2015 JAARVERSLAG
Love this museum. Very moving. Shows the power of photography to humanize the stranger. - REACTIE GASTENBOEK -
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
2
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
XXXX
3
I N LE I DI N G
2015 was een bijzonder jaar Op de dag dat het Nederlands Fotomuseum het grote Ed van der Elsken-restauratieproject lanceerde in de residentie van de Nederlandse ambassadeur in Parijs, werden enkele tientallen Franse burgers door terroristen doodgeschoten. Ineens kwam de echte wereld heel dichtbij.
© Team Peter Stigter, Modeshow Mattijs van Bergen | Photo to Fashion, 2015
2015 was ook het jaar dat journaliste Fidan Ekiz gastcurator was voor een presentatie van het Nederlands Fotomuseum in het De Wereld Draait Door Pop-Up Museum. Zij maakte een spannende selectie, met werk van onder meer Mieke Van de Voort en Ad van Denderen. Het was het jaar dat het museum het complete oeuvre van de Rotterdamse fotograaf Hajo Piebenga verwierf, die tientallen jaren de Rotterdamse film- en jazzscene fotografeerde en waarschijnlijk de laatste foto van jazztrompettist Chet Baker maakte. Zijn werk was ook te zien in de zeer succesvolle tentoonstelling Rotterdam in the Picture. Curator Frits Gierstberg stelde in 2015 de tentoonstelling Faces | Europese portretfotografie sinds 1990 samen, die haar première beleefde in het Paleis voor Schone Kunsten BOZAR. Vervolgens was deze tentoonstelling in de zomer te zien in het Nederlands Fotomuseum, waarna deze doorreisde naar het Fotografiemuseum in Thessaloniki. 2015 was het jaar waarin het Europese project Daguerreobase werd afgerond, dat het Nederlands Fotomuseum in 2013 samen met FOMU Antwerpen initieerde. Nu zijn bijna 15.000
daguerreotypieën en 9.000 pagina’s literatuur over dit vroegste fotografische procedé in een database ingevoerd. Het materiaal is afkomstig uit zeventien Europese landen. Historici, wetenschappers en een groot publiek dat in genealogie is geïnteresseerd, kunnen hiermee een rijke bron raadplegen die veel zegt over het leven in het midden van de negentiende eeuw. In 2015 werd het thema ZWART/WIT, dat het museum met een extra bijdrage van de Wertheimer Stichting kon realiseren, op grootse wijze afgerond met een tentoonstelling over de Amerikaanse modefotograaf Horst P. Horst en een tentoonstelling van modeontwerper Mattijs van Bergen die zich liet inspireren door iconische foto’s uit de collectie van het museum. 2015 was ook het jaar van mooie samenwerkingen. Het museum dankt haar sponsoren, ambassadeurs en vrienden voor hun steun en betrokkenheid. In dit jaarverslag hebben we drie van onze partners uitgelicht. Er gebeurde nog veel meer in 2015; dit jaarverslag biedt u een mooie impressie.
Ruud Visschedijk Directeur Nederlands Fotomuseum
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
4
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
I NTE RV I E W
5
H I G H LI G HT S TE NTOO NS T E L L I N G E N
Wendeline Thole
© Fred Ernst
© Jan Adriaans en Job Janssen
SE N IO R A DV IS O R A R T & DE S I G N – CO RP O R AT E C I T IZE NSH IP, N N G ROUP.
Zo organiseerde NN samen met het museum een Portfoliodag, waarbij bekende fotografen als Adrienne van Eekelen, Ringel Goslinga, Lucia Nimcova, Otto Snoek, Ellie Uyttenbroek & Ari Versluis en Hans Wilschut het werk van jonge fotografen bekeken en van advies voorzagen.
Wendeline: ‘Wat ik ontzettend waardeer in onze samenwerking is de gelijkwaardigheid. Ik zie onze samenwerking als een voorbeeld van goed partnership. De wederzijdse betrokkenheid heeft beide instellingen veel opgeleverd, we hebben klanten en publiek succesvol bereikt en jonge mensen kunnen inspireren.’ Met de twee prachtige presentaties, de internationale tentoonstelling Faces en Rotterdam in the Picture hebben we het Nederlandse publiek verleid met de kracht en de schoonheid van fotografie. Het Nationale-Nederlanden Café is naast een prettige overleglocatie ook een centrale plek om werk uit het museum te etaleren. De koppeling met cultuur en in het bijzonder fotografie, leent zich bijzonder goed voor het overbrengen van emoties en boodschappen. Dit sluit naadloos aan bij de doelstelling die NN heeft om via kunst verbinding te zoeken en te inspireren.
