In het Stripmuseum Van 16 juni tot 29 november 2014
Jean Van Hamme
Reiziger zonder grenzen Jean Van Hamme (Brussel, 1939), die handelsingenieur is met een specialisatie in politieke economie, geeft van de ene dag op de andere zijn hoge functie bij een grote multinational op om zich te wijden aan het scenarioschrijven. Hij richt zich zowel op films als op stripverhalen en wordt scenarist van enorme bestsellers als Thorgal, XIII of Largo Winch – die dit jaar 25 wordt!. Even memorabel is zijn werk voor ‘Epoxy’, ‘Een avontuur zonder helden’ , ‘S.O.S. Geluk’ en ‘De Chninkel’. Hij is een meester in het blootleggen van de verborgen kantjes van de macht. Jean Van Hamme is een verstokte reiziger die de hele wereld doorkruist heeft. Waar hij ook zijn helden op avontuur stuurt, documenteert hij zich ter plaatse. Curator: Patrick Gaumer
Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Stripmuseum Zandstraat 20 - 1000 Brussel (België) Alle dagen open van 10 tot 18 uur. Tel: +32 (0)2 219 19 80 - www.stripmuseum.be -
[email protected] Persinfo: Willem De Graeve:
[email protected] - +32 (0)2 210 04 33 of www.stripmuseum.be/nl/pers, login: comics + paswoord: smurfs
INLEIDING VAN DE TENTOONSTELLING Reiziger, dat is toch geen beroep?! Wel voor Jean Van Hamme, net als verhalenverteller. Uit zijn rijke verbeelding ontspruiten verhalenreeksen als Largo
Winch, Thorgal, XIII, De meesters van de gerst, Wayne Shelton en Lady S., memorabele herinterpretaties van Corentin en van Blake en Mortimer, en losstaande verhalen zoals Epoxy, Een avontuur zonder helden, De Chninkel of De Bloedbruiloft. Midden jaren 1970 neemt de man die begon als commercieel manager zelfs ontslag uit zijn hoge functie in een belangrijke internationale groep om zich volledig aan het schrijven te wijden. Jean Van Hamme wil allesbehalve een gewone toerist zijn. Tussen twee scenario's doorkruist hij de wereld en verzamelt hij materiaal, herinneringen die zijn toekomstige stripverhalen en audiovisuele projecten kunnen voeden. “Jean Van Hamme, reiziger zonder grenzen” toont hoe deze buitengewone scenarist twee vliegen in één klap slaat en zijn grote passies combineert... En terloops ontleedt hij daarbij ook nog de menselijke ziel. Het BSC. Curator van de tentoonstelling: Patrick Gaumer
Een tentoonstelling van het Belgisch Stripcentrum Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Jean Van Hamme, Reiziger zonder grenzen Een tentoonstelling van het Belgisch Stripcentrum Curator van de tentoonstelling: Patrick Gaumer Coördinatie: JC De la Royère Scenografie: Jean Serneels Teksten : Patrick Gaumer Vertalingen: Philotrans Correcties: Tine Anthoni en Marie-Aude Piavaux Grafische vormgeving: Pierre Saysouk Fotogravure: Sadocolor Beheer originelen: Nathalie Geirnaert en Dimitri Bogaert Inkadering: AP Frame, Marie Van Eetvelde Realisatie: Jean Serneels en de ploeg van het Stripmuseum Communicatie: Valérie Constant en Willem De Graeve Het Stripmuseum bedankt Jean et Huguette Van Hamme, Piotr Rosinski, Daniel Maghen, Denis Javaux, Isabelle Giraud, Amédée Cuvelier en de tentoongestelde auteurs die zo vriendelijk waren ons hun platen uit te lenen.
Met de steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
BIOGRAPHIE de Jean Van Hamme 3 januari 1939: Jean VAN HAMME wordt geboren in Brussel. 1941: De kleine Jean verliest zijn moeder als hij amper drie jaar is. Zijn vader overlijdt in 1970. 1950-1957: Klassieke humaniora (Latijn-Wetenschappen) aan het Koninklijk Atheneum in Ukkel. 1957: Onze jongeman schrijft zich in aan de Solvay Business School, die afhangt van de ULB (Université Libre de Bruxelles). Vijf jaar later studeert hij er af met verschillende licentiaatsdiploma's op zak, plus een aggregaat in de politieke economie. Ondertussen lift hij tijdens zijn vakantie zo'n dertigduizend kilometer doorheen Europa, de Verenigde Staten en Afrika… “Ik heb echt iets tofs gedaan: ik ben per autostop van Brussel
naar Angola gereden.”
