Jaarverslag Vernieuwd rijexamen. Te land, te water, in de lucht

Jaarverslag 2007

Vernieuwd rijexamen

Te land, te water, in de lucht

Jaarverslag 2007

349,5 mm

Vernieuwd rijexamen

Te land, te water, in de lucht

CBR jaarverslag 2007

Vernieuwd examen

Inhoud - Governance

4

- Kerncijfers 2007

6

- Raad van toezicht

8

- Directieverslag

10

- Examens en toetsen

14

- Medische geschiktheid

20

- Bert Wijbenga: ‘Belangrijk is dat alle maatregelen elkaar aanvullen en versterken’

24

- Onverantwoord rijgedrag

25

- Camiel Eurlings: ‘Ik zie in het CBR in toenemende mate een open organisatie’

28

- Ontwikkeling en innovatie

29

- Thorald Rasker: ‘Vanaf de eerste seconde mochten we meedenken’

34

- Dicht bij kandidaat en partners

35

- Jos Kneppers: ‘Rijden en nadenken over de route is best lastig’

38

- Door de ogen van de buitenwereld

39

- Personeelsbeleid

44

- Ondernemingsraad

48

- Financiële resultaten en vooruitzichten

50

- Jaarrekening 2007

54

- Beoordelen in aantallen

70

Governance De stichting CBR is een Zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) dat belast

Raad van toezicht:

is met overheidstaken op het gebied van de verkeersveiligheid.

- toezicht op de gang van zaken in de stichting en het beleid van de

Omdat een ZBO niet hiërarchisch onder de verantwoordelijke minister

directeur;

valt, zijn de uitvoering van onze publieke taken en de bedrijfsvoering

- de directeur met raad terzijde staan;

vastgelegd in een zogeheten Toezichtvisie. Hiermee kan de minister

- benoemen, schorsen en ontslaan van de directeur;

zijn ministeriële eindverantwoordelijkheid uitoefenen.

- goedkeuren van de begroting en van besluiten die de continuïteit

In de Toezichtvisie liggen de verantwoordelijkheid en bevoegdheden

van de bedrijfsvoering betreffen.

van de minister van Verkeer en Waterstaat en die van de Raad van toezicht vast, alsook belangrijke prestatieafspraken. In het document

De Raad van toezicht was ultimo 2007 als volgt samengesteld:

wordt ook het netwerk beschreven waarbinnen het CBR functioneert.

- de heer E.A. van Amerongen, voorzitter (onafhankelijk lid)

Ook dat heeft immers invloed op onze taakuitvoering.

- de heer drs. P.W. Doop, vice-voorzitter (onafhankelijk lid) - de heer mr. F.A.M. van den Heuvel (onafhankelijk lid)

De verantwoordelijkheid van de minister en de Raad van toezicht is,

- vacature (lid op voordracht van de ondernemingsraad)

kort samengevat, als volgt:

- de heer drs. M.C. van der Harst (voordracht CCV-raad) - de heer drs. W. de Lange (voordracht ANWB)

Minister van Verkeer en Waterstaat:

- mevrouw drs. J.M. de Vries (voordracht BOVAG).

- de implementatie van Europese rijbewijsrichtlijnen, alsmede aanvraag en afgifte van het rijbewijs; - toezicht via onze directie op en controle van de examinatoren; - de regels rond rijvaardigheid en rijbevoegdheid, inclusief de examentarieven; - afname van examens conform de regelgeving; - de continuïteit van de bedrijfsvoering van het CBR.

Netwerk De belangen van aanstaande bestuurders –onze belangrijkste doelgroep– worden mede behartigd door de vertegenwoordigers in de Raad van toezicht. Met onze partners, de rijschoolbranche, vindt regelmatig overleg en projectgebonden samenwerking plaats.


Via deelname in CIECA, de internationale organisatie van exameninsti-

Ondernemingsraad

tuten, draagt het CBR bij aan de harmonisatie van regels en richtlijnen

Krachtens de wet beschikt het CBR over een ondernemingsraad en

in de Europese Unie.

over zogeheten onderdeelcommissies in de regio’s. De onderne-

Via het Overlegorgaan verkeersveiligheid en de Regionale Organen

mingsraad was ultimo 2007 als volgt samengesteld:

Verkeersveiligheid leveren wij onze bijdrage aan de verkeersveiligheid

- de heer C.M. Lange, voorzitter

in eigen land.

- de heer S.D. Moes, secretaris

Vernieuwd examen

- de heer H.A. Otten, plaatsvervangend voorzitter In de zogeheten Denktank hebben wij periodiek overleg over het

- mevrouw L. Leerling, plaatsvervangend secretaris

rijexamen en de rijopleiding in ruime zin. Naast het CBR nemen

- de heer H.J.J. Blösser

hieraan deel: ANWB, brancheorganisaties BOVAG en FAM, ministerie

- de heer P. Fuchs

van Verkeer en Waterstaat, KNMV en Veilig Verkeer Nederland.

- de heer W.T. de Haan - de heer F.W. Kales

Directie

- de heer A.J.J.M. Kavelaars

De directie van het CBR was in 2007 als volgt samengesteld:

- de heer M.A. Kesselring

- tot 1 september:

- mr. F.C.A. Meijer, algemeen directeur

- mevrouw P.J.M. Keijzer-Tempelmann

- R.A. van Walree, financieel directeur

- mevrouw H.C. Kreune

- vanaf 1 september: - C. Anker, algemeen directeur a.i.

- mevrouw A.M. de Kruijf

- A. Belt, directeur productie

- de heer P.C.J. Lander

- R.A. van Walree, financieel directeur.

- de heer J.M.R. Leerdam - de heer L. van Rijt secretaresse: mevrouw A.H. Kock.

Kerncijfers 2007 Een gedetailleerd overzicht van onze jaarcijfers vindt u achterin dit verslag. Voor de vier hoofdprocessen zagen de kerncijfers er in 2007 als volgt uit.

Theorie-examens Praktijkexamens (incl. toetsen)

661.317

Verklaringen van geschiktheid

574.866

Vorderingsprocedures

2007 765.490

16.573

Omzet 2003-2007

2007

2006

2005

2004

2003

Omzet in miljoen euro

99,8

88,3

89,9

84,2

80,5

2007

2006

2005

2004

2003

Aantal fte

1.029

987

996

1.045

1.055

Aantal medewerkers 2003-2007


Vernieuwd examen

Resultaat 2003-2007 Hoofdprocessen 2003-2007

x miljoen euro

800.000

3,0

700.000

2,5

600.000

Theorieexamens

500.000 Praktijkexamens

400.000 300.000


200.000 100.000 0

Vorderingsprocedures 2007

2006

2005

2004

2003

2,0

1,5 1,0 0,5 0,0

2007

2006

2005

2004

2003

Raad van toezicht Het toezicht op de Stichting CBR en het directiebeleid wordt

Indrukwekkend door de inhoud, de totstandkoming en de beeldvor-

uitgeoefend door een Raad van toezicht die uit zeven leden bestaat.

ming was het vernieuwde rijexamen. Het CBR slaagde erin om met

Zij worden benoemd door de minister van Verkeer en Waterstaat. De

zijn partners een adequate uitwerking te geven aan de ministeriële

raad bestaat uit:

opdracht en oogstte daarvoor maatschappelijke waardering.

- een onafhankelijke voorzitter; - twee onafhankelijke leden, aan de minister voorgedragen door de Raad van toezicht; - vier leden, met instemming van de Raad van toezicht voorgedragen

Om risico’s in de bedrijfsvoering beter te identificeren en te borgen werd een veelbelovende start gemaakt met een vernieuwde systematiek van risicomanagement.

aan de minister door respectievelijk de ANWB (na overleg met de

representatieve verkeersbonden), BOVAG (na overleg met de

Deze onderwerpen werden tussen directie en Raad van toezicht

representatieve organisaties van rijschoolhouders), CCV-raad en de

regelmatig besproken evenals, vanzelfsprekend, de financiële en

ondernemingsraad van het CBR.

operationele gang van zaken.

Het verslagjaar stond alom in het teken van effectiviteit en vernieuwing.

De raad verzocht de directie om ontwikkeling van een integriteitcode voor de organisatie. De code zal in 2008 zijn beslag krijgen en zal

Met succes en in nauwe samenspraak met de rijschoolbranche loste

uiteindelijk richtinggevend zijn voor het interne en externe optreden

het CBR de achterstanden in de examenafwikkeling op. Als gevolg

van de medewerkers.

van de economische ontwikkelingen en de explosieve marktgroei werd de organisatie in de eerste helft van het jaar geconfronteerd met

Ruime aandacht was er binnen de Raad van toezicht ook voor de

een hoge druk op de reserveringstermijnen. Door slagvaardig

uitwerking van de Kaderwet ZBO en de plaats van het CBR daarin. De

optreden werd de opgelopen achterstand in de tweede helft van het

implicaties voor het CBR worden in 2008 uitgewerkt en tussen Raad

jaar weggewerkt.

van toezicht en ministerie bediscussieerd.

Het herstel van de examenvolumes en de groei van de geschiktheid-

Grote vooruitgang werd geboekt op het terrein van de vernieuwing van

aanvragen zetten door. Daardoor kon 2007 met een goed exploitatie-

de IT-structuur. Voor de examenafhandeling, de verwerking van

resultaat worden afgesloten, waarmee het voor de continuïteit en

geschiktheidaanvragen, de vorderingsprocedures en de interne

innovatie benodigd eigen vermogen van het CBR werd versterkt.

processen werden belangrijke en vernieuwende stappen vooruit gezet.


De raad begeleidde de overgang van een tweehoofdige naar een

Samenstelling

driehoofdige directie, alsmede de komst van een algemeen directeur

De samenstelling van de Raad van toezicht is in het verslagjaar

ad interim. Deze volgde de heer mr. F.C.A. Meijer op, die zijn functie

gewijzigd. De heer Van Gijzel legde op eigen verzoek zijn functie per

per 1 september neerlegde.

1 september neer. In de vacature wordt in 2008 voorzien.

Met het aantreden van de directeur productie zal de organisatie zijn

De zittingstermijn van de heer Van der Harst werd met twee jaar

sturing in de examenprocessen versterken. De komst van de

verlengd.

Vernieuwd examen

algemeen directeur a.i. heeft tot een begin van herstel van normale, zakelijke werkverhoudingen geleid en van een hernieuwde focus op

De Raad van toezicht heeft plenair zeven keer vergaderd. Daarnaast

de toekomst. Daarmee is de basis gelegd voor de meerjarenstrategie

vonden separate bijeenkomsten plaats van de audit- en renumeratie-

die in 2008 zal worden ontwikkeld en in de jaren daarna zal worden

commissie. Ook vond er overleg plaats tussen de (voorzitter van) de

geïmplementeerd.

Raad van toezicht en de verantwoordelijke Directeur-Generaal bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat, in voorkomende gevallen.

Ook in 2007 is de relatie met de ondernemingsraad van het CBR een belangrijk onderwerp geweest. Alhoewel er in de tweede helft van

De Raad van toezicht is directie en medewerkers erkentelijk voor de

het verslagjaar sprake is van normalisering van de verhoudingen met

bereikte resultaten over het jaar 2007. De fundamenten zijn versterkt

de ondernemingsraad, zijn sommige onderwerpen nog niet tot een

en bieden goede vooruitzichten voor een verdere positieve ontwikke-

eindconclusie gebracht. De Raad van toezicht en vooral de directie

ling.

hebben zich ingespannen alle benodigde informatie te leveren om tot een afsluiting van de discussie over enige resterende vraagstukken te komen.

Rijswijk, 17 april 2008

De Raad van toezicht is positief over diverse ingezette ontwikkelingen, die gericht zijn op een goede toekomst van de organisatie. Efficiënt en

E.A. van Amerongen

klantgericht werken zijn daarbij voor een maatschappelijke onderne-

Voorzitter Raad van toezicht CBR.

ming als het CBR wezenlijke uitgangspunten.

Directieverslag Sinds de oprichting in 1927 is het CBR als privaatrechtelijke stichting

Het vernieuwd rijexamen speelde in meerdere opzichten in 2007 een

door de minister van Verkeer en Waterstaat belast met een verkeers-

cruciale rol. Het werd door de buitenwereld al vóór de bekendmaking

veiligheidstaak: wij beoordelen de rijvaardigheid en medische

getypeerd als dé basis voor de voorbereiding op het hedendaagse

geschiktheid van bestuurders en de vakbekwaamheid van profes-

wegverkeer. De opzet heeft de flexibiliteit om recente ideeën over

sionals in transport en logistiek. Tot en met 2007 zijn bijna

begeleid rijden vanaf het zeventiende jaar in de examenopzet te

48 miljoen theorie- en praktijkexamens afgenomen.

integreren.

De laatste twee jaar staat het beleid in het teken van betaalbaarheid,

10

transparantie en vernieuwing. Het CBR vernieuwt en verbetert haar

Het deed ons als directie goed dat de buitenwereld kennis kon nemen

processen en producten. Daarmee willen wij de partners en de

van het vakmanschap van onze examenexperts. Maar ook de

klanten het best mogelijke product bieden tegen een maatschappelijk

rijschoolbranche roemde de inhoud en totstandkoming en de grote

aanvaardbare prijs. Daarnaast worden nieuwe specialismen aan het

sprong naar samenwerking die het CBR in tijd van enkele jaren heeft

pakket toegevoegd om van het CBR hét exameninstituut op mobili-

weten te maken (voorzitter Thorald Rasker van de FAM besteedt er

teitsgebied te maken. Met innovatie, klantgerichtheid en efficiency

elders in dit verslag aandacht aan).

verankeren wij onze positie voor de komende jaren.

Reserveringstermijnen Vernieuwing Na een turbulent eerste halfjaar was het vernieuwd rijexamen het Het verslagjaar stond sterk in het teken van de vernieuwing van ons

goede nieuws waar onze organisatie behoefte aan had. In het kielzog

meest gevraagde product: het rijexamen voor de personenauto. Er is

van de nieuwe algemeen directeur ad interim maakte het CBR voor

de afgelopen 25 jaar geen product geweest waar zoveel eigen

ruim 5.000 rijscholen en de pers de inhoud en opzet openbaar. Dat was

medewerkers en externe experts met zoveel inzet aan hebben

ook de periode waarin maatregelen tegen de veel te hoge reserverings-

gewerkt. Binnen een jaar en in voorbeeldige samenwerking met de

termijnen voor de praktijkexamens effect begonnen te sorteren.

rijschoolbranche ontwikkelden wij een adequaat antwoord op de hoge

Examenquota, wachttijden tussen examens, extra inzet van examinato-

ongevalbetrokkenheid onder beginnende bestuurders. Extra nadruk op

ren en teruggave van te veel gereserveerde examentijd zorgden ervoor

verkeersinzicht, gevaarherkenning, zelfreflectie en milieubewust rijden

dat in nauwe samenwerking met de branche tegen het einde van het

zijn de onderdelen waarmee het rijexamen klaar is voor de toekomst.

jaar acceptabele reserveringstermijnen konden worden genoteerd.


Ook voor de interne focus en saamhorigheid waren de vernieuwing

CCV de examens voor het ondernemersdiploma voor de transportsec-

van het rijexamen en de aanpak van de reserveringstermijnen van

tor voor haar gaat afnemen. Later wordt beoordeeld of verdergaande

groot belang. Zeker toen in zeer korte tijd een nieuwe CAO was

samenwerking mogelijk is.

Vernieuwd examen

overeengekomen, keerden het vertrouwen en de stabiliteit in de organisatie terug.

Met de Inspectie Verkeer en Waterstaat sloten wij een nieuw contract,

waardoor wij de theorie-examens voor de Nederlandse burgerlucht-

Beroepschauffeurs

vaart blijven afnemen. De inzet waarmee onze organisatie de

In samenwerking met werkgevers en werknemers en het ministerie

afgelopen zeven jaar deze theorie-examens voor de inspectie

van Verkeer en Waterstaat bereidde het CBR de Richtlijn vakbekwaam-

verzorgde, gaf ons een voorsprong in de aanbesteding.

heid voor, die vanaf 2008 wordt ingevoerd. Deze uitwerking van de EU-richtlijn heeft flinke gevolgen voor zowel de examens als de

De nieuwe contracten verstevigden ons opereren te land, te water en

bijscholing van chauffeurs in de transportsector. Zo krijgen aspiranten

in de lucht.

met twee nieuwe praktijktoetsen te maken en moeten ervaren chauffeurs elke vijf jaar een minimum aantal uren bijscholing volgen.

Effectieve processen

De maatregelen moeten zorgen voor toenemende veiligheid op de Europese wegen. Onze divisie CCV bereidde de opleiders en

Theorie-examen reserveren

kandidaten via overleg en voorlichting intensief op de veranderingen

In december voerde het CBR een nieuw systeem voor het reserveren

voor. Die krijgen vanaf 2008 hun beslag.

van theorie-examens via de rijschool en onze website in. Daarmee werd een belangrijke stap in onze dienstverlening, de slaagkans en de

Nieuwe examens

examenafhandeling gezet. Want tegelijk met de reservering bij de rijschool kunnen kandidaten theorielessen afspreken, zodat zij beter

Door kwaliteitsverbetering van de bestaande examens en uitbreiding

voorbereid op het examen verschijnen. Dat komt de slaagkans ten

met nieuwe geeft het CBR vorm aan het streven om hét instituut voor

goede, zeker nu het gokelement uit het examen is verdwenen.

mobiliteitsexamens te zijn. In dat verband kwamen wij met de

Kandidaten kunnen immers niet meer direct na een onvoldoende

Stichting Examenbureau Beroepsvervoer overeen dat onze divisie

examen aansluitend een nieuw examen doen.

11

Op onze examencentra is de onnodige hectiek van reserverende

mogelijk zijn filmbeelden in het theorie-examen op te nemen, zodat

kandidaten voorbij.

verkeersinzicht en gevaarherkenning beter kunnen worden getoetst.

Digitale dossiers

Communicatie met branche en kandidaten

Het CBR zou zijn streven naar klantgerichte en efficiënte afhandeling

12

van procedures in de wielen rijden, als er in het verslagjaar geen

Om de relatie met de rijscholen verder te verstevigen, werd het

stappen naar digitale dossiervorming waren gezet. Met name over de

overleg met de voorzitters van de brancheorganisaties intensief benut

afhandeling van vorderingsprocedures en van aanvragen voor een

voor afstemming en uitwisseling.