ROTTERDAM IN THE PICTURE
175 JAAR FOTOGRAFIE IN ROTTERDAM 24.JAN_17.MEI.2015
Stoer, brutaal, dynamisch, modern: Rotterdam is niet bang! Rotterdam in de Picture gaf een overzicht van 175 jaar Rotterdam en de fotografie die er gemaakt is, sinds het medium bestaat. Het toonde een stad die altijd in ontwikkeling is. Hoogbouw, ruimte, water en wind bepalen de sfeer in deze multiculturele, internationale stad die ernaar verlangt een metropool te zijn. Het beeld van de stad en de stad als beeld kwamen hier samen in befaamde fotografische hoogtepunten en onbekend materiaal.
© Fred Ernst
Sinds vier jaar is Wendeline verantwoordelijk voor de bedrijfscollectie van de NN Group (NN). Ik heb met haar afgesproken in het Nationale-Nederlanden Café, dat is gevestigd in het 151 meter hoge Delftse Poortgebouw in Rotterdam. Tijdens een aantal inspirerende ontmoetingen bespraken we hier de contouren van een samenwerking die mooi aansluit bij de missie van beide instellingen. Wendeline: ‘Ik kijk daar met veel genoegen op terug. Onze samenwerking richt zich op het investeren in jong talent, het overdragen van kennis, het opzoeken van ‘makers’ en het helpen van creatieve ondernemers met de hulp van de expertise die NN in huis heeft.’
In het kader van Rotterdam in the Picture werd een Instagramwedstrijd georganiseerd, waarbij duizenden foto’s door amateur en professionele fotografen werden ingestuurd. Ook voor NN Investment Partners (tevens onderdeel van de NN Group) bleek het museum een perfecte locatie te zijn om samen met de Nederlandse acteur en fotograaf Thom Hoffman een bijzonder ontvangst te organiseren.
© Fred Ernst
De samenwerking met Nationale-Nederlanden (onderdeel van NN Group) begon in Den Haag, waar sterke zwartwitfotografie en typische Nederlandse beelden uit de collectie van het museum werden ingezet voor de herinrichting van de kantoorruimtes. Wendeline: ‘Ik was onder de indruk van de enorme collectie en de hoeveelheid aan sterk beeld.’
© Fred Ernst
door Lobke Broos
AANTAL BEZOEKERS
44.019
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
16
‘FOTO’S TONEN EEN STAD MET LEF’ Algemeen Dagblad, 22 januari 2015 ‘WOW: 175-JARIGE BLIK OP RAZENDSNEL ROTTERDAM’ Metro, 22 januari 2015 ‘SSSTTT, HIER WORDT HARD GEWERKT’ NRC handelsblad, 23 januari 2015
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
6
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
7
EUROPESE PORTRETFOTOGRAFIE SINDS 1990 30.MEI_23.AUG.2015
Deze zomer bracht het Nederlands Fotomuseum werk van 32 fotografen en beeldend kunstenaars bij elkaar, die in de afgelopen decennia bepalend zijn geweest voor de vernieuwing in de Europese portretfotografie. Naast grote namen als Anton Corbijn, Rineke Dijkstra, Boris Mikailov, Thomas Ruff, Juergen Teller en Stephan Vanfleteren, maakten ook minder bekende – maar invloedrijke – fotografen deel uit van de selectie. De tentoonstelling liet de kracht, rijkdom en diversiteit van de hedendaagse Europese portretfotografie zien en legde verbanden met de renaissancetraditie, de oorsprong van het portretgenre.
©Juergen Teller, Alex Paton, London, 1998 © Jan Adriaans en Job Janssen
AANTAL BEZOEKERS
13.358 LOOPTIJD AANTAL WEKEN
12
‘HET BLIJFT VERBAZEN HOE VERSCHILLEND ÉN GELIJK MENSEN BLIJVEN, DOOR HET OOG VAN DE CAMERA VAN GETALENTEERDE FOTOGRAFEN.’ Elsevier, 6 juni 2015 ‘DEZE VERHALEN ZIJN ENORM GEVARIEERD EN RONDUIT PRACHTIG. FACES BOEIT VAN BEGIN TOT EIND.’ De Telegraaf, 1 juli 2015
© Koos Breukel, Gerard Fieret, Den Haag, 2005
FACES
© Fred Ernst
© Fred Ernst
© Thomas Ruff, Portrait (Andrea Kachold),1987
H I G H LI G H T S TE NTOO NS TE L L I N G E N
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
8
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
9
E DUC ATIE
Zo dansten leerlingen van het Thorbecke Voortgezet Onderwijs dit jaar in de tentoonstelling Rotterdam in the Picture en presenteerden zij hun examenwerk beeldende kunst en dans, geïnspireerd op de thema’s stoer, brutaal, dynamisch en modern. Voor het hoger onderwijs ontwikkelde de afdeling Educatie diverse rondleidingen en workshops met de tentoonstellingen, de biblio theek en de collectie als vertrekpunt. Workshops
De Donkere Kamer bleef tot aan de zomer onverminderd populair en werd tijdens de Cultuurtrajecten opnieuw als startpunt ingezet van workshopprogramma’s over de geschiedenis van de fotografie met als hoogtepunt dat magische moment in de doka.
