INFORMATIEVERSPREIDING- EN UITWISSELING

NIEUWSBRIEF MULTIPLUS maart 2008 Is dit de eerste keer dat u onze nieuwsbrief ontvangt? Neem dan zeker onze vorige nieuwsbrieven eerst even door, ze zijn terug te vinden op http://www.multiplus.be/nieuwsbrief.php.

INFORMATIEVERSPREIDING- EN UITWISSELING Intervisiegroepen Omwille van de grootte van de groepen werken we sinds kort voor zowel de orthopedagogen/psychologen, kinesisten als logopedisten met een wachtlijst. Indien op termijn de groepen opgesplitst zouden worden of er mensen zouden afhaken, kunnen de ‘wachtenden’ alsnog aansluiten.

Ouderpraatgroep Intussen uitten een 10-tal ouders/ouderparen hun interesse. Zodra de groep nog iets groter is, starten we met de praatgroep. Langs deze weg willen we nog een laatste keer een oproep doen naar geïnteresseerde ouders. Zij kunnen zich inschrijven via [email protected] of [email protected]. Meer informatie over deze ouderpraatgroep vindt u op http://www.multiplus.be/ouders.php.

Eindwerken in PDF-formaat op de website Vanaf nu zullen kwaliteitsvolle eindwerken van studenten, die aan het Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek (en mogelijk ook andere centra) worden afgewerkt omtrent mensen met ernstige meervoudige beperkingen, in PDF-formaat opgenomen worden op de Multiplus-website.

Spread the news… wissel via Multiplus informatie uit! …over studiedagen, vormingen Woonde u recent een studiedag of vorming bij over een onderwerp dat relevant is m.b.t. personen met ernstige meervoudige beperkingen? Bezorg ons dan een verslag, een overzicht van de verkregen informatie en we plaatsen dit op onze site. Op die manier kunnen ook anderen er iets van opsteken!

…over eigen innoverende projecten Mogelijk ontwikkelde u zelf, vanuit uw dienst, school… een bijzondere activiteit, methodiek… voor de doelgroep van mensen met ernstige meervoudige beperkingen. Bezorg ons de nodige informatie en dan vermelden we deze op de Multiplus-website. Op die manier kan uw project inspirerend zijn voor anderen!

PRAKTIJKGERICHT ONDERZOEK Multi-sensory storytelling Multi-sensory storytelling goes international! Het Schotse en Vlaamse project zal nu ook opgestart worden in Nederland, vanuit de Rijksuniversiteit Groningen en de zorginstelling ’s Heeren Loo. We staan in nauw contact met onze Nederlandse collega’s, gezien het de bedoeling is dat zowel de methodiek als het wetenschappelijk onderzoek op een gelijkaardige manier gerealiseerd wordt als in het Multiplus-project. Op die manier kunnen we later de resultaten van beide projecten beter vergelijken en nog meer onderbouwde ervaringen verzamelen over de methodiek.

Inventarisatie-onderzoek kinderen en jongeren Het inventarisatie-onderzoek rond kinderen en jongeren met ernstige meervoudige beperkingen, gerealiseerd in samenwerking met het Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek, de Vlaamse Onderwijsraad en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, is afgerond! Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het onderzoeksrapport, dat weldra op onze site zal terug te vinden zijn. Wat zal u erin kunnen terugvinden? -indicaties over de omvang van de groep van kinderen en jongeren met ernstige meervoudige beperkingen in Vlaanderen -een overzicht van de settings waar zij begeleid worden (scholen & welzijnsvoorzieningen) -gegevens over de samenwerking tussen onderwijs en welzijn met het oog op een geïntegreerd onderwijs- en zorgaanbod voor deze kinderen -een beschrijving van de kenmerken van een 1000-tal geregistreerde kinderen en jongeren met ernstige meervoudige beperkingen -een bespreking van het activiteitenaanbod -organisatorische kenmerken van het aanbod

-een overzicht van de vanuit de professionelen ervaren knelpunten in de ondersteuning naar deze kinderen en jongeren toe en hun suggesties naar het beleid toe.