Verklaring van geschiktheid is het aantal klachten de afgelopen drie

De constructieve samenwerking met de rijscholen en de branchevoor-

jaar toegenomen.

zitters had een positieve weerslag op de inhoud van nieuwe produc-

Daarom werd voor de vorderingsprocedures een digitaal systeem

ten, zoals het vernieuwde rijexamen. Ook anderszins werd, zoals

ontwikkeld dat voor een aanzienlijk snellere afwikkeling moet zorgen.

elders in dit jaarverslag te lezen is, op aangeven van rijscholen dankbaar gebruikgemaakt van verbeteringen in de dienstverlening van

Met de opgedane inzichten uit dit project werd vervolgens gestart

het CBR.

met digitale dossiers voor de medische discipline. In dat kader wisselde het CBR bij alle gemeentehuizen oude Eigen verklaringen in

Onze organisatie wil aansluiting blijven vinden bij de 500.000 veelal

voor nieuwe, die passen in het digitale proces. Dit proces zal tot de

jonge kandidaten die jaarlijks van onze diensten gebruikmaken. Hun

efficiency leiden die past bij onze bedrijfsvisie: resultaatgerichte

vraag naar mogelijkheden om zich op de examens voor te bereiden is

dienstverlening tegen aanvaardbare kosten.

groot. In vijf jaar groeide het aantal bezoeken aan onze website tot bijna vier miljoen. Dat impliceert voortdurende actualisering van de

Bedrijfszekerheid

inhoud en de toonzetting van onze communicatie.

Bedrijfszekerheid en kwaliteit zijn ook het motto waarmee het systeem waarmee wij theorie-examens afnemen, wordt herzien. In

Positief financieel resultaat

het verslagjaar oriënteerden wij ons op de examenzaal waar in de nabije toekomst op pc’s de theoriekennis wordt getoetst. Doordat de

Het verslagjaar 2007 werd afgesloten met een positief resultaat van

computers daar onafhankelijk van elkaar werken, neemt de flexibiliteit

1,5 miljoen euro tegenover 2,7 miljoen euro in 2006, ofwel een daling

voor de klant toe. Met het nieuwe systeem moet het op den duur

van het resultaat met 1,2 miljoen euro. Deze daling is per saldo


Vernieuwd examen

veroorzaakt door een omzetstijging in het verslagjaar van 11,5 miljoen euro enerzijds en door een kostenstijging (inclusief financiële baten en lasten) van 12,7 miljoen euro anderzijds. Zowel in de opbrengsten alsook in de kosten zijn in het verslagjaar éénmalige effecten begrepen. Bij de opbrengsten betreft dit een effect van 2 miljoen euro met betrekking tot een boekhoudkundige stelselwijziging ten aanzien van het tijdstip van de opbrengstverantwoording van de vorderingenmaatregel. Bij de kosten betreft dit een toename van de incidentele pensioenlasten met 1,9 miljoen euro. De stijging van de opbrengsten is hoofdzakelijk veroorzaakt door meer afgenomen praktijk- en theorie-examens, respectievelijk 6 procent en 12 procent hoger ten opzichte van 2006. Deze ontwikkeling ligt in lijn met het positieve economische klimaat in 2007. De directie dankt de medewerkers voor de inzet in het afgelopen jaar. Die heeft onder meer geleid tot een uitstekend bedrijfsresultaat. Het voor de continuïteit en innovatie benodigde eigen vermogen wordt met dit resultaat verder versterkt.


13

Examens Examens en medische beoordelingen horen tot de kerntaak van het

Vandaar dat bij de eerste aanvraag van een rijbewijs op het gemeente-

CBR. Daarmee stellen we vast of aanstaande bromfietsers, motor-

huis zowel een Verklaring van rijvaardigheid als een Verklaring van

rijders en automobilisten zelfstandig en veilig aan het verkeer kunnen

geschiktheid nodig is.

deelnemen. Daarnaast beoordelen wij de vakbekwaamheid van aanstaande en ervaren professionals in het wegvervoer, de binnen-

Motor, personenauto en bromfiets

vaart en de logistiek. Ook examineren wij de theoriekennis van beroeps- en privévliegers.

In 2007 nam het CBR in totaal 1.107.325 examens voor de motor,

In 2007 werden in totaal negen procent meer examens afgenomen.

personenauto en bromfiets af. Dat is een toename van zeven procent. Er meldden zich meer nieuwe kandidaten.

14

Een mobiliteitsexamen is niet alleen een beoordeling van de rijvaardig-

Door de lagere slagingspercentages voor de examens personenauto

heid en de vakbekwaamheid, maar ook van de medische geschiktheid.

en verkeersdeelname motor was het aantal herexamens hoger. Met

Aantal AVD-examens en geslaagden 2003-2007

Aantal B-praktijkexamens en geslaagden 2003-2007

42.000

400.000

36.000

350.000 300.000

30.000

250.000

24.000 Aantal AVD-examens

18.000 12.000

Aantal geslaagden

6.000 0

200.000

Aantal B-examens

150.000 100.000

Aantal geslaagden

50.000 2007

2006

2005

2004

2003

0

2007

2006

2005

2004

2003


extra inzet van onze medewerkers werd het navenant grote aantal

het verslagjaar is twee weken wachttijd voor een herexamen

aanvragen weggewerkt.

ingevoerd, waardoor de examenvoorbereiding aan kwaliteit kan

Vernieuwd examen

winnen. Theorie-examens

Daarnaast daalde bij de B-examens het aantal kandidaten uit de

Het aantal afgenomen theorie-examens voor de motor (A) steeg met

Rijopleiding in Stappen (RIS). RIS-kandidaten slagen gemiddeld

zestien procent, voor de personenauto (B) met acht procent en voor

sneller dan anders opgeleide kandidaten en beïnvloeden daarmee

de bromfiets met twee procent. De slagingspercentages bij deze

het gemiddelde slagingspercentage gunstig.

examencategorieën stegen met bijna één tot ruim vier procentpunt. Deze stijging is waarschijnlijk het gevolg van twee ontwikkelingen.

De afgelopen jaren staakte circa tien procent van de motorkandidaten

Op de eerste plaats kan het nieuws over het op handen zijnde

na het examen voertuigbeheersing zijn examenpogingen. Zij laten het

praktijkexamen bromfiets jongeren extra gestimuleerd hebben om te

examen verkeersdeelneming schieten en lopen daardoor hun kans op

slagen voor het huidige theorie-examen. Kandidaten wilden zodoende

een A-rijbewijs mis. Dit keer is dat aantal verder opgelopen.

een mogelijk toekomstig praktijkexamen vermijden. Daarnaast werd in twee regio’s op proef de reservering van theorie-

Aanhanger

examens via de rijschool en de CBR-website ingevoerd. Snelle

Bij de examens voor de personenauto met aanhanger (BE) leek twee

herkansingen reserveren aan de balie van een examencentrum

jaar geleden de groei eruit. Maar die terugval was tijdelijk, want in het

behoorden niet meer tot de mogelijkheden, waar door het gokele-

verslagjaar steeg het aantal aanhangerexamens voor het tweede jaar

ment afnam. De voorbereiding kan daardoor verbeterd zijn.

opvallend; dit keer met vijftien procent. Het zijn vooral mensen die na 1984 hun rijbewijs hebben gehaald die voor dit examen opgaan. Zij

Praktijkexamens

kregen de BE-categorie niet meer automatisch bij hun B-rijbewijs en

Het aantal A-examens is in twee jaar tijd onder invloed van de

komen nu terug voor de aanhangerspecialisatie. Veelal willen deze

verbeterde economie met bijna een kwart toegenomen. Het totaal

mensen met een caravan op vakantie. Gezien de steeds zwaardere

aantal herexamens A en B in 2007 steeg opvallend met respectievelijk

voertuigcombinaties is een BE-rijbewijs dan al snel verplicht.

elf en drie procent ten opzichte van 2006. Deze stijging werd op de

Het slagingspercentage is bij deze examens traditiegetrouw hoog,

eerste plaats veroorzaakt door een neveneffect van de papierloze

omdat het om ervaren bestuurders gaat.

afhandeling van examens. Sinds die in 2006 is ingevoerd, kon er tot één dag tevoren een examen worden gereserveerd. In de loop van

15

Toetsen Sinds de invoering van de tussentijdse toets (TTT) en de Rijopleiding in Stappen (RIS) zijn kandidaten beter voorbereid op het examen,

Aantal CDE-examens en geslaagden 2003-2007 30.000 25.000

waardoor ze meer kans hebben om te slagen. Kwaliteitsverbeteringen als de TTT en de RIS hebben de afgelopen tien jaar tot een stijging

20.000

van zeven procentpunt in het gemiddelde slagingspercentage bij de B-examens geleid.

15.000

Tussentijdse toets

10.000

Het aantal kandidaten dat een TTT aflegde voor de A, B en BEexamens steeg met bijna acht procent. Eén op de drie kandidaten

16

maakte gebruik van de toets. Het slagingspercentage van deze kandidaten lag ruim twaalf procentpunt hoger dan van de kandidaten

Aantal CDE-examens

Aantal geslaagden

5.000 0

2007

2006

2005

2004

2003

die geen toets deden. Rijopleiding in Stappen Het aantal RIS-examens nam met zeven procent af. Vermoedelijk

van examenkandidaten dus, variërend van truck- en buschauffeurs,

wachtte de rijschoolbranche op de ontwikkeling van het vernieuwd

taxichauffeurs en magazijnbeheerders tot binnenvaartschippers en

rijexamen en de afstemming van de RIS daarop.

transportplanners. CCV is daarnaast verantwoordelijk voor de afgifte

Het slagingspercentage bij de RIS steeg met 0,7 procentpunt. Het lag

van vaardocumenten voor de binnenvaart. Deze CBR-divisie wordt

ruim 15 procentpunt boven dat van de overige kandidaten.

geadviseerd door de CCV Raad, waarin het bedrijfsleven en de sociale partners vertegenwoordigd zijn.

Professionals in vervoer en logistiek De divisie CCV nam 31 procent meer praktijkexamens C, D en E De divisie CCV van het CBR is verantwoordelijk voor de examens voor

(vrachtauto, bus en aanhanger) af dan in 2006. Het aantal theorie-

professionals in wegvervoer, binnenvaart en logistiek. Een breed scala

examens voor het chauffeursdiploma steeg met 21 procent. De


aantrekkende economie en de inspanningen van de sector om nieuwe

organisaties en de divisie CCV. Via het web en met bijeenkomsten

chauffeurs aan te trekken hebben dat veroorzaakt.

lichtte CCV de opleiders en kandidaten voor over de veranderingen.

Bij de categorie C daalde het slagingspercentage met bijna

Zij zal toezicht op de nascholing houden en de regie voeren over de

3 procentpunt en bij D met bijna 5 procentpunt. Dit resulteerde in

administratieve afhandeling.

Vernieuwd examen

meer examens, maar de reserveringstermijnen namen nauwelijks toe. ADR-examens Taxi

Chauffeurs die gevaarlijke stoffen willen vervoeren, moeten

De stormloop op het nieuwe verplichte taxi-examen was na 2006

–afhankelijk van de lading– over één of meer ADR-certificaten

voorbij; in 2007 stabiliseerde het aantal examens. Maar met ruim

beschikken. Regelmatig moeten zij zich bijscholen om deze certifica-

14.000 theorie- en ruim 12.500 praktijkexamens was de toeloop toch

ten te kunnen verlengen. Het aantal examens hiervoor nam in 2007

groter dan verwacht. Het slagingspercentage daalde sterk: bij de

licht toe.

theorie-examens met 7,5 procentpunt en bij de praktijkexamens met

Op verzoek van het ministerie van Verkeer en Waterstaat verscherpte

ruim 5 procentpunt.

CCV het toezicht op de ADR-opleidingen om de kwaliteit te verbeteren. Een derde van de opleiders raakte daardoor op 1 juli 2007 zijn

Nascholing

erkenning kwijt.

Vanaf september 2008 moeten buschauffeurs elke vijf jaar minstens

De ADR-opleiding zal vanaf 2009 meetellen bij de verplichte nascho-

35 uur nascholing volgen. Voor vrachtwagenchauffeurs gaat deze

ling die dan volgens de Richtlijn vakbekwaamheid verplicht is. De

verplichting een jaar later in. Deze verplichtingen komen voort uit de

verwachting is dat het aantal examens vanaf dat moment zal stijgen.

Europese Richtlijn vakbekwaamheid die het Europese Parlement in 2003 heeft vastgesteld.

Binnenvaart

De nieuwe richtlijn heeft ook gevolgen voor de examens voor

De divisie CCV verzorgt ook de examens voor de beroepsbinnenvaart

beroepschauffeurs. Zo krijgen aspirant-chauffeurs te maken met twee

en de uitgifte van vaarbewijzen. Zij nam in 2007 ruim negenduizend

praktijktoetsen, die de opleider mag afnemen.

binnenvaartexamens af, meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2006. De stijging was het gevolg van de splitsing van de mondelinge

Het ministerie van Verkeer en Waterstaat stemde tegen het einde van

examens in meerdere schriftelijke.

het verslagjaar in met de uitwerking van de richtlijn. Deze was

Het aantal afgegeven vaarbewijzen nam met meer dan tien procent

opgesteld door een werkgroep van werknemers- en werkgevers-

toe.

17

Lange Zware Voertuigen De proef met examens voor bestuurders van Lange Zware Voertuigen is in 2007 geëvalueerd. Ook in politieke kring kreeg het onderwerp veel aandacht vanwege de zorg over de invloed die de voertuigen

Aantal nader onderzoeken en geslaagden 2003-2007 30.000 25.000

zouden hebben op de verkeersstromen. Uiteindelijk besloot de minister van Verkeer en Waterstaat het toegestane tonnage te

20.000

verlagen van 60 naar 50. De voertuigen werden daardoor voor de transportsector minder aantrekkelijk. Dat was te merken aan het

Aantal nader onderzoeken

15.000

aantal examens: CCV nam er 160 af, terwijl er 600 waren verwacht. 10.000

Aantal geslaagden

Ondernemersvakbekwaamheid CCV zal vanaf 1 januari 2008 de examens voor het ondernemersdi-

18

ploma voor de transportsector gaan afnemen. Dat kwamen het CBR en de huidige uitvoerder, Stichting Examenbureau Beroepsvervoer

5.000 0

2007

2006

2005

2004

2003

(SEB) in 2007 overeen. SEB blijft –daartoe door de minister van Verkeer en Waterstaat aangewezen– bestuurlijk verantwoordelijk voor de uitvoering en de inhoud van de examens. SEB en CBR zullen na een aantal jaar beoordelen of verdergaande samenwerking mogelijk is.

Nader onderzoek naar de rijvaardigheid Bij een nader onderzoek naar de rijvaardigheid hebben de rijvaardigDe divisie BNOR (Bureau Nader Onderzoek Rijvaardigheid) van het

heidsadviseurs extra tijd en kunnen daardoor meer aandacht schenken

CBR neemt praktijkexamens af die langer duren dan het reguliere

aan de begeleiding van de kandidaat. Dat vermindert de spanning voor

praktijkexamen. Dit langere praktijkexamen –nader onderzoek naar de

het examen. De individuele aandacht creëert een situatie waarin

rijvaardigheid genaamd– is bedoeld voor kandidaten die in een periode

kandidaten zo goed mogelijk kunnen presteren. De eisen die aan de

van vijf jaar vier keer of meer voor het reguliere praktijk-examen zijn

rijvaardigheid worden gesteld, zijn overigens hetzelfde als bij de

gezakt.

reguliere praktijkexamens.


Meer nader onderzoeken

Onder de kandidaten zijn niet alleen aanstaande verkeersvliegers,

Het aantal nader onderzoeken steeg voor het tweede jaar achtereen,

maar ook aspirant-ballonvaarders en aspirant-helikopterpiloten.

nu met tien procent (2006: zeven procent). Kandidaten deden sneller

Maandelijks kunnen zij in één of meer van de ruim negentig vakken

herexamen nadat ze gezakt waren. Door de korte voorbereidingstijd

examen doen in onze examencentra in Assen, Amsterdam, Eindhoven

voor het herexamen zakten veel mensen opnieuw. Daardoor daalde

en Utrecht.

Vernieuwd examen

het percentage geslaagden en kwamen meer kandidaten voor een nader onderzoek in aanmerking.

Sinds 2000 heeft de Inspectie deze taak bij het CBR ondergebracht. Tegen het einde van het verslagjaar sloot zij met ons een nieuw

Ook de afschaffing van het versneld bijzonder examen (VBE) voor

contract, nadat wij een Europese aanbesteding winnend hadden

houders van een buitenlands rijbewijs leidde hoogstwaarschijnlijk tot

afgesloten.

extra nader onderzoeken. Sinds voormalig minister Peijs het VBE-

Onze afdeling Luchtvaartexamens verzorgde de afgelopen jaren al de

examen in 2004 ophief, moeten rijbewijsbezitters van een aantal

logistiek rond het examentraject, stelde de resultaten vast, organi-

landen buiten de Europese Unie een regulier examen doen. Waar-

seerde inzagedagen voor het examen en verstrekte de toelatingsbe-

schijnlijk hebben de taalachterstand en de elders opgebouwde

wijzen. Door het nieuwe contract kwamen daar een aantal taken bij,

rijervaring tot gevolg dat veel van deze kandidaten in aanmerking

zoals de behandeling van verzoeken om de examenuitslag te herzien,

komen voor een nader onderzoek.

het beheer van de databank met Nederlandse examenvragen en het leveren van vragen aan de Joint Aviation Authorities.

Theorie-examens voor de luchtvaart In opdracht van de Inspectie Verkeer en Waterstaat nam het CBR ruim 9.000 theorie-examens voor de Nederlandse burgerluchtvaart af: tweederde voor aanstaande beroepsvliegers en een derde voor aankomende privévliegers. Bij de privévliegers betekende dat een daling van 3 procent en bij de beroepsvliegers een stijging van 25 procent.

