Jonge Worldconnectors redden de aarde
‘Worldconnectors – A Round Table on People and the Planet’ is een groep mensen uit verschillende hoeken van de samenleving, die samen nadenken over een betere wereld en daarvoor oplossingen aandragen. Het doel van de Worldconnectors is om de Nederlanders over de dijken heen te laten kijken. Problemen blijven immers niet binnen de grenzen van een land en de beste oplossingen vind je als samenwerkt, nationaal en internationaal. Om armoede te bestrijden, de klimaatverandering tegen te gaan en te zorgen voor een menswaardig bestaan voor alle bewoners van onze planeet, is een wereldwijde inspanning nodig. Vanuit Nederland willen de Worldconnectors daar hun steentje aan bijdragen. De leden van de Worldconnectors zijn vooraanstaande leiders uit de politiek, het zakenleven en de wereld van de NGO’s (niet-gouvernementele organisaties). Daarnaast zijn er jongeren lid die zich actief inzetten om wereldwijde problemen te overwinnen. Een belangrijke inspiratiebron voor de Worldconnectors is het Earth Charter (Handvest van de Aarde). Deze verklaring bevat principes die we kunnen inzetten voor onze toekomst. Het beschermen van de aarde, een menswaardig bestaan en gelijke kansen gaan daarbij hand in hand. In dit katern komen zes jonge Worldconnectors aan het woord. Ze hebben elk een artikel geschreven over een duurzame toekomst. Ze hebben zich laten inspireren door zinsnedes uit het Earth Charter. De gehele tekst van dat document is afgedrukt op de volgende bladzijden; daarna komen de jongeren aan het woord.
Leontien Peeters
slaat een brug tussen een deftige vergadering van de Worldconnectors en haar bezoek aan Lowlands, op blz 20-22
Alpha Barry
vertelt over de uitdagingen van jongeren in Nairobi, Manila en Kinshasa, op blz. 24-26
Van Anna Chojnacka mag je 99 % over de balk smijten, als je de resterende procent maar inzet voor een betere wereld, op blz. 28-33
Erik Thijs Wedershoven
is reislustig en vertelt over zijn ervaringen in Manila, op blz. 34-35
Willemijn Aerdts
pleit voor meer vrijheid, maar dan wel met respect voor anderen, op blz. 36-37
Sandra van Beest
spreekt de groten der aarde toe en plant bomen, op blz. 38-40
16
Het Earth Charter
Preambule Wij bevinden ons op een kritiek moment in de geschiedenis van de Aarde, een tijd waarin de mensheid haar toekomst moet kiezen. Nu de wereld steeds meer verweven, onderling afhankelijk en kwetsbaar wordt, houdt de toekomst zowel grote gevaren als grote beloftes in. Om vooruit te gaan, dienen wij te erkennen dat wij temidden van een schitterende verscheidenheid aan culturen en levensvormen één menselijke familie vormen en één Aardse gemeenschap met een gemeenschappelijke bestemming. Wij moeten ons verenigen om een duurzame mondiale samenleving te realiseren, gebaseerd op respect voor de natuur, universele mensenrechten, economische rechtvaardigheid en een cultuur van vrede. Daartoe is het een vereiste dat wij, de volkeren van de Aarde, onze verantwoordelijkheid jegens elkaar, jegens de grotere levensgemeenschap en jegens de toekomstige generaties openlijk uitspreken.
De Aarde, ons thuis
De mensheid is onderdeel van een enorm, zich ontwikkelend universum. De Aarde, ons thuis, leeft en omvat een unieke levensgemeenschap. De natuurkrachten maken het bestaan tot een veeleisend en onzeker avontuur, maar de Aarde heeft de omstandigheden geboden die essentieel zijn voor de evolutie van het leven. De veerkracht van de levensgemeenschap en het welzijn van de mensheid zijn afhankelijk van het instandhouden van een gezonde biosfeer met al haar ecologische systemen, een rijke verscheidenheid aan planten en dieren, vruchtbare grond, onvervuild water en schone lucht. Het mondiale milieu met zijn eindige hulpbronnen is een gemeenschappelijke zorg van alle volkeren. De bescherming van de levenskracht, verscheidenheid en schoonheid van de Aarde is een heilige plicht.
De mondiale situatie
De dominante productie- en consumptiepatronen leiden tot vernietiging van het milieu, uitputting van de hulpbronnen en een grootschalig uitsterven van soorten. Gemeenschappen raken verzwakt. De voordelen van ontwikkeling worden niet gelijkelijk gedeeld en de kloof tussen arm en rijk wordt groter. Onrechtvaardigheid, armoede, onkundigheid en gewelddadige conflicten zijn alom verspreid en de oorzaak van groot lijden. Een niet eerder vertoonde toename van de wereldbevolking heeft de ecologische en sociale systemen overbelast. De grondvesten van mondiale veiligheid worden bedreigd. Deze tendensen zijn gevaarlijk – maar niet onontkoombaar.
De uitdagingen waarvoor wij staan
alleen vereenzelvigen met de totale Aardse gemeenschap, maar ook met onze lokale gemeenschappen. Wij zijn gelijktijdig burgers van verschillende naties en van één wereld waarin het locale en mondiale met elkaar zijn verbonden. Iedereen deelt de verantwoordelijkheid voor het huidige en toekomstige welzijn van de menselijke familie en de grotere levende wereld. De geest van menselijke solidariteit en verwantschap met al het leven wordt versterkt wanneer wij leven in eerbied voor het mysterie van het bestaan, in dankbaarheid voor de gave van het leven en in nederigheid aangaande de plek van de mens in de natuur. Wij hebben dringend behoefte aan een gedeelde visie van essentiële waarden die een ethische basis leggen voor de opkomende wereldgemeenschap. Verbonden in hoop, bekrachtigen wij daarom de volgende van elkaar afhankelijke principes voor een duurzame levenswijze als een gemeenschappelijke norm, om aan de hand daarvan het gedrag van alle individuen, organisaties, bedrijven, regeringen en internationale instituten te begeleiden en beoordeelden.
Respect en zorg voor alle levensvormen
Principes 1. Respecteer de Aarde en het leven in al zijn verscheidenheid. a. Erken dat alle wezens van elkaar afhankelijk zijn en dat iedere levensvorm waarde heeft, ongeacht diens waarde voor de mens. b. Bekrachtig uw vertrouwen in de intrinsieke waardigheid van alle mensen en in het intellectuele, artistieke, ethische en spirituele potentieel van de mensheid. 2. Draag zorg voor alle levensvormen, met begrip, compassie en liefde. a. Accepteer dat mét het recht natuurlijke hulpbronnen te bezitten, te beheren en te gebruiken ook de plicht komt schade aan het milieu te voorkomen en de rechten van mensen te beschermen. b. Bekrachtig dat mét verdergaande vrijheid, kennis en macht ook verdergaande verantwoordelijkheid komt om het gemeenschappelijk goed te bevorderen. 3. Bouw democratische samenlevingen op die rechtvaardig zijn, waaraan iedereen kan deelnemen, en die duurzaam en vreedzaam zijn. a. Zorg ervoor dat gemeenschappen op alle niveaus de mensenrechten en fundamentele vrijheden veilig stellen en iedereen de gelegenheid bieden zijn of haar volledige potentieel te realiseren. b. Bevorder sociale en economische rechtvaardigheid, opdat iedereen in staat is een gegarandeerd en zinvol bestaan te bereiken dat ecologisch verantwoord is.
De keuze is aan ons: een mondiaal partnerschap vormen om zorg te dragen voor de Aarde en voor elkaar of het risico lopen op onze eigen vernietiging en op die van de verscheidenheid van het leven. Er zijn wezenlijke veranderingen nodig 4. Stel de rijke schatten en de schoonheid van de Aarde veilig voor de in onze waarden, instituten en levenshuidige en toekomstige generaties. wijzen. Wij dienen ons te realiseren dat a. Erken dat de handelingsvrijheid van iedere generatie wordt wanneer in de eerste levensbeperkt door de behoeften van toekomstige generaties. behoeften is voorzien, menselijke b. Draag waarden, tradities en instituten die het langdurige ontwikkeling in de eerste plaats gaat floreren van de menselijke en ecologische gemeenschappen op om meer te zíjn, niet om meer te Aarde ondersteunen, over aan toekomstige generaties. > Zie het artikel hébben. Wij hebben de kennis en techvan Willemijn nologie om voor iedereen te zorgen Ten einde deze vier veel omvattende verplichtingen te vervullen, Aerdts op blz. 36 en om onze negatieve invloed op het is het volgende nodig: milieu te verminderen. De opkomst van een mondiale samenleving van betrokken burg Ecologische integriteit ers biedt nieuwe kansen om een democratische en humane wereld op te bouwen. Onze > Zie het artikel Principes ecologische, economische, politieke, sociale van Alpha Barry en spirituele uitdagingen zijn met elkaar 5. Bescherm en herstel de ongeschonden staat van de ecologische systemen op op blz. 24 verbonden, en gezamenlijk kunnen wij inclusieve Aarde, met speciale aandacht voor de biologische diversiteit en de natuurlijke prooplossingen uitdenken. cessen die het leven in stand houden. a. Neem op alle niveaus plannen en verordeningen aan voor duurzame Universele verantwoordelijkheid ontwikkeling waardoor bescherming en herstel van het milieu een Om deze ambities te verwezenlijken, moeten wij beslissen te leven met integraal onderdeel worden van alle ontwikkelingsinitiatieven. een besef van universele verantwoordelijkheid, waarbij wij onszelf niet b. Zorg voor levensvatbare natuur- en biosfeerreserves, inclusief wildernis
en maritieme gebieden, en waarborg die ook, opdat zij bescherming geven aan de systemen die het leven op Aarde in stand houden en de biodiversiteit en ons natuurlijke erfgoed bewaren. c. Bevorder het herstel van bedreigde soorten en ecosystemen. d. Houd exoten of genetisch gemanipuleerde organismen die schadelijk zijn voor de inheemse soorten en het milieu onder controle en verwijder ze, en voorkom de introductie van dergelijke schadelijke organismen. e. Beheer het gebruik van vernieuwbare hulpbronnen zoals water, bodem, bosproducten en het leven in zee, zodanig dat de regeneratiesnelheid niet wordt overschreden en de gezondheid van ecosystemen beschermd wordt. f. Beheer de winning en het gebruik van niet vernieuwbare hulpbronnen zoals delfstoffen en fossiele brandstoffen zodanig dat de vermindering minimaal > Zie het artikel is en er geen ernstige milieuschade resulteert.