Inventarisatie-onderzoek volwassenen Begin februari 2008 werden alle tehuizen niet-werkenden en dagcentra telefonisch gecontacteerd om nu ook een inventarisatie te maken t.a.v. volwassenen met ernstige meervoudige beperkingen. De voorzieningen die ons lieten weten volwassenen uit de doelgroep te begeleiden, krijgen binnenkort een vragenlijst toegestuurd die inhoudelijk naar dezelfde zaken peilt als de vragenlijsten uit het inventarisatie-onderzoek kinderen en jongeren.

Expertisesteekkaarten De scholen en voorzieningen die in het inventarisatie-onderzoek aangegeven hebben dat ze kinderen of volwassenen met ernstige meervoudige beperkingen begeleiden, worden vervolgens gevraagd ook expertisesteekkaarten in te vullen. Op die steekkaarten kan men weergeven welke expertise men in huis heeft inzake de begeleiding van de doelgroep. Voor zover men daar toestemming voor geeft, worden de contactgegevens en expertise van de betreffende scholen en voorzieningen opgenomen op onze website. Op die manier zal iedereen een zicht krijgen op de settings waar de doelgroep in Vlaanderen begeleid wordt en de expertise die zij eventueel hebben, wat uitwisseling kan stimuleren.

Communicatiepaspoorten Het project rond communicatiepaspoorten werd reeds aangekondigd en nu gaan we ook concreet van start! Alle ouders of hulpverleners die geïnteresseerd zijn om voor een kind/volwassene met ernstige meervoudige beperkingen samen met Multiplus een communicatiepaspoort te ontwikkelen, kunnen via [email protected] hun interesse bekend maken. We willen voor 20 personen een paspoort ontwikkelen, waarbij we liefst wat variatie zouden hebben naar leeftijd (kinderen en volwassenen) en setting ((semi-)internaat, school, dagcentrum, tehuis, mensen die thuis assistentie krijgen…). Ter herinnering: inhoud van het project: Het communicatiepaspoort is vooral bedoeld voor mensen die in een eerste of vluchtig contact in aanraking komen met de persoon met ernstige meervoudige beperkingen: de verpleger in het ziekenhuis, de babysit, de student in uw school of voorziening… In het paspoort willen we voor de persoon met ernstige meervoudige beperkingen weergeven hoe hij/zij communiceert, wat hij/zij niet zomaar ‘gezegd’ krijgt (wie ben ik? wat vind ik leuk en wat niet? belangrijke personen in mijn netwerk, aandachtspunten bij voedingsbegeleiding, ...) enz. Via het paspoort hopen we zo de mensen die de persoon niet goed kennen toch handvaten te kunnen aanreiken om hem/haar op een zo adequaat mogelijke manier te benaderen.

Concreet verloop project: In mei 2008 zullen de vertegenwoordigers van de deelnemers een vragenlijst toegestuurd krijgen waarin gepeild wordt naar de informatie die noodzakelijk is voor de uitwerking van het paspoort. Ook zullen waar mogelijk foto’s opgevraagd worden die elementen uit het paspoort kunnen illustreren (bv. foto van de favoriete knuffelbeer die de persoon rustig kan maken). Die gegevens worden tijdens de zomermaanden verwerkt. Vanaf september 2008 worden de paspoorten door Multiplus uitgewerkt, waarbij er tussentijds feedback wordt gevraagd van de ouders/begeleiders (via mail, telefoon…) om zo tot een goed paspoort te komen. Voor Multiplus is het in de eerste plaats de bedoeling op basis van dit proefproject een goed format voor een communicatiepaspoort te ontwikkelen en daarnaast te evalueren of en hoe zo’n paspoort gebruikt wordt. De mensen die deelnemen krijgen na afloop van het project het communicatiepaspoort ter beschikking mits terugbetaling van de aanmaakkosten (zeer beperkt; CD-Rom, boekje en eventuele afdruk foto’s) en zullen gevraagd worden via vragenlijsten het project te evalueren en gegevens over het verdere gebruik van het paspoort te verschaffen. De bedoeling is dat het project - de ontwikkeling van de paspoorten en de evaluatie van de methodiek en het verdere gebruik - tegen de zomer van 2009 is afgerond.

