Bijlagen/kaarten Nota
Steenbokstraat 10 Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn [T] (055) 527 29 11 [F] (055) 527 27 04 [E]
[email protected] [I] www.veluwe.nl
Visbeleid
Datum Opgemaakt door Afdeling
14 augustus 2007 Planvorming
Blad 2 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Inhoudsopgave Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
1 Passeerbaarheid van stuwen, sluizen en gemalen 2 Functietoekenning wateren 3 Doelsoorten 4 Exoten 5 Verspreiding Aal 6 Verspreiding Beekprik 7 Verspreiding Bermpje 8 Verspreiding Bittervoorn 9 Verspreiding Brasem 10 Verspreiding Elrits 11 Verspreiding Grote Modderkruiper 12 Verspreiding Kleine modderkruiper 13 Verspreiding Rivierdonderpad 14 Verspreiding Serpeling 15 Verspreiding Winde 16 Prioritering voor het opheffen van migratieknelpunten 17 Beschrijvingen vispassages 18 Visstandbeheercommissies 19 Visstand Beheer Commissie Veluwe (concept)
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 23 25
Blad 3 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 1 Passeerbaarheid van stuwen, sluizen en gemalen
Blad 4 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 2 Functietoekenning wateren
Blad 5 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 3 Doelsoorten
Blad 6 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 4 Exoten
Blad 7 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 5 Verspreiding Aal
Blad 8 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 6 Verspreiding Beekprik
Blad 9 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 7 Verspreiding Bermpje
Blad 10 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 8 Verspreiding Bittervoorn
Blad 11 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 9 Verspreiding Brasem
Blad 12 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 10 Verspreiding Elrits
Blad 13 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 11 Verspreiding Grote Modderkruiper
Blad 14 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 12 Verspreiding Kleine modderkruiper
Blad 15 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 13 Verspreiding Rivierdonderpad
Blad 16 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 14 Verspreiding Serpeling
Blad 17 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 15 Verspreiding Winde
Blad 18 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 16 Prioritering voor het opheffen van migratieknelpunten
Blad 19 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 17 Beschrijvingen vispassages
Inleiding Grofweg kan gesteld worden dat er 2 soorten vispassages zijn. Dit zijn “natuurlijke” en technische vispassages. De natuurlijke vispassage kenmerken zich vooral door het natuurlijke karakter van de vispassage. Het betreft kunstmatig aangelegde “beekjes of riviertjes” die een barrière passeren. De technische vispassages kenmerken zich door de afwezigheid van een natuurlijk karakter. Het betreft hier functionele bakken of goten. Op dit schaalniveau zijn de volgende voor- en nadelen te noemen: Voordeel Nadeel voordeel Natuurlijke vispassages
nadeel Veel ruimte gebruik
Esthetisch aantrekkelijk Meer (ecologische) toepasbaar
functies
Kan als extra berging fungeren Technische vispassages
Weinig ruimte gebruik
Esthetisch minder aantrekkelijk
Zeer kleine debieten mogelijk
Heeft geen extra waarde
Natuurlijke vispassages Binnen het segment vallen de volgende vispassages; • Meanderen van wateren in plaats van stuwen • Stenen of houtige visdoorgangen • Stroomversnellingen/”bergbeek” • Cascade/V-vormige bekken overlaat Al deze vispassages hebben als hoofdindicator het gebruik van de verhanglijn om een hoogte te overbruggen. Bij de cascade en bergbeek is het verhang zo groot dat er stenen
Blad 20 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
nodig zijn om de waterstroom te vertragen. Binnen het waterschap zijn deze vispassages al veel toegepast. Bij de stenige of houten visdoorgangen worden ook houten of stenig elementen gebruikt om de stroomsnelheid te breken maar deze, houtige of stenen elementen, zijn, in aantal, veel geringer dan bij de cascade. De voor- en nadelen zijn:
voordelen Natuurlijke vorm is weer hersteld
Nadelen Bijna nooit mogelijk
Stenen of houtige visdoorgangen
Redelijk inheems uiterlijk
Moeilijk te berekenen
“Bergbeek”
Korte lengte
Cascade/V-vormige overlaat
Korte lengte mogelijk
Beek kan uiterlijk krijgen van Zwitserse bergbeek i.p.v. Nederlandse beek Vooral bij de toepassing van drempels zijn de vispassages niet voor alle vissen te passeren. De vis moet springen en dat kan veel inheemse vis niet.