BEREIKCIJFERS ONDERWIJS NEDERLANDS FOTOMUSEUM EN SKVR FOTOGRAFIE & MEDIA 2015 PRIMAIR ONDERWIJS
VO/MBO
4.424
4.937
LEERLINGEN
LEERLINGEN
HOGER ONDERWIJS
948
STUDENTEN (RONDLEIDINGEN/ WORKSHOPS)
DE COLLECTIE BELICHT
DOOR STEPHAN VANFLETEREN 26.SEPT.2015_27.MRT.2016
De Belgische fotograaf Stephan Vanfleteren selecteerde voor deze tentoonstellingsreeks vijftien foto’s die hem inspireren of aan het hart gaan. Net als in zijn eigen werk spreekt ook uit deze selectie zijn fascinatie voor de mens en in het bijzonder voor het gelaat. Behalve met bekende namen als Ata Kandó, Ad van Denderen en Ed van der Elsken laat Vanfleteren het publiek ook kennis maken met het werk van een anonieme fotograaf uit de collectie. Met een persoonlijke toelichting bij elke foto zet deze tentoonstelling de collectie in een ander licht.
Inheemse klederdracht van São Miguel, Azoren, Portugal, 1890-1920 © Anoniem
Bijna 10.000 leerlingen uit het primair, voort gezet, middelbaar en hoger onderwijs deden mee aan de cultuurprojecten, lessen, workshops en rondleidingen die door het Nederlands Fotomuseum en SKVR Fotografie & Media worden aangeboden. Met als uitgangspunt: Kijken en doen.
als ‘De stad en ik’ bij Rotterdam in the Picture, ‘Show your Face’ bij de tentoonstelling FACES, ‘Fotografie en Stijl’ bij Horst P. Horst leverden prikkelende resultaten en ervaringen op.
In Muyumba, Congo, 1959 © Cas Oorthuys
Samenwerking Nederlands Fotomuseum en SKVR Fotografie & Media
© Ed van der Elsken met Ata Kandó en kinderen in hun woning in Sevres, Frankrijk, 1954
© Mark van Etten
Nach dem Bade in der Sonne liegend, Bangli, Bali, Indonesie, 1912-1914 © Gregor Krause
H I G H LI G HT S TE NTOO NS T E L L I N G E N
AANTAL BEZOEKERS
32.123
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
26
KORTE PERSOONLIJKE TOELICHTINGEN VANFLETEREN BIJ ELK BEELD: ‘DE HOUDING IS ZO MOOI: DE PEERVORMIGE KONT, DAT VOETJE LEUNEND OVER HET SCHENKEN, DAT SLUIKE DONKERE HAAR EN GLIBBERIGE ROTSEN IN DE ACHTERGROND.’ ‘EEN DAME? EEN MAN? 1910? 1955? EEN MONNIK? EEN GEHEIM VENNOOTSCHAP? WIE ZIT ER ONDER DAT KLEED? DEZE FOTO VERWART EN LAAT ZICH NIET KISTEN.’ ‘OORTHUYS MOCHT NIET ONTBREKEN. HIJ IS ÉÉN VAN MIJN NEDERLANDSE LIEVELINGSFOTOGRAFEN.’ ‘WAS HET EEN ZONDAGMIDDAG? EVEN EEN FAMILIEKIEKJE MAKEN? EN KAN DE FOTOGRAAF HET DAN TOCH NIET LATEN OM EEN INTERESSANT BEELD TE MAKEN?’
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
10
Het Nederlands Fotomuseum presenteerde een grote retrospectieve tentoonstelling van het werk van Horst P. Horst, één van de belangrijkste mode- en portretfotografen van de twintigste eeuw. Als vaste fotograaf van Vogue fotografeerde hij creaties van vooraanstaande couturiers als Coco Chanel, portretteerde hij Hollywoodsterren als Marlène Dietrich en werkte hij samen met kunstenaars als Salvador Dalí. De tentoonstelling presenteerde iconische modefoto’s – waaronder nooit eerder of zeldzaam getoonde vintage afdrukken, haute couture, vintage modetijdschriften, schetsen en persoonlijke notities.