19

Medische geschiktheid Het CBR beoordeelt niet alleen de rijvaardigheid, maar ook de

Een (aanstaande) bestuurder vraagt een beoordeling aan met een

lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van

Eigen verklaring. Veertig tot vijftig procent van de aanvragers blijkt

motorrijtuigen. De basis voor deze beoordeling is de ministeriële

meteen medisch geschikt. Het CBR registreert hun Verklaring van

Regeling eisen geschiktheid 2000. De beoordeling vindt plaats bij

geschiktheid digitaal in het Centraal Rijbewijzenregister, zodat de

de aanvraag van een rijexamen, bij de periodieke keuring voor het

gemeente de aanvraag voor een rijbewijs kan toetsen.

vrachtwagen- en busrijbewijs en bij de vernieuwing van het rijbewijs

Is een vraag op de Eigen verklaring met ja beantwoord, heeft er een

rond het zeventigste levensjaar. Ook beoordelen wij mensen die

keuring plaatsgevonden of bestaat er een medisch dossier, dan voert

vanwege een medische aandoening een rijbewijs met kortere

het CBR een nadere beoordeling uit. Die kan leiden tot vervolgonder-

geldigheidsduur hebben, om een tussentijdse beoordeling vragen

zoek bij een medisch specialist of een rijtest met een deskundige

omdat hun medische situatie is veranderd of een Verklaring van

praktische rijgeschiktheid van het CBR.

geschiktheid willen, als hun rijbewijs in een vorderingsprocedure

20

ongeldig is verklaard.


Verklaringen van geschiktheid 2003-2007

Het CBR ontving in 2007 voor het tweede achtereenvolgende jaar meer aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid. De stijging van

550.000

bijna elf procent was het gevolg van de periodieke keuring van vrachtwagen- en buschauffeurs. Sinds 1 januari 2005 moet elke tien

440.000

jaar de medische geschiktheid van vrachtwagen- en buschauffeurs worden vastgesteld. Arbodiensten voeren de keuring uit. De maatregel

330.000

vloeit voort uit de tweede Europese richtlijn. Hij zorgde in het Totaal aantal Verklaringen van gechiktheid

220.000

verslagjaar voor ruim 100.000 extra aanvragen (2006: 47.000 extra). Om de groei van de aanvragen het hoofd te bieden, trok het CBR vier nieuwe medisch adviseurs aan.

110.000

0

Nader beoordeeld

Nader beoordeeld Van de aanvragers beantwoordde 41 procent alle vragen op de Eigen

2007

2006

2005

2004

2003

verklaring met ‘nee’ en bevestigde daarmee geen relevante aandoe-


2007

2006

2005

2004

2003

Totaal aantal Verklaringen van geschiktheid

574.866

520.180

441.939

442.026

445.121

Zonder nadere beoordeling

233.802

226.920

198.935

232.040

246.713

Nader beoordeeld

341.064

293.260

243.004

209.986

198.408

- Extra gekeurd door oogarts/optometrist

40.871

38.722

32.100

30.132

26.212

- Extra gekeurd door andere specialist

34.723

33.414

21.553

19.418

18.905

16.587

14.941

13.713

13.711

10.020

Totaal afgegeven na beoordeling

- Rijtests

337.175

288.410

225.247

200.712

190.772

- Met beperkte geldigheidsduur

34.831

30.587

26.259

26.148

23.501

- Met aangepaste auto

22.228

15.594

12.539

11.997

-

8.459

8.699

8.757

9.274

7.636

- Aanvraag afgewezen/ingetrokken

Vernieuwd examen

21 ningen te hebben (2006: 44 procent). De rest van de aanvragen werd nader beoordeeld door artsen en medisch assistenten van het CBR. Dit waren er bijna 17 procent meer dan in 2006. Ruim een derde van de aanvragers was zeventig jaar of ouder.

Dat was bij 81 procent van de nader beoordeelde aanvragen het geval (2006: 81 procent). - Het CBR geeft een verklaring met beperkingen af. Zo krijgen aanvragers met een progressief ziektebeeld een verklaring met een kortere geldigheidsduur. Dat was bij tien procent van de aanvragers

Het CBR ontving meer dan 75.500 rapporten van medisch specialisten na een vervolgonderzoek, een groei van zes procent. Ruim de helft

het geval. Zeven procent bleek alleen geschikt als het voertuig –vrijwel altijd

van de rapporten kwam van oogartsen en optometristen.

een auto– werd aangepast. Dat kan betekenen, dat de bestuurder

Beslissing

der zijn, zoals het aanbrengen van een voetstuur.

automaat moet gaan rijden. Maar de aanpassing kan ook ingrijpenOp een aanvraag voor een Verklaring van geschiktheid kunnen

- De aanvraag wordt afgewezen. Dat kwam in 2007 vrijwel even vaak

uiteindelijk drie besluiten volgen:

voor als in 2006. In die gevallen bleek de aanvrager op grond van de

- De aanvrager is medisch geschikt en het CBR geeft de verklaring af.

Regeling eisen geschiktheid 2000 ongeschikt of trok deze de

aanvraag tijdens het beoordelingstraject in. De belangrijkste redenen voor afwijzing in de groep van zeventig

CBR de Eigen verklaringen voor het klein vaarbewijs waarop één van de vragen met ‘ja’ is beantwoord. In het verslagjaar waren dat er

jaar en ouder waren ernstige oogafwijkingen en hersenziekten

1.127, tegenover 1.052 in 2006. Door de toegenomen welvaart is dit

(onder andere dementie en beroerte). Beneden de zeventig jaar

type aanvragen in 10 jaar bijna vertienvoudigd.

waren vooral alcoholmisbruik, hersenziekten (onder andere beroertes) en oogafwijkingen de meest voorkomende redenen van

Praktische rijgeschiktheid

ongeschiktheid. Bij de beroepschauffeurs waren dat hersenziekten en onvoldoende gezichtsscherpte.

Het CBR streeft ernaar zoveel mogelijk mensen veilig aan het gemotoriseerde verkeer te laten deelnemen. Vooral voor mensen met

22

Herkeuring en bezwaar

een functiebeperking is mobiliteit van groot belang; vaak is het hun

Met het besluit van het CBR waren 1.305 aanvragers het niet eens; zij

sleutel tot zelfstandigheid.

maakten gebruik van hun recht op een herkeuring (2006: 1.033). Een

Het CBR beschikt over de expertise van zijn deskundigen praktische

kwart van hen kreeg na een herkeuring opnieuw geen Verklaring van

rijgeschiktheid. Zij begeleiden en adviseren mensen met functiebeper-

geschiktheid. In 32 procent van de gevallen was alcoholmisbruik

kingen en stellen de benodigde aanpassingen vast voor het voertuig.

daarvan de reden en bij 31 procent een hersenziekte.

Bestuurders met een functiebeperking moeten aan dezelfde rijvaardig-

Het aantal verzoeken om een herkeuring –tot vorig jaar stabiel– steeg

heidseisen voldoen als ieder ander.

in 2007 met 26 procent, terwijl het aantal besluiten met 10 procent steeg.

Rijtest De laatste jaren doen steeds meer oudere rijbewijsbezitters een beroep

Naast een medische herkeuring bestaat de mogelijkheid om op grond

op onze deskundigen praktische rijgeschiktheid. De ouderen kampen

van de Algemene wet bestuursrecht een bezwaarschrift in te dienen

met oogproblemen en verminderde mentale functies (traagheid en

tegen de manier waarop de herkeuring is verlopen. Hiervan werd in

vermoeden van dementie). Zij worden door een externe arts gekeurd,

het verslagjaar 731 maal gebruikgemaakt, 34 procent meer dan in het

zodat wij informatie hebben over de functiebeperkingen van ledema-

jaar daarvoor. Het CBR verklaarde 17 bezwaren gegrond (2006: 76).

ten, ogen of hersenen. Op basis daarvan kan een rijtest worden opgelegd die uitsluitsel geeft over de rijgeschiktheid. Wij besteden

Te water

daarbij vooral aandacht aan een veilige en praktische verkeersdeelname.

In opdracht van de Inspectie Verkeer en Waterstaat beoordeelt het

In 2007 steeg het aantal rijtests met 11 procent tot 16.587. Deze hing


samen met de groei van het aantal aanvragen voor een Verklaring van

stoornissen als depressie en psychose evalueerde. Zo nodig brengt de

geschiktheid.

commissie advies in 2008 uit over aanpassing van de eisen aan de

Vernieuwd examen

huidige medische inzichten. Opleidingen Het CBR leidde vier nieuwe deskundigen praktische rijgeschiktheid

Het CBR overlegde met de verantwoordelijke instanties voor de

op. Daarmee vingen we de groei in de rijtests en het vertrek van

scheepvaart, de luchtvaart en het spoor over mogelijkheden om de

gepensioneerde collega’s op.

keuringen en eisen voor de medische geschiktheid op elkaar af te

Verder werden 61 examinatoren opgeleid om examens af te nemen

stemmen. Naar verwachting krijgt dat in 2008 een vervolg met onder

bij kandidaten met een functiestoornis. Deze examens vergen kennis

meer een mini-symposium waar de betrokken instanties elkaar

van de (medische) achtergronden om de kandidaten adequaat te

informeren over ieders werkwijze en de knelpunten.

kunnen beoordelen. Voorlichting

Ontwikkelingen

De medische discipline bij het CBR geeft jaarlijks vele tientallen presentaties voor medici en paramedici, patiëntenorganisaties en

Eisen medische geschiktheid

verzekeraars. Wij helpen daarmee de mobiliteit voor mensen met een

Volgens de huidige regels mogen mensen met slaapstoornissen vaak

beperking en de toepassing van de geschiktheideisen te bevorderen.

jarenlang niet achter het stuur, omdat zij op onverwachte momenten

In 2007 ging het onder meer om lezingen over cognitieve stoornissen

in slaap vallen. De commissie Rooijackers, die in 2005 werd geïnstal-

en rijgevaarlijke geneesmiddelen, presentaties over diabetes en

leerd, onderzocht of de regelgeving gezien de nieuwste medische

dementie en voorlichting voor de geriatrische zorg over ouderen en

inzichten kon worden aangepast. De commissie adviseerde de

autorijden.

minister van Verkeer en Waterstaat om deze groep bestuurders, vooropgesteld dat zij adequaat zijn behandeld, onder voorwaarden

Tot slot nam het CBR deel aan de werkgroep ‘Voorlichting rijgevaarlijke

geschikt te verklaren voor een rijbewijs. In de loop van 2008 kan dit in

geneesmiddelen’ van het ministerie van Verkeer en Waterstaat. Inzet

de Regeling eisen geschiktheid 2000 worden opgenomen.

van de werkgroep is om in 2008 een voorlichtingscampagne voor artsen, apothekers en het publiek te organiseren. Daarmee moet de

Op verzoek van de minister van Verkeer en Waterstaat installeerde het

kennis van rijgevaarlijke geneesmiddelen toenemen en de verkeers-

CBR een commissie die de geschiktheideisen bij psychiatrische

veiligheid worden verbeterd.

23

Bert Wijbenga, portefeuillehouder Verkeer in de Raad van Hoofdcommissarissen en korpschef van Politie Flevoland:

“Belangrijk is dat alle maatregelen elkaar aanvullen en versterken” Jaarlijks stemt de Nederlandse politie in de Raad van Hoofdcommissarissen de prioriteiten af die met het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn afgesproken. Voor de verkeersveiligheid worden aanvullende afspraken gemaakt met Bureau Verkeershandhaving Openbaar Ministerie (BVOM). De nadrukkelijke aandacht van de politie en het BVOM voor alcoholmisbruik op de weg heeft de afgelopen jaren tot toename van de meldingen bij het CBR geleid. “De bijdrage van de divisie Vorderingen van het CBR is van groot belang voor de handhaving van de veiligheid op de weg”, aldus Wijbenga. “Zij is een belangrijke partner en een onmisbare schakel bij succesvolle procedures tegen overtreders. Laat er geen twijfel over zijn dat de inmenging van die divisie belangrijk is voor de veiligheid op de weg.” “Verkeersonveiligheid aanpakken kan op verschillende manieren, maar wezenlijk is dat die werkwijzen elkaar aanvullen. Als handhaving van politie en justitie en het vorderingenwerk elkaar aanvullen, krijg je het best haalbare veiligheidseffect.”

Moet het aantal meldingen dat de politie aan het CBR uitbrengt omhoog? “Iedereen die beroepshalve bij de veiligheid betrokken is, zou het liefst alle onveiligheid tegelijk aanpakken. Maar we zijn aan prioriteiten gehouden om met de beschikbare menskracht het best denkbare effect te bereiken. Belangrijk is daarom dat alle maatregelen in het kader van verkeersveiligheid elkaar aanvullen en versterken.”

Hoe belangrijk is de komst van het alcoholslot en de educatieve maatregel gedrag, waarmee asociaal rijgedrag kan worden aangepakt? “Elke maatregel die de verkeersveiligheid verhoogt en de weggebruikers op hun verantwoordelijkheid wijst, juichen wij toe. Veilige mobiliteit is ten slotte een gemeenschappelijk belang.” “Wel bepleiten wij dat er vooraf studie wordt gedaan naar gevolgen van de nieuwe maatregelen voor de praktijk. Zo wordt duidelijk of politie, justitie en het CBR de maatregelen kunnen uitvoeren en of de wet effectief gehandhaafd kan worden.

Hoe zou u de contacten van de politiekorpsen met het CBR karakteriseren? De korpsen hebben een direct contact met het CBR, wat tot korte lijnen leidt en een snelle afhandeling

24

van verzoeken over en weer. Het CBR komt over als attente, bevlogen en plezierige netwerkpartner.

Wat kan er nog verbeteren in het samenspel tussen de handhavers op straat en de divisie Vorderingen? Voor het politiewerk zal informatiegestuurde politiezorg steeds belangrijker worden. Daar moeten onze resultaten en de verkeersveiligheid door verbeteren. Cruciaal daarin is een verbeterde terugkoppeling en aandacht voor een adequate afwikkeling van mededelingen.


Vernieuwd examen

Onverantwoord rijgedrag Wie zich op de weg onverantwoord gedraagt, kan met het CBR te

tot een EMA-cursus (Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer) of een

maken krijgen. Als de politie, de officier van justitie of de directeur van

onderzoek. Het onderzoek kan over de medische geschiktheid of de

het CBR vermoedt dat iemand ongeschikt is om een voertuig te

rijvaardigheid gaan. De uitkomst kan ertoe leiden dat het rijbewijs

besturen, start onze divisie Vorderingen een zogeheten vorderings-

ongeldig wordt verklaard.

procedure. Die kan ertoe leiden, dat een overtreder wordt verplicht

Mededelingen van de politie

2007

2006

2005

2004

2003

21.371

17.900

21.426

19.999

18.197

Onderzoeken

7.652

7.720

7.545

7.460

6.868

- psychiatrisch onderzoek (alcohol)

4.996

5.146

4.942

5.078

4.749

- medisch onderzoek

2.049

1.900

1.863

1.671

1.354

607

674

740

711

765

EMA-cursussen

8.921

9.321

11.161

10.288

9.117

Rijbewijs ongeldig verklaard

7.078

6.526

7.462

6.917

5.890

- vanwege alcoholmisbruik

3.463

- onderzoek rijvaardigheid

3.660

4.223

4.758

4.428

- na medisch onderzoek

735

*

*

*

*

- vanwege rijvaardigheid

370

*

*

*

*

- i.v.m. EMA-cursus

2.313

1.759

1.820

1.731

1.395

Bezwaarschriften

2.636

2.361

2.715

2.977

2.592

196

238

288

267

207

- waarvan gegrond

* De indeling van de ongeldigverklaringen is in 2007 gewijzigd. Daardoor zijn van deze categorie over de jaren 2003-2006 geen cijfers beschikbaar.

25

Onderzoeken en EMA-cursussen

Medisch onderzoek Wie met een alcoholpromillage van 1,8 of hoger wordt aangehouden,

In 2007 besloot de divisie Vorderingen ruim 7.600 maal tot een

komt in aanmerking voor een medisch onderzoek. Als een overtreder

onderzoek naar de rijgeschiktheid of rijvaardigheid van bestuurders.

daar rijgeschikt blijkt, moet hij of zij alsnog naar een EMA-cursus.

Dit is een daling van iets minder dan één procent.

Ook bestuurders die onder invloed van drugs of medicijnen achter het stuur zitten en worden aangehouden, komen in aanmerking voor een

Alcohol

–vaak medisch– onderzoek. Wie ongeschikt blijkt om nog achter het

Bij 65 procent van de besluiten op een politiemelding was alcoholmis-

stuur te zitten, moet het rijbewijs inleveren.

bruik in het spel, elf procent minder dan in 2006. Door het groeiende

Het aantal verwijzingen van alcomobilisten naar een psychiater nam

aantal oudere weggebruikers nam het aantal meldingen van verwarde

met bijna drie procent af. De verwijzingen naar andere medisch

bestuurders toe. Samen met agressie, drugsbezit en rijden onder

specialisten –onder meer vanwege drugsgebruik– stegen met ruim

invloed van drogerende stoffen steeg dit type meldingen met acht

acht procent.

procent.

26

Rijtests Wie met een alcoholpromillage tussen 1,3 en 1,8 achter het stuur zit

Bestuurders met opvallend slecht rijgedrag komen in aanmerking voor

en wordt aangehouden, komt in aanmerking voor een driedaagse

een onderzoek naar de rijvaardigheid. Rijvaardigheidsadviseurs van het

cursus in het kader van de Educatieve Maatregel Alcohol en verkeer

CBR nemen daarvoor rijtests en theorietoetsen af. In meer dan de

(EMA). Het rijbewijs wordt ongeldig verklaard als de overtreder

helft van de gevallen ging het om rijbewijsbezitters van zeventig jaar

weigert aan de cursus deel te nemen.

en ouder. Bijna zes procent deed naar aanleiding van de rijtest

Bestuurders doen in de cursus kennis op over de effecten van alcohol

vrijwillig afstand van het rijbewijs.

op de verkeersveiligheid en analyseren de motieven voor hun alcoholgebruik om hun houding en gedrag te verbeteren.

Rijbewijs ongeldig

Het totaal aantal deelnemers aan de EMA-cursus nam in het

Van ruim 7.000 bestuurders werd het rijbewijs ongeldig verklaard. In

verslagjaar licht af. Bijna 9.000 rijbewijsbezitters meldden zich bij een

ruim de helft van de gevallen ging het om overmatig alcoholgebruik,

instelling voor verslavingszorg, 4,3 procent minder dan in 2006. Er lijkt

een daling van dertien procent. Bij een derde van de bestuurders

voor het tweede jaar op rij sprake te zijn van een kentering in het

verklaarden wij het rijbewijs ongeldig, omdat zij niet meewerkten aan

alcoholgebruik. Niet drinken als er nog gereden moet worden, lijkt

de verplichte EMA-cursus.

steeds normaler te worden.


