JEUGDBOEK EN W
ng L eze
n
EEK
S t ich t i
m 0 3 t o t 15
4 1 0 2 aart
! R A A G EV pr esent eer t
BOEKEN T IPS ww w. jeu gd bo ek en we ek .b e
SL_JBW14_AFF_SEP13_A4_BASIS_FOLDER.indd 1 SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 1
09/10/13 13:25 17:54 10/12/13
LEZEN I
S
! K J I L R G EV A A
U heeft een krant in handen met 5 boekentips in. Dat zijn 5 boeken over gevaar, voor kinderen tussen drie en twaalf jaar. Daarbij vertellen drie ervaren leesbevorderaars hoe zij de Jeugdboekenweek vorm geven, hetzij in de bibliotheek, op school of in de boekhandel. Dat geeft 20 pagina’s jeugdboekeninspiratie. Maar
weet dat je de Jeugdboekenweek op eigen risico betreedt! Lezen is
gevaarlijk, dat leest u op de achterflap. Volgt de ontwikkelingspsychologie de leeftijdscategorieën in deze krant? Hoe doet ze dat? Een gevaarlijke vraag, want lezen gaat nooit over hokjes. Toch zijn de antwoorden spannend. Tenminste, voor wie weet dat de gemiddelde lezer niet bestaat. Elk kind is anders.
Wie leest, kijkt niet om zich heen (pas op!). Wie leest, kijkt in zijn hoofd. Nee: wie leest, laat zich het hoofd op hol brengen.Wie leest, weet ook: niets is leuker dan lezen over gevaar. (Met de kat op schoot. En een kussen in de rug.) Over bij nacht en ontij op boeven jagen. Over de zeven zeeën bevaren in een wankele boot. Over broers die dreigen en vrienden waar je het benauwd van krijgt. Over moed en durven. Over vampieren in je bed. Over akelige krokodillen, kinderlokkers en ander onheil in grote en kleine hoeken.
☛ Met dank aan: • •
Winny Ang, kinder- en jeugdpsychiater Becoming a reader: the experience of fiction from childhood to adulthood / J.A. Appleyard (Cambridge University Press, )
Redactie: Stefan Bosmans, Coosje van der Pol, An Stessens en Tine Verachten Algemene coördinatie: Stichting Lezen — Eindredactie: Jürgen Peeters Illustraties: Gerda Dendooven — Grafisch ontwerp: Kris Demey
Bezoek de Jeugdboekenweek ook online:
d/201/9654/6 — isbn: 9789077178652
www.jeugdboekenweek.be
Dankzij de steun van de Vereniging Vlaamse Boekverkopers (vvb) en locus
☛ Bibliotheekmedewerkers, leerkrachten
is deze krant te vinden in boekhandels en bibliotheken. Extra exemplaren
• • • •
en ouders vinden er: boekentips alles over de promotiematerialen en de boekenpakketten de plannen van de bibliotheken gratis lestips bij boeken van deze en de vorige Jeugdboekenweken
☛ Kinderen vinden er vanaf februari
boekentips, weetjes, spelletjes en een overzicht van de Jeugdboekenweekactiviteiten in hun buurt.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 2
bestellen kan via http://bestellen.stichtinglezen.be. Je betaalt enkel porten administratiekosten. Jeugdboekenweek is een project van Stichting Lezen. Stichting Lezen wordt gesteund door de Vlaamse overheid.
www.stichtinglezen.be v.u.: Majo de Saedeleer, Frankrijklei 10/4, 2000 Antwerpen
Onder de Hoge Bescherming van Hare Majesteit de Koningin
10/12/13 13:25
R A A J 6 T O T 3 Kinderen tussen en 6 jaar bekijken de wereld vanuit hun eigen gezichtspunt, en leren die wereld en zichzelf steeds beter begrijpen. Ze ontdekken wat blij, bang, boos en verdrietig zijn is. Geleidelijk aan leren ze ook het verschil tussen wat echt is en niet echt of gefantaseerd. Verhaaltjes over dagelijkse zaken slaan aan, maar fantasie is ook belangrijk. Die fantasie gebruiken ze om grip te krijgen op de realiteit. Het verrijkt hun werkelijkheid: dingen die ze nog niet kunnen bevatten, vullen ze in door iets te verzinnen. Maar net zo kunnen fantastische verhalen en sprookjes vage angsten concreet maken, waardoor ze leren omgaan met gevoelens. Niet zo vreemd dat fantasieverhalen waarin mensen, dieren, knuffels of bizarre wezens herkenbare dingen meemaken, vaak populair zijn. ☛
Deze boeken zijn (bijna) niet meer te koop. Je vindt ze in de bibliotheek. v Bij deze boeken zijn lessuggesties gemaakt. Je downloadt ze op www.jeugdboekenweek.be.
Aadje Piraatje in gevaar
Daan helpt de aarde redden
Marjet Huiberts en Sieb Posthuma (ill.)
Geneviève Rousseau, Estelle Meens (ill.) en Ineke Ris (vert.)
Gottmer, 2012 (48 p.) – ISBN 9789025751050
De Vries-Brouwers, 2013 (26 p.) – ISBN 9789053417775
Aadje en zijn vader varen op hun zeeroverschip over de wereldzeeën. Ze hebben het geweldig naar hun zin samen met de andere zeerovers, zoals Jan-zonder-hand en Joop-met-houten-poot. Maar het piratenleven kan ook hard zijn en gevaarlijk. Aadje wordt ernstig ziek, en hij verdwaalt tijdens het schat zoeken. Alle ingrediënten van het piratenverhaal zijn aanwezig: houten benen, haakhanden en kanonnen. De heldere, aansprekende pentekeningen en de rijmende tekst vertellen op humoristische wijze over het goede en het gevaarlijke leven op zee. Het boek bevat vijf verhalen die ook afzonderlijk kunnen worden voorgelezen.
Door vervuiling en uitputting van grondstoffen loopt het leven op onze planeet gevaar. Op school heeft Daan gehoord dat iedereen kan meehelpen om erger te voorkomen. Dat inspireert hem tot goed bedoelde maar niet altijd even efficiënte acties. Daan probeert de luiers van zijn broertje te hergebruiken, bezuinigt op licht en badwater en maakt een compostbak in de woonkamer. De rest van het gezin stribbelt tegen, maar aan het einde van het verhaal blijken Daans acties toch een verschil te maken. Niet enkel een fijn verhaal, maar ook een aansporing om bewuster te verbruiken.
Dat is gevaarlijk! — Bedtijd voor monsters
Francesco Pittau, Bernadette Gervais (ill.) en W. Davids (vert.)
Ed Vere en Bette Westera (vert.)
Luister, 2001 (72 p.) – ISBN 9789074892599
De Fontein, 2012 (32 p.) – ISBN 9789026132445
Monsters hebben altijd honger en een lekker hapje slaan ze nooit af. Echt gevaarlijk wordt het wanneer we lezen dat het monster uit dit verhaal “zijn lippen zit af te likken bij de gedachte aan !” De tekst spreekt kinderen rechtstreeks aan, zodat de indruk ontstaat dat het monster naar hen onderweg is. Dankzij de vrolijke tekeningen en de luchtige verteltoon wordt het echter nooit écht eng. De grappige monstergeluiden maken de tekst aantrekkelijk om voor te lezen. Na het lezen van dit verhaal weet je bovendien waarom je ’s nachts beter iets lekkers naast je bed hebt staan.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 3
Hoe vaak zeggen we niet: “Pas op, dat is gevaarlijk!”. In het dagelijks leven zijn er veel gevaarlijke dingen die kleuters kunnen ondernemen. Knippen met een grote schaar, een wortel in je oor stoppen, op de schommel staan, een plastic zak over je hoofd trekken. Op de linkerpagina staat steeds een jongetje in een gevaarlijke situatie afgebeeld, op de rechterpagina staat iedere keer “Dat is gevaarlijk!”. De alledaagse situaties zijn heel herkenbaar, de herhaling biedt houvast en de slottekst “Leven... dat is gevaarlijk!” zorgt voor een filosofische noot. Een boek dat kinderen waarschuwt voor gevaarlijke situaties, of hen juist op ideeën brengt.
10/12/13 13:25
De dokter en het leger van Davy
De kar van de koning
Edward van de Vendel en Pieter Van Eenoge (ill.)
Leo Timmers
De Eenhoorn, 2011 (28 p.) – ISBN 9789058387240
Querido, 2012 (16 p.) – ISBN 9789045113234
Davy is erg ziek en even loopt zijn leven zelfs gevaar. Een echt soldatenleger helpt hem tegen de ziekte te vechten, of dat lijkt in elk geval toch zo. Gelukkig staat er ook een dokter aan zijn bed. De kleurige, expressieve illustraties geven de koortsdromen van Davy prachtig weer. Beeldend beschreven verhaal over een ziek jongetje dat door de goede zorgen van een dokter en van zijn familie omringd wordt. Het is interessant dit verhaal in verband te brengen met De grote reis van kleine schildpad dat gaat over ziek zijn in Afrika, waar medische zorg minder evident is.
De grootste, de gevaarlijkste en andere bijzondere dieren
De koning heeft een nieuwe kar, wie wil hem rijden? Er zijn genoeg kandidaten, maar het blijken allemaal gevaarlijke chauffeurs. Elk dier wil een ritje maken in zijn eigen omgeving. Haas rijdt door een hobbelig wortelveld, beer rijdt in de bergen, kraai wil de auto laten vliegen en eend probeert de auto uit in… het water. Uiteindelijk blijkt de koning, een leeuw natuurlijk, nog het beste zelf te kunnen rijden. Leo Timmers is grandioos in het tekenen van dieren en auto’s in de vrolijkste kleuren. Hij combineert de twee in dit gevaarlijk grappige stapelverhaal.