AANTAL BEZOEKERS
28.440 LOOPTIJD AANTAL WEKEN
15
‘VROUWEN WERDEN DANKZIJ ZIJN DRAMATISCHE LICHTEN EN KLASSIEKE POSES GRIEKSE GODINNEN – MET HUN PERFECTE LICHAMEN IN HUN PERFECTE JURKEN EN DITO MAKE-UP.’ NRC Next, 7 oktober 2015 ‘OP DE OVERZICHTSTENTOONSTELLING HORST P. HORST, PHOTOGRAPHER OF STYLE ZIJN DE VINTAGE GELATINE-ZILVERDRUKKEN UIT DE JAREN DERTIG HARTVERSCHEUREND MOOI.’ de Volkskrant, 17 oktober 2015 De tentoonstelling is mogelijk gemaakt dankzij een genereuze bijdrage van het Wertheimer Fonds.
Muriel Maxwell, American Vogue cover, 1 July 1939 © Condé Nast / Horst Estate
PHOTOGRAPHER OF STYLE 26.SEPT.2015_10.JAN.2016
Partner: Victoria and Albert Museum, Londen.
XXXX
© Fred Ernst
© Fred Ernst
Corset by Detolle for Mainbocher, 1939 © Condé Nast / Horst Estate © Fred Ernst
HORST P. HORST
11
Summer Fashions, American Vogue cover, 15 May 1941 © Condé Nast / Horst Estate
H I G H LI G H T S TE NTOO NS TE L L I N G E N
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
12
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
XXXX
13
H I G H LI G HT S TE NTOO NS T E L L I N G E N
MATTIJS VAN BERGEN
PHOTO TO FASHION
AANTAL BEZOEKERS
28.440
26.SEPT.2015_10.JAN.2016
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
15
‘EEN BIJZONDERE CREATIEVE SAMENWERKING!’ Marie Claire, 31 oktober 2015 ‘JE ZOU ÁLLES WEL WILLEN DRAGEN.’ jan-magazine.nl, 5 oktober 2015 ‘DOOR DE BIJZONDERE OPSTELLING LOOP JE LANGS DE UNIEKE CREATIES VAN VAN BERGEN EN KAN JE ELKE OUTFIT TOT IN DETAIL AANSCHOUWEN.’ cleeft.nl, 11 oktober 2015
© Fred Ernst
Kruger’s Cyclists Dress © Sacha van Dorssen
Valentine © Wendelien Daan
© F-WERK
Voor de tentoonstelling Photo to Fashion zijn het Nederlands Fotomuseum en de modeontwerper Mattijs van Bergen een bijzondere culturele samenwerking aangegaan. Geïnspireerd op de iconische zwart-witfotografie uit de museumcollectie, van onder andere Ed van der Elsken, Richard Tepe en Nico Jesse, ontwierp Van Bergen een nieuwe modecollectie. De ontwerpen van Van Bergen werden vervolgens door de Nederlandse fotografen Sacha van Dorssen, Wendelien Daan en het duo Petrovsky & Ramone vastgelegd en samen met de creaties van Mattijs van Bergen gepresenteerd in de tentoonstelling. Photo to Fashion werd spectaculair geopend met een modeshow waarin alle ontwerpen te zien waren.
© Peter Stigter
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
14
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
15
A A NW INS TE N COLLEC TIE & S CHE NK INGE N
In 2014 presenteerde het Nederlands Fotomuseum UMBRA van de internationaal gerenommeerde fotograaf Viviane Sassen (Amsterdam 1972). Speciaal voor het museum maakte Sassen een serie nieuwe werken, waarin het voor haar kenmerkende spel met schaduw centraal staat. UMBRA toonde het vrije werk van Sassen in een caleidoscopische tentoonstelling waarin de schaduw veelal een metafoor is voor de menselijke psyche. Het museum verwierf de complete tentoonstelling bestaande uit projecties met spiegels, een film en foto’s in langdurige bruikleen. De collectie bestaat uit 101 kleurafdrukken, waaronder unica, en een tweetal installaties.
HAJO PIEBENGA In 2015 verwierf het museum het complete archief van Hajo Piebenga (Velsen 1942 – Rotterdam 2014). Piebenga fotografeerde vooral in Rotterdam, waar de bruggen, de haven, het Witte Huis, de Oranje boomstraat en bekende Rotterdammers voor hem geliefde onderwerpen waren. Tussen 1972 en 2011 werkte Piebenga jaarlijks bij het International Film Festival Rotterdam (IFFR). Vanaf 1978 combineerde hij het fotograferen met een baan als filmoperateur en fotograaf bij de Rotterdamse Kunststichting. Dertig jaar lang was hij tevens huisfotograaf van film- en muziektheater LantarenVenster, waar hij jazzconcerten, dans- en theatervoorstellingen
fotografeerde. In die functie was Piebenga waar schijnlijk de laatste die jazztrompettist Chet Baker fotografeerde, enkele dagen voor zijn dood. Pieben ga maakte bovendien in opdracht reportages voor Havenbedrijf Rotterdam, Koninklijke Roeiers Vereeniging Eendracht (KRVE), bergingsbedrijf Smit Tak en Nedstaal in Alblasserdam. De collectie omvat ruim 150.000 objecten: vooral zwart-wit afdrukken en kleinbeeldnegatieven.