Vernieuwd examen

Bezwaar en beroep Wie het niet eens is met een besluit van de divisie Vorderingen kan bezwaar, beroep en hoger beroep aantekenen bij achtereenvolgens het CBR, de bestuursrechter en de Raad van State. In het verslagjaar behandelden wij ruim 2.600 bezwaarschriften, een stijging van ruim elf procent. De stijging hield onder meer verband met het oponthoud dat de bouw van het digitale afhandelingsysteem veroorzaakte. Zevenenhalf procent van de bezwaren was gegrond –18 procent minder dan in 2006–, wat overigens niet automatisch tot stopzetting van een procedure leidde. De toewijzingen konden namelijk ook betrekking hebben op onjuistheden in details van de procedure. Ketenpartners Met het Bureau Verkeershandhaving van het Openbaar Ministerie (BVOM) vond periodiek overleg plaats om tot een goede afstemming te komen tussen de taken van het Openbaar Ministerie en de divisie Vorderingen van het CBR. Daarnaast vindt intensief contact plaats met instellingen in de verslavingszorg, met name over de uitvoering van de EMA-cursussen.

27

Minister van Verkeer en Waterstaat Camiel Eurlings:

“Ik zie in het CBR in toenemende mate een open organisatie” Hoe zou u het CBR karakteriseren? “Het CBR is voor mij de organisatie die de rijvaardigheid, rijgeschiktheid en de vakbekwaamheid van (aanstaande) bestuurders toetst. U beoordeelt of mensen goed bepakt en bezakt de weg op gaan. Ook ontwikkelt u vele nieuwe activiteiten, vaak op verzoek van de overheid. Het CBR doet dit alles al sinds jaar en dag op een deskundige en zorgvuldige manier.” “Het CBR verzorgt ook cursussen voor verkeersdeelnemers die de regels hebben overtreden. Op dit terrein is momenteel veel in beweging. Te denken valt aan de herziening van de vorderingsprocedure, waaronder de educatieve maatregel gedrag en het alcoholslotprogramma vallen.” “Ik zie in het CBR ook in toenemende mate een open organisatie. U brengt uw producten tot ontwik keling in goede afstemming met de omgeving. Momenteel werkt Verkeer en Waterstaat samen met het CBR aan een Instellingswet CBR. Doel van het project is om de positie van het CBR wettelijk te verankeren en in overeenstemming te brengen met de eisen van de kaderwet Zelfstandig Bestuurs orgaan. Dit biedt in mijn optiek goede kansen om de koers van transparantie en verantwoording verder te professionaliseren. Bijvoorbeeld door meer klanttevredenheidonderzoeken te houden en meer te doen met gebruikerspanels, zoals het CBR nu al bij de luchtvaartexamens heeft. Ik hecht eraan dat het CBR periodiek toetst of uw klanten tevreden zijn met en over uw organisatie.” “Het CBR is een onmisbare partner, waar professionele mensen op een enthousiaste wijze meewerken aan een verkeersveilig Nederland. En dat waardeer ik echt ontzettend.”

Hoe belangrijk zijn de komst van het vernieuwde examen en het bromfietspraktijkexamen? “De nieuwe examens zijn ontzettend belangrijk om de verkeersveiligheid en veilig rijgedrag van beginnende bestuurders te verbeteren. Jonge, beginnende bestuurders van auto’s en bromfietsen zijn relatief vaak betrokken bij ongelukken. Er verandert nogal wat: vanaf 2008 worden aspirant-automobilisten nog nadrukkelijker opgeleid en geëxamineerd in zelfstandig rijden, verkeersinzicht, gevaarherkenning, filerijden en -mijden en milieu bewust rijgedrag. Dit is zowel voor de doorstroming, het milieu als de veiligheid van belang. Ik hoor dat de vernieuwing van het rijexamen tot dusverre overwegend positief beoordeeld wordt door klanten. Met name bij de deelname van jongere bestuurders aan het verkeer zijn verkeersinzicht en gevaarherkenning belangrijke elementen om goed op getraind te zijn. Ook een bromfietspraktijkexa-

28

men is in voorbereiding.”

Aan welke nieuwe verkeersveiligheidsmaatregelen zou het CBR een bijdrage kunnen leveren? “Maatregelen waaraan het CBR een bijdrage kan en ook zal moeten leveren en die al in de pijplijn zitten, zijn onder andere de opzet van een educatieve maatregel gedrag, het alcoholslotprogramma en het bromfietspraktijkexamen. Hieraan kunnen in de toekomst nog maatregelen worden toegevoegd die voortvloeien uit de accenten die in het strategieplan worden gelegd. Dit plan zal ik aan de Tweede Kamer aanbieden. Wat zouden die accenten kunnen zijn? Het is heel goed denkbaar dat we de kwetsbare weggebruiker verder gaan beschermen, of dat er bijzondere maatregelen komen voor de grote, notoire overtreders. Ik vertouw erop dat het CBR meegaat in de vernieuwingen en op een goede manier uitvoering blijft geven aan het verkeersveiligheidbeleid. Zo dragen we allemaal ons steentje bij aan een veilig Nederland.”


Vernieuwd examen

Ontwikkeling en innovatie Elk jaar besteedt het CBR een belangrijk deel van de menskracht en

helpen brengen. Daarvoor wilde de minister in het examen meer

de middelen aan innovatie en verbetering van de dienstverlening en de

aandacht voor de toetsing van begripsmatige kennis en verkeersin-

producten. Het gaat vooral om de vorm en inhoud van de examens en

zicht. In nauw overleg met de rijschoolbranche, verkeersdeskundigen

om verbetering van de efficiency en effectiviteit van de administratieve

en onderzoekers vertaalden wij de ministeriële uitgangspunten in een

processen. Met deze vernieuwingen houden wij rekening met onze

examen met extra nadruk op de zogeheten vaardigheden van hogere

maatschappelijke opdracht en spelen wij in op actuele technologische

orde, zoals verkeersinzicht, gevaarherkenning en zelfreflectie.

ontwikkelingen en toekomstige (verkeers)wetgeving. De bedoeling is

Milieubewust rijden werd een apart onderdeel van beoordeling.

steeds om de kwaliteit van de dienstverlening en de voorbereiding op de deelname aan het verkeer verder te perfectioneren.

Proefdraaien

De innovatieve verbeteringstrajecten die in dit hoofdstuk worden

In de eerste helft van het verslagjaar werd met succes met het

beschreven, werden zowel centraal als bij de regio’s en de divisies

vernieuwde praktijkexamen proefgedraaid. Achtereenvolgens testten

ingezet.

wij de examenonderdelen op zich en het praktijkexamen in zijn geheel en vroegen kandidaten, opleiders, ervaren bestuurders en onze eigen

Examens

examinatoren naar hun ervaringen. Daarin viel vooral de waardering op voor de nieuwe onderdelen en voor de nadruk op zelfstandigheid. De

Vernieuwd examen personenauto

jonge proefkandidaten noemden het examen “veel leuker, omdat ik

In 2007 rondde het CBR de voorbereidingen af voor het vernieuwd

veel meer zelf mag ontdekken”. De ervaren bestuurders stelden vast,

rijexamen, dat in 2008 geleidelijk zal worden ingevoerd. In zes

dat in de nieuwe opzet onderdelen zaten die “ik pas na jaren

symposia informeerden wij de rijscholen over de opzet en inhoud van

rijervaring wist”.

het vernieuwde theorie- en praktijkexamen voor de personenauto. De

massale publiciteit en de vele reacties uit de branche wezen uit, dat

Kostenbeheersing

de nieuwe opzet op grote bijval mocht rekenen.

Om de consument niet op extra kosten te jagen mocht de structuur van het nieuwe examen niet afwijken van het huidige. Daarom had de

Ongevallen omlaag

minister een eerder voorstel voor twee deelexamens afgewezen, ook

Medio 2006 hadden wij van de minister van Verkeer en Waterstaat

al was er wat ons betreft reden om aan te nemen dat de kwaliteit van

opdracht gekregen om via een vernieuwd theorie- en praktijkexamen

het examen en de verkeersveiligheid bij een getrapte opbouw gebaat

het aantal ongevallen onder beginnende bestuurders omlaag te

zouden zijn.

29

Met de resultaten van en het wetenschappelijk commentaar op de

- Milieubewust rijgedrag maakte al impliciet deel uit van het oude

experimenten gaf de werkgroep Exameninhoud –één van de drie die

examen, maar wordt in het nieuwe examen als apart onderdeel

de totstandkoming begeleidden– de opzet vorm die de minister van

beoordeeld. De examinator let vooral op het anticiperend rijden van

Verkeer en Waterstaat goedkeurde. De twee andere werkgroepen

de kandidaat, de constante rijsnelheid en het gebruik van het rollend

zorgden voor de afstemming van de Rijopleiding in Stappen op het

vermogen van de auto.

vernieuwde examen en voor de organisatorische en financiële aspecten.

Theorie-examen Ook in het vernieuwde theorie-examen komen verkeersinzicht en

30

Inhoud praktijkexamen

gevaarherkenning nadrukkelijker aan de orde. In het verslagjaar

Het vernieuwde praktijkexamen bevat, samengevat, de volgende

bereidden wij een nieuwe opzet voor met veertig vragen over

nieuwe onderdelen:

regelgeving, tien vragen over verkeersinzicht en risico’s en vijf vragen

- Z elfstandig route rijden: Een kandidaat rijdt een deel van de

over gevaarherkenning. In de overgangsperiode naar het vernieuwde

examenrit zonder aanwijzingen van de examinator. Dat kan met

theorie-examen –1 januari tot medio 2008– zullen de vragen over

behulp van een navigatiesysteem –als dat onderdeel van opleiding

gevaarherkenning nog niet meetellen voor de uitslag, zodat kandi

was–, door naar een bekend punt te rijden of via meerdere route-

daten en opleiders kunnen wennen aan de nieuwe opzet. Daarna zal

instructies tegelijk. De laatste mogelijkheid is het best te vergelijken

het aantal vragen over gevaarherkenning geleidelijk toenemen tot

met de manier waarop je een automobilist de weg wijst.

vijfentwintig. Het aantal vragen over regelgeving zal afnemen, zodat

- Bijzondere manoeuvres: Deze opvolger van de bijzondere verrichtin-

de duur van het theorie-examen vrijwel onveranderd blijft.

gen bestaat uit omkeer-, parkeer- en stopopdrachten. Het belangrijkste verschil met het oude examen is de zelfstandigheid: kandidaten

In Eindhoven, Rotterdam en Rijswijk probeerden ruim honderd –veelal

bepalen zelf wanneer ze het veilig vinden om te keren, waar een

beginnende– bestuurders het onderdeel gevaarherkenning uit. Het

goede parkeerplaats is en wat een veilige stopafstand is. - Verkeerssituatie evalueren: Om te toetsen of een kandidaat gevaar voldoende herkent, wordt de auto tijdens het examen even stilgezet

begeleidende onderzoek van de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) leidde tot verbeteringen in de opzet en wees uit, dat gedragskeuzes maken in een theorie-examen werkt.

om een verkeerssituatie te evalueren. De examinator zal de kandidaat vragen naar de afwegingen voor zijn verkeersgedrag. - Z elfreflectie: Vóór het examen vult de kandidaat een vragenlijst in

Bromfiets en brommobiel Om ook onder bromfietsers het aantal slachtoffers verder te vermin-

over zijn sterke en minder sterke kanten achter het stuur. Pas na de

deren ontwikkelden wij, in opdracht van het ministerie van Verkeer

examenuitslag bespreekt de examinator de antwoorden en

en Waterstaat, een praktijkexamen voor de bromfiets. Belangrijk

vergelijkt die met zijn eigen bevindingen.

onderwerp van overleg was de vraag, of een groepsdiscussie


onderdeel van het nieuwe examen moest zijn. In het verslagjaar

kenning tegelijk –en met behulp van audiovisuele media– worden

ontstond hierover geen overeenstemming. Het CBR heeft niettemin

getoetst.

met brancheorganisaties en andere betrokkenen een voorstel voor

Met de nieuwe infrastructuur moeten tegelijkertijd verschillende typen

een praktijkexamen ontwikkeld. Ook voor brommobielbestuurders is

theorie-examens individueel op computers kunnen worden afgeno-

op verzoek van het ministerie een voorstel voor een praktijkexamen

men. De toenemende flexibiliteit zal de dienstverlening aan kandida-

ontwikkeld. Met beide examens zijn in het verslagjaar proeven

ten en rijscholen ten goede komen.

gehouden om de opzet en inhoud te toetsen. De resultaten moeten

In 2007 vond in ons examencentrum in Utrecht de eerste proef plaats.

tot werkbare examens leiden die in 2008 worden ingevoerd.

De resultaten waren positief.

College van deskundigen

Reserveren via rijschool en internet

Nieuwe theorie-examenvragen leggen wij voor aan een college van

Na een geslaagde proef in 2006 in het oosten des lands werd in 2007

deskundigen. Deze in- en externe experts beoordelen de vragen op

ook in de provincies Noord-Holland en Utrecht proefgedraaid met het

didactische kwaliteit, taalgebruik en verkeerskundige aspecten. In

reserveren en betalen van theorie-examens via de rijschool en de

2007 boog het college zich onder meer over de formulering van

website van het CBR. De reserveermogelijkheden via het 0900-

bestaande examenvragen, de screening van de databank op bruikbare

telefoonnummer en bij de balie werden daarvoor afgeschaft. Toen ook

vragen en de voorbereiding van nieuwe vragen.

de tweede proef een succes was, maakten wij in december definitief een einde aan de oude manier van reserveren.

Rijopleiding in Stappen

Met de nieuwe voorziening moet de voorbereiding van leerlingen op

Deeltoets 2 van de Rijopleiding in Stappen (RIS) werd in de loop van

het theorie-examen verbeteren. Nu reserveren op het examencen-

2007 overgedragen aan de opleiders. Zij nemen nu de eerste twee

trum is afgeschaft, verdwijnt namelijk het veelgebruikte gokelement

deeltoetsen af; de examinatoren deeltoets 3 en het afsluitende

uit het theorie-examen.

praktijkexamen. Afhandeling vorderingen digitaal

Vernieuwingen in processen

De vorderingsprocedure is gebaat bij snelheid. Hoe sneller een overtreder de gevolgen van zijn gedrag kent, des te groter is de kans

Nieuw theorie-examensysteem

dat zijn toekomstige weggedrag verandert. Daarom begon de divisie

Niet alleen de inhoud van het theorie- en praktijkexamen verandert,

Vorderingen in 2007 met de digitalisering van alle papieren dossiers.

maar ook de infrastructuur. Het huidige theorie-examensysteem is

Ook de politie heeft baat bij zo’n digitaal systeem. Zij krijgt daarmee

verouderd en aan vervanging toe. Bovendien is het op den duur niet

voor het eerst wekelijks inzicht in de ongeldig verklaarde rijbewijzen

toereikend voor theorie-examens waarin kennis, inzicht en risicoher-

en kan daar haar handhaving op afstemmen.

Vernieuwd examen

31

Digitale medische dossiers

In dat kader ging in het verslagjaar een nieuwe, competentiegerichte

Het CBR beheert vele honderden meters medische dossiers, meren-

opleiding van examinatoren van start. Daarin heeft het opdoen van

deels van bestuurders die vanwege een beperking of een vorderings-

ervaring een belangrijke functie. De nieuwe opleiding bestaat uit drie

procedure herhaaldelijk contact met ons hebben. Voor de snelst

fasen:

mogelijke dienstverlening aan deze klanten maakten wij een begin met

- D e voorfase van vijf weken: In deze periode werkt de aspirant-

een soortgelijk digitaal dossiersysteem als voor de vorderingsprocedu-

examinator in eigen tijd vier tot acht uur via e-learning aan zijn

res was ontwikkeld. In december gingen de eerste tests van start en

theoriekennis. Daarnaast zijn er vier bijeenkomsten. Aan het einde

medio 2008 moet het nieuwe systeem in gebruik worden genomen.

van deze fase beslissen de aspirant en het CBR of zij een dienstver-

Omdat de Eigen verklaring voor het nieuwe systeem ongeschikt was,

band aangaan.

werd daarvoor een nieuw ontwerp gemaakt en getest. Via een grootscheepse omwisseloperatie namen wij vervolgens alle oude

32

- De tussenfase van één tot twee maanden: de examinator-inopleiding werkt gemiddeld acht uur per week via e-learning aan zijn

Eigen verklaringen bij de gemeentehuizen in en leverden er nieuwe

theoriekennis. In vier bijeenkomsten worden de vereiste communi-

voor in de plaats.

catieve vaardigheden ontwikkeld. - De hoofdfase van acht weken: deze vindt in het opleidingscentrum

Nieuwe telefooncentrale

in Leusden plaats en wordt afgesloten met de toets Examentechni-

Wij maakten een begin met de overschakeling op een nieuwe

sche vaardigheden. Daarna begint de examinator in één van de vijf

telefooncentrale, gebaseerd op de ‘voice over IP-techniek’. Daarmee

regio’s als zelfstandig examinator. De eerste tijd wordt hij of zij

hoort het CBR bij de eerste zestien procent van de organisaties in

daarbij gecoacht.

Nederland die internetsystemen gebruikt voor zijn telefoonverkeer. Bij

Veertig nieuwe examinatoren werden in 2007 volgens het nieuwe

VOIP-centrales kunnen data en spraak worden gecombineerd, wat tot

model opgeleid.

efficiency en kostenbesparing leidt. Ter voorbereiding op het vernieuwd rijexamen B werden alle examina-

Opleiding en ontwikkeling

toren in het laatste kwartaal bijgeschoold. Veel aandacht ging daarbij uit naar de nadruk die in de nieuwe opzet ligt op de zelfstandige

Het CBR besteedt van oudsher veel aandacht aan opleiding en

besluiten die kandidaten moeten nemen. Dat vraagt van examinatoren

ontwikkeling. Want voor de best mogelijke producten en processen

een terughoudende opstelling.

moeten kennis en inzicht continu op een hoog peil worden gehouden.


Vernieuwd examen

Internationaal praktijkexamens in verschillende landen bij te wonen en adviezen te Het rijexameninstituut uit Curaçao deed bij het CBR studie naar de

geven voor verbetering.

vorm, de inhoud en de administratieve afhandeling van examens. Met de oriëntatie bereidde Curaçao zich voor op verzelfstandiging van het

Met Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Zweden vervolgden

Bureau Rijexamens.

wij ‘Portare’, een project dat moet leiden tot een Europees handboek

Een delegatie uit Turkije liet zich bij ons informeren over de opleiding

over de achtergronden, inhoud en werkwijze bij rijtests. De uniforme

tot rijexaminator en de vorderingsprocedure. Het bezoek maakte deel

eisen aan de kennis en kunde van de deskundigen die de tests

uit van het streven van de Turkse overheid om de verkeersveiligheid te

afnemen, zijn een belangrijk onderdeel. Gezien de vergrijzing van de

verbeteren.

bevolking en de maatschappelijke roep om minder verkeersongevallen, neemt de belangstelling voor het instrument rijtest toe.

