Jongeriusoverleg Kennismaking, uitwisseling en

Versterken samenwerking

zorgverzekeraars en gemeenten

Jongeriusoverleg

Kennismaking, uitwisseling en inhoudelijke verdieping tussen gemeenten en zorgverzekeraars

De directeuren van een aantal grote gemeenten en de directeuren van de grootste verzekeraars startten in 2014 met Het Jongeriusoverleg. Een informeel avondoverleg (genoemd naar de eerste vergaderlocatie: het gebouw Jongerius in Utrecht) waarin het accent lag op kennismaking, uitwisseling en inhoudelijke verdieping tussen gemeenten en verzekeraars. Waarom werken zorgverzekeraars en gemeenten samen? Het beleidsdoel van de transitie langdurige zorg is dat: • Betrokken partijen gezamenlijk de beweging naar voren maken, zodat mensen langer thuis kunnen blijven wonen; • We ‘doen wat nodig is‘ voor de cliënt (zelf meer aan zet), we het netwerk van zorg en ondersteuning goed op elkaar laten aansluiten: van informele zorg, sociaal wijkteam, wijkverpleging, huisarts, POH en aanvullende zorg; • We samen de kosten beter beheersen. Gemeenten en zorgverzekeraars: • Bedienen dezelfde doelgroepen; • Hebben contracten met dezelfde aanbieders; • Ook cliënten hebben vaak te maken met beide financiers. De kanteling naar sterke lokale zorg-, ondersteunings- en begeleidingsnetwerken vraagt om partijen die ook lokaal en regionaal georiënteerd en verbonden zijn. Uiteindelijk hebben gemeenten en zorgverzekeraar een gezamenlijk doel, namelijk “Betere gezondheid voor zoveel mogelijk burgers met een effectieve inzet van middelen.”

[email protected]

Lessen van 1 jaar Jongeriusoverleg • Nut- en noodzaak van de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars wordt onderkend en krijgt steeds meer prioriteit • Samen werken is niet vanzelfsprekend. Zorgverzekeraars en gemeenten hebben verschillende verantwoordelijkheden, financiële prikkelwerking, geografische oriëntatie en sturing (politiek vs private verzekeringsmarkt). • Leren kennen. De fase van elkaar leren kennen en gezamenlijk zoeken naar toegevoegde waarde van de samenwerking is cruciaal. Het Jongeriusoverleg heeft hieraan een belangrijke bijdrage geleverd. • Inspiratie. Elkaar inspireren is van belang om invulling en acceleratie te geven aan een nieuw, innovatief en cliëntgericht zorglandschap. • Geen directe politieke agenda helpt om een gezamenlijk zoeken ontwikkelproces in te richten. • Pak de samenwerking op daar waar de wil en de energie is om er concreet mee aan de slag te gaan • Pas op voor de valkuil vooral samen te spreken over kosten en efficiency. De cliënt staat centraal, vandaaruit spreken we verder over hoe we onze processen, werkwijzen én kosten inzetten om hen verder te helpen • De ervaring leert dat samenwerkingsinitiatieven het beste kunnen plaatsvinden op regionaal niveau. • De tijd is rijp om de stap te maken in de samenwerking van elkaar inspireren naar samen ontwikkelen

www.versterkensamenwerking.nl


e en wikk Sam ont len

Fas e

Samen proﬁteren

2:

Fase 3:

e Fas

1:

Sam e gro n eie n


Fase 1: Samen groeien Bewustwording, inzicht en vertrouwen. Gezamenlijke en verschillende belangen en werkwijzen. • Bewustwording over meerwaarde van gezamenlijkheid • Bewustwording over gezamenlijke en verschillende belangen • Inzicht in elkaars werkprocessen en werkwijzen • Toegenomen vertrouwen tussen gemeenten en zorgverzekeraars • Inzicht in effectieve manieren om kosten te besparen en/of grootste rendement te bereiken Fase 2: Samen ontwikkelen Ontwikkelen en doen. Op zoek naar mogelijkheden om samenhangend aanbod en arrangementen te ontwikkelen, inkoop af te stemmen en regionale samenwerking te ontwikkelen. • Gezamenlijk uitproberen en ervaringen opdoen • Gezamenlijke afstemming bij inkoop • Integraal en samenhangend aanbod ontwikkelen • Regionale samenwerking en regionale borging • (Sturings)instrumenten die ‘werken’ in de praktijk Fase 3: Samen profiteren burgers, aanbieders, zorgverzekeraars en gemeenten. Niemand valt tussen wal en schip, gezamenlijke kostenbesparingen, voorkomen van afwenteling, wederzijds substitutie-effect in belang van cliënt. • Gezamenlijke kostenbesparing en voorkomen van afwenteling • Burger profiteert (door samenhangend/integraal aanbod): niemand valt tussen wal en schip • Substitutie: er worden alternatieve, vervangende vormen van zorg/ ondersteuning ingezet, die positieve financiële effecten meebrengen Zonder fase 1 zijn fase 2 en 3 niet mogelijk. De (te) doorlopen fasen zijn niet lineair, maar vinden afwisselend plaats.

Deze factsheet is ontwikkeld ter gelegenheid van de Avondconferentie Versterken Samenwerking (24-092015). De informatie op deze sheet is bedoeld om deelnemers te inspireren en in vogelvlucht een beeld te geven van diverse samenwerkingsinitiatieven.

