K l i n i s c h C h e m i s c h H e m a t o l o g i s c h L a b o r a t o r i u m & T r o m b o s e d i e n s t
KCHLnieuws KCHLnieuws januari 2015
Inhoudsopgave:
Wijziging feces testen; -Bloed in feces, iFOBT per 6 januari 2015 -Calprotectine in feces per 26 januari 2015 Lean: PDF ’ s in EMD
1
3
Analyses afgeschaft/ 4 verwijderd uit het pakket van KCHL aanvragen Uitbreiding analyses bij 4 de afdeling DNA diagnostiek van het KCHL Implementatie van de 4 Point of Care ( POC ) glucose meter: ’ de StatStrip ’
Wijziging feces testen Bloed in feces, iFOBT per 6 januari 2015 Waarom deze test? De immunochemische fecal occult blood test ( iFOBT ) is sensitiever en specifieker dan de huidige guaiac test.
Wijziging in techniek
• De iFOBT toont specifiek bloedverlies in het colon aan. • De iFOBT is positief bij 15 ug Hb/g feces ( dit komt overeen met 75 ng/ml of ongeveer 1 μl bloed per gram feces, afhankelijk van de Hb concentratie van het bloed ) . Ter vergelijking, onze huidige test is positief bij 300 ug Hb/g feces. • De iFOBT is specifiek voor humaan hemoglobine.
KCHLnieuws
KCHLnieuws is een uitgave van het Klinisch Chemisch Hematologisch Laboratorium & Trombosedienst en wordt per e-mail toegestuurd aan de medisch specialisten van het St. Elisabeth Ziekenhuis en het TweeSteden ziekenhuis alsmede aan de huisartsen in de regio. Deze uitgave is eveneens te zien op de website www.kchl.nl.
• De iFOBT is minder belastend voor de patiënt: Er zijn geen dieet- en medicijnrestricties, tegenover een 3daags dieet en beperkt medicijngebruik bij de huidige test. Er hoeft slechts eenmaal ontlasting verzameld te worden, in tegenstelling tot de drie verzamelingen die nodig zijn voor de huidige test. • Een soortgelijke iFOBT test,
K C H L n i e u w s - januari 2015
met hetzelfde testprincipe, wordt gebruikt in het landelijk bevolkingsonderzoek naar darmkanker dat vanaf 2013 van start is gegaan. • De test zal dagelijks worden uitgevoerd. betekent de uitslag? De uitslag van de iFOBT zal kwantitatief worden weergegeven. Er wordt een afkapgrens van 75 ng/ml gehanteerd. Deze grens werd aanvankelijk ook voor het bevolkingsonderzoek aangehouden maar het RIVM heeft de grens voor screening per juli 2014 verschoven naar een afkapwaarde van 234 ng/ml. Doordat de test specifiek is voor colonbloedingen worden hoge gastro-intestinale ( m et name maag ) bloedingen, in tegenstelling tot de huidige test, Wat
Vervolg op blz. 2 Bij vragen of opmerkingen n.a.v. dit bulletin kunt u contact opnemen met het KCHL, tel. 013-5398014 of 013-4655338. 1
K l i n i s c h C h e m i s c h H e m a t o l o g i s c h L a b o r a t o r i u m & T r o m b o s e d i e n s t
Vervolg van blz. 1 minder snel opgemerkt met de iFOBT. Door de specificiteit van de iFOBT voor humaan hemoglobine zullen geen vals positieve resultaten meer gevonden worden door dierlijk bloed als gevolg van het niet ( goed ) volgen van het dieet bij de huidige test. Voor poliklinische patiënten is het belangrijk dat zij de ontlasting binnen 24 uur na verzameling afgeven bij de polikliniek bloedafname van het ETZ of een van de prikposten van Diagnostiek Brabant.