Meanderen in plaats van stuw
De kosten voor de aanleg variëren zeer. Dit is namelijk afhankelijk van benodigde grondaankoop en de aankleding. Bij grote lengten (klein verhang) zou alleen grondverzet nodig kunnen zijn terwijl bij kleinere lengte (groot verhang) er veel oever en bodemverdediging nodig is.
Technische vispassages Binnen dit segment vallen de volgende vispassages: • Verticalslot-vispassage • De Wit vispassage • Meyberg vispassage • Hevelvispassage
Blad 21 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
• Vissluis Al deze constructie zijn kokervormig. Een vertical-slot vispassage is niet meer dan een aantal open bakken van ± 0.8-1.2 m breed achter elkaar. De afscheidende schotten bevatten over de gehele hoogte een sleuf waar het water en de vissen doorheen kunnen. De koker ligt naast de barrière. Bij een de Wit vispassage is de hoogte van de sleuf gelimiteerd waardoor er een kleiner debiet door kan. De Meyberg vispassage is specifiek bedacht voor het passeren van een stuw. De vispassage hangt aan de klep in plaats van naast de klep. De hevelvispassage is een gesloten koker die over of door de barrière gaat. De vissluis werkt net als een schutsluis voor boten. In plaats van een continue waterstroom, zoals alle voorgaande vispassages, vindt hier een batch-gewijze waterstroom (en visstroom) plaats.
voordelen
nadelen Debiet reageert sterk op peilschommelingen Oppervlakte oriënterende vissen passeren de vispassage moeilijker
Vertical-slot
Voor alle vis passeerbaar
De Wit
Voor alle vis passeerbaar
Meyberg
Voor alle vis passeerbaar
Maximaal te overbruggen hoogte verschil is 60 cm Mogelijk moet de stuwklep constructie en aandrijving aangepast worden Is nog nooit toe gepast
Hevel
Voor alle vis passeerbaar
Meer onderhoud nodig
Vissluis
Voor alle vis passeerbaar
Meer onderhoud nodig Geen continue stroom
Kosten De kosten voor de aanleg van een technische vispassage zijn afhankelijk van de grondslag, de aanwezige oever- en bodembescherming en het te overwinnen hoogte
Blad 22 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
verschil en de water diepte. Uitgaande van een ongunstige grondslag en een waterdiepte van 1 m. Kan met een bedrag gerekend worden van ± € 8.500,-- (all-inn) per “trede” van 5 cm.
Afweging De keuze voor de toe te passen vispassage berust in eerste instantie op de beschikbare ruimte. Daarnaast is de doel vissoort die de vispassage moet kunnen passeren natuurlijk bepalend. Globaal gesproken kan gezien de samenstelling van het beheersgebied van waterschap Veluwe gesteld worden dat de technische vispassage vooral in de polders kan worden toegepast. De natuurlijke vispassages zal meer op het Veluwe massief en de bij behorende beken toe gepast kunnen worden.
Blad 23 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 18 Visstandbeheercommissies (website sportvisserij Nederland)
Visstandbeheercommissies De wereld van het visstandbeheer is flink aan het veranderen. Naast hengelsportverenigingen en beroepsvissers houden ook waterbeheerders en natuurbeheerders zich steeds meer vis en het beheer van de visstand bezig. Een meer integrale benadering van het visstandbeheer is daarom noodzakelijk. Om dit integrale beheer vorm te geven heeft de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (voorheen Landbouw, Natuurbeheer en Visserij) de oprichting van Visstandbeheercommissies (VBC's) voor de Rijksbinnenwateren verplicht gesteld. In het Rijksbeleid (Beleidsbesluit Binnenvisserij, september 1999) is de uitvoering van integraal visstandbeheer in VBC's een speerpunt
Het doel van VBC´s Het doel van een Visstandbeheercommissie is het vormgeven en uitvoeren van het visstandbeheer en het visserijkundig gebruik in een gebied. Op basis van gezamenlijke doelstellingen worden afspraken gemaakt over het beheer en de bevissing. Hierbij moet rekening gehouden worden met doelstellingen van het water- en natuurbeheer. In VBC's werken hengelsportverenigingen en beroepsvissers dus samen met water- en natuurbeheerders aan integraal visstandbeheer.
