Jaarverslag. Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Met minder beter

Visio

Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen

Jaardocument 2015 Deel 1 / Jaarverslag

“Met minder beter”

Inhoud Deel 1 / Jaarverslag Voorwoord H1 / Governance 1.1

Raad van Bestuur

1.2

Raad van Toezicht

1.3

Medezeggenschap

H2 / C liënten en leerlingen en onze dienstverlening

H5 / Slimme processen 5.1

Project “Van A naar R”

5.2

Verbeteren processen met Lean

5.3 Elektronisch Cliëntdossier binnen Wonen & Dagbesteding 5.4 Een nieuwe website en een vernieuwde webshop 5.5

Nieuw personeelsinformatiesysteem

2.1

Revalidatie & Advies

H6 / Financieel beleid

2.2

Wonen & Dagbesteding

6.1

2.3

Onderwijs

6.2 Toekomst- en continuïteitsparagraaf

2.4

Programma Kind & Jeugd

2.5

Visio Zicht op Toegankelijkheid

2.6

Visio Zicht op Werk

Bijlagen

2.7

Kwaliteit van onze dienstverlening

1/

Algemene identificatiegegevens

2/

Kerngegevens

3/

Organogram

4/

Overzicht locaties Koninklijke Visio

H3 / Onze bijzondere expertise 3.1 Expertiseorganisatie voor slechtziende en blinde mensen 3.2

Innovatie- en expertiseprojecten

3.3

Leerstoelen, onderzoek en publicaties

Zorg en Onderwijs

5 / Nevenfuncties Raad van Bestuur en Raad van Toezicht 6 / Samenstelling centrale

3.4 Internationale projecten en programma’s

H4 / Medewerkers als ons belangrijkste kapitaal 4.1

Organisatieontwikkeling

4.2

Opleiding en ontwikkeling

4.3 Visueel beperkte medewerkers binnen Visio 4.4

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

4.5

Sociale veiligheid

4.6

Visiodag 2015

2 / Visio. Jaarverslag 2015

Evaluatie financieel beleid 2015

medezeggenschapsorganen 7 /

Publicaties

Deel 2 / Jaarrekening

In memoriam: Jo Triepels Vrijwel aan het einde van 2015, in de late avond van zondag 27 december, vond een tragische gebeurtenis plaats. Jo Triepels, bestuurder van Koninklijke Visio sinds 2000, werd getroffen door een fatale hartstilstand en overleed die zelfde avond. Op dat moment kwam een abrupt einde aan het leven van een markant en betekenisvol bestuurder. Een bestuurder wiens betekenis verder reikte dan Visio alleen. Zijn gehele werkende leven heeft Jo zich met ziel en zaligheid ingezet voor mensen met een verstandelijke beperking en vanaf zijn tijd bij De Brink voor mensen met een visuele en verstandelijke beperking. In meer dan 40 jaren heeft Jo zich met grote en nimmer aflatende gedrevenheid gericht op het daadwerkelijk verbeteren van de kwaliteit van leven en de eigen regie voor juist deze mensen. Wij zijn dankbaar voor de betekenis die Jo voor de cliënten en voor Visio heeft gehad. Wij missen hem. Erry Stoové, voorzitter Raad van Toezicht Marten de Bruine, voorzitter Raad van Bestuur


Voorwoord

“Met minder beter”: dat was voor Koninklijke Visio

cliënten, leerlingen, hun omgeving, onze

ook in 2015 de belangrijkste opdracht. De opdracht

medewerkers, onze samenwerkingspartners,

komt voort uit de verander(en)de economische

onze financiers en andere direct bij ons werk

omstandigheden en gewijzigde financierings

betrokkenen. We schrijven het jaarverslag ook ter

stromen, die van ons slimme antwoorden en

verantwoording aan de samenleving in bredere zin,

creatieve oplossingen vragen om voor onze

mede vertegenwoordigd door toezichthoudende

cliënten en leerlingen goed onderwijs en

en controlerende instanties. Het niveau van

excellente zorgen dienstverlening te kunnen

verantwoording is Visio als geheel; daarnaast zijn

blijven garanderen. Met onze dienstverlening

vanwege verantwoordingseisen enkele paragrafen

willen we mensen met een visuele beperking zo

specifiek aan Onderwijs gewijd.

goed mogelijk toerusten hun leven ten volste en zo zelfstandig mogelijk te leven, als ieder ander,

2015 in vogelvlucht

naar eigen wensen en mogelijkheden. Zoals in

Aan het einde van 2015 werden we opgeschrikt

onze missie beschreven willen we “Meedoen

door het plotselinge overlijden van Jo Triepels,

mogelijk maken”. Deze ambitie was ook in 2015

lid van onze Raad van Bestuur. Met zijn visie op

onverminderd de leidraad in ons handelen.

“denken vanuit de cliënt en leerling” was hij van grote betekenis voor Visio. In 2016 moeten wij

In dit jaarverslag over 2015 leest u wat we ons hadden voorgenomen, wat we hebben gedaan,

verder zonder zijn aanstekelijke enthousiasme en kundigheid.

welke resultaten dat heeft opgeleverd, wat onze cliënten en leerlingen daarvan hebben gemerkt en

Het jaar 2015 was in meerdere opzichten een

wat dit betekent voor hoe we vooruitkijken naar

bewogen jaar. Het stond vooral in het teken van

de toekomst. Daarbij maken we een indeling naar

(de effecten van) de transities in de financiering

de volgende vier strategische thema’s:

van de zorg en het onderwijs die Visio levert.

1 De cliënt en leerling en onze dienstverlening.

De overgang van de visuele revalidatie van de

2 Onze bijzondere expertise.

Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ)

3 De medewerkers als het belangrijkste kapitaal

naar de Zorgverzekeringswet (Zvw) had de meeste

van Visio. 4 Slimme processen: efficiënt en cliëntvriendelijk.

impact. Medewerkers hebben alle zeilen bijgezet om de continuïteit van onze dienstverlening aan cliënten en leerlingen te kunnen waarborgen.

Aan de hand van deze vier thema’s leggen we in dit jaarverslag verantwoording af aan onze


Daar zijn we deels in geslaagd. Wanneer we de resultaten over het hele jaar bezien, dan zijn

uiteindelijk 20% minder cliënten in de visuele revalidatie geholpen dan voorgaande jaren. En het aantal productieve uren is zo’n 17% lager geëindigd. Daarnaast speelden de veranderingen in de Wmo, Participatiewet, Jeugdwet en Wet langdurige zorg, en veranderde de financiering van de expertise functie door het Ministerie van VWS naar subsidiëring op grond van een Instellingsbesluit. Te midden van alle hectiek die deze veranderingen met zich meebrachten, stonden we voor de mooie uitdaging om een nieuwe missie en meerjaren strategie te ontwikkelen voor de jaren 2016-2020. En onze gedachten te vormen over een her ontwerp van de medezeggenschap. In oktober 2015 heeft CIIO met het externe audit team wederom verschillende locaties bezocht. Wat hen opviel is de enorme betrokkenheid van de medewerkers van Visio. Ook uit het medewerkers tevredenheidsonderzoek, waarvan de resultaten in 2015 bekend werden, bleek dat de betrokkenheid en bevlogenheid groot zijn. Daar zijn we trots op en onze medewerkers dankbaar voor. Ook in 2015 hebben zij zich in onzekere tijden van hun beste kant laten zien door te (blijven) doen waar ze goed en kundig in zijn. Ook de vele vrijwilligers danken we voor hun inzet en warme betrokkenheid. Verder zijn we veel dank verschuldigd aan de leden van de medezeggenschapsorganen die met hun kritische bewogenheid steeds laten blijken zich in te willen spannen voor een goede organisatie. Dat geldt ook voor de klachtencommissies, de vele samenwerkingspartners, de steunstichtingen, collega-instellingen en alle andere betrokkenen bij onze organisatie, niet in de laatste plaats de cliënten en leerlingen met hun ouders en verwanten die Visio het vertrouwen hebben gegeven door een beroep te doen op onze dienstverlening en expertise. Raad van Bestuur Koninklijke Visio, Marten de Bruine


H1 / Governance


Governance gaat over besturen, toezicht houden en verant woorden. Het presenteren van een helder leesbaar jaarverslag om aan alle betrokkenen bij de organisatie, onze “stake holders”, te laten zien wat we doen en waarom, hoort daarbij en vinden we als Visio belangrijk. De Raad van Bestuur, de Raad van Toezicht en de drie centrale medezeggenschaps organen (Centrale Cliëntenraad, Centrale Ondernemingsraad en Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad) vervullen de centrale rollen in de governance van de organisatie. Dit hoofd stuk beschrijft hoe zij hun rollen in 2015 hebben ingevuld, wat dit Visio gebracht heeft en waar Visio begin 2016 staat. Het denken over governance is voortdurend in

structuur, cultuur en gedrag is nodig om de com

ontwikkeling. In de afgelopen jaren was er een

plexiteit van rollen, belangen en verantwoorde

trend van meer regelgeving om bestuur en

lijkheden in de samenwerkingsverbanden in goede

toezicht te verbeteren. In dat kader hebben

banen te leiden? Ook in publicaties over de mede

verschillende maatschappelijke sectoren

zeggenschap wordt gezocht naar nieuwe vormen

governancecodes ontwikkeld. De overheid heeft

en betekenissen, die passen bij de veranderingen

vervolgens de betreffende governancecodes

in de samenleving en bij de beleving van cliënten,

verplicht gesteld volgens het pas-toe-of-leg-

leerlingen en medewerkers.

uitprincipe. Zo is de governance bij Visio gestoeld op de Code Goed Bestuur voor het primair onderwijs en de Zorgbrede Governancecode. In

1.1 / Raad van Bestuur

recente onderzoeken worden vraagtekens

Voor de Raad van Bestuur van Visio was 2015 in

geplaatst bij de effectiviteit van regelgeving als

meerdere opzichten een enerverend jaar, met een

waarborg voor goed bestuur. De Commissie

verpletterend einde door het plotselinge over

Halsema (2013) pleit voor het voeren van “lastige”

lijden van Jo Triepels. Dit deed ons even de adem

gesprekken over te maken keuzes en verantwoor

stokken. Het is een vreemde gewaarwording voor

delijkheden. Een commissie van de NVZD (2015)

het jaarverslag een terugblik te schrijven over de

meent dat de vraagstukken in de zorg in het licht

activiteiten van de Raad van Bestuur in het besef

van de maatschappelijke ontwikkelingen te

dat een van de twee bestuurders er niet meer is.

complex zijn om in regulering en systemen op te

Niet meer mee kan lezen met de woorden waar

kunnen lossen. De commissie concludeert dat het

mee we betekenis geven aan het werk van de Raad

in het bestuur en toezicht van zorginstellingen

van Bestuur waar hij deel van uitmaakte. Tegelijk

past om meer ruimte te maken voor bredere

zijn we ons door zijn overlijden meer dan eerder

afwegingen dan uitsluitend het belang van de

bewust geworden van de waarden die Jo ons

instelling: “het gaat ook om een toenemende

voorleefde. Voor Jo Triepels stonden de cliënt en

verantwoordelijkheid voor de leefwereld van de

de leerling altijd voorop, hij wilde hen daad

cliënt en de professionals naast de systeemwereld

werkelijk horen en samen met hen aan de slag

waarin regels overheersen”. In het onderwijs

voor een goede kwaliteit van leven. Dit zien we

speelt actueel het vraagstuk van de governance

terug in initiatieven als het programma Ruimte

van de samenwerkingsverbanden Passend

voor Eigen Regie en het proces voor herontwerp

Onderwijs. Welke (super)governance in termen van

van de medezeggenschap, evenals in het werken


aan transparantie, veiligheid en professionele

op de verschillende niveaus in de organisatie. De

dialoog in de organisatie. In het spanningsveld

Kaderbrief 2014-2015 kreeg als titel “Met minder

tussen systeem en leefwereld vond Jo Triepels dat

beter”. In 2013 was immers al duidelijk dat er

het systeem er is om de leefwereld mogelijk te

belangrijke wijzigingen op til waren in de wijzen

maken. Hij verzette zich tegen maatregelen die

van bekostiging en in de budgetten van zorg en

daar haaks op staan. Deze waarden nemen we mee

onderwijs. Daarnaast doet “Met minder beter” een

in onze praktijk en in de verantwoording over 2015.

beroep op de creativiteit van medewerkers om te

Bestuurlijke agenda 2015

blijven werken aan verbetering van kwaliteit en veiligheid met een efficiënte en effectieve inzet

De Raad van Bestuur is belast met het bestuur

van (minder) middelen. Voor 2015 heeft de Raad

van de organisatie en houdt zich vanuit die

van Bestuur een addendum uitgebracht op deze

verantwoordelijkheid bezig met de ontwikkeling

Kaderbrief. Dit addendum bevatte geen inhoude

en uitvoering van strategisch beleid, met de

lijke koerswijzigingen, wel aangescherpte

realisatie van de doelstellingen in termen van

financiële kaders.

kwaliteit en effectiviteit van de dienstverlening aan cliënten en leerlingen, de financieel-

De agenda van de Raad van Bestuur richtte zich in

economische positie, de ontwikkeling van de

2015 in de eerste plaats op de effecten als gevolg

organisatie en haar medewerkers en de

van de transities van de bekostiging van de

continuïteit van de organisatie. Leidend in het

dienstverlening in zorg (met name) en onderwijs

handelen zijn de missie van Visio: “samen de beste

vanaf 2015. Een belangrijke zorg voor de Raad van

willen zijn”, en de visie op onze dienstverlening

Bestuur was het feit dat als gevolg van de

waarmee we mensen met een visuele beperking zo

invoering van de Zorgverzekeringswet voor de

goed mogelijk willen toerusten voor een actief en

visuele revalidatie er vooral in de eerste maanden

zinvol maatschappelijk leven. Deze visie wordt

van het jaar (veel) minder cliënten een beroep

ook wel kort aangeduid als “meedoen mogelijk

deden op Visio. Dit terwijl het aantal slechtziende

maken”. Vanuit de missie en de visie voert de Raad

en blinde mensen per 1 januari 2015 niet is

van Bestuur de strategische koers 2011-2015 uit,

afgenomen. We waren voorbereid op een beperkte

eveneens getiteld “Samen de beste willen zijn”.

tijdelijke dip in aanmeldingen, maar de gevolgen

De strategische koers 2011-2015 ademt enerzijds

waren groter dan verwacht. Veel aandacht is

(nog) de fusiegedachte van verbinding van mensen

uitgegaan naar de maatregelen en veranderingen

en expertise in het belang van kwalitatief goede

die in gang gezet moesten worden bij vooral

zorg en goed onderwijs voor cliënten en leer

Revalidatie & Advies en Cliënt Services om bij te

lingen. Anderzijds omvat deze koers de verbinding

sturen op opbrengsten, productie, productiviteit

met de cliënt en leerling als leidende kracht voor

en kosten. Wanneer we de resultaten over het

beleid en dienstverlening. Dit is een ontwikkeling

hele jaar bezien, dan is uiteindelijk 20% minder

in denken en handelen die actueel sterk speelt en

cliënten in de visuele revalidatie geholpen dan

de context vormt voor de voorbereiding vanaf

voorgaande jaren. Het aantal productieve uren is

najaar 2014 van nieuw strategisch beleid voor een

zo’n 17% gedaald.

volgende periode van vijf jaar (2016-2020). Voor de domeinen Wonen & Dagbesteding en Voor de realisatie van de strategische koers

Onderwijs waren de veranderingen in 2015 niet zo

bepaalt de Raad van Bestuur jaarlijks in een

ingrijpend. Het domein Wonen & Dagbesteding

Kaderbrief de speerpunten voor het volgende jaar.

was door de reorganisatie in 2014 al aangepast op

De Raad van Bestuur laat zich daarbij voeden door

een beperkter budget. En de overgang in finan

de uitkomsten van beleidsevaluaties door teams

ciering naar de Wet langdurige zorg had (nog)


“Ik ben een jaar of vier geleden bekend geworden met Visio via mijn oogarts om mijn privésituatie te verbeteren. Ik ben er dankbaar voor dat ik weer kan schilderen en mijn vrije tijd in kan delen”

geen impact. Voor Onderwijs voorziet de Raad van Bestuur een krimp van het aantal leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs door demo grafische ontwikkelingen en door het beleid van Passend Onderwijs. Dit vraagt om een lange termijnvisie, die in het nieuwe instellingsplan voor 2015-2019 is vastgelegd. Begin 2015 werden de uitkomsten van het mede werkersonderzoek van najaar 2014 bekend. De goede respons en de hoge cijfers voor betrokken heid en bevlogenheid waren voor de Raad van Bestuur belangrijke uitkomsten. Een verdere analyse leidde tot een viertal aandachtspunten voor de bestuurlijke agenda: meer en beter luisteren naar de werkvloer, terugdringen van

Connie Pennings, cliënt Visio Revalidatie & Advies.

bureaucratie, verbeteren van de top-down communicatie en verbeteren van de samenwerking tussen de domeinen.

Strategische koers Veel aandacht is in 2015 uitgegaan naar het ontwikkelen van een nieuwe meerjarenkoers voor

2016-2020 vastgesteld. Hierbij is ook de missie

de periode van 2016 tot 2020. Vanaf januari

van Visio opnieuw vastgesteld: “Meedoen mogelijk

hebben we “kampvuurgesprekken” gevoerd met

maken voor mensen met een visuele beperking”.

slechtziende en blinde mensen en hun familie,

De strategische koers richt zich op drie

relaties, medewerkers en medezeggenschaps

strategische thema’s:

organen. Het leverde een rijke oogst op aan verrassende inzichten over hoe we flexibel en onderscheidend kunnen blijven als expertiseorganisatie in een snel veranderende maat

1 Een toegankelijk Visio: de klantreis als uitgangs punt. 2 Expertise als drijvende kracht: van “kennis is macht” naar “kennis delen is kracht”.

schappij. Input om antwoord te krijgen op vragen

3 Voortdurende innovatie: ruimte geven en lef tonen.

als: Waar gaan we in vijf jaar naar toe? Wat

Op ieder van de drie thema’s is het nodige werk

hebben we met elkaar te doen om daar te komen?

aan de winkel, uit te werken voor de Kaderbrief

In de kampvuurgesprekken konden we tevens

2016-2017 en de jaarplannen.

ervaring opdoen met andere vormen van dialoog. Dit is nodig en wenselijk in het reeds lopende

Ook de medezeggenschapsorganen zijn actief

veranderproces van een cultuur waarin een

betrokken geweest in de dialoog over de

strakke regie van bovenaf de boventoon voert naar

strategische koers. Daarnaast was de vraag

meer ruimte voor onze professionals en cliënten.

over de medezeggenschap in de toekomst een

Dit veranderproces is voortgekomen uit de vraag

belangrijk onderwerp. In paragraaf 1.3 komt

welk gedrag ons helpt in een optimale dienst

dit uitgebreider aan de orde.

verlening aan cliënten en leerlingen en in de uitvoering van de strategische koers.

Visiodag

Aan de hand van de input uit de kampvuur-

Met alle vraagtekens en zorgen over het verloop

gesprekken is in december de strategische koers


van de instroom van cliënten was het begin 2015

even de vraag of het wenselijk en haalbaar zou zijn

ontwikkeling is in het programma Kind & Jeugd.

de Visiodag door te laten gaan. Deze dag voor alle

Voor Revalidatie & Advies is besloten het aantal

medewerkers van Visio was al in voorbereiding

directeuren terug te brengen van vijf naar vier

voor later in het jaar. Conclusie was dat de Raad

door samenvoeging van twee directies (Noord en

van Bestuur vindt dat juist in heikele tijden

Intensieve Revalidatie) en door herverdeling van

versterking van de onderlinge verbinding en

directie-overstijgende taken.

motivatie nodig is om samen de schouders eronder te zetten en oplossingen te bedenken. Daarbij

Overige wijzigingen in de inrichting van de

was het concept van de Visiodag geënt op zoveel

organisatie betreffen het domein Onderwijs en het

mogelijk zelf doen. Dat drukte niet alleen de

domein Bedrijfsvoering. Voor het domein Onder

kosten, maar bleek vooral bijzonder stimulerend

wijs is mede door het vertrek van een van de

voor de inzet van ongekende talenten en een

directeuren, besloten tot samenvoeging van beide

enorme hoeveelheid creativiteit. Op 2 oktober

directies in één directie Onderwijs. Het domein

2015 was het stralend weer op Papendal en bleek

Bedrijfsvoering is op basis van een analyse en

het motto “In beweging” op vele manieren

advies van een externe adviseur en na vertrek van

passend voor de Visio-gemeenschap: sporten,

de zittende directeur, gesplitst in een domein

dansen, expertiseworkshops, nieuwe fiets

Finance & Control en een domein Cliënt Services.

modellen uitproberen, virtual reality, stoel

Voor beide domeinen zijn directeuren van buiten

massage door professionals met een visuele

aangenomen per juli 2015.

beperking, een filmpje over de nieuwe strate gische koers, en tussendoor veel bijpraten en

De bijeenkomsten van het tweede besturings

nieuwe collega’s leren kennen. Voor de Raad van

niveau en de Raad van Bestuur stonden in 2015 in

Bestuur was de Visiodag geslaagd en heeft het

het teken van de strategische koers 2016-2020.

zijn doelstellingen (verbinden en ontmoeten)

Achtereenvolgende stappen en bevindingen

gehaald, zoals bij de evaluatie met de organisatie

werden als in een ontdekkingstocht, vaak met

commissie is bevestigd.

andere stakeholders erbij, verkend, geanalyseerd

Interne ontwikkelingen Per begin 2015 zijn de directiestructuren van de

en verder ontwikkeld in samenhang met de ontwikkelingen binnen de domeinen en in de buitenwereld.

beide zorgdomeinen aangepast op basis van besluitvorming in 2014. Het domein Wonen &

Halverwege het jaar werd de Raad van Bestuur

Dagbesteding is in het kader van het toekomst

geconfronteerd met een interne melding over

perspectief voor Wonen & Dagbesteding her

mogelijke onrechtmatigheden in de onderbouwing

ingericht naar drie cliëntgroepen, te weten:

van een deel van de AWBZ in 2014. Er is vrij snel

categoraal leefklimaat, ontwikkelsetting Kind &

besloten tot een extern onderzoek naar de

Jeugd en ouderenzorg. Voor de zorg vanuit het

gehanteerde procedures en naar de juistheid en

categoraal leefklimaat zijn drie directies ingericht:

rechtmatigheid van de verantwoorde uren. Op

Noord, Midden en Zuid. Daarnaast is er een

basis van de rapportage van het externe onder

directeur Ouderenzorg die Visiobreed beleid voor

zoek en aanvullend intern onderzoek, concludeert

zorg aan ouderen ontwikkelt. Ook herbergt het

de Raad van Bestuur dat er geen sprake is

domein Wonen & Dagbesteding de programma

geweest van zelfverrijking noch van benadeling

directeur Ruimte voor Eigen Regie. De bestaande

van externe partijen. Wel is het van belang dat de

ontwikkelsettingen voor kinderen en jongeren

interne werkwijze wordt verbeterd en deze is

zullen te zijner tijd opgaan in de integrale dienst

inmiddels aangepast. Gezien de aard van de

verlening voor kinderen en jongeren, die in

melding is de benodigde vertrouwelijkheid in acht


genomen. Dit ter bescherming van de belangen

kinderen en jongeren en het opnieuw in balans

van de organisatie en de privacy van personen.

brengen van kosten en opbrengsten en de

Externe stakeholders

financiële draagkracht van de organisatie. De ontwikkeling van de expertisefunctie van de zorg-

Om Visio als maatschappelijke organisatie haar rol

en dienstverlening en van het onderwijs wordt

goed te laten spelen onderhoudt de Raad van

mede vorm gegeven, gestimuleerd en geborgd

Bestuur een uitgebreid en divers extern netwerk

door de toekomstplannen van de domeinen in

van contacten. Belangrijke samenwerkings

samenhang met de strategische koers van Visio.

partners voor de Raad van Bestuur zijn de collega-

Zo heeft het domein Onderwijs in 2015 een nieuw

instellingen voor zorg en onderwijs aan mensen

Instellingsplan 2015-2019 opgesteld na

met een zintuiglijke beperking en de cliënten

uitgebreide dialogen met ouders en medewerkers.

organisaties, met name de Oogvereniging. Samen

Centraal hierin staat het streven naar excellent

met Bartiméus en de Robert Coppes Stichting

onderwijs. Omdat hiervoor excellent (school)

vormt Visio VIVIS, de vereniging van instellingen

leiderschap nodig is, volgen de schoolleiders in

voor mensen met een visuele beperking. VIVIS

2015 een intensief MD-traject in samenwerking

ontwikkelt gezamenlijke standaarden in de

met de CBE Group. Het domein KEI (Kennis,

dienstverlening. Daarnaast werken de

Expertise & Innovatie) heeft in 2015 de

organisaties samen in de ontwikkeling en borging

strategische kennisagenda 2016-2020 ontwikkeld.

van expertise, met daarbinnen eigen accenten.