Fasen in de samenwerking De samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars is het afgelopen jaar op gang gekomen. Er is hiervoor een aantal redenen. Er is veel samenhang tussen de cliëntpopulaties van de Wmo 2015 (gemeente) en de Zorgverzekeringswet (zorgverzekeraar), zoals ouderen, chronisch zieken en kwetsbare GGZ-cliënten. Daarnaast hebben gemeente en zorgverzekeraar weliswaar een andere verantwoordelijkheid, maar dezelfde rol in het nieuwe zorgstelsel: beide zijn opdrachtgever en financier. De gezamenlijke verantwoordelijkheid (collectief en individueel; in soorten zorg, hulp en ondersteuning) is vergroot. Kortom, samenwerking is onmisbaar, maar niet eenvoudig en vanzelfsprekend. Het afgelopen jaar is de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars ondersteund door Herziening Langdurige Zorg (HLZ) regiosecretaressen. Een eerste evaluatie heeft het volgende beeld opgeleverd: Uitkomsten evaluatie regionale samenwerking HLZ (Bron: Eindrapport Evaluatie samenwerking Langdurige Zorg, dd 17 juli 2015, AEF)

1. Regionale samenwerking Hlz is vooral beleidsmatig ingestoken: 2014 en begin 2015 in veel regio’s wellicht te vroeg om actief met scharnierpunten aan de slag te gaan 2. Eerst interne samenwerking op orde, daarna verbreding naar zorgverzekeraars en zorgaanbieders 3. Vooral in de eerste helft 2015 is van alles opgebouwd en opgeschreven: nu komt het aan op de uitvoering 4. Diverse factoren maken regionale samenwerking in zeker kwart van de regio’s kwetsbaar: • Vertrek Hlz-regiosecretaris • Onvoldoende meerwaarde regionale samenwerking (sub regio’s) • Daadwerkelijke uitvoering moet nog beginnen Het Jongeriusoverleg en de werkagenda “samenwerking Menzis en gemeenten” heeft geleerd dat de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars een samenspel is tussen inhoud en proces. De samenwerking moet groeien voordat er ook daadwerkelijk resultaten geboekt kunnen worden. Daarbij is een regionale schaal een belangrijke randvoorwaarde.

Goede samenwerking is voor alle gemeenten en zorgverzekeraars belangrijk. De ervaring leert dat deze initiatieven het beste kunnen plaatsvinden op regionaal niveau.

Voor de actuele versie, ga naar www.versterkensamenwerking.nl. Eventuele aanvullingen of aanpassingen van de tekst kunt u mailen naar [email protected]



Kwetsbare ouderen maatschappelijk en sociaal). Dat vraagt om goede samenwerking tussen de huisartsenzorg, de wijkverpleging en het wijkteam en een aanpassing van de lokale zorginfrastructuur. • Vroegsignalering • Dagbesteding: afspraken over goede dagbesteding en inzet vrijwilligers

Het aantal ouderen groeit en daarmee ook de vraag naar zorg, ondersteuning en hulp. Daarnaast verandert de maatschappelijke opvatting over ouderen worden. Mensen blijven (liever) langer zelfstandig thuis wonen. De groeiende groep ouderen, de schaarste van financiële middelen en de veranderende perceptie op ouder worden, zorgen voor een tweeledige doelstelling. Enerzijds willen we bereiken dat ouderen langer vitaal en gezond blijven. Anderzijds willen we goede kwalitatieve (basis)ondersteuning bieden zoals zorg en ondersteuning thuis, geschikte huisvesting, afstemming tussen lijfgebonden zorg (wijkverpleging) en sociale zorg, extramurale behandeling/ begeleiding, 24-uurszorg en ondersteuning van bijvoorbeeld mantelzorgers. Er is een grote diversiteit aan opgaven, dat het hele spectrum bestrijkt van preventie, welzijn, care, cure tot palliatieve zorg. Deze opgaven vragen om nieuwe coalities van onder andere zorgverzekeraar en gemeente als financiers van het stelsel en daarbij bijvoorbeeld ook woningcorporaties en pensioenorganisaties.

Extramurale zorg versus intramurale zorg • Extramurale zorg vraagt om een gezamenlijke visie op goede basisondersteuning en geschikte huisvesting, ook in relatie tot de Wlz. • Afspraken over Respijtzorg, Dagbehandeling/Dagondersteuning, Mantelzorgondersteuning en Ketenzorg Dementie • Relatie tussen Volledig Pakket Thuis (VPT) en extramurale zorg, o.a. organiseren van 24-uurszorg en Wmo. Wonen en zorg • Omvang en spreiding van intramurale capaciteit in de gemeente. Welke opgave is er in termen van wel of niet afbouwen van de capaciteit?

Afhankelijkheden zorgverzekeraar en gemeente Voor kwetsbare ouderen zien we op een aantal thema’s afhankelijkheden tussen gemeente en zorgverzekeraar: Versterking van de driehoek huisarts – wijkverpleging – wijkteam • Een oudere die kwetsbaarder wordt zal problemen gaan ervaren op de verschillende levensdomeinen (lichamelijk, mentaal,

Zvw

Zorgverzekeringswet

Wmo

Wet maatschappelijke ondersteuning

Specialist ouderengeneeskundige

Specialist ouderengeneeskundige

Wijkverpleging

Sociaal (wijk)team

Praktijkondersteuning (POH)

Maatschappelijke voorzieningen

Huisarts Verpleging (VP) Persoonlijke verzorging (PV) Behandeling

Wlz

Wet langdurige zorg

· hulp bij huishouden · dagbesteding · individuele verstrekkingen · vervoersvoorziening · ouderenadviseur

Volledig Pakket Thuis (VPT)