Aangepaste voertuigen Met de stichting CAPI (Car Adaptation Protocol Initiative) en de

Bij het project Independent Driving worden zelfstandig rijden in het

Europese autoaanpasindustrie onderzocht het CBR hoe uniforme

praktijkexamen en mogelijke alternatieven voor de huidige praktijk in

standaarden veilig gebruik van aangepaste voertuigen kunnen

Europa onderzocht. Van de inzichten werd gebruik gemaakt bij de

bevorderen. De partners willen daarmee de mobiliteitsmogelijkheden

totstandkoming van het vernieuwd rijexamen in Nederland. Zo

van mensen met fysieke en geestelijke beperkingen in Europa

benutten wij ervaring die in Finland en Zweden is opgedaan met het

verbeteren.

onderdeel zelfreflectie.

CIECA

Op het terrein van de beroepschauffeurs werd aandacht besteed

Via de internationale bundeling van rijexameninstituten CIECA

aan de uitwerking van de Europese Richtlijn vakbekwaamheid en

(Commission Internationale des Examens de Conduite Automobile)

de uitwerking van andere EU-maatregelen op de transportsector.

draagt het CBR bij aan de ontwikkeling van weten regelgeving. Het

Gezamenlijk zochten de partners in CIECA naar de ontwikkeling

CBR bekleedde in het verslagjaar de functie van vice-president van

van vragen voor de theorie-examens op het moeilijke gebied van

CIECA en vice-voorzitter van de Expert Advisory Group. Een van

gevaarherkenning.

de belangrijkste taken van deze groep is een bijdrage te leveren aan de verbetering van de rijexamens in Europa. Zij doet dit door de

33

Thorald Rasker, voorzitter van brancheorganisatie FAM:

“Vanaf de eerste seconde mochten we meedenken” Thorald Rasker is eigenaar van Verkeersschool Purmerend. Anderhalf jaar is hij nu voorzitter van de FAM, een brancheorganisatie van zo’n 25 grote verkeersscholen. Rasker neemt in die hoedanigheid deel aan het regelmatige overleg tussen de voorzitters van de brancheorganisaties en de CBR-directie. Het sleutelwoord hierbij is afstemming.

Hoe zou u het CBR karakteriseren? “Met één woord: professioneel. De contacten verlopen super. Iedereen, vanaf directie tot werkvloer, is benaderbaar, ook als het een keer niet uitkomt. In geen enkele geleding wordt verstoppertje gespeeld.”

Waar heeft de FAM het afgelopen jaar bij het CBR voor geijverd? “Wij hebben als FAM niets op tafel hoeven leggen. De lange doorlooptijden waren een probleem, maar dat waren ze ook voor het CBR. Dat heeft zelf zijn best gedaan een oplossing te vinden.”

Hoe belangrijk is de invoering van het vernieuwd rijexamen? “Op een schaal van 1 tot 10 geef ik het een zeven. De leerlingen bereid je er beter mee voor op zelfstandige verkeersdeelname. Aan de andere kant gaat de rijopleiding niet totaal op zijn kop. De invoering is trouwens wel een goed voorbeeld van de goede communicatie die het CBR tegenwoordig met de branche nastreeft. Vanaf de eerste seconde van de ontwikkeling mochten we meedenken en meebeslissen. En dat werkt. Iedereen wist precies wat er kwam.”

Wat doet het CBR goed? “Het leeft zich goed in in de rijschoolbranche. Neem het reserveringssysteem TOP internet: daarmee heeft het CBR de regie van de examenplanning in handen van de rijscholen gegeven. Dat is toch fantastisch!” “Op managementniveau wordt er bij elke nieuwe ontwikkeling nagedacht over de gevolgen voor de rijscholen. Eventuele problemen worden meegenomen in de besluitvorming.”

Wat kunnen we nog verbeteren? “De telefonische bereikbaarheid van de regiokantoren. Je wordt soms ook bot te woord gestaan. Ik weet dat CBR-directie zich hier ook aan stoort en druk bezig is om er verandering in te brengen. Maar het is nog niet opgelost.” “Een ander punt is de fraudebestrijding. Het CBR maakt veel werk van het aanpakken van fraude tijdens de theorie- en praktijkexamens. Maar tegelijkertijd zijn er nog veel rijscholen die examenkandidaten van

34

andere rijscholen overnemen, omdat die opleiders niet eens bij de Kamer van Koophandel zijn ingeschreven. Dat soort rijscholen zorgt met hun dumpprijzen voor concurrentievervalsing. Daar hebben wij last van. We zouden daar gezamenlijk een oplossing voor moeten vinden.” “Een laatste wens is dat het CBR opener wordt over de theorie-examens. We worden nog vaak verrast door kandidaten die van examen komen met vragen die helemaal nieuw zijn. Maak gewoon die vragenbank openbaar voor opleiders. We hebben dit bij de CBR-directie aangekaart. Die heeft daarop inloop sessies voor rijopleiders georganiseerd. Noem het een begin.”


Vernieuwd examen

Dicht bij kandidaat en partners Het CBR heeft al zijn uitvoerende werkzaamheden ondergebracht bij

proeven met het reserveren van theorie-examens via de rijschool en

vijf regio’s en drie divisies. Zij leverden in het verslagjaar tevens een

de website van het CBR en de invoering van de nieuwe Richtlijn

grote bijdrage aan de innovatieprojecten van het CBR.

vakbekwaamheid voor beroepschauffeurs. Regio Noord organiseerde voor rijscholen in de provincies Drenthe,

Samenwerken met opleiders

Friesland en Groningen een informatieavond ter voorbereiding op de proef met deeltoets 3 van de Rijopleiding in Stappen. De proef was

Samenwerking tussen opleiders en examinatoren is van belang voor

bedoeld om de toets af te stemmen op het vernieuwd rijexamen.

een gerichte voorbereiding van leerlingen op hun deelname aan het wegverkeer. Door de komst van de Rijopleiding in Stappen, de structu-

Vernieuwd rijexamen

rering van het relatiemanagement en de nauwe betrokkenheid van de

De regio’s leverden een omvangrijke bijdrage aan het testen van de

branche bij de innovaties van het CBR is de samenwerking de

nieuwe onderdelen en het vernieuwde examen in zijn geheel.

afgelopen jaren toegenomen en verbeterd. In 2007 kwam daar de

Honderd ervaren automobilisten, driehonderd examenkandidaten en

vernieuwing van het rijexamen bij. Rijscholen en onze medewerkers

even zoveel instructeurs en examinatoren beproefden en evalueerden

werkten nauw en met grote inzet samen aan de proeven met het

de nieuwe exameninhoud, deden suggesties voor verbeteringen en

vernieuwde praktijkexamen.

probeerden opnieuw uit of de opzet voldeed aan de eisen: meer

Voor nieuwe opleiders werden kennismakingsbezoeken georgani-

verkeersinzicht, betere gevaarherkenning, meer inzicht bij de

seerd. Het management van de regio’s bezoekt de rijscholen

bestuurder in het rijgedrag en milieubewust rijden.

regelmatig of ontvangt de opleiders op het regiokantoor.

Ook zelfstandigheid moest als een rode draad door het nieuwe examen lopen. Die liep er, afgaand op de reacties van de vele

Examenplaatsoverleg

proefpersonen. Zozeer dat één van de ervaren automobilisten na

Elke regio organiseert een- tot tweemaal per jaar op zijn examenplaat-

afloop verzuchtte: “Als ik zo’n examen had gehad, had me dat de

sen een overleg met de rijscholen. Dit overleg is een nuttig hulpmid-

eerste maanden met mijn rijbewijs heel wat peentjes zweten

del voor het uitwisselen van informatie en ideeën. Daarnaast organise-

gescheeld”.

ren regio’s thema-avonden of besteden ze in speciale bijeenkomsten aandacht aan nieuwe examenontwikkelingen.

In september en oktober ontving het CBR ruim vijfduizend opleiders

In het verslagjaar werd in de overleggen onder meer aandacht

op symposia in de regio’s. Daar lichtten wij hen voor over de opzet en

besteed aan de ontwikkeling van het vernieuwd rijexamen, de

inhoud van het nieuwe theorie- en praktijkexamen.

35

Rijschoolbranche

Kwaliteit van de dienstverlening

Ook door regelmatig overleg met regionale brancheorganisaties

36

investeren de CBR-regio’s in de samenwerking met de rijscholen.

De regio’s en divisies streven voortdurend naar verbetering van de

In elke regio kwam men in het verslagjaar herhaaldelijk bijeen met

dienstverlening. In dat verband volgden medewerkers uit de regio

BOVAG Rijscholen, FAM en rijschoolverenigingen om aandacht te

West-Noord (provincies Noord-Holland en Utrecht) een training in

besteden aan lopende vraagstukken en nieuwe ontwikkelingen. Hoog

telefonische dienstverlening.

op de agenda stonden de vernieuwing van het rijexamen en de

In regio West-Zuid (provincie Zuid-Holland) vond een tevredenheids

opgelopen reserveringstermijnen voor de praktijkexamens. De regio’s

onderzoek plaats onder kandidaten en rijscholen die een jaar eerder

waren een belangrijke schakel in het terugdringen van de grote

een klacht hadden ingediend. Hun opmerkingen leidden tot verdere

hoeveelheid examentijd die wel gereserveerd was maar niet gebruikt

verscherping van de klachtenprocedure.

werd. Aan de maatregelen om de reserveringen terug te dringen,

De divisie CCV hield een tevredenheidsonderzoek onder kandidaten

werd in het regionaal overleg met de branche veel tijd besteed.

voor het examen binnenvaart. Op basis van hun aanbevelingen werd het aantal examenlocaties uitgebreid. Daardoor kon ook het aantal

Samenwerken met sociale partners

examenmomenten toenemen.

De transportsector en de bedrijfstak binnenvaart hebben bij de

Kwaliteit op locatie

ontwikkeling van de examens voor professionals een belangrijke stem

Investeringen in onze accommodaties bevorderen de gebruikswaarde

in het kapittel. Zij zien erop toe dat de examens aansluiten bij de

en de uitstraling. Daarmee wil het CBR het imago van moderne,

beroepspraktijk en dat er rekening wordt gehouden met de wensen

klantvriendelijke dienstverlener onderstrepen.

en belangen van werkgevers en werknemers. Zij overleggen met ons

In Ermelo en Wolvega werden de terreinen voor het examen voer-

in de CCV Raad en de Binnenvaart Raad, die minimaal vier keer per

tuigbeheersing afgestoten, omdat zij voor de uitwijk- en vertragings-

jaar bijeenkomen.

oefening definitief ongeschikt waren. Voor hetzelfde examen werd in

In het verslagjaar was er, naast het overleg met beide raden, veel

Den Haag een terrein in gebruik genomen.

rechtstreeks contact met het bedrijfsleven. CCV bereidde dat met

Vier examencentra –Almelo, Den Helder, Gouda en Lichtenvoorde–

voorlichtingsactiviteiten voor op de invoering van de nieuwe Richtlijn

werden vernieuwd. De ingrepen varieerden van verhuizingen tot meer

vakbekwaamheid.

of minder ingrijpende opknapbeurten.


Maatschappelijke contacten

Vernieuwd examen

Media In alle regio’s was frequent contact met de regionale media. Met

Traditiegetrouw was er in de regio’s veel aandacht voor de maatschap-

name het vernieuwd rijexamen was in 2007 vaak aanleiding voor

pelijke contacten. Het zijn goede gelegenheden om de betrokkenheid

publicaties en uitzendingen. Daarnaast waren de examencentra met

van het CBR bij de samenleving te benadrukken.

regelmaat het decor van opnamen voor landelijke tv-programma’s.

Als deelnemer aan de Regionale Organen voor de Verkeersveiligheid leverden regio’s een bijdrage aan voorlichtingscampagnes over de nieuwe belijning op provinciale autowegen. Regio Oost voorzag oudere inwoners van Overijssel van informatie over de medische rijgeschiktheid en hielp veilig rijgedrag onder bromfietsers te stimuleren. Manifestaties Regio Noord nam opnieuw deel aan Trials, een terugkomdag voor beginnende bestuurders. Regio Oost (provincies Flevoland, Gelderland, Overijssel) hield theorietests tijdens een verkeersveiligheidsdag in Zwolle en Oldebroek. Regio West-Noord organiseerde een theorieexamen en een rijtest voor ervaren automobilisten voor tijdschrift De Kampioen. Regio Zuid (Limburg, Noord-Brabant en Zeeland) testte de theoriekennis bij middelbare scholieren in Roermond en tijdens het Gouvernement in Maastricht. Daarnaast nam deze regio deel in verkeerveiligheidsactiviteiten voor ouderen, motorrijders, beginnende bestuurders en bromfietsers.

37

Examenkandidaat Jos Kneppers:

“Rijden en nadenken over de route is best lastig” Jos Kneppers hoorde bij de tien procent van de examenkandidaten die begin 2008 koos voor het vernieuwd rijexamen. De twintigjarige leerling van rijschool Meerzicht & Van Maanden uit Zoetermeer slaagde meteen de eerste keer. “Ik had gehoord dat je meer zelfstandig kon rijden. Dat sprak me wel aan. Toch had ik wel even de neiging om te kiezen voor oude stijl. Maar toen ik begreep dat het nieuwe examen niet moeilijker zou worden, ben ik er toch voor gegaan.”

Heb je vóór het examen een tussentijdse toets gedaan? “Ja, heel bewust. Zo’n toets is goed voor mensen die last hebben van examenzenuwen, zoals ik. Je weet dan al een beetje hoe het gaat. Door de toets was ik bij het examen minder onder de indruk van die grote examenzaal en al die procedures.”

Hoe ging het examen? “Ik was toch weer ontzettend zenuwachtig. Wat hielp is dat de examinator een aardige man was. We hebben onderweg gekletst over zijn auto. Door het praten verdwenen de zenuwen. Voor mijn gevoel heb ik niet geweldig gereden, maar het was dus ruim voldoende.”

Welke van de nieuwe elementen in het examen vond je het moeilijkst? “Het combineren van rijden en nadenken over de route die je moet kiezen, is best lastig. Het rijden met een navigatiesysteem, dat ik net tijdens het examen moest doen, is niks voor mij. De afstanden die je hoort, schat ik altijd verkeerd in. En je krijgt de opdrachten anders dan ik van de instructeur gewend was.”

Ga je je rijbewijs meteen gebruiken? “Ik heb wat met auto’s. Dat mag ook wel, want ik werk in een garage. Dus voor mijn werk zet ik wel eens een autootje weg. Maar je moet ook een proefrit kunnen maken met een klant op de openbare weg. Of een auto kunnen ophalen of wegbrengen. Dan heb je dus een rijbewijs nodig. Ik denk alleen dat het verstandig is om de komende tijd in mijn eentje te rijden, tot ik vertrouwd ben met de auto.”

38


Vernieuwd examen

Door de ogen van de buitenwereld De contacten en de samenwerking met en de beeldvorming bij rij-

bestrijding bij theorie-examens. De peilingen van de brancheorganisa-

scholen, kandidaten en ketenpartners over het CBR zijn graadmeters

ties onder hun leden over de kwaliteit van examens, het gebruik van

voor onze effectiviteit. Zij bepalen mede het succes van een verslag-

buitenspiegels en de gevoelens over de lange reserveringstermijnen

jaar.

vormden belangrijke aanknopingspunten voor verbeteringen.

Rijscholen

Reserveringstermijnen Een terugkerend onderwerp in het overleg waren de reserveringster-

De rijscholen en het CBR bedienen dezelfde markt. De leerling van

mijnen voor de praktijkexamens. Bij de rijscholen nam het aantal

de één is de kandidaat van de ander. De opleiders en het examen-

klanten in het verslagjaar hand over hand toe. Rijscholen reserveerden

instituut zijn voor een gedegen voorbereiding van aanstaande

daarop extra examentijd en reserveerden ook steeds verder vooruit.

bestuurders op elkaar aangewezen.

Met name dit laatste had tot effect dat de termijn waarop gereser-

De formele relatie ligt vast in de inschrijfovereenkomst die het CBR

veerd kon worden steeds verder opliep. Kleinere rijscholen, die met

met elke rijschool heeft. Daarin zijn de kwaliteitsinzet van de rijschool

name voor herexamens geen capaciteit vooruit reserveren, kwamen

en de tegenprestatie van het CBR vastgelegd. Daarnaast zijn er in

voor die examens in de problemen.

beleid en uitvoering intensieve contacten, met name over de vele

Intensief overleg tussen het CBR en de branche leidde tot afspraken

vernieuwingen in opleiding en examen.

over een tijdelijk maximum aan de te reserveren examens en een wachttijd van twee weken tussen twee examenpogingen. Veel van

Voorzittersoverleg

onze examinatoren werkten maandenlang over. Aan het einde van het

In 2007 werd de samenwerking verder geïntensiveerd in het

verslagjaar was de reserveringstermijn teruggebracht tot een

geregelde overleg met de voorzitters van de brancheorganisaties.

acceptabel niveau.

Inzet van het overleg was van CBR-zijde vooral om producten al in de ontwikkelingsfase voor te leggen aan de rijschoolbranche en

Reflector

knelpunten in de bedrijfsvoering weg te nemen.

Naast instructie en opleiding werd Reflector, het tijdschrift van het

Op de agenda van de bijeenkomsten stonden onder meer de

CBR voor de ingeschreven rijscholen, benut om de branche op de

experimenten met het reserveren van theorie-examens via de

hoogte te houden van relevante ontwikkelingen. In de jaargang 2007

rijscholen en de website van het CBR, de website met de slagings

was er zeer ruime aandacht voor het vernieuwde rijexamen en de

percentages van rijscholen, het vernieuwde rijexamen en de fraude

ontwikkelingen rond het examen voor de brommobiel en het

39

praktijkexamen bromfiets. Ook vond een journalistiek verslag van de

een stijging van vijftien procent. De afgelopen drie jaar steeg het

jaarlijkse Rijschoollunch, dit keer met verkeersveiligheidsexperts, zijn

aantal klachten met dertig procent.

weg naar de opleiders.

De directie stelde ruim een kwart van de klagers geheel of ten dele in het gelijk. Dertien trokken hun klacht in. Twee richtten zich tot De

Klant tevreden?