van Sandra van Beest op blz. 38
6. Voorkom schade – de beste vorm van milieubescherming – en hanteer een preventieve benadering wanneer de kennis beperkt is. a. Tref maatregelen om de mogelijkheid van ernstige of onomkeerbare schade aan het milieu te vermijden, zelfs wanneer de wetenschappelijke kennis onvolledig of niet doorslaggevend is. b. Leg de bewijslast bij degenen die beweren dat een voorgestelde activiteit geen substantiële schade zal aanrichten en stel de verantwoordelijke partijen aansprakelijk voor schade aan het milieu. c. Vergewis u ervan dat besluitvorming de cumulatieve, langlopende, indirecte, verreikende en mondiale gevolgen van menselijk handelen aanpakt. d. Voorkom vervuiling van elk onderdeel van het milieu en sta geen opeenhoping toe van radioactieve, toxische of andere gevaarlijke stoffen. e. Vermijd militaire activiteiten die schadelijk zijn voor het milieu. 7. Pas patronen toe van productie, consumptie en reproductie, die de regenererende capaciteiten van de Aarde, de mensenrechten en het welzijn van gemeenschappen beschermen. a. Verminder het gebruik van de materialen die worden gebruikt in productie- en consumptiesystemen, hergebruik en recycleer ze, en sta ervoor in dat resterend afval kan worden opgenomen door ecologische systemen. b. Handel terughoudend en efficiënt bij het gebruik van energie, en vertrouw meer en meer op vernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind. c. Bevorder de ontwikkeling, toepassing en de evenwichtige overdracht van milieuvriendelijke technologieën. d. Verwerk de totale milieukosten en sociale kosten van goederen en diensten in de verkoopprijs en stel consumenten in de gelegenheid producten te herkennen die voldoen aan de hoogste sociale- en milieunormen. e. Garandeer universele toegang tot gezondheidszorg die reproductieve gezondheid en verantwoorde voortplanting aanmoedigt. f. Neem levenswijzen aan die de kwaliteit van het leven en materiële toereikendheid in een eindige wereld benadrukken.
ontwikkelen en hun aspiraties na te streven.
17
10. Zorg ervoor dat economische activiteiten en instellingen op ieder niveau op rechtvaardige en duurzame wijze menselijke ontwikkeling bevorderen. a. Bevorder de rechtvaardige verdeling van rijkdom binnen en tussen landen. b. Vergroot de intellectuele, financiële, technische en sociale hulpbronnen van de ontwikkelingslanden, en bevrijd hen van de drukkende last van internationale schulden. c. Zorg ervoor dat alle handel het gebruik van duurzame hulpbronnen, milieubescherming en vooruitstrevende arbeidsnormen steunt. d. Verlang van multinationale ondernemingen en internationale financiële organisaties dat zij transparant in het publieke belang handelen, en houd hen verantwoordelijk voor de consequenties van hun activiteiten. 11. Bevestig dat gelijkheid en gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen de eerste vereisten zijn voor duurzame ontwikkeling en zorg voor universele toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en eco-nomische kansen. a. Verzeker de mensenrechten van vrouwen en meisjes en maak een eind aan alle vormen van geweld tegen hen. b. Bevorder de actieve deelname van vrouwen aan alle aspecten van het economische, politieke, burgerlijke, sociale en culturele leven als volwaardige en gelijkwaardige partners, besluitvormers, leiders en begunstigden. c. Maak gezinnen sterker en verzeker de veiligheid en liefhebbende verzorging van alle familieleden. 12. Houd het recht hoog van allen, zonder discriminatie, op een normale en sociale omgeving die steun geeft aan menselijke waardigheid, lichamelijke gezondheid en geestelijk welzijn, met speciale aandacht voor de rechten van inheemse volkeren en minder> Zie het artikel heden. van Erik Thijs a. Maak een eind aan alle vormen van discriminatie, zoals die gebaseerd op ras, Wedershoven op kleur, sekse, seksuele geaardheid, blz. 34 godsdienst, taal en nationale, etnische of sociale herkomst. b. Bekrachtig het recht van inheemse volkeren op hun spiritualiteit, kennis, land en hulpbronnen en op hun daaruit voortvloeiende praktijk van duurzaam levensonderhoud. c. Respecteer en steun de jongeren in onze gemeenschappen, stel hen in staat hun wezenlijke rol bij het ontwikkelen van duurzame samenlevingen te vervullen. d. Bescherm en herstel bijzondere plaatsen met een culturele en spirituele betekenis.
> Zie het artikel van Leontien Peeters op blz. 20
Democratie, geweldloosheid en vrede
Principes
Principes
13. Versterk democratische instellingen op alle niveaus, zorg voor transparant en verantwoordelijk bestuur, volledige deelname aan besluitvorming en toegang tot het recht. a. Houd het recht hoog van iedereen op duidelijke en tijdige informatie over milieuzaken en alle ontwikkelingsplannen en activiteiten die hen zullen beïnvloeden of waar zij belang bij hebben. b. Steun de locale, regionale en mondiale burgersamenlevingen en propageer de zinvolle deelname van alle geïnteresseerde individuen en organisaties aan besluitvorming. c. Bescherm de rechten op vrijheid van meningsuiting, expressie, vreedzame vergadering, vereniging en een afwijkende mening. d. Stel doeltreffende en efficiënte toegang in tot bestuurlijke en onafhankelijke rechtelijke procedures, inclusief rechtsmiddelen en vergoedingen voor milieuschade en het gevaar van dergelijke schade. e. Maak een eind aan corruptie bij alle openbare en privé-instellingen. f. Maak plaatselijke gemeenschappen sterker, stel ze in staat zorg te dragen voor hun milieu, en wijs milieuverantwoordelijkheid toe op de bestuurlijke niveaus waar die het meest doeltreffend kan worden uitgevoerd.
9. Maak een einde aan armoede. Het is een ethische, sociale en milieuverplichting. a. Garandeer het recht op drinkwater, schone lucht, veilig voedsel, onvervuilde grond, beschutting en veilige sanitaire voorzieningen en reserveer de benodigde nationale en internationale hulpbronnen. b. Stel ieder mens middels onderwijs en hulpmiddelen in staat zich te verzekeren van een veilig en duurzaam bestaan, en verschaf sociale zekerheid en opvang voor degenen die niet in staat zijn voor zichzelf te zorgen. c. Geef aandacht aan degenen die worden vergeten, bescherm de zwakkeren, help degenen die lijden, en stel hen in staat hun kwaliteiten te
14. Integreer de kennis, waarden en vaardigheden die nodig zijn voor een duurzaam bestaan in het formele onderwijs en levenslange leerproces. a. Verschaf iedereen, in het bijzonder kinderen en jongeren, de educatieve mogelijkheden die hen in staat stellen actief bij te dragen aan duurzame ontwikkeling. b. Bevorder de bijdrage van de kunsten, de humaniora en de wetenschap aan onderwijs op het vlak van duurzaamheid. c. Vergroot de rol van de massamedia bij het proces van bewustwording aangaande ecologische en sociale uitdagingen.
8. Bevorder de studie van ecologische duurzame ontwikkeling en bevorder de vrije uitwisseling en brede toepassing van de verworven kennis. a. Geef steun aan internationale wetenschappelijke en technische samenwerking over duurzaamheid, met speciale aandacht voor de behoeften van ontwikkelingslanden. b. Erken en bescherm het bestaan van de traditionele kennis en spirituele wijsheid in alle culturen, die bijdragen tot milieubescherming en het welzijn van de mens. c. Garandeer dat informatie van essentieel belang voor de menselijke gezondheid en milieubescherming, inclusief genetische informatie, beschikbaar blijft in het publieke domein.
Sociale en economische rechtvaardigheid
18
d. Erken het belang van morele en spirituele opvoeding en vorming voor een duurzaam bestaan.
15. Behandel alle levende wezens met respect en voorkomendheid. a. Voorkom wreedheid jegens dieren die worden gehouden in de samenleving der mensen en bescherm ze tegen lijden. b. Bescherm wilde dieren tegen manieren van jagen, strikken zetten en vissen die buitensporig, langdurig of te vermijden leed veroorzaken. c. Vermijd of maak een volledig einde aan het vangen of vernietigen van bijvangst. 16. Bevorder een cultuur van tolerantie, geweldloosheid en vrede. a. Stimuleer en steun wederzijds begrip, solidariteit en samenwerking tussen alle volkeren, en binnen en tussen landen. b. Implementeer veelomvattende strategieën ter voorkoming van gewelddadige conflicten en hanteer samenwerkende oplossingsmethoden om milieuconflicten en andere geschillen hanteerbaar te maken en op te lossen. c. Demilitariseer nationale veiligheidssystemen tot het niveau van een niet provocerende staat van verdediging, en geef militaire hulpmiddelen een vreedzame toepassing, ecologisch herstel inbegrepen. d. Vernietig nucleaire, biologische en giftige wapens en andere massavernietigingswapens. e. Zorg ervoor dat het gebruik van de dampkring en de kosmische ruimte steun geeft aan milieubescherming en vrede. f. Erken dat vrede het geheel is dat wordt gecreëerd door de juiste rela-ties met jezelf, andere mensen, andere culturen, andere levensvormen, de Aarde en het grotere geheel waar wij allen deel van uit maken.
De weg vooruit
Nog nooit eerder in de geschiedenis heeft onze gemeenschappelijke bestemming ons zo duidelijk opgeroepen om een nieuw begin te zoeken. Een dergelijke vernieuwing ligt besloten in de principes van dit Handvest. Om die belofte te vervullen, moeten wij ons ertoe verbinden de waarden en doeleinden van het Earth Charter aan te nemen en te bevorderen. Daarvoor is een verandering van geest en hart nodig. Het vereist een nieuw besef van de mondiale afhankelijkheid van elkaar en universele verantwoordelijkheid. Wij dienen ons op een vindingrijke wijze te ontwikkelen en de visie op een duurzaam bestaan op plaatselijk, nationaal, regionaal en mondiaal niveau toe te passen. Onze culturele verscheidenheid is een kostbaar erfgoed en de verschillende culturen zullen hun eigen specifieke wijze vinden om die visie te realiseren. Wij moeten de mondiale dialoog die het Earth Charter voortbracht, verdiepen en uitbreiden, wij kunnen namelijk veel leren van de permanente samenwerking in de zoektocht naar waarheid en wijsheid. Het leven kent vaak spanningen tussen belangrijke waarden. Dat kan leiden tot moeilijke keuzen. Toch moeten we manieren vinden om verscheiden- > Zie het heid in harmonie te brengen met eenheid, de uitartikel van Anna oefening van vrijheid met het gemeenschappelijke goed, korte-termijndoelen met doelstellingen op de Chojnacka op lange termijn. Ieder individu, iedere familie, organ- blz. 28 isatie en gemeenschap heeft een wezenlijke rol te spelen. De kunsten, de wetenschap, godsdiensten, educatieve instel-lingen, media, bedrijven, non-gouvernementele organisaties en regeringen worden alle opgeroepen creatief leiderschap te tonen. Het partnerschap van regering, burgers en bedrijfsleven is van essentieel belang voor doeltreffend bestuur. Om een duurzame mondiale samenleving op te bouwen, moeten de naties van de wereld hun verbintenis aan de Verenigde Naties hernieuwen, hun verplichtingen in het kader van bestaande internationale verdragen nakomen en de uitvoering van de Earth Charter principes steunen met een internationaal rechtsgeldig document over milieu en ontwikkeling. Laat onze tijd de geschiedenis ingaan als een tijdperk van de omslag naar een nieuwe eerbied voor het leven, de vastbeslotenheid duurzaamheid te realiseren, een intensivering van de strijd voor rechtvaardigheid en vrede, en de vreugdevolle viering van het leven.