Intramurale Verpleeghuiszorg

Mantelzorgondersteuning Inzet vrijwilligers

Persoonlijke verzorging op de grens van Wmo en Zvw Grensvlakdiscussie over bijvoorbeeld: • Wie is verantwoordelijk voor de afweging of en hoeveel lijfgebonden Persoonlijke Verzorging (PV) nodig is? Vraagstukken die hierbij spelen zijn o.a. of buurt/wijkteams voldoende expertise hebben (ook t.a.v. de inschatting benodigde aantal uren zorg bij PGB-aanvraag) en of thuiszorgaanbieders voldoende financiële ruimte hebben. • Het is onduidelijk welke handelingen onder de aanspraak wijkverpleging vallen bijvoorbeeld bij de Maaltijdvoorbereiding • Het is onduidelijk wie wanneer de persoonlijke verzorging betaalt. Preventie Bevorderen van vitaliteit en gezondheid onder andere door versterken eigen regie. Zie ook factsheet Preventie. Naast bovengenoemde punten is het ook goed om afspraken te maken over de thema’s Mantelzorgondersteuning en Ketenzorg Dementie. Aandachtspunt bij dit laatste thema is o.a. de ontwikkeling van casemanagement in verhouding tot de inzet van wijkverpleegkundigen.

Schets: Samenhang tussen de wetten

[email protected]




Kwetsbare ouderen Samenwerkingsvoorbeelden Samen Oud (Menzis en gemeente Groningen) Het doel van Samen Oud is het in stand houden of bevorderen van welbevinden en zelfredzaamheid van ouderen. Een Ouderenzorg Team (huisarts, wijkverpleegkundige, POH en ouderenadviseur, specialist ouderengeneeskunde) gekoppeld aan een huisartsenpraktijk volgt en begeleidt de 75-plussers die verbonden zijn aan de praktijk. Door middel van screening en triage worden ouderen ingedeeld in risicoprofielen: Complexe zorgbehoeften (20% van de ouderen), Kwetsbaar (16%) en Robuust (64%). De mensen met het profiel Complex en met het profiel Kwetsbaar ontvangen individuele begeleiding van de wijkverpleegkundige of ouderenadviseur. De mensen met het profiel Robuust krijgen preventieve groepsinterventies aangeboden. Extramuralisering (Menzis en gemeente Arnhem) Deze aanpak, met praktische en kwantificeerbare maatregelen, is erop gericht ouderen langer zelfstandig te laten wonen. Bijvoorbeeld door hen inzicht te bieden in wat ze daarin zelf kunnen doen (met zelfredzaamheidsmatrix en praktijksessies). Er zijn drie pijlers: 1. Effectieve werkprocessen, zodat goed wordt samengewerkt rond de cliënt. 2. Bewustwording en tijdige signalering bij de betrokken actoren. 3. Het implementeren van effectieve/ praktische interventies voor hulp, ondersteuning en zorg ‘op maat’. Vitaal oud worden in Utrecht (Zilveren Kruis en gemeente Utrecht) Gezamenlijke agenda gericht op samenhang in het aanbod extramuraal en intramuraal, wonen en zorg, inzet domotica en e-health en samenwerking in de 1e lijn. Er zijn drie actielijnen: 1. Gezond ouder worden in de wijk 2. Kwetsbare oudere zo lang mogelijk thuis 3. Zorgafhankelijke oudere is verzekerd van 24-uurs zorg In de actielijnen is aandacht voor mantelzorgers, dementie, ouderen met een lage SES en allochtone ouderen.


Ouderenzorg dichtbij (VGZ en gemeente Dordrecht) Deze aanpak richt zich op de excellente uitvoering van wijknetwerken door: verbinding huisarts, POH, wijkverpleging, casemanagers dementie, sociaal team, specialist Ouderengeneeskunde. Langer Thuis met Dementie (Zilveren Kruis en gemeente Rotterdam) Project in voorbereiding om leerervaringen op te doen om mensen met dementie maximaal te faciliteren om zo lang mogelijk de eigen regie te behouden in een zelfstandige woonsituatie. Samenwerking: Gemeente Rotterdam, Zilveren Kruis, Hoge School Rotterdam, zorgaanbieders en Erasmusuniversiteit. Handreiking samenwerking wijkteams en huisarts (VGZ en Eindhoven) Deze handreiking is gemaakt om de afstemming en samenwerking tussen het sociaal- en zorgdomein in de wijk te optimaliseren. De handreiking is ontwikkeld op basis van eerste ervaringen in een pilot in het stadsdeel Gestel in Eindhoven en vervolgens afgestemd met de betrokken organisaties. Toegangstraject Wandelbos (CZ en gemeente Tilburg) Deze pilot is gericht op het versterken van de samenwerking tussen het medisch en het sociaal domein waarin POH, wijkverpleegkundige, maatschappelijk werker en de Loket Z medewerker samenwerken. Kwetsbare ouderen in de wijk Wandelbos worden opgespoord en ondersteund, zodat zij zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. In totaal zijn 83 ouderen thuis bezocht.





Preventie Gezondheid is een belangrijke voorwaarde voor de deelname van mensen aan het economische en maatschappelijke leven, bovendien werkt het twee kanten op want participatie bevordert de gezondheid van mensen. Gemeenten en zorgverzekeraars zijn als financiers in het nieuwe stelsel belangrijke partijen bij het organiseren van de zorg, ondersteuning en preventie. Beide organisaties hebben een gezamenlijk belang bij het gezond houden van burgers en voorkomen van (zwaardere) zorgen hulpvragen. Door samen te investeren in preventie, vroegsignalering en gezondheidsbevordering kan de inzet van dure vormen van zorg verminderd worden. Afhankelijkheden zorgverzekeraar en gemeente Met de inzet van preventie willen we bereiken dat mensen gezond blijven door hun gezondheid te bevorderen en te beschermen. Ook willen we ziekten en complicaties van ziekten voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium opsporen. Er worden verschillende vormen van preventie onderscheiden. Gemeenten spelen een belangrijke rol bij universele en selectieve preventie (Wpg, Wmo, Wwb en Jeugdwet). Bij geïndiceerde en zorggerelateerde preventie hebben zorgverzekeraars en zorgkantoren een belangrijke verantwoordelijkheid, maar ook gemeenten in het kader van de Wmo en de Jeugdwet. Figuur A