Nationale Ombudsman. Deze vond één klacht gegrond –een te trage afwikkeling van een vorderingsprocedure– en vond dat het CBR in het

Naast de resultaten van tevredenheidonderzoeken benut het CBR

andere geval behoorlijk had gehandeld.

klachten om verbeteringen in de producten, de processen of de

40

organisatie aan te brengen. Klachten kunnen over de inhoud of het

In veel gevallen werd er in het verslagjaar geklaagd over de lange

verloop van het examen of de toets gaan, de afhandelingtermijn van

afhandeling van aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid en

aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid, de afwikkeling van

van vorderingsprocedures. Met de extra artsen die in 2007 werden

een vorderingsprocedure, het optreden of de beslissing van de

aangetrokken, konden wij in de loop van het jaar sneller beslissen over

examinator of de omstandigheden waaronder het examen of de toets

de aanvragen voor een Verklaring van geschiktheid.

plaatsvond. Klachten kunnen leiden tot verbetering van de informatie aan opleiders en klanten, efficiëntere procedures, extra aandacht voor

Communicatie

samenwerking en maatregelen ter beperking van de wachttijden. Examens vernieuwen Klachten worden afgehandeld door het hoofd van de regio, divisie of

De communicatieactiviteiten en de beeldvorming stonden in 2007

stafafdeling waar zij betrekking op hebben. Tijdens de procedure

sterk in het teken van het vernieuwde rijexamen. Gaandeweg

wordt de medewerker die bij de klacht betrokken was, gehoord. Elk

verlegden wij het brandpunt van de eigen medewerkers en de

besluit wordt door de directie gefiatteerd.

rijscholen die aan de proeven deelnamen, naar de hele branche en

Is een klager het met de afhandeling of uitspraak van het CBR

het brede publiek. Nadat minister Eurlings in september het groene

niet eens, dan is er nog de weg naar De Nationale Ombudsman

licht voor de nieuwe examenopzet had gegeven, lichtten wij in zes

mogelijk.

zeer succesvolle symposia ruim 5.000 rijscholen intensief voor over de inhoud en invoering. Achtduizend instructeurs en ruim zeshon-

Stijging

derd examinatoren begonnen daarna aan de training voor de nieuwe

Op drieënhalf miljoen klantcontacten werden 384 klachten ingediend,

onderdelen in de opleiding en het examen.


De start van de symposia was ook het begin van een groot

aanpak en oplossing van het vraagstuk adequaat voor het voetlicht

mediaoffensief. Vrijwel alle landelijke en regionale media besteed-

brengen.

Vernieuwd examen

den in de laatste week van september ruime aandacht aan de bedoeling en de inhoud van het vernieuwde examen. Zij karakteri-

De proeven in het oosten en noordwesten van het land met de

seerden de vernieuwde opzet voor het examen algemeen als een

reservering van theorie-examens via rijscholen en het internet werd

logische en doeltreffende stap vooruit in de voorbereiding op het

naar de rijscholen en kandidaten indringend gecommuniceerd. Via

wegverkeer. In de maanden daarna uitten media als De Kampioen

onze eigen media en de rijscholen waren de klanten bijtijds en goed

(ANWB) en de Consumentengids zich in reportages in soortgelijke

op de hoogte en verliep de introductie probleemloos. In december

bewoordingen.

konden wij de nieuwe werkwijze uitbreiden naar het hele land.

De ontwikkeling van het praktijkexamen voor de bromfiets en het

Internet

brommobielexamen vergde, op weg naar de invoering in 2008,

Het CBR benut het web intensief voor de communicatie met zijn

toenemende communicatie. De nadruk lag daarbij vooral op de

doelgroepen. Naast een intranet voor de eigen organisatie gebruiken

interne communicatie met eigen medewerkers en de externe

wij een extranet voor de communicatie met de rijscholen en het

communicatie naar de rijscholen en hun belangenorganisaties.

internet primair voor de communicatie met de aankomende rijbewijs-

Gezien het experimentele stadium van de voorbereidingen werd

bezitters.

met de voorlichting aan het grote publiek gewacht tot er voldoende duidelijkheid was over de inhoud en de definitieve invoeringsdatum.

Jaarlijks wordt ten minste één van de webtoepassingen van het CBR verbeterd. Daarmee wordt voldaan aan de vraag naar transparantie en

Reserveren

effectieve communicatie. In het verslagjaar bereidden wij voor ons

Na het vernieuwd rijexamen bepaalden de reserveringstermijnen

intranet, als onderdeel van een nieuw plannings- en reserveringssy-

voor de praktijkexamens in het verslagjaar de communicatie-

steem, een restyling voor. Deze krijgt in 2008 zijn beslag.

inspanningen. Zowel over het oplopen in het eerste half jaar als het terugdringen in de maanden daarna werd intensief gecommuni-

Voor examenkandidaten en het geïnteresseerde publiek is er de portal

ceerd met de rijscholen en hun vertegenwoordigers, de eigen

www.cbr.nl. Ook daarvoor werd een nieuwe versie voorbereid die wij

medewerkers en de media. Vooral dank zij de uitstekende afstem-

in 2008 bij de doelgroep testen en in gebruik nemen.

ming met de brancheorganisaties konden wij vanaf juli 2007 de

Met het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de rijschoolbranche

41

Bezoekcijfers websites 2003-2007

beheren wij de website met slagingspercentages van rijscholen. Op

5.000.000

verzoek van de branche werd de bruikbaarheid op enkele punten verbeterd om de prestaties van de ingeschreven rijscholen adequaat weer te geven.

4.000.000

Op www.rijbewijs.nl bieden het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de Dienst Wegverkeer RDW en het CBR alle informatie over het

3.000.000

rijbewijs gebundeld aan.

2.000.000

Arbeidsmarkt Om de communicatie met de arbeidsmarkt te verbeteren, vulden wij onze website aan en wijzigden onze personeelsadvertenties. Basis

1.000.000

voor onze wervingsacties werd een ‘teaser’ met een korte karakteris-

42

0

tiek van de vacature en een verwijzing naar onze website. Daar is een 2003

2004

2005

2006

2007

uitgebreide advertentie te vinden en informatie over onze organisatie, onze cultuur en ons werk. Na de restyling van de website zal dit deel

www.rijbewijs.nl

worden uitgebreid.

website personenauto, motor, bromfiets

Manifestaties

website slagingspercentages

Het CBR nam deel aan de landelijke manifestatie AAN in Lelystad,

website beroepschauffeurs

bedoeld voor bestuurders met een handicap. In nauwe samenwerking

www.cbr.nl

met auto-aanpasbedrijven gaven wij bezoekers een beeld van de vele mogelijkheden om met een functiebeperking mobiel te blijven. Onze divisie CCV nam deel aan de organisatie van de verkiezing van de Young European Truck Driver of the Year. Dit jaarlijks terugkerende initiatief is bedoeld om vrachtwagenchauffeurs te werven onder


jongeren en het vakmanschap van de beroepsgroep onder de

op de commerciële tv-zenders, in de vijf jaar van zijn bestaan goed

aandacht te brengen.

staande had gehouden, besloten wij tegen het einde van het

Door aan zulke manifestaties deel te nemen, geeft het CBR vorm aan

verslagjaar onze medewerking te staken. Tegenover de grote

zijn educatieve taak op het gebied van de verkeersveiligheid, aan

personele inspanningen stond onvoldoende resultaat.

Vernieuwd examen

imagoverbetering en aan samenwerking met de partners in de branche. Media De publicaties over het CBR in landelijke en regionale media werden in de eerste helft van het jaar gedomineerd door de interne problemen tussen de toenmalige directie en de ondernemingsraad, door de oplopende reserveringstermijnen voor de praktijkexamens en door berichten over de moeilijkheidsgraad van theorie-examens. Via interne regie en eensluidende commentaren streefden wij er steeds naar effectief te reageren en imagoschade te beperken. In de tweede helft van het jaar bepaalden het terugdringen van de reserveringstermijnen en het vernieuwd rijexamen het –veel positievere– nieuws over en van het CBR. Met de ANWB, het ministerie van Verkeer en Waterstaat en productiemaatschappij IdtV presenteerden wij op SBS 6 voor bijna een miljoen kijkers ‘Het Nationale Verkeersexamen 2007’. In een avondvullende uitzending kon men thuis per sms aan een officieel theorie-examen deelnemen. Vier bekende Nederlanders deden in de studio hetzelfde examen. Hoewel het programma zich, ondanks de toenemende concurrentie

43

Personeelsbeleid Ons streven om de producten en de dienstverlening voortdurend te

Op 31 december 2007 waren er 1.201 medewerkers in dienst, drie

perfectioneren vraagt een intern zakelijke en naar buiten flexibele

procent meer dan het jaar daarvoor. De grafiek laat zien, dat het aantal

organisatie, alsmede een adequaat opleidingsbeleid. Die inzet is de

medewerkers voor het eerst in vier jaar steeg. De stijging bestond

laatste jaren kernmerkend voor het sociaal beleid van het CBR. Het

vooral uit extra examinatoren, die aangetrokken werden om lange

brandpunt is verlegd van ‘zorg voor de medewerkers’ naar ‘balans

reserveringstermijnen te verminderen.

tussen de belangen van medewerker en organisatie’. Medewerkers

44

hebben daardoor meer verantwoordelijkheid gekregen voor de

Er traden 116 medewerkers in dienst, onder wie 44 examinatoren. Uit

prestaties van onze organisatie en hun eigen functioneren.

dienst gingen 78 medewerkers, onder wie 25 examinatoren. Bijna een

Het verslagjaar stond vooral in het teken van de de nieuwe CAO en de

derde verliet het CBR vanwege (pre)pensionering, 40 procent vond

verdere terugdringing van het ziekteverzuim.

een andere baan en voor 14 procent eindigde het contract.

Aantallen medewerkers 2003-2007

Verdeling tussen mannen en vrouwen 2003-2007

1.250

60%

1.000

48%

750

36%

500

Aantal medewerkers

24%

250

Aantal fte

12%

0

2007

2006

2005

2004

2003

0%

Man

Vrouw

2007

2006

2005

2004

2003


Vernieuwd examen

De verdeling tussen examinatoren en overige functies is al jaren vrij constant fifty-fifty. De verdeling tussen mannelijke en vrouwelijke medewerkers was tot en met 2005 constant, maar verschuift sindsdien langzaam naar een toename van het aantal vrouwen. De gemiddelde leeftijd van de CBR-medewerkers lag op 46,4 jaar. De komende jaren zal dat door de beperkte nieuwe instroom licht stijgen.

CAO Eind 2006 was de eenjarige CAO afgelopen zonder akkoord over een vervolg. Driekwart jaar later sloten de vakorganisaties met de nieuwe directie een principeakkoord voor een tweejarige CAO, dat verrassend snel tot stand kwam. Partijen werden het eens over onder meer een collectieve salarisverhoging van drie procent en kwamen verder overeen, dat werkgroepen in 2008 zullen adviseren over flexibilisering

45

Leeftijdverdeling 2003-2007 50

van de arbeidscapaciteit, de verlofregeling en het levensfasebeleid.

48

De leden namen het principeakkoord over.

46

Gemiddelde leeftijd totaal

44 42

Gemiddelde leeftijd examinatoren

40 38 36

Gemiddelde leeftijd overigen

34 32 30

2007

2006

2005

2004

2003

Ziekteverzuim

Ziekteverzuim 2003-2007 (in procenten) 6,2

Eind 2007 was ons ziekteverzuimcijfer licht gedaald, maar lag het nog

6,1

altijd anderhalf procentpunt boven het gemiddelde in werkend

6,0

Nederland. Uitgangspunt van de geplande verbeteringen was dat

5,9

mogelijkheden voor werkhervatting worden gezocht zodra er sprake is

5,8 5,7

van voldoende –maar nog niet volledig– herstel. De regie daarin komt

5,6

nadrukkelijk bij de leidinggevende te liggen. Onder het motto ‘Ziekte

5,5

overkomt je, verzuim is een keuze’ bereidde de organisatie zich met

5,4

hulp van een externe adviseur voor op trainingen voor de nieuwe Totaal ziekteverzuim

5,3 5,2

46

5,1 5,0

verzuimbegeleiding.

Arbeidsomstandigheden 2007

2006

2005

2004

2003

Defibrillator Elke week worden 300 Nederlanders buiten het ziekenhuis getroffen door een hartstilstand. Dat kan ook gebeuren in één van de bijna 60 vestigingen van het CBR, waar dagelijks duizenden mensen over de vloer komen. Om daarop afdoende voorbereid te zijn, besloot de directie tot aanschaf van defibrillatoren, waarmee een haperend hart weer op gang kan worden gebracht. Na grondige studie werd besloten in 2008 de drukst bezochte vestigingen –de regiokantoren en grote examencentra– van een defibrillator te voorzien.


Vernieuwd examen

E-monitor Om RSI zoveel mogelijk te voorkomen, vond bij de divisie Vorderingen een proef met ‘E-monitor’ plaats. Met dit digitale lesprogramma krijgt de gebruiker instructies voor de werkplek en het beeldschermwerk. De gebruiker kan daarna zelf aanpassingen aanbrengen. Na de proef ging bijna 80 procent van de deelnemers naar eigen zeggen bewuster met de werkhouding en de techniek om. Ruim 9 op de 10 deelnemers denkt in de toekomst bij klachten het eerst de werkplek aan te zullen passen. Door het succes van de proef zal het leerprogramma in 2008 voor de hele organisatie beschikbaar zijn. Intern onderzoek werkplek Alle personeelsfunctionarissen werden opgeleid voor het doen van werkplekonderzoek. Daardoor kan het CBR adequater optreden bij klachten. Alleen in uitzonderlijke situaties –vaak met een medische achtergrond– is nu nog externe hulp nodig.

47

Ondernemingsraad Krachtens de wet beschikt het CBR over een ondernemingsraad en

- instemmingsaanvraag bedrijfssluiting 18 mei 2007

over zogeheten onderdeelcommissies in de regio’s. De onderne-

- dienstautobeleid/nieuwe autoregeling

mingsraad en de directie brengen de medewerkers met communi-

- verzuimtraining aan leidinggevenden

qués op de hoogte van de belangrijkste onderwerpen uit hun overleg.

- vernieuwd rijexamen - capaciteitsproblemen/verplicht overwerken

In het verslagjaar 2007 vonden twaalf onderlinge en zes overleg-

- marktontwikkelingen

vergaderingen met de directie plaats.

- adviesaanvraag benoeming algemeen directeur a.i.

In mei vonden verkiezingen voor de nieuwe ondernemingsraad

- adviesaanvraag benoeming directeur productie

plaats.

- adviesaanvraag overhevelen RIS-deeltoets II naar de rijschool - adviesaanvraag inbesteden activiteiten en overname medewerkers

Buiten de gebruikelijke financiële overzichten en jaarverslagen

48

SEB

kwamen de volgende onderwerpen aan de orde:

- nieuw financieel en CRM-systeem

- pensioenen en CAO-overleg over pensioenen

- adviesaanvraag aanschaf automatische externe defibrillator

- levensloopregeling

- leeftijdsbewust personeelsbeleid

- instemmingsaanvraag ontwikkeling kweekvijver CDE-examinatoren

- puntenrijbewijs

- nieuw planningsysteem

- risicomanagement

- spelregels ziekteverzuim

- instemmingsaanvraag opleidingsjaarplan 2008

- strategie

- nota integriteitsbeleid

- gebouwenbeleid

- implementatie kaderwet ZBO’s

- examens reserveren via rijschool en internet - nieuw medisch systeem

De ondernemingsraad bestond in het verslagjaar uit zestien leden,

- nieuwe infrastructuur voor theorie-examens

afkomstig van het hoofdkantoor, de divisies BNOR, CCV en Vorderin-

- instemmingsaanvaag gegevensverzameling e-Monitor+

gen en de vijf regio’s.


Vernieuwd examen

49

Financiële resultaten en vooruitzichten Opbrengsten De opbrengsten zijn in het verslagjaar gestegen met 13 procent van

van het beroepsgoederen en -personenvervoer steeg met 20,8

€ 88 miljoen in 2006 tot afgerond € 100 miljoen in 2007, mede als

procent bovengemiddeld.

gevolg van het sterke economische herstel in Nederland. In 2007 is een stelselwijziging toegepast inzake de opbrengst-

De opbrengst van de Verklaringen van geschiktheid is in 2007

verantwoording van de Vorderingsprocedure, hetgeen resulteerde

gestegen met 12,6 procent, van € 8,9 miljoen in 2006 tot

in een additionele opbrengst van € 2,0 miljoen. Zonder deze stelsel-

€ 10,1 miljoen in 2007. Zowel het aantal aanvragen van electronische

wijziging zouden de opbrengsten met 10,8 procent zijn gestegen,

als papieren medische Verklaringen van geschiktheid nam toe.

van € 88 miljoen in 2006 tot € 98 miljoen in 2007. Bij de divisie Vorderingen bedraagt de opbrengst in 2007

50

De opbrengst uit de praktijkexamens is in 2007 gestegen met

€ 11,3 miljoen, 0,9 procent meer dan in 2006 (€ 11,2 miljoen).

9,3 procent tot € 49,4 miljoen (2006: € 45,2 miljoen). De tarieven zijn

De overige opbrengsten bedragen in 2007 € 2,6 miljoen tegenover

in 2007 met gemiddeld 1,9 procent gestegen. De volumestijging van

€ 2,3 miljoen in 2006.

de praktijkexamens in 2007 werd grotendeels veroorzaakt door de stijging van het praktijkexamen B van 391.000 afgenomen examens in

Als gevolg van de in 2007 toegepaste stelselwijziging inzake de

2006 tot 412.000 afgenomen examens in 2007 (+5,4 procent). De

opbrengstverantwoording van de Vorderingsprocedure (effect

overige categorieën praktijkexamens, inclusief de examens voor het

€ 2,0 miljoen), worden met ingang van dit boekjaar de kosten van

beroepsgoederen en -personenvervoer, lieten een volumestijging zien

deze procedure naar rato van de voortgang van de uitgevoerde

van 8,6 procent ten opzichte van 2006.

werkzaamheden als onderhanden werk verantwoord.