Groen en gezellig
Leontien Peeters zit als Youth Worldconnector in de werkgroep ‘New Scarcities’ en vergadert daar over biobrandstoffen. Ze pleit voor een groen en gezellig Lowlands 2009. Ze bezocht dit jaar alvast het college van milieugoeroe Michael Braungart. Lowlands, laat je horen! 19 augustus: Worldconnectors Het is dinsdagochtend 19
augustus en ik ben met de werkgroep ‘New Scarcities’ (nieuwe schaarsten) van Worldconnectors bijeen in een deftige kamer op het kantoor van SID (Society for International Development) in Den Haag. Het onderwerp van overleg: water, energie en voedsel. Alle drie worden ze door een combinatie van bevolkingsgroei, klimaatverandering, ons levenspatroon in het westen en de sterke groei van opkomende economieën zoals China en India steeds schaarser. Dit heeft verregaande gevolgen voor ons milieu, maar ook op de prijs van voedsel en olie en op termijn voor de vrede en veiligheid. De Worldconnectors besloten vorig jaar om aan deze problematiek extra aandacht te besteden binnen een werkgroep. Het lidmaatschap van de werkgroep, net als van de Worldconnectors als geheel, bestaat uit eminente persoonlijkheden met een grote staat van dienst in de politiek, het bedrijfsleven of het maatschappelijk middenveld, maar dus ook uit groentjes zoals ik. De werkgroep heeft uit het brede onderwerp ‘New Scarcities’ een specifiek probleem als speerpunt gekozen: biobrandstoffen van de eerste generatie zoals maïs en jatropha die omgezet kunnen worden in ethanol. Deze biobrandstof worden door voorstanders gezien als dé oplossing voor de stijgende olieprijzen, de vermindering van onze CO2-uitstoot en de daardoor veroorzaakte klimaatverandering. Tegenstanders vinden dat dit type biobrandstof de voedselzekerheid van met name arme mensen bedreigt: een kilo maïs die je omzet om je auto te kunnen laten rijden, kun je niet meer opeten. Ook al is het aandeel van het voedsel dat voor energiewinning wordt gebruikt nog gering, de toegenomen vraag leidt volgens deze mensen nu al tot een veel grotere stijging van de prijzen, volgens de Wereldbank zelfs voor 82 %. Ook geven de tegenstanders van deze biobrandstoffen aan dat als je het productieproces meerekent, de uitstoot van CO2 nauwelijks minder is dan bij het gebruik van fossiele brandstoffen, onder andere door het gebruik van kunstmest. Bovendien legt de productie een groot beslag op schaars schoon water. De realiteit is dat ongeacht de bezwaren politici en het bedrijfsleven steeds meer investeren in biobrandstoffen. Geen wonder: biobrandstoffen zijn nú te exploiteren en de westerse wereld is als de dood dat hun economieën gaan vastlopen als ze niet op tijd alternatieven hebben voor de peperdure olie (van 20 naar 120 dollar per vat in nog geen vijftien jaar tijd!). Daarnaast speelt het argument van het milieu inmiddels ook in deze kringen. Door de inspanningen van mensen als Al Gore is het doemscenario inmiddels doorgedrongen tot politiek en bedrijfsleven: als we nu niets doen, is het gedaan met onze planeet. Het is Groen of Doem. De roep om alternatieven
klonk zo hard, dat men een tijd lang geen oren heeft gehad naar de gevolgen op de korte termijn. Als werkgroep schrijven we een ‘statement’, een verklaring waarin we ingaan op de potenties en consequenties van biobrandstoffen. Zo willen we onder voorwaarden het gebruik van biobrand-
stoffen in de EU mogelijk maken, maar alleen als dat op verantwoorde manier gebeurt. Een van de oplossingen die we voorstellen, is certificering: heldere criteria bepalen en afdwingen in de praktijk, op Europese schaal. De resultaten van de werkgroep worden op 24 september van dit jaar voor het eerst besproken tijdens een conferentie van de Worldconnectors in Den Haag. Inbreng van buiten is welkom op die dag: als je je inschrijft, kun je meepraten over de problematiek en de oplossingen die we aandragen. 16 augustus: Lowlands Mijn leven bestaat niet alleen maar uit vergaderen, gelukkig niet! Het is zaterdagmiddag 16 augustus en ik zit met zo’n 400 andere jongeren in de Echo-tent op Lowlands te wachten op Professor Michael Braungart. Hij gaat er college geven in het kader van Lowlands University: de universiteit van de leukste driedaagse stad van Nederland met als motto ‘de professor als popster’, georganiseerd door Coolpolitics. Braungarts college staat in het teken van het principe Cradle to Cradle waar hij de grondlegger van is, een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen. Alle gebruikte materialen moeten volgens dit idee na hun leven in het ene product nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn. Professor Braungart opent zijn college met de gezellige mededeling dat als hij naar Al Gore en de andere ‘Groen of Doem’-denkers zou luisteren, hij de helft van ons ter plekke dood zou moeten schieten. Al Gore zegt immers dat het stabiliseren van de wereldbevol-king het belangrijkste is in de strijd tegen klimaatverandering. Braungart is het niet eens met de logische conclusie van de doemdenkers, namelijk dat mensen 100 % slecht zijn voor de aarde. Hij pleit ervoor dat wij onze levensstijl aanpassen, maar niet door te
21
Ik zeg: Lowlands laat je horen! minderen of efficiënter te zijn. Daarmee worden we hooguit 60 of 50 % slecht. Overbevolking is volgens hem helemaal geen probleem. De biomassa van mieren op de aarde is tenslotte vier keer zo groot als die van mensen en niemand heeft het toch over een overbevolking van mieren? (Braungart slaapt duidelijk niet op de Lowlands-camping!) Mieren gaan effectiever en slimmer om met de
beschikbare middelen en dat kunnen wij ook. Door slimmere productieprocessen en door te ontwerpen volgens het Cradle to Cradleprincipe creëren we geen afval meer. Alles wordt zo ontworpen dat alles weer grondstof is voor nieuwe producten. Niet ‘Groen of Doem’ maar ‘Groen en Gezellig’.
Cradle to Cradle is positief, verantwoord en fun, net als Lowlands en haar bezoekers. Braungart krijgt na afloop dan ook een staande ovatie. Ik sta zelf ook te klappen en vraag mij af of ik misschien toch scheikunde had moeten gaan studeren in plaats van politicologie. Ik vraag me daarbij wel af of Cradle to Cradle niet gewoon een nieuw voorbeeld van ‘de oplossing’ die alle problemen op kan lossen maar, in tegenstelling tot de eerste generatie biobrandstoffen, nog niet toepasbaar is. Immers: hoe brengen we Cradle to Cradle op korte termijn in de praktijk? Hoe leveren we de politieke en financiële inspanningen die nodig zijn om onze ontwerpen en productieprocessen zo ingrijpend te veranderen? Als ik weer buiten in de mensenmassa sta en op de grond overal plastic bekers zie, is van mijn optimisme niet veel meer over. Het is me een raadsel hoe je een festival als Lowlands, met 60.000 bezoekers, in godsnaam zou kunnen organiseren op basis van dit mooie principe, zonder afval en neutraal voor het klimaat. Ik besluit op onderzoek uit te gaan. Ik zoek festivaldirecteur Eric van Eerdenburg op. Eric vertelt trots dat Lowlands er alles aan doet om zo klimaatneutraal mogelijk te werken. Als een van de weinige festivals in Europa is Lowlands in het bezit van de ‘Green’n’Clean Award’, het keurmerk voor milieubewuste festivals. Een hele prestatie als je bedenkt dat er tijdens het festival drie dagen lang uit het niets een kleine stad met meer dan 60.000 inwoners ontstaat. Het lijkt misschien verwonderlijk dat een festival zich zo inspant voor het milieu, maar het is eigenlijk heel logisch. Met zo veel mensen op een klein oppervlak moet je effectief omgaan met de beschikbare middelen en met noodweer merk je in je tentje heel direct de gevolgen van klimaatverandering. Lowlands verbruikt nogal wat en daarmee is dus elke Lowlandsganger nog steeds voor een aardig percentage ‘slecht’. Het festival kan alleen gebruik maken van bioproducten die in grote aantallen geproduceerd kunnen worden. Tot mijn vreugde ontdek ik dat die plastic bekers waar ik me zorgen over maakte geproduceerd worden volgens het Cradle to Cradle-principe. Ze worden gemaakt van PLA, een biologisch materiaal dat niet gemaakt wordt uit fossiele grondstoffen maar waarbij het afval weer als grondstof voor nieuwe producten dient. De bekers worden door de festivalgangers zelf ingezameld door een statiegeldsysteem: 10 bekers leveren een muntje op. Het blijkt te werken: bekers komen terug. Als er meer Cradle to Cradleproducten op de markt komen, lijkt een volledig Cradle to CradleLowlands niet eens zo ondenkbaar, mits er genoeg tijd, geld en moeite in gestoken wordt. De organisatie en de bezoekers kunnen veel doen, maar daar kan het niet bij blijven. Stel dat dat de landelijke of locale overheid bij wijze van experiment en inspiratie voor de jeugd een subsidie verleent voor een Cradle to Cradle-Lowlands in 2009! Dan zou de droom zo maar realiteit kunnen worden. Ik zeg: Lowlands, laat je horen! Lobby voor voor een Cradle to Cradle-Lowlands! Dan kunnen we volgend jaar groen en gezellig genieten van bands, theater, colleges en een goede sfeer en tegelijk een bijdrage leveren aan het oplossen van de grote problematiek van de nieuwe schaarsten in de wereld. We krijgen er sowieso allemaal mee te maken, dus laten we zo snel mogelijk beginnen.
Click & See Op de website van Worldconnectors (www.worldconnectors.nl) vind je meer informatie over het onderwerp ‘New Scarcities’. De ideeën van Braungart zijn na te lezen op www.cradle2cradle.nl. De ‘Green’n’Clean Award’ is een initiatief van Yourope (www.yourope.org). Meer over de colleges van Lowlands University, waaronder filmpjes met een samenvatting van het college, kun je vinden op de site van Coolpolitics (www.coolpolitics.nl).