Daarnaast is de internationale expertise-agenda

Vanuit VIVIS participeert Visio op verzoek van het

opnieuw bepaald, mede op basis van inbreng

Ministerie van VWS samen met andere partijen in

van externe betrokkenen en experts. Voor

het programma “Verbindend Vernieuwen”. Dit

Wonen & Dagbesteding en Revalidatie &

programma heeft tot doel heeft een toekomst

Advies zijn de eerder vastgestelde meerjaren

bestendige bekostiging van de zintuiglijke

plannen leidend.

(visuele en auditieve) revalidatie binnen de Zorg verzekeringswet te ontwerpen en in te voeren in de komende jaren (beoogde realisatie is 2020), in

1.2 / Raad van Toezicht

de vorm van “zorgprogramma’s”.

Bij een terugblik op 2015 samen met de Centrale Cliëntenraad, bracht de Raad van Toezicht een zin

In het toenemende belang van integrale dienst

uit het jaarverslag 2015 van de CCR, ter sprake: “…

verlening aan cliënten en leerlingen werkt Visio

dat cliënten nog te vaak systemen moeten volgen

als ketenpartner samen met vele organisaties in

in plaats van dat deze systemen cliëntvolgend

zowel lokale, regionale als landelijke samen

zijn”. De CCR lichtte toe dat het noodzakelijk en

werkingsverbanden. De samenwerking op het

passend zou zijn om voor iedere individuele cliënt

gebied van onderzoek, uitwisseling en ont

maatwerk te leveren, maar dat het binnen de

wikkeling van expertise heeft daarnaast ook

huidige systeemwereld voor Visio-medewerkers

internationale aspecten.

en cliënten een hele kunst is om dat samen voor

Kijkend naar de komende jaren

elkaar te krijgen. Wellicht, zo werd geopperd, kunnen Raad van Toezicht en medezeggenschaps

In het voorgaande zijn diverse aandachts- en

organen gezamenlijk tegenwicht bieden aan de

actiepunten voor de agenda van de Raad van

bureaucratie en de dominantie van de systemen,

Bestuur voor de komende jaren benoemd, zoals

door de Raad van Bestuur en de organisatie hierop

verandering van de organisatiecultuur, voort

te bevragen. Dat kan in ieder geval voor de

zetting van het programma Sociale Veiligheid,

bureaucratie die Visio zelf creëert. En binnen de

inrichting van integrale dienstverlening aan

landelijke regelgeving, waar ook Visio zich aan


moet houden, kan wellicht invloed uitgeoefend

mogelijk cliënten te kunnen helpen, en in tweede

worden op een klantvriendelijke uitvoering.

instantie te sturen op reductie van kosten. Het werkbezoek van de Raad van Toezicht aan het

Voor de Raad van Toezicht is het vraagstuk van

Cliëntservicebureau in Haarlem in juli 2015 was

het leveren van goede, op maat gesneden zorg,

een mooie gelegenheid om in dit kader dieper in te

revalidatie en onderwijs voor cliënten en

gaan op het project dat opgezet werd om de

leerlingen in een door systemen gedomineerde

instroom van cliënten te verbeteren en te

wereld een wederkerend thema, ook in 2015.

versnellen. Daarnaast heeft Raad van Toezicht

In een themabespreking van de Raad van Toezicht

inzicht gekregen in de professionele wijze waarop

in mei 2015 over “sturen en toezien op kwaliteit”

de medewerkers van het domein Cliënt Services

werd geconstateerd dat de ervaren spanning

zich bij de intake van cliënten inzetten om

tussen de bedoeling en de eisen van het systeem

aandacht te hebben voor het verhaal dat mensen

ook voor het toezicht betekenisvol is. Het is

vertellen, en tegelijkertijd gesystematiseerd

steeds zoeken naar de balans van het luisteren

informatie te verzamelen door het invullen van de

naar verhalen en het afvinken van lijstjes omdat

PAI-vragenlijsten. Een bij het werkbezoek

de buitenwereld het vraagt. Ook kwam naar voren

uitgenodigde cliënt vertelde over haar eerste

dat “de bedoeling”, in dit geval het antwoord op

contact met Visio en hoe blij ze was dat iemand

de vraag “wat is kwaliteit?”, niet voor iedereen

tegen haar zei: “we begrijpen dat u wil blijven

dezelfde betekenis heeft, en dat het dus belang

lezen en wij kunnen u daarbij helpen”.

rijk is om hierover met elkaar en met anderen in gesprek te zijn. De Raad van Toezicht heeft

Snelle ontwikkelingen zijn er ook op andere

waardering uitgesproken voor de gestage opbouw

gebieden. In oktober 2015 bezocht een delegatie

van een goed kwaliteitsmanagementsysteem in

van de Raad van Toezicht de landelijke Visiodag “In

de afgelopen jaren met het vooruitzicht dat de

beweging” waar naast sportieve activiteiten, ook

hiermee te verzamelen informatie steeds meer

belangrijke innovaties te zien waren in een

de basis vormt voor “goede gesprekken” over

“Expertisehoek” en uitkomsten van onderzoek

kwaliteit van zorg, onderwijs en processen: “van

gepresenteerd werden in workshops. Uiteraard

systeem naar bedoeling”.

was de “snelheid van ontwikkelingen” onderwerp van gesprek in bijeenkomsten over de herijking

De effecten van de gewijzigde financiering hadden

van de strategische koers van Visio waaraan de

een belangrijke plek op de agenda van de Raad van

Raad van Toezicht heeft deelgenomen. De Raad

Toezicht. De Raad van Bestuur heeft de Raad van

van Toezicht had niet alleen een rol aan het eind

Toezicht voor iedere vergadering van feitelijke en

van het traject bij de goedkeuring van het besluit

voortgangsinformatie voorzien en bijgepraat over

van de Raad van Bestuur. Er is bewust voor geko

de ontwikkelingen en de koers van Visio daarin. In

zen de Raad van Toezicht op meerdere momenten

de turbulentie van ontwikkelingen in 2015 was de

in het proces te betrekken vanuit zijn klankbord

centrale vraag voor de Raad van Toezicht: hoe

rol, om zodoende de blik van buiten te benutten in

gaat de Raad van Bestuur om met de gevolgen van

de analyses en de richting voor de toekomst.

de gewijzigde financiering en wat betekent dit voor de organisatie? Vanuit dit perspectief heeft

De interne melding van mogelijke onregelmatig

de Raad van Toezicht de Raad van Bestuur

heden in de onderbouwing van een deel van de

gedurende 2015 in diverse varianten bevraagd.

AWBZ in 2014 en het daarop ingezette externe

Bijvoorbeeld over de keuze van de Raad van

onderzoek, is voor de Raad van Toezicht een

Bestuur om het beleid in eerste instantie te

belangrijk onderwerp van gesprek geweest in de

richten op vergroting van de instroom om zoveel

tweede helft van het jaar. De Raad van Bestuur


heeft de Raad van Toezicht vanaf het begin op de

strategische koers ook in deze bijeenkomsten een

hoogte gehouden van belangrijke ontwikkelingen

prominent thema. Zo werd in de bijeenkomst met

in het onderzoek. Bovendien is in iedere

de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad

vergadering van de Raad van Toezicht en in een

onderzocht wat de “Bouwstenen” voor goed

extra vergadering het onderwerp besproken.

onderwijs kunnen toevoegen in het denkproces

Voor de Raad van Toezicht is het vanuit zijn rol

over de missie, visie en strategie. Tijdens

belangrijk om inzichtelijk te krijgen wat zich heeft

werkbezoeken willen de Raad van Toezichtleden

voorgedaan, wat de gevolgen zijn voor de

graag in gesprek met cliënten, leerlingen, mede

organisatie en wat de Raad van Bestuur onder

werkers en andere betrokkenen om zich op de

neemt om waar nodig fouten te herstellen en

hoogte te stellen van wat er speelt, van belang

herhaling te voorkomen. De Raad van Toezicht

rijke ontwikkelingen binnen en buiten Visio, hoe

heeft aandacht gevraagd voor (na)zorg voor

cliënten en leerlingen Visio ervaren, hoe mede-

betrokken medewerkers en voor de benodigde

werkers tegen ontwikkelingen aankijken en zich

verandering van cultuur. De Raad van Toezicht

daarbij voelen, en wat mensen verder op hun hart

heeft steun uitgesproken voor de conclusie van de

hebben. In 2015 bracht de RvT werkbezoeken aan

Raad van Bestuur.

het Cliëntservicebureau in Haarlem en aan de nieuwe school en woonvoorzieningen in Grave.

Een belangrijke vraag voor toezichthouders is: hoe

Daarnaast wordt van toezichthouders verwacht

weten we dat we weten wat we moeten weten?

dat zij zich breed informeren over maatschappe

Een vraag die in varianten steevast terug komt in

lijke ontwikkelingen en meer specifiek op het

de eigen evaluatie van de Raad van Toezicht. In

gebied van zorg en onderwijs, en governance. De

een informatieprotocol is afgesproken welke

leden van de Raad van Toezicht bezoeken in dit

informatie de Raad van Toezicht ontvangt. Veel

kader geregeld een symposium, scholingsdag of

van de informatie heeft een cyclisch terugkerend

cursus, onder meer bij de verenigingen van toe

karakter, zoals jaarverslagen en management

zichthouders in zorg (NVTZ) en onderwijs (VTOI).

rapportages. De Raad van Toezicht kan daarnaast om specifieke informatie vragen, wat geregeld

Blijft de vraag voor de Raad van Toezicht: dan

gebeurt. De informatie wordt in belangrijke mate

hebben we al die mensen gehoord en gesproken

aangeleverd door de Raad van Bestuur in de vorm

en al die stukken gelezen, weten we dan wat we

van schriftelijke rapportages en beleidsnotities,

moeten weten om te kunnen zien of het goed gaat

mondelinge toelichting en het beantwoorden van

met Visio? Zoals in het jaarverslag van vorig jaar

vragen ter vergadering. Voor specialistische

werd opgemerkt: het is hard werken om bij te

onderwerpen kunnen directeuren of managers of

blijven met informatie in de voortgaande

andere experts worden uitgenodigd. Een keer per

ontwikkelingen. In een artikel van Edith Hooge,

jaar wordt een ontmoeting georganiseerd van

“Zekerheid door transparantie? Informatie en

Raad van Toezicht en het tweede besturings

onderwijsbestuur anno 2023” (2013), kijkt zij

niveau, meestal rond een thema. In februari 2015

vooruit naar de informatievoorziening van bestuur

stond hierbij de herijking van de strategische

en toezicht in 2023. Op grond van ontwikkelingen

koers centraal. In dit kader werden de eerste

als de gemakkelijkere, snellere en goedkopere

ervaringen opgedaan met het voeren van een

beschikbaarheid van informatie en de toenemende

“kampvuurgesprek” als aanzet voor het traject

eisen van risicobeheersing en optimalisatie,

strategische koers. Ook zijn er een of twee keer

concludeert zij dat besturen in 2023 zich zal

per jaar bijeenkomsten met ieder van de centrale

kenmerken als het besturen van een glazen huis,

medezeggenschapsorganen over de algemene

als in control zijn en als maakbaar bestuur. Vanuit

gang van zaken of over een thema. In 2015 was de

dit perspectief formuleert zij enkele wenken voor


de toekomst: gebruik de (spiegel)informatie uit

In 2015 heeft de Raad van Toezicht de eigen

de buitenwereld als waardevolle feedback, ga

evaluatie zonder externe begeleiding gedaan. Er is

actief verbindingen aan met de omgeving, zorg

voortgeborduurd op de thema’s van de evaluatie

voor expertise in het verzamelen en analyseren

van 2014, zoals de rollen van de commissies van

van informatie, ga op locatiebezoek en leg het

de Raad van Toezicht, de informatievoorziening,

oor te luister, en relativeer de dwang van de eisen

de agendering van onderwerpen en de voor

tot risicobeheersing en optimalisatie. Zij meent

bereiding van vergaderingen, de rol als werkgever

dat de trend omgebogen kan worden naar zeker

en als klankbord, de verhouding van Raad van

heid door transparantie. De overwegingen in het

Bestuur en Raad van Toezicht, het voorzitterschap

artikel sluiten aan bij het tweede speerpunt in

en deskundigheidsbevordering. Aan de Raad van

de strategische koers “kennis delen is kracht”,

Bestuur is gevraagd ook feedback te geven op het

een mooie inspiratiebron ook voor de Raad van

functioneren van de Raad van Toezicht. Het

Toezicht.

verslag van de evaluatie is besproken met de Raad van Bestuur. In de gezamenlijke afsluitende

Een nieuw fenomeen voor de Raad van Toezicht in

bespreking brachten beide raden de informatie

2015 was een stagiaire. Maarten Thalen wilde zich

voorziening als vraagstuk naar voren: de Raad van

na zijn revalidatietraject bij Visio Het Loo Erf

Toezicht als ontvanger (hoe weten we wat we

oriënteren op een toezichthoudende functie en

moeten weten?) en de Raad van Bestuur als

zocht daarvoor contact met Visio. De Raad van

verstrekker (hoe haken we de Raad van Toezicht

Toezicht was gecharmeerd van het voorstel en zo

het beste aan op de ontwikkelingen in de

heeft Maarten in de loop van het jaar als

organisatie?). Een antwoord ligt om te beginnen

toehoorder enkele vergaderingen van de Raad

in het over en weer herhaaldelijk stellen van de

van Toezicht bijgewoond. Daarnaast is hij als

vraag.

toehoorder aanwezig geweest bij vergaderingen van de commissies van de Raad van Toezicht, de

De samenstelling van de Raad van Toezicht is in

Auditcommissie en de Commissie Kwaliteit &

2015 niet gewijzigd is. Twee leden zijn na een

Veiligheid, bij een bijeenkomst van de Raad van

eerste zittingstermijn van vier jaar herbenoemd

Toezicht met de Centrale Cliëntenraad en bij het

voor een tweede termijn, te weten de heer

werkbezoek in Grave. Ook heeft Maarten

Z. Arslan en de heer G.P.M. Luyten.

gesprekken gevoerd met de leden van de Raad van Toezicht over hun motieven en rolopvatting.

Vooruitblik

Uiteraard zijn vooraf afspraken gemaakt over de

Vooruitkijkend naar 2016 en volgende jaren ziet

vertrouwelijke behandeling van documenten en

de Raad van Toezicht enkele belangrijke ont

geheimhouding over alle ontvangen informatie. De

wikkelingen tegemoet. Allereerst is er in 2016 de

term “toehoorder” is bewust gekozen: Maarten

herziening van de medezeggenschap binnen Visio.

had formeel geen stem in de Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht is benieuwd naar de

en deed niet mee met de beraadslagingen. Soms

ervaringen van de cliënten en medewerkers en hoe

werd hem als “buitenstaander” wel zijn mening

de nieuwe medezeggenschap zich zal ontwikkelen.

gevraagd. Ter afronding van de stage heeft

Een dergelijke nieuwsgierigheid is er ook naar

Maarten Thalen op verzoek van de Raad van

de uitwerking van de strategische koers en wat

Toezicht begin 2016 zijn bevindingen en ervaringen

cliënten en leerlingen daarvan zullen merken.

ingebracht als feedback op de governance van

De financiering van zorg en onderwijs verschuift

de Raad van Toezicht. Deze feedback is mede

van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd. Visio

input voor de eigen evaluatie van de Raad van

zit middenin deze omslag, die kansen biedt maar

Toezicht in 2016.

ook veel energie kost en risico’s kent. De Raad


van Toezicht heeft er vertrouwen in dat de

extra punt vanuit zijn maatschappelijke verant

organisatie met haar medewerkers in staat is

woordelijkheid en als goed werkgever meer

deze verandering op professionele wijze door

recht te doen aan de inpassing van Visio in de

te voeren en de dienstverlening naar een hoger

systematiek van de Regeling.  

peil te brengen.

Tot slot: toepassing van de WNT

De toepassing van de WNT heeft in 2015 geen gevolgen gehad voor de bezoldiging van de Raad

Met ingang van 2013 is de Wet normering

van Bestuur noch van de Raad van Toezicht, zoals

bezoldiging topfunctionarissen publieke en

in de jaarrekening nader wordt aangetoond.

semipublieke sector (WNT) voor Visio van toepassing, met ingang van 2014 gevolgd door de Regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen

1.3 / Medezeggenschap

zorgen welzijnssector. In de WNT is bepaald dat

Visio heeft de medezeggenschap voor cliënten,

indien een zorginstelling ook scholen exploiteert,

leerlingen, ouders, cliëntvertegenwoordigers en

zoals bij Visio het geval is, de sectorale regeling

medewerkers ingericht vanuit twee uitgangs

voor zorg en welzijn van toepassing is. De WNT en

punten: “medezeggenschap volgt zeggenschap”

genoemde Regeling geven de kaders voor de

en “medezeggenschap zo dicht mogelijk bij

bezoldiging van de Raad van Bestuur en de Raad

cliënten, leerlingen en werkvloer organiseren”. Zo

van Toezicht (bij Visio vallen geen andere functies

zijn er cliëntenraden en ondernemingsraden voor

binnen de definitie van “topfunctionaris”). Daarbij

de directies in de zorg en medezeggenschapsraden

worden organisaties ingedeeld in klassen aan de

voor de directies Onderwijs, die leden afvaardigen

hand van drie criteria: complexiteit, impact en

naar de drie centrale medezeggenschapsorganen:

omvang. De Raad van Toezicht dient de klassen

de Centrale Ondernemingsraad (COR), de

indeling te bepalen. In een gedetailleerd onder

Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad

bouwd besluit heeft de Raad van Toezicht op 10

(GMR) en de Centrale Cliëntenraad (CCR). De

december 2014 bepaald dat Visio wordt ingedeeld

centrale medezeggenschapsorganen voeren

in klasse I (de klassenindeling loopt van A t/m J).

overleg met de Raad van Bestuur over onder werpen die organisatiebreed van belang zijn.

De Regeling biedt de mogelijkheid om tijdelijk een

Deze paragraaf richt zich op de activiteiten van

extra punt toe te kennen wegens bijzondere

de centrale medezeggenschapsorganen.

omgevings- en/of risicofactoren. De Raad van Toezicht is van oordeel dat de bijzondere com

Voor de centrale medezeggenschapsorganen

plexiteit van de besturing van een organisatie als

was het plotselinge overlijden van bestuurder

Visio met een grote maatschappelijke verantwoor

Jo Triepels een groot verlies. Jo Triepels was

delijkheid als een van de twee expertise

vanuit de Raad van Bestuur de gesprekspartner

organisaties voor de doelgroep van mensen met

voor de COR, de CCR en de GMR. Er was in de

een visuele beperking in Nederland, met een

loop van de jaren een groot onderling vertrouwen

dienstverlening die breder gaat dan zorg en

ontstaan, waardoor men elkaar ook bij moeilijke

onderwijs, en met daardoor een navenant grote

onderwerpen recht in de ogen kon kijken en als

variëteit van ketenpartners, geldstromen en

het nodig was een stevige dialoog kon voeren. Jo

verantwoordingssystemen, de toekenning van een

Triepels nam het initiatief voor de modernisering

extra punt legitimeert. Het extra punt, dat de

van de medezeggenschap, waarbij hij iedereen

Raad van Toezicht jaarlijks zal beoordelen, heeft

stimuleerde om vrij te denken over hoe we

geen gevolgen voor de klassenindeling. De Raad

werkelijk met elkaar in gesprek kunnen komen

van Toezicht beoogt met de toekenning van het

en daarin het goede voorbeeld gaf.


“Wanneer je niet vanuit de verschillende organisatie onderdelen met elkaar afstemt, mis je essentiële informatie. Samen maak je het totaal plaatje van het kind.” Ambulant onderwijskundig begeleider, Onderwijs.

verantwoording in jaarverslag en jaarrekening. De Raad van Bestuur wilde de medezeggenschap actiever betrekken bij de voorbereiding van de Kaderbrief en heeft de raden in 2015 gevraagd input aan te leveren voor de beleidsevaluatie over 2014 en speerpunten voor 2016 te benoemen. Dit leverde een rijke oogst aan ideeën op voor de beleidsconferentie van bestuur en management, en boeiende gesprekken in de overleg vergaderingen. Voor de Raad van Bestuur tonen deze waardevolle bijdragen mede de kwaliteit en kracht van de centrale medezeggenschapsorganen aan. De gevolgen van de overgang van de bekostiging van de visuele revalidatie van de AWBZ naar de Zorgverzekeringwet vormden een terugkerend onderwerp in de overlegvergaderingen. De Raad van Bestuur heeft de raden frequent geïnformeerd

In een evaluatie van de medezeggenschap in

over de vraaguitval bij Revalidatie & Advies en de

2014 kwam naar voren dat zowel de medezeggen

financiële stand van zaken van de organisatie.

schapsorganen zelf als de directeuren en Raad van

Soms waren de bestuursrapportages aanleiding

Bestuur vragen hebben over de effectiviteit van de

hiervoor, soms vragen van de raden over

inrichting van de medezeggenschap. Zoveel raden,

ontwikkelingen die zij zagen. Ook is gesproken

is het duidelijk wie wat doet, duren procedures

over maatregelen die de instroom van cliënten en

niet te lang? En: past deze inrichting nog in de

de productie zouden kunnen stimuleren. Voor de

huidige tijd en bij de beleving van cliënten en

medezeggenschapsorganen staat voorop dat de

medewerkers? Wat betekent een verandering als

toegankelijkheid van de revalidatie voor mensen

Ruimte voor Eigen Regie voor de medezeggen

met een visuele en eventuele bijkomende

schap? Daarbij krijgen de cliënten immers de

beperking, gewaarborgd zou moeten zijn.

zeggenschap over hun eigen behandeling, in

Uiteraard heeft dit consequenties voor het beleid

samenspraak met de medewerkers en andere

van Visio. De raden menen dat de organisatie

betrokkenen. In 2015 was het nadenken over een

flexibeler zou moeten worden om beter in te

nieuw ontwerp voor de medezeggenschaps

kunnen spelen op de vragen van cliënten,

organen – en hun achterbannen – een belangrijk

leerlingen en ouders. Flexibiliteit betekent ook

onderwerp. Wat speelde er verder voor de CCR, de

meer ruimte voor regie geven aan de medewerkers

GMR en de COR in 2015?

om de zorg samen met de cliënten vorm te geven

Jaarlijkse beleidscyclus

– uiteraard binnen de beleidskaders en de regels over rechtmatigheid. Al kunnen die laatste

Zoals dat hoort hebben de centrale medezeggen

misschien ook een tandje minder, zeker waar de

schapsorganen een belangrijke rol in de jaarlijkse

organisatie daar zelf invloed op heeft. Ook die

beleidscyclus: de cyclus die begint met de

vraag kwam aan de orde. Daarnaast vroeg met

beleidsevaluatie gevolgd door de Kaderbrief,

name de COR aandacht voor de gevolgen van de

jaarplan en begroting, tussentijdse bestuurs

veranderingen en de maatregelen voor de

rapportages over de voortgang tot en met de

medewerkers. Zorg dat medewerkers goed


geïnformeerd zijn over wat er van hen gevraagd

genomen besluit heeft de Raad van Bestuur de

wordt en wat er op hen af zal komen, dat kan

drie centrale medezeggenschapsorganen gevraagd

onrust en onzekerheid verminderen. Ook is het

over het besluit te adviseren. De drie raden

belangrijk medewerkers toe te rusten voor een

hebben positieve adviezen uitgebracht met enkele

flexibele inzet van hun expertise. De medezeggen

aandachtspunten voor de uitvoering.

schapsorganen hebben geen invloed op het over heidsbeleid; ze hebben de Raad van Bestuur wel

Overige algemene ontwikkelingen

bevraagd op de inzet van Visio in de landelijke

Er is een heel scala van algemene beleidsonder

gremia.

