Jan

VERSLAG VAN BEZOEK AAN DE BALINGSNASSKOLAN IN HUDDINGE Maart 2012, Harry/Jan

Reizen: De reis met vliegtuig vanaf Eindhoven naar Skavska (Stockholm) bedroeg ca. 2 uur. Verbindingen tussen het vliegveld (Skavska) en Huddinge (Älvsjö) waren goed, maar de afstand van vliegveld naar Huddinge bedroeg 70 – 75 min. met de bus/auto. Van het hotel in Huddinge naar de school kostte 15 min. Grootste probleem was de taal. Er zijn géén tot nagenoeg géén aanwijzingen op station of busterminal aangegeven in het Engels. Vooral bij aankomst was opvang door Zweedse collega’s zeer welkom. Zweedse woorden zijn soms wel eens te herkennen in de schrijftaal, maar wanneer ze gesproken worden, zijn ze moeilijk thuis te wijzen. Opvang: Op het vliegveld werden we opgevangen door Kent (Zweedse collega), die ons ook naar het hotel bracht. Hij zorgde voor buskaartjes en haalde ons ’s morgens om 7.45 uur op aan het hotel. Onderweg (tijd genoeg) vertelde hij allerlei zaken over Zweden en de school. Op school was bij het personeel bekend wie we waren en wat we kwamen doen. Op een digitaal scherm in de hal werden we welkom geheten.

Het schoolgebouw:

Het modern ogende schoolgebouw lag aan een grotere doorgaande weg, waarbij een afslag naar school was aangelegd, zodat ouders/bezoekers de school goed konden bereiken en na bijvoorbeeld het afzetten van de kinderen weer even makkelijk via de doorgaande weg/oprit konden vervolgen of terugrijden (meteen naast de school was nl. ook een rotonde aangelegd.) De school had een grote eigen parkeerplaats.. Aan ruimte was immers geen gebrek. Naast de af- en oprit en parkeerplaats beschikte de school over een 2e parkeerplaats, een voetbal/ijshockeyplein, een eigen moderne, speelse en duurzame speeltuin, een stuk bos en de nodige speelruimte meteen rondom de school.

De grote, zware toegangsdeuren waren beveiligd met camera’s en toegangscodes. De buitenwanden bestonden grotendeels uit glas waarvan gedeelten in frisse kleuren waren gezet. Bij deze wanden kon je wel naar buiten, maar niet naar binnen kijken. De speelruimte van de

kinderen was niet begrensd met hekken, maar met een rode vlag en rode markeringen op boomstammen werden de grenzen voor de kinderen aangegeven. Het gebouw zelf bestond uit een centrale ruimte, waaraan 4 units (zijgangen) gebouwd waren. De school telde 2 verdiepingen. Tussen elke 2 groepen was een zg. ontspanningsruimte voor die 2 groepen, waarin meer huiselijke- of hobbyactiviteiten konden plaatsvinden. Verder beschikte de school over meerdere kleine vertrekken in elke vleugel, een grote keuken (waar 5 personen kookten voor de 560 kinderen en het personeel). In de centrale ruimten was telkens een permanente tribune van 3 grote trappen opgenomen voor gezamenlijke activiteiten.. In de centrale hal was een grote tribune met een groot (afsluitbaar) podium, waarvan aan de buitenkant het spiegelbeeld doorgebouwd was.

De verschillende deuren konden met magneten open gezet worden. In de centrale ruimte stond een grote beamer op een paal, beveiligd door 2 enorme kettingen en sloten (bestand tegen inbraak, want de school lag ietwat afgelegen) Verder beschikte de school over een goed ingericht naaiatelier en timmerhal met elektrische machines. In de gangen aan de wanden waren werkstukken van kinderen aangebracht op speciaal opengewerkte stenen. Ook waren werkstukken uitgestald in glazen vitrinekasten. Buiten waren enkele bergingen en een behoorlijke sporthal, die als gymzaal doorging. Deze hal was heel ruim voorzien van materialen (bijv. 8 trampolines, 10 baskets, enz. De hal kon d.m.v. een elektrisch te bedienen scherm in 2 grote (onze gymzaal) ruimtes verdeeld worden. Ook de baskets waren elektrisch bedienbaar. In het geheel zorgde een flinke geluidsinstallatie voor goed hoorbare muziek of omroeper. Je zou anders vermoeden, maar deze sporthal was puur en alleen voor de school.