De moedhoed — v
Jozua Douglas en Loes Riphagen (ill.)
Lida Dijkstra en Mark Janssen (ill.)
Clavis, 2011 (32 p.) – ISBN 9789044813319
Moon, 2013 (32 p.) – ISBN 9789049926427
Boek uit de Willewete-reeks met interessante informatie over de grootste, de gevaarlijkste, maar ook de allerkleinste en mooiste dieren die voorkomen in de wilde natuur én in de eigen tuin. Dit boek laat kinderen ontdekken wat deze dieren eten, waar ze wonen, wat hun gewoontes zijn en met welke andere dieren ze het wel en niet kunnen vinden. De kleurige tekeningen zijn grappig en sommige zijn dankzij de uitklapbare bladzijden extra groot. De begeleidende tekst bevat veel toegankelijke en onder houdend gebrachte informatie met de nodige weetjes, grapjes en woordspelingen.
Niet alles waar je bang voor bent, is ook echt gevaarlijk. Maar voor het angstige jongetje Mees zijn blaffende honden, rare geluiden, wild fladderende duiven of vreemde schaduwen in de nacht wel eng. Zou het niet geweldig zijn iets te hebben dat je van die angsten af helpt? Opa heeft zoiets gevonden. Hij vouwt voor Mees een moedhoed van papier. Wie dit boek leest, kan bovendien z’n eigen moedhoed ontwerpen, want achter in het boek staat precies getekend hoe je dat moet doen.
Dokter De Soto — William Steig en Jacques Dohmen (vert.)
De grote reis van kleine schildpad Inge Bergh, Inge Misschaert en Kristina Ruell (ill.) De Eenhoorn, 2012 (32 p.) – ISBN 9789058387875
Ziek zijn in Afrika kan levens gevaarlijk zijn. Om naar het zieken huis te gaan moet je meestal een lange weg afleggen, vaak zelfs te voet. Tijdens de tocht naar het ziekenhuis vertelt mama haar zieke kind een verhaal over een schildpad. Een warm en mee levend gebracht verhaal dat je in verband kan brengen met De dokter en het leger van Davy over een ziek jongetje bij wie de dokter aan huis komt.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 4
Lemniscaat, 2014 (32 p.) – ISBN 9789056373573
Dokter De Soto en zijn echtgenote hebben een drukbezochte tand artsenpraktijk. Uit veiligheidsover wegingen behandelt dit muizenpaar echter geen katten en andere gevaarlijke dieren. Maar dan verschijnt een vos met verschrikkelijke kiespijn op het spreekuur. Dokter De Soto besluit het er toch op te wagen. Al snel blijkt dat een vos met kiespijn zijn streken niet verliest... Bijzonder origineel verhaal met veel humor, een vleugje doktersjargon en charmante illustraties. Opgenomen in de De Soto-reeks, de klassieke prentenboekenreeks van Lemniscaat, die naar dit boek genoemd werd.
10/12/13 13:25
Een dag met de dierenbrandweer Sharon Rentta en Studio Bos (vert.) Leopold, 2012 (32 p.) – ISBN 9789025860158
Een dier in nood? Vuur op een plaats waar dat niet hoort? De dierenbrandweer is al onderweg. De rode brandweerauto rukt uit om een teckel uit een regenpijp te redden, een maki met hoogtevrees van een giraffennek te halen en natuurlijk ook om brand te blussen. Eland, de jongste van het team, gebruikt zijn gewei om cavia’s uit een brand te redden. Als beloning mag hij voortaan de brandweerauto besturen. Spannend actieverhaal dat tegelijk informatie geeft over de werking van de brandweer en kinderen bekend maakt met enkele typische begrippen uit het brandweerjargon.
ander de dynamiek van computerspelen op papier te benaderen. Lichte en donkere scènes wisselen elkaar af en de illustraties hebben verrassend levendige composities. Het boek bevat schatkaarten en een indrukwekkende uitklaptekening van het zeemonster. De tekst, grotendeels op rijm geschreven, bevat heel wat verwijzingen naar uitdrukkingen uit de zeevaart.
Midden in de nacht Guido Van Genechten Clavis, 2013 (25 p.) – ISBN 9789044819984
Held op sokken — v Bette Westera en Thé Tjong-Khing (ill.) Gottmer, 2013 (32 p.) – ISBN 9789025749996
Echte ridders hebben harnassen, zwaarden, paarden en… baarden. De enige baardloze ridder in dit verhaal is dan ook niet erg heldhaftig. Wanneer de anderen gaan vechten, blijft hij op het kasteel om voor het huishouden te zorgen. Een schone jonkvrouw is echter meer onder de indruk van het kooktalent van de baardloze ridder dan van de opschepperige heldenverhalen van de andere ridders. Natuurlijk kent dit verhaal een happy end voor de held op sokken: “De baarden raakten uit. Ze waren zelfs een tijd verboden. Maar geitenwollen sokken bleven eeuwen in de mode”. De rijmende tekst laat zich prima voorlezen en bevat aantrekkelijke taalgrapjes.
Het piratenmaal Jonny Duddle en Bette Westera (vert.) De Fontein, 2012 (40 p.) – ISBN 9789026132704
Een groep piraten heeft trek in een lekker maal, maar de zeerovers beseffen niet dat ze gevaar lopen om zélf te eindigen als maaltijd, voor een zeemonster met grote honger nog wel. Zie hier de veelbelovende, dubbelzinnige titel van dit verhaal verklaard. Jonny Duddle is behalve prentenboekenmaker ook ontwerper van computergames; hij weet als geen
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 5
“Heb jij ook wel eens last van nare dromen? Van een wilde tijger die je nachtrust komt verstoren? Doe dan zoals ik.” Een klein jongetje vertelt wat hij doet met enge beesten die zijn slaap verstoren. Hij brengt ze zonder pardon terug naar de dierentuin waaruit ze ontsnapt zijn. Het naamloze jongetje vertelt zelf het verhaal en richt zich daarbij rechtstreeks tot de lezer. Die vertelvorm betrekt de lezer direct bij de gebeurtenissen. De tekst is humoristisch en de kleurrijke illustraties bevatten volop details die nadere verkenning vragen. Een aantrekkelijk verhaal, ook als je niet dicht bij een dierentuin woont.
Olle wist zeker dat hij geen bril nodig had Joukje Akveld en Sieb Posthuma (ill.) Van Goor, 2012 (32 p.) – ISBN 9789047512158
Olle weet zeker dat er niets mis is met zijn ogen. Sterker nog, zijn ogen zijn uitstekend en zien zelfs dingen die anderen niet zien. Wat een saai groen weiland met koeien is in de ogen van zijn zus, blijkt door de ogen van dit varkentje een veld vol snuivende bizons met horens als torenspitsen. En een gewone boot ziet er voor Olle uit als een piratenschip. Gevaarlijk? Olle vindt van niet. De charmante tekeningen zijn ingetogen van kleur en belijning en de aangenaam laconieke tekst laat zich goed voorlezen. Tekst en beeld vertellen samen een klein maar fijn verhaal.
10/12/13 13:25
Otis — v
Piet Polies en de wilde achtervolging —
Loren Long en Rindert Kromhout (vert.)
Kaschogo! (schrijverscollectief)
Van Goor, 2013 (44 p.) – ISBN 9789000311842
House of Books, 2008 (28 p.) – ISBN 9789044319996
Otis is een kleine rode tractor die elke dag op het land werkt. Op een dag raakt hij bevriend met een kalfje. Wanneer de boer Otis vervangt door een nieuwe tractor, slijt hij zijn dagen in een hoekje van de boerderij, waar het onkruid hem al snel overwoekert. Hij lijkt vergeten, tot het kalfje op een dag in moeilijkheden raakt. Dat is het moment voor Otis om een glansrol te spelen. De retro-stijl van dit Amerikaanse verhaal doet denken aan klassieke prentenboeken uit het begin van de vorige eeuw waarin machines, treintjes en sleepboten een hoofdrol spelen.
Een wilde achtervolging, heerlijk gevaarlijk! De verhalen uit de Piet Polies-reeks zijn steeds gebaseerd op een ware gebeurtenis. Dit humoristische verhaal speelt zich in New York af. De foto’s van straten en gebouwen geven het verhaal een realistisch cachet, terwijl de getekende figuren juist heel fantasierijk zijn. De strenge maar rechtvaardige agent Piet Polies zet samen met zijn collega Julia Seinpaal de achtervolging in wanneer een snelheidsduivel in een gele sportauto hen bijna omver rijdt. Er moet zelfs een helikopter aan te pas komen.
Tien bolle biggetjes keken naar de maan Pas op! Dit boek bijt!
Lindsay Lee Johnson, Carll Cneut (ill.) en Joke van Leeuwen (vert.)
Nick Bromley, Nicola O’Byrne (ill.) en J.H. Gever (vert.)
De Eenhoorn, 2012 (32 p.) – ISBN 9789058387479
Gottmer, 2013 (32 p.) – ISBN 9789025755003
Er zit een gevaarlijk beest in dit boek, voorzichtig openen dus! Het klassieke verhaal van het lelijke eendje wordt abrupt onderbroken door een grote krokodil. Hij hapt letters weg, eet woorden op en verslindt zelfs hele zinnen. Hoe moet dat nu verder met het verhaal? De lezer moet de krokodil helpen wegjagen. Het spel met ontbrekende letters en woorden is verrassend. Ook interessant is de vraag of er zomaar figuren in en uit een boek kunnen stappen. Een ontregelend, humoristisch verhaal met een dikke knipoog.