Meerjarenstrategie 2016-2020 Uiteraard hebben de centrale medezeggenschaps organen actief meegedacht in het traject van

werpen waarover de drie centrale medezeggen schapsorganen in 2015 werden geïnformeerd of om advies of instemming werden gevraagd. We noemen er enkele: – Programma Kind & Jeugd: in de zomer van 2015

herijking en vernieuwing van de missie, visie en

werd medegedeeld dat gestart zou worden met de

strategische koers van Visio. In een thema

implementatie van de resultaten van het

bijeenkomst van de CCR met de Raad van Toezicht

programma Kind & Jeugd. Met dit programma

en de Raad van Bestuur in februari stonden missie

werkt Visio toe naar een geïntegreerde dienst

en visie centraal. In kleine groepjes werd samen

verlening voor kinderen en jongeren, waarin de

nagedacht over vragen als: wat voegt Visio toe

domeinen van Visio geruisloos samenwerken in

aan het leven van cliënten, waarin blinkt Visio uit

het belang van de cliënt. De drie centrale raden

en wat is onze grote droom voor 2020? Ook de

hebben ieder een bespreking met de voorzitter van

GMR agendeerde de strategische koers als thema

de stuurgroep aan het thema Kind & Jeugd gewijd.

in zijn jaarlijkse bijeenkomst met de Raad van

– Herinrichting van directie Bedrijfsvoering: de

Toezicht in mei, onder de titel “De toekomst van

Raad van Bestuur heeft een voorgenomen besluit

het onderwijs”. Vanuit de conceptnotitie

ter advisering voorgelegd dat voorzag in het

“Bouwstenen voor de toekomst”, die de directie

opsplitsen van de directie Bedrijfsvoering in een

Onderwijs en de Raad van Bestuur gecomponeerd

directie Finance & Control en een directie Cliënt

hebben op grond van een reeks van bijeenkomsten

Services. Op grond van de drie positieve adviezen

met leerkrachten en ouders in het land, werd de

zijn de directies ingericht en zijn de twee

samenhang met de Visiobrede strategische koers

directeuren geworven.

onderzocht. In deze bijeenkomst werd eveneens in

– Vrijwilligersbeleid: zonder de inzet van vele vrij

kleine groepjes gedebatteerd, hetgeen alle

willigers zou Visio niet in staat zijn de gewenste

aanwezigen als heel waardevol hebben ervaren.

kwaliteit van zorg te bieden. Dat geldt vooral voor

Met de COR werd begin juli een themabijeenkomst

het domein Wonen & Dagbesteding. Visio wil de

georganiseerd met de focus op de vraag wat

vrijwilligers op een goede manier betrekken bij de

medewerkers nodig hebben om flexibel(er) te

organisatie en heeft daarvoor beleid ontwikkeld,

worden en op veranderingen in te kunnen spelen,

in eerste instantie door en voor het domein Wonen

met als doel cliënten echt oplossingen “op maat”

& Dagbesteding. Het vrijwilligersbeleid is in 2015

te bieden. Deze bijeenkomst had de vorm van een

van toepassing geworden voor de hele organisatie,

kampvuurgesprek (“kgotla”), wat voor de meeste

inclusief een regeling voor basisvoorwaarden. Op

COR-leden een nieuwe en verrassend positieve

grond van de instemming van de GMR, het posi

ervaring was. Naast deze themabesprekingen

tieve advies van de CCR en het overleg met de COR

hebben enkele individuele leden deelgenomen aan

is het vrijwilligersbeleid begin 2016 vastgesteld.

andere kampvuurgesprekken. Na de vaststelling van de meerjarenstrategie 2016-2020 als voor-


– Ontwikkeling strategisch vastgoedbeleid: Visio ontwikkelt strategisch vastgoedbeleid in fases.

In 2015 hebben de centrale medezeggenschaps

Een belangrijk onderwerp voor de CCR is de inzet

organen het rapport over fase 2 ter informatie

van ervaringsdeskundigheid van mensen met een

ontvangen. In fase 2 is in dialoog met de domeinen

visuele beperking. De CCR is ervan overtuigd dat

primair proces vooruitgekeken naar de te

de dienstverlening van Visio en de ontwikkeling

verwachten ontwikkelingen in de klantvraag in de

van expertise gebaat zijn bij de kennis en

komende 30 jaar, de dienstverlening van Visio in

ervaringen van mensen uit de doelgroep. Deze

zorg en onderwijs in reactie daarop en welke

visie heeft de CCR dit jaar in een ongevraagd

huisvesting dan nodig zal zijn. In fase 3 wordt het

advies aan de Raad van Bestuur verwoord. De CCR

beleid nader uitgewerkt; hierover wordt in 2016

is dan ook blij met het initiatief voor een project

advies gevraagd aan de centrale medezeggen

om de inzet van ervaringsdeskundigheid bij

schapsorganen.

expertiseprojecten te stimuleren, dat inmiddels

– Overstap naar ISO-certificering: Visio is vanaf

met financiële ondersteuning van Novum wordt

2015 ISO-gecertificeerd. Dit betekent dat er nu

uitgevoerd. De Raad van Bestuur onderschrijft de

één kwaliteitssysteem is voor de processen van

visie van de CCR en wil onder meer uitvoering

alle domeinen en ook de domeinoverstijgende

hieraan geven in het kader van het speerpunt

processen (voorheen was de certificering voor

“kennis delen is kracht” in de meerjarenstrategie.

zorg en onderwijs verschillend). Een goede stap

De CCR heeft de Raad van Bestuur ook geadviseerd

vooruit, vinden de centrale medezeggenschaps

nog meer werk te maken van de digitale toe

organen. En ook een verbetering is dat binnen

gankelijkheid van documenten voor mensen met

ISO niet een lijst van procedures wordt afgevinkt,

een visuele beperking, zoals de brieven en

maar dat gekeken wordt naar de opbrengst van

formulieren die cliënten van Visio ontvangen. Voor

procedures, naar de “bedoeling” in de ogen van

Visio is dit inderdaad een voortdurend punt van

cliënten, leerlingen en medewerkers.

aandacht. Ook hierbij kan het delen van kennis en

Centrale Cliëntenraad De Centrale Cliëntenraad telde in 2015 negen

ervaringen met name over nieuwe ontwikkelingen op ICT-gebied, ons verder helpen.

zetels, waarvan een zetel (Wonen & Dagbesteding

Centrale Ondernemingsraad

Midden) niet bezet was. De voorzitter, Peter van

De COR heeft in 2015 driewekelijks vergaderd,

der Berg, nam aan het eind van het jaar afscheid

waarvan zeswekelijks in de overlegvergadering

van de CCR na een indrukwekkende inzet van vele

met de Raad van Bestuur. Naast de door de Raad

jaren voor de medezeggenschap van cliënten bij

van Bestuur aangeleverde advies- en instemming

Visio. De Raad van Bestuur spreekt veel dank en

vragen en informatieve stukken heeft de COR

waardering daarvoor uit. De voorzittersrol wordt

onderwerpen op eigen initiatief geagendeerd. In

vanaf 2016 overgenomen door Peter Michels.

januari 2015 heeft een informeel overleg plaats gevonden tussen de COR en de RvB. Besproken zijn

De CCR vergaderde in 2015 zes keer en had vijf keer

de thema’s veranderingen in de zorg in verband

overleg met de Raad van Bestuur. De agenda’s voor

met de nieuwe wetgeving en de betekenis daarvan

de overlegvergaderingen worden voorbereid in een

voor de strategische koers van Visio, en het

overleg van de Agendacommissie, bestaande uit de

perspectief voor Wonen en Dagbesteding. Het

drie leden van het dagelijks bestuur van de CCR en

overleg heeft voor de COR belangrijk bijgedragen

de gesprekspartner van de Raad van Bestuur. Daar

aan inzicht en doorzicht in de beweging die Visio

naast waren er twee bijeenkomsten van de CCR

momenteel doormaakt.

met de Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur: een themabijeenkomst in februari en een bespre

De COR heeft in 2015 twee cursusdagen gehad

king van de algemene gang van zaken in november.

rond actuele onderwerpen. Op 9 april 2015 heeft


het KGCA een cursus gegeven met als doel het

de ouders als belangrijke samenwerkingspartners

evalueren en functioneren van de COR: waar staat

moeten beschouwen. De Raad van Bestuur heeft

de COR voor, waar wil de COR naar toe? Als tweede

deze voorwaarde voor instemming van de GMR ter

onderwerp werd het thema “de COR en

harte genomen en de ouderparticipatie steviger

arbeidsvoorwaarden” behandeld. Op 5 november

gepositioneerd in het Schoolplan, waarna de GMR

2015 verzorgde Maurice Buskens Consultants een

heeft ingestemd met het Schoolplan 2015-2019.

scholing over de toekomstvisie op Koninklijke

Verder heeft de GMR ingestemd met het

Visio, de rol van de COR in het Sociaal Plan en de

Pestbeleid als onderdeel van het beleid voor

vernieuwing in de medezeggenschap. Afsluitend

sociale veiligheid en met het beleid “Werken en

volgde een gesprek met de Raad van Bestuur.

vakantie” in het schooljaar 2015-2016. Ook heeft de GMR met de Raad van Bestuur gesproken over

Door omstandigheden is de in november geplande

het besluit om het aantal directeuren voor het

jaarlijkse Algemene Gang van Zaken-bespreking

domein Onderwijs terug te brengen van twee naar

met de Raad van Toezicht verschoven naar

een, een situatie die door ziekte van een van de

februari 2016.

directeuren al enige tijd bestond. Daarbij onder schrijft de GMR de voorwaarde van goede

De COR heeft vanuit zijn rol als belangenbeharti

ondersteuning zodat de directeur Onderwijs zich

ger van de medewerkers speciale aandacht voor

kan concentreren op strategische en overige

onderwerpen op HRM-gebied. Zo heeft de COR

kerntaken.

onder meer de uitvoering van de gesprekken–

De GMR was in 2015 niet op volle sterkte, zowel

cyclus onder de aandacht gebracht, en de wense

de oudergeleding als de personeelsgeleding had

lijkheid van strategisch HRM-beleid. De HRM-

enkele vacatures. De GMR heeft in 2015 zes keer

onderwerpen worden doorgaans voorbereid in een

vergaderd en overleg gevoerd met de Raad van

overleg van de HRM-commissie met de manager

Bestuur. Ook de GMR heeft een Agendacommissie

HRM. De manager HRM is ook standaard aanwezig

ingericht ter voorbereiding van de overleg

bij de overlegvergaderingen en in de voorberei

vergaderingen. De manager HRM en de directeur

dende vergaderingen van de Agendacommissie.

Onderwijs wonen op verzoek van de Raad van

Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad

Bestuur in het algemeen de overlegvergaderingen met de GMR bij.

De agenda van de GMR kende in 2015 een heel

Vernieuwing medezeggenschap

aantal onderwijsspecifieke onderwerpen. Zo vroeg

In 2014 heeft de Raad van Bestuur een proces in

de Raad van Bestuur instemming met het

gang gezet van evaluatie van de medezeggen

Bestuursformatieplan 2015-2016 en met de

schap bij Visio om op basis daarvan na te denken

algemene delen van de Schoolgidsen 2015-2016,

over de toekomst. De evaluatie maakte duidelijk

waarvoor de GMR in beide gevallen instemming

dat er een breed gedeelde wens is om de mede

gaf. Een belangrijke instemmingsvraag betrof het

zeggenschap te moderniseren, de vraag was

Schoolplan 2015-2019. Dit gaat om het meerjaren

vervolgens hoe die nieuwe medezeggenschap eruit

beleid dat onderwijsinstellingen eens per vier jaar

zou moeten zien. In een conferentie met de

voor een aantal door het Ministerie van OCW

centrale medezeggenschapsorganen werd aan de

opgegeven beleidsaspecten moeten opstellen. De

Raad van Bestuur gevraagd een “denktank” in te

GMR heeft de Raad van Bestuur laten weten het

stellen die met een aantal voorstellen zou moeten

Schoolplan ambitieus te vinden, maar daarbij

komen. De denktank bestond uit drie leden van

onvoldoende aandacht te lezen voor de

ieder van de drie centrale raden, een directeur,

participatie van ouders. Volgens de GMR zou Visio

een manager en een onafhankelijke voorzitter.


De Raad van Bestuur vroeg de denktank om de

– De context is relevant voor de vraag welke

uitkomsten van de evaluatie uit te werken tot

(groepen) mensen betrokken zouden moeten

enkele scenario’s voor een moderne, effectieve en

worden om de nodige denkkracht bij elkaar te

efficiënte medezeggenschap. Daarbij was het ver

brengen.

zoek “out of the box” te denken en ook ervaringen

– Het werken met een regiegroep als “verdeel

uit de buitenwereld in het advies te betrekken. In

station” is een krachtige en effectieve manier

april 2015 bracht de denktank zijn advies uit, dat

om medezeggenschap in allerlei vormen te

bestond uit een hoeksteen, vijf bouwstenen en

stimuleren, regisseren en faciliteren.

drie mogelijke scenario’s voor vernieuwing van

Mede op basis van deze bevindingen en conclusies

de medezeggenschap. De hoeksteen was het

lanceert de Raad van Bestuur half maart 2016 een

advies de verandering van de medezeggenschap

voorstel voor de nieuwe medezeggenschap.

“gedragen door de zittende organen” vorm te geven. Bij de bouwstenen ging het om uitgangs punten als het mobiliseren van denkkracht en het betrekken van alle groeperingen in en om de organisatie. De drie scenario’s zijn: 1 Het informele formaliseren. 2 De rollen herordenen. 3 Experimenteren organiseren. In overleg met de centrale medezeggenschap werd in de zomer afgesproken de scenario’s eerst een tijdje uit te proberen in “proeftuinen”. De ervaringen in de proeftuinen zouden kunnen helpen bij het ontwerpen van de nieuwe mede zeggenschap. Een begeleidingsgroep van zes leden vanuit de medezeggenschapsorganen heeft in de periode van september tot december 2015 acht proeftuinen in gang gezet en begeleid, verdeeld over de drie scenario’s. De proeftuinen gingen over reëel bestaande medezeggenschaps onderwerpen, zodat een vergelijking van de uitkomsten mogelijk zou zijn. In zijn verslag “Een nieuw seizoen voor de medezeggenschap” van december 2015 (definitief afgerond in maart 2016) spreekt de begeleidingsgroep over een leerzaam proces om in nieuwe concepten te werken met de nodige onzekerheden, in het vertrouwen dat alle ervaringen zinvol zijn, om uiteindelijk te merken dat het gezamenlijk lukt om iets van die gewenste andere kijk op medezeggenschap te realiseren. De begeleidingsgroep komt tot onder andere de volgende conclusies. – Het onderwerp zou moeten bepalen welk scenario passend is.


H2 / Cliënten en leerlingen en onze dienstverlening


Visio is het expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Wij hebben veel specialistische kennis in huis en werken voortdurend aan nieuwe methodieken en producten. Iedereen kan bij ons terecht met vragen over slechtziend of blind zijn. Visio biedt informatie en advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen. In dit hoofdstuk passeren in vogelvlucht de belangrijkste ontwikkelingen in onze dienstverlening in 2015 de revue. De gewijzigde financiering en de effecten hiervan op de revalidatievragen van onze cliënten, maakten het geen makkelijk jaar. Alle zeilen zijn bijgezet om toch zoveel mogelijk mensen met een visuele beperking van dienst te kunnen zijn.

2.1 / Revalidatie & Advies Gewijzigde financiering, ongewijzigde ambities

Omdat Visio hier weinig ervaring mee had, is het healthcare marketingbureau Mixe ingeschakeld. Na gesprekken met cliënten en verwijzers zijn

Met ingang van 2015 wordt de visuele revalidatie

verschillende klantgroepen in kaart gebracht.

niet meer betaald vanuit de Algemene Wet

Ook werd een klantreis ontwikkeld, die laat zien

Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), maar groten

wat iemand ervaart en voelt in verschillende

deels vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw). Voor

fases voor, tijdens en na het revalidatietraject.

onze cliënten betekent deze verandering onder

Dit hielp de medewerkers van Revalidatie & Advies

andere dat zij, net als voor andere zorg die ver

om helder te krijgen wanneer het een goed

goed wordt vanuit de basisverzekering, voor hun

moment is voor Visio om in beeld te komen bij

visuele revalidatie een bedrag moeten betalen in

mensen die slecht gaan zien. Dat is vooral het

het kader van hun eigen risico. In de loop van 2015

moment waarop de beperkingen als gevolg van

werd steeds duidelijker dat deze stelselwijziging

de oogaandoening zo erg worden dat een patiënt

grote gevolgen had voor onze cliënten en voor

bij de oogarts belandt. Volgens Lies de Jong wil

ons: minder cliënten die met revalidatievragen

Visio zich op dat strategische moment richten.

bij Visio aanklopten, terwijl het aantal slecht

“Bij Visio weten wij dat die periode van afnemende

ziende en blinde mensen in Nederland niet afnam.

visus zwaar is, hoe mensen zich vaak onbegrepen

Medewerkers van Revalidatie & Advies en Cliënt

voelen door hun omgeving, dat het ellendig is

Services hebben daarom in 2015 alle zeilen bij

wanneer je steeds weer moet uitleggen wat er

gezet om de meerwaarde van visuele revalidatie

aan de hand is en om hulp moet vragen. En we

voor de kwaliteit van leven van mensen met

weten dat er perspectief is om, ook met de

een visuele beperking onder de aandacht te

visuele beperking, bepaalde dingen weer wél

blijven brengen.

te kunnen. En dat cliënten vaak achteraf, na hun revalidatie, verzuchten: had ik maar eerder

Lies de Jong, directeur Revalidatie & Advies,

van Visio geweten. We willen daarom in die fase

vertelt dat het vooral zaak was om de vindbaar

het passende verhaal vertellen waarmee we

heid van Visio bij cliënten te vergroten en Visio

de cliënt uitnodigen en stimuleren om de stap

bij verwijzers beter op het netvlies te krijgen.

richting Visio daadwerkelijk te zetten.”


“Voor mij als cliënt heeft het als meerwaarde dat ik begrijp waarom alles gaat zoals het gaat. En dat ik daarin keuzes kan maken.” Dick van den Brand, cliënt Visio Revalidatie & Advies, over actievere participatie door cliënten in hun revalidatie

mijn hulpvragen wil aanpakken. Dat geeft ook minder misverstanden. Maar er zijn ook cliënten die alleen willen horen welke hulpmiddelen of training ze nodig hebben en meer niet. Bij een simpele hulpvraag is actieve participatie minder noodzakelijk dan bij een complexe hulpvraag.” Een van de resultaten van het project in 2015 is een menukaart met tien instrumenten om cliënten te betrekken, waaronder het samen invullen van verslagen en de cliënt aanwezig laten zijn bij het multidisciplinair overleg. Dit laatste is een grote verandering. Cliënten zijn gemotiveerder tijdens de revalidatie als ze mee besluiten over hun eigen revalidatieplan. Bovendien is het efficiënter, omdat de cliënt direct op de hoogte is van de afspraken.

Richting verwijzers was het doel om de oogzorg keten te verbeteren en het aantal doorverwij

Selectieve krimp

zingen te stimuleren. Zo is, om het doorverwijzen

De tegenvallende financiële resultaten nood

eenvoudiger te laten verlopen, het digitale Visio

zaakten de Raad van Bestuur halverwege het jaar

Verwijzersportaal in het leven geroepen. Oog

om bij Revalidatie & Advies en de ondersteunende

artsen, revalidatieartsen, neurologen, huisartsen

diensten maatregelen in te voeren om kosten te

en andere professionals die naar Visio verwijzen,

besparen. Zo mochten tijdelijke contracten niet

kunnen de verwijzing van hun patiënt sinds dit jaar

worden verlengd en werd er een selectief

direct online regelen. Naast het online verwijzen,

aannamebeleid ingevoerd.

blijft de mogelijkheid om een verwijsformulier te

Binnen Revalidatie & Advies en Cliënt Services is

downloaden. Verder zijn de richtlijnen voor door

daarnaast ingezet op (gerichte) reductie van

verwijzen van het NOG (Nederlands Oogheelkundig

medewerkers door natuurlijk verloop en scherp

Gezelschap) in dit portal beschikbaar gesteld.

personeelsbeleid. Hier gaan we in 2016 mee door.

Menukaart voor actief revalideren De overgang naar de Zvw had ook andere

Op weg naar een nieuwe bekostigingssystematiek

consequenties, zoals de eis die zorgverzekeraars

De overheveling van de visuele revalidatie van de

stellen om de cliënt aantoonbaar te betrekken bij

AWBZ naar de Zvw bracht ook de vraag met zich

het revalidatietraject. Deze eis liep gelijk op met

mee hoe de zorg daarin helder kan worden

de al langer bestaande wens van Visio om cliënten

ingepast. Hier is in breder verband binnen de

meer actief te laten participeren in de zorgver

sector voor visuele revalidatie gezamenlijk over

lening. Daarom startte Visio al in 2014 een project

nagedacht. Is voor cliënten voldoende duidelijk op

gericht op partnerschap in het revalidatieproces.

welke zorg ze een beroep kunnen doen? Kunnen

In 2015 zijn de resultaten daarvan geïmplemen

zorgverzekeraars op basis van eenduidige criteria

teerd. Dick van den Brand dacht als cliënt mee in

zorg inkopen en hoe kan deze zorg worden

het project. “Zelf vind ik het prettig om nauw

bekostigd? Onderzoek naar de beschikbare

betrokken te zijn bij mijn revalidatieproces. Het

gegevens binnen de instellingen liet zien dat

maakt het voor mij veel transparanter hoe Visio

verbetering mogelijk is. Binnen de sector is


daarom voorgesteld om per 2020 te komen tot een

in de zorg. Dit toekomstperspectief wordt in

nieuwe bekostigingssystematiek van de visuele

een geleidelijk proces gedurende enkele jaren

revalidatie in de vorm van zorgprogramma’s. Dit

gerealiseerd. In 2015 zijn in die realisatie

idee is door alle partijen, waaronder het ministerie

belangrijke stappen gezet.

van VWS, de zorgverzekeraars en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) omarmd.

Zo kent het domein met ingang van januari 2015 een gewijzigde directiestructuur met drie

2020 lijkt nog ver weg, maar tussen het bedenken

directoraten woonleefklimaat en een apart

van de zorgprogramma’s en het uitvoeren is nog

directoraat ouderenzorg.

een weg te gaan. Daarom zijn we in augustus 2015

Bovendien zijn de trajecten van nieuwbouw in

gestart om, in een aantal sessies met

Grave en Breda en de verbouwingen in Vries al

inhoudsdeskundigen, de inhoud van de

ingezet vanuit het toekomstperspectief. Deze

zorgprogramma’s uit te werken. Dat is gelukt. In

trajecten hebben voor een groot deel in 2015 hun

2016 gaat het erom in de praktijk ervaring op te

beslag gekregen met de oplevering van de nieuw

doen met het werken met deze programma’s. Al

bouw en verbouw. En ook met het programma

werkende weg willen we in 2016 en 2017 inzicht

Ruimte voor Eigen Regie, dat meer zeggenschap

krijgen of de uitgewerkte zorgprogramma’s

voor cliënten tot doel heeft en een belangrijk

passend zijn of dat er redenen zijn om de

onderdeel vormt van het toekomstperspectief,

uitgewerkte zorgprogramma’s te veranderen.

zijn in 2015 belangrijke stappen gezet binnen Wonen & Dagbesteding.