Uit het Earth Charter Hoofdstuk II, principe 7 a. Verminder het gebruik van de materialen die worden gebruikt in productie- en consumptiesystemen, hergebruik en recycleer ze, en sta ervoor in dat resterend afval kan worden opgenomen door ecologische systemen. b. Handel terughoudend en efficiënt bij het gebruik van energie, en vertrouw meer en meer op vernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind.
conferentie
COMPASSIONATE LEADERSHIP ‘no guts no glory’
Deelnemers krijgen twee inspirerende boeken kado: ‘Earth Charter in actie naar een duurzame wereld’ en het ZINschrift ‘Passie voor compassie’.
UNIEK INTERNATIONAAL SPREKERSVELD met o.a.: Joseph Jaworski | Ruud Lubbers | Steven Rockefeller | Naema Tahir | Tex Gunning Erna Witoelar | Maurice Strong | Federico Mayor | Awraham Soetendorp | Ali B Marc van Roon | Fay Claassen | Jacobine Geel
trust | interconnectedness | courage Iedereen geeft leiding. Op z’n minst aan zichzelf. Welke keuzes maak jij voor een meer menselijke en duurzame wereld? Meer dan ooit dringt de urgentie van economische, ecologische en menselijke vraagstukken zich op. Gaan deze jou ook aan het hart? De wereld heeft mensen nodig die zich met passie en compassie inzetten voor het vinden van creatieve oplossingen. Het gevaar is echter dat we de antwoorden louter buiten onszelf zoeken. De sleutel voor complexe uitdagingen ligt vaak in een meer compassievolle en menselijke aanpak. Compassie komt van binnenuit. Deze innerlijke krachtbron van leiderschap wordt vaak onvoldoende benut voor de noodzakelijke acties die er echt toe doen. Het vraagt lef om onze innerlijke krachtbron-
nen aan te boren en in te zetten, ‘no guts no glory’. Daarom presenteert ZIN tijdens de conferentie ‘Compassionate Leadership’ drie thema’s die ons innerlijk versterken: vertrouwen, verbondenheid en moed. Deze drie menselijke kwaliteiten zijn nodig om vanuit compassie te leven en te werken. Het is een uitdaging om de idealen die we hebben voor een betere wereld allereerst zelf toe te passen. Mahatma Gandhi verwoordde dit op uitdagende wijze: ‘Be the change you want for the world.’ ZIN biedt op 3 december inspiratie uit bedrijfsleven, wetenschap, religie, politiek en kunst. Kijk voor meer informatie op: www.compassionate-leadership.nl. Onder scholieren worden enkele free tickets verloot.
3 december 2008 | Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) | Amsterdam
Deze conferentie is georganiseerd in samenwerking met: NCDO
en het Earth Charter initiatief
It’s time for some action
Worldconnector Alpha Barry werkt bij ontwikkelingsorganisatie ICCO en reist de wereld rond. Zijn bijdrage gaat over jongeren in megasteden in ontwikkelingslanden, in het bijzonder Manila, Nairobi en Kinshasa.
Kin-la-Poubelle Een sterke toename van de wereld-
25
Druk in de stad It’s time for some action: dat is de titel van een
bevolking en verstedelijking stellen ons voor een uitdaging. Nergens worden de hoofdprincipes van het Earth Charter zo op de proef gesteld als in de snelgroeiende megasteden in ontwikkelingslanden. Centraal hierin zijn de vaak immense krottenwijken, de eerste en vaak laatste bestemming van veel van de nieuwe stedelingen. Het eerste hoofdprincipe van het Earth Charter is ‘respect en zorg voor alle levensvormen’. Een van de onderliggende principes is een oproep: ‘bevorder sociale en economische rechtvaardigheid, opdat iedereen in staat is een gegarandeerd en zinvol bestaan te bereiken dat ecologisch verantwoord is’. In de Democratische Republiek Congo woont een derde van de bevolking in een stad en de helft daarvan in krottenwijken. In de hoofdstad Kinshasa wonen 7 miljoen mensen hutje-mutje op elkaar. Dankzij het desastreuze beleid van de beruchte dictator Mobutu en de daarop volgende oorlogen is het gemiddeld inkomen in Congo
druk. Hoe zit dat met de jeugd in Kinshasa en Manila? Hebben die het ook zo druk? En worden die er beter van als wij ons druk maken over hen? In dit artikel ga ik in op de ‘opkomende wereldgemeenschap’ waar het Earth Charter het over heeft. Want als die ergens zal ontstaan, dan is het in de groeiende ‘urban’ gemeenschap van jongeren wereldwijd. De uitdaging is enorm. Tijd voor actie!
teruggelopen van 288 dollar in 1960 naar 116 dollar in 1997 en uiteindelijk 88 dollar in 2001. Dit heeft uitwerking gehad op wat ooit een prestigieuze stad was. ‘Kin-la-belle’ is voor de lokale bevolking ‘Kin-la-poubelle’ geworden – van mooi tot vuilnisbak. De winkels zijn leeg en elk stukje gras, zelfs de stroken tussen de kapotte wegen, wordt gebruikt om groente te verbouwen. Hoe kunnen we sociale en economische kansen geven aan de jeugd die hier opgroeit?
nieuw liedje van de urban formatie N*E*R*D en het motto van jongeren in de stad. In Nederland moeten jongeren voortdurend in actie komen: studeren, een leuke baan met snelle leasebak, een paar keer per jaar op vakantie, af en toe naar een concert en natuurlijk een huis, gepimpt volgens je persoonlijke stijl. Een en ander moet op bewuste manier, dus af en toe goede doelen steunen, vrijwilligerswerk doen, fairtrade-producten in het winkelwagentje en bomen terugplanten voor de gevlogen mijlen. We hebben het hier maar
Wereldbevolking en de stad Het is moeilijk om voor-
spellingen te doen over de omvang en vorm van de wereldbevolking op lange termijn. Technologische vooruitgang, onverwachte ziektes en oorlog hebben allemaal hun uitwerking. Wat we wel weten, is dat er de laatste paar honderd jaar een ongelooflijke groei is geweest en dat dit de laatste paar decennia zo is gebleven. Volgens de Verenigde Naties is de wereldbevolking tussen 1950 en 1999 meer dan verdubbeld, van 2,5 naar net onder de 6 miljard mensen. Men verwacht dat de piek in 2200 zal worden gehaald met een aantal ergens rond de 10 miljard. Onder deze toegenomen bevolking zijn vooral veel jongeren. De VN schatte in 2005 dat de helft van de huidige wereldbevolking onder de 25 is. 85% van deze jongeren wonen ook nog eens in ontwikkelingslanden. In het algemeen hebben minder ontwikkelde landen een groter percentage jongeren; in het rijke westen speelt eerder de vergrijzing. Deze groei gaat hand in hand met een andere ontwikkeling – de mens leeft steeds meer in een stad of stedelijke omgeving. Volgens berekeningen van de VN woont sinds dit jaar voor het eerst in de geschiedenis meer dan de helft van de wereldbevolking in een stedelijke omgeving en dat aandeel zal blijven toenemen. Volgens schattingen zal de stedelijke bevolking in Afrika en Azië verdubbelen tussen 2000 en 2030. Het platteland loopt leeg.
de opkomende wereldgemeenschap The sky is the limit Economische groei is niet genoeg. In de Filippijnen, met miljoenenstad Manila, is tussen 1997 en 2000 de economie gegroeid met 8,94 %, volgens het officiële bureau voor statistiek van het land (NSCB). In die zelfde periode is het percentage families die onder de armoedegrens leven, juist toegenomen. Manila is dan ook een vreemde combinatie van de skyline van Parijs of Singapore en enorme krottenwijken zo ver het oog reikt. De sociale mobiliteit is er laag, dus als je niet tot de happy few behoort, is de kans heel klein dat je uit je kartonnen hutje komt en blijven de wolkenkrabbers voor jou gesloten. The sky is the limit, maar alleen voor de rijke en goed opgeleide elite. Milieu in de stad Het tweede hoofdprincipe van het Earth Charter is ‘ecologische integriteit’. Het leefmilieu moet dus in orde zijn, en dat is in de arme steden niet bepaald het geval, op een wel heel letterlijke manier. In Kinshasa heeft maar de helft van de
bevolking toegang tot sanitaire voorzieningen. De stank laat zit raden en ziektes zoals cholera komen vaak voor. Ook het vele verkeer, industrie en energieverbruik op kleine oppervlakte heeft gevolgen: na een paar minuten in de straten van Manila kun je bijna kauwen op de smog. Juist arme steden zijn vervuild, met een desastreus effect op het leefklimaat en de gezondheid van de bewoners.
26
Geweld Ook het vierde hoofdprincipe van het Earth Charter,
‘democratie, geweldloosheid en vrede’, is op de stad van toepassing. Tijdens het recente geweld na de verkiezingen in Kenia is sloppenwijk Kibera in Nairobi vaak in het nieuws geweest. Kibera, de op een na grootste krottenwijk in Afrika, ligt tussen het vliegveld, een golfbaan en een luxe villawijk. Het geweld tussen verschillende politieke en etnische groepen en de politie leidde tot een enorm bloedbad. In Nederland zien we al hoe de moeilijke kant van de multiculturele samenleving in de armere wijken het duidelijkste naar voren komt. Je kunt wel nagaan hoe moeilijk het in de arme megasteden kan worden. De steden herbergen een bonte verzameling van verschillende sociale en etnische groepen, bovenop elkaar wonend en concurrerend om dezelfde beperkte middelen. Het aanwakkeren van vooroordelen en geweld is een kleine moeite.
De weg vooruit Als je de voorbeelden hierboven bekijkt, zou je de hoop op een betere wereld bijna willen opgeven. In zijn briljante boek ‘Planet of Slums’ schetst Mike Davis een duister toekomstbeeld met immense steden van sloppenwijken en ecologisch dode gebieden waar de arme bevolking alleen met de macht van politie en leger nog enigszins in bedwang kan worden gehouden. Davis gaat ervan uit dat we daar niets aan kunnen veranderen.