Tien bolle biggetjes kunnen niet slapen. De mooie heldere nacht lokt hen naar buiten. Als er een donkere wolk voor de volle maan schuift, blijkt het nachtelijke buitenspelen lang niet meer zo fijn. De biggetjes worden bang. Wie komt hen redden? Carll Cneut schept een indringende nachtelijke sfeer in vele tinten blauw. Joke van Leeuwen maakte een ritmische bewerking van de oorspronkelijke Engelse tekst. Kenners van de illustraties van Cneut zullen verwijzingen naar eerder werk van hem herkennen. Spannend is dat de maan kan oplichten in het donker.
Piepelotheek
Superbeesje is al onderweg
Lorenz Pauli, Kathrin Schärer (ill.) en Esther Ottens (vert.)
Guido Van Genechten
Gottmer, 2012 (32 p.) – ISBN 9789025752064
Clavis, 2011 (26 p.) – ISBN 9789044815986
Jagend op een muis belandt een vos in een bibliotheek. Het is de eerste keer dat hij in een ‘piepelotheek’ komt, maar de boeken bevallen vos direct. Van een kip die eigenlijk moest dienen als zijn maaltijd, leert vos lezen. Wanneer een boer een kippenkookboek komt lenen, dreigt de bijzondere band tussen de dieren te worden verstoord. Het is dus tijd voor een slim plan. Dit gerenommeerde Duitse duo vertelt een verhaal vol spanning en humor dat tegelijk duidelijk maakt hoe belangrijk en leuk lezen is.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 6
Een lieveheersbeestje met een raketmotor, dat is nog de beste beschrijving van Superbeesje. Via een ontvanger krijgt hij noodoproepen van dieren die in de problemen zitten. Voor elk probleem heeft Superbeesje een speciaal, bijzonder krachtig redmiddel. Zo redt hij een olifant uit de modder, een kameel die droogstaat in de woestijn en een slang die in de knoop zit. De dieren zijn getekend in Van Genechtens typische heldere stijl. Deze onwaarschijnlijke superheld wint meteen ieders sympathie. In geval van pech, Superbeesje is al onderweg.
10/12/13 13:25
Superworm
Wroooaaaaah!
Julia Donaldson, Axel Scheffler (ill.) en Bette Westera (vert.)
Elsbeth de Ruiter
Gottmer, 2012 (32 p.) – ISBN 9789025752316
Clavis, 2011 (32 p.) – ISBN 9789044815849
Superworm lijkt een onwaarschijnlijke held. Toch redt deze worm elk dier in nood. Hoe dat kan? Superworm kan veranderen in een bijzonder handig redmiddel. Hij wordt een superlasso die net op tijd een babypad van een verkeersongeluk redt, of verandert in een hengel wanneer een tor dreigt te verdrinken. Het gaat allemaal goed tot de gemene Tijn Toverhagedis Superworm laat vangen door een kraai. De toverhagedis en zijn handlanger zien er echt boosaardig en gevaarlijk uit, wat voor de nodige spanning zorgt. Wie komt Superworm nu redden? Klasseverhaal op rijm van de makers van De Gruffalo.
Wolven — Emily Gravett en Rindert Kromhout (vert.) Van Goor, 2007 (32 p.) – ISBN 9789000037704
Konijn leent uit de bibliotheek een informatief boek over wolven. Dat geleende boek lijkt wel héél veel op Wolven, het boek van Emily Gravett. Dan stapt een wolf úit het informatieve boek de wereld van het lezende konijn binnen. Maar ook het boek dat wij lezen blijkt beschadigd door een paar scherpe klauwen. Zit die wolf nu bij ons in de buurt? Het lezen van een boek was nog nooit zo gevaarlijk! Een boek dat uitnodigt tot nadenken over de grens tussen de verhaalwereld en de werkelijke wereld. Let op de dubbele boekvoorkant: onder de losse omslag zit de stoffen kaft waarnaar verwezen wordt in het verhaal.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 7
Leeuwen zijn groot, woest en gevaarlijk. Maar de leeuw in de dierentuin die Teuntje met haar vader bezoekt, is eerder sloom. Ligt hij gewoon te slapen? Of is hij misschien dood? Met een takje kriebelt Teuntje hem in zijn manen. Wroooaaaaah! reageert de leeuw. Teuntje vindt dat fantastisch. Papa en de man van de dierentuin denken daar echter anders over. De vrij sobere illustraties zonder achtergrond hebben veel zeggingskracht. De brul van de leeuw wordt benadrukt door extra grote letters.
Zoeperspin — v Tine Mortier en Marjolein Pottie (ill.) De Eenhoorn, 2013 (32 p.) – ISBN 9789058388452
Zofietje en mama bezoeken elke zaterdag Zoeperman en zijn mama. De mama’s drinken koffie, terwijl de twee kinderen samen avonturen beleven. Op een dag is Zofietje niet van de partij. Zonder speelkameraadje verveelt Zoeperman zich verschrikkelijk. Totdat hij harde gillen hoort. De mama’s zijn in gevaar! Tijd voor Zoeperactie. In dit derde deel uit de reeks over Zoeperman geven de makers opnieuw uitdrukking aan het herkenbare gevoel van verveling. Net zoals in de andere verhalen, verlossen zij Zoeperman van die verveling door hem een avontuur te laten beleven tegen de achtergrond van een alledaagse situatie.
10/12/13 13:25
Anneleen uit de bib van Gent ☛ Anneleen Schelstraete werkt op de dienst publiekswerking van Hoofdbibliotheek Zuid in Gent. Samen met haar collega’s zet ze haar schouders onder projecten als de Jeugdboekenweek en de Poëzieweek. De bib van Gent gaat resoluut voor een participatieve aanpak.
“Elke eerste zaterdag van de maand kunnen kinderen deelnemen aan ‘Kids@Bib Gent’. Voor kleuters organiseren we vertelactiviteiten die aansluiten bij de tijd van het jaar of bij het Jeugdboekenweek-thema, met telkens andere vertellers. Voor kinderen vanaf zeven jaar is er het Curieuzeneuzen Vraagstaarten Kabinet, want we merkten dat de klassieke voorleesuurtjes minder goed scoren bij deze leeftijdsgroep. Het Kabinet speelt in op de nieuwsen leergierigheid van kinderen. We kiezen eerst een bepaald thema, bijvoorbeeld sterren en planeten. En kinderen zoeken materialen bij dat thema, uit de hele jeugdcollectie. Niet alleen boeken dus, maar ook speelleermaterialen en puzzels bijvoorbeeld. We houden het speels en multimediaal. En daardoor lenen kinderen aan het eind meer materialen uit.” “De voorbije jaren zorgde ons team altijd voor de inkleding van de Jeugdboekenweek. Elk bibliotheekfiliaal zette een eigen kinderactiviteit op poten. En op schooldagen konden klassen een Jeugdboekenweek-spel komen spelen, om de bib op een nieuwe manier te leren kennen. Eindigen deden we altijd met een groot feest in Hoofdbibliotheek Zuid. Die formule was elk jaar een groot succes. Maar we hadden zin in iets anders. Er komt een nieuwe bibliotheek aan de Krook en daar zullen we sowieso meer de kaart van participatie trekken. Dus vroegen we ons af wat er zou gebeuren als we kinderen zelf de handen in elkaar zouden laten slaan. Per slot van rekening organiseren we de Jeugdboekenweek voor hen.” “Sommige collega’s vonden het gewaagd om kinderen te betrekken in onze plannen. Bij wijze van experiment namen we contact op met twee vijfde leerjaren waarvan we de juf al goed kenden. Met die vijfdeklassers gingen we brainstormen rond ‘Tijd’, het Jeugdboekenweek-thema van vorig jaar. Een klokkenorkest, een slakkenrace, een kookwedstrijd, een teletijdmachine… Je kan het zo gek niet bedenken of het kwam op tafel. De meest haalbare ideeën toverden we om tot heuse workshops. De leerlingen verspreidden de blijde boodschap en wat bleek? Meer kinderen raakten op de hoogte van het reilen en zeilen van de Jeugdboekenweek!”
“Kinderen zijn de beste Jeugdboekenweek-ambassadeurs!” “Vanwege het geslaagde experiment gaan we op dezelfde weg verder in 2014. Via de stad Gent hebben we twee andere klassen gevraagd om de Gentse Jeugdboekenweek 2014 vorm te geven. Benieuwd wat er met een thema als ‘Gevaar’ uit de bus zal komen. Wij zijn alvast van één ding overtuigd: kinderen zijn de beste Jeugdboekenweek-ambassadeurs!”
Tips en tricks van Anneleen “Voor mij is interactie het sleutelwoord. Tijdens onze ‘Big Draw’ (een reusachtig tekenevenement, nvdr) gingen kinderen op een actieve manier aan de slag met boeken. In de inkomhal van de bib rolden we een reusachtig vel tekenpapier uit waaraan alle kinderen konden mee tekenen. Om ervoor te zorgen dat het vel papier niet zou opkrullen, legden we stapels tekenboeken op de hoeken. Wanneer je merkt dat de kinderen die boeken dan openslaan om hun creaties verder uit te werken, denk je bij jezelf: ‘Missie geslaagd!’ ” ☛ Ook aan de slag met Jeugdboekenweek in je bib? Bekijk het aanbod van steunpunt LOCUS op www.jeugdboekenweek.be.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 8
10/12/13 13:25
R A A J 9 T O T 6 Tussen 6 en 9 jaar blijven kinderen de grenzen tussen fantasie en realiteit aftasten. Hun begrip van de wereld wordt steeds beter, ze weten bijvoorbeeld wat complexe concepten zoals schijn en werkelijkheid betekenen. In boeken zoeken ze informatie, maar ook avontuur. In de typische (en vaak geliefde) avonturenverhalen onderneemt een held (of heldin) een moeilijke tocht, overwint hij tegenslagen en gaat hij de confrontatie met het onbekende, het vreemde en het beangstigende aan. Die combinatie van vreemde en vertrouwde zaken is belangrijk: het avontuur in den vreemde trekt de vertrouwde wereld van het personage (en van de lezer) open. ☛
Deze boeken zijn (bijna) niet meer te koop. Je vindt ze in de bibliotheek. v Bij deze boeken zijn lessuggesties gemaakt. Je downloadt ze op www.jeugdboekenweek.be.