2.2 / Wonen & Dagbesteding Geleidelijk realiseren van toekomstperspectief

Optimale participatie van ouderen nastreven Doel van het nieuwe directoraat ouderenzorg is

Vanaf 1 januari 2015 valt de zorg met verblijf die

onder andere het ontwikkelen, bundelen en

Visio biedt onder de nieuwe Wet langdurige zorg

uitdragen van specifieke kennis rondom ouderen

(Wlz). Voor cliënten met een visuele en eventueel bijkomende beperkingen die momenteel bij Visio wonen, is daardoor vooralsnog niets veranderd. De ambulante woonbegeleiding, extramurale dag besteding, kortdurend verblijf (logeren) en per soonlijke verzorging tijdens onderwijs voor cliënten van Visio zijn per 1 januari overgegaan naar de Wet

Grote verhuizing bij Visio de Brink in Vries

maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of de

Na een jaar voorbereidingen, zijn op

Jeugdwet. Voor 2015 was het gelukt om met alle

dinsdag 13 januari 2015 maar liefst 136

gemeenten waar onze cliënten woonachtig zijn,

cliënten van Visio De Brink naar een

overeenkomsten te sluiten. Ook voor deze cliënten

andere woning verhuisd. Dankzij mede

is er in 2015 daardoor weinig veranderd.

werkers, vrijwilligers, 45 verhuizers met 37 verhuiswagens is alles binnen een

Om Visio op deze, en andere ontwikkelingen, voor

dag geregeld. De cliënten waren de

te bereiden is in 2011 gestart met de ontwikkeling

hele dag op de dagbesteding. Hier lag

van een toekomstperspectief voor het domein

het accent niet op verhuizen, maar op

Wonen & Dagbesteding. Hierin is nadrukkelijk

relaxen en verwend worden. De immense

rekening gehouden met veranderende wensen van

operatie is, dankzij de inzet van velen,

cliënten, wijzigende financiering en bezuinigingen

goed geslaagd.


“We zijn continu op zoek naar aanpassingen, uitdagingen en nieuwe mogelijk heden voor de doelgroep ouderen en zoeken ook actief naar verbinding met andere domeinen” Bebbie van de Laar, manager Visio (De Vlasborch)

vragen en behoeften is een thema dat op beide locaties heel actueel is. Bovendien zijn de voorzieningen op dezelfde manier gelegen: het zijn relatief kleinschalige voorzieningen, verspreid over wijk of dorp. Er zijn dus veel punten waarop beide locaties elkaar kunnen versterken en van elkaar kunnen leren. Ook in het zuiden van het land heeft er een wijziging plaatsgevonden. Wonen & Dagbesteding Zuidwest –Nederland is samengevoegd met twee locaties (Stramproy en Grave) van Wonen & Dagbesteding Zuidoost-Nederland tot Wonen & Dagbesteding Zuid-Nederland. Bij Wonen & Dagbesteding Noord-Nederland is niets veranderd.

Doelgericht toerusten op de toekomst Visio Wonen & Dagbesteding in Grave heeft in 2015 gewerkt aan een grote omslag. Door de transitie

met een visuele beperking en het verder ontwik

van de financiering van de ABWZ naar (onder

kelen van de zorgketen voor deze doelgroep.

andere) de Zvw komt op deze locatie behandeling,

Binnen de toenemende groep ouderen in

training en ontwikkeling centraal te staan.

Nederland is namelijk een grote groep mensen

Manager Casper de Jong: “Bij de kinderen en

met een ernstige visuele beperking, die niet of

jongeren die hier komen, moet er sinds 1 januari

onvoldoende onderkend wordt. Ook is het bij veel

2015 altijd een trainings- of ontwikkelingsvraag

ouderen en hun omgeving niet bekend dat er

gericht op participatie zijn. Voorheen kregen we

mogelijkheden bestaan om door aandacht voor

kinderen en jongeren aangemeld met zorg

de visuele beperking de kwaliteit van leven te

zwaartepakketten, met slechts beperkte

verbeteren.

mogelijkheid om behandelingsgericht te werken.

Samenvoeging directoraten woonleefklimaat

Dat wordt nu steeds meer omgezet naar behandeling. Dat is een aanzienlijke verbetering, omdat we daarmee ontwikkelprogramma’s op

Vanaf 1 januari 2015 zijn Visio Wonen &

maat kunnen maken. We zijn nu druk bezig

Dagbesteding in Noordwest-Nederland (het

behandelpakketten te ontwikkelen op basis van

Elizabeth Kalishuis) en Wonen & Dagbesteding in

het sociaal competentiemodel dat ook in de

Noordoost-Nederland (Het Huis te Echten)

jeugdhulpverlening succesvol wordt ingezet.”

samengevoegd tot Visio Wonen & Dagbesteding Midden-Nederland. Ook al liggen er heel wat

De komende jaren is Visio druk met de invoering

kilometers tussen Huizen en Echten, inhoudelijk

van deze methodiek, een wezenlijke andere manier

zijn er veel overeenkomsten tussen beide locaties.

van werken. “Voorheen kon een kind na school op

Op beide vestigingen gaat het grotendeels om

de bank gaan hangen. ‘Wees niet zo lui’, zeiden we

volwassen cliënten met een licht tot matige

dan. Nu zeggen we: dit kind heeft waarschijnlijk

verstandelijke beperking naast de visuele

moeite om zijn vrije tijd in te vullen. Met het kind

beperking. Ook de ouder wordende cliënt en zijn

gaan we op zoek naar wat het wél wil. Samen


formuleren we doelen: wat wil je leren en wat heb je daarvoor nodig? Hoe krijg je zelf meer regie over je leven in plaats van dat wij alles invullen?” Kinderen hielpen bijvoorbeeld wel eens mee met koken. Nu hebben we daar een training van gemaakt die bijdraagt aan zelfstandigheid. Deze omslag vraagt van medewerkers een andere manier van kijken en ook ouders en kinderen zelf moeten wennen. Vooralsnog is iedereen enthou siast. Medewerkers zien hoe deze werkwijze aansluit bij de vragen van de kinderen en jongeren. Van ouders krijgen we bijvoorbeeld terug dat hun kind nu bij het huishouden helpt, positiever is of gemakkelijker praat over zijn emoties.

Ruimte voor Eigen Regie

“We moeten met zijn allen meer lef tonen om die cliënt de aandacht te geven die hij nodig heeft en daar moeten we sommige zaken voor opzij zetten.” Medewerker Wonen & Dagbesteding over een inzicht uit “Ruimte voor Eigen Regie”

Meedoen echt mogelijk maken, dat is de uitdaging in het programma “Ruimte voor Eigen Regie” dat in 2014 binnen het domein Wonen & Dagbesteding is gestart. Meedoen begint bij de dialoog met de cliënt als regisseur en bij een veranderende rol

de meer traditionele maaltijd van groente-

voor de organisatie: faciliterend aan dit proces.

aardappelen-vlees. Bij navraag bleken bij de buren

2015 was een belangrijk jaar voor het programma:

ook pastaliefhebbers te wonen. Direct is er

er is in 28 woningen of clusters van woningen een

enthousiast afgesproken dat de buren een extra

traject gestart, waarbij in totaal circa 300 cliënten

portie koken wanneer er pasta op het menu staat.

betrokken zijn en 19 procesbegeleiders zijn

Een ander voorbeeld betreft een woning in Vries.

opgeleid.

Daar maakten meerdere verwanten zich zorgen over het feit dat hun familielid ouder wordt. De

Steeds wordt per (cluster van) woning(en) gestart

cliënten zelf kunnen zich hierover niet zo

met een bijeenkomst voor medewerkers, cliënten

gemakkelijk uiten. Cliëntvertegenwoordigers en

en hun verwanten, begeleid door een proces

medewerkers kijken nu samen welke impact het

begeleider. Naast uitleg over de bedoelingen,

ouder worden heeft voor deze cliënten. Daaruit

wordt daarmee gelijk gestart met het aanwenden

kan bijvoorbeeld volgen dat het verstandiger is

van de denkkracht van alle betrokkenen: wat gaat

dat ze een dagje minder gaan werken.

er goed, wat kan beter. Samen stellen ze een lijst

Een laatste voorbeeld. In het Huis te Echten

met verbetermogelijkheden op. Een kernteam

werden de bijeenkomsten met alle betrokkenen

gaat aan de slag met de drie belangrijkste

gehouden in de vergaderzaal. De bewoners stelden

verbeterpunten gedurende een intensief traject

echter gedurende het traject voor om het

van circa zestien weken. Daarbij wisselen zij grote

voortaan bij hen op zolder te doen. Dat scheelt

complexe zaken en kleine, direct uitvoerbare

een hoop gedoe met busjes.

verbeteringen af. De ervaringen uit 2015 laten zien dat de aanpak Een voorbeeld: een cliënt uit Breda gaf aan dat ze

vruchten afwerpt. Ruimte voor Eigen Regie zet

erg van pasta houdt en dat vaker zou willen eten.

alle betrokkenen aan het (mee)denken en er

Haar medebewoners geven echter de voorkeur aan

ontstaat een bundeling van denkkracht. Het


“Er wordt nog wel eens te snel beslissingen voor mij genomen. Ik heb vaak meer tijd nodig om ergens over na te denken. Ik wil graag meer bedenktijd en wil dat de begeleiding hier meer rekening mee houdt. ” Cliënt Wonen & Dagbesteding”

hun gezondheid? Vinden zij dat er voldoende rekening wordt gehouden met hun rechten en privacy? Zijn zij tevreden over hun werk, activiteiten, vriendenkring en familiecontacten. BIT is een onderdeel van het landelijk Kwaliteits kader Gehandicaptenzorg. Melanie van Schayk, coördinerend cliëntbegeleider bij Wonen & Dagbesteding: “De BIT is een vragenlijst die we samen met de cliënt invullen. Dit doen we voordat we het ondersteuningsplan bespreken, zodat we de wensen van de cliënt nog beter kunnen meenemen en hiervoor concrete doelen kunnen opstellen. Het begeleiden van cliënten bij het verwezenlijken van die doelen, gebeurt grotendeels volgens de EIM BOLmethode (Eigen Initiatief Model Begeleid Ontdekkend Leren). De bedoeling daarvan is cliënten te stimuleren om wat ze willen leren zelf te ontdekken en zo hun zelfstandigheid te vergroten.” De eerste resultaten van de BIT laten zien dat

blijven geven van ruimte én het innemen ervan, is

cliënten over het algemeen tevreden zijn over hun

echter nog geen vanzelfsprekendheid. Sommige

kwaliteit van leven. Bijzonder zijn de verhalende

verwanten vragen zich bijvoorbeeld af of ze actief

quotes van cliënten, die soms messcherp

willen meedoen, omdat ze het al zo druk hebben

aangeven waar onze verbeterpunten zitten.

of omdat ze zich afvragen of het wel zin heeft. Sommige medewerkers ervaren de veranderingen

“Graag kloppen en vragen of het uitkomt dat je

als een verstoring. Er is (meer) tijd nodig om de

binnenkomt. Soms wil ik rust of even alleen zijn.”

werkwijze te verankeren. In 2016 ligt de focus op

Het eerste verbeterthema, dat deze quote van een

deze verankering, onder andere door het toerusten

cliënt illustreert, heeft betrekking op de privacy

van management en medewerkers met

van cliënten. Op welke wijze faciliteren wij vanuit

borgingsinstrumenten.

professionals en de organisatie de dialoog met

“Ben ik tevreden” klanttevredenheidsonderzoek

cliënten over hun wensen en behoeften op dit gebied. En zorgen wij voldoende voor de veiligheid van onze cliënten?

Passend bij de beweging naar meer regie door cliënten, is in 2015 overgestapt op het meten van

Een tweede verbeterthema is het versterken van

de tevredenheid van de cliënten binnen het

de regie door cliënten. Het is mooi dat de Raad van

domein Wonen & Dagbesteding met het

Bestuur streeft naar het vergroten van de eigen

instrument “Ben ik Tevreden” (BIT). Dit instrument

regie.

gaat nadrukkelijk uit van de stem van de cliënt in

Eigen regie krijgen is, echter, nog niet hetzelfde

gesprek. De gesprekken gaan over de ervaren

als eigen regie (kunnen) nemen. Het is de kunst

kwaliteit van bestaan van cliënten. Hoe ervaren zij

cliënten te begeleiden in het ter hand nemen van


hun eigen regie en het onder woorden leren

leerlingen uit het regulier onderwijs (tijdelijk) de

brengen van hun (on)tevredenheid.

overstap maken naar één van de speciale scholen.

De resultaten en verbeterpunten zijn besproken met de Centrale Cliëntenraad en de Raad van

Het onderwijskundig beleid staat in het teken van

Bestuur.

het “leren leren”: het vergroten van de

zelfstandigheid en zelfredzaamheid van onze

2.3 / Onderwijs

leerlingen. Dit houdt in dat op de scholen van Visio

Visio Onderwijs verzorgt speciaal onderwijs,

leerrijke leeromgeving, aan het bevorderen van

voortgezet speciaal onderwijs en ambulante

een zelfstandige leerhouding van de leerlingen en

onderwijskundige begeleiding (aob) aan leerlingen

aan de opstelling van de leraar als coach.

hard wordt gewerkt aan het aanbieden van een

met een visuele beperking en aan leerlingen die naast een visuele beperking, ook een verstande

In de komende jaren gaan we dit onderwijsconcept

lijke of andere beperking hebben. In de wet wordt

verder uitwerken, in samenhang met de zo

dit onderwijs “cluster 1” genoemd.

genaamde “21st century skills”: specifieke

Het domein Onderwijs bestaat formeel uit drie

competenties die kinderen en jongeren nodig

onderwijsinstellingen, waaronder zes scholen en

hebben om optimaal voorbereid te zijn op de

de landelijke dienst ambulante onderwijskundige

samenleving in de 21e eeuw. Onze kennis- en

begeleiding. Ons onderwijsaanbod is regionaal

netwerksamenleving vraagt om andere vaardig

georganiseerd. In de figuur in bijlage 4 zijn alle

heden. Naast de kernvakken gaat het om kritisch

onderwijslocaties van Visio weergegeven.

denken en probleemoplossend vermogen, samen

Bovendien wordt per locatie aangegeven welk

werking in netwerken en persoonlijk leiderschap,

type onderwijs er gegeven wordt.

wendbaarheid en aanpassingsvermogen, initiatief

Meedoen mogelijk maken voor slechtziende en blinde kinderen

en ondernemerschap, effectieve communicatie, informatievaardigheden, nieuwsgierigheid en verbeeldingskracht.

Het belangrijkste uitgangspunt voor Visio onderwijs is “Meedoen mogelijk maken” voor onze leerlingen. Dat wil zeggen: slechtziende en blinde leerlingen voorbereiden op een zo zelfstandig mogelijk leven in de maatschappij. Momenteel volgen ongeveer 2000 leerlingen met ondersteuning van Visio een vorm van (speciaal) onderwijs. Ongeveer 75% van alle slechtziende en

Visio Onderwijs Grave past “leren leren” toe in Sinterklaasperiode

blinde leerlingen doet dat op een reguliere

Het Sinterklaasfeest leent zich bij

(speciale) school in hun eigen omgeving (thuis

uitstek om één van de pijlers van het

nabij). Voor de overige leerlingen geldt dat zij één

“leren leren” concept toe te passen: de

van de speciale scholen van Visio bezoeken. Naast

leeromgeving is rijk en prikkelt de

de visuele beperking is bij deze leerlingen meestal

leerling. Tijdens de Sinterklaasperiode

sprake van bijkomende problematiek. Uitgangs

werd er daarom op de Visio school in

punt van het onderwijs is: normaal als het kan,

Grave gerekend met pepernoten, pakten

speciaal als het moet. Het verblijf op de speciale

leerlingen zelf cadeautjes in, gooiden

scholen wordt jaarlijks geëvalueerd. Als dat moge

deze in de schoorsteen van hun eigen

lijk is, maken leerlingen tussentijds de overgang

pakjesboot en leerden zelfs om

naar het regulier onderwijs. Omgekeerd geldt dat

pepernoten te bakken.


Integrale kindercentra

vaardigheden, leerstrategieën, kennis van leren

Het beleid om leerlingen met een visuele beper

en innovaties.

king, waar mogelijk, met ambulante onderwijs

Onderwijskundig leiderschap is een belangrijk

kundige begeleiding naar het regulier onderwijs te

aspect in de groei naar excellent onderwijs. De

laten gaan is succesvol. Mede hierdoor is de

schoolleiders en directie zijn daarom in 2014

afgelopen jaren het aantal leerlingen op de eigen

gestart met een leergang Extraordinary Leader

Visio scholen gedaald. De komende jaren verwach

ship. In 2015 hebben zij daarin belangrijke stappen

ten we dat deze daling doorzet, ook veroorzaakt

gezet. Zo hebben zij allemaal een transitieplan

door demografische ontwikkelingen. Het ligt dan

gemaakt. In dit plan beschrijven ze hoe zij zelf de

ook niet in de lijn der verwachting dat er nieuwe

stap gaan maken naar excellent onderwijs en naar

scholen bijkomen. De nadruk zal liggen op het

integrale kindercentra.

optimaliseren van het aanbod vanuit de bestaande scholen en het ontwikkelen van nieuwe hybride

Het Ideale Leerboek

vormen van onderwijs, ambulante onderwijskun

De ambitie van Visio is om bekend te staan als

dige begeleiding en aanbod uit de andere domeinen.

expert in het doorgronden van leermogelijkheden

Zo ontwikkelen de Visio-scholen samen met de

van slechtziende en blinde leerlingen en de

domeinen Revalidatie & Advies en Wonen &

toepassing van onderwijsmiddelen en methoden

Dagbesteding een integrale behandelaanpak voor

zodat zij optimaal de lesprogramma’s kunnen

kinderen en jeugdigen. In 2015 heeft deze aanpak

volgen. Het project “Het Ideale Leerboek” is een

concreet gestalte gekregen in Grave. Na een

praktijkvoorbeeld dat laat zien hoe Visio werkt aan

intensieve periode van nieuwbouw zijn daar in de

het realiseren van deze ambitie. De uitdaging van

zomer een nieuwe school en nieuwe zorgwoningen

het project was: hoe maak je – met de technologie

feestelijk in gebruik genomen. Een toegankelijke

van de toekomst – een wiskundelesboek dat

school voor de leerlingen en woningen vol

toegankelijk is voor slechtziende en blinde

innovatie voor de bewoners. En een intensieve

leerlingen? De grafische informatie en de

samenwerking tussen de drie domeinen rond de

abstractie maken de lesstof slecht toegankelijk

kinderen en jongeren die er wonen en naar school

en lastig te begrijpen voor deze leerlingen. Visio

gaan. Het streven is om ditzelfde concept ook op

heeft met ervaringsdeskundigen en experts

andere plekken neer te zetten.

vastgesteld dat de inzet van zoveel mogelijk

Excellent onderwijskundig leiderschap

zintuigen het leren van deze complexe lesstof optimaliseert. Visio heeft daarom een app ontwikkeld waarin een grafiek zowel auditief als

De medewerkers zijn het belangrijkste kapitaal

tactiel weergegeven kan worden. Hierdoor wordt

van een onderwijsinstelling. In 2015 is het

wiskunde begrijpelijker en leuker. Componisten

corporate curriculum opgesteld, waarin alle

hebben een 3D-audio vertaling gemaakt van een

kennis en vaardigheden zijn vastgesteld die

grafiek naar muziekinstrumenten. In de app kan

gekoppeld zijn aan het werken met leerlingen

bovendien de tactiele weergave op een 3D printer

met een visuele beperking. Medewerkers kunnen

worden geprint. Met het ontsluiten van

scholing volgen binnen en buiten de Visio

toegankelijke wiskunde ligt de weg open voor

Academie. Over het algemeen geldt dat er de

andere vakken en voor andere doelgroepen.

afgelopen jaren te weinig is geschoold op de visuele beperking. In 2016 zal daarom een

Kwaliteit en Inspectie van het Onderwijs

opleidingsplan worden gemaakt waarbij de

De Inspectie van het Onderwijs oordeelt over de

nadruk ligt op onder andere 21e -eeuwse

kwaliteit van onderwijs van de Visio-scholen.

thema’s die niet specifiek gerelateerd zijn aan


“Dankzij de begeleiding vanuit Visio kan onze zoon nu zelf naar de winkel voor een boodschapje. Daar is hij heel trots op en hij geniet ervan dat dit kan en mag.” Moeder van jonge cliënt, na training Oriëntatie & Mobiliteit

gesprekken als tijdens de lesbezoeken heeft de inspectie duidelijk gezien en gehoord dat er zeer grote kwaliteitsstappen zijn gezet. In het voorjaar heeft ook Visio Onderwijs in Haren opnieuw groen licht gekregen van de onderwijs inspectie: na anderhalve dag onderzoek heeft de Inspecteur voor het Onderwijs voor alle afdelingen opnieuw het basisarrangement toegekend.

Van bouwstenen naar schoolplan 2015-2019 In 2014 heeft het domein Onderwijs strategische bouwstenen geformuleerd voor de toekomst. In 2015 zijn deze bouwstenen uitgewerkt tot een meerjarenbeleidsplan voor de periode 2015-2019. Daarin zijn de missie en visie van Visio Onderwijs

Hiertoe leveren wij jaarlijks de opbrengstgegevens

en de plannen voor de komende jaren verwoord.

van het onderwijs aan bij de Inspectie. Ook vindt

Wat willen we dan bereikt hebben, kijkend naar de

er jaarlijks een bestuursgesprek plaats tussen

wereld van nu, de ontwikkelingen en de kansen in

de Inspectie van het Onderwijs en de Raad van

de toekomst? De Raad van Bestuur en onderwijs

Bestuur van Visio. In 2014 heeft de Inspectie

directie zijn hierover in gesprek gegaan met

bovendien alle Visio-scholen bezocht, om te

ouders en medewerkers op verschillende onder

beoordelen of de scholen in aanmerking (blijven)

wijslocaties.

komen voor het basisarrangement. Dat was voor alle scholen het geval, met uitzondering van het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) in Amsterdam. In 2015 heeft het onderwijsteam in Amsterdam

Nieuwe school Visio in Grave

hard gewerkt aan de verbeteringen van kwaliteit

Na de zomervakantie zijn de leerlingen

van onderwijs. Het ging hierbij om de kwaliteits

en medewerkers van de Visio school

zorg, het verder verbeteren van het onderwijsleer

in Grave in een gloednieuwe school

proces en het optimaliseren van de opzet en inzet

gestart. Kinderen en jongeren van

van het ontwikkelingsperspectiefplan. Zo zijn er

4 tot en met 20 jaar kunnen hier, als

bijvoorbeeld protocollen (verzuimprotocol, toets

regulier onderwijs niet mogelijk is,

protocol) opgesteld, is er een leerlijn “vakover

speciaal basis- en voortgezet onderwijs

stijgende vaardigheden” ontwikkeld en een

volgen. Leerlingen kunnen altijd

scholingstraject voor leerkrachten opgezet. De

instromen en ook weer uitstromen.

ouders/verzorgers van de leerlingen zijn maande

Soms komen kinderen er een schooljaar

lijks via nieuwsbrieven op de hoogte gehouden van

tot rust, maar meestal blijven ze tot

de genomen stappen. En met resultaat: op

het einde van hun schooltijd. Naast de

woensdag 10 juni heeft de Inspectie van het

school staan zorgwoningen. Ook is

Onderwijs het zwakarrangement omgezet naar

dagbehandeling mogelijk, gewoon in

een overtuigend basisarrangement! Zowel tijdens

een klaslokaal op school.


geboden aan de Inspectie van het Onderwijs. De

“Het programma Kind & Jeugd waarbinnen we domeinoverstijgend werken, is hier dus al volop in bedrijf. Als het hier lukt, dan kun je op andere plekken hetzelfde concept neerzetten. De eerste gesprekken daarover lopen al.”

komende jaren staan de verdere uitwerking en

Casper de Jong, manager

Samengevat luidt de toekomstvisie dat speciaal onderwijs voor slechtziende en blinde leerlingen er – over vijf tot tien jaar –alleen is voor hen die ook met maximale ondersteuning geen regulier onderwijs kunnen volgen, maar wel onderwijs moeten volgen. Uitgangspunt bij die onder steuning is altijd: Meedoen mogelijk maken. De Visio-scholen maken tegen die tijd allemaal deel uit van integrale kindercentra (zo mogelijk in combinatie met Revalidatie & Advies en Wonen & Dagbesteding) met een goede spreiding over het land. De leerling, ouders en de (reguliere) school zijn de belangrijkste klanten. Visio stelt haar dienstverlening maximaal af op hun vragen en behoeften (inhoudelijk en logistiek). Medio 2015 is het plan, met instemming van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad, vastgesteld door de Raad van Bestuur en aan

uitvoering centraal.