© Hajo Piebenga, Chet Baker tijdens zijn laatste officiële concert, jazzcafé Thelonius, Rotterdam, 7 mei 1988
Yellow Vlei (Axiom-UMBRA series), 2014 © Viviane Sassen
VIVIANE SASSEN
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
16
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
17
LI V E TA LK SHOWS
I NTE RV I E W
Frank Tazelaar
FOTOGASTEN
Drie keer per jaar organiseert het Nederlands Fotomuseum in samenwerking met DuPho en PhotoQ het live talkshowprogramma De Donkere Kamer Rotterdam. Tijdens deze show bespreken gastheren Edie Peters en Carel van Hees actualiteiten en originele projecten uit de wereld van de fotografie. Elke editie mogen drie jonge fotografen hun droomproject pitchen, waarop het publiek geld kan inzetten. In 2015 waren te gast: Anton Corbijn, Renate Beense, Joop de Jong, Stephan Vanfleteren, Newsha Tavakolian, Bert Teunissen, Annette Behrens, Paolo Ventura, Hanne van der Woude, Theo Baart en Anne Ruygt.
© Fred Ernst
Twee keer per jaar organiseert het museum het avondvullende programma Fotogasten. Omlijst door tekst-, beeld-, geluidsfragmenten en live interviews biedt het museum een podium aan een inspirerende spreker met een originele invalshoek op het thema van de lopende tentoonstelling. In 2015 werd alweer de vierde aflevering van dit succesvolle programma georganiseerd, en wel bij de tentoonstelling Rotterdam in the picture. De Rotterdammers Adriaan Geuze, Hans Wilschut en Marian Meeuwisse namen de beeldvorming van Rotterdam onder de loep. Aflevering vijf stond geheel in het teken van Fotografie en Fashion, waarbij de tentoonstellingen Horst P. Horst | Photographer of Style en Mattijs van Bergen | Photo to Fashion centraal stonden. Moderator Saskia van Stein ging deze avond in gesprek met tafelgasten: Susanna Brown (curator Victoria and Albert Museum, Londen), Wendelien Daan (modefotograaf), Milou van Rossum (moderedacteur) en Mattijs van Bergen (modeontwerper).
DE DONKERE KAMER ROTTERDAM
door Ruud Visschedijk
Die kennis over fotografie kwam hem goed van pas toen hij verantwoordelijk werd voor de nieuwe en in technologisch opzicht super-innovatieve containerterminal van APM Terminals op de tweede Maasvlakte. Daar is de klassieke kraanmachinist inmiddels heropgeleid tot remote operator: de kranen worden nu op afstand vanuit kantoor bediend. Op dat kantoor van de Technische Dienst zien we op grote foto’s, afkomstig uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum, wel degelijk nog die klassieke havenarbeider. ‘Dat vind ik belangrijk om te laten zien, omdat we in een traditie staan en
© Jim Gregory, Talkshow De Donkere Kamer 2015
‘Het museum heeft die opdracht uiterst professioneel begeleid. Wat me verder is opgevallen in de samenwerking met het Nederlands Fotomuseum is dat het een goed team is, dat zich met lef en frisse ideeën met de buitenwereld wil verbinden. Het gaat ons niet om traditionele sponsoring maar om samenwerking en wederkerigheid. Met het team van het Fotomuseum lukt dat.’ ‘We hebben aan fotograaf Marie-José Jongerius gevraagd om de bouw van onze terminal bij nacht te fotograferen. Die opdracht is ook door het museum begeleid en mondde uit in een publicatie en de tentoonstelling Concrete Wilderness, die eind 2014 te zien was in de entreehal van De Rotterdam op de Wilhelminapier. Jongerius heeft met haar foto’s de onbedoelde schoonheid van de haven vastgelegd. Dat kun je eigenlijk alleen maar met fotografie goed laten zien, niet met andere kunstvormen. Met die tentoonstelling – en dat was voor ons een belangrijke ambitie – hebben we APM Terminals ook weer wat dichter bij de stad Rotterdam gebracht.’
© Jim Gregory, Talkshow De Donkere Kamer 2015
Bij Océ werkte Frank aan de ontwikkeling van de eerste kleurenprinters. In het fotoboek komen voor hem daarom een paar lijnen samen: zijn kennis en passie voor hoogwaardige druktechnologie, de kwaliteit van grafische vormgeving en het werk van binnen- en buitenlandse topfotografen. Inmiddels bestrijkt zijn verzameling zo’n 15 strekkende meter boekenkast.
oud en nieuw op deze manier mooi samenkomen. In ons andere kantoor hebben we er juist voor gekozen om een hedendaagse fotograaf (Anouk Gielen) de opdracht te geven om de kleuren, de vormen en de natuur om ons heen in wat meer abstracte vorm naar binnen te halen. Daarmee verbinden we ons met de wereld om ons heen, met de tweede Maasvlakte.’