Als ik groot en sterk was — v
Billy the Kid & de sheriff
Agnès Laroche, Stéphanie Augusseau (ill.) en Siska Goeminne (vert.)
Siska Goeminne en Sebastiaan Van Doninck (ill.)
De Eenhoorn, 2012 (36 p.) – ISBN 9789058387509
Lannoo, 2012 (36 p.) – ISBN 9789401405171
Kleine Nico is bang in de zee van mensenbenen op weg naar school. Hij is bang als bullebak Hendrik zijn knikkers afpakt, meester Reus boos wordt en een wild kind zijn lekkere lunch verknoeit. Zelfs als de lieve Violet naast hem komt zitten, voelt hij zich machteloos. Kon hij maar toveren… dan was hij Super Nico! Dapper, lief, groot en sterk: Super Nico is alles waar kleine Nico alleen kan van dromen. Maar ook gewoon ‘Nico’ zijn is meer dan de moeite waard! Mooi verhaal over bang zijn, moed en durf, met sobere illustraties.
Dit spannende luisterboek voert je mee naar het Wilde Westen, waar het gevaar om elke hoek loert. Maak kennis met de legendarische cowboyheld Billy the Kid en sheriff Pat Carrett. Ooit waren de twee beste vrienden, maar nu heeft Pat een deal gesloten met de politie en maakt hij jacht op Billy. Wie zal hun ultieme confrontatie overleven? Dit is een boek met cd: een sprankelend verhaal met frisse illustraties, meesterlijke vertellers en filmische muziek.
De Griezels Angstige Eekhoorn vindt een vriend
Roald Dahl, Quentin Blake (ill.) en Huberte Vriesendorp (vert.)
Mélanie Watt en Marijn Woudstra (vert.)
De Fontein, 2013 (93 p.) – ISBN 9789026133527
Luister, 2010 (30 p.) – ISBN 9789077867440
Angstige Eekhoorn is terug! Deze keer zoekt hij een vriend, want alleen is maar alleen. Een goudvis lijkt hem ideaal, want die heeft geen tanden, is rustig, bacterievrij, stil én fris gewassen. 100 % veilig dus, volgens Eekhoorns zorgvuldig uitgewerkte plan. Ondanks al die voorbereidingen kruist een groot gevaar zijn pad, en dan gaan de poppen weer aan het dansen… Tweede boek over de neurotische Angstige Eekhoorn die zich omringd voelt door ingebeelde gevaren en alles doet om de dingen onder controle te houden, maar daarin jammerlijk faalt.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 9
De oude mijnheer en mevrouw Griezel maken elkaar graag het leven zuur: mevrouw Griezel strooit wormen in de spaghetti van haar man en mijnheer Griezel stopt ’s nachts een kikker tussen haar lakens. Kortom: het is een vies, vuil en verbitterd koppel. Ook de vogels in hun tuin en de vier aapjes waarmee meneer Griezel een circus wil beginnen, zijn een vreselijk lot beschoren. Maar op een dag zien de dieren een geweldige kans tot wraak… En wat voor één!
10/12/13 13:25
De grote boze wolf (was helemaal niet boos)
De zeepridder
Jonas Boets en Nils Pieters (ill.)
Kristien In-‘t-Ven en Mattias De Leeuw (ill.)
De Eenhoorn, 2011 (54 p.) – ISBN 9789058386939
Lannoo, 2012 (121 p.) – ISBN 9789401401685
Een boek over één van de meest gevreesde sprookjespersonages: de grote boze wolf. Zowel Roodkapje, de zeven geitjes als de drie biggetjes behoren tot zijn slachtoffers. Maar uit dit boek blijkt dat alles eigenlijk op een gigantisch misverstand berust. Een ander bekend personage uit de sprookjes is immers veel gevaarlijker… Verrassend prentenboek met opvallende, kleurrijke illustraties en een aandoenlijke grote boze wolf.
De ene ridder is natuurlijk de andere niet, maar de zeepridder moet wel de meest hygiënische ridder van het land zijn! Net wanneer hij wil genieten van een welverdiende vakantie, wordt hij opgeroepen om het land te redden van een draak. Samen met Gaston, zijn smetteloos witte paard, trekt hij ten strijde. Spannend avi-boek met expressieve pentekeningen, vol sappige grapjes en droge humor.
Dertien rennende hertjes — v De grote dag
Edward van de Vendel en Mattias De Leeuw (ill.)
Arnoud Wierstra
De Eenhoorn, 2012 (153 p.) – ISBN 9789058387967
Gottmer, 2013 (36 p.) – ISBN 9789025753108
Een man treft de laatste voor bereidingen voor een bezoek van z’n geliefde; hij speelt een liedje op de piano, bakt wat cakejes en kijkt nog snel naar haar foto. ’s Nachts krijgt hij echter een vreselijke nachtmerrie: als hij z’n geliefde wil ophalen, loopt werkelijk alles mis wat er mis kan lopen. Gelukkig zijn al die gevaren en absurde situaties niet echt en kan hij zijn geliefde heerlijk in de armen sluiten! Tekstloos prentenboek vol bijzondere details.
Op een doodgewone dag zit Maantje aan tafel met roze koek en thee. Plots komen er uit de blauwe vaas op tafel dertien rennende hertjes tevoorschijn. Maantje is verrukt! Dan blijkt dat haar broer, die last heeft van woedeaanvallen, ooit iets gelijkaardigs heeft mee gemaakt. Prachtig verhaal over een moeilijke grote broer en een lieve kleine zus die naar elkaar toegroeien en elkaar van hun demonen verlossen. Met speelse, zwierige illustraties die mee het verhaal vertellen.
Dinosaurussen De vijand — v Davide Cali, Serge Bloch (ill.) en Wim Opbrouck (vert.) Davidsfonds/Infodok, 2012 (60 p.) – ISBN 9789059084551
Twee soldaten zitten alleen in een put in de woestijn. Ze zijn in oorlog en dus elkaars gezworen vijanden, want dat de ander schuldig is aan de oorlog, weten ze wel zeker. De Generaals hebben het immers zo verteld en het stond bovendien in hun oorlogshandboek. In felle zon en gietende regen wachten ze tot de oorlog voorbij is. Totdat de ene soldaat besluit eens een kijkje te nemen bij de ander… Poëtisch verhaal over de concepten vijand en oorlog, met prachtige illustraties in de hoofdrol.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 10
Alain M. Bergeron, Michel Quintin, Sampar (ill.) en Cees Rutgers (vert.) Zwijsen, 2013 (60 p.) – ISBN 9789048714230
Alle mogelijke weetjes over dinosaurussen vind je in dit humoristische wist-je-dat-boek: een overzicht van de verschillende dinosoorten, informatie over het tijdperk waarin ze leefden, wat ze allemaal aten en hoe groot en zwaar ze wel waren. Het boek is op een ludieke manier opgevat; zeker de stoere en tegelijkertijd hilarische illustraties zijn meer dan de moeite waard.
10/12/13 13:25
Een hoofd vol rommel
Garmanns straat — v
Koen D’haene en Leen Van Durme (ill.)
Stian Hole en Femke Blekkingh-Muller (vert.)
De Eenhoorn, 2013 (103 p.) – ISBN 9789058388384
Hoogland en Van Klaveren, 2013 (42 p.) – ISBN 9789089671349
De laatste tijd gaat het minder goed met Silke op school, merkt meester Hein. De oorzaak is snel gevonden: Silkes moeder is wel erg vaak dronken, wat haar vader dan weer boos en opstandig maakt. Silke schaamt zich en durft niemand in vertrouwen nemen. Daardoor voelt ze zich vaak eenzaam. Gelukkig staat ze er niet echt alleen voor: bij haar beste vriendin Elke en meester Hein vindt Silke begrip en steun. Een schrijnend, maar hoopvol verhaal over een gewoon meisje dat haar gezin uit elkaar ziet vallen.
In Garmanns straat woont de zonderlinge Postzegelman, een rasechte griezel volgens pestkop Roy. Onder druk van Roy bezwijkt Garmann en hij strijkt een lucifer af in de tuin van de Postzegelman. De gevolgen zijn dramatisch en laffe Roy vlucht weg. Garmann blijft en redt wat er te redden valt. De Postzegelman blijkt niet zo gevaarlijk als hij dacht en voor hij het weet, zijn ze vrienden. Een bijzonder boek over foute vrienden met opvallende, indrukwekkende illustraties.
Een melodie van ijzer en staal
In het bos van de luiaard
Benjamin Lacombe, Natascha Loontjens (vert.) en Hella D’Haeyer (vert.)
Sophie Strady, Anouck Boisrobert (ill.), Louis Rigaud (ill.) en Jacques Dohmen (vert.)
Abimo, 2010 (34 p.) – ISBN 9789059326552
Alexander woont in een kleurloze stad waar de mensen een al even kleurloos bestaan leiden, vlakbij de grijze fabriek van ijzer en staal. Op een dag ziet Alexander een rij knalrode woonwagens de stad binnenrijden. Hij gaat op ontdekking en ontmoet zo een groep zigeuners. Alexander raakt helemaal onder de indruk van de mooie Elena. Samen met haar ontdekt hij zijn gave voor muziek. Maar zijn ouders, klasgenoten en de andere dorpsbewoners zijn bang van de onbekende zigeuners en zien hen als gevaarlijke indringers. Alexander moet een belangrijke keuze maken. Meeslepend verhaal met wonderlijke, dromerige illustraties.