Historisch gezien is het niet de eerste keer dat verstedelijking een grote impact heeft gehad. In de negentiende eeuw gebeurde dat in Europa: de steden waren smerig en ongezond, waardoor overheden en burgers samen zorgden voor betere huisvesting, drinkwatervoorziening, riolering, enzovoort. We moeten ook niet vergeten dat de snelgroeiende steden van de negentiende eeuw belangrijke economische en culturele centra zijn geworden die velen uit de armoede hebben gehaald. Manila, Kinshasa en Nairobi zijn dan misschien troosteloze steden vol met sloppenwijken, het bruist er van de energie. Onze uitdaging is om hiermee aan de slag te gaan aan en de ‘global city’ te ontwerpen waarin alles met alles te maken heeft op een manier die duurzaam en eerlijk is. Het Earth Charter kan dienen als een goede leidraad, omdat het, in de woorden van de Pakistaanse milieujurist Hassan Parvez, ‘ecologische problemen [integreert] met de eeuwige zoektocht naar sociale rechtvaardigheid, democratie en vrede’. Ook Kinshasa, Manila, en Nairobi zijn onderdeel van onze gezamenlijke toekomst: we kunnen ze niet links laten liggen. It’s time for some action.
Uit het Earth Charter Preambule, onder ‘De uitdagingen waarvoor wij staan’: De opkomst van een mondiale samenleving van betrokken burgers biedt nieuwe kansen om een democratische en humane wereld op te bouwen. Onze ecologische, economische, politieke, sociale en spirituele uitdagingen zijn met elkaar verbonden, en gezamenlijk kunnen wij inclusieve oplossingen uitdenken.
MAKE A DIFFERENCE
MOVE YOUR WORLD! MOVE YOUR WORLD ORGANISEERT PROJECTEN VOOR JONGEREN IN NEDERLAND OP HET GEBIED VAN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. PROJECTEN DIE DE REALITEIT VAN KROTTENWIJKEN EN AIDS LATEN ZIEN. MAAR OOK DE CREATIVITEIT EN MOGELIJKHEDEN IN ONTWIKKELINGSLANDEN. WIL JIJ MEER WETEN, ANDERE GEÏNTERESSEERDE JONGEREN EN ORGANISATIES ONTMOETEN OF IETS DOEN VOOR DE WERELD? CHECK MYW is het jongerenprojectbureau van NCDO VOOR MEER INFORMATIE WWW.MOVEYOURWORLD.NL
Donate Your Spa ce
m Millenniu battle
s Busines ops h s k r o W Netwerklou
nge
Spea
k You Mind r
99 % over de balk
Anna Chojnacka is Worldconnector en in het dagelijks leven directeur van de 1%CLUB. Ze heeft goed nieuws: je mag 99 % van je inkomen en je tijd naar hartelust over de balk smijten, als je de overblijvende 1 % maar inzet voor de betere wereld. Op de website van Anna en haar collega’s kun je dat doen op de manier die bij jou past. We hebben haar geïnterviewd. Wat is jouw persoonlijke missie?
Mijn persoonlijke missie bij de 1%CLUB is om zo veel mogelijk mensen die zich nu in een uitzichtloze positie bevinden, in staat te stellen hun eigen leven, of die van een ander, structureel te verbeteren. Op dit moment kunnen Nederlanders die een project runnen gericht op armoedebestrijding hun project on-line zetten en met behulp van de 1%LEDEN de benodigde middelen bij elkaar krijgen om het uit te voeren. De 1%LEDEN zetten namelijk 1 % van hun inkomen, tijd en/of expertise in om armoede op te lossen. In de nabije toekomst wil de 1%CLUB ook de mensen uit ontwikkelingslanden zelf de mogelijkheid bieden om hun eigen plan met behulp van de 1%LEDEN uit te voeren.
Wie is de baas over de projecten?
Een platform zoals die van de 1%CLUB kent geen hiërarchische structuur waarin één centraal bedacht plan of één oplossing wordt gepresenteerd. Ook is er geen sturend orgaan in de traditionele zin van het woord. De leider, dat is de gebruiker zelf. De projecteigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor het bedenken en de uitvoering van hun plan en het bereiken van de doelstellingen. De 1%LEDEN bepalen op hun beurt zelf waar hun middelen heen gaan en spelen een belangrijke rol in het evalueren van de projecten. Dit soort systemen, waarbij de gebruiker centraal staat, noemen we Ontwikkelingssamenwerking 2.0. De gedachte hierachter is dat mensen zélf de regie over hun eigen leven houden. Als een persoon eenmaal de stap heeft gezet om zijn of haar eigen directe omgeving te veranderen, wordt de drempel om je met andere zaken te bemoeien, zoals overheidsbeleid, een stuk kleiner. Hierdoor wordt er
Ontwikkelingssamenwerking 2.0 uiteindelijk nog veel meer bereikt met platforms zoals de 1%CLUB. Door het bouwen van de best mogelijke platform wil ik het leider schap van mensen over hun eigen leven significant vergroten.
Hoe kun je als individu betrokken raken bij projecten?
Onze site, 1procentclub.nl, biedt een overzicht van tientallen concrete projecten waar je jouw eigen 1 % in kunt zetten. Je kunt projecten onder andere selecteren op het land waarin het project plaatsvindt, het Millenniumdoel dat het project helpt behalen of het aantal andere 1%LEDEN dat een project steunt. Per project is duidelijk zichtbaar hoe veel geld er nodig is; in de projectbeschrijving kun je lezen of er daarnaast behoefte is aan vrijwilligers of speciale expertise. Veel projecten hebben naast financiering ook bijvoorbeeld behoefte aan marketingadvies of boekhouders. Ook worden regelmatig vrijwilligers gezocht in het land waar het project wordt uitgevoerd. Je bent als 1%LID dus vrij om te kiezen op wat voor manier je wilt inzetten.
Al die kleine projecten, helpen die wel echt?
Uiteindelijk worden veel van de projecten van grootschalige organisaties op hetzelfde kleinschalige niveau uitgevoerd als de projecten die op de 1%CLUB-site staan. Veel grote organisaties bouwen ook WC’s bij scholen of helpen boeren aan hun eerste koe of geit. Het verschil is dat je bij de 1%CLUB precies ziet welke school precies door jou wordt geholpen; je kunt rechtstreeks communiceren met degene die het project uitvoert en je kan zien wat anderen van het
project vinden. Het is allemaal wat tastbaarder en inzichtelijker.
29
Hoe verbind je je werk als Worldconnector met de 1%CLUB?
Juist binnen de Worldconnectors is er enorm veel expertise beschikbaar waar ik dankbaar gebruik van heb gemaakt bij het opzetten van de 1%CLUB. De Worldconnectors als denktank houdt zich net als de 1%CLUB bezig met de vraag hoe je het beste de samenleving bij brandende grensoverschrijdende kwesties kunt betrekken. Daarnaast is armoede nauw vervlochten met tal van andere onderwerpen, zoals gewelddadige conflicten en politieke onrust, klimaatverandering, slecht onderwijs en migratieproblematiek. Dat zijn allemaal onderwerpen die tijdens de bijeenkomsten van de Worldconnectors aan de orde komen. Het Comité van Aanbeveling van de 1%CLUB bestaat uit Ruud Lubbers, Awraham Soetendorp, Tineke Lambooy en Naema Tahir, ze zijn allemaal Worldconnectors en dus zeer betrokken bij internationale vraagstukken.
Welk project vind jezelf het leukst?
Zelf steun ik meer dan tien projecten die op de 1%CLUB site staan. Ik ben wel extra fan van het Jatropha bio-olieproject. Door Jatropha aan te planten en te combineren met voedselgewassen willen de oprichters van Yes Afrika, de stichting die het project hebben opgezet, aantonen dat er op een duurzame manier bio-olie geproduceerd kan worden de voedselvoorziening in gevaar te brengen. Dit onderwerp is heel actueel in deze tijden van voedselcrises en klimaatverandering. Om aan te tonen dat Jatropha bio-olie volwaardige brandstof is, trokken de oprichters van Yes Afrika met een vrachtwagen op Jatropha bio-olie 8.000 kilometer van Zuid-Afrika naar Tanzania. Dat soort daadkrachtige mensen zitten achter de projecten op onze site!
Uit het Earth Charter De Weg Vooruit, tweede alinea: Wij dienen ons op een vindingrijke wijze te ontwikkelen en de visie op een duurzaam bestaan op plaatselijk, nationaal, regionaal en mondiaal niveau toe te passen.
Op de volgende pagina’s staan tien projecten van de 1%CLUB beschreven. Als je lid wordt, kun je zelf bepalen aan welke projecten je steun geeft. Elk van de projecten draagt bij aan het behalen van een of meer Millenniumdoelen. Deze doelen zijn door regeringsleiders in 2000 afgesproken en hebben als deadline het jaar 2015. Hieronder zie je een overzicht van de acht Millenniumdoelen: ze hebben elk een pictogram, dat bij elk project is weergegeven waar het betrekking op heeft. Alle tien projecten die we hebben opgenomen, dragen bij aan het zevende Millenniumdoel: een duurzaam leefmilieu. Dat bij alle tien ook andere doelen relevant zijn, is geen toeval. Zie voor meer informatie www.millenniumdoelen.nl.
30
Kenza Fashion
Locatie: Gambia (West-Afrika) Beschrijving: Kansarme vrouwen en mannen worden opgeleid om zelfstandig een naaiatelier te beheren. Het centrum zorgt voor trainingen op het gebied van kwaliteit van de productie. De kleermakers zullen verder getraind worden om patronen te tekenen en vanuit deze patronen een kledingstuk te maken. De kleermakers leren bovendien om duurzaam met het restmateriaal om te gaan. Geld nodig voor: Opleiden van kleermakers, het begeleiden van management en marketing, zodat het bedrijf door Gambianen zelf voortgezet kan worden. Totale kosten: € 3.000 Projectleider: Mariel Beemster Link: 1procentclub.nl/projects/kenzafashion
Van gaarkeukenklant tot pastamaker Locatie: Zuid-Afrika (Zuidelijk Afrika)
Beschrijving: De kinderen uit de ghetto van het dorpje Klawer hebben honger. Voor de allerkleinsten is er twee maal per week een gaarkeuken open. Binnen dit project worden de kinderen geleerd hoe ze zelf voedsel moeten bereiden, onder andere het maken van iets bijzonders als pasta. Op deze wijze leren de kinderen een ambacht. Ze worden bovendien ook nog eens ondernemer. Ondertussen hebben ze te eten. Geld nodig voor: Verbouwing van garage tot kindvriendelijke keuken en het opstarten van een kinderkookcafé voor de productie van verse pasta en andere maaltijden. Totale kosten: € 3.660 Projectleider: Johnny Jones Link: 1procentclub.nl/projects/kinderkookcafe
Traditionele landbouw in Noordwest-Ghana Locatie: Ghana (West-Afrika)
Beschrijving: Door landbouwondersteuning kunnen de boeren zichzelf uit de armoede werken. Bij eerdere, vergelijkbare projecten is gebleken dat een investering van 100 euro in de landbouw 300 euro opbrengst geeft.