© Jim Gregory, Fotogasten 2015
‘Mijn liefde voor fotografie is begonnen met de fascinatie voor de Rolleiflex-camera van mijn vader. Vooral omdat je daar van boven in moest kijken.’ Frank fotografeert zelf ook, bij vlagen. Soms gaat hij met één van zijn dochters met de camera erop uit voor een ‘Urban Tour’. Dan zoeken ze samen de rafelranden van de stad op om die te fotograferen. Als hij vanwege zijn werk bij APM Terminals een buitenlandse havenstad bezoekt, koopt hij daar steevast een fotoboek.
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
18
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
19
T E N TOO NS TE L L I N G E N O P LOC ATI E
TE NTOO NS TE LLI N G E N O P LOC AT I E
UMBRA
VIVIANE SASSEN
HIER BEN IK
11.SEPT_1.NOV.2015
FOTOGRAFIEPROJECT VAN ANNEKE HILHORST 24.JAN.2015_6.APR.2015
1.800
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
9
AANTAL BEZOEKERS
2.400
10
LOCATIE
ATELIER NÉERLANDAIS, PARIJS
LOCATIE
CBK EMMEN
FACES NOW
EUROPESE PORTRETFOTOGRAFIE SINDS 1990
AANTAL BEZOEKERS
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
DE WERELD DRAAIT DOOR
POP-UP MUSEUM 30.JAN_25.MEI.2015
Voor het pop-up museum van De Wereld Draait Door werden tien gastconservatoren ieder aan één museum gekoppeld om daar op zoek te gaan naar werk van verborgen meesters. Gastcurator Fidan Ekiz selecteerde foto’s uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum, die in één zaal van het Allard Pierson Museum te zien waren. In haar selectie stond de mens centraal. Fidan was gefascineerd door de verschillende levens van de mensen die je aankijken op de foto’s. Levens die zijn vastgelegd in een momentopname.
AANTAL BEZOEKERS
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
35.000
14
LOCATIE
BOZAR, PALEIS VOOR SCHONE KUNSTEN, BRUSSEL
FACES
EUROPESE PORTRETFOTOGRAFIE SINDS 1990
© Fred Ernst
© Opera
© Fred Ernst
© Opera
06.FEBR_17.MEI.2015
AANTAL BEZOEKERS
56.376 LOOPTIJD AANTAL WEKEN
16
‘HET IS NIET ALLEEN OP PAPIER EEN UITERMATE SYMPATHIEKE OPZET. HET PAKT OOK IN PRAKTIJK VERRASSEND UIT.’ de Volkskrant, 31 januari 2015
JULIAN GERMAIN
CLASSROOM PORTRAITS
11.SEPT.2015_28.FEBR.2016
10.OKT.2015_10.JAN.2016
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
27.747
LOOPTIJD AANTAL WEKEN
13
AANTAL BEZOEKERS
20.000
24
LOCATIE
TOWNER ART GALLERY, EASTBOURN
LOCATIE
MUSEUM OF PHOTOGRAPHY, THESSALONIKI
AANTAL BEZOEKERS
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
20
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
BI JZON DE RE PROJEC TE N
I NTE RV I E W
Hans Stravers
Het restauratieatelier van het Nederlands Foto museum ontwikkelde een speciale methode om de beschimmelde kleurendia’s te restaureren. In de zomer van 2015 zijn verschillende opties in de
praktijk getest om grotere aantallen dia’s met deze methode te behandelen. De pilot is succesvol verlopen en vormt de basis van een restauratiepro ject, waarbij alle 45.000 aangepaste kleurendia’s van Ed van der Elsken worden behandeld. Om dit unieke kleurenarchief te behouden voor toekomstige generaties doet het museum een beroep op fondsen, sponsors en particulieren. In 2016 vindt de uitvoering van het restauratiepro ject plaats. Ook zal een selectie uit Van der Elskens fotoboek Eye Love You getoond worden tijdens het Parademuseum op het reizende theaterfestival De Parade in 2016.