2.4 / Programma Kind & Jeugd Visio wil dat kinderen, hun ouders en alle

Bovendien schrijft elke betrokken medewerker de

betrokkenen de dienstverlening van Visio ervaren

voortgang op in één centraal, digitaal basisplan

als een samenhangend geheel. Dat was en is

waar de andere collega’s in kunnen kijken. Paul

regelmatig niet het geval. Om die reden is in april

Verburg, directeur Revalidatie & Advies in

2014 het startsein gegeven aan het programma

Zuidwest-Nederland en voorzitter van de

Kind & Jeugd, met als doelstelling de

stuurgroep Kind & Jeugd: “Zo slaan we vanuit de

ondersteuning aan kinderen en jongeren zo

diverse disciplines de handen effectief ineen en

efficiënt en effectief mogelijk te realiseren. Het

bieden we elk kind de beste ondersteuning.“

programma bestond uit acht projecten, van visievorming en marktoriëntatie tot het maken

Dat klinkt redelijk overzichtelijk en eenvoudig,

van een format voor een basisplan Kind & Jeugd en

maar de praktijk is weerbarstig(er). Paul vertelt:

het opstellen van procedures en workflows. In

“Het heeft ons allerlei hoofdbrekens gekost en we

2015 zijn er belangrijke stappen gezet: in

hebben er ruim een jaar over gedaan om deze

november waren alle projecten afgerond. De

werkwijze te bedenken. Feit is dat het niet

implementatie zal naar verwachting lopen tot eind

eenvoudig is om landelijk en ook domein

juni 2016. De eerste resultaten zijn al zichtbaar.

overstijgend onze werkwijze te standaardiseren. Dat heeft met van alles te maken: de onderdelen

Elk kind en iedere jongere die zich nu bij Visio

van Visio werken bijvoorbeeld met verschillende

aanmeldt, doorloopt een standaard traject voor de

wettelijke eisen van rechtmatigheid. Daar

diagnose. Professionals vanuit alle domeinen

moesten we in de werkwijzen en in de systemen

bespreken samen de aanpak in een vast overleg.

een goede oplossing voor vinden. Daarnaast


waren er ook zaken in onze eigen manieren van werken die we onder de loep hebben genomen. Denk aan verschillende werkwijzen die op verschillende locaties historisch zo gegroeid zijn, de nieuwe werkwijze inbouwen in een ICTsysteem en hier vertrouwd mee worden, gezamenlijke agendaplanning, en natuurlijk ook het loslaten van de oude en vertrouwde manier van werken.” Doelstelling voor 2016 is dat alle betrokkenen kinderen, jongeren, hun ouders én medewerkers de meerwaarde van de nieuwe werkwijze meer en meer gaan ervaren. Daarnaast wordt er gewerkt aan een plan voor een fase 2 van het programma waarin een gezamenlijke, inhoudelijke werkwijze nog verder ontwikkeld wordt.

“Multidisciplinair overleg met alle betrokkenen en de ouders is belangrijk. Zo krijgen we alle neuzen dezelfde kant op. Ook vergeten we zo niets en doen we geen dingen dubbel.” Therapeut Revalidatie & Advies over de resultaten van het programma Kind & Jeugd

2.5 / Zicht op Toegankelijkheid De trein pakken, geld pinnen of een boodschap doen is voor veel mensen heel gewoon. Voor

een hoofdnetwerk voor voetgangers te benoemen

mensen met een beperkt gezichtsvermogen kan

en de toegankelijkheid op deze route in kleine

dit een uitdaging zijn. Want hoe voorkom je

stapjes te optimaliseren.

botsingen met andere verkeersdeelnemers en

Voor 2016 ligt er de uitdaging om de toegankelijk

inrichtingselementen als bankjes, bloembakken en

heidsadvisering verder te professionaliseren,

reclameborden? En hoe steek je een weg over

zonder aanvullende investeringen. Samen

zonder oversteeklichten? Visio Zicht op Toe

werkingspartners zijn vaak grotere onder

gankelijkheid (VZoT) adviseert over visuele

nemingen. Het is dus belangrijk dat er namens

toegankelijkheid bij ontwerp, bouw of verbouw

Visio een serieuze en deskundige partner aan de

van binnen- en buitenruimten. Zij kennen de

overlegtafel zit. Hiertoe wordt een landelijk team

ervaringen van slechtziende en blinde mensen en

van toegankelijkheidsadviseurs ingericht.

weten precies wat de behoeften met betrekking tot toegankelijkheid zijn. VZoT werkt onder meer voor opdrachtgevers van bouwprojecten,

2.6 / Visio Zicht op Werk

ontwerpers, gemeenten, bedrijven en woning

Een belangrijk uitgangspunt van Visio is dat werk

bouwverenigingen.

belangrijk is voor onze doelgroep. Het hebben van een baan betekent immers meer zelfredzaamheid,

De afgelopen jaren is de dienstverlening van VZoT

financiële onafhankelijkheid, en een manier om je

gegroeid. In 2015 is er bijvoorbeeld een raam

persoonlijk te ontwikkelen. Visio Zicht op Werk

contract afgesloten met de gemeente Heerhugo

(VZoW) wil hiervoor de mogelijkheden creëren.

waard. Bij iedere verandering of herziening van kruispunten of oversteeksituaties in de gemeente

De arbeidsparticipatie van slechtziende en blinde

werd een “quick-scan toegankelijkheid” gedaan,

mensen in Nederland is zeer laag. In 2010 was

gekoppeld aan een advies. De ambitie is nu samen

ongeveer 27% van de doelgroep betaald aan het


werk. Sindsdien, vooral door de financiële en

Check-Act). Dat betekent dat we verbeteren als

economische crisis, is dit percentage gedaald

een continu proces zien van vier activiteiten:

naar circa 22%.

we maken plannen, voeren ze uit, meten de resultaten en stellen eventueel onze plannen

Met de dienstverlening VZoW worden mensen

bij. Het kwaliteitsmanagementsysteem van

actief naar de arbeidsmarkt begeleid en daar

Visio ondersteunt hierbij. Jaarlijks evalueren

ondersteund om duurzaam en volwaardig aan het

bestuur en directie de werking hiervan. Over

arbeidsproces deel te nemen. Er wordt ook

2015 komen uit deze evaluatie onder andere

gewerkt aan extra dienstverlening voor werk

de volgende drie verbeterpunten naar voren:

gevers bij het in dienst nemen en houden van medewerkers met een visuele beperking. Samen

1 Leren van incidenten en calamiteiten: hoe

gevat beslaat Visio Zicht op Werk de gehele

zorgen we er binnen Visio voor dat we maximaal

dienstverlening op het gebied van arbeidsdiagnos

lering trekken uit incidenten en calamiteiten?

tiek, -scholing, -revalidatie en (re-)integratie.

Daaraan gekoppeld is het nodig het risicomanagement (prospectief) te versterken,

In 2015 is de re-integratiedienstverlening van

in lijn met de nieuwe ISO vereisten.

VZoW wederom tegen het licht gehouden vanwege 2 Effectmetingen, onder andere binnen Revali het Keurmerk Blik op Werk. Daarbij wordt

datie & Advies: hoe maken we goed zichtbaar

standaard gekeken naar de resultaten van onze

wat de effectiviteit is van onze dienstverlening?

interventies, het nakomen van de gemaakte

3 Aandacht in ons kwaliteitssysteem voor de

afspraken, kwaliteit van het personeel, de

ontwikkeling van “soft controls” zoals gedrag,

afhandeling van klachten en het hanteren van

cultuur, normen en waarden. Het ontwikkelen

privacy regels. Dit jaar stond de mening van

en sturen op deze zachte factoren is een

cliënten en opdrachtgevers meer centraal dan

verbeterpunt.

vorig jaar. Hoewel onze cliënten en opdracht gevers mooie cijfers aan ons geven (8,0 resp. 7,4),

Externe certificering

waarmee we ruim boven de norm van 6,5 scoren,

Visio is vanaf 2015 ISO gecertificeerd. Het certi

hebben ze ook kritische opmerkingen geplaatst.

ficaat is eind januari uitgereikt aan de Raad van

Deze kritische opmerkingen gaan vooral over

Bestuur door CIIO, de certificerende instelling.

partnerschap, ict-expertise en klantgerichtheid.

Cliënten mochten natuurlijk niet ontbreken op

Deze thema’s vormen daarom speerpunten in de

deze feestelijke dag. Drie medewerkers Arnold,

komende tijd.

Patrick en Marcel van de inpakafdeling van Visio in Echten, waren samen met begeleiders bij de

Desondanks was het totaalbeeld zodanig positief

uitreiking aanwezig. Ze waren heel trots dat ze

dat Stichting Blik op Werk ons Keurmerk weer

er bij waren. Een uitspraak van één van de cliën

voor een jaar heeft verlengd. Daarbij is Visio

ten was: Ik zal deze dag nooit meer vergeten!

beloond met een extra kwaliteitsster, waarmee we nu 3 van de 4 sterren hebben behaald.

In oktober 2015 heeft CIIO met het auditteam wederom verschillende locaties bezocht en

2.7 / Kwaliteit van onze dienstverlening

een terugkoppeling aan de Raad van Bestuur gegeven. De bevindingen, trots en dilemma’s zijn opgetekend in een verslag. CIIO geeft hierin één

Visio streeft naar voortdurende kwaliteits

belangrijke kanttekening, die betrekking heeft

verbetering voor cliënten en leerlingen en volgt

op de uitwerking en monitoring van nieuwe

daarbij systematisch de PDCA-cirkel (Plan-Do-

beleidsthema’s.


Hoe wordt de papieren werkelijkheid een werke

Het merendeel van de klachten is in de lijn, door

lijkheid van de praktijk? Hoe wordt de nieuwe

gesprekken met medewerkers en/of leiding

meerjaren strategie 2016-2020 van “ons allen”?

gevenden, naar tevredenheid opgelost. Slechts 1

Vragen om in 2016 een helder antwoord op te

klacht is door de Klachtencommissie voor cliënten

formuleren en aan te werken.

en leerlingen in behandeling genomen. Deze

Cliënttevredenheid Binnen Revalidatie & Advies wordt gewerkt

klacht is gegrond verklaard. De Raad van Bestuur heeft de aanbevelingen van de Klachtencommissie overgenomen.

met een continue tevredenheidsmeting. Hieruit blijkt dat onze cliënten tevreden zijn: gemiddeld

Opvallend, maar ook begrijpelijk, in dit verslagjaar

genomen geven zij Visio een 8. Een aandachtspunt

is het aantal klachten dat gaat over facturering.

voor 2016 gaat over de feedback van cliënten. In

Bijna de helft van de klachten betreft facturen en

de “vrije velden” geven cliënten waardevolle

de melding van cliënten dat zij niet (goed) zijn

informatie en tips. Deze willen we beter analyse

geïnformeerd over de veranderingen als gevolg

ren en gebruiken voor verbetering van onze

van het in werking treden van de Zvw op 1 januari

dienstverlening. Dat gebeurt nu onvoldoende.

2015.

In 2015 is het meetinstrument: “Ben Ik Tevreden” (Van Biene) voor het eerst ingezet (zie ook para

Incidentmeldingen cliënten en leerlingen

graaf 2.2). Hierin staat de dialoog met cliënten

In 2015 zijn er 2411 meldingen gedaan van

centraal. De eerste resultaten leveren een mooie

incidenten met cliënten en leerlingen. Ten

reflectie op ten aanzien van professioneel hande

opzichte van 2014 een (lichte) stijging (2369

len en vormen daarmee een impuls voor het ver

meldingen). De meeste meldingen worden gedaan

beteren van de kwaliteit van dienstverlening. Over

binnen het domein Wonen & Dagbesteding,

verslagjaar 2015 is een respons behaald van 54,5%.

gevolgd (met afstand) door Onderwijs, Revalidatie & Advies en de ondersteunende domeinen.

Binnen onderwijs heeft in 2015 een tevreden

Met betrekking tot de aard van de meldingen van

heidsonderzoek plaatsgevonden onder scholen,

incidenten met cliënten en leerlingen valt op dat

ouders en leerlingen in het regulier onderwijs.

de meeste meldingen “medicatiefouten” (in

Duidelijk is dat alle respondentgroepen tevreden

categorie zorgveiligheid) betreffen: 25% van het

zijn over de geboden ambulante onderwijskundige

totale aantal meldingen.

begeleiding door Visio. De ambulant onderwijs kundig begeleiders zijn zelf het meest kritisch

Daarnaast zijn er 688 meldingen gedaan van

over hun bijdrage aan de realisatie van de onder

incidenten rond medewerkers. Dit is een forse

wijsdoelen van leerlingen. Verbeterpunten worden

daling ten opzichte van 2014 (17% minder

gezien in de aandacht voor pesten als onderdeel

meldingen). Verreweg de meeste incident

van een veilig klimaat en ten aanzien van de eigen

meldingen vanuit medewerkersperspectief

regie door leerlingen.

betreffen agressie (65%).

Klachten van cliënten en leerlingen In totaal maken ruim 20.000 cliënten en leerlingen

Meldingen vertrouwenspersoon voor medewerkers

gebruik van de diensten van Visio. In 2015 zijn er 21

Er is een afname van meldingen bij de

klachten door cliënten, leerlingen, ouders of

vertrouwenspersoon voor medewerkers: 14 in

verwanten ingediend; ongeveer gelijk aan het

2015 tegenover 26 meldingen in 2014. Relatief

aantal klachten in 2014 (23 klachten).

veel meldingen betroffen het thema “sociale


veiligheid” op de werkvloer (pesten, intimidatie, onheuse bejegening).

Meldingen Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) Er zijn vier meldingen bij de IGZ gedaan en afgeslo ten. Er hebben op basis van de meldingen interne onderzoeken plaatsgevonden op basis van de PRISMA-methodiek. IGZ heeft de meldingen na ontvangst van de onderzoeksrapportages gesloten. Binnen Visio is hard gewerkt aan verbetermaatregelen, die uit de onderzoeken naar voren kwamen. Opvallend is dat zowel in incidentmeldingen, meldingen bij vertrouwenspersoon en meldingen bij de IGZ een toename te zien is (ten opzichte van 2014) in meldingen over grensoverschrijdend (seksueel) gedrag.


H3 / Onze bijzondere expertise


Als expertiseorganisatie heeft Koninklijke Visio de opdracht om de expertise op het gebied van slechtziendheid en blindheid (al dan niet met bijkomende beperkingen) voort durend te blijven verbeteren en die kennis met anderen te delen. In dit hoofdstuk beschrijven wij hoe wij dat doen, welke resultaten we in 2015 hebben behaald en waar in 2016 en volgende jaren de aandacht naar uit zal gaan. Over de interne kennisoverdracht middels opleiding wordt elders gerapporteerd (zie hoofdstuk 4: Medewerkers als ons belangrijkste kapitaal)

3.1 / Expertiseorganisatie voor slechtziende en blinde mensen

van deze kennisagenda is input opgehaald bij onze belangrijkste partners: slechtziende en blinde

Met meer dan 200 jaar toepassingskennis is Visio

mensen, professionals en opdrachtgevers in het

expertiseorganisatie voor mensen met een visuele

primaire proces van Visio. Er is ook aansluiting

beperking. Die expertise zit deels in vastgelegde,

gezocht bij collega’s in de branche van visuele

onderbouwde en onderzochte kennis, maar deels

beperkingen en bij wetenschappelijke partners.

ook in de hoofden, handen en harten van onze

Vervolgens is er een zestal expertmeetings

medewerkers. Echte expertise ontstaat in de

gehouden, met ongeveer 60 collega’s en cliënten

verbinding van al die elementen.

uit alle hoeken van de organisatie. Samen met het team van de afdeling Kennis, Expertise en

Visio werkt voortdurend aan het ontwikkelen van

Innovatie (KEI), de Raad van Bestuur en

nieuwe kennis, het uitbreiden van bestaande

directeuren uit de verschillende domeinen zijn de

kennis en het delen van die kennis. Binnen en

uitkomsten geordend en getrechterd naar drie

buiten Visio, nationaal en internationaal. Hiertoe

hoofdthema’s, te weten:

leiden we professionals op, zetten we

1 Van functies tot functioneren

programma’s op om innovatie in gang te zetten

2 Toegang tot de wereld

en zijn we nadrukkelijk partner in wetenschap

3 Cliënt in zijn kracht.

pelijk onderzoek.

Binnen ieder thema worden expertiseprogramma’s uitgewerkt, waarin innovatie, onderzoek en

Financiers van deze onderzoeken en programma’s

implementatie nauw met elkaar worden verweven.

zijn het ministerie van VWS en de steun

De resultaten die deze programma’s opleveren

stichtingen Novum, de Katholieke Stichting voor

hebben impact op de participatie van mensen met

Blinden en Slechtzienden (KSBS) en Vrienden van

een visuele beperking. De programma’s zullen in

Koninklijke Visio. De steunstichtingen dragen

2016 zowel vorm als inhoud krijgen.

onder andere bij aan het onderzoeksprogramma InZicht van ZonMw. Incidenteel zijn er ook andere

Ook internationaal wil Visio samen met andere

fondsen die ondersteunen.

organisaties kennis ontwikkelen en delen. Dit gebeurt op twee manieren: door te participeren in

In 2015 is de strategische kennisagenda van Visio

internationale kennisnetwerken en door kennis

voor 2016-2020 ontwikkeld, die richting geeft aan

uitwisseling met ontwikkelingslanden. Voor de

innovatie en onderzoek voor de komende jaren.

activiteiten in ontwikkelingslanden is Visio in 2015

Voor het vaststellen van de strategische doelen

op een andere manier van werken overgestapt.


Van kort(er)durende projecten in verschillende

leren of opfrissen. Vanaf januari 2016 kunnen

landen naar meerjarenprogramma’s in een beperkt

cliënten het pakket kosteloos aanvragen via de

aantal landen in Zuidoost Europa, het Midden-

webshop van Visio.

Oosten en Afrika. Vitaal partnerschap staat daarbij bovenaan. De strategische keuzes voor

Hieronder van enkele projecten uit 2015 een

deze programma’s zijn gemaakt na een zorg

uitgebreidere beschrijving. Een overzicht van

vuldige landenselectie op basis van vaststaande

projecten is te vinden op www.visio.org onder

(economische en politieke) criteria. Hierna is

“Kennis & Expertise”.

samen met vertegenwoordigers uit de betreffende landen (het welslagen van) de langdurige

Project “Webwinkel”

ontwikkelingssamenwerking beoordeeld. Zo

Op veel dagbestedingslocaties van Visio was het

dragen we eraan bij dat ook internationaal, door

al jaren een wens om de dagbestedingsproducten

versterking van het systeem, meedoen voor

ook digitaal aan te bieden om zo een breder

slechtziende en blinde mensen duurzaam mogelijk

publiek te bereiken. Hierdoor ontstond het idee

wordt gemaakt.

om onze expertise in te zetten om een webwinkel op te zetten die beheerd kan worden door cliënten

3.2 / Innovatie- en expertise projecten in 2015

In totaal liepen er in 2015 circa 60 innovatie- en

met een meervoudige beperking. Dit geeft de cliënten van het domein Wonen & Dagbesteding ook de kans om meer deel te nemen aan de digitale samenleving. Daarom is in 2015 het

expertiseprojecten. Hiervan werden circa 25 projecten gesubsidieerd door de steunstichtingen Novum en KSBS, 20 projecten werden gesubsidieerd door het ministerie van VWS (waarvan 13 via de Programmaraad Visueel) en 15 projecten werden gesubsidieerd door Stichting

Young Leadership Awards

InZicht. De projecten van de Programmaraad en

Kitty Bloeming, orthopedagoog bij Visio,

die van InZicht voerde Visio gezamenlijk uit met de

heeft op 28 mei 2015 een van de drie

andere aanbieders binnen de visuele sector.

Young Leadership Awards gewonnen op de 16e DbI (Deafblind International)

De projecten zijn er altijd op gericht om meedoen

Word Conference in Boekarest,

mogelijk te maken voor mensen met een visuele

Roemenië.

beperking. Resultaten uit 2015 laten zien dat participatie en methodisch werken (inclusief

Kitty doet promotie-onderzoek naar

evidence based werken) de hoofdlijnen zijn waarop

interactie, communicatie en stress bij

binnen Visio kennis ontwikkeld en gedeeld wordt.

congenitale doofblindheid bij

Zo wordt de participatie onder andere bevorderd in

volwassenen. In Nederland en ook

diverse projecten die zich richten op het

internationaal wordt Kitty gezien als een

verbeteren van mobiliteit en op deelname van

opkomende leidende expert op het

mensen met een visuele beperking aan de arbeids

gebied van doofblindheid. De Young

markt. Informatie is in 2015 beter toegankelijk

Leadership Award is een erkenning voor

geworden. Zo is het project Zelfstudie Braille in

haar inzet en expertise op het gebied

2015 gerealiseerd. Zeer slechtziende en (laat)

van doofblindheid en tevens voor haar

blinde mensen kunnen met dit pakket in hun eigen

rol van wetenschappelijk onderzoeker in

omgeving en in eigen tempo het brailleschrift

dit veld.


project “Webwinkel” gestart, gesubsidieerd door

leerkrachten, ontwikkelingsbegeleiders, ergo-

Novum. In 2015 is het idee voor een webwinkel

en fysiotherapeuten, gedragswetenschappers en

verder uitgewerkt. Er is een plan van aanpak

groepsleiders met dit instrument toe te rusten. Zo

geschreven en een bouwer geselecteerd. Het is de

kunnen zij de kwetsbare doelgroep meervoudig

bedoeling dat de website in 2016 live gaat en dat

beperkte kinderen leren optimaal gebruik te

medewerkers en cliënten van Visio worden

maken van de tast.

getraind om met de website te gaan werken. Project “Zoveel meer te zien” Project “Leestraining bij hemianopsie”

Als expertiseorganisatie vervult Visio van oudsher

Een ander project uit 2015 betreft het ontwikkelen

ook een consultatie- en scholingsfunctie voor

van een leestraining voor volwassenen met

instellingen in de ouderenzorg en in de zorg voor

hemianopsie. Volwassenen die als gevolg van

mensen met een verstandelijke beperking. Visio

niet-aangeboren hersenletsel met halfzijdige

leidt professionals uit het externe veld op in het

gezichtsvelduitval (hemianopsie) te maken

adequaat signaleren van en ingaan op

krijgen, ervaren ernstige leesproblemen. Ze

problematieken die samenhangen met de visuele

missen het overzicht over de tekst en slaan

beperking. De huidige, klassikaal gerichte,

letters, lettergrepen, woorden en zinnen over.

basisscholing voor professionals levert vanwege

Hierdoor lukt het bijna niet meer om te lezen,

afnemende middelen in de zorg financiële

terwijl dat een voorwaarde is om goed te kunnen

obstakels op voor veel instellingen. Bovendien

functioneren. Doel van het project is om een

sluit het aanbod niet meer aan bij de vraag van

methodiekbeschrijving op te leveren die ergo

instellingen. In een onderzoek dat in 2015 is

therapeuten een gestructureerde aanpak biedt om

uitgevoerd, gaven zij aan behoefte te hebben aan

volwassenen met hemianopsie te trainen in het

een eigentijds scholingsaanbod dat online

lezen. Het uitgangspunt bij dit project is een

beschikbaar is. Doel van het project ‘Zoveel meer

bestaande training, gebaseerd op het computer

te zien’ is om dit (online) basisscholingsaanbod te

programma Vistra. In 2015 is de projectgroep

ontwikkelen. Om daarmee professionals in staat

samengesteld en is er een conceptprogramma van

te stellen om ouderen en verstandelijk beperkten

eisen opgesteld voor de aanpassing van het

met een visuele beperking passende begeleiding

computerprogramma. De afronding van het project

te bieden, die bijdraagt aan verbetering van de

is voorzien in het najaar van 2016.

kwaliteit van hun leven. Deze basisscholing is gericht op signalering en herkenning van visuele

Project “Tactiel profiel meervoudige beperking”

beperkingen en op een adequate benaderings

Binnen Visio is Tactiel Profiel ontwikkeld. Dit is

wijze. Na het onderzoek in 2015, wordt in de

een observatie-instrument om de tast

tweede fase een online proefcursus ontwikkeld,

ontwikkeling van kinderen van 0 tot 16 jaar met

uitgevoerd en bijgesteld. Vervolgens wordt in de

een ernstig visuele beperking, te inventariseren.

implementatiefase de cursus binnen heel Visio

De gebruikers van Tactiel Profiel hebben in de

beschikbaar gesteld en opgenomen in het

afgelopen jaren de wens geuit om het instrument

producten- en methodenboek.

uit te breiden, zodat het ook is in te zetten voor kinderen met een verstandelijke beperking. In de

In 2015 is gestart met het uitwerken van de

eerste helft van 2015 is er een materialenset voor

expertiseprogramma’s die horen bij de strate

deze doelgroep kinderen samengesteld. Deze is

gische kennisagenda voor de periode 2016-2020.

voorgelegd aan een klankbordgroep met

Dit betekent dat alle expertise-activiteiten en

deskundigen en is op grond van hun adviezen

projecten in de nabije toekomst binnen die

verder bijgesteld. De bedoeling is om in 2016

thema’s passen en in samenhang worden


uitgevoerd. Door op deze manier meer focus en

3.4 / Internationale projecten en

samenhang aan te brengen, willen we de totale

programma’s

impact op de participatie voor slechtziende en

In 2015 is het eerste internationale programma

blinde mensen vergroten.

nieuwe stijl op de Westbank (Palestijnse gebieden) van start gegaan. In nauwe samen

3.3 / Leerstoelen, onderzoek en publicaties

werking met het revalidatiecentrum BASR (Bethlehem Arab Society for Rehabilitation), de ministeries van Onderwijs en Gezondheidszorg,

Visio hecht waarde aan het stimuleren van

scholen en universiteiten wordt de komende jaren

toegepast wetenschappelijk onderzoek en de

gewerkt aan de ontwikkeling van screening,

vertaling daarvan naar nieuwe diensten en

diagnose, revalidatie en onderwijs van slecht

producten. Om dit te realiseren, werken we op

ziende en blinde kinderen van 6 tot 12 jaar.

specialistische thema’s nauw samen met verschillende universiteiten en hogescholen. In

Ook hebben medewerkers van Visio International

2015 waren er drie bijzondere leerstoelen en een

in 2015 een verkennend bezoek aan Botswana

lectoraat, ingesteld door of in samenwerking met Visio. De tabel op de volgende pagina geeft een overzicht. Deze hoogleraren, lector en diverse medewerkers hebben in 2015 verschillende wetenschappelijke publicaties doen verschijnen. Ook is gepubliceerd

Cerebraal visuele stoornissen

in tijdschriften voor professionals en de doelgroep

Komen cerebraal visuele stoornissen

en zijn er presentaties op (internationale) con

(CVI) vaker voor bij ernstig vroeggeboren

gressen gehouden. In totaal ging het om 20

kinderen dan bij op tijd geboren kinde

wetenschappelijke publicaties, 15 niet-weten

ren? Die vraag stond centraal tijdens het

schappelijke publicaties en 20 presentaties op

promotieonderzoek van collega

congressen. De publicaties worden in de bijlage

Christiaan Geldof, neuropsycholoog bij

vermeld, geclusterd op thema.