Het programma bereikt steeds meer doelgroepen: ook blinden die hebben geleerd om te tuinieren kunnen nu meedoen en hebben zo werk en inkomen. Geld nodig voor: Landbouwondersteuning door aanschaf van ploegen, ossen en karren voor de landbouw. Totale kosten: € 4.900 Projectleider: dhr. Hageraats Link: 1procentclub.nl/projects/stichtingkpare
Computervaardig en kansrijk Locatie: India (Oost-Azië)
Beschrijving: Binnen dit project zal er computeronderwijs worden gegeven aan jongeren vanaf twaalf jaar, zowel uit het opvanghuis Soorya Udayam Illam als uit de lokale plattelandsgemeenschap, die hier in deze regio anders niet mee in aanraking zouden komen. Om dit te realiseren zijn ICT-voorzieningen nodig. Het computeronderwijs is onderdeel van een uitgebreider programma van aanvullend onderwijs dat door Empowerment Foundation wordt verzorgd. Het is een aanvulling op het summiere Indiase overheidsonderwijs dat wordt gegeven op scholen op het platteland en in semi-stedelijke gebieden. Geld nodig voor: Tien computers en een server, inclusief toebehoren, onderhoud en docenten. Totale kosten: € 5.000 Projectleider: Helmi van den Berg Link: 1procentclub.nl/projects/computerssoorya
31
32
Dvd’s voor Kavango
Locatie: Namibië (Zuidelijk Afrika) Beschrijving: Scholieren in Kavango maken via dvd’s van onder meer David Attenborough kennis met de Namibische natuur die bijzonder rijk, maar helaas alleen voor buitenlanders toegankelijk is. Met meer kennis van en begrip voor de Namibische natuur kunnen deze kinderen later gemakkelijker een baan vinden in de toeristenindustrie, een voor Namibië belangrijke bron van inkomsten.
Daarnaast zullen ze beter begrijpen hoe landbouw en natuur kunnen samengaan in één areaal, wat in het rijkere zuiden van Namibië al op grote schaal gerealiseerd is. Geld nodig voor: In het TRC (Teachers Resource Centre) komt een dvd-speler met dataprojector en een verzameling educatieve dvd’s die ook door de 62 scholen in de regio geleend kunnen worden. Totale kosten: € 2.000 Projectleider: Nico de Jong Link: 1procentclub.nl/projects/kavangodvds
Fruitbomen voor Burundi Organisatie: Stichting Thuja Locatie: Burundi (Oost-Afrika)
Beschrijving: Om honger en ontbossing in Burundi te bestrijden zorgt dit project voor de kweek van fruitbomen en palmen, in samenwerking met lokale organisaties. Een simpel concept met verschillende positieve resultaten: voedsel, werk, ontwikkeling en groeiende bomen. Het doel is om in twee jaar tijd minimaal één miljoen fruitbomen te kweken. Geld nodig voor: Opzetten van boomkwekerijen en het kweken van fruitbomen en palmen. Voor iedere 10 cent wordt minimaal 1 fruitboom gekweekt. Totale kosten: € 5.000 Projectleider: Jouke Konijn Link: 1procentclub.nl/projects/stichtingthuja
Theater Peduli Anak
Locatie: Indonesië (Zuidoost-Azië) Beschrijving: Een auditorium/theater waar de kinderen van het opvanghuis voor straatkinderen Peduli Anak en kinderen uit de omliggende dorpen toneelstukjes en andere dramakunsten kunnen opvoeren. Maatschappelijke kwesties worden zo op een luchtige manier bespreekbaar gemaakt. Met name aan de kinderen van Peduli Anak biedt het een vorm van creatieve therapie die hen helpt om om te gaan met trauma’s die ze opliepen voor ze bij Peduli Anak kwamen. Het gaat hierbij vaak om geestelijke en lichamelijk mishandeling en seksueel misbruik. Geld nodig voor: Bouw van het auditorium/theater Totale kosten: € 5.000 Projectleider: Niels Jansen Link: 1procentclub.nl/projects/theaterpedulianak
Wildwachters voor een duurzaam leefmilieu Locatie: Zambia (Oost-Afrika)
Beschrijving: Kasanka Nationaal Park is een klein maar schilderachtig park in Zambia van 39.000 hectare. Het is het thuis van bijzondere dieren zoals de Afrikaanse olifant, nijlpaard, roanantilope, zwarte sabelantilope, hartebeest, sitatunga, wrattenzwijn, de hoornraaf en Pel’s visuil. Kasanka zet zich in voor de bescherming van het park. Naast profijt voor de natuur genereert de bescherming ook toerisme en daarmee een duurzame bron van inkomsten voor de lokale, zeer arme bevolking. Helaas wordt er veel gestroopt in het park. Kasanka probeert om die reden ook duurzame bronnen van inkomsten te ontwikkelen als alternatief voor stroperij, maar tegelijk is er behoefte aan de uitbreiding van de patrouille-eenheden. Geld nodig voor: Het recruteren, trainen en inwerken van vijf nieuwe wildwachters. Totale kosten: € 4.995 Projectleider: Inge Akerboom, Stichting Kasanka Nederland Link: 1procentclub.nl/projects/wildwachters
Jatropha bio-olieproject Mabilioni Locatie: Tanzania (Oost-Afrika)
Beschrijving: Door een demonstratieplantage van vijf hectare Jatropha-boompjes voor de productie van bio-olie aan te planten, gecombineerd met voedselgewassen, wil dit project aantonen dat er op een duurzame manier bio-olie geproduceerd kan worden zonder beslag te leggen op de voedselvoorziening. Door deze kleinschalige opzet van intercropping met voedselgewas kan Jatropha bio-olie als alternatieve brandstof voor dieselmotoren veel van de gangbare kritiek op biobrandstoffen weerleggen. Geld nodig voor: De cultivering, irrigatie, aanplant van 10.000 Jatropha-boompjes en de teelt van voedselgewassen tussen de Jatropha-struiken. Totale kosten: € 2.600 Projectleider: Mark van den Bosch, Stichting YES-Africa Link: 1procentclub.nl/projects/mabilioni
Nieuw dak voor de oude basischool van Fako Locatie: Indonesië (Zuidoost-Azië)
Beschrijving: Na een zware storm in januari van dit jaar is het dak van de basisschool te Fako verwoest. Hierdoor vallen er tijdens de regenperiode veel lessen uit en krijgen de kinderen niet het onderwijs dat ze verdienen. Binnen dit project wordt het dak gerepareerd. Ook worden extra toiletten gebouwd, wat de hygiëne bevordert. Ook hierdoor worden kinderen minder vaak ziek en missen ze minder lessen. Geld nodig voor: Het geld is vooral nodig voor de materialen om het dak te repareren, een klein deel is als loon voor de plaatselijke arbeiders. Totale kosten: € 1.400 Projectleider: Josée Mergelsberg Link: 1procentclub.nl/projects/school
33
Op tournee voor een betere wereld
Worldconnector Erik Thijs Wedershoven was jongerenvertegenwoordiger bij de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York, maar bij de Big Apple is het niet gebleven. Sindsdien reist hij de wereld rond om grove misstanden waar jongeren de dupe van zijn, bloot te leggen en aan te pakken. Hieronder vind je een collage uit zijn weblog. ’s Werelds kleinste bordeel Dinsdag 5 september 2006 In Manila wordt overal seks aange-
boden. Voorverpakte bruidspakketten worden spontaan aangereikt aan iedere westerling die voorbij komt. In stadjes als San José stikt het van de cafés waar karaoke wordt gezongen, met op het uithangbord altijd de afkorting GRO, een blitse afkorting die staat voor Guest Relations Officer (lees: sekswerker). Ik word aangesproken: door jonge meisjes, oudere meisjes, moeders, dochtertjes, jongens, strakke jongemannen, het houdt maar niet op. En niet alleen ik, maar ook alle andere westerse mannen en vrouwen, want er is voor elk wat wils. Trouwens, ook de ‘locals’ zelf maken naar hartelust gebruik van het uitgestalde aanbod. Uit onderzoeken blijkt dat ruim 85 % (!) van de kinderen in de Filippijnen slachtoffer is van lichamelijk of seksueel misbruik. Dit probleem zit ontzettend diep, in alle lagen van de maatschappij en is erg moeilijk en gevaarlijk om aan te pakken. Als we later langs de kust lopen, zien we dat de kleine wc-hokjes die overdag gesloten waren opeens open zijn. Ik kan mijn ogen niet geloven: dit zijn geen wc’s, maar afwerkhokjes. Voor de hokjes zit een oudere vrouw het geld te tellen met naast haar een jongetje, een jongeman in een jurk met twee scheve borsten en drie heel jonge meisjes. Opeens gaat een van de deuren open en de jongen met de jurk kruipt uit een van de hokjes met een Japanse jongeman die dondersgoed weet waarvoor hij ’s werelds kleinste bordeel binnenstapt.
schokkender dan je in woorden uit kunt drukken Je moet oppassen dat je niet iedere alleen lopende man gaat zien als gebruiker en niet ieder jong meisje of jongetje als aanbieder. Toch moet je een behoorlijk sterke maag hebben als je een blanke man van ruim 40 en een jongen die nog niet eens is begonnen met puberen om zes uur ’s ochtends samen een lift uit ziet stappen. Zeker als die jongen zich vervolgens meteen aan jou aanbiedt... Prostitutie kan voor sommige mensen misschien een uitweg uit de armoede zijn en echte liefde tussen Filippino’s en westerlingen bestaat zeker. Kinderen hebben alleen geen plaats in die wereld. Het is ongelooflijk dat wij in Europa zo weinig voorgelicht worden over de gevolgen van kindermisbruik. Eigenlijk zou ieder reisbureau en luchtvaartmaatschappij op z’n minst haar klanten voor moeten lichten. Air France doet dat gelukkig al, maar de KLM helaas nog niet.
Alles behalve seks voor het huwelijk Maandag 4 september 2006 Woensdag vertokken we
35
al om 3 uur ’s ochtends naar een van de minstens vijftien Filippijnse stadjes die San José heten. We vlogen in een propellervliegtuigje waar ik echt geen daalder voor zou geven. Niks hing recht, er zaten gaatjes in de vleugels en de neus van het toestel had zichtbaar meer meegemaakt dan vliegen alleen. We brachten een bezoek aan een middelbare school. Daar spraken we met zogenaamde peer educators, jongeren die leeftijdsgenoten seksuele voorlichting geven. Het was interessant om soms zeer verschillende meningen te horen. Sommigen waren erg progressief, terwijl anderen verschrikkelijke fabeltjes vertelden over seks. Allemaal waren ze het er over eens dat seks voor het huwelijk totaal taboe is. Om het gemakkelijker te maken wordt er, als het er dan toch over moet gaan, consequent gesproken over ‘PMS’. Die afkorting staat voor pre-marital sex en klinkt als een ziekte en zo lijken die jonge Filippino’s er ook over te denken. Seks voor het huwelijk is dus strikt verboden, maar als dan heel voorzichtig ‘seksuele oriëntatie’ ter sprake komt, staat spontaan een 16-jarig meisje op om te zeggen dat ze een relatie heeft met een ander meisje. Eerst is het even benauwend stil, maar dan blijkt dat homofilie wél geaccepteerd wordt. Ik rol van mijn stoel, want zelfs in Nederland is zo’n openbare bekentenis dapper. Hier blijkt dat mee te vallen, want ook de meester zegt dat hij liever voor mannen gaat en op die school is dat geen onoverkomelijk probleem.