De opbrengst van de theorie-examens in 2007 bedraagt € 24,3 mil-

Kosten

joen en is daarmee 18,0 procent hoger dan het niveau 2006 (€ 20,6 miljoen). De stijging was niet alleen het gevolg van de hogere tarieven

De totale kosten zijn in het verslagjaar gestegen met € 13,0 miljoen

(+1,9 procent), maar ook van de hogere aantallen afgenomen

(+15,2 procent) tot € 98,8 miljoen.

motorexamens (+15,6 procent), B-examens (+7,6 procent) en

De personeelskosten zijn in 2007 met € 10,7 miljoen (+17,0 procent)

bromfietsexamens (+1,6 procent). De vraag naar de theorie-examens

gestegen, als gevolg van de hogere personele bezetting (+4,3


procent), de in 2007 van kracht geworden nieuwe CAO, hogere

Vernieuwd examen

De overige bedrijfskosten stegen in 2007 met € 2,2 miljoen (+10,6

(incidentele) pensioenlasten ten opzichte van 2006 (+ € 3,5 miljoen)

procent) tot € 22,9 miljoen. De in 2007 georganiseerde symposia in

alsmede de inzet van extra externe ICT-expertise in het kader van

het kader van het vernieuwde rijexamen B alsmede het 80-jarig

technologische projecten (+ € 2,9 miljoen).

jubileum van het CBR leidden tot hogere kosten voor communicatie.

De personele bezetting ultimo 2007 steeg ten opzichte van ultimo

Daarnaast namen de kosten van huisvesting, opleidingen en technolo-

2006 met 42 fte (+4,3 procent) tot 1.029 fte.

gische vernieuwing toe en waren er lagere incidentele baten.

Resultatenrekening (x € 1 miljoen)

2007

2006

%

Opbrengsten

99,8

88,3

+13,0

Kosten

+15,2

98,8

85,8

Bedrijfsresultaat

1,0

2,5

Resultaat deelneming

0,1

(0,1)

Financiële baten en lasten

0,4

0,3

Resultaat

1,5

2,7

(x € 1 miljoen)

2007

2006

%

Totaal eigen vermogen

21,6

20,1

+7,5

51

Eigen vermogen

( ) = negatief

Resultaat

Aantallen examens en Verklaringen van geschiktheid 2003-2007 x 1.000

Het resultaat over 2007 bedroeg € 1,5 miljoen (2006: € 2,7 miljoen), ofwel een daling van € 1,2 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Zowel

850

het verslagjaar 2007 als 2006 werd gekenmerkt door een aantal eenmalige bijzondere posten.

680

Afspraken met de vakorganisaties hebben geleid tot een incidentele pensioenlast van € 5,3 miljoen. De afspraken betroffen overeengeko-

510

men stortingen ad € 2,7 miljoen aan het indexatiefonds, alsmede aanvullende pensioenopbouw van medewerkers jonger dan 55 jaar ad per saldo € 2,6 miljoen. Ook in 2006 was er sprake van een incidentele pensioenlast, toen ad € 3,4 miljoen.

52

Geschoond van deze incidentele lasten bedroeg het resultaat over

Theorieexamens

340

Praktijkexamens

170


2007 € 6,8 miljoen tegenover € 6,1 miljoen in 2006, ofwel een stijging van € 0,7 miljoen.

0

2007

2006

2005

2004

2003

Eigen vermogen Investeringen Het eigen vermogen van de stichting CBR is ultimo 2007 door het gerealiseerde resultaat van € 1,5 miljoen toegenomen tot € 21,6 miljoen.

De investeringen in materiële vaste activa bedroegen in 2007 € 2,3 miljoen. Het volledige bedrag is geïnvesteerd in inventarissen en machines, vooral computerapparatuur en de vervanging van de telefooncentrale.


Treasury

Vernieuwd examen

Onze verwachting is daarom dat de totale vraag naar praktijkexamens (iets) onder het gerealiseerde niveau van 2007 zal blijven.

Het CBR neemt deel aan het ’Geïntegreerd Middelen Beheer‘.

Naar verwachting heeft het aantal Verklaringen van geschiktheid –na

Hiermee worden de saldi van de bankrekeningen van het CBR in

een forse groei in de laatste jaren– voorlopig het hoogste niveau

opdracht van het ministerie van Financiën dagelijks gesaldeerd

bereikt en zal in 2008 een lichte daling optreden. Desondanks blijven

afgeroomd. Het CBR ontvangt over het positieve saldo van de

de verwachte aantallen over de gehele linie in perspectief ten opzichte

rekening-courant een daggeldvergoeding gebaseerd op EONIA. De

van de laatste jaren substantieel.

rentevergoeding die het CBR hiervoor ontvangt is ultimo 2007 circa

In 2008 zal voorts veel tijd en geld worden geïnvesteerd in een aantal

3,5 procentpunt hoger dan de rentevergoeding van de banken.

projecten gericht op technologische vernieuwingen. Om minder

Het CBR heeft bij het ministerie van Financiën een rekening-

afhankelijk te zijn van extra te creëren (overwerk)capaciteit zal de

courantfaciliteit van € 5 miljoen tegen daggeldvergoeding (EONIA).

afname van de examens en Verklaringen van geschiktheid alsmede het op peil brengen van de technologische infrastructuur naar

Vooruitzichten voor 2008

verwachting gepaard gaan met een stijging van het aantal medewerkers in 2008.

Begin 2008 wordt het vernieuwde rijexamen B geïntroduceerd.

Voor 2008 wordt, bijzondere omstandigheden voorbehouden, een

Ervaringen uit het verleden leren dat de introductie van een nieuw

positief resultaat verwacht.

examen leidt tot een grilliger patroon in de vraag naar dit examen. In het najaar van 2008 wordt in opdracht van de minister van Verkeer en Waterstaat gestart met het afnemen van praktijkexamens voor de bromfiets en wordt de invoering van de Richtlijn Vakbekwaamheid bij de examens voor het beroepspersonenvervoer van kracht.

53

Jaarrekening 2007 Kerncijfers 2003-2007

2007

2006

2005

2004

2003

eigen vermogen (x € 1.000)

21.629

20.178

17.426

16.905

17.195

opbrengsten (x € 1.000)

99.824

88.340

89.859

84.176

80.537

resultaat (x € 1.000)

521

(305)

640

1.451*

2.752*

aantal afgenomen examens

1.426.807

1.309.183

1.272.673

1.274.838

1.276.041

aantal Verklaringen van geschiktheid

574.866

520.180

441.939

442.026

445.121

1.029

987

996

1.045

1.055

aantal werkzame personen ultimo jaar (in fte) * inclusief incidentele pensioenlasten

Balans per 31 december 2007 (x € 1.000) (na bestemming resultaat)

Activa

31-dec-07

31-dec-06

Vaste activa Materiële vaste activa

29.326

29.095

Financiële vaste activa

7.974

7.125

37.300

36.220

Vlottende activa Onderhanden werk

2.015

-

Vorderingen

8.214

9.258

Overlopende activa

1.079

1.064

12.346

7.275

Liquide middelen

Totaal activa

60.954

Passiva

54

23.654

31-dec-07

Eigen vermogen

21.629

Voorzieningen

2.615

17.597 53.817

31-dec-06 20.178 2.906

Kortlopende schulden Vooruit ontvangen inschrijfgelden

7.065

6.825

Crediteuren

2.303

1.142

Overige schulden

14.445

9.046

Overlopende passiva

12.897

13.720

( ) = negatief

36.710

30.733

Totaal passiva

60.954 53.817

Resultatenrekening 2007 (x € 1.000)

2007

2006

Opbrengsten

99.824

88.340

Personeelskosten

73.816

63.102

2.084

2.007

22.896

20.702

Afschrijving materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Kosten

Bedrijfsresultaat Interest en soortgelijke baten en lasten Resultaat deelneming

98.796 1.028

85.811 2.529

362

297

61

(74)

1.451

2.752

2007

2006

Resultaat

Kasstroomoverzicht (x € 1.000)

Resultaat

1.451

2.752

Bij: Afschrijvingen

2.084

2.007

3.535

4.759

(2.015)

-

Mutatie vlottende activa

1.029

(3.961)

Mutatie kortlopende schulden

5.977

(3.446)

Mutatie voorzieningen

(291)

(1.193)

Mutatie onderhanden werk

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringen in materiële vaste activa

8.235

(3.841)

(2.315)

(677)

(191)

87

Mutatie financiële vaste activa (incl. liquidatie deelnemingen) (658)

74

(3.164)

Mutatie financiële vaste activa (geldleningen)

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

(516)

Netto kasstroom 5.071 (4.357)

Stand liquide middelen begin

7.275

11.632

Stand liquide middelen eind

12.346

7.275

Mutatie liquide middelen 5.071 (4.357)

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

( ) = negatief

55

Waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen

Algemeen

Grondslagen voor waardering

Bij het opstellen van de jaarrekening zijn de bepalingen van Burgerlijk

Materiële vaste activa

Wetboek 2 titel 9 in aanmerking genomen. Tevens is rekening

De materiele vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschafwaarde,

gehouden met de bepalingen uit de overeenkomst tussen de Staat

onder aftrek van afschrijvingen. De afschrijvingen worden lineair

der Nederlanden en het CBR de dato 15 november 2001 (laatstelijk

berekend op basis van de economische levensduur, vanaf het

per december 2007 verlengd).

moment dat het actief in gebruik wordt genomen. Tenzij grond in erfpacht is verkregen, wordt op grond niet afgeschreven.

Indien van toepassing zijn de vergelijkende cijfers 2006 aangepast. De volgende afschrijvingspercentages zijn van toepassing:

Stelselwijziging

- gebouwen en terreinen:

2,5%

- kantoorinventaris:

10%-20%

Vorderingsprocedure

- computerapparatuur en netwerkfaciliteiten: 25%-33,33%

Gekoppeld aan de introductie van een nieuw workflow management-

- software:

20%-33,33%

systeem bij de divisie Vorderingen vindt met ingang van het boekjaar 2007 de verantwoording van de opbrengst van de Vorderingsproce-

Financiële vaste activa

dure plaats op basis van de ‘percentage of completion-methodiek’. De opbrengst wordt verantwoord naar rato van de verrichte prestaties bij

Deelnemingen

de uitvoering van de aan deze procedure bestede werkzaamheden. In

De deelnemingen worden gewaardeerd tegen netto vermogens-

de balans wordt hiertoe de post ‘onderhanden werk’ opgenomen,

waarde.

waarbij wijzigingen in de voorraad dossiers met betrekking tot de Vorderingsprocedure worden vastgelegd. Het effect van deze wijziging

Onderhanden werk

op het resultaat en het vermogen in 2007 bedraagt € 2,0 miljoen. Tot

Het onderhanden werk omvat de verrichte prestaties bij de uitvoering

en met het boekjaar 2006 vond de verantwoording van de opbrengst

van de Vorderingsprocedure, dat naar rato van de uitgevoerde

van de Vorderingsprocedure volledig plaats op het moment dat de

werkzaamheden voor de aan deze procedure bestede kosten wordt

dossiers waren afgehandeld.

verantwoord.

Deelnemingen

Debiteuren De debiteuren worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder

Het CBR heeft een 100% belang in NEA Beheer B.V. te Rijswijk en

aftrek van een voorziening voor oninbaarheid.

haar deelnemingen, te weten: - TSM Holding B.V. in liquidatie, Rijswijk, 100%

Voorzieningen

- TSM Consulting v.o.f. in liquidatie, Rijswijk, 70%

56

- Simulator Expertise Centrum B.V. in liquidatie, Rijswijk, 100%

- Jubileumuitkeringen

De deelnemingen TSM Holding B.V. en TSM Consulting v.o.f. zijn in

Deze voorziening wordt aangehouden voor toekomstig uit te betalen

januari 2008 geliquideerd.

jubileumuitkeringen. Bij de bepaling van de voorziening is uitgegaan

De deelneming Simulator Expertise Centrum B.V. is in februari 2008

van de contante waarde van de berekende verplichting voor uit te

geliquideerd.

betalen jubileumuitkeringen.

Vanwege het geringe financiële belang van de deelnemingen heeft

- Groot onderhoud

geen consolidatie plaatsgevonden.

Ter egalisatie van de kosten van groot onderhoud is een voorziening gevormd. De jaarlijkse dotaties aan deze voorziening voor groot onderhoud aan de panden zijn gebaseerd op de opgestelde onderhoudsplannen voor de panden. - Herstructurering organisatie Dit betreft een voorziening voor de te maken kosten uit hoofde van de aanpassing van de organisatie.

- Pensioenen De pensioenvoorziening en de pensioenlasten worden actuarieel berekend op basis van het pensioenreglement en de financieringsovereenkomst met de pensioenverzekeraar. Dit gebeurt op basis van met name het verwachte verloop in het betreffende boekjaar van de contante waarde van de pensioenaanspraken en de fondsbeleggingen. Voor de bepaling van de contante waarde van de pensioenverplichting wordt de Projected Unit Credit Method toegepast. Daarnaast wordt rekening gehouden met de amortisatie van het transitieverschil in verband met de aanpassing van RJ 271 vanaf 2005 (€ 2,5 miljoen per jaar) en het eventueel aan het betreffende boekjaar toe te rekenen deel van de nog niet in de winsten verliesrekening verwerkte cumulatieve actuariële resultaten. Voor de verwerking van de actuariële resultaten wordt de corridor-methode toegepast. Deze methode houdt in dat de cumulatieve actuariële resultaten die het hoogste bedrag vormen van 10% van de contante waarde van de pensioenaanspraken en 10% van de reële waarde van de fondsbeleggingen te boven gaan, worden verwerkt ten laste van het resultaat gedurende de verwachte gemiddelde resterende diensttijd van de actieve deelnemers. - Overige activa en passiva Alle overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

Grondslagen voor resultaatbepaling Algemeen Kosten en opbrengsten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Opbrengsten Opbrengst examens wordt verantwoord in het boekjaar waarin de examens zijn afgenomen. Opbrengst Verklaringen van geschiktheid wordt verantwoord in het boekjaar waarin de verklaringen zijn verstrekt. Opbrengst Vorderingen Bij de verantwoording van de opbrengst Vorderingen wordt rekening gehouden met de voortgang van de werkzaamheden (mutatie onderhanden werk). Belastingen De stichting is niet belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting.

57

Toelichting behorende tot de jaarrekening

Algemeen Alle bedragen die in de toelichting zijn opgenomen zijn in duizenden euro’s, tenzij anders is aangegeven.

Vaste activa Materiële vaste activa

Gebouwen

Inventarissen

en terreinen

en machines

Totaal

Balans per 1 januari 2007 Aanschafwaarde

34.289

14.765

49.054

Cumulatieve afschrijvingen

(8.161)

(11.798)

(19.959)

Boekwaarde

26.128

2.967

29.095

Investeringen

-

2.315

2.315

Afschrijvingen

(740)

(1.344)

(2.084)

971

231

Mutaties in de boekwaarde

Totaal mutatie

(740)

Balans per 31 december 2007 Aanschafwaarde

34.289

17.080

51.369

Cumulatieve afschrijvingen

(8.901)

(13.142)

(22.043)

3.938

29.326

Boekwaarde

Gebouwen en terreinen De grond van het regiokantoor in Amsterdam is in 1995 voor € 1,9 miljoen in erfpacht verkregen voor een periode van 50 jaar. Ieder jaar wordt daarop 2% afgeschreven. De grond van de examenlocatie in Utrecht is in 2002 voor € 1,1 miljoen in erfpacht verkregen voor een periode van 43 jaar. Ieder jaar wordt daarop 2,3% afgeschreven.

58

( ) = negatief

25.388

Financiële vaste activa Deelnemingen Balans per 1 januari Bij/af: resultaat deelnemingen

2007

2006

1.466

1.540

658

(74)

Balans per 31 december

2.124

1.466

Het resultaat deelnemingen 2007 is met name het gevolg van de kwijtschelding van nog openstaande vorderingen van het CBR op de deelnemingen die oninbaar waren. Teneinde een volledig beeld van de deelnemingen te krijgen dient eveneens de post deelnemingen onder de overige schulden in ogenschouw genomen te worden. Per saldo bedraagt de netto positie in deelnemingen van het CBR ultimo 2007 € 65.000.

Geldleningen U/G

Balans per 1 januari Aflossingen Verstrekkingen

2007

2006

5.659

5.746

(1.696)

(1.829)

1.887

1.742


5.850

5.659

Totaal financiële vaste activa

7.974

7.125

De geldleningen zijn verstrekt aan leasemaatschappijen voor de financiering van het wagenpark; deze leningen zijn niet rentedragend. De looptijd van de leningen is gekoppeld aan de economische levensduur van de auto’s, die gemiddeld op circa 4 jaar is gesteld.

59

Vlottende activa Onderhanden werk Onderhanden werk

2007

2006

2.015

-

2.015

-

( ) = negatief

Vorderingen Stichting Toeslagfonds CBR Stichting Pensioenfonds CBR Debiteuren Omzetbelasting Deelnemingen Overige vorderingen

2007

2006

5.932

3.501

950

-

1.054

1.121

-

2.041

-

1.449

278

1.146

8.214

9.258

De vordering op Stichting Toeslagfonds CBR heeft enerzijds betrekking op door het CBR namens dit fonds voorgeschoten betalingen in het kader van de uitvoering van de overgangs- en garantieregeling als verleende toeslagen op ingegane prepensioenuitkeringen. Daarnaast heeft de Stichting Toeslagfonds CBR € 3,5 miljoen beschikbaar gesteld aan het CBR als een bijdrage voor de oplossing van de pensioenproblematiek van de medewerkers jonger dan 55 jaar die door de CAO-partijen is overeengekomen. De vordering op Stichting Pensioenfonds CBR betreft een voordelig saldo van betaalde prolongatienota’s pensioenen en ontvangen premienota’s pensioenen.

Overlopende activa

540

Huisvestingskosten

166

137

Overige kosten

373

606

1.079

1.064

Onder de vlottende activa zijn geen vorderingen opgenomen met een looptijd langer dan 1 jaar.

2006

Computerkosten

60

2007

321

Liquide middelen

2007

Rekening-courant ministerie van Financiën en banken

12.332

Kas

2006 7.260

14

15

12.346

7.275

Eigen vermogen

2007

2006

Balans per 1 januari

20.178

17.426

1.451

2.752

CBR neemt deel aan het ‘Geïntegreerd Middelen Beheer’ van het ministerie van Financiën. Hiervoor is een separate rekening-courant geopend tussen het ministerie van Financiën en het CBR waarlangs nagenoeg alle financiële transacties van het CBR worden afgeroomd. De rentevergoeding die het CBR hiervoor ontvangt is gebaseerd op daggeldvergoeding (EONIA) en is hoger dan de rentevergoeding van zijn commerciële banken. Ultimo 2007 bedroeg de daggeldvergoeding ten aanzien van het ‘Geïntegreerd Middelen Beheer’ 3,92%. De liquide middelen staan ter vrije beschikking van het CBR. Het CBR heeft bij het ministerie van Financiën een rekeningcourantfaciliteit van € 5 miljoen tegen daggeldvergoeding (EONIA). Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft zich hiervoor tegenover het ministerie van Financiën garant verklaard, via een convenant dat door partijen met inachtneming van een termijn van 6 maanden kan worden opgezegd.