Visio R&A Amsterdam (en GZ-psycholoog in opleiding). Het promotieonderzoek

In 2015 is vanuit de Visio-leerstoel Visuele

vond plaats binnen een samenwerkings

Informatieverwerking Casper de Boer gepromo

verband van de Vrije Universiteit

veerd. Hij heeft onderzoek gedaan naar de invloed

Amsterdam, het Emma kinderziekenhuis

van neurodegeneratieve ziektes als Alzheimer en

AMC en Visio. De resultaten laten zien

Parkinson op het omzetten van visuele informatie

dat CVI vaker voorkomt bij ernstig

in actie.

vroeggeboren kinderen dan bij op tijd geboren kinderen. Het is daarom

Ook Christiaan Geldof, neuropsycholoog bij Visio,

belangrijk om na een ernstige vroeg

is in 2015 gepromoveerd. Hij heeft onderzoek

geboorte met medische complicaties

gedaan naar CVI bij vroeggeboren kinderen (zie

uitgebreider visueel onderzoek te doen

kader).

in de nazorg. Daarbij is het noodzakelijk om nauwkeurig onderscheid te maken

In 2015 zijn er 9 nieuwe voorstellen voor weten

tussen visuele stoornissen en andere

schappelijk onderzoek waar Visio actief bij

ontwikkelingsproblemen om de juiste

betrokken is, gehonoreerd.

behandeling te kiezen.


Leerstoelen

Universiteit,

Omschrijving

hogeschool / Hoogleraar Visuele Informatie-

Erasmus Universiteit

Hoe verwerken de hersenen zintuiglijke

verwerking

Rotterdam / Prof. dr.

informatie, en welke problemen kunnen daarbij

Hans van der Steen

ontstaan? Dat is het onderzoeksterrein van de bijzondere leerstoel Visuele Informatieverwerking die Visio heeft ingesteld in Rotterdam. De focus ligt hierbij op visuele verwerkingsproblemen bij kinderen en bij ouderen.

Revalidatie

Vrije Universiteit

Dit onderzoek betreft de revalidatie van slecht

Amsterdam / Prof.dr.

ziende en blinde mensen, van het bepalen van

Ger van Rens

revalidatiebehoeften (zoals de ontwikkeling van de intakevragenlijst D-AI) tot de effecten van revalidatie. Dit wordt vertaald naar kwaliteit van leven, zowel in praktisch als psychosociaal opzicht.

Visuele en lichamelijke

Radboud Universiteit

Dit onderzoek richt zich op de relatie tussen

beperkingen

Nijmegen / Prof.dr.

perceptie en actie en de effecten hiervan op leren

Bert Steenbergen

en gedrag. Reorganisatie van het beschadigde neurocognitieve systeem is een van de thema’s, zoals in onderzoek naar het effect van een nieuwe vorm van leestraining bij ouderen met nietaangeboren hersenletsel (NAH).

Hanzehogeschool

Hanzehogeschool

Binnen dit lectoraat richt toegepast weten

Lectoraat participatie

Groningen / dr. Aly

schappelijk onderzoek zich op verbetering van de

en gezondheid van

Waninge

participatie en gezondheid van mensen met een

mensen met een

meervoudige beperking. Er worden meet

verstandelijke en

instrumenten en leefstijlprogramma’s ontwikkeld

visuele beperking

die wetenschappelijk onderbouwd zijn.


gebracht. Ze hebben onderzocht of er mogelijk

continu uitwisselen en verdiepen. In 2015 kennen

heden zijn voor het opzetten van een programma

we veertien verschillende expertisegroepen, in

om het VIP-systeem (Visually Impaired Person-

alfabetische volgorde:

systeem) te versterken. In samenwerking met de

– Arbeid

Botswana Association for the Blind and Partially

– Autismespectrumstoornissen (ASS)

Sighted en een revalidatiecentrum was een

– Cerebrale Visuele Inperking kinderen en jongeren

programma opgesteld waarbij verschillende

(CVI)

organisaties en ministeries zijn bezocht die zich

– Gezinsgericht werken 0-6 (ILO 6-) (1)

inzetten voor de blinden en slechtzienden. Het

– Gezinsgericht werken 6-21 (ILO 6+) (1)

bezoek werd afgesloten met een stakeholders

– Low Vision

meeting, waaraan verschillende stakeholders

– Niet-Aangeboren Hersenletsel (NAH)

vanuit zorg en onderwijs deelnamen. In 2016 zal

– Neuronale Ceroid Lipofuscinosis (NCL)

het programma in Botswana van start gaan.

– Ondersteunende Technologie Communicatie (OTC) – Oriëntatie & Mobiliteit (O&M) (2)

In september zijn medewerkers van Visio in het

– Psychosociaal (3)

noorden van de Democratische Republiek Congo,

– Tactiele Waarneming & Braille

net over de grens met Uganda, geweest. Zij

– Visuele en Auditieve Beperkingen (VAB)

hebben daar leerkrachten van twaalf scholen

– Visueel Verstandelijke Beperkingen (VVB)

getraind in basisvaardigheden rekenen voor visueel beperkte leerlingen. Deze training is een verdieping van de low vision training van Visio die deze leerkrachten afgelopen jaar hebben gevolgd.

1) Gezamenlijke expertisegroep met Bartiméus en Vlaamse collega-instellingen. 2) Werkt samen met expertisegroep O&M van Bartiméus.

3.5 / Kennis- en leer infrastructuur

3) Samenwerking met expertisegroep van Bartiméus wordt verkend.

Uitgangspunt in onze expertiseorganisatie is dat iedere Visio-medewerker “kenniswerker” is: alle Visio-medewerkers hebben vanuit hun opleiding allerlei kennis en doen in hun werk meer specifieke kennis op. Die kennis willen we zo

Succesvolle Yammer pilot bij AOB

breed mogelijk delen en verspreiden, zodat deze

De Ambulante Onderwijskundige

maximaal ingezet kan worden voor onze leerlingen

Begeleiders van Visio hebben het afgelo

en cliënten. Om de kennisdeling te bevorderen en

pen schooljaar een succesvolle pilot

te faciliteren, maakt Visio gebruik van

gedraaid met betrekking tot Yammer. De

verschillende methoden gericht op kennis

inzet van het sociale medium is zeer

management. Hieronder bespreken we enkele van

waardevol gebleken bij het delen van

deze middelen en resultaten over 2015.

expertise, het in contact komen met collega’s overal in Nederland maar

1 / Expertisegroepen.

bovenal om snel een vraag kunnen

Expertisegroepen zijn een belangrijk onderdeel

stellen aan een grote groep mensen

van onze kennis- en leerinfrastructuur. Expertise

binnen de organisatie waarbij iedereen

groepen zijn te karakteriseren als leergemeen

profiteert van de (mogelijke) antwoor

schappen rond strategische kennisgebieden,

den! Het begint inmiddels een echte

waarin professionals hun kennis en vaardigheden

olievlek te worden binnen de organisatie.


Op enkele nieuwe thema’s (waaronder “gezondheid en bewegen” en “psychosociale e-health”) zijn we in 2015 gestart met een verkenning. Doel van die verkennende fase is om te beoordelen of het zinvol kan zijn om een project- of expertisegroep rond dit thema op te richten dan wel een andere expertise-activiteit te starten. In het kader van de strategische kennisagenda en het programmatisch werken, beraden we ons opnieuw op de vorm en doelstellingen van expertisegroepen. Duidelijk is dat er “communities of practice“ nodig blijven, maar bezinning op hoe deze aan te sluiten bij de eisen en mogelijkheden van de huidige tijd, is gewenst. 2 / Sociale media Visio heeft zich rond expertise geregeld geprofileerd op social mediakanalen. Yammer is een intern kanaal voor snelle berichtgeving en kennisuitwisseling. Daarnaast wordt extern door individuele medewerkers gebruikgemaakt van uitingen via Twitter en LinkedIn. 3 / Expertisewijzer De Expertisewijzer is een interne digitale kennis publicatie van KEI die in 2015 vijf maal verschenen is. 4 / Methodenboek In 2014 heeft Visio het digitale methodenboek geïmplementeerd. Hierin zijn alle verzamelde en vastgelegde methodieken en methoden - die binnen Visio gangbaar zijn- voor medewerkers in het primair proces toegankelijk gemaakt op het intranet. In 2015 is hard gewerkt om het Methodenboek (nog) beter te vullen. In overleg met de branchegenoten wordt gekeken naar verdere verbetering van het verspreiden van kennis, ook buiten de betreffende organisaties.


H4 / Medewerkers als belangrijkste kapitaal


Visio heeft een kleine drieduizend medewerkers in dienst (2.775 om precies te zijn), verdeeld over meer dan veertig locaties. Het gaat om professionals die uitstekend zijn ingevoerd in het werken met de specifieke doelgroep van Visio. De kennis van de medewerkers is dan ook zeer belangrijk voor de organisatie. Visio vindt dat het voor medewerkers mogelijk moet zijn om zich te blijven ontwikkelen. Daarnaast streeft Visio naar een werkklimaat waarin professionals op een zo adequaat mogelijke manier de cliënt of leerling kunnen helpen. Voor de medewerkers was 2015 een lastig jaar. De

medewerkers en maatregelen genomen als dit

veranderingen in de (financiering van de) zorg

voor een van beide partijen niet (meer) leidde tot

wierpen hun schaduw op de dagelijkse werk

het gewenste resultaat. Vanwege de selectieve

zaamheden. Medewerkers uit alle domeinen

vacaturestop die van kracht was gegaan, leidde

hebben hun schouders eronder gezet om bij te

vertrek van een medewerker niet tot vervanging.

dragen aan een zo goed mogelijk resultaat over

Op die manier heeft normaal personeelsbeleid tot

2015. Want daar ging het uiteindelijk om: dat we in

personeelsreductie geleid. In totaal zijn er eind

2015 weer veel slechtziende en blinde mensen

2015 5,7% minder medewerkers bij Visio in dienst

konden adviseren, ondersteunen en begeleiden.

dan aan het begin van het jaar. Het ziekteverzuim

Daar zijn we in geslaagd en dat is de verdienste

was binnen geheel Visio conform de gestelde norm

van alle medewerkers.

van 4%.

4.1 / Organisatieontwikkeling

In 2016 blijven diverse personele maatregelen van

De stelselwijzigingen in de zorg, in het bijzonder

dien de opdracht gekregen om tot een toekomst

de overgang van de visuele revalidatie van de

bestendige en slankere inrichting te komen (een

AWBZ naar de Zorgverzekeringswet (Zvw), bleken

‘herontwerp’ genoemd). Het plan voor dit her

in 2015 een grotere impact te hebben voor Visio en

ontwerp moet in september 2016 gereed zijn.

kracht. De ondersteunende diensten hebben boven

onze cliënten dan verwacht. In 2015 kregen met name de domeinen Revalidatie & Advies, Cliënt Services en de ondersteunende diensten te maken

4.2 / Opleiding en ontwikkeling

met diverse maatregelen en versoberingen. Zo

Visio hecht veel waarde aan de opleiding en

werd een selectief aannamebeleid ingevoerd voor

ontwikkeling van medewerkers. De Visio Academie

heel Visio en werden tijdelijke contracten niet

ontwikkelt en geeft opleidingen, zowel voor de

verlengd. Behalve als het niet invullen van de

eigen medewerkers als voor externen. Via de

betreffende functies direct effect had op onze

digitale leeromgeving Edumanager kunnen

dienstverlening aan slechtziende en blinde

professionals zich aanmelden en e-learning

mensen.

modules volgen. In 2015 heeft de Academie veel nieuwe e-learning modules ontwikkeld. Deze

Binnen de domeinen Revalidatie & Advies en Cliënt

modules zijn ook toegankelijk voor slechtziende

Services werd een actief revitaliseringsbeleid

en blinde mensen. Ervaringsdeskundigen uit de

ingezet. Alle directeuren en managers hebben

doelgroep worden doorgaans bij de ontwikkeling

kritisch gekeken naar het functioneren van hun

betrokken. Verder is er in 2015 een training


acquisitievaardigheden ontwikkeld en verzorgd

met de inhoud van het werk, met cliënten en

voor het management en medewerkers van R&A.

leerlingen. De betrokkenheid gaat over de relatie van medewerkers met Visio als organisatie.

In onderstaande tabel een overzicht van alle georganiseerde opleidingen in 2015 met daarbij

Natuurlijk zijn er ook verbeterpunten. Mede

het aantal deelnemers.

werkers vinden bijvoorbeeld dat de organisatie minder klantgericht is geworden. En dat de

Speerpunt van de Academie voor 2016 is het

efficiency beter kan. Daarnaast willen ze meer

ontwikkelen van nieuwe leertrajecten en het

ruimte om mee te kunnen praten over organisatie

verder professionaliseren van de digitale leer

brede onderwerpen. Medewerkers vinden boven

omgeving. Het verder beschikbaar stellen van

dien dat er meer service geboden kan worden aan

e-learning modules voor professionals via de

de doelgroep wanneer de afstemming tussen de

website van Visio hoort daar ook bij. Zo zal in 2016

verschillende domeinen binnen Visio verbetert.

de e-module Zie-wijzer beschikbaar komen voor professionals. Dit is een online deskundigheids

Lies de Jong, directeur Revalidatie & Advies, en

bevordering voor professionals die werken met

Erik van Ginhoven, directeur Wonen & Dag

slechtziende en blinde mensen. De Zie-Wijzer gaat

besteding, zijn trots op de bevlogenheid en

dieper in op de gevolgen van diverse oog

betrokkenheid van medewerkers en zien in de

aandoeningen en deelnemers maken kennis met

onderzoeksresultaten volop mogelijkheden om te

de wereld van de visuele revalidatie.

groeien als organisatie. “Een medewerkers tevredenheidsonderzoek is vooral een belangrijk

4.3 / Medewerkers-

tevredenheidsonderzoek

meetmoment”, geeft Lies aan. “Bovendien biedt het mensen die zich normaal niet snel laten horen, de kans om hun mening te geven. We doen het op

In december 2014 is een tevredenheidsonderzoek

veel vlakken beter dan in 2011. Medewerkers zijn

gehouden onder alle medewerkers van Visio. Bijna

over het algemeen erg betrokken en trots op wat

2000 medewerkers, dat is 67,5% van het totale

ze doen. Dat is onze kracht”, zegt Lies.

aantal, vulden de vragenlijst in. In maart 2015 is de

“Tegelijkertijd geven medewerkers aan dat de

rapportage gepresenteerd aan de Raad van

interne communicatie beter kan, dat Visio nog

Bestuur en directie. Een belangrijke conclusie is

onvoldoende van hun kwaliteiten gebruik maakt

dat de bevlogenheid en betrokkenheid bij

en te veel van bovenaf oplegt. We hebben een

medewerkers zijn toegenomen sinds het vorige

organisatie neergezet die voldoet aan alle

onderzoek (2011). Bevlogenheid heeft te maken

voorwaarden van de Zvw. Nu is het tijd om te

Tabel 1 Overzicht opleidingen 2015 Aantal georganiseerde opleidingen voor medewerkers Aantal deelnemers

169 1.629

Aantal georganiseerde opleidingen voor externen

35

Waarvan voor kinderen/ouders uit de doelgroep

12

Waarvan voor professionals

23

Aantal deelnemers Aantal deelnemers e-learning Aantal e-learning modules


510 6.500 120

“Medewerkers zijn over het algemeen erg betrokken en trots op wat ze doen. Dat is onze kracht.” Lies de Jong, directeur Revalidatie & Advies

bestaan en hen stage- en werkervaringsplekken te bieden. Ook in 2015 was dit onverminderd het streven en met resultaat. Ondanks de krimp in het personeelsbestand, is het relatieve aantal medewerkers met een visuele beperking gelijk gebleven aan 2014. In absolute aantallen zien we dat in 2015 ook de groep medewerkers met een visuele beperking krimpt. De krimp houdt gelijke tred met de teruggang van het overige personeel. Er is een afname van 2 personen en een afname van 0,92 Fte. Naast de 65 medewerkers in loon dienst zijn er nog drie mensen met een visuele beperking actief als ZZP-er en via de sociale

kijken hoe dat efficiënter kan en hoe we de

werkvoorziening.

kwaliteiten en talenten van medewerkers nog meer kunnen laten schitteren”, vult Erik aan. Niet

In het afgelopen jaar zijn 166 vacatures extern

het systeem moet leidend zijn, maar de vraag van

geplaatst. Deze vacatures bleken intern niet te

de cliënt, vinden beide directeuren. Daarin moet

vervullen, vanwege het vaak specialistische

veel meer ruimte komen voor eigen regie van de

karakter van de functie. Veel van deze functies

medewerkers.

zijn dan ook minder toegankelijk voor mensen uit de doelgroep. Van de 166 extern geplaatste

In de eerste maanden van 2015 hebben de

vacatures zijn er 4 (2,5%) door mensen uit de

directeuren de onderzoeksresultaten met hun

doelgroep vervuld.

managers besproken. De managers hebben zich vervolgens met hun teams in een zelfgekozen

Visio creëert op verschillende manieren ook

vorm over de resultaten gebogen. Zij hebben

mogelijkheden om jongeren met een visuele

teruggekoppeld welke highlights daaruit naar

beperking stage te laten lopen. Vanaf 2015 zijn er

voren gekomen zijn en wat daarmee wordt gedaan.

drie projecten van start gegaan met als doel de

En ook of ze daar iets bij nodig hebben of dat ze

aansluiting van school naar werk voor deze groep

zelf binnen het team acties ondernemen. Erik:

te verbeteren.

“Het zou mooi zijn als iedere medewerker zich eigenaar voelt van de zaken waar hij tegenaan

Project “Jongeren aan Arbeid”

loopt. En zelf daarmee aan de slag gaat. Van ons

Doel van dit project is om meer stage- en

vraagt dat een open mind om de regie daar te

werkervaringsplaatsen bij Visio zelf aan te kunnen

laten waar hij hoort.”

bieden voor jongeren met een visuele beperking. Daarom is er in 2015 nieuw beleid ontwikkeld ten

4.4 / Visueel beperkte

medewerkers binnen Visio Visio streeft ernaar de participatie van mensen

aanzien van de instroom, begeleiding en facilite ring van stagiairs met een visuele beperking. Medio 2016 wordt dit beleid geïmplementeerd in de organisatie.

met een visuele beperking in de eigen organisatie volop kansen te bieden. Onder andere door een

Project “Visio Loopbaan Onderzoek”

substantieel deel van het personeelsbestand uit

Het doel van dit project is het opleveren van een

medewerkers van de eigen doelgroep te laten

diagnostisch instrument voor jongeren met een


visuele beperking en een normale intelligentie.

haar rekening en zoekt naar de succesfactoren om

Doel is om inzicht te krijgen in de eigen toekomst

aan het werk te komen en hoe je deze factoren

mogelijkheden na de middelbare school in relatie

kan beïnvloeden.

tot de visuele beperking. Er is in 2015 tot begin 2016 een pilot gehouden met 20 leerlingen die dit

Social return

nieuwe diagnostische onderzoek hebben

Sinds dit jaar bevatten contracten met onze

gekregen. Uit de evaluatie onder ouders en

leveranciers een Social Return clausule. Daarmee

jongeren kwam een positieve beoordeling. In 2016

verplicht de leverancier zich in te spannen voor

wordt het instrument verder uitgewerkt en

een betere participatie van slechtzienden en

ingepast in de reguliere dienstverlening van Visio.

blinden in de maatschappij. Het initiatief hiervoor komt vanuit het Facilitaire Services, Visio Zicht op

Project “Expeditie ToP”

Toegankelijkheid en Visio Zicht op Werk. Dit heeft

Het doel van dit project, dat gestart is in het

in 2015 geleid tot mooie voorbeelden bij De Bondt

najaar van 2015, is de aansluiting van school naar

Grafimedia en Lensen Projectinrichters.

werk voor jongeren met een visuele beperking te verbeteren. ToP staat voor Toekomstige

Zo zal De Bondt Grafimedia uit Barendrecht, die al

Participatie. Het gaat om een tweejarig innovatie

het officiële drukwerk verzorgt voor Visio, eenvou

project dat Visio samen uitvoert met de VU

dige vouwwerkopdrachten aanbieden aan de Dag

universiteit. “De projectnaam “Expeditie ToP”

besteding in Rotterdam, maar ook oefenmateriaal

hebben we bewust gekozen”, zegt Judith Wijnen,

leveren voor verdere vaardigheidstrainingen.

projectleider. “De leerlingen, of deelnemers zoals

Inmiddels is een leerling van Visio Onderwijs met

we ze noemen, gaan op ontdekkingstocht op

een stage begonnen bij de afdeling PrePress.

welke wijze ze aan de gewenste baan, bijbaan of werkervaringsplaats kunnen komen. Dit doen ze door na de start, samen met een professional van Visio Onderwijs of Revalidatie & Advies, op bezoek te gaan bij iemand die nu werkt en een visuele beperking heeft en te vragen naar zijn of haar succesverhaal. Daarna komen de leerlingen in

“Die beperking is niet wie ik ben”

actie om hun eigen toekomstplan uit te voeren. De

Na twee stages voor zijn opleiding

professionals vertalen de opgehaalde informatie

maatschappelijk werk en dienstverlening

naar kansrijke producten en begeleidings

kreeg Stefan Jonk (30) acht jaar geleden

instrumenten voor Visio. Het project verrijkt dus

een baan aangeboden als maatschappe

ook de kennis van Visio. Binnen de expeditie wer

lijk werker bij Visio. Sinds 2012 werkt hij

ken we met leuke en leerzame opdrachten die de

als arbeidsdeskundige en adviseur

deelnemers in de eigen digitale omgeving van ToP

arbeid. Van zijn visuele beperking heeft

kunnen plaatsen, zodat er van elkaar geleerd kan

hij daarbij meer profijt dan hinder. “In

worden. Vooral de mobiele telefoon en internet

mijn werk is het een nuttig instrument.

fungeren als navigator voor de deelnemers.”