Knokken voor kinderrechten Donderdag 31 augustus 2006 Na een drukke ochtend en een
vlugge Thaise hap gingen we op weg naar een zogenaamd safe house. Hier worden kinderen die het slachtoffer zijn geworden van mensensmokkel en mishandeling opgevangen. Ik schrok me lam toen ik binnenstapte: in een grote patio stonden tientallen heel jonge meisjes, van 3 tot 15 jaar. We wisten wat we konden verwachten, maar om oog in oog te staan met meisjes die jonger zijn dan je kleine zusjes en uit hun eigen mond te horen wat ze hebben meegemaakt is schokkender dan je in woorden uit kunt drukken. Veel van deze meisjes werden gelukkig gered voordat ze terecht zouden komen in de seks- of orgaanindustrie. Ja, je leest het goed: ze exploiteren van kinderen niet alleen de seksualiteit, maar oogsten ook hun organen. De mensenhandelaren die hiervoor verantwoordelijk zijn, betalen voor één kindje ongeveer 500 pesos aan de ouders. Dat is een dollar of tien... Binnenkort moeten het safehouse voor de veiligheid van medewerkers en kinderen verhuizen naar een nieuwe geheime locatie in Manila, want doodsbedreigingen zijn aan de orde van de dag. Wat een motivatie en doorzettingsvermogen vereist het om voor zulke initiatieven te werken! Als je ziet wat daar gebeurt, bekruipt je een gevoel van wantrouwen en machteloosheid. Toch tonen de Filippino’s een enorme drang om te vechten voor een betere toekomst. Het is zo’n mooi land en de mensen zijn zo strijdlustig en warm. We waren erg onder de indruk. Iedereen heeft er wel iets meegemaakt en bijna iedereen wil daar ook juist iets aan veranderen.
Uit het Earth Charter Principe 12 Houd het recht hoog van allen, zonder discriminatie, op een normale en sociale omgeving die steun geeft aan menselijke waardigheid, lichamelijke gezondheid en geestelijk welzijn, met speciale aandacht voor de rechten van inheemse volkeren en minderheden.
Vrijheid in gebondenheid
Willemijn Aerdts is Worldconnector en strijdt voor de vrijheid. Die is niet vanzelfsprekend en ligt regelmatig onder vuur. Bovendien betekent vrijheid niet dat je zo maar je gang mag gaan. In dit essay legt Willemijn uit wat ze daarmee bedoelt. Vrijheid Zoals ook in het Earth Charter naar voren komt, heeft iedereen het recht om in vrijheid te leven. Maar wat is vrijheid precies? In woordenboeken komt vrijheid vooral naar voren als het tegenovergestelde van gevangenschap of slavernij. Ofwel: je moet over je eigen leven kunnen beslissen. Om deze vrijheid te garanderen zijn er regels waar de overheid, en in veel gevallen alle Nederlanders, zich aan moet houden. De belangrijkste van deze regels zijn opgenomen in de Nederlandse Grondwet. Het is natuurlijk niet toevallig dat de belangrijkste principes uit het Earth Charter ook in de Grondwet voorkomen. Om een voorbeeld te geven: in artikel 12 van het Handvest staat dat iedereen, hoe verschillend ook, gerespecteerd moet worden. In de Nederlandse Grondwet is dat vertaald naar het beginsel waarin staat dat iedereen die zich in Nederland bevinden in gelijke gevallen gelijk behandeld moeten worden en dat discriminatie (wegens godsdienst, levensovertuiging, politiek gezindheid, ras, geslacht of op welke andere grond dan ook) verboden is. Rechten en plichten Vrijheid, blijheid! Welnee: vrijheid is niet zo ongebonden als het op het eerste gezicht lijkt. Vrijheid brengt juist met zich mee dat een ander jou daarin moet laten. Als jij niet beledigd wilt worden, moet jij als jij je mening wilt uiten er ook rekening mee houden dat je niemand kwetst. Aan de andere kant mag je
Loopt de vrijheid gevaar? Vrijheid heb je volgens de
Conclusie Al klinkt het misschien een beetje afgezaagd, ik ben
trots op de vrijheden die wij in Nederland kennen. Ik ben trots op de vrijheid van meningsuiting, op de vrijheid van religie, maar ook op de vrijheden die misschien nog wel unieker zijn: het recht om als homo’s te trouwen en om als vrouw voor abortus te kiezen. Het zijn juist deze vrijheden waar we voor moeten blijven vechten en aandacht voor moeten blijven vragen. Het gaat tenslotte ook niet alleen om ons. De generaties die ons voorgingen hebben voor onze vrijheden gevochten, soms zelfs letterlijk. En wij hebben de verantwoordelijkheid om deze rechten en vrijheden te beschermen voor degenen die na ons komen. Zoals een bekende spreuk luidt: ‘We hebben de aarde niet geërfd van onze voorouders, we lenen hem van onze kinderen’.
soms is de vrijheid van een ander belangrijker Uit het Earth Charter dan die van jou iemand niet zo maar de mond snoeren door te roepen dat een ander je kwetst, want die ander heeft de vrijheid om zijn mening te uiten. Binnen bepaalde grenzen dus, en daarmee wordt het blije begin van onze Grondwet een heel stuk ingewikkelder. De vrijheid van de een kan botsen met de vrijheid van de ander. Zeker als godsdienst in het spel komt, zoals bij de cartoons in de Deense krant Jyllands-Posten. Religie is een heet hangijzer bij uitstek als het om de botsing van vrijheden gaat, maar dat is niet het hele verhaal.
Religie Het leuke is dat eigenlijk elke religie de volgende regel
kent: doe een ander niet aan waarvan je wil dat het ander het je niet aandoet. Deze regel wordt ook wel de gouden regel van de ethiek genoemd. Het is eigenlijk zoals je moeder vroeger altijd al zei: wat zou je ervan vinden als je broer aan jouw haar trok? Niet leuk? Dan moet je het ook niet bij hem doen. Het klinkt nu wel erg simpel, maar eigenlijk is dat het ook. Als iedereen van te voren na zou denken wat zijn of haar gedrag betekent voor een ander en daar dan ook naar handelt, zouden veel conflicten voorkomen kunnen worden. Dat betekent echt niet dat er dan opeens niets meer kan. Het betekent gewoon je even aan een ander denkt voor je iets doet. Verder betekent het ook dat je je soms over iets heen moet zetten, ook al voel je je misschien gekwetst. Soms moet je kunnen slikken dat een ander iets doet waar jij zo je bedenkingen bij hebt, of je misschien zelfs beledigd voelt. Jouw eigen vrijheid, of recht om niet beledigd te worden, staat niet automatisch voorop. Soms is de vrijheid van een ander belangrijker dan die van jou.
37
Nederlandse wet en die houd je ook, maar in de praktijk kan dat ingewikkelder zijn dan het op het eerste gezicht lijkt. Hoe komt het bijvoorbeeld dat zo veel mensen tegen preventief fouilleren zijn? Als je niets hebt te verbergen, dan is het toch geen probleem om gefouilleerd te worden? Dat klopt misschien, maar wat nu als het team dat staat de fouilleren een gruwelijke hekel heeft aan meisjes met rood haar en alleen die eruit pikken? In de praktijk valt dat wel mee, weet ik uit ervaring, maar stel dat iemand in de krant heeft geschreven dat roodharigen een slechte inborst hebben? Dan zou ik me toch wel even afvragen of dit echt nodig is en of mijn rechten niet geschonden worden. Dan is het opgeven van mijn rechten, ook al heb ik niets te verbergen, toch wel even een ander verhaal. En wat te zeggen over de mensen die zelf wel gebruik willen maken van hun rechten, maar anderen dezelfde rechten niet gunnen? Of hen dwars zitten als ze deze rechten willen opeisen? Onze vrijheid is niet vanzelfsprekend Soms probeert de overheid onze rechten in te perken, maar nog vaker zijn het de mensen om ons heen (en waarschijnlijk ook wijzelf) die wel gebruik willen maken van hun rechten, maar niet zien dat deze rechten ook verantwoordelijkheden met zich meebrengen.
Hoofdstuk I, principe 3 Bouw democratische samenlevingen op die rechtvaardig zijn, waaraan iedereen kan deelnemen, en die duurzaam en vreedzaam zijn. a. Zorg ervoor dat gemeenschappen op alle niveaus de mensenrechten en fundamentele vrijheden veilig stellen en iedereen de gelegenheid bieden zijn of haar volledige potentieel te realiseren.
Lobbyen bij de groten der aarde
Sandra van Beest is jongerenvertegenwoordiger. Ze is bij de VN in New York geweest, maar niet alleen om Ban Ki-Moon de hand te schudden: ze laat bij de groten der aarde haar stem horen voor gelijke kansen voor jongeren, jonge vrouwen in het bijzonder. Tussendoor vindt ze tijd om schoolklassen toe te spreken en bomen te planten. In dit artikel kun je haar speech lezen en uitvinden wat ze nog meer heeft ondernomen. In oktober 2007 heb ik de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties toegesproken. Ik heb het gehad over het belang van onderwijs, seksuele en reproductieve rechten, en gelijkheid voor jongens en meisjes. Maar het blijft niet bij één speech. Via voorstellen voor VN-resoluties, onderhandelingen met oudere di-plomaten, en lobbywerk bij VN-medewerkers heb ik deze onderwerpen onder de aandacht gebracht. Het was soms behoorlijk pittig. Ik kan me niet herinneren dat ik ooit zo weinig geslapen heb, maar als je dan toch wat teweeg kan brengen is dat zeker de moeite waard. Op de foto zie je mij met de kersverse Secretaris-Generaal Ban Ki-Moon. Hij had een afspraak met Premier Balkenende en Minister Verhagen (op de achtergrond). Ze hebben mij toen naar voren geschoven om bij de Secretaris-Generaal het belang van jongerenparticipatie uit te dragen. Twee jaar geleden heeft een reis naar India met de Stop Kinderarbeid-campagne mijn ogen geopend. Ik heb daar gelachen en gespeeld met leerlingen van een locale basisschool, maar ook gesproken met kinderen die dag in, dag uit moesten werken op een katoenplantage of in steengroeven. Het heeft mij ontzettend geraakt en bij terugkomst in Nederland besloot ik me in te zetten voor jongeren bij de VN. Eenmaal jongerenvertegenwoordiger wilde ik deze ervaring doorgeven. Met de VN jongerengroep en Right to Play heb ik een stage georganiseerd voor veertien jongeren naar Tanzania. Hoogtepunten en moeilijke momenten wisselden elkaar af, maar de
veerkracht van jongeren bij tegenslagen blijft me verbazen. Dit kiekje is genomen op een school in Mugumu, waar we een sportmiddag hadden. Een groot deel van mijn ‘werk’ speelt zich af in Nederland. De afgelopen twee jaar heb ik meer dan 8.000 jongeren verteld over het werk van de Verenigde Naties en wat ik daar als jongerenvertegenwoordiger doe. Ik vraag ook altijd wat ze zelf belangrijk vinden of onder de aandacht willen brengen. Iedere keer haal ik hier inspiratie uit. Ik kan me een meisje herinneren dat een betoog hield over eerlijke handel omdat ze de huidige handel ontzettend oneerlijk vond. Of een jongen die door de leraar als lastpak werd bestempeld, maar met een geweldig idee kwam over hoe de klas iets kon doen voor een goed doel. Met die boodschap sluit ik zo’n middag meestal af: mijn ouders hebben mij altijd geleerd dat als ik iets graag genoeg wil en er hard genoeg voor werk, dat het dan ook lukt. Zo kan iedereen een verschil maken.