Aanvragen
Calprotectine in feces, per 26 januari 2015 De bepaling van calprotectine in feces wordt vooral gebruikt als eerste screening van patiënten met buikklachten ter differentiatie tussen prikkelbare darmsyndroom ( IBS ) en chronisch inflammatoire darmaandoeningen ( inflammatory bowel disease, IBD ) . Een calprotectine concentratie van 50 μg/g wordt vanuit de literatuur vaak als klinische beslisgrens aangehouden. Calprotectine concentraties lager dan 50 μg/g duiden op IBS, waardoor patiënten met deze uitslag een invasieve coloscopie bespaard kan blijven. Daarnaast kan deze test ook worden gebruikt om de ziekte te monitoren.
Waarom deze test?
Calprotectine is een ontstekingsremmend eiwit dat zich in ontstekingscellen, vooral in neutrofiele granulocyten, bevindt. Bij IBD, zoals de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa, vormen zich ontstekingscellen in de wanden van de maag en de darmen. De calprotectine concentratie in de ontlasting is een maat voor het aantal ontstekingscellen in het maag-darmkanaal.
Wat wordt getest?
Wijziging in techniek De bepaling van calprotectine in feces wordt momenteel verzonden. Voortaan zal calprotectine in feces op het KCHL van het ETZ Ziekenhuis worden bepaald. Met het in huis halen van de bepaling stappen we over op een andere techniek ( van ELISA techniek ( polyclonaal ) naar EliA techniek ( monoclonaal ) ) .Uit de validatie blijkt dat de absolute waarden van calprotectine in feces bepaald met de nieuwe EliA techniek niet zomaar vergeleken kunnen worden met de huidige ELISA techniek. Een klinische validatie laat echter zien dat de EliA techniek een beter onderscheid maakt tussen patiënten zonder IBD en patiënten met IBD.
Gevolgen van de overstap op een andere techniek
• Het is mogelijk dat de waarde van de calprotectine concentratie binnen één patiënt verandert ten gevolge van de overstap op de EliA techniek. • De bepalingsfrequentie van calprotectine in feces gaat naar 1 à 2 keer per week. • Er wordt een klinische beslisgrens van 50 μg/g gehanteerd. Wat betekent de uitslag?
Normaal Bij gezonde mensen is de hoeveelheid calprotectine in de ontlasting laag: <50 μg/g. Verhoogd Bij IBD worden sterk verhoogde waarden gevonden voor calprotectine. Hoe actiever de ziekte is, des te hoger ook de calprotectinewaarde.
dr. ir. M.J.M. de Groot, klinisch chemicus K C H L n i e u w s - januari 2015
2
K l i n i s c h C h e m i s c h H e m a t o l o g i s c h L a b o r a t o r i u m & T r o m b o s e d i e n s t
Lean: PDF ’ s in EMD zichtbaar Op 12 januari 2015 gaat het KCHL van start met het doorgeven van complexe uitslagbrieven als PDF ’ s in EMD. Gedurende een gewenningsperiode van 1 maand krijgt u de papieren versie van de uitslagbrief nog toegestuurd en kunt u de uitslagbrief tevens als PDF terugvinden in het KCHL scherm ( zie figuur ) . Vanaf 12 februari 2015 stopt de papieren rapportage van complexe analyses vanuit het KCHL. Alleen daar waar het niet mogelijk is inzage te krijgen in het KCHL scherm zullen we de papieren rapportage van complexe analyses moeten blijven hanteren.
el bb n Du ikke kl
er is aanvullende informatie; dubbel klikken! De uitslag tekst "PDF" geeft aan dat er een rapport in PDF formaat beschikbaar is. "PDF" cursief: dit rapport is nog niet gecontroleerd.
Er kunnen meerdere PDF ’ s zijn.
Hier staat het rapport. Gebruik de PDF middelen om te vergroten.