1962-1963: Na een job bij de directie van de Universitaire Pers van de ULB werkt hij korte tijd als professor politieke economie aan het Atheneum van Elsene, lang genoeg echter om in te zien dat zijn grote roeping misschien toch elders lag. 1963-1964: Hij doet zijn militaire dienst bij de 4de jagers te paard in Werl, Duitsland. 1964: De N.V. ‘Chemin de Fer Industriel’ (C.F.I.) werft hem aan als administratief directeur. 1965-1968: Hij wordt consultant voor Europa en het Midden-Oosten van USS Chemicals, een afdeling van United Steel Corporation, een firma uit Pittsburgh. Tussen twee financiële rapporten door vertaalt hij verschillende Amerikaanse series voor Télé-Moustique. Hij stelt zonder veel succes een aantal gags van Ton en Tineke voor aan Dino Attanasio en Mittéï, en een aantal ideeën voor Guust Flater aan André Franquin. Mei 1968: Zijn eerste werk, Epoxy, geïllustreerd door Paul Cuvelier, verschijnt bij Éric Losfeld. Voor Cuvelier herneemt hij ook Corentin in Kuifje, het weekblad waarin hij zijn eerste reeksen zou publiceren. 1969: Onder het herkenbare pseudoniem Vanam creëert hij Mr Magellan, met Henri Ghion, die ook wel Géri genoemd wordt. 1968-1973: Voor de internationale afdeling van MBLE, de ‘Manufacture Belge de Lampes Électriques’, een filiaal van de Nederlandse groep Philips, speelt hij de commerciële ‘verlichter’ en zwerft zo rond in Afrika en daarna in het Midden-Oosten. 1973: Een eerste versie van Largo Winch, getekend door de Amerikaan John Prentice, wordt al heel snel terug in de lade opgeborgen. 1974: Na Greg herneemt hij Domino, met illustraties van André Chéret, en schrijft daarna op verzoek van zijn geestelijke vader André Beautemps verder aan Michaël Logan. 1974: Philips België benoemt hem tot directeur van zijn afdeling ‘Huishoudtoestellen’. Op 1 januari 1976 wordt hij er Algemeen Directeur van, een functie waaruit hij drie maanden later ontslag zou nemen om, dat hoopt hij althans, ‘van zijn pen te gaan leven’.
1975: Een avontuur zonder helden, met tekeningen van Dany, wordt zijn eerste groot succes. Beide mannen gaan op dit elan door met Harlekijn, in 1978, en later, in 1994,
Twintig jaar later.
Augustus 1976: Jean Van Hamme maakt kennis met Grzegorz Rosinski. Maart 1977: Thorgal verschijnt voor het eerst in de Belgische versie van het weekblad Kuifje. De lezers van de Franse editie zouden nog zes maanden geduld moeten hebben. 1977: Publicatie van de eerste roman van Largo Winch, bij Mercure de France. 1979: Hij speelt ghostwriter voor de reeks Tony Stark, getekend door Édouard Aidans. Nog steeds in 1979 zet hij zijn eerste pasjes in de audiovisuele wereld met Jackson ou le Mnémocide, geregisseerd door Jean-Louis Colmant. 1980: Hij schrijft het scenario voor de film Diva die geregisseerd wordt door Jean-Jacques Beineix, naar een roman van Delacorta. 1982: De film Meurtres à domicile, in een scenario van Jean Van Hamme, naar Thomas Owen en geregisseerd door Marc Lobet, komt uit op de Franse schermen. Juni 1984: Het weekblad Robbedoes presenteert XIII, met tekeningen van William Vance. Een eerste album, Zwarte Vrijdag, komt in oktober uit bij Dargaud Benelux. 1984: Met Griffo en voor Dupuis lanceert hij S.O.S. Geluk. Vier jaar later ontstaat uit deze serie de collectie ‘Vrije Vlucht’. 1985-1995: Hij geeft les in scenarioschrijven aan het ‘Institut des arts de diffusion’ in Louvain-La-Neuve. April 1986: Hij komt aan het hoofd te staan van de uitgeverij Dupuis, vooraleer hij de functie van uitgavendirecteur een jaar nadien overlaat aan Philippe Vandooren. 1986-1987: Hij publiceert in (À Suivre) De Chninkel, een episch fresco met tekeningen van Rosinski. 1990: Met Philippe Francq bewerkt hij Largo Winch tot stripverhaal, bij Dupuis. 1992: Voor Francis Vallès bedenkt hij De Meesters van de Gerst, een sage die wordt gepubliceerd bij Glénat en die hij later bewerkt voor de televisie. 1992-2001: Hij wordt voorzitter van de raad van bestuur van het Belgisch Stripcentrum (BSC). 1996: Hij wordt de nieuwe scenarist van de reeks Blake en Mortimer, naar het oeuvre van Edgar Pierre Jacobs. Ted Benoit, René Sterne, Chantal de Spiegeleer, Antoine Aubin en Étienne Schréder volgen elkaar op aan de tekentafel. 2000: Hermann illustreert De Bloedbruiloft, bij Dupuis. 2001: Met Christian Denayer start hij Wayne Shelton op, bij Dargaud Benelux. Datzelfde jaar nog stelt hij samen met Rosinski Western aan Lombard voor.