Gisteren sprak ik een jongen van dertig, die zwaar in de put zat. Hij had een baan,

Expeditie ToP kent drie fases en een avontuurlijke

zijn vrouw is zwanger van hun eerste

slotdag in juni 2016. Dan worden alle resultaten en

kind en opeens gaat hij slecht zien. ‘Je

behaalde successen belicht van de eerste

zou eens moeten weten hoe het is’, zei

expeditie groep. De VU Amsterdam neemt het

hij tegen mij. Dan is het fijn dat ik kan

wetenschappelijke onderzoek van het project voor

zeggen dat ik weet hoe het is.”


Lensen Projectinrichters uit Zaltbommel liet

4.5 / Sociale veiligheid

het nieuwe meubilair voor Visio Wonen & Dag-

In 2014 is het programma Sociale Veiligheid bij

besteding en Onderwijs in Grave testen door

Visio van start gegaan. Sociale Veiligheid omvat

cliënten en leerlingen. Daarbij werd de project

een zevental thema’s. “Seksualiteit en

inrichter blij verrast door een initiatief van twee

grensoverschrijdend gedrag” is het eerste thema

leerlingen van het voortgezet speciaal onderwijs;

waarmee Visio aan de slag is gegaan. Doel is dat

een zelfgemaakt mood board. Met als gevolg dat

medewerkers, cliënten en leerlingen over en weer

zij een stage van Lensen aangeboden krijgen om

veiligheid ervaren als het gaat om seksualiteit en

hun talenten verder te ontwikkelen.

dat zij weten wanneer er sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Visio en de Participatiewet Op 1 januari 2015 is de Participatiewet in werking

In juni 2014 is het project begonnen bij Wonen &

getreden. Deze wet vervangt een groot deel van

Dagbesteding met een nulmeting. De nulmeting

de Wet werk en arbeidsondersteuning jong

laat zien waar Visio nu staat in bewustwording

gehandicapten (Wajong) en wordt uitgevoerd door

over seksualiteit en seksueel grensoverschrijdend

de gemeenten. Doel van de nieuwe wet is (onder

gedrag. Onder 1500 medewerkers werd een

andere) om zoveel mogelijk mensen met een

enquête verspreid. Daarvan werden er 530

arbeidsbeperking aan het werk te krijgen. De

ingeleverd. In 2015 zijn de resultaten

overheid wil dat zij zoveel mogelijk een baan bij

geanalyseerd. Projectleider Iris Schreurs: “Doel

een “gewone” werkgever krijgen. Er zijn daarom

was een beeld te krijgen waar we als organisatie

met werkgevers afspraken gemaakt over extra

staan op het gebied van seksualiteit en preventie

banen voor deze doelgroep. De mensen voor wie

van seksueel overschrijdend gedrag. En hoe

de extra banen zijn bestemd komen in het doel

medewerkers vinden dat we met dit thema

groepenregister. UWV beheert dit landelijke

omgaan.” Belangrijke uitkomsten zijn volgens Iris

register. Als een werkgever iemand uit het doel

dat medewerkers de beroepshouding positief

groepenregister in dienst neemt, telt dit mee voor

waarderen. “83 procent geeft een acht of hoger.

de banenafspraak. In 2016 volgt onderzoek of

We weten wel hoe we het willen, het lukt alleen in

de gemaakte afspraken met werkgevers zijn

de praktijk niet altijd.” 92 Procent van de

nagekomen. Mocht dat niet het geval zijn, dan

respondenten geeft aan dat bij een vermoeden van

legt de overheid vanaf 2017 boetes op.

seksueel misbruik de bijbehorende procedure goed

Uiteraard wil en moet Visio zich houden aan de

in gang wordt ingezet. Wel kwam er uit dat nog

banenafspraak. Zoals uit voorgaande blijkt heeft

niet alle voorvallen gemeld worden in het digitaal

Visio veel gedaan om het voor mensen met een

meldsysteem TRIAS. Daar moeten we aan werken.

visuele beperking mogelijk te maken om binnen de organisatie aan de slag te gaan en blijven. Omdat

De directies zijn het er over eens dat er iets

veel van de mensen uit onze doelgroep niet strikt

moet gebeuren. Er komt een verzamelpunt op

behoren tot het doelgroepenregister heeft Visio

intranet waar alle methoden en voorlichtings

over 2015 de banenafspraak helaas niet

materialen verzameld worden van alle locaties.

gerealiseerd. Conform de Quotumwet, de wet die

Vervolgens wordt een selectie gemaakt met welke

bepaalt of bedrijven genoeg medewerkers in

methoden en materialen gewerkt gaat worden. Er

dienst hebben met een afstand tot de arbeids

volgt ook een cliëntonderzoek over dit onderwerp.

markt, voldoet Visio wel aan de wettelijk gestelde

Iris: “Vervolgens komt er per locatie een actieplan.

eisen. In 2016 streven wij ernaar aan alle

Dat kan gaan om trainingen, voorlichting of

afspraken te voldoen en daarmee ook onze eigen

intervisie. Iedere locatie is uniek, dus dat wordt

participatie ambities te realiseren.

maatwerk.”


In 2015 is het project ook bij Onderwijs en Revalidatie & Advies gestart met een nulmeting. Voor de medewerkers van de ondersteunende diensten volgt de nulmeting in 2016. Na analyse van de nulmetingen gaan in de tweede helft van 2016 (per locatie) actieteams aan de slag met verbeterplannen. Op deze manier worden zoveel mogelijk medewerkers en cliënten betrokken in het proces om veiligheid binnen de organisatie op de agenda te zetten en te borgen. Na het opstel len en uitvoeren van de verbeterplannen wordt vervolgens een effectmeting uitgevoerd om te kijken of de doelen bereikt zijn.

4.6 / Visiodag 2015: voor en door alle medewerkers

Na een periode van intensieve voorbereidingen, was het op 2 oktober zover: de Visiodag 2015. Ruim 1.500 collega’s kwamen naar Papendal voor een dag “in beweging”. Doel van de dag was om kennis te delen, elkaar te ontmoeten en samen een prachtig feest te bouwen: vóór en dóór collega’s. Vanuit alle domeinen en afdelingen hadden collega’s workshops en activiteiten voorbereid, van leren BMX-en, schapen drijven tot nieuwe ideeën opdoen op het inspiratieplein. Daarbij was uiteraard ook rekening gehouden met de collega’s met een visuele beperking. Zowel de deelnemers als de Raad van Bestuur vonden de dag uitermate geslaagd. Er was volop

“Wat een geweldige kick was dat!”

ruimte voor de vele talenten van medewerkers van

Onderdeel van een landelijke personeels

Visio. Uiteraard waren er die dag ook mensen aan

dag van Visio was de workshop “auto

het werk, om ervoor te zorgen dat het programma

rijden voor en door slechtziende en

van de cliënten bij Wonen & Dagbesteding gewoon

blinde collega’s”. Een medewerker van

door kon gaan.

Visio met een visuele beperking vertelt: “Daar heb ik mij uiteraard direct voor

Deze werkers hebben als dank een speciale

opgegeven. Ik heb 10% gezichts

attentie ontvangen. Extra speciaal omdat cliënten

vermogen en heb nooit de illusie gehad

van De Blauwe Kamer er hard aan hebben

dat ik zelfstandig auto zou kunnen

meegewerkt. Enthousiast en met veel plezier

rijden. Maar deze kans laat ik niet voorbij

hebben zij alle 400 pakketjes ingepakt.

gaan! En wat was het geweldig om te doen. Ondervinden dat je iets kan, wat schijnbaar niet mogelijk lijkt.”


H5 / Slimme processen


Voor een omvangrijke organisatie als Visio zijn slimme processen onontbeerlijk in de dagelijkse bedrijfsvoering. Ze zorgen niet alleen voor een beter verloop van het contact met cliënten en leerlingen; ze helpen ook medewerkers bij de uitvoering van hun werkzaamheden. Bovendien kan Visio aan externe partijen, zoals toezichthouders en geldverstrekkers, duidelijk maken wat de organisatie doet voor cliënten en leerlingen en wat het resultaat daarvan is. Ook in 2015 heeft Visio haar processen op een aantal punten slimmer gemaakt. Dat leidde tot een verbeterslag in het effectief en efficiënt functioneren van de organisatie. In dit hoofdstuk gaan we in op een aantal van die verbeteringen.

5.1 / Project “Van A naar R”:

‘Fijn dat alles op één dag kon!’

Het revalidatieplan wordt ter plekke gemaakt en met de cliënt besproken.

Onze cliënten (en hun verwijzers) gaven aan dat zij de doorlooptijd van aanmelding bij Visio tot aan de

Cliënten zijn enthousiast over de nieuwe werk

start van hun revalidatie zeer lang vonden. Uit

wijze. Een cliënte vertelt: “Het was een intensief

onze systemen bleek een doorlooptijd van meer

en vermoeiend traject, maar zeker waardevol!

dan 90 dagen. Dit was medio 2015 aanleiding om

Alles achter elkaar, samengevat in een

met het project “Van A naar R” te starten. Doel

gezamenlijk overleg aan het einde van dag, geeft

van het project: de doorlooptijd van aanmelding

mij een overzicht over de rest van mijn traject bij

tot revalidatie terugbrengen tot (gemiddeld) vier

Visio”. Ook vanuit medewerkers klinken er

weken. Deze versnellingsdoelstelling had

positieve geluiden. “Cliënten worden in de meeste

betrekking op de doelgroep volwassen.

gevallen direct na het intake-gesprek door verbonden met de afdeling Planning. Zij zijn

Het project startte met een analyse van het

meestal blij verrast als ze een week later al

huidige proces dat cliënten doorlopen. Hieruit

ingepland kunnen worden. We hebben dus vaak

kwam onder meer naar voren dat er veel tijd

tevreden cliënten aan de telefoon”, zo vertelt een

verloren ging aan overdracht tussen verschillende

planner. Een intaker vertelt over een kwieke,

afdelingen binnen Visio. Daarom zijn er nieuwe

autonome vrouw van 80 jaar, voor wie het

onderlinge afspraken gemaakt, zoals dat met

bijzonder lastig was om hulp te vragen aan Visio.

iedere cliënt binnen vijf werkdagen een intake

“Met de aanwezige verwijzing van de oogarts, kon

gesprek gepland is.

direct een diagnostiekdag ingepland worden. Deze mevrouw was bijzonder opgelucht dat er zo snel

Bovendien is gekozen voor een eenduidige en

doorgepakt kon worden, nu ze eenmaal voor

gestandaardiseerde diagnostiekfase, waarbij alle

zichzelf had toegegeven hulp te moeten

onderzoeken op één dag plaatsvinden. Deze

aanvaarden”.

diagnostiekdagen worden afgesloten met een multidisciplinair overleg waar alle onderzoekers

Knelpunten zijn er ook. Zo blijkt er een relatief

en de cliënt aan mee doen. Dat bevordert de

groot aantal cliënten te zijn met vragen die niet

onderlinge uitwisseling en daarmee de kwaliteit.

passen in de standaard diagnostiekdagen. Daarbij


gaat het bijvoorbeeld om cliënten met een visuele

vonden dit niet prettig. Voor medewerkers was

en auditieve beperking, anderstaligen en cliënten

het een inefficiënte werkwijze. Door medewerkers

die de belasting van een diagnostiekdag niet aan

meer ruimte en taken te geven, verloopt de

kunnen.

ochtendspits nu naar meer tevredenheid van zowel cliënten als medewerkers.

In het eerste kwartaal van 2016 wordt er een evaluatie van het project uitgevoerd binnen alle

Op de werkplaatsen in Echten is gekeken naar

regio’s. Hieruit moet blijken of en op welke manier

een efficiëntere inzet van personeel in relatie

er aanpassingen nodig zijn in de werkwijze en

tot programma’s van de cliënten. Resultaat is

welke vervolgstappen gewenst zijn.

dat er zich gedurende de week minder golf bewegingen voor doen in de bezetting: er is geen

5.2 / Aan de slag met Lean

sprake meer van onder- of overbezetting van

Project “Verhogen productiviteit” bij

de cliënt.

personeel en meer ruimte voor aandacht voor

Revalidatie & Advies De lagere instroom van cliënten in 2015 door de

De belangrijkste opbrengst van alle lean-trajecten

overgang naar de Zvw maakte duidelijk dat

is bewustzijn rond de vragen: kennen wij onze

Revalidatie & Advies extra inspanning moest

klant echt of denken wij onze klant te kennen?

leveren. De ambitie van Visio bleef immers om

Wat ervaart onze klant als waarde en wat

zoveel mogelijk mensen met een visuele beperking

betekent dat voor de inrichting van onze werk

van dienst te kunnen zijn.

processen? In 2016 wordt het de uitdaging om de

In november 2015 is daarom gestart met het

verspillingen die in 2015 in beeld zijn gebracht,

project “Verhogen productiviteit”, onder

daadwerkelijk om te zetten in veranderingen in

begeleiding van Herku LeanSixSigmaCentre. Doel:

onze processen.

het verhogen van de productiviteit tot (minimaal) deze norm. Gekozen is voor een regionale aanpak. Per regio bracht een kernteam de belangrijkste

5.3 / Elektronisch Cliëntdossier

oorzaken van de (te lage) productiviteit in kaart.

binnen Wonen & Dagbesteding

Een oorzaak die in alle regio’s voorkwam, was

Sinds november 2015 is het elektronisch cliënt

bijvoorbeeld dat prioriteiten niet duidelijk worden

dossier (ECD) binnen Wonen & Dagbesteding een

gesteld. In 2016 wordt verder gewerkt aan

feit. Alle bij de cliënt betrokken medewerkers van

concrete oplossingen voor het realiseren van

Wonen & Dagbesteding hebben nu toegang tot

hogere productiviteit.

één systeem. Zo werken we efficiënt samen en hebben we alle relevante gegevens van onze

Procesoptimalisatie bij Wonen &

cliënten compleet en op een eenvoudige manier bij

Dagbesteding

de hand. Het elektronisch cliëntdossier vervangt

Ook op de locaties van Wonen & Dagbesteding in

het ondersteuningsplan/zorgleefplan.

Echten en Vught is de Lean methodiek ingezet om processen te verbeteren. Zo is op een afdeling van

Voordat medewerkers overgaan op het

de Vlasborch de “ochtendspits” in kaart gebracht,

elektronisch cliëntdossier, volgen zij eerst de

waarin bewoners gewekt worden, gewassen en

e-learningmodule in Edumanager. In 2015 zijn De

aangekleed en ontbijt krijgen. Hieruit bleek dat in

Vlasborch in Vught en Wonen & Dagbesteding

circa drie uur tijd meerdere medewerkers op

Midden-Nederland overgegaan. In 2016 volgen

diverse tijdstippen bij bewoners op de kamer

Noord-Nederland en Zuid-Nederland.

kwamen, soms zelf tegelijkertijd. Bewoners


5.4 / Een nieuwe website en een vernieuwde webshop

nieuwe systeem kenmerkt zich door gebruiks vriendelijkheid en toegankelijkheid. Ook worden de

Nieuwe homepage op www.visio.org voor nog

personeelsadministraties van Zorg en Onderwijs

betere vindbaarheid

samengevoegd en hoeven we dus geen aparte

We horen vaak: “Had ik maar eerder gehoord van

administraties meer te voeren.

Visio”. Het is daarom belangrijk dat slechtziende en blinde mensen en onze relaties Visio weten te

In 2015 is er hard gewerkt aan de inrichting van

vinden en dat ze bij ons antwoorden vinden op hun

het nieuwe pakket. De implementatie van het

vragen. Onze website speelt daar een belangrijke

systeem vindt gefaseerd plaats. In januari van

rol in. Daarom heeft de afdeling Communicatie in

2016 beginnen we met dezelfde functionaliteiten

2015 het klik- en zoekgedrag van onder andere

als in de huidige omgeving. In de loop van 2016

onze slechtziende en blinde websitebezoekers

breiden we dit uit met onder andere het digitale

geanalyseerd en verwerkt in een nieuw ontwerp

personeelsdossier.

voor de homepage. De nieuwe site heeft een prachtige, nieuwe Visio-uitstraling. De nieuwe opzet sluit beter aan bij het zoeken klikgedrag van onze bezoekers. Vanwege het prettige design, de betere navigatie en waardevolle informatie, zullen bezoekers nu nog beter de informatie vinden die zij zoeken. Ook is de site nu goed leesbaar met een mobiele telefoon of tablet. Uiteraard hebben we bij het herontwerp terdege rekening gehouden met de toegankelijkheid van de site. Bekijk het resultaat op www.visio.org. Vernieuwde webshop voor nog beter delen van kennisproducten Voor Visio, als expertiseorganisatie, is het delen en verspreiden van de ontwikkelde expertise belangrijk. Daarom zijn al jaren, door Visio ontwikkelde, kennisproducten (boeken, rapporten, dvd’s, etc.) te bestellen via de website. Deze webshop was toe aan een opfrisbeurt. Daarnaast bestond de wens om creatief werk van cliënten online een podium te geven. Sinds mei 2015 staat de nieuwe webshop online. Wat is er veranderd? Van zoveel mogelijk producten hebben we een korte beschrijving en foto van elk uitgave online gezet. Alle rapporten zijn nu gratis te downloaden en een aantal films via Youtube te bekijken

5.5 / Nieuw personeels informatiesysteem

Met ingang van 1 januari 2016 is Visio overgegaan op een nieuw personeelsinformatiesysteem. Het


H6 / Financieel beleid


Met ingang van 1 januari 2015 is de visuele revalidatie voor het eerst als aanspraak opgenomen in de Zorgverzekeringswet. Hoewel het aantal mensen met een visuele beperking in Nederland niet is veranderd, is de omvang van de poliklinische visuele revalidatie van Visio in 2015 drastisch afgenomen. Deze ontwikkeling heeft een forse impact op de exploitatie van Visio over 2015. In dit hoofdstuk geven we meer informatie over het gevoerde financiële beleid en de behaalde resultaten. Ook beschrijven we de financiële verwachtingen voor de toekomst.

6.1 / Evaluatie financieel beleid 2015

was (in 2015 bedroeg dit € 375,00). In de AWBZ was dit eigen risico niet van toepassing.

Het financiële beleid van Visio is erop gericht om

Daarnaast hebben cliënten Visio in 2015 op grote

het geld zo efficiënt mogelijk te besteden en

schaal benaderd met vragen over de gewijzigde

zoveel mogelijk vrij te maken voor de zorg en het

financiering en de facturen die zij ontvingen. Voor

onderwijs aan onze cliënten en leerlingen.

het beantwoorden van deze vragen hebben we (tijdelijk) een speciale helpdesk ingericht binnen

Visio kent een historie van positieve resultaten en

de afdeling Cliënt Services. Deze extra taak vroeg

heeft daarmee een robuuste vermogenspositie

veel tijd van medewerkers. Deze uren zijn niet

weten te creëren. In 2015 heeft een transitie

declarabel en hiervoor heeft Visio dus geen ver

plaatsgevonden in de financiering van de zorg die

goeding ontvangen.

Visio levert. Waar voorheen alle zorg werd

Ook is het tarief dat Visio met ingang van 2015

gefinancierd vanuit de AWBZ, is dit nu verdeeld

ontving voor revalidatie ten opzichte van 2014

over de volgende wetten:

fors gedaald. Dat betekent dat wij voor dezelfde

– de Zorgverzekeringswet (Zvw) voor alle cliënten

dienstverlening minder geld krijgen.

Revalidatie & Advies; – de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo)

Tot slot: in tegenstelling tot transities in andere

en /of Jeugdwet voor alle cliënten dagbesteding,

sectoren binnen de gezondheidszorg, was er voor

ambulante woonbegeleiding, kortdurend verblijf

de zintuiglijk gehandicaptenzorg geen overgangs

en zorg tijdens onderwijs;

fase ingericht. Visio moest zich dus heel snel

– de Wet langdurige zorg (Wlz) voor alle cliënten die bij Visio wonen.

aanpassen aan de veranderde werkelijkheid. Er was daardoor weinig gelegenheid om tijdig maat regelen te nemen om de kosten in balans te

Deze veranderingen in de financiering van onze

brengen met de (dalende) opbrengsten.

dienstverlening, vooral de overgang naar de Zvw, hebben meer gevolgen dan op voorhand verwacht.

Medio 2015 werden de eerste effecten van alle

Zo deden er in 2015 minder cliënten een beroep op

veranderingen goed zichtbaar. Daarop heeft de

Revalidatie & Advies (een daling van 20%). Een

Raad van Bestuur onder de noemer “Gerichte

verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat cliënten

groei, selectieve krimp” meteen maatregelen

wegbleven vanwege het verplichte eigen risico dat

genomen om bij te sturen.

in de Zvw met ingang van 1 januari van toepassing


“Selectieve krimp” betekende dat alle

Dagbesteding is veel vastgoed in eigendom. Daar

directeuren Revalidatie & Advies en Cliënt

naast zijn er enkele huurlocaties. Het gaat vaak

Services de opdracht kregen een bezuinigingsplan

om kleinschalige locaties die gehuurd worden van

op te stellen, uit te voeren en maandelijks over de

een woningbouwvereniging. De directies

voortgang te rapporteren. Ook de directeuren van

Revalidatie & Advies hebben overwegend huur

de ondersteunende diensten kregen de opdracht

panden. De panden van Onderwijs zijn veelal in

om zoveel mogelijk kosten te reduceren.

eigendom van de gemeente of volledig door

“Gerichte groei” hield in dat de directeuren werd

gedecentraliseerd naar Visio. Doordecentraliseren

gevraagd om voor hun eigen regio in kaart te

wil zeggen dat Visio de verantwoordelijkheid en

brengen wat de oorzaken waren voor de dalende

bekostiging van de onderwijshuisvesting van

vraag. Op basis daarvan konden ze een plan maken

gemeenten overneemt.

om de instroom van cliënten te vergroten. Ook zijn ze aan de slag gegaan met het verbeteren en

In 2013 is Visio gestart met het ontwikkelen van

versnellen van de processen, zodat cliënten

een strategisch vastgoedplan. In de eerste twee

sneller bij Visio terecht konden en aan hun

fases zijn onder andere met de directeuren de

revalidatietraject konden beginnen.

ontwikkelingen in het primaire proces geïnventa riseerd. Welke ontwikkelingen verwachten zij

Binnen het domein Wonen & Dagbesteding was

bijvoorbeeld in de vragen van cliënten en leer

in eerdere fasen al voorgesorteerd op de

lingen? Welke technologische ontwikkelingen zijn

veranderingen die de overgang naar de WLZ met zich mee zouden brengen. Daar zien wij dan ook dat in 2015 de opbrengsten de kosten dekken. Dit geldt ook voor het domein Onderwijs waar in 2015 een relatief hoog resultaat wordt behaald. De bedrijfsvoering is efficiënt ingericht en de vaste kosten zijn relatief laag.