Thema’s in de samenwerking: • Leefstijl: o.a. alcohol, tabak, sport en bewegen • Gezondheidsvaardigheden • Mantelzorgondersteuning • Zelfzorg: o.a. domotica, e-health, informatie en advies • Vroegsignalering • Leefomgeving

Gezamenlijke arrangementen Gemeenten en zorgverzekeraars bewegen zich op de diverse terreinen zoals weergegeven in onderstaande tabellen. Het is zaak om goede afspraken met elkaar te maken en bijvoorbeeld te komen tot gezamenlijke arrangementen. Figuur B

Figuur A Vormen van preventie

Richt zich op….

Benadering

Universele preventie

Gehele bevolking

Collectief

Selectieve preventie

Groepen met verhoogd risico

Collectief

Geïndiceerde preventie

Individuen die nog geen ziekte hebben maar wel een verhoogd risico Individueel (zorgverz.)

Individueel

Zorggerelateerde preventie

Individuen met en ziekte

Individueel Figuur B

Alle mensen

Risicogroepen

Risicogroepen

Vroeg symptoom

Ziek

Chronisch/handicap

Maatregelen omgeving

Voorlichting en bewustwording

Signalering en adviseren

Preventieve interventies

Behandeling

Behandeling, Begeleiding, Zorg

Universele preventie

Selectieve preventie

Selevtieve preventie

Geïndiceerde precventie

Cure

Zorggerelateerde preventie

Gemeenten · Zorgverleners · Zorgverzekeraars

[email protected]




Preventie Samenwerkingsvoorbeelden Leefstijlprogramma BeweegMee! (Den Haag, Azivo (Menzis) en IZACura) Programma voor mensen met overgewicht. De huisarts kan een cliënt doorverwijzen naar BeweegMee! indien aan voorwaarden is voldaan. (o.a. verzekerd via gemeentepolis Den Haag). Zie ook factsheet Collectieve zorgverzekeringen minima. Gezond Meedoen! (Menzis en gemeente Enschede) Gemeente Enschede en zorgverzekeraar Menzis willen serieus samenwerken op de terreinen gezondheid en ondersteuning. Er zijn 13 projecten opgezet om de jeugd te laten sporten. Samenwerken aan gezondheidsbevordering (VGZ) Mini-toolkit voor gemeenten en zorgkantoren. WeHelpen.nl (Coöperatie opgericht door Zilveren Kruis, BureauVijftig, CZ, Menzis, PGGm, Rabobank, The Caretakers en VitaValley). Website (digitale marktplaats) waarin vraag en aanbod op het gebied van hulp bij elkaar komt. Gezonde wijk Overvecht (Utrecht, Achmea) Netwerk van organisaties op gebied van zorg, welzijn en publieke gezondheid met een gezamenlijke visie (gezondheid & gedrag). Expeditie duurzame zorg Gemeente Rotterdam/GGD, Nederlandse Diabetes Federatie, Samen één Feijenoord, Gemeente Rotterdam/GGD en Zilveren Kruis zijn partner in de Rotterdamse proeftuin van de Expeditie Duurzame Zorg. De Nederlandse Diabetes Federatie heeft landelijk de Expeditie Duurzame Zorg opgezet met daarin drie lokale proeftuinen (Rotterdam, Parkstad en Oosterhout). De focus ligt op preventie van diabetes met een brede wijkgerichte aanpak. Voorkomen van uitval van mantelzorgers van ouderen met beginnende dementie (Werkagenda Menzis, Arnhem, Enschede, Groningen, Den Haag, Achterhoek). Het project werkt aan de bewustwording en signalering van de mantelzorger door huisarts, wijkverpleging en wijkteam. Ook wordt gewerkt aan effectieve werkprocessen om de mantelzorger naar de juiste ondersteuning te leiden en aan effectieve interventies ‘op maat’.


JOGG Aanpak (oa Zorg en Zekerheid gemeente Leiden, Gemeente Rotterdam/Zilveren Kruis) De JOGG-aanpak in gemeenten richt zich op jongeren van 0 tot 19 jaar en hun omgeving (ouders, school, fysieke omgeving etc.). De aanpak heeft vijf pijlers: politiek bestuurlijk draagvlak, publiekprivate samenwerking, sociale marketing, wetenschappelijke begeleiding en evaluatie en het verbinden van preventie en zorg. In Rotterdam wordt de verbinding tussen preventie en zorg integraal aangepakt door dit te doen voor jeugd en volwassenen samen. Binnen het convenant tussen Zilveren Kruis en Gemeente Rotterdam wordt gezamenlijk invulling gegeven aan het bouwen aan een infrastructuur die de samenwerking tussen zorg en preventie in de wijken en stedelijk vorm geeft. Experts uit zorg en preventieveld zijn actief betrokken. Beweegcoach (CZ en gemeente Bergen op Zoom) De beweegcoach vormt voor de cliënt de schakel tussen zorg (huisarts, fysiotherapeut, diëtiste, revalidatie enz.) en het reguliere sporten beweegaanbod. Zorg Dichtbij (VGZ en zeven gemeenten) Groot preventieprogramma van VGZ, als bijdrage aan het project ‘Alles is gezondheid’. VGZ en de deelnemende gemeenten voeren de monitor Wijknetwerken uit. Gezamenlijk zijn de belangrijkste indicatoren opgesteld: betere kwaliteit van leven, afname van individuele zorgen welzijnskosten en tevredenheid onder wijkbewoners. Gewichtige Gezinnen (VGZ, gemeente Rotterdam) VGZ en gemeente Rotterdam werken binnen dit project samen aan de doelstelling: het tegengaan van overgewicht. In de wijk ‘het Oude Noorden’ wordt op basis van co-financiering van VGZ en de gemeente Rotterdam een intensieve training gehouden. De training Gewichtige Gezinnen is gericht op volwassenen met obesitas. Bij deze training wordt gebruikgemaakt van het steunsysteem (een buddy).