VORMING EN ADVIES Vorming over snoezelen met mensen met ernstige meervoudige beperkingen We kondigden reeds eerder de vorming rond snoezelen met mensen met ernstige meervoudige beperkingen aan, die zal georganiseerd worden door de vrijetijdsorganisatie Het Balanske en Multiplus. Deze vorming zal doorgaan op dinsdag 22 april 2008, van 10u. tot 15u. (broodjesmaaltijd inbegrepen), in Het Balanske, Halensebaan 2, 3390 Tielt-Winge. Deze vorming omvat enerzijds een theoretisch luik (wat is snoezelen? welke doelstellingen kan men ermee vooropstellen? wat weten we uit onderzoek omtrent snoezelen en mensen met ernstige meervoudige beperkingen? hoe zorg je voor een goede begeleiding bij het snoezelen?...) en anderzijds een meer praktisch luik waarbij in de snoezelruimtes zelf de concrete begeleiding bij snoezelen met deze doelgroep wordt besproken. De deelnameprijs bedraagt 50 Euro, inschrijven voor deze vorming kan via [email protected]. Na deelname aan de vorming krijgt men ook het boek ‘Snoezelen en levenskwaliteit’ (2007), uitgewerkt door Het Balanske.

Vorming over QOL-PMD Op 25 april 2008, van 10u. tot 13u., organiseert Multiplus in Leuven vorming over het praktisch gebruik van de QOL-PMD, een instrument voor het meten van kwaliteit van leven bij mensen met ernstige meervoudige beperkingen. Dit instrument werd ontwikkeld in het kader van het doctoraatsonderzoek van Prof. Dr. Katja Petry van het Centrum voor Gezins- en Orthopedagogiek van de KULeuven. Er is nog plaats voor 8 deelnemers, u kan nog inschrijven via [email protected]. Mits betaling van 75 Euro kan u deelnemen aan de vorming en krijgt u het instrument.

Multiplus-studiedag: 28 mei 2008 Zoals eerder aangekondigd, organiseert Multiplus dit jaar haar eerste studiedag, getiteld: ‘Weten waarom: verantwoord handelen bij mensen met ernstige meervoudige beperkingen’. De studiedag zal doorgaan op 28 mei 2008, in De Factorij in Schaarbeek (vlakbij station Schaarbeek). Via enkele plenaire lezingen en vooral veel workshops willen we informatie bieden over verschillende thema’s relevant in de begeleiding van personen met ernstige meervoudige beperkingen. De nadruk ligt daarbij op de vertaling van onderzoeksgegevens en de deskundigheid van experten naar de dagdagelijkse praktijk. Een folder met meer informatie valt binnen enkele weken in uw bus; van dan af kan u ook inschrijven. Volgende workshops worden al zo goed als zeker georganiseerd: -diep verstandelijke handicap & autisme - Steven Degrieck - Autisme Centraal -snoezelen - Sien Degelin - Balanske-UZ-CGOP KULeuven -sensorisch profiel - Marion Brinkman/Hans Stauder - Universiteit Maastricht -presymbolische communicatie - Dr. Marlene Daelman - Spermalie -ondersteunde communicatie en hulpmiddelen - Dirk Lembrechts - Modem -ademhalingskinesitherapie - Myriam Vreys & Marleen Van den Hauwe - KULeuven & Belgische Vereniging Respiratoire Kinesitherapie -neuromotore revalidatie & pijn assessment - Dr. Peter Aerssens - Virga Jesseziekenhuis -voedingsproblemen: diagnose - Prof. Dr. Myriam Van Winckel & Marleen D’hondt- UZGent/ Bobath-Artevelde -voedingsproblemen: behandeling - Marleen D’hondt - Bobath-Artevelde -kwaliteit van leven - Prof. Dr. Katja Petry - CGOP KULeuven -gedragsproblemen - Greet Lambrechts & Jakob De Maeyer - CGOP KULeuven -interactie met mensen met ernstige meervoudige beperkingen- Kristien Hermans & Ine Hostyn - CGOP KULeuven -recht op onderwijs - Prof. Dr. Bea Maes - CGOP KULeuven -opvoedingsprogramma Vlaskamp - Boelina Sikma - De Lovie -basale stimulatie - Philip Van Maeckelbergh - DVC Heilig Hart, VSBS -Bobath - Patrick Algoet - Bobathvereniging