Querido, 2011 (16 p.) – ISBN 9789045111827
In het weelderig groene bos hangt de luiaard rustig te slapen tussen de bladeren, omringd door allerhande dieren. Tot de mensen met hun gevaarlijke machines komen en boom per boom genadeloos omhakken. Alle bosbewoners vluchten weg. Alleen de luiaard merkt niets van het gevaar dat hem bedreigt. Moet ook hij vluchten? Dit indrukwekkende pop-upboek brengt de negatieve impact van de mens op de natuur visueel tot leven. Met een hoopvol einde.
Jack in het regenwoud — v Marcus Pfister en Hedi De Zanger (vert.)
Frankenstein Hans Carl Artmann, Sebastiaan Van Doninck (ill.) en Pieter Embrechts (vert.) Lannoo, 2011 (32 p.) – ISBN 9789020995947
Een boekje vol gedichten over gevaarlijke figuren, zoals Frankenstein, vampiers, weerwolven, Superman, Batman en zelfs James Bond! Pieter Embrechts vertelt en zingt over hen, ondersteund door muziek. Nu eens prettig gestoord, dan weer dreigend en beangstigend, verhoogt de muziek de spanning nog. De illustraties zijn minstens even griezelig en bezorgen je gegarandeerd rillingen!
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 11
De Vier Windstreken, 2013 (27 p.) – ISBN 9789051161373
Wanneer Jack, de gele taxi uit New York, een affiche over het exotische regenwoud ziet, droomt hij meteen weg. In gedachten vliegt Jack naar dat prachtige regenwoud, vol wonderlijke planten en dieren. Hij beleeft er de tijd van zijn leven. Wanneer grote, gele bulldozers het regenwoud bedreigen, komt de held in Jack naar boven! Met paginagrote, kleurrijke illustraties.
10/12/13 13:26
Jacques naar de stad
Munkel Trog
Alex T. Smith en Harmen van Straaten (vert.)
Janet Foxley, Georgien Overwater (ill.) en Karin Breuker (vert.)
The House of Books, 2012 (95 p.) – ISBN 9789044337136
Lemniscaat, 2012 (236 p.) – ISBN 9789047704744
Jacques is een chique hond. Als zijn baasje gaat werken, trekt hij er met zijn beste vriend Wiebelsok op uit. Samen verkennen ze de stad en beleven ze spannende avonturen. Tijdens een museumbezoek zijn ze ongewild getuige van een diefstal. Gelukkig is er Jacques! In het tweede verhaal voelt Wiebelsok zich niet goed. Jacques is bezorgd om zijn zieke vriend en gaat met hem mee naar het ziekenhuis. Daar wacht Jacques alweer een nieuwe belevenis. Hilarische verhalen over twee personages die je onmiddellijk in je hart sluit, waarin de tekst tussen de illustraties staat in plaats van omgekeerd.
De reus Munkel Trog woont samen met zijn familie en de rest van het reuzenvolk in de Bulderberg, veilig verborgen voor de mensen met hun gevaarlijke wapens. Helemaal gelukkig is Munkel niet. Hij is een erg kleine reus en de andere reuzen lachen met zijn gestalte. Wanneer de reuzen na eeuwen weer op voet van oorlog met de mensen komen te staan, kan Munkel bewijzen hoe bijzonder hij wel is. Een hilarisch en spannend boek vol vadsige reuzen, slapende vulkanen en woeste draken. De prachtige, expressieve illustraties ondersteunen het verhaal.
Piraten Kleine Pieter deed open
Suzan Boshouwers en Marjolein Hund (ill.)
Paul Verrept en Randall Casaer (ill.)
Clavis, 2012 (28 p.) – ISBN 9789044815207
De Eenhoorn, 2011 (28 p.) – ISBN 9789058387271
Soms is het oppassen als je de deur opent. Als de Dood aanklopt bijvoorbeeld. Papa roept nog om de deur dicht te houden, maar nieuwsgierige Kleine Pieter doet toch open. De Dood neemt hem mee. Er is niks meer aan te doen. Familie en vrienden moeten afscheid nemen. Een triest verhaal over het onherroepelijke, zinloze karakter van de dood. De donkere, robuuste illustraties en uitgepuurde tekst verbeelden het verdriet en de onmacht bij een overlijden en de rituelen die horen bij het afscheid nemen.
Kunnen we de tijger redden? Martin Jenkins, Vicky White (ill.) en Wybrand Scheffer (vert.) Gottmer, 2010 (52 p.) – ISBN 9789025749224
Een indrukwekkend boek over uitgestorven en bedreigde diersoorten, met uitgebreide beschrijvingen van de dieren en de reden waarom ze uitgestorven of bedreigd zijn. Het boek stemt tot nadenken en zet aan tot actie. Met imposante, levensechte illustraties die het boek extra cachet geven.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 12
Het piratenleven is spannend en gevaarlijk tegelijk. Stap mee aan boord van het schip van kapitein Billie Zilver en stuurman Bo Zwart en je komt alles over de piraten te weten. Hoe bereiden ze hun zeetochten voor? Hoe ziet het leven op het piratenschip eruit? Hoe plunderen ze nietsvermoedende schepen? Dit boek geeft alle antwoorden. Met aantrekkelijke illustraties, interessante wistje-datjes, een quiz, een liedje, spelletjes en zelfs een cursus piratentaal. Ahoy!
Prinses Turandot — v Judith Vindevogel en Ingrid Godon (ill.) Lannoo, 2013 (36 p.) – ISBN 9789401406178
De eigenzinnige prinses Turandot wil niet trouwen. Daarom laat ze elke prins drie raadsels oplossen vóór ze hun aanzoek aanvaardt. Als de prinsen het antwoord schuldig blijven, krijgen ze een gruwelijke straf: “Pardaf, hun kop eraf !” Vele prinsen hebben hun hoofd al (letterlijk!) verloren. Dan waagt prins Amor zijn kans... Een ritmisch verteld verhaal, met muziek uit bekende opera’s en musicals. De illustraties van Ingrid Godon verzachten gaandeweg, net zoals het karakter van de prinses.
10/12/13 13:26
Regels van de zomer Shaun Tan en Bart Moeyaert (vert.) Querido, 2013 (56 p.) – ISBN 9789045116266
Twee broertjes beleven samen de zomer. Wat heeft de kleinste gedurende die tijd geleerd? Een heleboel bijzondere, wat bizarre regels, zo blijkt, die erg vreemde gevolgen kunnen hebben als je ze niet strikt naleeft. Dit wonderlijke verhaal bestaat uit kleine zinnetjes en grote surreële, bevreemdende prenten, die altijd een zweem van dreiging en gevaar bevatten.
Rood, of Waarom pesten niet grappig is Jan De Kinder De Eenhoorn, 2013 (32 p.) – ISBN 9789058388483
Tuur bloost. Een klasgenootje merkt het al lachend op. Dan zien Paul, Lien en Freek het ook. Tot alle kinderen naar Tuur wijzen en lachen. En Tuur nog harder bloost. Wat begint als grapje, leidt tot pestgedrag als Paul de anderen opjut... Sterk uitgewerkt verhaal over de verregaande impact van pesten op de groepsdynamiek in een klas. Prachtig verteld in tekst en illustraties, met een bijzondere rol voor de kleur rood.
Zondag Kim Fupz Aakeson, Eva Eriksson (ill.) en Edward van de Vendel (vert.) Querido, 2012 (44 p.) – ISBN 9789045113425
Ole, de buurjongen van Thomas, vertelt op maandag iets dat het leven van Thomas volledig op zijn kop zet: ouders nemen een nieuwe baby als ze niet meer van hun oudste kind houden. Is dat de echte reden waarom Thomas een broertje of zusje krijgt? Hij beweegt de volgende zeven dagen alvast hemel en aarde om zijn ouders te laten inzien dat hij ook best veel goede kanten heeft. Een herkenbaar en ontroerend verhaal dat toont hoe bedreigend een nieuwe baby kan zijn.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 13
Katelijne van de Brugse Boekhandel ☛ Katelijne Vanhove is gepassioneerd medewerkster van de Brugse Boekhandel en werkt ook in het Brugse Kantcentrum. Jeugdliteratuur is een van haar specialiteiten.
“Met de Brugse Boekhandel organiseren we regelmatig boekenbeurzen in lagere scholen. Uitstallen, verkopen en opnieuw inpakken van de boeken doen we zelf. We staan erop dat ons aanbod gevarieerd is en dat we er onze ziel in leggen. We presenteren altijd een ruime keuze aan jeugdboeken en we letten op de toegankelijkheid – ook qua prijs. Zo is er voor iedereen wat wils. Uit het grote aanbod geven we mensen dan leestips op maat. Je ervaring als boekverkoper uitspelen is dan natuurlijk cruciaal.” “Naast boekenbeurzen organiseren we ook workshops en lezingen, zowel voor individuele klanten als voor scholen. Kinderen nemen bijvoorbeeld graag deel aan kleurwedstrijden, die we dan linken aan voorleesmomentjes. In het prijzenpakket zitten natuurlijk altijd boeken! Toch is het niet altijd vanzelfsprekend om mensen voor lezingen te engageren. Maar we proberen in ieder geval zo drempelverlagend mogelijk te werk te gaan.” “We hebben ook een leuk verjaardagsysteem voor scholen. We nodigen de jarigen uit om een boek aan 10% korting uit te kiezen. Dat is eens iets anders dan een snoepje! En de kinderen maken zo op een leuke manier kennis met de boekhandel. Aan scholen die ver van de winkel liggen, leveren we een boekendoos. Daaruit kan het feestvarken dan een cadeautje kiezen.” “Tijdens de Jeugdboekenweek verdelen we met de boekhandel de boekenpakketten van Stichting Lezen. Om iedereen van de Jeugdboekenweek op de hoogte te brengen, fleuren we onze etalage op met de affiches. Daarnaast ondersteunen we het jaarlijkse Groot Brugs Jeugdboekenfeest dat de openbare bibliotheek van de stad organiseert. Verspreid over de hele stad lezen auteurs voor, geven illustratoren workshops, voeren acteurs verhaaltjes op… En dat met een magnifieke muzikale omkadering. Het is een groots familie- en boekenevenement dat heel Brugge op z’n kop zet.”
