Beslispunten: (korte omschrijving zoals op besluitenlijst vermeld moet worden) 1. Besluit om kennis te nemen van de voortgang van de invoering van de omgevingsvergunning in de organisatie; 2. Besluit om in te stemmen met de intentieverklaring en dienstverleningsovereenkomst samenwerking Noord-Brabant.
Juridische omschrijving: 1. 2. 3.
Inleiding De Invoeringswet Wabo, die o.a. het overgangsrecht en de aanpassing van bestaande wetten regelt, is op 2 juli 2009 door de Tweede Kamer aangenomen. Het Besluit omgevingsrecht (Bor) en de Ministeriële regeling (Mor) geven een nadere uitwerking van de inhoud van de Wabo en worden naar verwachting in het najaar van 2009 definitief vastgesteld. De richtdatum voor invoering van de Wabo is nog steeds 1 januari 2010, maar deze datum staat vanwege automatiseringsperikelen (opnieuw) onder druk. De Wabo maakt deel uit van het pakket maatregelen om economische activiteiten te stimuleren. Door het samenvoegen van allerlei vergunningen voor onder meer bouwen, milieu, monumenten en natuurbescherming tot één omgevingsvergunning wordt gezorgd voor een vermindering van administratieve lasten en een verbetering van de dienstverlening. Zo gelden er uniforme regels en kan de nieuwe vergunning digitaal worden ingediend. Gelet op het feit dat ook de gemeente Woudrichem nog niet was gestart met het invoeringstraject is, mede gelet op de samenwerking in het Land van Heusden en Altena, gekozen voor een gezamenlijk invoeringstraject op basis van een gezamenlijk Plan van Aanpak (projectaanpak), onder aansturing van één projectleider en een gezamenlijke projectgroep. Medewerkers van de gemeente Aalburg en Woudrichem hebben de handen inmiddels ineen geslagen en zijn dus gezamenlijk aan de slag gegaan om zich bekend te maken met de wet en de organisatorische gevolgen teneinde op 1 januari a.s. Wabo-proof te zijn. Nu reeds kan worden geconstateerd dat deze samenwerking zijn voordelen oplevert en er zelfs een stimulerende werking van uitgaat. Eveneens is geconstateerd dat we snel inlopen op Werkendam en daarom ook met hen nadrukkelijk afstemming (o.a. ICT, beleidsuitgangspunten) wordt gezocht en informatie wordt uitgewisseld (o.a. procesbeschrijvingen, algemene informatie). Doel van de wet: reductie administratieve last burgers en ondernemers De nieuwe wet regelt onder meer voor welke activiteiten een vergunning nodig is en welk orgaan vergunningen verleent. In veel gevallen zijn bestaande regelingen overgenomen en is aangesloten bij de bestaande bevoegdheidsverdeling. Nieuw in dit uitvoeringsbesluit is een verruiming van het vergunningvrij bouwen. Naar verwachting zal het aantal vergunningsplichtige bouwwerken daardoor met 57 procent verminderen. Op jaarbasis betekent dit dat er per jaar ongeveer 64.000 vergunningen minder aangevraagd hoeven te worden. Daarmee komt de totale reductie van de administratieve lasten op ruim 105,5 miljoen euro per jaar voor bedrijven en ruim 25,7 miljoen euro en 18.000 uur aan tijdsbesteding per jaar voor burgers. Gevolgen voor de gemeente Met betrekking tot de invoering van de wet, de professionalisering van de handhaving en de uitvoering van de Wabo (Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving) lopen diverse onderzoeken en discussie op verschillende bestuurlijke niveau’s.
L:\UITBAK\Adviesn 2009\september 29\09-29_Wabo.doc 21-10-2009
-2Voor de gemeente heeft dit de volgende ontwikkelingen en besluiten als gevolg: 1. Invoering Wabo per 1 januari 2010 (in afwachting van de definitieve bekendmaking); 2. Samenwerking met de provincie Noord-Brabant (Intentieverklaring) en dienstverleningsovereenkomst; 3. Samenwerking met Waterschap Rivierenland; 4. Vraagstuk over regionale samenwerking met betrekking tot uitvoeringsdiensten; 5. Verkenning organisatie Vergunningverlening, Toezicht en Handhavingstaken door provincie Noord-Brabant, rapportage ‘Van Brabants bont naar Brabants maatwerk’; 6. Brabantse handhavingsstrategie ‘Zo handhaven we in Brabant’, tussentijdse evaluatie en doorontwikkeling voor 2010-2012.