GGZ De zorg voor mensen met een psychiatrische aandoening verandert. De intramurale capaciteit neemt af en er ontstaat meer vraag naar gespecialiseerde GGZ-zorg in de wijk. Nieuwe visies (Over de brug, plan van aanpak EPA) vragen om meer aandacht voor herstel in de eigen omgeving en een grotere betrokkenheid van het eigen netwerk. Dit vraagt ook om nieuwe en stevige verbindingen tussen het medische en het sociale domein. Ontwikkelingen Er is sprake van ‘ambulantisering’ in de GGZ: transitie van inrichtingspsychiatrie naar zorg in de samenleving en het delen van de verantwoordelijkheid voor de behandeling, begeleiding en ondersteuning door meerdere sectoren en organisaties. Gemeenten en zorgverzekeraars denken samen na over definities van herstel (Jaap van der Stel, Lector GGZ): Klinisch (remissie van symptomen); Functioneel (herstel van lichamelijke, psychische en sociale functies); Maatschappelijk (vergroten van de participatie in de samenleving); Persoonlijk (eigen leven weer oppakken, zelf doelen te stellen).

Zvw

Zorgverzekeringswet

Crisiszorg Klinische bedden Huisarts (POH GGZ) Wijkverpleging

Wmo


Wlz

Wet langdurige zorg

Beschermd wonen Langdurige (ZZPC) intramurale zorg GGZ (ZZPB) Sociaal Wijkteam · dagbesteding · vervoer · reïntegratie

Ambulant GGZ Begeleiding Behandeling Schets: Samenhang tussen de wetten

[email protected]

Afhankelijkheden zorgverzekeraar en gemeente • Van behandeling GGZ naar ondersteuning Wmo: ondersteunende begeleiding (Wmo) en ambulante behandeling (Zvw) worden vaak samen geleverd door één aanbieder. • Van Wmo naar ambulante GGZ: goede onderlinge samenwerking en afstemming tussen de huisarts, POH GGZ , het wijkteam en FACT-team (FACT: flexible assertive community treatment) om aantal doorverwijzingen te beperken. • Cliënten gaan met 18 jaar van Jeugdwet naar ZvW. Deze overgang willen we in het belang van client zo soepel mogelijk laten verlopen. • Van verblijf in GGZ-instelling naar beschermd wonen (GGZ B en C): de doorstroom in RIBW’s is beperkt. Dit heeft gevolgen voor de doorstroming van patiënten vanuit GGZ instellingen naar een RIBW-verblijf. Zorgverzekeraars en gemeenten moeten goede afspraken maken over de beschikbare capaciteit. • Behandeling GGZ voor cliënten beschermd wonen: Circa 65% van de RIBW-bewoners krijgt GGZ zorg. Behandeling en begeleiding moeten steeds meer hand in hand gaan. Verschuivingen kunnen over en weer leiden tot een groter beroep op elkaar. • Reductie van klinische dagen conform Hoofdlijnenakkoord GGZ en besluit (indicatie) rondom langdurige GGZ mét of zonder behandeling. Dit kan leiden tot een grotere vraag naar Begeleiding (Wmo). • Relatie tussen Wmo en Wlz: Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en gedragsproblematiek worden afgewezen bij het CIZ voor toegang tot Wlz; Mensen met dubbeldiagnose: de diagnose LVB/GGZ/verslaving worden vaak geweigerd in de Wlz terwijl bij deze groep vaak sprake is van langdurige of blijvende zorgbehoefte.




GGZ Samenwerkingsvoorbeelden Vignetten studie EPA (GGZ-aanbieders, Zilveren Kruis en verschillende grote gemeenten) Achmea wil aan de hand van vignetten en zorgarrangementen instellingen ondersteunen bij de doorontwikkeling van zorg voor de EPA-populatie. Vignetten geven een gedeeld beeld van de EPA-populatie in de regio en de daarbij betrokken stakeholders en financiers. Met behulp van een ‘Historische foto’ van de EPA populatie wordt een beeld gegeven van de verdeling over de vignetten in aantallen EPA-cliënten en de kosten per cliënt voor een vignet. Pilot EPA (Zilveren Kruis, aanbieders en regio Utrecht) In deze pilot wordt vanuit de praktijk een samenhangende GGZ-ondersteuningsinfrastructuur ontwikkeld, die gericht is op herstel. Binnen deze pilot wordt handen en voeten gegeven aan de implementatie van ambulantisering in samenwerking met gemeenten, verzekeraars, GGZ-aanbieders en patiënten- en familieorganisaties. Samenwerking 1 lijn: buurtteams, huisarts, POH GGZ (Zilveren Kruis en Utrecht). Vanuit de praktijk ontwikkelen van goede samenwerking tussen medische en sociale basiszorg in Overvecht. e

Regionale herstelacademie (VGZ en Drechtsteden) Ervaringsdeskundigen inzetten om herstel te bevorderen. Daarvoor wordt een zgn regionale herstelacademie ontwikkeld. Deze herstelacademie gaat plaatsbieden aan onder andere zelfhulp (bv. herstelgroepen en cliëntgestuurde rehabilitatie), biedt trainingen (WRAP-facilitators, cursussen ervaringsdeskundigheid) en ondersteunt participatie (bv. antistigma-activiteiten).