De sfeer: Er heerste in de hele school een gemoedelijke en ontspannen sfeer. Kinderen en leerkrachten groetten elkaar en de kinderen noemden de leerkrachten bij de voornaam. De kinderen werden naar onze begrippen erg vrij gelaten (mochten met de voeten op de stoelen in de les, mochten vrij spelen in het bosgedeelte (tot de rode markeringen), lagen op de houten banken in de hal, en holden wel eens achter elkaar in de gangen, zonder dat er iets van gezegd werd. Ook groepeerden kinderen in hoeken van gangen en op gecreëerde zitjes in de gangen. Sommige kapstokken waren netjes , maar de meeste garderobeplekken waren rommelig, ook al door de vele kleren, die de kinderen in dit jaargetijde dragen. Laarzen en schoenen stonden in vakken

bij de jassen. In de school liepen de kinderen op sokken of sloffen, een enkeling op blote voeten. Ook de leerkrachten droegen slippers of sloffen. (Regel was: niet met je buitenschoenen binnen lopen.) In de lessen mochten de kinderen over het algemeen vrij reageren. Werd het te druk, dan moest er een beurt gevraagd worden. We hebben geen ruzies of echte fricties gezien. Ook de klaslokalen hadden veel glas naar de gangen, zodat alles doorzichtig en overzichtelijk was voor alle leerkrachten. In de klas zaten de kinderen op degelijke stoelen, voorzien van een voetenbankje. Alle vloeren waren bedekt met vinyl. De stoelen konden na de les worden opgehangen aan een haak onder het tafelblad. Het materiaal voor de kinderen lag in een eigen laatje in een kast langs de zijwanden. In de lagere groepen werd onze eigen rode pennendoos gebruikt, waarbij aan de binnenkant het alfabet was geplakt. Er zat ook een grote dobbelsteen in, maar we hebben de kinderen er niet mee zien werken. Sommige lokalen hadden een smartboard, maar de leerkrachten wisten er nog niet zo goed mee om te gaan. Computers (laptoppen) konden met rolbare kasten worden gebruikt, maar moesten telkens weer centraal opgeborgen worden. Het was opvallend, dat alle lokalen op slot waren en dat de leerkrachten deze steeds met een sleutel moesten openen. Bij de directiekamers en spreekkamers en de eigen bibliotheek (zou menig dorp jaloers op zijn) was een balie voor de secretaresse. Deze was in de ochtend bemand. Mededelingen werden geprojecteerd op het digitale scherm aan de wand.

Bij binnenkomst werd je meteen geconfronteerd met een flinke uitstalling aan kleding en schoeisel, die de laatste weken waren blijven liggen. Wat niet door de ouders werd meegenomen, werd aan een liefdadigheidsinstelling gegeven. De lessen: De kinderen konden vanaf 6.30 uur ’s morgens worden opgevangen. De leerkrachten vingen hen om toerbeurt op. De kinderen konden op school blijven tot 17.30 uur. De school zorgde voor opvang, bezigheid en maaltijd (eigen keuken).

Eten op school was gratis (de leerkrachten betaalden wel € 2,= per dag). Elke dag was er een nieuw menu (aangegeven op het digitale scherm in de hal.). De lessen startten om 8.00 uur. We waren de 1e dag te gast in groep ½ met 27 lln.. We troffen er 2 leerkrachten (waarvan eentje vrijwilligster is) en 2 begeleiders (stagiaire en begeleidster van een ADHDer) aan. Een van de leerkrachten verkende met deze 6 jarigen de krant (nummering blz., datum, foto’s, letters, woorden). Aan de muur hingen letterplaten met afbeeldingen en de hoofd- en kleine letter erop. Er was een smartboard. De klas heeft een L-vorm, waardoor niet alle kinderen elkaar kunnen zien. Ook kan deze L-vorm in 2 aparte lokalen verdeeld worden door een schuifwand. Na het lezen van de krant kregen de kinderen les in ontspanningsmassage en pasten deze toe met 2-tallen, in cirkelvorm, begeleid door een voorleesverhaal of lied. Het masseren heeft 2 doelen, te weten ontspannen en socialisering (“Ik sla niemand die ik gemasseerd heb of door wie ik gemasseerd ben.”) Op een memobord gaven de kinderen met een magneetje met hun eigen naam aan waar ze verbleven als ze in een ruimte buiten de klas waren. In een groep 8 gaf juf Diana theorie kookles en huishoudkunde. Ook deze leerlingen reageerden zonder hand opsteken. Een meisje zat met beide voeten boven op een andere stoel met opgetrokken knieën. Sommige leerlingen schreven met hun blok op schoot, terwijl op het tafelblad schrijven toch echt handiger is. De juf schreef op een whiteboard in schema op wat ze vertelde. De kinderen letten goed op, waarbij over en weer ook grapjes gemaakt werden. Toch had Diana goed greep op de groep. Diana hield ook van discipline. Zij gaf naast koken en huishoudkunde ook gym aan de kinderen. In het klaslokaal stonden 2 grote koelkasten, 2 grote vriezers, een nooddouche (voor calamiteiten), 2 kooktoestellen en er waren grote voorraadkasten. De leerlingen zaten rond ronde tafels. Tijdens het individueel werken (doorlezen van tekst) haalden de kinderen om beurten een proefwerk op bij de juf, waarbij ze meteen keken naar de waardering (aantal goed/aantal opgaven). Teleurstelling of triomf viel van hun gezichten af te lezen. Gedurende 15 min. lezen was het totale rust in de klas. Later bleek dat het doorlezen van tekst een vrij vast gegeven is