Hoe werkt een VBC? In een VBC hebben de visrechthebbenden en eventuele vergunning- en machtiginghouders van een gebied zitting. Daarnaast worden water- en natuurbeheerders uitgenodigd om als overlegpartner plaats te nemen in de commissie. Voor de Rijksbinnenwateren is de instelling van VBC's verplicht gesteld. Het uitgangspunt is dat voor wateren die wat betreft beheer één geheel vormen er ook één VBC komt. Daarvoor is een reeks zogenaamde visserijkundige eenheden aangewezen. Voor de overige wateren stimuleert de overheid de oprichting van VBC's. Niet voor elk water hoeft een aparte VBC opgericht te worden. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld om regionale VBC's in te stellen voor de wateren die binnen het beheergebied van een waterschap vallen. De verantwoordelijkheid voor het instellen en functioneren van VBC's voor de Rijksbinnenwateren ligt bij de visrechthebbenden. De samenstelling van een VBC wordt door alle visrechthebbenden in overleg bepaald. Vergunning- en machtiginghouders dienen bij de VBC te worden betrokken. Afspraken over de samenstelling van de VBC en over de bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de verschillenden partijen kunnen worden vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst (convenant).
Blad 24 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Voordelen van een VBC • Goed en planmatig beheer leidt, binnen de mogelijkheden van het watersysteem, tot een duurzame en aantrekkelijke visstand. Met "verstandig gebruik" als voorwaarde is daarmee ook een duurzame visserij mogelijk. • De instelling van een VBC draagt bij aan professionalisering van het visstandbeheer, waardoor beter omgegaan wordt met menskracht en middelen. • De VBC werkt als centraal aanspreekpunt, spreekbuis en overlegorgaan. Er is duidelijkheid en structuur voor de visrechthebbenden onderling en met wateren natuurbeheerders. • Het geven van adviezen, ondersteuning en financiële middelen voor het uitvoeren van beheerplannen en onderzoek wordt doelmatiger. • Er is één overlegplatform (één aanspreekpunt) voor alle partijen in het visstandbeheer. • Er is een betere en meer gestructureerde afstemming ten behoeve van het integraal waterbeheer mogelijk. • Het visstandbeheer wint aan kwaliteit en draagt zo bij aan het vergroten van de ecologische kwaliteit van (vis)wateren. • Het draagvlak voor beheermaatregelen door water- en natuurbeheerders kan door overleg en voorlichting vergroot worden, bijvoorbeeld bij grootschalige water- en oeverinrichting (bijvoorbeeld de aanleg van • natuurvriendelijke oevers).
Blad 25 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Bijlage 19 Visstand Beheer Commissie Veluwe (concept)
PARTIJEN
-
Waterschap Veluwe te Apeldoorn Hengelsportfederatie Oost-Nederland te Heino Federatie Randmeren De gezamenlijke niet bij een federatie aangesloten hengelsportverenigingen
Artikel 1
Algemeen
a. Door partijen wordt met de ondertekening van deze overeenkomst de Visstand Beheer Commissie Veluwe, hierna genoemd VBC-Veluwe, of kortweg VBC, opgericht voor de wateren in beheer van Waterschap Veluwe. b. De VBC is een ambtelijk overlegplatform en adviesorgaan voor besturen van de waterbeheerder en alle visstandbeheerders respectievelijk visrechthebbenden in het beheersgebied Veluwe. c. De gezamenlijke niet bij een federatie aangesloten hengelsportverenigingen, de gezamenlijke beroepsvisserij, (natuur)terrein beherende instanties en/of gemeenten kunnen partij worden indien en zover zij de wens te kennen geven om tot deze overeenkomst toe te treden.
Artikel 2
Doelstelling
a. De VBC heeft tot doel het organiseren van een structureel overleg in brede zin, waarbij de waterbeheerder en de visstandbeheerder(s) elkaar op hoofdlijnen informeren en (laten) adviseren over onderwerpen als gebruik van wateren voor hengelsport, inrichting en beheer van watergangen, vergunningverlening en handhaving, visstandbeheer, peilbeheer en ecologie, monitoring en aanverwante onderwerpen. b. De VBC beoogt verbetering van de samenwerking, uitwisseling van kennis en informatie, communicatie en draagvlakverwerving en coördinatie en afstemming van beleid en uitvoering van maatregelen, op het raakvlak van water- en visstandbeheer in het algemeen. c. De VBC dient als kader voor de realisatie van ecologische doelen voor de visstand van de Europese Kaderrichtlijn Water in het bijzonder.