Een manier van een bijdrage leveren is het planten van bomen. Deze foto is genomen in Indonesië tijdens het Internationale Jongerenforum. Ik vond het fantastisch om met jongeren van over de hele wereld samen te zijn, ideeën uit te wisselen en deze samen uit te voeren. Zoiets schept een band! Het planten van bomen had voor ons een symbolische waarde voor de groei van vriendschap en kennis. Tegelijkertijd gaat het planten van bomen erosie tegen, voorkomt het uitputting van de bodem en levert het hulpbronnen. In Kenia heeft het planten van bomen de vrouwenemancipatie bevorderd. Nobelprijswinnares Wangari Maathai heeft mij geïnspireerd door vrouwen te activeren om op deze manier zorg te dragen voor onze aarde. Daarop slaat het stukje uit het Earth Charter dat ik heb uitgekozen. Hier ben ik bij 3 FM samen met mijn opvolger Wouter Thiebou, net nadat hij door Nederlandse jongeren tot mijn opvolger is gekozen. Via media kun je veel jongeren informeren. Daarnaast is media ontzettend belangrijk voor jongerenparticipatie. Via internet, televisie, kranten, of radio kun je veel jongeren bereiken. Dat heb je als jongerenvertegenwoordiger nodig, want pas als je doelgroep weet dat je er bent, kunnen ze je stalken met mailtjes en berichtjes om ervoor te zorgen dat ook hun stem op het hoogste niveau gehoord wordt.
40
Sandra’s speech voor de Derde Commissie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, oktober 2007
Meneer de voorzitter, Toen ik nog een meisje was, las ik het prachtige boek ‘Children Just Like Me’ van UNICEF. Het stond vol met prachtige foto’s en verhalen van kinderen uit de hele wereld. Op een bepaalde manier voelde ik me met hen verbonden en ik vond het boek geweldig. Nu ik een jonge vrouw ben, zou ik het fantastisch vinden als er een boek zou zijn genaamd ‘Young People Just Like Me’. Naast vele inspirerende jongeren in Nederland heb ik het voorrecht gehad om ook jongeren te ontmoeten in India, Tanzania en China. Ook daar werd ik geïnspireerd door hun kracht, wijsheid en energie. Toen ik me echter verder in hun situatie ging verdiepen, werd ik ook verdrietig. Ik ontdekte dat ik, als ik in een ander land geboren zou zijn, misschien veertig procent kans zou hebben om analfabeet te zijn. In sommige landen zou ik dertig procent kans hebben om geïnfecteerd te zijn met HIV/AIDS. In weer andere landen zou ik nul procent kans hebben op politieke invloed omdat ik – als jonge vrouw – geen stemrecht zou hebben. Hierdoor realiseerde ik me dat de rechten van jongeren op grote schaal worden genegeerd. Ik wil hierbij wel benadrukken dat het bij het toekennen van onze rechten niet gaat om vrijgevigheid. Het gaat simpelweg om jonge mensen hun rechten niet te negeren.
Het is een goed Supplement, dat de potentie heeft om de levens van jongeren overal op de wereld te verbeteren. Er zijn echter nog geen doelen en tijdsgebonden streefgetallen vastgesteld, om vooruitgang te meten. Gelukkig heeft deze Algemene Vergadering ook de mogelijkheid om een resolutie aan te nemen die doelen en tijdsgebonden streefgetallen bevat, zoals voorgesteld in het rapport van de Secretaris-Generaal. Meneer de voorzitter, Jongeren - jonge vrouwen en meisjes in het bijzonder - gaan nog steeds gebukt onder armoede. onveiligheid en ongelijkheid. Toch zijn deze jongeren hier vandaag niet vertegenwoordigd omdat hun landen geen jongerenvertegenwoordiger hebben meegenomen. Wat zouden zij gezegd hebben? Sommigen zouden u hebben opgeroepen om te zorgen voor gelijke toegang tot onderwijs. Sommigen zouden u hebben opgeroepen om seksuele en reproductieve rechten te verzekeren. Sommigen zouden u hebben opgeroepen om gelijk stemrecht veilig te stellen. Aangezien zij hier niet zijn en wij wel, zijn hun oproepen nu onze kansen. Hun oproepen zijn nu onze mogelijkheden. Ik ben van mening dat hun oproepen nu onze verantwoordelijkheden zijn. Daarom
armoede, onveiligheid en ongelijkheid Ten eerste op het gebied van onderwijs. Ieder kind heeft het recht op onderwijs. Veel jonge mensen, vooral meisjes, hebben echter geen opleiding gehad, maar moesten in plaats daarvan hun hele kindertijd werken. In de Millenniumdoelen hebben we vastgelegd dat in 2005 even veel meisjes als jongens naar school zouden moeten gaan. De realiteit is dat tweederde van de kinderen die niet naar school gaan, meisjes zijn. Door te zorgen voor gelijke toegang tot onderwijs krijgen jonge vrouwen niet alleen een betere kans op de arbeidsmarkt, ze ontwikkelen ook het zelfvertrouwen om voor zichzelf op te komen en zich te beschermen tegen ziektes als HIV/AIDS. Als jongeren onderwijs krijgen en betrokken worden, krijgen ze de kans om hun mogelijkheden te realiseren en de actieve rol op zich te nemen in de maatschappij, die jongeren zouden moeten hebben. Ten tweede op het gebied van seksuele en reproductieve rechten. Voor veel jonge mensen, in het bijzonder voor jonge vrouwen en meisjes, is er een gebrek aan toegang tot informatie over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Er is een gebrek aan toegang tot veilige en betrouwbare voorbehoedsmiddelen, inclusief mannenen vrouwencondooms. Dit gebrek ontneemt jongeren niet alleen hun rechten, het is ook een bedreiging voor het behalen van de Millenniumdoelen. De doelen met betrekking tot moedersterfte, HIV/Aids, kindersterfte en gelijkheid voor mannen en vrouwen kunnen niet worden gehaald zonder aandacht te besteden aan seksuele en reproductieve gezondheid. Daar vallen ook seksuele en reproductieve gezondheidsvoorzieningen onder. Ook een jonge vrouw moet het recht hebben om te beslissen over haar eigen lichaam. Ten derde op het gebied van de politiek. In veel landen hebben jongeren geen vrijheid om hun mening te uiten. Ook wordt hun het recht ontzegd om te stemmen en kunnen ze niet verkozen worden. In sommige landen treft dit alleen vrouwen, maar zelfs in landen waar vrouwen het recht genieten om te stemmen en verkozen te worden, zijn ze nog steeds ernstig ondervertegenwoordigd in lokale, nationale en internationale besluitvormingsorganen. Ik kan dat niet duidelijker maken dan door u uit te nodigen naar uw eigen regering te kijken en het aantal vrouwen op sleutelposities te tellen. Hoewel jonge vrouwen dezelfde rechten hebben als jonge mannen, hebben jonge vrouwen specifieke behoeftes en uitdagingen. Jongeren in het algemeen hebben specifieke behoeftes en uitdagingen. Dat is erkend door de Algemene Vergadering toen ze het Wereldactieprogramma voor Jongeren aannam in 1995. Het werd nogmaals erkend door de Commissie voor Sociale Ontwikkeling toen ze instemden met het Supplement, afgelopen februari. Deze Algemene Vergadering heeft de gelegenheid om het nogmaals te erkennen door dat Supplement aan te nemen.
roep ik alle landen op om hun verantwoordelijkheid te nemen, door te zorgen voor gelijke toegang tot onderwijs, seksuele en reproductieve rechten te verzekeren en gelijk stemrecht veilig te stellen. Als jongerenvertegenwoordiger van Nederland heb ik wel de mogelijkheid om deze Commissie toe te spreken en ik doe heel graag nog één eigen oproep. Ik roep u op om het Supplement van het Wereldactieprogramma voor Jongeren aan te nemen en om een resolutie aan te nemen die doelen en tijdsgebonden streefgetallen bevat. Laten we nu samen actie ondernemen om ervoor te zorgen dat in 2015 zowel de Millenniumdoelen als de doelen uit het Wereldactieprogramma voor Jongeren zijn bereikt, dat gelijkheid voor mannen en vrouwen een feit is en dat de situatie van miljoenen jongeren over de hele wereld aanzienlijk is verbeterd. Misschien heb ik tegen 2015 zelf kinderen. Zeker zal ik hen voorlezen uit het boek ‘Children Just Like Me’. En misschien heeft iemand tegen die tijd, geïnspireerd door de kracht, wijsheid en energie van jonge mensen, het geweldige idee gehad om het boek ‘Young People Just Like Me’ te schrijven. Tegen die tijd, hopelijk met alle reden om bemoedigd en vrolijk te zijn, lees ik heel graag dat boek. Dank u, meneer de voorzitter.
Uit het Earth Charter Hoofdstuk III, principe 11: Bevestig dat gelijkheid en gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen de eerste vereisten zijn voor duurzame ontwikkeling, en zorg voor universele toegang tot onderwijs, gezondheidszorg en economische kansen.
Colofon katern ‘Jonge Worldconnectors redden de wereld’ Productie en concept Vormgeving Fotografie
Rindert de Groot Nadia Colombo Marijn Booij voor Coolpolitics (portret Leontien Peeters) Ed Lonnee (overige portretten)