van de lessen. De collega’s geven aan, dat er thuis zo goed als niet gelezen wordt, vandaar dat zij dit zo proberen te compenseren. In een gesprek met Christian (leerkracht…van oorsprong Duitser) vertelde, dat het Duitse standpunt is: Een kind moet gevormd worden tot een persoon, zoals wij die willen zien. Het Zweedse standpunt is: Het kind is goed. Laat ’t zo zijn en probeer wat toe te voegen. In een klas 9 gaf Jane Zweeds, dit keer ontleden. Er stond een vierkant van 9 vlakken op het bord, met zelfst. nw, bijv. nw, werkwoord enz. De kinderen moesten in een boek tekst lezen en in het vak komen opschrijven als zij een voorbeeld zagen van dat bepaalde zinsdeel. Tijdens het lezen vertelde Jane in een gesprek met mij op de gang, dat er in Zweden een andere cultuur is, dan bv. Duitsland. In Zweden staat de leerkracht heel dicht bij het kind, spreken elkaar aan met de voornaam, zonder meneer of meester. Naast de lessen trekken de leerkrachten ook heel wat uren na schooltijd op met de kinderen (opvang), waardoor zij niet alleen als leerkracht gezien worden. De cultuur bepaalt de relatie, de relatie bepaalt het respect. Het respect bepaalt de rust in de klas en het opvolgen van verzoeken/aanwijzingen. Vragen rezen bij ons t.a.v. het opleidingsniveau van de leerkrachten en de effectiviteit in de les. De sfeer in het team tussen de leerkrachten onderling was goed. Ook daarin zien we het buiten de school met elkaar optrekken. Bij het bezoek in een andere groep ½ zitten 22 kinderen in een kring met 3 leerkrachten. (3 omdat na 30 lln. er een derde lkr. voor de morgen bij komt). Die dag waren er 8 kinderen niet, ze waren ziek of met vakantie, want buiten de vaststaande testweken kunnen de ouders vrij vragen voor hun kinderen. Als eigen kinderen van de lkr. ziek zijn en er is geen andere opvang, dan blijft die lkr. ziek thuis. Dat scheen nogal eens te gebeuren. De activiteiten in deze groep volgden elkaar snel op: Goede morgen wensen, gebeurtenissen vertellen, aftellen in het Engels (ook de jongsten kregen sinds kort Engels), de kinderen gingen na wie er niet was, liepen het dagprogramma met de picto’s en woorden na op het memobord. De kinderen praatten gericht, maar door elkaar zonder de beurt te vragen/te krijgen. Zij praatten ondertussen ook met elkaar. Na een tijdje nam een andere lkr. de les over met een handpop, die Engels praatte met de kinderen en hen uitnodigde om in het Engels te antwoorden. (What’s your name ?...My name is …) Het oefenen van de kleuren en de telrij ging d.m.v. zingen, aanwijzen en muziek. Meteen daarop kregen ze beweging in de klas op het nr. “Ulle Bulle”. Na het inspannend dansen (warming up) volgde meteen het ontspannen met oefeningen en rustgevende muziek. Er was veel afwisseling, snelle opvolging en opvallend veel aandacht voor de kinderen persoonlijk (veel aanhalen, strelen en aanraken). Dan volgde de kring:Wat ging er goed deze week ? Terwijl ze dit bespraken, aten de kinderen fruit (weer gratis). Hierna werkten de kinderen in hun werkboek, dat ze ook logboek noemden en ook mee naar huis ging. Sinds kort was er een smart-board in de klas. En sinds heel kort een lap-top. Het gebruik van het smart-board moest nog uitgezocht worden (werd niet in een cursus aangeboden). Onze meester Harry hielp hen met enkele praktische tips. Organisatie: De school lag ietwat buiten de dorpskern. Er vlak bij lag een villawijk met beter gesitueerden. De school heeft een goede naam, maar krijgt meer aanmeldingen dan ze aankunnen. Broers en zussen uit eenzelfde gezin hebben geluk, anderen worden bij andere scholen onder gebracht, dit tot onbegrip bij de ouders. Heel recent heeft de overheid nieuwe richtlijnen aan de scholen gegeven. De scholen moeten meer aandacht gaan schenken aan lezen, rekenen en schrijven. Men laat zich derhalve graag door ons de fijne kneepjes van effectieve instructie bijbrengen. Ook het opbrengst gericht werken is nu iets dat steeds meer gewicht zal moeten krijgen.