Keten continuüm voor GGZ zorg (VGZ en Drechtsteden) Het ontwikkelen van ketenzorg vanuit de GGZ waarbij klinische zorg, ambulante zorg en Beschermd Wonen beter op elkaar zijn aangesloten. Integrale gebiedsaanpak (Menzis en gemeente Bronckhorst) Binnen de werkagenda van Menzis en gemeenten is een integrale gebiedsaanpak ontwikkeld. Deze geeft richting aan en focus op de samenwerking tussen medische en sociale wijkteams. Gezamenlijk wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een triagemethode en wordt een gezamenlijke definitie van herstel geformuleerd. Werkafspraken over afhankelijkheden (Menzis en gemeente Groningen) Samenwerkingsafspraken over efficiënte inzet van wijkteams, FACT teams, huisarts, POH-GGZ en basis GGZ. Zorg-Welzijn pilots (CZ en gemeente Goes, Terneuzen, GoereeOverflakkee, Deurne, Parkstad) De ZoWel-pilot, is in het leven geroepen voor mensen met meervoudige problemen. Het kenmerk is dat de problematiek speelt op zowel sociaal als medisch gebied. De gemeente wil voorkomen dat deze mensen tussen de wal en het schip raken. Binnen de drie gebiedsteams komt er afstemming tussen zorgen welzijnsorganisaties, huisartsen, wijkagenten en maatschappelijke organisaties zoals wijkverenigingen. Verantwoordelijk voor die afstemming is een koppel van een WMO-deskundige en een wijkverpleegkundige per gebied.





Jeugd De jeugdhulp is per 1 januari 2015 het domein van de gemeente geworden. De zorgverzekeraar en de gemeente ontmoeten elkaar op het onderwerp jeugd op het moment dat de jongere 18 jaar wordt. Op dat moment wordt de zorgverzekeraar – in elk geval voor de GGZ - verantwoordelijk voor het bieden van zorg. Ook het perspectief van de jongere verandert op dat moment. Jongeren die tot hun 18e bijvoorbeeld gedwongen hulp kregen, mogen dan zelf beslissen of ze deze hulp willen houden. Voor de jeugdige is het van belang dat gemeenten en zorgverzekeraars afspraken maken voorafgaand aan het moment dat de jeugdige 18 jaar wordt. Daarnaast hebben zorgverzekeraars een rol bij het inzetten van Volwassen GGZ in gezinnen waar opvoedproblemen ontstaan als gevolg van psychische problemen bij de ouders. Ontwikkelingen De gemeente is verantwoordelijk voor jeugdhulp en jeugdbescherming. De zorgverzekeraar heeft daarin geen directe verantwoordelijkheid. (Daarbij is het wel goed te realiseren dat kinderen er belang bij hebben dat kwetsbare ouders met psychische problemen geholpen worden door de Volwassen GGZ). Daardoor staat samenwerking ten aanzien van thema Jeugd minder hoog op de agenda van de zorgverzekeraar. Het belang is beperkt. Het thema afhankelijkheden Jeugd GGZ wordt in een landelijke werkgroep opgepakt. Verzekeraars en gemeenten werken in de periode 2014-2017 samen aan een “zachte landing” van de Jeugd-GGZ.

Zvw

Jeugdwet

Zorgverzekeringswet

18+ 18-

Wlz

Wet langdurige zorg

Jeugdreclassering

Somatiek

Jeugdbescherming

Psychofarmaca

Jeugd AWBZ

Zorgzwaartepakket Lvg (ZZP 1 t/m 5) 18+

Jeugd GGZ Huisarts

Jeugd & Opvoedhulp

Zorgzwaartepakket VG (ZZP − 4)

Afhankelijkheden zorgverzekeraar en gemeente Jeugd GGZ (Jeugdwet) en overgang naar Volwassen GGZ (Zvw) 18-/18+ Het beleid en de uitvoering van jeugdhulp en -bescherming (incl. GGZ) hebben invloed op de GGZ-zorgvraag en -behoefte nadat een jeugdige 18 jaar wordt. Bij de leeftijd van 18 jaar wordt de zorgverzekeraar verantwoordelijk voor de zorgkosten GGZ. Adequate en preventieve zorg ten aanzien van JGGZ-problematiek kan, in een latere fase, GGZ-problematiek bij volwassenen voorkomen. Het tegenovergestelde is ook mogelijk: besparingen in de JGGZ (Jeugdwet) kunnen leiden tot een grotere zorgvraag in de volwassen GGZ (Zvw) na het 18e jaar. De overgang en overdracht die daarbij hoort op het moment dat een jongere 18 wordt is ook van belang. Verwijzing huisarts en POH GGZ naar JGGZ De GGZ is omgevormd tot generalistische basis GGZ (BGGZ) en specialistische GGZ (SGGZ). Streven is dat minder behandelingen in de duurdere SGGZ (voorheen 2e lijn GGZ) plaatsvinden en er een verschuiving komt naar de goedkopere BGGZ (voorheen 1e lijn). De huisarts en de POH GGZ krijgen hierin een sturende rol. De Jeugd GGZ wordt betaald door gemeenten. Het is belangrijk om goede afspraken te maken met de huisarts over hun rol in de doorverwijzing naar de Jeugd GGZ. Jeugdwet en WLZ CIZ aanvragen voor Wlz zorg van 18-23jarige LVB’ers worden vaak afgewezen. De argumentatie daarbij is: een verstandelijke beperking is niet aangetoond, IQ is boven de 70, cliënt is leerbaar. Kinderen (<7 jaar) met ernstige ontwikkelingsachterstanden en vraag naar intensieve extramurale behandeling krijgen geen CIZindicatie. De argumentatie: de jonge leeftijd maakt het onmogelijk om het perspectief op levenslange, levensbrede zorgbehoefte vast te stellen. Verzekeraars en gemeenten moeten samen zorgen dat deze groep niet tussen de wal en het schip valt. Bijvoorbeeld door samen te lobby’en voor werkzame Wlz-kaders.