Bij: resultaat


21.629

20.178

61

Voorzieningen Het verloop van de voorzieningen gedurende het boekjaar 2007:

Balans per

01-jan-07

Dotatie

Onttrekking

Balans per

31-dec-07

Jubileumuitkeringen

1.603

-

(182)

1.421

Groot onderhoud

1.030

350

(336)

1.044

273

-

(123)

150

Pensioenen

-

-

-

-

2.906

350

(641)

2.615

Herstructurering organisatie

De voorzieningen hebben over het algemeen een langlopend karakter. ( ) = negatief

Pensioenvoorziening De samenstelling van de pensioenvoorziening:

2007

2006

Contante waarde pensioenverplichtingen

185.344

175.687

Af: reële waarde beleggingen

208.676

202.357

(23.332)

(26.670)

(18.150)

(20.637)

(Overschot) Af: niet in aanmerking genomen transitieverschil,

waarover wordt afgeschreven

Bij: niet afgeschreven actuariële winsten;

10% corridor

Bij: limitering actief post

11.389

15.383

30.093

31.924

-

-

2007

2006

Netto passiefpost

De voornaamste actuariële grondslagen zijn: Disconteringsvoet

5,4%

4,5%

Verwacht rendement op beleggingen

6,1%

5,6%

Toekomstige salarisstijgingen

3,0%

3,0%

Toekomstige sociale lastenstijgingen

2,0%

2,0%

2007

2006

7.065

6.825

Kortlopende schulden Vooruit ontvangen inschrijfgelden Vooruit ontvangen inschrijfgelden De post vooruit ontvangen inschrijfgelden betreft alle examengelden waarvan de examens nog niet zijn afgenomen, evenals het saldo dat

62

de rijscholen aanhouden bij het CBR ter dekking van gereserveerde examens.

( ) = negatief

Overige schulden Stichting Pensioenfonds CBR inzake verruiming

2007

2006

pensioenen medewerkers 55-

6.063

Belastingen en sociale premies

4.445

3.931

Deelnemingen

2.059

2.900

Stichting Pensioenfonds CBR Overige schulden

- 1.878

-

242 1.973

14.445

9.046

2007

2005

Lopende verplichting divisie Vorderingen

9.664

9.861

Nog te betalen kosten

3.233

3.859

12.897

13.720

De post ‘Stichting Pensioenfonds CBR inzake verruiming pensioenen medewerkers 55-‘ betreft door de Stichting Pensioenfonds CBR in rekening gebrachte kosten inzake de verruiming van de pensioenen van medewerkers jonger dan 55 jaar ten gevolge van het CAOaccoord dat hierover met de vakbonden is gesloten. De schuld aan Stichting Pensioenfonds CBR in 2006 betreft een nadelig saldo van betaalde prolongatienota’s pensioenen en ontvangen premienota’s pensioenen.

Overlopende passiva

De lopende verplichting divisie Vorderingen betreft de kosten samenhangend met de geopende dossiers EMA’s en onderzoeken die nog afgewikkeld dienen te worden.

63

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Huur- en leaseverplichtingen

Korter dan

Langer dan

Totaal per

Bedragen (x € 1.000)

1 jaar

1 jaar

31-dec-07

Huur gebouwen

2.134

3.979

6.113

Leasecontracten dienstauto’s

2.002

3.615

5.617

207

604

811

4.343

8.198

12.541

Telecommunicatie, computerhard- en software en onderhoud

Garantieverplichtingen Er is een bankgarantie afgegeven voor een bedrag van € 13.889. Financiële risico’s Renterisico voor uitstaande liquide middelen wordt niet gehedged. Inherent aan de aard van de uitgeoefende activiteiten loopt de stichting kredietrisico. Dit risico heeft betrekking op het verlies dat kan ontstaan wanneer een rijschool failliet gaat. Het risico wordt beperkt door de veelheid aan rijscholen waar de stichting mee te maken heeft, alsmede door de beperkte reserveringsmogelijkheden die rijscholen geboden worden als zij over onvoldoende dekking beschikken in hun rekening-courantverhouding met de stichting. Pensioenen Toegezegde pensioenaanspraken zijn via een herverzekeringsgarantiecontract ondergebracht bij een verzekeringsmaatschappij. Dit contract loopt 31 december 2010 af. Zolang dit contract niet voortijdig wordt beëindigd en de pensioenaanspraken niet worden overgedragen, kent de stichting geen verplichting tot extra financiële stortingen als de dekkingsgraad tussen verplichtingen en bezittingen tekort schiet. Overige verplichtingen

64

De stichting is niet zodanig als eisende of verwerende partij in claims betrokken, dat de financiële positie hierdoor aanmerkelijk zou kunnen worden beïnvloed.

Opbrengsten

2007

2006

Praktijkexamens

49.401

45.196 20.634

Theorie-examens

24.328


10.083

8.951

Vorderingsprocedure

11.342

11.234

Overige opbrengsten

2.655

2.325

Netto opbrengsten Wijziging onderhanden werk

97.809

88.340

2.015

-

99.824

88.340

Personeelskosten

2007

2006

Lonen en salarissen

50.507

46.768

Sociale lasten

5.774

Pensioenen

5.161

13.894

10.392

3.641

781

73.816

63.102

Specificatie van de pensioenen

2007

2006

Pensioenlasten

6.095

4.516

Amortisatie van het transitieverschil volgens RJ 271

2.486

2.486

Incidentele pensioenlasten

5.313

3.390

Overige personeelskosten

13.894

10.392

Bij de stichting is sprake van een toegezegde pensioenregeling. Dit

De (reguliere) pensioenlasten zijn in 2007 met € 1,6 mln gestegen ten

heeft tot gevolg dat er jaarlijks een actuariële berekening wordt

opzichte van 2006. Deze stijging wordt met name veroorzaakt door de

vervaardigd van de pensioenaanspraken.

afwikkeling van de uitkeringen in het kader van het Fischer-arrest,

Tegenover deze actuarieel berekende waarde van de pensioenaan-

alsmede door de verhoging van het jaarlijkse opbouwpercentage

spraken wordt de reële waarde van de fondsbeleggingen afgezet.

pensioenen met 0,15%-punt.

Bij de mutatie van laatstgenoemde post is tevens uitgegaan van de in 2005 vervaardigde berekeningen, waarbij de contante waarde van de

De incidentele pensioenlasten 2007 ad € 5,3 mln zijn veroorzaakt

pensioenverplichtingen (ondergebracht bij de pensioenverzekeraar)

door gemaakte afspraken met de vakorganisaties inzake extra

€ 25,6 miljoen hoger bleek te zijn dan het saldo van de beschikbare

stortingen in het indexatiedepot (€ 2,7 mln) en de verruiming van

middelen (fondsbeleggingen).

de pensioenregeling (€ 2,6 mln) van medewerkers jonger dan 55 jaar

In 2005 heeft de stichting besloten om dit transitieverschil niet in één

die op 1 januari 2006 reeds in dienst waren.

keer ten laste van het eigen vermogen te brengen, maar ten laste te brengen van de resultatenrekening gedurende een periode van 10,3 jaar (resterende gemiddelde diensttijd van de werknemers). De jaarlijkse extra pensioenlast die als gevolg van dit besluit is ontstaan bedraagt € 2,5 miljoen.

65

Aantal werkzame personen Per einde van het boekjaar bedraagt de personele bezetting (in fte’s):

2007

Directie Examinatoren / administratie / staf

2006

3,0

2,0

1.025,7

985,4

1.028,7

987,4

Beloning directie en de Raad van toezicht

Ingevolge de relevante wettelijke bepalingen (Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens alsmede BW titel 9) wordt de beloning van de directie, de Raad van toezicht alsmede overige functionarissen vermeld. Onder beloning zijn de volgende componenten opgenomen: salaris, sociale verzekeringen, pensioenen, het privégebruik van de dienstauto alsmede eventuele uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband. De beloning van de algemeen directeur a.i. is gebaseerd op gedeclareerde nota’s inzake daadwerkelijk bestede dagen.

Directie

€ 903.000

Algemeen directeur a.i. (vanaf 16 augustus 2007)

Algemeen directeur

€ 216.000

Financieel directeur

€ 275.000

€ 182.000

€ 91.000

Productie directeur (benoemd per 1 mei 2007)

(2006: € 271.000) (2006: € 207.000)

De onder beloning begrepen pensioencomponent bedraagt voor de algemeen directeur € 73.000 (2006: € 51.000), voor de financieel directeur € 91.000 (2006: € 37.000) en voor de productie directeur € 32.000. De toename van de pensioenlasten is voornamelijk veroorzaakt door de in 2007 afgesloten CAO. De onder beloning begrepen uitkering in verband met beëindiging van het dienstverband bedraagt voor de algemeen directeur € 564.000.

66

Raad van toezicht (in totaal) Overige functionarissen Medewerker ICT

€ 291.000

Examinator

€ 208.000

Hoofd regio

€ 188.000

Hoofd divisie

€ 181.000

De onder beloning begrepen pensioencomponent bedraagt voor de medewerker ICT € 41.000, voor de examinator € 18.000, voor het hoofd regio € 70.000 en voor het hoofd divisie € 81.000. De onder beloning begrepen uitkering in verband met beëindiging van het dienstverband bedraagt voor de medewerker ICT € 173.000 en voor de examinator € 130.000.

(2006: € 85.000)

Afschrijving materiële activa Afschrijving gebouwen en terreinen Afschrijving inventarissen en machines

2007

2006

740

753

1.344

1.254

2.084

2.007

2007

2006

Overige bedrijfskosten Huisvestingskosten

5.065

4.511

Kantoorkosten

1.973

2.173

Computerkosten

1.688

1.792

Auto-, reis- en verblijfkosten

4.909

4.836

Communicatie

1.082

Werkzaamheden door derden

5.718

Technologische vernieuwing Overige bedrijfskosten

283 5.610

707

549

1.754

948

Resultaat deelneming NEA Beheer B.V. en haar deelnemingen Af: oninbare vorderingen CBR op deelnemingen

22.896

20.702

2007

2006

658

(74)

(597)

-

61

(74)

Het resultaat deelnemingen 2007 is met name het gevolg van de kwijtschelding van nog openstaande vorderingen van het CBR op de deelnemingen die oninbaar waren.

Directie,

Raad van toezicht,



Overige gegevens

C. Anker (algemeen directeur a.i.)

E.A. van Amerongen (voorzitter)

A. Belt (productie directeur)

drs. P.W. Doop (vice-voorziter)

R.A. van Walree (financieel directeur)

drs. M.C. van der Harst

mr. F.A.M. van den Heuvel

drs. W. de Lange

mevrouw drs. J.M. de Vries

Statutaire regeling betreffende resultaatbestemming Over de wijze van resultaatbestemming staat in de statuten niets nader aangegeven. Voorstel resultaatbestemming Vooruitlopend op de vaststelling van de jaarrekening 2007 door de Raad van toezicht is het resultaat over 2007 aan het eigen vermogen toegevoegd. ( ) = negatief

67

Accountantsverklaring Aan de bestuurder van de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheids

Verantwoordelijkheid van de accountant

bewijzen

Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle

Verklaring betreffende de jaarrekening

verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnor-

Wij hebben de jaarrekening 2007 van de Stichting Centraal Bureau

men en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te

Rijvaardigheidsbewijzen te Rijswijk bestaande uit de balans per 31

voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de

december 2007 en de resultatenrekening over 2007 met de toelich-

jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

ting gecontroleerd. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging

68

Verantwoordelijkheid van het bestuur

van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de

Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van

jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is

de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer

afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant,

te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in

waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen

overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur dient daarbij

van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoorde-

tevens de overeenkomst tussen de Staat der Nederlanden en de

ling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en

Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen d.d. 15 november

getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat

2001 na te leven.

relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde

Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen,

keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de

invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem

gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben

relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarreke-

een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersings-

ning van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen

systeem van de stichting. Tevens omvat een controle onder meer een

van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen

evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen

en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslag-

voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen

geving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstan-

die het bestuur van de stichting heeft gemaakt, alsmede een evaluatie

digheden redelijk zijn.

van het algehele beeld van de jaarrekening. Voorts hebben wij het


controleprotocol d.d. 20 juni 2003 van het Ministerie van Verkeer en

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften

Waterstaat inzake de controle op de verantwoording van de publieke

en/of voorschriften van regelgevende instanties

Vernieuwd examen

taakuitoefening door de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen bij onze controle in acht genomen.

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie

beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel

voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

2:391 lid 4 BW.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de

Den Haag, 17 april 2008

grootte en de samenstelling van het vermogen van de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen per 31 december 2007 en van het resultaat over 2007 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2

Ernst & Young Accountants

BW. Voorts hebben wij vastgesteld dat is voldaan aan de verplichtingen die zijn opgenomen in de overeenkomst tussen de Staat der

w.g.

Nederlanden en de Stichting Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen van 15 november 2001 inzake de publieke taakuitoefening.

drs. M.E. Westerhout – van Kimmenade RA MGA

69

Beoordelen in aantallen Te

land

A Theorie

Praktijk AVD

Eerste examen

Herexamen

Totaal

Praktijk AVB

Eerste examen

Herexamen

Totaal

B Theorie

Aantal afgenomen

2007 Aantal Slagings- voldoende percentage

Aantal afgenomen

2006 Aantal Slagingsvoldoende percentage

48.663

28.132

57,8

42.101

23.171

55,0

25.797

18.735

72,6

21.994

16.109

73,2

8.820

6.271

71,1

7.993

5.647

70,7

34.617

25.006

72,2

29.987

21.756

72,6

28.116

24.292

86,4

24.776

21.138

85,3

4.371

3.606

82,5

3.932

3.192

81,2

32.487

27.898

85,9

28.708

24.330

84,8

462.059

226.360

49,0

429.297

206.731

48,2

16.213

19.772

8.814

5.651

64,1

9.369

5.978

63,8

Praktijk

RIS-toetsen 2 en 3

RIS praktijkexamen

Eerste examen

Herexamen

Totaal

3.799

2.279

60,0

4.119

2.407

58,4

12.613

7.930

62,9

13.488

8.385

62,2

200.117

94.770

47,4

188.193

90.702

48,2

Praktijkexamens RIS + traditioneel

Eerste examen

Herexamen

184.716

85.962

46,5

178.590

83.292

46,6

Totaal

384.833

180.732

47,0

366.783

173.994

47,4

27.629

19.886

72,0

24.025

17.258

71,8

7.845

5.669

72,3

6.864

4.986

72,6

35.474

25.555

72,0

30.889

22.244

72,0

80.561

75.131

109.192

57.775

52,9

107.422

52.398

48,8

105.930

73.578

69,5

87.703

59.618

68,0

14.207

9.062

63,8

15.775

11.241

71,3

BE Praktijk

Eerste examen

Herexamen

Totaal

Tussentijdse toets A-B-BE Bromfiets Theorie Vervoer en logistiek

70

Theorie, incl. taxi

Taxi Theorie

Praktijk

Eerste examen

9.040

5.539

61,3

10.726

7.126

66,4

Herexamen

3.592

2.171

60,4

4.743

3.122

65,8

Totaal

12.632

7.710

61,0

15.469

10.248

66,2

C Praktijk

Eerste examen

9.764

6.016

61,6

7.154

4.644

Herexamen

4.912

3.018

61,4

3.542

2.242

64,9 63,3

Totaal

14.676

9.034

61,6

10.696

6.886

64,4

1.744

1.061

60,8

1.133

733

64,7

905

500

55,2

536

329

61,4

2.649

1.561

58,9

1.669

1.062

63,6

D Praktijk

Eerste examen

Herexamen

Totaal

VRP1, CE, DE Praktijk

Eerste examen

6.864

4.537

66,1

5.835

4.019

68,9

Herexamen

2.883

1.816

63,0

2.456

1.618

65,9

Totaal

9.747

6.353

65,2

8.291

5.637

68,0

Overige praktijk

Eerste examen

Herexamen

2.548

2.115

83,0

2.107

1.751

210

150

71,4

205

148

72,2

Totaal

2.758

2.265

82,1

2.312

1.899

82,1

Nader onderzoek

26.792

13.500

50,4

24.480

12.757

52,1

822

436

9.286

7.432

80,0

4.326

2.806

64,9

Tussentijdse toets

83,1

Te water Binnenvaart Theorie

In de lucht Luchtvaart Theorie

Beroepsvliegers

6.093

niet beschikbaar

4.866

niet beschikbaar

Privévliegers

3.042

niet beschikbaar

3.135

niet beschikbaar

Niet afgenomen theorie-examens totaal2

21.225

Theorie-examens totaal

765.490

Niet afgenomen praktijkexamens totaal Praktijkexamens totaal (incl. toetsen) Totaal alle examens (incl. toetsen)

7.056

6.462 685.312

9.248

661.317

623.871

1.426.807

1.309.183

Overige kerncijfers Verklaringen van geschiktheid Beoordelingen Eigen verklaringen klein vaarbewijs

2007 574.866

2006 520.180

1.127

1.052

16.587

14.941

4.497

3.959

Vorderingsprocedure: onderzoeken

7.652

7.720

Vorderingsprocedure: EMA-cursussen

8.921

9.321

Rijtests Afgegeven vaarbewijzen

Totale omzet (in miljoen euro’s)

99,8

88,3

Aantal medewerkers nominaal (op fulltime basis)

1.028,7

987,4

Aantal actieve rijscholen3

5.264

5.237

Aantal nieuw ingeschreven rijscholen

474

404

Aantal uitgeschreven rijscholen

441

357

1

VRP = Vakrijproef

2

Aangevraagde en betaalde examens die niet zijn afgenomen, bijvoorbeeld wegens verzuim.

3

Peildatum: tweede kwartaal 2006 en 2007.

71

72

Stichting CBR Sir Winston Churchilllaan 297 Postbus 5301 2280 HH Rijswijk Telefoon (070) 372 05 00 Eindredactie en vormgeving Afdeling Communicatie

www.cbr.nl

Jaarverslag Vernieuwd rijexamen. Te land, te water, in de lucht

Recommend Documents