2001-2002: Met Huguette Marien, zijn echtgenote, plant hij een lange reis rond de wereld in precies 183 dagen, een reis die hij volbrengt tussen september 2001 en maart 2002. De zwerftocht brengt het echtpaar van Iran tot Belize: “Je moet weten dat wij welgeteld 50
vliegtuigen, 10 treinen, 47 boten (ferry's, bootjes en kano's), 38 bussen, een heel leger auto's, 2 motorhomes, 2 fietsen en een kameel gebruikt hebben.” 2002: Het boek Van Hamme, itinéraire d’un enfant doué verschijnt, een boek met door Frédéric Niffle afgenomen interviews. 2004: Voor Dupuis creëert hij Lady S., met tekenwerk van Philippe Aymond. Vanaf 2006 neemt hij bij Dargaud de leiding op zich van de collectie ‘XIII Mystery’. Hij schrijft er het dertiende en laatste volume van, Judith et Jessica, getekend door Olivier Grenson en gepland voor eind 2018.
2009: Samen met Paul Teng bewerkt hij De telescoop, bij Casterman, naar zijn gelijknamige roman die zestien jaar eerder verschenen was bij uitgeverij Le Cri. 2011: Hij schrijft het scenario voor het feuilleton Rani dat eerst in België en daarna in Frankrijk uitgezonden wordt. Alcante, alias Didier Swysen, zorgt voor de bewerking tot stripverhaal. De tekeningen zijn van Vallès en de reeks wordt gepubliceerd bij Le Lombard. 2015: Christophe Simon herneemt Corentin en laat zich daarvoor inspireren door zijn novelle De drie parels van Sa-Skyia die oorspronkelijk verschenen was in Kuifje Omnibus. In mei 2015 publiceert Bamboo zijn autobiografie Mémoires d’écriture. Van juni tot november 2015 wijdt het Belgisch Stripcentrum aan hem de tentoonstelling Jean Van Hamme, reiziger zonder grenzen. Op de dag dat deze expositie begint zal de scenarist, die gek is op statistieken, welgeteld 119 landen bezocht hebben!
Een selectie van de tentoongestelde originele documenten
Jean VAN HAMME/Paul CUVELIER, Epoxy, 1968
Jean VAN HAMME/Grzegorz ROSINSKI, De Chninkel, Onuitgegeven cover, olieverf op doek, 1987 © Casterman/Jean Van Hamme/Grzegorz Rosinski
Jean VAN HAMME/William VANCE, XIII, Zwarte vrijdag, 1984 – de allereerste plaat van een cultreeks ! © Dargaud/Jean Van Hamme/William Vance
Jean VAN HAMME/ Philippe FRANCQ, Largo Winch © Dupuis/Jean Van Hamme/Philippe Francq
Het Stripmuseum Het Stripmuseum is voor al wie Brussel bezoekt een ‘must’ in het hartje van de stad. Al meer dan 25 jaar richt het museum de spots op de auteurs en de helden van de Negende Kunst. Aan de hand van permanente tentoonstellingen – die regelmatig vernieuwd worden – en een afwisselend programma van tijdelijke exposities kan je er als bezoeker kennismaken met de talrijke facetten van het stripverhaal. Kuifje en de Smurfen nemen je mee naar avonturenland, een wereld waar de creativiteit geen grenzen kent. Het uitzonderlijke art nouveau-gebouw van Victor Horta geeft een bezoek nog een extra dimensie. Het Stripmuseum is tegelijk een hommage aan de pioniers van het medium als een blik op het hedendaagse stripverhaal.
Stripmuseum Zandstraat 20 - 1000 Brussel (België) Alle dagen open van 10 tot 18 uur. Tel: +32 (0)2 219 19 80 - www.stripmuseum.be -
[email protected] Persinfo: Willem De Graeve:
[email protected] - +32 (0)2 210 04 33 of www.stripmuseum.be/nl/pers, login: comics + paswoord: smurfs
(Foto’s © Daniel Fouss/Stripmuseum)