Blad 26 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Artikel 3
Samenstelling
a. Vertegenwoordigers van de partijen (maximaal 2 per organisatie) die deze overeenkomst sluiten nemen deel aan de VBC. b. De niet bij een federatie aangesloten hengelsportverenigingen kunnen zich door ten hoogste 2 afgevaardigden laten vertegenwoordigen. c. Vanwege specifieke betrokkenheid en/of deskundigheid kunnen in onderling overleg andere personen van de deelnemende partijen en/of andere partijen voor een overleg worden uitgenodigd. d. De leden van de VBC worden benoemd door de partij die zij vertegenwoordigen. e. De leden worden benoemd voor een periode van drie jaar en zijn herbenoembaar. Bij een tussentijdse vacature wordt door de desbetreffende partij een nieuwe vertegenwoordiger benoemd. f. De leden kunnen zich in vergaderingen laten vervangen.
Artikel 4
Taakverdeling
a. De leden wijzen uit hun midden een voorzitter en een secretaris aan. De voorzitter is belast met de leiding van de vergaderingen. Bij afwezigheid van de voorzitter wordt door één van de overige leden voorzien in tijdelijke vervanging. c. In onderling overleg wordt geregeld wie het secretariaat voert, dit kan een ander persoon zijn dan een VBC-lid. d. De taken van het secretariaat zijn onder meer het uitnodigen voor vergaderingen, het versturen van stukken, het maken van besprekingsverslagen en het (ook digitaal) archiveren. e. Agendapunten alsmede voorstellen tot uitnodiging van externen/deskundigen kunnen door alle VBC-leden tot 2 weken voorafgaande aan een vergadering worden ingebracht. f. Voor de bijeenkomst van de VBC wordt door het secretariaat een agenda met stukken opgesteld die een week voor de bijeenkomst verspreid wordt onder de vertegenwoordigers van deelnemende partijen en eventuele adhoc genodigden. g. De secretaris verzorgt de notulering van de vergadering en draagt zorg dat de leden van het platform en de eventueel aanwezige ad-hoc genodigden daarvan tijdig kennis kunnen nemen. h. De leden van de VBC hebben de verantwoordelijkheid de partijen die zij vertegenwoordigen, te informeren over de voortgang, werkzaamheden en ontwikkelingen met betrekking tot het platform en het werkgebied. b.
Blad 27 van 27
Bijlagen/kaarten Nota Visbeleid
Artikel 5
Werkwijze
a. De VBC vergadert in beginsel twee maal per jaar of zoveel vaker als door de deelnemende partijen gewenst geacht wordt. b. De directe kosten verbonden aan het functioneren van de VBC komen ten laste van de deelnemende partijen (reis- en salariskosten). c. De vergaderruimte wordt ter beschikking gesteld door Waterschap Veluwe. In overleg kan roulerend op locatie worden vergaderd. d. Adviezen vanuit de VBC worden door de VBC-leden ingebracht in de eigen organisaties. De organisaties zijn zelf verantwoordelijk voor vertaling van adviezen naar beleid. e. Deze overeenkomst heeft een looptijd van drie jaar na datum van ondertekening Na drie jaar wordt de overeenkomst en het functioneren van de VBC geëvalueerd en wordt de overeenkomst zonodig aangepast en daarna telkens verlengd met drie jaar. Partijen kunnen drie maanden voor het verstrijken van de periode van drie jaar te kennen geven uit de VBC te willen treden. Eventuele nieuwe partijen kunnen zich in deze periode aanmelden. f. Aanvullingen of wijzigingen van deze overeenkomst kunnen, ook tussentijds, doorgevoerd worden na instemming van de deelnemende partijen. Artikel 6
Communicatie
a. De leden van de VBC dragen zorg voor de interne communicatie (zie artikel 4.h). b. Voor de externe communicatie wordt door de VBC m.m.v. de communicatiedeskundigen van de organisaties in het eerste jaar van de VBC een communicatieplan opgesteld en uitgevoerd. ONDERTEKENING Datum: --……. september 2007 Plaats: Apeldoorn
Naam: ---------------------voorzitter Hengelsportfederatie Oost-Nederland Handtekening Naam: ir. G. Verwolf dijkgraaf Waterschap Veluwe Handtekening