Reeds bestaande vormingsmodules U kan nog steeds een beroep doen op Multiplus voor vormingen omtrent diverse thema’s: ondersteuningsnoden van de doelgroep, communicatie, kwaliteit van leven & ondersteuning, beeldvorming & handelingsplanning en multi-sensory storytelling.

SENSIBILISATIE Delta-werkgroep Vlaamse Onderwijsraad Multiplus neemt deel aan de Delta-werkgroep van de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor), die in eerdere nieuwsbrieven reeds vermeld werd. Deze werkgroep, met vertegenwoordigers vanuit onderwijs en welzijn, praktijk en beleid, werd opgestart om na te denken over de plaats van kinderen en jongeren met ernstige meervoudige beperkingen in het onderwijs. In 2006 leverde zij een visietekst af hieromtrent, die goedgekeurd werd door de Algemene Raad van de Vlor en werd

gepresenteerd op de Vlor-studiedag in mei 2007. Deze werkgroep is nu opnieuw opgestart, met de opdracht na te denken over de concrete modaliteiten waarop onderwijs en welzijn kunnen samenwerken om een degelijk onderwijsaanbod te doen naar kinderen en jongeren uit deze doelgroep. De bedoeling is tegen de zomer van 2009 een Vlor-advies uit te schrijven.

EN VERDER… Agenda MAART 2008 21/03/08: Symposium ‘Het spastische kind: evidence based handelen in de praktijk’. Georganiseerd in Maastricht, door de Stichting Scholing Begeleiders van het in zijn Ontwikkeling bedreigde Kind: http://www.stichtingsbok.com/?Symposium_2008. APRIL 2008 05/04/08: Studiedag ‘Wat doet dit kind met dit hulpmiddel; wat doet dit hulpmiddel met dit kind?’ Georganiseerd door Studiegroep Neurorevalidatie/Keypoint, in Utrecht. Gericht op professionelen die met kinderen werkzaam zijn in de neurorevalidatie: http://www.ndt-keypoint.nl/. 8/04/08: Symposium Platform EMG ‘Zorg en Onderwijs’: Onderwijs en zorg aan kinderen met ernstige meervoudige beperkingen: waar staan we sinds de Wet Leerlinggebonden financiering van 2003? Gericht op professionelen. Georganiseerd door Platform EMG, i.s.m. stichting Ekoline en BOSK: http://www.emgplatform.nl/pages/agenda/8april2008.html. 08/04/08: Alleenstaande ouder zijn van een kind met een handicap. Gericht op ouders. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607ikstaeralleenvoor. 10/04/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… de beleving. Gericht op ouders, georganiseerd in Brecht. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 11/04/08 (+ 13/06/08): Werken met Beta: leren maken van interactieve computeroefeningen op maat. Georganiseerd door Sig: http://www.signet.be/CalenderDetail.aspx?l=002.003&action=K&id=239. 12/04/08: Studiedag ‘Het bovenste lidmaat’. Georganiseerd door de afdeling Neuromotorische, Pediatrische en Pelvische revalidatie van de KULeuven: http://faber.kuleuven.be/onderzoek/dep3/neuro/Affiche_A4_BovensteLidmaat&CP. pdf. 15/04/08: Leren leven met een handicap, een kind met een handicap. Gericht op ouders. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/aanvaarding.