Sociaal Wijkteam

Praktijkondersteuning (POH)

Maatschappelijke Opvang

Wijkverpleging

Hulpmiddelen

Wmo


Schets: Samenhang tussen de wetten

[email protected]




Jeugd Samenwerkingsvoorbeelden Preventieproject Beweegpret (VGZ en gemeente Nijmegen) Een deel van de preventieve acties gericht op bewegen is gerealiseerd. Een positieve ontwikkeling is de introductie van gezondheidsmakelaars en de verbinding die zij leggen naar het veld (o.a. de sociale wijkteams). Ook de interventies voor kinderen met overgewicht (‘Beweegpret’) en valpreventie zijn goed van de grond gekomen. Jeugdhulpcatalogus (Samenwerkende gemeenten West Brabant West en de koepel van kleine zorgaanbieders) Het kind en zijn hulpvraag is uitgangspunt van de ondersteuning. Een hulpvraag wordt door de regio geplaatst in een van de 14 zorgprofielen. Per profiel wordt vervolgens aangegeven welke resultaten een kind en zijn ouders kan bereiken. Een zorgaanbieder kan op deze profielen inschrijven. Als een kind zich meldt, stelt een zorgaanbieder een behandelplan op, waarin hij aangeeft hoe het kind helpt om het resultaat te bereiken.

Samenwerkingsvoorbeeld: Bestuurlijk overleg (Gemeente Utrecht, Zilveren Kruis, Huisartsen Utrecht Stad) In het kader van de samenwerking tussen deze drie partijen is er een halfjaarlijks Bestuurlijk overleg over afstemmingsvraagstukken. Daarnaast wordt kennis gedeeld over elkaars werkwijze en worden afspraken gemaakt over samenwerking en interventies. Gezinscoach traject ‘Lekker in je vel’ (CZ en gemeente Den Bosch) Het project ‘Lekker in je vel’ is een initiatief van Edgar van Mil, kinderarts in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. In het project komen de gezinnen samen in een groep die wordt begeleid door een gezinscoach. Bij het project zijn ook diëtisten, fysiotherapeuten en de GGD betrokken. CZ ondersteunt dit project via het CZ Fonds. Er is ook onderzoek naar de resultaten van deze vernieuwende aanpak.

Werkafspraken: Jongere wordt 18 en het is nog niet duidelijk welke zorg nodig is (Groningen/Menzis) Het inrichten van een tussenfase om samen te bepalen wie welke verantwoordelijkheid krijgt. Dat betekent o.a. onafhankelijk multidisciplinair expertteam vroegtijdig (bijv. bij 16 jaar) inzetten; het team is verantwoordelijk voor een prognoseplan (toekomstgericht op alle levensdomeinen) zodat ook de jongere zelf beter weet wat hij kan verwachten.






Collectieve Zorgverzekering Minima (Gemeentepolis) Gemeenten selecteren zorgverzekeraars voor het uitvoeren van de collectiviteit minima in hun gemeente. Daarbij financiert de gemeente een deel van de polis (voormalige toeslagen) waardoor minima de polis kunnen betalen. In de aanvullende verzekering kunnen additionele afspraken worden gemaakt voor de groepen die in aanmerking komen voor de gemeentepolis. Een gemeentepolis leidt tot een natuurlijke verbinding tussen zorgverzekeraar en gemeente, vooral ten aanzien van kwetsbare doelgroepen.

Samenhang en afhankelijkheden gemeenten en zorgverzekeraar t. a.v. gemeentepolis Proces • Zorginkoop: gerichte sturing aan professionals in een gebied waar veel minimapolissen zijn. • Propositieontwikkeling: gezamenlijk ontwikkelen van polis cq servicepakket • Gezamenlijke communicatie naar de verzekerde Financieel • Zorgkostenbeheersing: gezamenlijk bezien of polissen kostenneutraal gemaakt kunnen worden. • Integraal bezien van kosten: zorgkosten, uitkering, Wmo, tegemoetkoming huur, etc. • Relatie met verevening: Zorgverzekeraars worden gecompenseerd voor ongebalanceerde portefeuille maar verevening werk onvoldoende. • Relatie met verdeelmodellen: als verdeelmodellen onvoldoende werken, dan nemen bijv Wmo kosten toe omdat de reïntegratiebudgetten te beperkt zijn.

Inhoud • Doelgroepen: betreft voor zowel de gemeente als voor de zorgverzekeraar een kwetsbare doelgroep (lage SES, hoge leeftijd, chronische zieken) met hoge zorgkosten. Effectieve zorginkoop en substitutie te bewerkstelligen • Preventie: gericht op de doelgroep CZM, evt met gebruik van de sponsorbudgetten die samenhangen met CZM. Organisatorisch • Besluitvormingsmomenten sluiten niet op elkaar aan, bijvoorbeeld t.a.v. tariefstelling en inkoop • Ontbreekt aan integrale positionering. Bij gemeente zit CZM vaak bij de afdeling werk&inkomen, terwijl er een duidelijke relatie is met de doelgroepen HLZ. Bij zorgverzekeraars zit CZM over de afdelingen sales, zorginkoop en propositieontwikkeling verspreid.