Tips en tricks van Katelijne “Ik merk regelmatig dat kinderen een boek kiezen dat de ouders liever zouden inruilen voor iets ‘beters’. Maar niet alle kinderen lopen warm voor een ‘echt leesboek’. Dat weet ik uit eigen ervaring. Ook mijn eigen kinderen hebben elk een andere voorkeur qua boeken. Sommige kinderen lezen alles, maar anderen houden het liever bij informatieve boeken en strips. En daar is niets mis mee. Bij kinderen met dyslexie of leesmoeilijkheden in het algemeen, helpt het vaak wanneer je zelf meeleest.” ☛ Ook een boekenpakket aankopen in je lokale boekhandel? Surf naar www.jeugdboekenweek.be en plaats een bestelling vóór 4 februari 2014!
10/12/13 13:26
R A A J 2 1 T O T 9 Vanaf hun 9de leren kinderen steeds beter hoe metaforen en spreekwoorden werken. Ook gaat het steeds makkelijker om zich te verplaatsen in iemand anders. Realisme wordt belangrijker, avonturen liggen dichter bij huis. Helden strijden niet zozeer tegen piraten, maar wel tegen een spreekwoordelijke juffrouw Bulstronk. Daarbij moeten ze zich vaak met hun eigen slimmigheid weten te redden, zijn ze op zichzelf aangewezen. Niet onlogisch, als je ziet dat vanaf 12 jaar het ‘ik’ pontificaal op de voorgrond komt. ☛
Deze boeken zijn (bijna) niet meer te koop. Je vindt ze in de bibliotheek. v Bij deze boeken zijn lessuggesties gemaakt. Je downloadt ze op www.jeugdboekenweek.be.
Alice in Wonderland
De regels van drie — v
Lewis Carroll, Rébecca Dautremer (ill.) en Ed Franck (bew.)
Marjolijn Hof
Davidsfonds, 2011 (137 p.) – ISBN 9789063066215
Querido, 2013 (120 p.) – ISBN 9789045114767
In de vreemde droomwereld van Alice duikt voortdurend gevaar op. Denk maar aan de hartenkoningin die zo graag de kop van Alice ziet rollen. Lewis Carrolls verhaal uit 165 werd al vaak herwerkt, maar meesterverteller Ed Franck blijft opvallend trouw aan de oorspronkelijke versie. De prachtige illustraties komen dankzij het opvallend groot formaat extra tot hun recht. Vergeet de Disneyversie en laat je verrassen door het meesterschap van Rébecca Dautremer: de toverachtige sfeer, de absurde en grimmige schepsels, de knap uitgewerkte details...
Twan en zijn tweelingzus Linde trekken met hun moeder en grootmoeder naar IJsland. Ze gaan er hun zorgbehoevende overgrootvader ophalen. Maar Opi Kas ziet de verhuis niet zitten. Hij wil de bergen in, om daar zijn einde af te wachten. Twan moet hem daarbij helpen, vindt Opi Kas. En al grasduint Twan nog zo graag in Het Grote Survival Handboek, echt toezien op hoe Opi Kas in een winters landschap verdwijnt, blijkt toch een heel andere kwestie. Marjolijn Hof schuwt taboes niet. Kan een kind mee beslissen over leven en dood? Het levert een prachtig, erg gevoelig verhaal op, dat tot het einde toe weet te verrassen.
De andere weg Mireille Geus
De Vindeling van Wammerswald
Gottmer, 2013 (175 p.) – ISBN 9789025751388
Stefan Boonen en Tom Schoonooghe (ill.)
15. Ook na het overlijden van haar echtgenoot blijft Nellekens moeder de doopsgezinden trouw. Ze neemt Nelleken en haar broertjes zelfs mee naar geheime gebedsdiensten. De besloten dorpsgemeenschap houdt het gezin nauwlettend in de gaten. Wanneer haar moeder wordt verraden, staat Nelleken er alleen voor. Als haar moeder ter dood veroordeeld wordt, besluit Nelleken haar te bevrijden. Op veel hulp hoeft ze echter niet te rekenen… Sober maar spannend geschreven verhaal, gebaseerd op historische feiten.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 14
Manteau, 2011 (168 p.) – ISBN 9789022325971
Wammerswald is in gevaar! Een meedogenloze projectontwikkelaar wil het rustige dorpje ombouwen tot een pretpark. Maar de Vindeling neemt het tegen hem op. Zij is aangespoeld op het strand van Wammerswald. Niemand weet wie ze is en zelf is ze haar naam vergeten – tenminste, dat beweert ze. Hoe dan ook sluiten de bewoners haar in hun hart. Maar dan duikt haar tirannieke tante Idaliek op, voor wie de Vindeling al die tijd op de vlucht was. Wie van de twee zal overwinnen? Stefan Boonen toont met dit verhaal dat hij een uitstekend verteller is. Tom Schoonooghe zorgt voor de levendige, vaak humoristische illustraties.
10/12/13 13:26
Die dag in augustus — v Rindert Kromhout en Annemarie van Haeringen (ill.) Leopold, 2013 (84 p.) – ISBN 9789025861889
Het leven in een Italiaans bergdorpje gaat zijn gewone gangetje. Busladingen toeristen komen de plek bezoeken waar de plaatselijke heilige ten hemel steeg. Enrico is op weg om de kudde schapen van zijn grootvader te hoeden. Onderweg dolt hij met Ida, “die allang geen kind meer is maar nooit volwassen zal worden”. De oude Marta roept hem na dat ze op zijn grootvader blijft wachten. En onderweg denkt Enrico aan zijn geliefde Teresa. Zo gaat het elke dag. Tot de dag van de aardbeving… Rindert Kromhout schildert een fascinerend dorpsportret waarin een aardbeving letterlijk een hele gemeenschap door elkaar schudt.
Dissus
Het meisje en de soldaat — v Aline Sax en Ann De Bode (ill.) De Eenhoorn, 2013 (85 p.) – ISBN 9789058388421
Simon van der Geest en Jan Jutte (ill.) Querido, 2010 (119 p.) – ISBN 9789045110820
Een groep jongens is op weg van het zwembad naar huis, maar ze raken betrokken bij tal van enge avonturen. Zo krijgen ze af te rekenen met een eenogige reus, een meisje dat hen in varkens verandert, grijpgrage graafmachines, de lokroep van sirenen… Simon van der Geest maakte van Homerus’ Odysseus een spannend en hedendaags jongensverhaal, waarin wel eens een robbertje gevochten wordt en vriendschap geen vage term blijkt. Bij dat alles blijft de auteur trouw aan de vrije versvormen. Een echt bravourestuk! Hoe maak je van een klassiek werk een hedendaagse, aantrekkelijke versie voor kinderen? Zo dus!
Het droommuseum van Dre Wim Chielens, Wouter Sinaeve, Filip Deheegher en Robrecht Vandemeulebroecke (vert.) Kannibaal, 2012 (108 p.) – ISBN 9789491376283
Dre groeit op in Ieper, een plek waar de Grote Oorlog nog steeds zichtbaar is. Nadat hij het Flanders Fields Museum heeft bezocht, stelt hij zijn eigen museumpje samen. Aan de hand van voorwerpen uit het museum en de spulletjes van Dre, ervaar je de impact van de oorlog steeds
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 15
sterker. Lezers worden ingewijd in thema’s als propaganda, wapens, medische diensten en herdenkingen. Maar ook de kameraadschap aan het front en zelfs de hoopvolle kerst van 1914 komen aan bod. In het jaar waarin de Eerste Wereldoorlog uitgebreid herdacht wordt, mag dit originele, informatieve boek niet ontbreken.
De Eerste Wereldoorlog. Een blind meisje en een soldaat sluiten vriendschap. Hij is een tirailleur, een Afrikaans soldaat. Steeds weer moet hij voor een paar dagen naar het front, maar zijn vrije dagen brengt hij met het meisje door. Op een dag keert de soldaat niet terug. Wanhopig gaat het meisje naar hem op zoek. Een ingetogen verhaal over vriendschap in een verschrikkelijke periode. Met intimistische illustraties van Ann De Bode.
Hoe bezweer je een draak Cressida Cowell en Lia Belt (vert.) Manteau, 2013 (237 p.) – ISBN 9789022328675
Het vikingjongetje Vissepoot is doodziek. Werd hij gestoken door de Venijnige Vorpent, een draakje met een dodelijke steek? Zijn vriend Stikkum gaat op zoek naar het tegengif, maar dat is in handen van Manfred de Mafkees. Manfred is de leider van de Hysteriërs, de aartsvijanden van de stam van Stikkum. Bovendien moet Stikkum ook nog eens de Toorn van Thor oversteken. Daar zwemt de verschrikkelijke Doemtand onder het ijs, een reusachtige draak die je met zijn adem kan bevriezen. Een humoristisch verhaal over een antiheld, met een verrassende ontknoping.
10/12/13 13:26
Ik en de Rovers op zoek naar de gids van Qvist Siri Kolu, Tuuli Juusela (ill.) en Annemarie Raas (vert.)
en altijd op zijn hoede moet zijn voor oude vijanden. Een lekker dik boek in onvervalste Charles Dickensstijl.