17/04/08 + 24/04/08: Danslabo+: over dans als medium. Gericht op begeleiders. http://www.sigGeorganiseerd door Sig: net.be/CalenderDetail.aspx?l=002.003&action=K&id=241. 21/04/08: Imitatieonderzoek en -training bij jonge en/of laagfunctionerende kinderen met ASS. Gericht op professionelen. Georganiseerd door Sig: http://www.sig-net.be/CalenderDetail.aspx?l=002.003&action=K&id=170. 24/04/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… handicap en erfelijkheid. Gericht op ouders, georganiseerd in Brecht. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 25/04/08: QOL-PMD: meten van kwaliteit van leven bij mensen met ernstige meervoudige beperkingen. Gericht op professionelen. Georganiseerd door Multiplus. 29/04/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… de beleving. Gericht op ouders, georganiseerd in Gent. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. MEI 2008 05/06/08 & 06/05/08 & 07/05/08: Vormingsdriedaagse ‘Motor learning and the Bobath Concept’. Georganiseerd door Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen van de KULeuven: http://www.bobath.be/agenda.php?language=nl&item=31. 06/05/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… handicap en erfelijkheid. Gericht op ouders, georganiseerd in Gent. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 06/05/08 & 20/05/08: Eetproblemen en autisme. Gericht op professionelen. http://www.sigGeorganiseerd door SIG: net.be/CalenderDetail.aspx?l=002.003&action=K&id=243. 08/05/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… wegwijs in de sector. Gericht op ouders, georganiseerd in Brecht. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 13/05/08 & 14/05/08: Een kleinkind met een handicap. Gericht op grootouders van kinderen met een handicap. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/grootouders. 14/05/08: Basale Stimulatie: Basale activiteiten buiten de ADL. Hoe beleven onze kinderen en bewoners de activiteiten en hoe evolueren ze er in? Hoe organiseren we en hoe laten we onze organisatie evolueren naargelang het ritme en de vragen van de kinderen en de bewoners? Georganiseerd in Het GielsBos, door het Vlaams Samenwerkingsverband Basale Stimulatie. Meer informatie: [email protected].

14/05/08: 101 vragen van ouders van een kind met een handicap. Gericht op ouders. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/101vragenvanoudersvaneenki ndmeteenhandicap. 20/05/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… wegwijs in de sector. Gericht op ouders, georganiseerd in Gent. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 21/05/08: Spelen en speelgoed voor kinderen met een handicap. Gericht op ouders. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/speelgoed. 22/05/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… evaluatie van handicap. Gericht op ouders, georganiseerd in Brecht. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 28/05/08: Studiedag Multiplus: Weten waarom: verantwoord handelen bij mensen met ernstige meervoudige beperkingen. De Factorij, Schaarbeek. Gericht op professionelen en ouders. JUNI/JULI 2008 03/06/08: De eerste momenten: mijn kind heeft een handicap… evaluatie van handicap. Gericht op ouders, georganiseerd in Gent. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/0607eerstemomenten. 04/06/08: Broer of zus zijn van een persoon met een handicap. Gericht op ouders en brussen. Georganiseerd door KVG: http://www.kvg.be/Vormingsmomenten/VoorOuders/brussen. 13/06/08 (+11/04/08): Werken met Beta: leren maken van interactieve computeroefeningen op maat. Georganiseerd door Sig: http://www.signet.be/CalenderDetail.aspx?l=002.003&action=K&id=239. 30/06/08 & 01/07/08 & 02/07/08 & 03/07/08 & 04/07/08: Het Bobath-concept in de pedagogische werksituatie geplaatst. Gericht op paramedici. Georganiseerd door SIG: http://www.sig-net.be/CalenderDetail.aspx?l=002.003&action=K&id=247.

CONTACT Anneleen Penne [email protected] Vesaliusstraat 2 3000 Leuven tel. 016/32.59.04 fax. 016/32.59.33 www.multiplus.be