Argumenten Ad 1. Invoering Wabo Algemeen De Wabo integreert en stroomlijnt bestaande procedures binnen het omgevingsrecht. De verschillende wetten blijven gewoon bestaan. De Wabo maakt het mogelijk één geïntegreerde vergunning voor bouwen, wonen, ruimte, natuur en milieu af te geven. Voor burgers en bedrijven is dit onoverzichtelijk en tijdrovend, en de verschillen kunnen zelfs leiden tot tegen strijdige vergunningvoorschriften. Door de invoering van de omgevingsvergunning komt de aanvrager centraal te staan en hoeft maar één vergunning aan te vragen. Er is ook maar één bevoegd gezag, één procedure, één besluit en eventueel maar één rechtsbeschermings-procedure. Veelal zal de gemeente de geïntegreerde omgevingsvergunning verlenen. Bij complexe bedrijven met milieuaspecten waarin naast de gemeente ook de provincie bevoegd gezag is treedt de provincie op als bevoegd Wabo-gezag. De gemeente krijgt hierbij het adviesrecht. De aanvrager beslist zelf of hij voor een geïntegreerde aanvraag kiest, of ‘deelvergunningen’ aanvraagt voor afzonderlijke toestemmingen. Dit laatste is in een aantal gevallen mogelijk, maar daarbij verliest hij wel de voordelen van een gecombineerde aanvraag, zoals één procedure en één besluit. Ook is het mogelijk om één vergunning in twee fasen aan te vragen. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als een aanvrager eerst zekerheid wil hebben of hij een bepaalde activiteit wel op een locatie mag uitvoeren. Het blijft dan wel één vergunningsaanvraag. Plan van Aanpak Op 6 juli jl. is een Plan van Aanpak door het MT vastgesteld teneinde per 1 januari 2010 Wabo-proof te zijn. Zie bijlage 1 De aanpak kent 5 fases: •
fase 1: beschrijving situatieschets en vraagstelling,
•
fase 2: inventarisatie van de nulsituatie,
•
fase 3: beschrijving gewenste situatie,
•
fase 4: veranderplan en
•
fase 5: de implementatie.
Momenteel wordt gewerkt aan de analyse van de nulsituatie. Hierbij wordt gekeken naar ons vergunningverlenings en handhavingsproces.
L:\UITBAK\Adviesn 2009\september 29\09-29_Wabo.doc 21-10-2009
-3Daarnaast wordt de huidige en de wenselijke situatie van de bestaande front-office geïnventariseerd (bepalen servicenormen). Ook worden (nog) gesprekken gehouden met de samenwerkingspartners; provincie, waterschap, Vrom, RMD en brandweer. Deze fase wordt eind september/begin oktober afgerond. Tot dusver verlopen de acties volgens planning. Om op succesvolle wijze de nieuwe wet en de daarbij behorende nieuwe werkprocessen te implementeren is het van belang dat bestuur en management voldoende betrokken is bij het proces. Naast dat de Wabo als vast agenda punt in het MT overleg is, wordt voorgesteld, nadat de analyses en keuzes zijn afgerond, in de maand november een Wabo-try-out (= interactieve workshop) te organiseren. Het idee is om dit met beide organisaties (Woudrichem en Aalburg) gezamenlijk te doen en de portefeuillehouders de rol van een burger/bedrijf te laten spelen die een omgevingsvergunning bij het gemeentelijk loket komt aanvragen. Medewerkers zullen vervolgens aan de hand van de dan beschreven werkprocessen de aanvraag in behandeling nemen. Doel hiervan is enerzijds om de complexe materie voor bestuurders op een ludieke wijze in beeld te brengen en anderzijds om te toetsen of de beschreven werkprocessen volledig en duidelijk zijn voor de medewerkers. Waar nodig kan op dat moment namelijk nog bijstelling plaatsvinden. Afstemmings- / voortgangsoverleggen In 2009 hebben 2 overleggen plaatsgevonden tussen de verantwoordelijke portefeuillehouders en de verantwoordelijke managers van de gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem waar afstemming wordt gezocht. In oktober zal een volgend overleg worden georganiseerd. Wekelijks vindt er een projectoverleg plaats tussen de projectleider (Aline van Opdurp) en de ambtelijk opdrachtgever (sectorhoofd Grondgebied). Daarnaast worden voortgangsoverleggen gevoerd met de verantwoordelijke wethouder VROM. Opleidingstraject De Wabo vraagt om een opleidingstraject teneinde medewerkers voldoende te informeren over de gevolgen van deze wet en om de aanvragen van burgers en ondernemers op 1 januari 2010 op goede wijze te behandelen. De gemeenten Werkendam, Woudrichem en Aalburg hebben gezamenlijk opdracht gegeven aan de Bestuurs Academie om een in-company-training te organiseren. Deze wordt in de maand oktober gehouden. Daarnaast heeft het ministerie van VROM in 6 modules een Wabo-opleiding samengesteld. In overleg met leidinggevende is geinventariseerd welke medewerkers naar welke training/seminar gaan. Ad 2. Samenwerking met de provincie Noord-Brabant (Intentieverklaring) en dienstverleningsovereenkomst. In verband met de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) die per 1 januari 2010 is het noodzakelijk werkafspraken te maken met Waterschap Rivierenland, Provincie Noord – Brabant en Regionale Milieu Dienst (RMD) teneinde de één loket gedachte vorm te geven. De provincie NoordBrabant heeft een intentieverklaring voorgelegd en verzocht om deze ondertekend te retourneren. Bij de projectleider van de provincie is navraag gedaan over het tot stand komen van de intentieverklaring. Te meer omdat bepaalde zinsneden onduidelijk zijn, werkafspraken nog opgesteld moeten worden, etc..Als toelichting werd gegeven dat de intentieverklaring in het MOLO-B overleggen van 13 maart 2008 (!) en 19 februari 2009 besproken zijn. Het MOLO-B betreft het informeel bestuurlijk Milieu Overleg Lokale Overheden.. De provincie heeft daarnaast een klankbordgroep ingesteld met daarin 22 gemeentelijke vertegenwoordigers (oa. Dhr. J Venhuis gemeente Werkendam), 4 medewerkers van de waterschappen, 3 medewerkers van RMD, SRE en RMB. Het is niet duidelijk welke discussiepunten/overwegingen aan de verklaring ten grondslag hebben gelegen en ook navraag bij de collega uit Werkendam gaf aan dat de inspraak van de gemeenten beperkt is geweest. Volgens de provinciale projectleider zijn er inmiddels 41 gemeenten die ingestemd hebben en heeft nog geen enkele gemeente wijzigingen aangegeven. Ondanks de tijdsdruk was gelet op de inhoud van de overeenkomst, namelijk een intensieve samenwerking voor een periode van (tenminste) twee jaar, 1 op 1 gesprekken met betrokken leidinggevenden meer voor de hand gelegen. L:\UITBAK\Adviesn 2009\september 29\09-29_Wabo.doc 21-10-2009
-4Toch zijn de consequenties beperkt. De provincie wordt namelijk ‘slechts’ bevoegd gezag voor de vergunningverlening , het toezicht en de handhaving m.b.t. de activiteiten bij bedrijven waarvoor ze nu reeds op grond van de Wet milieubeheer bevoegd gezag zijn. De gemeente zal voor de provincie alle niet-milieu-gerealteerde taken uitvoeren en de provincie adviseren. Denk bijvoorbeeld aan de bestemmingsplantoets, de bouwtechnische toets , de welstandstoets, e.d.. De (provinciale) bevoegdheid gaat in 2012 over naar de gemeente, maar voor de tussenliggende twee jaar moeten er afspraken worden gemaakt voor de uitvoering van die taken en de samenwerking daarbij tussen provincie en gemeente. Wij stellen u dan ook in te stemmen met de intentieverklaring en dienstverleningsovereenkomst samenwerking Wabo Noord-Brabant. Voor alle duidelijkheid wordt voorgesteld de lijst van de bedrijven die het (momenteel) aangaan bij een begeleidende