Gottmer, 2013 (287 p.) – ISBN 9789025753856
De Gids van Qvist bevat alle ge heimen die een rover moet weten. Natuurlijk willen Roos en haar roversbende dat boek vinden. Maar hoe zoek je het hele land af, zonder dat je ouders iets van je roversbestaan mogen weten? Terwijl ze worden achternagezeten door andere bendes, komen Roos en de Rovers steeds dichter in de buurt van het befaamde rovershandboek. Maar elke vondst levert weer nieuwe raadsels op. Ondertussen haalt Roos’ zus met haar nieuwe liefje ongewild een grote vijand in huis. Dit derde deel van de originele, geestige reeks over Roos, die zich in de vakanties laat adopteren door een roversbende, werd opnieuw een vlot avonturenverhaal.
Kulanjango, mijn vogelvriend
Op expeditie! — v Deborah Kespert en Dagmar Jeurissen (vert.) Fontaine, 2013 (96 p.) – ISBN 9789059564718
Al eeuwen doorkruisen moedige avonturiers landen, oceanen en zelfs de ruimte om ongekende gebieden te ontdekken. Dit informatieve boek bundelt de indrukwekkendste en gevaarlijkste reizen. De verovering van de Zuidpool, de beklimming van de Mount Everest, de verkenning van het heelal, allemaal passeren ze de revue. Lees hoe Vasco da Gama kreeg af te rekenen met muiterij, stormen en scheurbuik. Hoe de goudzoekers vochten met vijandige indianen. Hoe Mary Kingsley tussen de kannibalen leefde. En hoe luchtpionier Amelia Earhart te maken kreeg met lekkende brandstoftanks en brandende motoren… Een bron van inspiratie voor jonge ontdekkers.
Gill Lewis en Annelies Verhulst (vert.) Lemniscaat, 2011 (176 p.) – ISBN 9789047703464
Callum en Iona zijn erg begaan met de natuur en het milieu. Samen redden ze een visarend die verstrikt raakte in visdraad. Wanneer Iona plots sterft, besluit Callum over de visarend te blijven waken. Maar hoe doe je dat met een vogel die naar Afrika trekt? Via een zendertje kan hij de arend tijdens de gevaarlijke tocht volgen. Wanneer het echt mis dreigt te gaan, moet hij de hulp inroepen van een ziek Afrikaans meisje. Een bijzonder boek over de grootse dingen waartoe kinderen in staat zijn, zelfs over grenzen heen.
M.U.I.S.
Reddingsteams Jim Pipe en Karin Beneken-Kolmer (vert.) Corona, 2013 (32 p.) – ISBN 9789461750525
Deze fascinerende uitgave uit de Mission Impossible-reeks werpt een blik op het werk van mannen en vrouwen die dagelijks het gevaar trotseren. Hun heldendaden worden gedetailleerd beschreven. De auteur vertelt over Speciale Eenheden bij een vliegtuigkaping, over een helikopterteam dat slachtoffers van lawines redt, over brandweermannen die met een parachute uit een vliegtuig springen om bosbranden te bestrijden... Dit informatieve boek vol kleurenfoto’s zal door zijn heroïsche karakter heel wat jongeren aanspreken.
Penny Dolan en Lidwien Biekmann (vert.) Van Goor, 2011 (445 p.) – ISBN 9789047513988
Muis groeit op bij zijn kindernanny op een boerderij. Dat hij het kind is van twee rijke plantkundigen, weet hij echter niet. Als zijn oom verneemt dat Muis’ ouders schipbreuk hebben geleden, wil hij met de jongen af rekenen om de erfenis in handen te krijgen. Muis wordt ontvoerd en in een afschuwelijk internaat gestopt. Hij weet te ontsnappen en begint aan een avontuur waarin hij hulp krijgt van trouwe vrienden
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 16
Rico, Oscar en het bingoraadsel Andreas Steinhöfel, Peter Schössow (ill.) en Ina Vandewijer (vert.) Davidsfonds/Infodok, 2011 (229 p.) – ISBN 9789059084001
De ‘diepbegaafde’ Rico en de hoogbegaafde Oscar zijn beste vrienden. Op de wekelijkse bingoavond wint Rico’s moeder alweer een waardeloze prijs. Super, juicht Rico. Gesjoemel, beseft Oscar. De jongens starten een onderzoek en ontdekken dat Rico’s moeder tegen haar wil betrokken is bij een grootschalige
10/12/13 13:26
smokkelaffaire. De jongens proberen haar te redden, maar daar is meer dan één plan voor nodig. Een spannend verhaal, met sterke personages en taalhumor.
Ridder zonder hart Cornelia Funke en Esther Ottens (vert.) Querido, 2012 (197 p.) – ISBN 9789045113074
Op de kostschool in Salisbury krijgt Jon ongewenst bezoek van geesten: Lord Stourton en zijn vier knechten zweren hem te doden. Het blijken niet de enige geesten in Salisbury te zijn. Gelukkig krijgt Jon hulp van Willem Langzwaard, ook al een geest. Maar Willem heeft zo zijn eigen probleem: zijn hart werd – tegen alle afspraken in – niet begraven bij zijn geliefde. Jon besluit samen met zijn vriendin Ella op zoek te gaan naar het hart. Maar is ridder Langzwaard wel zo nobel en ongevaarlijk als hij zelf beweert? Een intrigerend griezelverhaal met tal van onverwachte gebeurtenissen.
Smaragd John Stephens en Esther Ottens (vert.) Van Goor, 2011 (397 p.) – ISBN 9789047516798
Kate, Michael en Emma verhuizen van weeshuis naar weeshuis. Wanneer ze in Cambridge Falls terechtkomen, merken ze dat er geen andere kinderen zijn. Wel vinden ze een geheimzinnig boek, waarmee ze in de tijd kunnen reizen. En ze ontdekken dat ene Gravin dit magische boek koste wat het kost in handen wil krijgen. Maar ook voor Kate, Michael en Emma blijkt het boek belangrijke info te bevatten. Rasechte fantasy vol spannende verwikkelingen, met de nodige dosis humor verteld. Eerste deel van de verslavende trilogie De Boeken van het begin.
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 17
Soepletters — v Mieke Versyp, Julie Tavernier (ill.) en Isabel Devos (foto’s) Lannoo, 2011 (58 p.) – ISBN 9789020996449
Een jongen van twaalf is met zijn broertjes en zusje op weg naar huis. Wanneer hij zijn zusje even uit het oog verliest, verdwijnt ze spoorloos. Zijn familie is radeloos en de jongen besluit haar te gaan zoeken. Een geheimzinnig klein mannetje met een zwarte buishoed geeft hem hints. Letters en woorden vormen de sleutel naar tal van mysterieuze werelden. Zouden ze hem uiteindelijk weer tot bij zijn zusje leiden? Mieke Versyp liet zich voor dit geheimzinnige, spannende verhaal inspireren door ideeën en verhalen van kinderen uit de Gentse Rabotwijk.
Spinder — v Simon van der Geest en Karst-Janneke Rogaar (ill.) Querido, 2012 (231 p.) – ISBN 9789045112800
Hidde heeft een insectenverzameling in de kelder. Maar zijn oudere broer Seppe zoekt plaats voor zijn drumstel, en dus moet Hidde opzouten. Seppe gaat hierbij ver. Echt ver. Wat begint als een doodgewone ruzie, ontaardt al gauw in een regelrechte oorlog. In alles lijkt Seppe de sterkste. Maar Hidde heeft nog één wapen: het geheim dat de broers al een tijdje met zich meedragen. Een verschrikkelijk geheim. Een bloedstollend en onvoorspelbaar verhaal, maar erg menselijk en met groot inlevingsvermogen geschreven.
Vissen smelten niet Jef Aerts Querido, 2013 (151 p.) – ISBN 9789045115986
Sirius is de mooiste kempvis van Matti’s vader. Matti is vastbesloten de tropische vis te redden van een levensgevaarlijk vissengevecht. Daarom begint hij aan een kilometerslange barre tocht, maar gelukkig is Drika er ook. Zij wil nog één keer de Bramenheuvel zien voor ze helemaal blind wordt. Maar hun plannen lopen gevaar, want Matti’s neef en Drika’s ouders proberen te verhinderen dat ze hun doel bereiken. Een ontroerend verhaal over twee jongeren die elkaar overeind houden.
10/12/13 13:26
Warhorse Michael Morpurgo en Henriëtte Gorthuis (vert.) Fantoom, 2011 (146 p.) – ISBN 9789078345336
De Eerste Wereldoorlog. De vijftienjarige Albert moet zijn paard Joey afstaan aan het leger. Vanaf dan komt Joey in Britse, Franse en Duitse handen terecht. Hij strijdt mee aan het front, maar wordt ook ingezet als ambulancepaard en sleept munitiekarren. De vriendschap met een paar goede verzorgers en vooral met zijn compagnon Topthorn houden hem overeind. Als Topthorn sterft, is Joey op zichzelf aangewezen. Hij vlucht en komt middenin de vuurlinie in het niemandsland terecht. Een indringend oorlogsverhaal, en tegelijkertijd een ode aan de vriendschap.
Wat vind jij, Emma Weetal? Elizabeth Honey, Annet Schaap (ill.) en Sabine Mutsaers (vert.) Moon, 2012 (203 p.) – ISBN 9789048813438
Bean verhuist met haar schatrijke ouders naar een prachtig penthouse in Sydney. Maar voor Bean is het een gouden kooi. Ze doodt haar tijd door vanuit de hoogte het leven in Sydney te bestuderen. Dat doet ze samen met haar speeltjes, met wie ze heuse gesprekken voert. Tot ze een complot ontdekt: een bende is uit op de geheime plannen van haar vader en Bean weet wel zeker dat ze haar zullen ontvoeren. Maar zover zal Bean het niet laten komen! Grappig, fantasievol én levensecht verhaal over hoe je het gevaar goed voorbereid tegemoet kan treden.