© Fred Ernst
DI REC T EUR I N NOVAT I E E N O N T W I K K E L I N G B I J KO R T DU RE N DE ZO RG, L AU RE NS
door Lobke Broos Eddy Posthuma de Boer portret Ed van der Elsken
Vali Myers, Parijs (1952-1954) © Ed van der Elsken, Nederlands Fotomuseum, courtesy Annet Gelink Gallery
Lancering restauratieproject Ed van der Elsken Eye Love You tijdens Paris Photo
Op 13 november 2015, tijdens de internationale fotografiebeurs Paris Photo, lanceerde het Nederlands Fotomuseum op de residentie van de Nederlandse ambassadeur in Parijs het omvangrijke restauratieproject van de kleurendia’s van Ed van der Elsken. Het Nederlands Fotomuseum beheert het complete fotoarchief van Van der Elsken, een van de meest invloedrijke fotografen van Nederland. Door het klimaat in zijn woonhuis in Edam werden de circa 45.000 kleurenbeelden van Ed van der Elsken aangetast door schimmel.
21
Aangetrokken door het krachtige campagnebeeld voor de tentoonstelling Rotterdam in the Picture neemt Hans Stravers contact op met Carolien Provaas, beeldresearcher van het Nederlands Fotomuseum. Het campagnebeeld van de Nederlandse fotograaf Cas Oorthuys laat een sterke, donkere man zien met achter hem Hotel New York, de Maas en een aangemeerd schip van de Holland-Amerika Lijn. Het was deze foto, in het voorjaar van 2015 overal in Rotterdam te zien, die Hans inspireerde om de nieuwe revalidatielocatie Laurens Intermezzo Zuid met fotografie uit de collectie van het Nederlands Fotomuseum in te richten. Hans Stravers is directeur Kortdurende zorg bij Laurens, waar mensen na een operatie, ongeval of ernstige ziekte onder professionele begeleiding kunnen revalideren. Energiek en vol enthousiasme leidt hij ons rond door het gloednieuwe gebouw. ‘Op deze locatie zijn 160 bedden en 150 tot 160 medewerkers die,’ zoals hij het formuleert, ‘zorgen voor onze gasten.’ En inderdaad, de tijdelijke bewoners van deze Laurensvestiging zullen zich eerder gast dan patiënt voelen, dankzij het personeel, de architectuur en de inrichting. De sfeer in het gebouw is bijzonder gastvrij en modern. We voelen ons hier direct thuis, mede dankzij de meer dan honderdzestig foto’s uit de rijke collectie van het museum die in het gebouw te vinden zijn. Hans is samen met collega’s gaan grasduinen in de collectie van het museum. De enorme hoeveelheid beeldmateriaal deed hen besluiten tot het kiezen van thema’s voor de verschillende verdiepingen: haven, industrie, stad, tuinsteden, iconen van de stad en luchtfoto’s geven samen een beeld van het
naoorlogse Rotterdam. Hans: ‘Het is zo mooi dat achter elke foto een verhaal zit. Niet alleen onze gasten maar ook bezoekers staan stil bij de foto’s en zoomen in op wat ze herkennen of denken te herkennen.’ We lopen langs de foto van Ed van Wijk van een man tijdens een perfecte duik en langs gespierde mannen van het wereldberoemde Amerikaanse basketbalteam de Harlem Globetrotters. ‘In deze ruimtes,’ vertelt Hans, ‘wordt gerevalideerd en gewerkt aan lichamelijk herstel. Hier kozen we voor beelden van mensen en activiteiten. In de openbare ruimtes, zoals het restaurant en het café, staan interactie en genieten centraal.’ Hans neemt ons even mee naar de keuken om een blik te werpen op het menu. ‘Dit is geen ziekenhuisprakje,’ zegt hij met een goedkeurende blik op een bord dat klaarstaat om uitgeserveerd te worden. ‘Hier zit je in een goed restaurant.’ Op de vraag welke foto hem het meest aanspreekt, noemt Hans er twee. Hij is nog steeds geïntrigeerd door het beeld van Cas Oorthuys, campagnebeeld voor Rotterdam in the Picture. Ook de foto van Aart Klein van een jong stel op de bromfiets op het strand van Oostvoorne vindt hij geweldig. Tot slot vertelt Hans trots dat Laurens Intermezzo Zuid genomineerd is voor de Hedy D’Ancona Prijs voor excellente zorgarchitectuur. Natuurlijk is de prijs geen doel op zich, maar wel een middel om aandacht te vragen voor mogelijkheden om de omgeving van mensen die zorg ontvangen én verlenen, aanzienlijk te verbeteren.
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
22
NEDERLANDS FOTOMUSEUM JAARVERSLAG 2015
23
FAC T S & FI GURE S
FAC T S & FIGURE S
RESTAURATIE
BRUIKLENEN:
HET RESTAURATIEATELIER VAN HET NEDERLANDS FOTOMUSEUM HEEFT IN 2015 RUIM
IN 2015 HEEFT HET MUSEUM 949 BRUIKLENEN VERKREGEN. AAN EEN ACHTTAL TENTOONSTELLINGEN ZIJN IN TOTAAL 201 OBJECTEN IN BRUIKLEEN GEGEVEN.