[email protected]

Ontwikkelingen • In Nederland zijn er 395 gemeenten, waarvan 300 gemeenten een collectiviteit hebben afgesloten. Vermoeden is dat het aantal de komende jaren toeneemt. • Doel van collectieve zorgovereenkomsten minima (CZM) is dat polis betaalbaar blijft voor doelgroep met een laag inkopen. • Het aantal inwoners dat in aanmerking komt voor gemeentepolis stijgt. Veel gemeenten verruimen de inkomensgrens van 110% naar 130%. Sommige gemeenten overwegen de grens te verhogen naar 150%. • De gemiddelde bijdrage door gemeenten bedraagt €340 per polis (2015) t.b.v. betaalbaar houden van de kosten. • Circa 80% van de gemeenten hebben de vrijgekomen Wet Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapten (Wtcg) en de Compensatieregeling Eigen Risico (CER) – structureel €268 mln GF in 2017 – ontsloten via de gemeentepolissen. • De verwachting is dat de totale landelijke portefeuille de komende 3 jaar nog met 30% tot 40% zou kunnen stijgen

Belangen gemeente (inrichting ondersteuning) • Participatiebeleid • Preventiebeleid • Armoedebeleid • Verbinding 0e, 1e, 2e lijn

+

Belangen zorgverzekeraar (verbeteren zorg) • Entree tot nieuwe doelgrepen • Verbinding 0e, 1e, 2e lijn • Doelmatige zorginkoop • Gezondheidswinst

Gezamenlijk belang Integratie en optimalisatie van zorg en ondersteuning Beter gezondheid voor zoveel mogelijk burgers tegen een effectieve inzet van middelen


Versterken samenwerking zorgverzekeraars en gemeenten

Collectieve zorgverzekering minima Samenwerkingsvoorbeelden Preventie aanbieden via een collectieve verzekering voor minima biedt beide partijen de mogelijkheid om gezamenlijk bij te dragen aan de financiering van preventie. De gemeente door het collectief contract te gunnen aan de zorgverzekeraar en de zorgverzekeraar door interventies te betalen vanuit de dekking van de aanvullende verzekering. Sponsorbudgetten en collectieve verzekering voor minima (Menzis) Menzis geeft een aantal gemeenten het zogenaamde ‘ eurobudget’ ter hoogte van 1 euro per maand per betalende verzekerde, ten behoeve van lokale trajecten vaak gericht op het versterken van leefkracht. Beweeg mee! (Gemeente Den Haag, Azivo en IZACura) Het programma richt zicht op mensen met overgewicht en heeft een doorlooptijd van ongeveer een half jaar. Een coach geeft de cliënt tips over een gezonde leefstijl en de diëtiste vertelt over gezond eten en drinken. Tot slot neemt de cliënt deel aan het beweegprogramma waar de cliënt een eigen bijdrage voor betaalt. Een huisarts kan een cliënt doorverwijzen naar het leefstijlprogramma BeweegMee! als deze aan verschillende voorwaarden voldoet. Zo moet de cliënt ondermeer verzekerd zijn via het sociale minima contract van de gemeente Den Haag of het Ooievaarcontract (via IZA Cura of Azivo) en dient de cliënt een geldige aanvullende zorgverzekering te hebben.

Samenhang (Gemeente Utrecht en Zilveren Kruis) Gemeente Utrecht en Zilveren Kruis hebben vastgesteld dat de collectiviteit voor de minima niet los gezien kan worden van de andere activiteiten die in het kader van het convenant (of de samenwerking) worden gedaan. Het gaat immers voor een groot deel om dezelfde doelgroep. Daarom worden nu de mogelijkheden onderzocht om vanuit de verzekering een koppeling te maken met het armoedebeleid en op welke manier een gezonde leefstijl kan worden gestimuleerd met een aanbod vanuit de (aanvullende) verzekering. IZA Cura en gemeente Rotterdam In 2013 is het IZA Cura Rotterdampakket afgesloten. Dit pakket zorgt voor een verbinding tussen de doelstellingen in het contract én in het convenant, waardoor via verschillende wegen gewerkt wordt aan de gezamenlijke doelen. Er nemen ruim 49.000 mensen deel aan deze verzekering. De doelgroep van de verzekering zijn Rotterdammers met een inkomen tot en met 130% van het wettelijk minimumloon. Het Rotterdampakket is een totaalpakket bestaande uit een basisverzekering, tandartsverzekering en een aanvullende verzekering. In de aanvullende verzekering zitten ruime vergoedingen voor bijvoorbeeld fysiotherapie, hulpmiddelen en wettelijke eigen bijdragen. Wel zijn vergoedingen soms gemaximeerd. Daarnaast biedt de verzekering een (gedeeltelijke) herverzekering van het wettelijk eigen risico.

Collectieve zorgverzekering (Menzis en gemeente Enschede) De gemeente Enschede heeft met zorgverzekeraar Menzis afspraken gemaakt over de collectieve zorgverzekering minima. Doel van CZM is om bijzondere bijstand te verminderen, de verzekeringspositie te verbeteren, niet-gebruik te bestrijden, de schuldenproblematiek te verminderen en de zorgkosten minima te beperken. In het uitgebreide aanvullende pakket hebben Menzis en Enschede afspraken gemaakt over onder andere vergoeding voor zelfzorgmedicatie, valpreventiecursus, hulpmiddelen ADL, preventief medisch onderzoek en dieetkosten.




Jongeriusoverleg Kennismaking, uitwisseling en

Recommend Documents