijd het belang van de cliënt voor laten gaan boven het eigen belang. Aangezien het fonds erg goed staat aangeschreven, kunnen de medewerkers van de afdeling Beleggingsadvies adviseren om in te schrijven op de emissie en kunnen de stukken die overblijven in de portefeuilles van Vermogensbeheer worden opgenomen." Feedback: Onjuist. De bank dient over Chinese Wall's te beschikken, waarbij er een scheiding moet worden aangebracht tussen het emissiebedrijf en het overige effectenbedrijf. Medewerkers van een afdeling Beleggingsadvies mogen in principe inschrijven op een emissie waarbij de bank een rol als lead manager speelt, zowel voor klanten als voor zichzelf. Zolang dat maar gebeurt op basis van informatie die algemeen beschikbaar is. c) "De afdelingen Beleggingsadvies en Vermogensbeheer moeten onafhankelijk opereren van de afdeling Emissies. Inschrijven kan en mag dus zolang de onafhankelijkheid ook gewaarborgd is." Feedback: Juist. Dit advies is het meest waarschijnlijk. Een bank dient over adequate Chinese Wall’s te beschikken, waarbij er een scheiding moet worden aangebracht tussen, in dit geval, de afdeling Emissies en de afdelingen Beleggingsadvies en Vermogensbeheer.
Stap 4: Een mooie tip! Bert (financieel adviseur) vraagt de Compliance Officer om raad naar aanleiding van een telefoongesprek met een cliënt. In de bijgevoegde aanvullende gegevens staat meer over deze situatie beschreven. Op een dag wordt Bert Bakker, financieel adviseur bij NederCash bank, opgebeld door de heer Zandstra, een cliënt van de bank die actief belegt in aandelen. "Ik wil direct een order inleggen met een tegenwaarde van EUR 50.000,- in het fonds BioTech." Bert verbaast zich over de order van Zandstra. Hoewel Zandstra een redelijk actief belegger is, heeft hij nog nooit in BioTech of soortgelijke aandelen uit die sector belegd. Dit past ook helemaal niet bij zijn in het verleden gedane beleggingen die voornamelijk bestonden uit aandelen uit de finance sector. Het sluit nauwelijks aan bij zijn risicoprofiel vanwege het hoge risico van dit aandeel, het fonds bestaat pas 1 jaar.
Bert heeft net een cursus zorgplicht gedaan en probeert Zandstra nog tot andere gedachten te brengen. Zandstra geeft aan dat hij gisteren bij een receptie is geweest en heeft gesproken met de CEO van BioTech. Er zijn gesprekken gaande met de concurrent van BioTech en mogelijk worden ze wel overgenomen. Bert weet zich nog van de interne web based training over de wet Marktmisbruik een zogenaamde `klikplicht` te herinneren. "Toch maar even de Compliance Officer bellen, want dit wordt wel erg ingewikkeld…". Wat is het meest waarschijnlijke advies van de Compliance Officer aan Bert over de geschetste situatie? a) "Zandstra heeft een order ingelegd. De order is nog niet uitgevoerd, dus dit hoeven we niet te melden aan de AFM. Pas als de order is uitgevoerd, moet de transactie worden gemeld aan de AFM." Feedback: Onjuist. De klikplicht geldt zowel voor een transactie als een opdracht tot een transactie. b) "Indien wij een redelijk vermoeden van handel met gebruik van voorwetenschap hebben over de order van Zandstra, dan moeten we dit melden aan de AFM." Feedback: Juist. Dit advies is het meest waarschijnlijk. De bank is inderdaad verplicht om bij een redelijk vermoeden van handel met gebruik van voorwetenschap, dit vermoeden direct te melden aan de AFM. Ook al is de order nog geen transactie geworden. c) "Om te bepalen of Zandstra met gebruik van voorwetenschap heeft gehandeld, zullen we eerst de zaak moeten bewijzen. We lopen anders de kans dat we aansprakelijk worden gesteld." Feedback: Onjuist. Het is niet nodig om te bewijzen dat er daadwerkelijk sprake is van voorwetenschap. De bank is verplicht om bij een redelijk vermoeden van handel met gebruik van voorwetenschap, dit vermoeden direct te melden aan de AFM. Ook al is de order nog geen transactie geworden.
Stap 5: (On)gebruikelijk? Heinz vraagt zich af hoe het zit met de vereisten rond het melden van ongebruikelijke transacties (zie aanvullende gegevens). Hij vraagt het de Compliance Officer. "Amerikaanse bank moet forse boete betalen, omdat niet aan de verplichtingen betreffende ‘suspicious activity reporting’ zijn voldaan". ‘Ik ben blij dat we geen vestiging in de Verenigde Staten hebben’, denkt Heinz Bonekamp van NederCash als hij ‘s ochtends het Financieel Dagblad leest. ‘Is die regelgeving daar niet erg ver doorgeslagen?’, mijmert Heinz. ‘Maar hoe zit het ook al weer bij ons met de vereisten rond het melden van ongebruikelijke transacties? Ik zie en hoor er weinig van, dus dit zal bij ons zo’n vaart wel niet lopen.’
Heinz neemt zich voor om Bert, de Compliance Officer, te vragen of NederCash hier ook wel eens mee te maken heeft. Twee weken later ziet hij de Compliance Officer en vraagt hem meteen of de effectenafdeling van NederCash ook te maken kan krijgen met ongebruikelijke transacties in de zin van de Wet melding ongebruikelijke transacties (Wet MOT). Wat is het antwoord dat Heinz moet krijgen? a) Melding van ongebruikelijke transacties is alleen verplicht in geval van transacties en NIET van voorgenomen transacties. Feedback: Onjuist. Melding is verplicht van transacties of voorgenomen transacties. Dus ook als de effecteninstelling de transactie voor een klant niet heeft verricht, maar de voorgenomen transactie van de klant wel als ongebruikelijk kan worden aangemerkt, moet dit worden gemeld aan het Meldpunt MOT. b) De ongebruikelijke transacties waarbij een vermoeden bestaat van witwassen moeten in het kader van de klikplicht onverwijld worden gemeld aan de AFM. Feedback: Onjuist. Weliswaar moeten de transacties onverwijld worden gemeld (en in ieder geval binnen 14 dagen nadat het ongebruikelijke karakter van de transactie is vastgesteld), maar de melding moet plaatsvinden aan het Meldpunt MOT. c) Transacties waarbij aanleiding is om te veronderstellen dat ze verband kunnen houden met witwassen of financiering van terrorisme moeten worden gemeld aan een speciaal hiervoor opgericht meldpunt. Feedback: Juist. Transacties waarbij op basis van zogenoemde subjectieve indicatoren kan worden vastgesteld dat deze mogelijk gebruikt worden voor, of onderdeel zijn van een witwastransactie moeten gemeld worden bij het meldpunt MOT.