17.491
FOTOGRAFISCHE OBJECTEN GERESTAUREERD EN GECONSERVEERD.
BRUIKLENEN 2015 TITEL EXPOSITIE
UIT EIGEN COLLECTIE
ABORIGINAL ART MUSEUM, UTRECHT
4.800 5.600 400 700
VASTE PRESENTATIE
JAARCIJFERS 2013-2015
FACEBOOK LIKES
87.516
AANTAL OBJECTEN
2
84.936 69.314
BEZOEKERSAANTALLEN 2015
BEZOEKERSAANTALLEN 2014
BEZOEKERSAANTALLEN 2013
2013
9.795 2014
14.011 2015
20.143
KLEURENDIA’S VAN GER DEKKERS
GLASNEGATIEVEN VAN EVERT VAN OJEN
ALLARD PIERSON MUSEUM, AMSTERDAM DWDD POP-UP MUSEUM
BEZOEKERSAANTALLEN
23
51.553 *VERHUIZING NAAR LAS PALMAS PER 18 APRIL 2007
GLASNEGATIEVEN EN -POSITIEVEN UIT DE COLLECTIE VAN WILLEM SUERMONDT
SCHUNCK COLLECTORS HOUSE, HEERLEN WERNER MANTZ IN DE MIJNSTREEK
KLEURENDIA’S VOOR HET PILOTPROJECT VAN ED VAN DER ELSKEN RESTAURATIECIJFERS AANTAL OBJECTEN UIT EIGEN COLLECTIE
11.500
VOOR EXTERNE OPDRACHTGEVERS
42
THE PHOTOGRAPHERS GALLERY, LONDEN UMBRA, VIVIANE SASSEN
MUSEUM FÜR MODERNE KUNST, FRANKFURT UMBRA, VIVIANE SASSEN
ATELIER NÉERLANDAIS, PARIJS
DE KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK HET FRIES MUSEUM
UMBRA, VIVIANE SASSEN DE RABO KUNSTCOLLECTIE UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK LEIDEN, BIJZONDERE COLLECTIES HOGE RAAD VAN ADEL
WESTFRIES MUSEUM, HOORN KAAP HOORN IN 12 VRAGEN
51.665
50.890 14 14 99 6
RESTAURATIECIJFERS AANTAL OBJECTEN VAN OPDRACHTGEVERS (19 OPDRACHTGEVERS, ONDER WIE 13 PARTICULIEREN EN 6 BEDRIJVEN/INSTELLINGEN)
2008
2009
DE BIJZONDERE COLLECTIES VAN DE UVA
5.991
2007*
STADSARCHIEF, BREDA CIRKUTFOTOGRAFIE
1
2010
53.033
2011
2014
64.658
84.936
2012
2015
65.340
87.516
2013
2016 PROGNOSE
69.314
90.000
OVERZICHT GEPUBLICEERDE ARTIKELEN NEDERLANDS FOTOMUSEUM
FOTOWEEK- INITIATIEF NEDERLANDS FOTOMUSEUM EN FOAM
TOTAAL
AANTALKNIPSELS
AANTAL KNIPSELS
AANTAL KNIPSELS
474
218
692
AANTAL DOORPLAATSINGEN
AANTAL DOORPLAATSINGEN
AANTAL DOORPLAATSINGEN
555
183
738
OPLAGE
OPLAGE
OPLAGE
46.172.883
11.477.949
57.650.832
ADVERTENTIEWAARDE
ADVERTENTIEWAARDE
ADVERTENTIEWAARDE
€ 3.732.267,78 € 1.201.851,45
€ 4.934.119,23
RE AC TI E S G A S TE N BO E K
FACES
ZO STOND IK WEER EVEN STIL BIJ DE SCHOONHEID EN DIVERSITEIT VAN MENSELIJKE GEZICHTEN EN GESTALTES. FASCINEREND, PRACHTIG EN INSPIREREND.
HORST P. HORST
WAT ONTZETTEND INDRUKWEKKEND! PRACHTIGE TENTOONSTELLING, WOW. REALLY NICE AND EDUCATIVE EXHIBITION!
ALGEMEEN
WE KWAMEN, KEKEN EN ZAGEN DAT HET BEELDIG WAS. SCHITTEREND, HEEL DIVERS. ZOALS GEWOONLIJK EIGENLIJK. THANK YOU FOR SHOWING SUCH POWERFUL IMAGES. I’M THOUGHT PROVOKED OVER & OVER! PRACHTIG EN OOGKIETELEND. DANK! ES WAR WUNDERBAR.
ONTWERP STUDIO BEIGE DRUK TUIJTEL OPLAGE 400
klimaatneutraal natureOffice.com | NL-001-302425
gedrukt