brief toe te voegen. Weliswaar staat de Wabo centraal in de intentieverklaring, echter onderdeel van de intentieverklaring is eveneens de Waterwet. De Wabo met de omgevingsvergunning en de Waterwet, de watervergunning worden niet geïntegreerd. Het zijn afzonderlijke vergunningen die wel bij hetzelfde (en dus gemeentelijk) loket kunnen worden aangevraagd. De aanvrager van een omgevingsvergunning en/of watervergunning kan de aanvraag bij het gemeentelijk loket indien of bij de provincie indienen ingeval de provincie bevoegd gezag is. Het is aldus van belang dat ook hier afspraken over worden gemaakt. Ad. 3. Samenwerking met Waterschap Rivierenland Evenals met de Wabo wordt ook met de nieuwe Waterwet afzonderlijke vergunningen en ontheffingen geclusterd in één integrale watervergunning. Daarnaast zal de vergunning op grond van de waterschapsverordeningen (keuren) onderdeel uitmaken van de integrale watervergunning. Het gaat hierbij om een scala van handelingen die voorheen door de afzonderlijke wetten werd gereguleerd, zoals het lozen van verontreinigende stoffen op oppervlakte water, het onttrekken van grondwater of het bouwen op een dijk. De watervergunning en de omgevingsvergunning worden niet geïntegreerd. Het blijven afzonderlijke vergunningen die wel bij hetzelfde overheidsloket, namelijk de gemeente kunnen worden aangevraagd (via het Omgevingsloket online) ook al zijn we hiervoor niet het bevoegde gezag. De aanvraag voor de watervergunning kan echter ook rechtstreeks bij het bevoegde gezag op grond van de Waterwet worden ingediend. De aanvrager heeft dus alle vrijheid hierin een keuze te maken. Het is dan ook noodzakelijk met het Waterschap Rivierenland en provincie hieromtrent afspraken te maken. Een bij de gemeente ingediend verzoek om watervergunning zal direct aan het Waterschap Rivierenland of de provincie Noord-Brabant moeten worden doorgezonden. Ad. 4. Vraagstuk omtrent regionale samenwerking mbt uitvoeringsdiensten Complexe milieutaken die een bovenlokale aanpak vereisen worden ondergebracht in een regionale uitvoeringsorganisatie. In beginsel dient hiervoor een openbaar lichaam worden opgericht (Wet Gemeenschappelijke Regelingen), tenzij de samenwerkende partijen een andere vorm geschikter vinden. De provincie dient hierbij in ieder geval als regisseur betrokken te worden. Voor wat betreft de omvang van het gebied heeft de wetgever het gebied van de veiligheidsregio in gedachten. Een andere schaal is mogelijk maar als daarvoor wordt gekozen moet dit uiterlijk voor 1 december 2009 aangemeld worden. Momenteel zijn er drie opties mbt de regio: 1. het gebied van de veiligheidsregio (voorkeur VROM) 2. het gebied van de West Brabantse gemeente (18+1) 3. het Land van Heusden en Altena Voorgesteld wordt dit in gezamenlijkheid met de gemeenten Woudrichem, Werkendam te bespreken. Een voorstel dient in november te worden voorgelegd teneinde voor 1 december a.s. kenbaar te maken waar onze voorkeur naar uit gaat.
L:\UITBAK\Adviesn 2009\september 29\09-29_Wabo.doc 21-10-2009
-5Kanttekeningen Zie het gestelde onder punt ad.4 betreffende het vraagstuk over de omgevingsdiensten.
Financiën Voor zover het beslispunt betreft zijn daar geen financiële consequenties aan verbonden.
Aanpak/uitvoering Zie hiervoor.
Regionale afstemming Zie hiervoor. Communicatie • Door middel van nieuwsbrieven (de tweede wordt eind september verspreidt) worden medewerkers geïnformeerd over de stand van zaken • Vast agendapunt MT • Voortgangsrapportages aan MT • Verslagen projectgroepvergaderingen
Opmerkingen Niet van toepassing.
L:\UITBAK\Adviesn 2009\september 29\09-29_Wabo.doc 21-10-2009