Wees blij dat je geen geheim agent in W.O. II bent! John Malam, Mark Bergin (ill.) en Karin Beneken Kolmer (vert.) NBD Biblion, 2013 (32 p.) – ISBN 9789462020276
Stel je voor: je land is in oorlog met Duitsland. Je vlucht naar Groot-Brittannië en sluit je aan bij de Britse veiligheidsdienst. Je doorstaat zware selectieproeven. Je volgt heftige trainingen die je voorbereiden op het echte werk: een fabriek saboteren die banden maakt voor Duitse vrachtwagens. Dan is het tijd voor je gevaarlijke opdracht. Je hebt maar één
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 18
kans om het goed te doen en je zo gauw mogelijk weer in veiligheid te brengen. Dit is een boeiend informatief boek dat je aan den lijve laat ondervinden wat het betekent om een spion te zijn in volle oorlogstijd.
Wonder R.J. Palacio en Esther Ottens (vert.) Querido, 2013 (351 p.) – ISBN 9789045114163
Door zijn gezichtsafwijking is August nog nooit naar school geweest. Op zijn tiende besluit hij toch naar een gewone school te gaan. Al op de eerste schooldag is duidelijk dat hij zal moeten knokken. Kinderen ontwijken hem of laten duidelijk hun afkeuring blijken. En zijn Auggies zogenaamde vrienden wel oprecht? Wie kan hij vertrouwen? Gaandeweg krijgen meer kinderen sympathie voor Auggie. Maar zal dat volstaan om op schoolkamp de vijandigheden van andere scholen de baas te kunnen? Ondanks de zware thematiek is dit een humoristisch en hoopvol verhaal. En dat komt niet in het minst door de relativerende kracht van Auggie zelf.
Zwarte zwaan Gideon Samson Leopold, 2012 (212 p.) – ISBN 9789025861308
Duveke en Rifka zijn hartsvriendinnen. Tenminste, dat denkt Duveke. In werkelijkheid speelt Rifka een psychologisch spel en manipuleert ze Duveke op allerhande manieren. Dan bedenkt Rifka een even gevaarlijk als absurd plan: ze wil zelf haar begrafenis incognito meemaken. Ze veinst haar eigen ontvoering en dood en schakelt Duveke in om de brieven van haar ‘ontvoerders’ te posten. Maar dan loopt alles mis. Grondig mis. Een ontroerend en meeslepend boek, dat genadeloos komaf maakt met de kinderlijke onschuld.
10/12/13 13:26
Juf Griet uit Schaarbeek ☛ Griet Van Landegem is al drie jaar juf van het eerste leerjaar in gemeenteschool De Kriek. Ze is ook actief in de projectwerkgroep van de school. Meertaligheid en klasdoorbrekend werken zijn in De Kriek de belangrijkste aandachtspunten.
“Bij al onze boekgerichte activiteiten werken we thematisch. Dat houdt in dat we één onderwerp doortrekken naar zowel taal, wereldoriëntatie als muzische doelen. De boekenhoek neemt een centrale plek in in onze klassen. We voorzien er zowel leesboeken als informatieve materialen die we in de bibliotheek van Schaarbeek gaan ophalen. Sfeervolle verlichting, bakjes en plankjes om de boeken goed zichtbaar te maken, geven de leeshoek mee vorm. De kinderen zijn er dol op!” “Omdat onze school multicultureel is, hebben we vorig jaar een ‘meertalig sprookjesbuffet’ georganiseerd. De leerlingen trommelden hun anderstalige ouders op om in de eigen moedertaal sprookjes te komen voorlezen. De reacties waren erg enthousiast en daarom zijn we extra gemotiveerd om nog andere meertalige activiteiten uit te werken.” “Tijdens de Jeugdboekweek verzamelen we stapels boeken uit de bibliotheek en gebruiken we lessuggesties van Stichting Lezen. Die tips vormen een goede inspiratiebron. En ik voeg daar graag mijn eigen ideeën aan toe. Vorig jaar kochten we via de gemeente voor de eerste keer het boekenpakket van Stichting Lezen aan. Een extra stimulans voor de kinderen!”
“De boekenhoek is de centrale plek van mijn klas.” “We bedachten ook een nieuw concept: dit jaar zullen de leerkrachten twee weken lang elke dag een voorleesmoment inlassen. We werken met een doorschuifsysteem en dus lees je als leerkracht telkens aan een andere klas voor. Spannend, maar niet gevaarlijk!”
Tips en tricks van Griet “Voorlezen doe ik heel graag. In een eerste leerjaar hangen de kinderen echt aan je lippen, het is een dankbaar publiek. Een gezellige sfeer creëren vind ik heel belangrijk. Ik verduister de klas en met een klein lampje verlicht ik het boek of de kamishibai. Zo richt je de aandacht van de kinderen letterlijk op het lezen. Af en toe kan je ook eens onderbreken om te polsen of ze kunnen volgen. Stoeltjes of zachte kussentjes mogen niet ontbreken: het is de bedoeling dat de kinderen even tot rust komen en simpelweg genieten.” ☛ Ook op zoek naar kleurrijk materiaal om je leeshoek aan te kleden of lessuggesties om boeken tot leven te brengen in de klas? Surf naar www.jeugdboekenweek.be.
Le es tip s vo or ied er ee n va n 0 to t
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 19
18 jaa r
10/12/13 13:26
LEZEN I ☛
1569
S
! K J I L R G EV A A
Ergens op de route in het Museum Plantin-Moretus passeer je de oude boekenwinkel. Een glanzende toonbank, een weegschaal om het geld te wegen, stevige kasten met net zo stevig ingebonden boeken (hoewel zo’n winkel in 1600-en-nog eigenlijk een lossevellenwinkel was). En aan de muur naast de deur: de Librorium Prohibitorum. Voor vriend en vijand (en dat tot diep in de 20ste eeuw) kortweg de Index. De boeken vol schandelijke ideeën die de brave katholieke ziel verzieken. Ik sta te grijnzen naar de affiche en naar elk priegellettertje erop. Ik hoor een hoge pief in 1500-en-nog een andere hoge pief de opdracht geven om een lijst te maken van alle gevaarlijke boeken en auteurs. Nu! Ik hoor de stem brullen, er zit iets van angst in maar dat hoor je bijna niet, zo hard roept hij. Ik denk dat hij er een beetje bij spuugt, dat gaat vanzelf, en de klap op tafel komt ook vanzelf. Ik zie de kaarsen trillen in hun houders. Ik zie Plantijn (zijn werknemers dan) in 1569 de Index drukken. Ik vraag me af of hij erbij gezucht heeft. Of gegrinnikt. Of hij iets gedacht heeft van mij-niet-gezien. Zo’n Index heeft hem in elk geval niet tegengehouden om het gevaarlijke gedachtegoed van pakweg Erasmus alsnog te drukken. Ik weet niet of Plantijn een idealist was. Hij was een handigaard en handelaar, dat hoor ik van mijn audiogids, een zakenman die nogal vlotjes tussen allerhande conflicten door laveerde. Hoe dan ook blijf ik grijnzen.
Het boek van alle dingen gaat over Thomas, die in 1951 opgroeit met het Woord. “Onthoud dit Margot,” zegt Thomas’ vader tegen diens zus, “Er is maar één echt boek op deze wereld en dat is de Bijbel. De boeken die jij moet lezen voor school zijn geschreven door zondige mensen die lijken op de tovenaars van de farao. Ze schrijven boeken, maar het zijn nepboeken.” Het boek van alle dingen gaat over alles, en dus ook over gevaar. Het gevaar heet hier de wijde wereld, het krioelt er van de boeken en meningen die de rust in huis verstoren en alleen maar goed zijn om hoofden op hol te brengen. Als u Het boek van alle dingen leest, zult u ook Thomas’ buurvrouw ontmoeten. Wat een prachtmens! Haar huis is een vrolijke chaos, helemaal anders dan de strakke orde bij Thomas thuis. “De stoelen, de tafels en de vloer waren bedekt met stapels kranten, tijdschriften en boeken,” staat er. “Langs de wanden stonden boekenkasten vol boeken, schots en scheef door elkaar. In een hoek stond een reusachtige wereldbol, waarop een zwarte kat lag te slapen.” Ziet u hoe Guus Kuijer boeken en kranten en een bijgeloofse kat in één adem noemt met de reusachtige wereld? Helemaal op het einde van het boek laat hij de buurvrouw letterlijk en figuurlijk inbreken in het benauwde kamertje waarin Thomas’ vader leeft. Ze doet dat niet zomaar met een voorleesavond. En de vrolijke versjes van Annie M.G. Schmidt passeren er ook niet zomaar. Ziet u hoe gevaarlijk lezen is voor wie de blik strak vooruit houdt?
Ik zie het gevaar dat lezen heet en een drukker die dat heel goed weet. Maar die het toch met twee handen vastpakt en de wereld in gooit. ☛
1951
Eén van de boeken die niet in deze krant staan, is Het boek van alle dingen van Guus Kuijer. (Het is een prachtboek, dus noteert u het toch maar.) Zoals de titel in alle bescheidenheid zegt, gaat het boek over alles. Over huiselijk geweld, meisjes met een houten been, kikkerplagen en versjes van Annie M.G. Schmidt, bijvoorbeeld. Die laatste noem ik trouwens niet zomaar voor de leuk.
☛
2014
Eén van de boeken die dit krantje wel noemt, is het heerlijke, duizendlagige Wolven van Emily Gravett. Het gaat over een wolf en een konijn en de gevaarlijke situaties waartoe die combinatie kan leiden. Het loopt uiteindelijk niet zo goed af met het konijn. Hoewel. Het is maar een verhaal, zegt Emily Gravett. Het is niet echt. En ze doet er een ander einde bij, eentje van lang en gelukkig. Lezen is zo gevaarlijk als je zelf wil. Daarom is het zo geweldig. Zo krachtig. En zo veilig.
An Stessens
SL_JBW14_BOEKENTIPS_NOV13_DEF.indd 20
10/12/13 13:26