Opmerking van de klinisch chemicus
J. Beljaars, systeemontwikkelaar dr. B.S. Jakobs, klinisch chemicus K C H L n i e u w s - januari 2015
3
K l i n i s c h C h e m i s c h H e m a t o l o g i s c h L a b o r a t o r i u m & T r o m b o s e d i e n s t
Analyses afgeschaft/ verwijderd uit het pakket van KCHL aanvragen • • • •
Lactaat/pyruvaat in bloed ( l actaat in AP spuit pré/post prandiaal meten volstaat) Cysteïne in urine niet meer los aan te vragen, alleen als onderdeel van het niersteenprotocol Porfyrines in feces ( geen diagnostisch toegevoegde waarde ) Mono- en disacchariden in urine ( verzendbepaling )
Uitbreiding analyses bij de afdeling DNA diagnostiek van het KCHL • •
Alfa 1 antitrypsine mutatie analyse DPD deficiëntie mutatie analyse Dr. B.J. Jakobs, klinisch chemicus
Implementatie van de Point of Care ( P OC ) glucose meter: “ d e StatStrip ” Het KCHL is in een ver gevorderd stadium met de uitrol van de nieuwe POC glucose meter “ S tatStrip ” van de firma Nova BioMedicals op locatie zuid en een start is gemaakt op locatie noord van het ETZ. Op locatie zuid zijn de verpleegafdelingen in toren 1 grotendeels over. Op de SEH en de afdelingen in toren 2 ( waar de verbouwing klaar is ) is de Nova StatStrip geplaatst om ervaring op te doen zodat op korte termijn ook de Nova StatStrip meters hier in gebruik genomen kunnen worden. Dit geldt ook voor een aantal afdelingen op locatie noord ( MEKV, VRLV,KNDV, INTV, ONCV ) . De resterende afdelingen volgen z.s.m. Vanwege alle verbouwingen, nieuwe benamingen en tussentijdse tijdelijke verhuizingen is het lastig om een goed overzicht te geven. De uitrol verloopt voorspoedig en we verwachten medio mei 2015 geheel over te zijn op de nieuwe glucose meters. Achtergrond van de glucose meter StatStrip
Vervolg op blz. 5 K C H L n i e u w s - januari 2015
4
K l i n i s c h C h e m i s c h H e m a t o l o g i s c h L a b o r a t o r i u m & T r o m b o s e d i e n s t
Vervolg blz. 4
ADRESSEN
De Nova StatStrip is een glucose meter die gebruik maakt van een teststrip methode waarbij glucose volgens onderstaand principe wordt gemeten.
St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg
Hilvarenbeekseweg 60 5022 GC Tilburg Postbus 90151 5000 LC Tilburg tel. 013 539 8014 fax. 013 535 2390
TweeSteden Ziekenhuis Tilburg
De Nova StatStrip glucose meter heeft een laser barcode scanner waarmee identificatie van de gebruiker, de patiënt, de kwaliteitscontrole en het lotnummer van de strips plaatsvindt. De StatStrip glucose meter kan worden gedocked en middels dockingstation communiceren met het software programma Aegis Poc. Op deze manier kunnen data gegenereerd in de kliniek worden binnen gehaald in het laboratoriuminformatiesysteem en als zodanig zichtbaar worden gemaakt in het EPD. De koppeling is bidirectioneel inhoudend dat data verkeer mogelijk is vanuit kliniek naar het lab en regulatie/communicatie vanuit het lab naar kliniek kan plaatsvinden ( o.a. aan/uit schakelen van de meter voor gebruik in de kliniek ) . De StatStrip glucosemeter voldoet aan de door TNO opgestelde richtlijn voor POC glucosemeters ( Glucose < 6,5 mmol TE ( total error ) < 1mmol en Glucose >= 6,5 mmol TE < 15% ) , meet en corrigeert voor de hematocriet en kent geen interferentie van lipiden of maltose. J.A.M.W. Denissen, afdelingshoofd KCHL-specieel dr. B. Jakobs, klinisch chemicus
Dr. Deelenlaan 5 5042 AD Tilburg Postbus 90107 5000 LA Tilburg tel. 013 465 5338 fax. 013 463 7583
TweeSteden Ziekenhuis Waalwijk Kasteellaan 2 5141 BM Waalwijk Postbus 90107 5141 LA Tilburg tel. 0416 682 560 fax. 0416 682 298
COLOFON
Redactie Redactie BERT WESTERHUIS BertBLOM Westerhuis AD BOB WIEGGERS
Redactieadres KCHL Redactieadres
St. Elisabeth Ziekenhuis KCHL tel.Elisabeth 013 539 2693 St. Ziekenhuis
[email protected] tel. 013-539 26 93
[email protected]
K C H L n i e u w s - januari 2015
5