Leerkrachten hebben een bepaalde groep 3 jaar en schuiven met hun leerlingen door. Daarna nemen zij weer een groep 1. Opvallend was de grote groep kinderen die Spaans als taal kozen, nl. 70%, Frans 20% en Duits 10%. Conclusies:  De kinderen zijn volgzaam door de grote aandacht die de lkr. aan de relatie met de individuele kinderen schenkt.(schoolcultuur).  De kinderen zijn vrijer, er is minder controle en correctie op gedrag dan bij ons. Daardoor is er minder stress bij de lkr. en ook bij de kinderen.  De lkr. trekken meer en langer met de kinderen op. Er is opvang van 6.30 – 18.30 uur en er wordt samen met de kinderen gegeten.  Leerkrachten en kinderen zijn elke dag heel veel tijd samen.  De kinderen krijgen veel ruimte om zich te ontspannen/uit te leven. Er zijn veel sport, speel- en ontspanningsinstrumenten en ruimten.  Aan de andere kant is het wel zo, dat de hoogte van waarden en normen anders ligt. De kinderen zijn vrij (komen wat minder beleefd over), voelen zich de gelijke (lijken daardoor wat minder beleefd, lijken wat minder respect te hebben), spreken de collega’s aan met hun voornaam, zoals ze ook onder elkaar doen, (lijken daardoor minder respect te tonen). Overal schrijf ik “lijkt/lijken”, want in de les en in het opvolgen van de richtlijnen van de leerkrachten zag ik wel respect. Ja, het is een andere cultuur. Hoe wil je er tegen aankijken ? Wat is het ? Minder fatsoen, minder respect ? Volgens onze normen ja, maar wie zegt dat onze normen de juiste zijn ????? De moeite waard, om te overdenken of wij er iets van kunnen toevoegen aan ons eigen onderwijs en/of organisatie:  Minder controle vraagt meer verantwoordelijkheid van de kinderen  Minder regels maakt de sfeer gemoedelijker  Leren en leven zijn beide even belangrijk (samen) op school  Overheid laat door hoog subsidiebedrag merken dat onderwijs heel belangrijk is. Subsidies stimuleren, geven richting.  Vorming binnen meer vakgebieden op hoger niveau biedt kinderen meer kansen vanuit eigen talenten. (kinderen worden breder aangesproken)  Eigen creaties van kinderen doen het schoolgebouw meer “leven” en geven de kinderen meer het idee van “onze school”  Gezond leven en eten wordt duidelijk onderschreven (eigen keuken met eigen koks, eigen zeer goed uitgeruste sporthal)  Kinderen meer op elkaar betrekken vanuit ingebouwde lesactiviteiten, gericht op persoon i.p.v. lesstof (socialisering door massageactiviteiten in de lessen).  Trots zijn op jezelf, je school, je land laten blijken. Trots kunnen zijn geeft een positieve “boost” en werkt ook positief opvoedkundig gezien.  Zorg voor elkaar als vanzelfsprekendheid. Oudere leerlingen hebben taken naar jongere leerlingen. Veel activiteiten waarbij de leeftijden gemengd worden.  Gemoedelijke omgang, maar er is wel een duidelijke leider die gezag heeft en de richting aangeeft/bewaakt.  Het bezoek aan de school en collega’s in Huddinge was voor ons zeer zeker de moeite waard.

Harry Nacken Jan Vroemen