Visio Amsterdam verhuist naar een nieuw pand Medewerkers van de oude locatie aan de

Voor 2015 was voor Visio als geheel een resultaat

Paasheuvelweg in Amsterdam en een

van nul begroot. Gegeven alle geschetste ontwik

deel van de medewerkers van Visio in

kelingen sluit de jaarrekening 2015 met een

Haarlem maakten in 2015 een nieuwe

negatief saldo van € 4,6 miljoen. De negatieve af

gezamenlijke start. Een jaar van zeer

wijking van het resultaat wordt met name veroor

intensieve voorbereiding is hieraan voor

zaakt door de benoemde daling in de opbrengsten

afgegaan. In korte tijd is besloten de

bij R&A. Daarnaast hebben de volgende incidentele

locatie aan de Paasheuvelweg te

posten het resultaat beïnvloed:

verlaten en is een nieuwe compactere

– Opname reorganisatie voorziening

locatie gekozen. Met de medewerkers is

– Vrijval voorziening verlieslatende contracten

veel overleg gevoerd om tot een goed

– Mutatie voorziening groot onderhoud

Programma van Eisen te komen, passend

– Extra rente kosten vanwege een extra lening

binnen het financiële kader, vanuit de

Een korte toelichting op deze incidentele posten

vraag: waar moet de nieuwe locatie aan

is te vinden in de jaarrekening 2015.

voldoen? Vervolgens is een aannemer

Vastgoedportefeuille

geselecteerd, is de nieuwe locatie volledig verbouwd en kon vlak voor de

Visio heeft een diverse vastgoedportefeuille voor

jaarwisseling de verhuizing gerealiseerd

zorg en onderwijs. Binnen de directies Wonen &

worden.


er? En welke impact hebben deze ontwikkelingen

vermogensstructuur worden geëvalueerd en zal

op de benodigde huisvesting? Op basis van deze

worden vastgesteld in hoeverre aanpassingen

inventarisatie is een voorzichtige stip op de

vereist zijn. De solvabiliteit bedraagt per eind 2015

horizon gezet voor de toekomstige vastgoed

36% en is door het negatieve resultaat van 2015

portefeuille van Visio.

gedaald ten opzichte van 2014. Het sturen op de

In 2015 is de derde fase van het vastgoedbeleid

liquiditeitspositie en -behoefte heeft in 2015 een

afgerond. Deze fase heeft een analyse opgeleverd

nadrukkelijkere plek gekregen binnen de planning

van het huidige vastgoed en bijbehorende bedrijfs

en control cyclus.

waardeberekeningen. Ook zijn beleidsafspraken gemaakt over criteria die bij toekomstige businesscases worden gehanteerd. Verder is

6.2 / Toekomst- en

kapitaallasten en onderhoud voor de komende

continuïteitsparagraaf Zorg en Onderwijs

jaren. Ook is in kaart gebracht wat dit betekent

In deze toekomstparagraaf in het jaarverslag,

voor de huidige vastgoedportefeuille. In de jaren

ofwel continuïteitsparagraaf, geeft Visio inzicht

2016 - 2020 is dit vastgoedbeleid leidend voor

in de financiële verwachtingen voor de komende

besluitvorming door de Raad van Bestuur en

jaren. Deze paragraaf wordt gesplitst in zorg-

directie over (toekomstige) huisvesting.

en onderwijsactiviteiten.

In 2015 is ook veel bereikt in de uitvoering van het

Onderwijs

bepaald welke middelen beschikbaar zijn voor

vastgoedbeleid. Zo zijn de locaties van Revalidatie op één nieuwe locatie in Amsterdam. Gevolg

Belangrijkste risico’s en onzekerheden

hiervan is een efficiënter gebruik van de huis

In de continuïteitsparagraaf voor het onderwijs

vesting in deze regio.

gaan we achtereenvolgens in op de door het

& Advies in Haarlem en Amsterdam samengevoegd

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Weten Verder zijn in 2015 op de locatie de Blauwe Kamer

schappen verplicht gestelde onderdelen

in Breda en in Grave verschillende woonvormen en

“Belangrijkste risico’s en onzekerheden” (B2),

een school opgeleverd en succesvol in gebruik

“Kengetallen” (A1) en “Meerjarenbegroting” (A2).

genomen (zie ook hoofdstuk 2 bij Wonen & Dag

Voor de onderdelen ‘rapportage aanwezigheid

besteding).

en werking van het interne risicobeheersings-

Treasurybeleid

en controlesysteem’ (B1) verwijzen wij naar de pagina’s 62 en 63, verderop in dit hoofdstuk.

Vanuit de AWBZ werd gewerkt met bevoorschot

Voor het verplichte onderdeel “rapportage

ting van zorgaanbieders door de zorgkantoren. In

toezichthoudend orgaan” (B3) verwijzen wij

de Zvw zijn deze voorschotten komen te vervallen.

naar hoofdstuk 1, paragraaf 1.2.

Conform verwachting was (hierdoor) de liquiditeit aan het begin van het jaar hoog, maar daalde deze

Zoals eerder in dit hoofdstuk toegelicht, heeft

vervolgens fors. Dit werd ook veroorzaakt door de

Visio Onderwijs een financieel gunstige uitgangs

uitvoering van een aantal grote bouwprojecten in

situatie. De komende jaren krijgt het domein te

2015. Daarnaast heeft de daling in de omzet

maken met een aantal uitdagingen, die van

gezorgd voor extra druk op de liquiditeit. In 2015 is

invloed zullen zijn op de exploitatie. Als gevolg

daarom de rekeningcourant faciliteit uitgebreid

van passend onderwijs zullen de leerlingen

van € 2,5 miljoen naar € 15 miljoen.

aantallen op de Visio scholen blijven dalen. Alleen

In de loop van 2016 zal de gehele vreemd

kinderen die echt niet (meer) terecht kunnen in


het reguliere onderwijs komen er terecht, de

uit de “Regeling aanvullende middelen voor

klassen worden kleiner. De inzet van ambulant

visueel gehandicapten in het primair en

onderwijskundige begeleiding in het reguliere

voortgezet onderwijs”. Het beleid van Visio is deze

onderwijs zal hierdoor juist toenemen.

Regeling budgetneutraal uit te voeren. Doel is om met de leerlinggelden een maximaal effect te

Investeren in de kwaliteit van het onderwijs

bereiken voor de visueel beperkte leerlingen. In

personeel is van cruciaal belang om passend

samenwerking met Bartiméus is een regeling

onderwijs te kunnen blijven leveren aan onze

ontwikkeld om dit te realiseren en eventuele

doelgroep. Bij de samenstelling van het jaarlijkse

overschotten of tekorten te verrekenen.

formatieplan wordt kritisch beoordeeld of de inzet van onderwijzend personeel blijft aansluiten bij de

Vermogensbeleid onderwijs

omvang en complexiteit van de groep leerlingen.

Het beleid van Visio is erop gericht de omvang van

Hiervoor heeft Visio een interne norm ontwikkeld,

de reserves onderwijs, uitgedrukt in het eigen

de “leerlingbudgetnorm”. De komende jaren zal

vermogen in verhouding tot het budget, op het

sprake zijn van hogere personele kosten als

huidige niveau te houden. Dit geldt ook voor de

gevolg van de stijgende leeftijd van het personeel.

specifieke onderwijsreserves.

Deze kosten van ouder wordend personeel, en de kosten van het verder flexibiliseren van de

In de tabel op de volgende pagina zijn de ken

personeelsformatie, zullen worden opgevangen

getallen onderwijs weergegeven. De cijfers over

door de aanstelling van jongere leraren en

2015 zijn ontleend aan de goedgekeurde jaar

bezuinigingen op de algemene kosten en over

rekening 2015 van Visio. De cijfers zijn conform de

head. Voor de exploitatie houdt dit in dat de

vereisten geldend voor onderwijsactiviteiten

personele kosten ongeveer gelijk blijven en de

gerubriceerd.

algemene kosten relatief zullen dalen. De afgelopen jaren is veel in onderwijshuisvesting geïnvesteerd. Naar verwachting zal in de komende jaren het vraagstuk van doordecentralisatie van de huisvesting in verschillende gemeenten spelen. Bij de beoordeling of doordecentralisatie zinvol is, zijn voor Visio altijd de onderwijsdoelstellingen voor leerlingen met een visuele beperking leidend. Verder vraagt passend onderwijs om creatieve tussenvormen tussen het huidige aanbod van speciale scholen en ambulante onderwijskundige begeleiding. Te denken valt aan satellietlocaties van Visio gekoppeld aan een reguliere school. De verwachting voor de komende jaren is dat de reserves en voorzieningen op niveau zullen blijven en de overige kosten in de balans stabiel. De financieringsstructuur blijft daardoor ook stabiel. Vanuit de kassiersfunctie ontvangt Visio de zogenaamde “leerlinggelden”. Deze komen voort


Kengetallen onderwijs per 31 december 2015

2015

2016

personele bezetting in fte

254

248

2017 2018 241

233

bestuur/management 8 8 8 6 personeel primair proces

151

146

141

136

ondersteunend personeel

96

95

93

92

leerlingenaantallen 2.118 2.088 2.058 2.028

Balans onderwijs Activa 2015 2016 2017 2018

Vaste activa materiële vaste activa Totaal vaste activa

3.708.358

4.000.000

4.000.000 4.000.000

3.708.358 4.000.000 4.000.000 4.000.000

Vlottende activa vorderingen

3.537.368

3.537.368

3.537.368

3.537.368

liquide middelen

7.897.145

9.197.503

11.029.503

13.101.503

Totaal activa 11.434.513 12.734.871 14.566.871 16.638.871

Passiva 2015 2016 2017 2018

Eigen vermogen 10.102.158 11.694.158 13.526.158 15.598.158 - algemene reserve

9.584.955

11.176.954

13.008.954 15.080.954

- bestemmingsreserves 512.339 512.339 512.339 512.339 - overige reserves Voorzieningen Langlopende schulden

4.865

4.865

184.926

184.926

2.271.220

2.271.220

4.865 184.926

4.865 184.926

2.271.220 2.271.220

Kortlopende schulden

2.584.567 2.584.567 2.584.567 2.584.567

Totaal passiva

15.142.871 16.734.871 18.566.871 20.638.871


Staat/raming van baten en lasten onderwijs Baten 2015 2016 2017 2018

rijksbijdrage overige overheidsbijdragen en subsidies

25.196.223 24.800.000 24.700.000 24.600.000 194.707

190.000

190.000

190.000

361.880

300.000

300.000

300.000

college-, cursus-, les- en examengelden baten werk in opdracht van derden overige baten Totaal baten

25.752.810 25.290.000 25.190.000 25.090.000

Lasten 2015 2016 2017 2018

personeelslasten

16.776.428 16.436.000 16.096.000 15.756.000

afschrijvingen

262.683

500.000

500.000

500.000

huisvestingslasten

946.925

1.000.000

1.000.000

1.000.000

overige lasten

5.851.875

5.800.000

5.800.000 5.800.000

Totaal lasten

23.837.911 23.736.000 23.396.000 23.056.000

Saldo baten en lasten

Saldo financiële bedrijfsvoering

1.914.899 1.554.000 1.794.000 2.034.000

38.469

38.000

38.000

38.000

Saldo buitengewone baten en lasten

Totaal resultaat Toelichting De overige kosten zijn hoger door de kosten die gemaakt worden voor de kassiersfunctie. Ook de Rijksbijdrage is hierdoor hoger.


1.953.368 1.592.000 1.832.000 2.072.000

Zorg

In 2015 is een voorstel uitgewerkt voor een vernieuwd risicoraamwerk. Hierin zijn de risico’s

Het beleid van Visio is erop gericht jaarlijks een

verbreed tot alle risico’s die het realiseren van de

efficiencyslag te realiseren om de productiviteit

meerjarenstrategie 2016-2020 van Visio negatief

te verhogen en zo de balans tussen kosten en

kunnen beïnvloeden. Ook is het proces van risico-

productie te verbeteren.

inventarisatie opnieuw beschreven, volgens de

Deze productiviteitsverbetering is noodzakelijk om

stappen uit onderstaand figuur.

met minder middelen jaarlijks meer cliënten te ondersteunen. De ambitie is om door centrale

In stap 1 worden de risico’s in kaart gebracht.

inkoop en vastgoedbeleid gericht op reductie van

Geprobeerd wordt deze zo veel mogelijk te

vierkante meters de algemene kosten sterk te

categoriseren. In stap 2 wordt van de

verminderen.

geïdentificeerde risico’s in kaart gebracht in hoeverre deze op dit moment beheerst worden. De

Door de gewijzigde financiering staat de

maatregelen die al zijn getroffen, en ondernomen

exploitatie bij zorg staat verder onder druk. De

acties om het risico te managen en te beheersen,

lagere opbrengsten leiden tot forse maatregelen

worden op een rijtje gezet. Het is van belang om te

binnen Revalidatie & Advies en de ondersteunende

bepalen waar in de organisatie deze beheersing

diensten. Deze maatregelen zijn eerder in dit

plaatsvindt. Hierbij kan goed gebruik gemaakt

hoofdstuk beschreven. Voor de ondersteunende

worden van het “three lines of defence model“ (zie

diensten ligt er de opgave om tot een toekomst

onderstaand figuur). Tenslotte vindt in stap 3 de

bestendige en slankere inrichting te komen (een

weging van de risico’s plaats, rekening houdend

herontwerp). Het plan voor dit herontwerp moet in

met de al aanwezige risicobeheersing.

september 2016 gereed zijn. Het vernieuwde risicoraamwerk is onderverdeeld

Risicomanagement en administratieve organisatie

naar strategisch, tactische en operationele risico’s. Operationele risico’s zijn risico’s die op de

Visio stelt al enkele jaren periodiek een risico

werkvloer spelen. Deze risico’s kunnen ook het

rapportage op, vooral bestaande uit financiële

beste op de werkvloer worden beheerst. Tactische

risico’s. De uitkomsten kunnen worden gebruikt

risico’s zijn domein- of afdelingoverstijgende

door de Raad van Bestuur en het management

risico’s. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan

van Visio om een beeld te krijgen van de belang

een personeelstekort dat overal in de organisatie

rijkste risico’s, de mate van beheersing van deze

bestaat. Deze risico’s worden idealiter op

risico’s en de additionele maatregelen die nodig/

managementniveau voor de gehele organisatie

wenselijk zijn.

opgepakt. Strategische risico’s zijn risico’s die

Proces van risico-inventarisatie

1

risico’s identificeren


2

risico beheersing in kaart brengen

3

risico’s wegen en prioriteren

direct de doelstelling van Visio in gevaar kunnen

sluitende begroting een grotere uitdaging is

brengen. Strategische risico’s kunnen zowel

geworden. Uitgangspunt van het financiële beleid

interne als externe oorzaken hebben.

voor de komende jaren blijft om de middelen zo

Naast de indeling naar strategische, tactische en

efficiënt mogelijk te besteden en zoveel mogelijk

operationele risico’s zijn de risico’s ingedeeld naar

vrij te maken voor de zorg en het onderwijs aan

de volgende thema’s:

onze cliënten en leerlingen. Speerpunten voor bestuur en management om de

– Financieel – Financieel

financiële gezondheid te bewaken zijn:

– – Kwaliteit primair proces – – Wet en regelgeving / compliance

– – Het behoud van de instroom van cliënten en daarmee stabiliteit in de verwachte productie.

– ICT. – ICT.

– – Het vergroten van de productiviteit van medemede In 2016 wordt het nieuwe risicoraamwerk gevuld

werkers met behoud en verbetering van kwaliteit. – – Een efficiënte personele inzet.

en geïmplementeerd.

Financieel beleid 2016, 2017 en 2018 In de nieuwe meerjarenkoers 2016-2020 staat de missie “Meedoen mogelijk maken” centraal. Visio

– – Slanke en efficiënte ondersteunende afdelingen. – – Verhogen van de kwaliteit van de registratie. Deze speerpunten zullen worden geconcretiseerd in de jaarplannen en begroting voor 2016.

wil zo veel mogelijk mensen met een visuele beperking, en eventuele bijkomende beperkingen,

De begrotingen voor 2017 en 2018 zullen in het

blijven ondersteunen een zelfstandig leven te

teken staan van de verdere ontwikkeling en

leiden. Dit betekent dat Visio er nadrukkelijk op

implementatie van de nieuwe (prestatie)

gericht is om ook op lange termijn een gezonde

bekostigingsstelsels. Onder de noemer

organisatie te blijven.

“Verbindend Vernieuwen” werkt Visio hiervoor samen met de andere aanbieders voor mensen

De beschreven transities hebben echter een grote wissel getrokken op de organisatie. Dit maakt dat

met een zintuiglijke beperking, met het ministerie van VWS en cliëntenorganisaties.

het realiseren van onze missie binnen een

Three lines of defence model

Raad van Bestuur & Raad van Toezicht

Senior management

1st line of Defense

2nd line of Defense

3rd line of Defense

(Operationeel) Management Controls

Financial Control

Internal Audit

Kwaliteit Internal Controls Compliance Risk management Risico’s eigenaarschap


Risicobeheersing en -toezicht

Aanvullende zekerheid over risicobeheersing

External Audit

Inspectie & Extern Toezicht

Toepassing en verwachtingen treasury Visio heeft een treasurystatuut waarin de algemene doelstelling van de treasuryfunctie is opgenomen: het bijdragen aan de financiële continuïteit van de organisatie. Hieronder valt onder meer het waarborgen van de financierbaarheid van de organisatie, het beheersen van de (potentiële) financiële risico’s van de organisatie en het zorgdragen voor een effectief en efficiënt betalingsverkeer. Visio maakt bij de financiering geen gebruik van andere financiële instrumenten dan van conventionele leningen. Kapitaal wordt aangetrokken ter financiering van investeringen in materiële vaste activa. Er is geen sprake van derivaten. Visio gaat in haar beleid tevens uit van de vereisten zoals vastgelegd in de Regeling Beleggen en Belenen 2010.


Bijlagen / 1 / Algemene identificatiegegevens 2 / Kerngegevens 3 / Organogram 4 / Overzicht locaties 5 / Nevenfuncties Raad van Bestuur en Raad van Toezicht 6 / Samenstelling centrale medezeggenschapsorganen 7 / Publicaties


B1 / Algemene identificatiegegevens Verslagleggende rechtspersoon Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Amersfoortsestraatweg 180 1272 RR Huizen T 088 585 50 00 [email protected] www.visio.org KvK 08168183 Identificatienummer(s) NZa 300-090, 300-091, 300-092, 300-098, 300-335, 300-336, 300-1465, 300-2071 Bestuursnummer bevoegd gezag (OCW) 42536 BRIN-nummers 25HD, 25GP, 25HE


B2 / Kerngegevens Koninklijke Visio Cliënten en leerlingen per 31 december 2015

aantal

(intramurale) cliënten met zorg en verblijf

671

cliënten dagactiviteiten

293

extramurale cliënten exclusief cliënten dagactiviteiten leerlingen ambulante onderwijskundige begeleiding leerlingen (V)SO

19.941 1.633 308

Capaciteit per 31 december 2015

aantal

beschikbare bedden/plaatsen met verblijfszorg, inclusief vroegere gezinsvervangende tehuizen

760

Productie in 2015

aantal

dagen met zorg en verblijf

245.945

– waarvan ZZP-dagen met zorg en verblijf

244.898

dagdelen dagactiviteiten uren extramurale productie (exclusief dagactiviteiten)

19.865 368.758

Personeel per 31 december 2015 personeelsleden in loondienst fte personeelsleden in loondienst

aantal 2.761 1.891,93

Bedrijfsopbrengsten in 2015

euro’s

totaal 155.722.155 – waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten AWBZ

340.504

– waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten WLZ

67.533.004

– waarvan opbrengsten zorgverzekeringswet

44.748.501

– waarvan opbrengsten WMO

2.215.801

– waarvan Rijksbijdrage onderwijs

25.196.223

– waarvan overige bedrijfsopbrengsten

15.738.082


Gehandicaptenzorg Cliënten per 31 december 2015

aantal

cliënten met zorg en verblijf

591

– waarvan ZZP-cliënten met zorg en verblijf

591


223

extramurale cliënten exclusief cliënten dagactiviteiten

19.941

Capaciteit per 31 december 2015

aantal

beschikbare bedden/plaatsen met verblijfszorg, inclusief vroegere gezinsvervangende tehuizen

680

Productie in 2015

aantal


215.754


215.442


17.332 368.758


aantal 2.325 1.587,13


euro’s

totaal 125.877.409 – waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten AWBZ

340.504

– waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten WLZ

64.636.136


43.742.301

– waarvan opbrengsten WMO – waarvan overige bedrijfsopbrengsten


2.112.059 15.046.409

Verpleging en Verzorging Cliënten per 31 december 2015

aantal

cliënten met zorg en verblijf

80

– waarvan ZZP-cliënten met zorg en verblijf

80


70

extramurale cliënten exclusief cliënten dagactiviteiten

–

Capaciteit per 31 december 2015 beschikbare bedden/plaatsen met verblijfszorg

aantal 80

Productie in 2015

aantal


30.191


29.456


2.533 –


aantal 77 50,34


euro’s

totaal 4.141.896 – waarvan wettelijk budget voor aanvaardbare kosten WLZ

2.896.868


1.006.200

– waarvan opbrengsten WMO

103.742

– waarvan overige bedrijfsopbrengsten

135.086


Onderwijs Opbrengsten in 2015, in euro’s, per regio Rijksbijdrage

Noord Midden 25GP

25HD

25HE

3.692.443 6.795.905 14.707.875 25.196.223

overige bedrijfsopbrengsten

20.103

Leerlingen

Noord Midden

aantal, per 31 december 2015

Zuid Totaal

25GP

189.832

346.652

25HD

556.587

Zuid Totaal 25HE

School SO

16

39

81

136

VSO

–

59

113

172

MB

42

38

97

177

58

136

291

485

(Speciaal) Basisonderwijs

112

157

301

570

Ander (V)SO

64

100

217

381

Voortgezet Onderwijs

74

90

238

402

MBO

27

47

81

155

7

33

85

125

284

427

922

1.633

Totaal Ambulante onderwijskundige begeleiding

HBO/WO Totaal

Personeel aantal, per 31 december 2015

Noord Midden 25GP

25HD

Zuid Totaal 25HE

Medewerkers in loondienst directie 3 3 5 11 onderwijzend personeel

24

55

117

196

onderwijsondersteunend personeel

29

33

90

152

Totaal

56

91

212

359

fte medewerkers in loondienst directie

1,37 1,83 4,90 8,10

onderwijzend personeel

18,88

40,35

91,32

150,55

onderwijsondersteunend personeel

16,48

19,65

59,68

95,81

36,73

61,83

155,90

254,46

Totaal


Uitstroom schooljaar 2014-2015* Uitstroom naar

SO+SO-MB**

SO

1

VSO dagbesteding

9

VSO arbeid/PRO

5

VSO vmbo

VSO+VSO-MB**

12

VSO havo

1

1

Regulier onderwijs – bao

3

– sbo/sbao

1

– PRO

–

– VMBO

3

2

– havo en havo/vwo brugklas

5

– MBO

19

– HBO / WO

5

dagbesteding 24 arbeid, reguliere arbeidsplaats overig Totaal

4 12 39

* Betreft eind- en tussentijdse uitstroom van leer lingen die langer dan 6 weken binnen betreffend schooltype bij Visio onderwijs hebben gevolgd. ** Betreft inclusief leerlingen met meervoudige beperkingen (visuele en verstandelijke beperking). Uit bovenstaande tabel is af te lezen dat de meeste SO en SO-MB leerlingen door- en uitstromen naar speciaal (vervolg) onderwijs (72%). 3 Leerlingen zijn tussentijds uitgestroomd naar het regulier basisonderwijs. Veel leerlingen hebben naast een visuele beperking te maken met andere bijkomende problematiek (sociaal-emotioneel problematiek of verstandelijke beperking); dit is van invloed op de door- en uitstroom van het SO(MB). Vanuit het VSO stromen de meeste leerlingen uit en door naar vervolgonderwijs, vanuit het VSO-mb is een grote groep uitgestroomd naar dagbesteding ivm bereiken van de 18- danwel 20 jarige leeftijd. Net als bij het SO(MB) zijn - naast de visuele beperking - de intellectuele vermogens en de bijkomende problematiek, factoren die de door- en uitstroom van het VSO(MB) (kunnen) beïnvloeden.


2 70

IQ van de uitgestroomde leerlingen

SO+SO-MB**

VSO+VSO-MB**

> 100

4

11

70 – 99

19

20

55 – 69***

4

4

< 55****

11

24

onbekend Totaal

1 11 39

70

*** Nationaal Kompas Volksgezondheid typeert dit als “licht verstandelijke beperking”. **** In deze categorie zitten leerlingen met een “matige” tot “ernstige verstandelijke beperking”.

Leerlingen Visio Onderwijs jaar

2015

2016

2017

2018

aantal

2.120

2.151

2.118

2.118

in 2015, in fte

zorg

onderwijs

saldo in- en uitstroom

–32,3

–10,6

in 2015, in %

zorg

onderwijs

verzuim, exclusief zwangerschap

4,5

5,2

In- en uitstroom medewerkers

Verzuim medewerkers


B3 / Organogram Raad van Toezicht Raad van Bestuur

Bestuursondersteuning

incl. Communicatie, Kwaliteit en Audit

Primair Proces

Expertise KEI (Kennis, Expertise & Innovatie)

Onderwijs


Ondersteuning


Revalidatie & Advies

Noord Midden Zuid Ouderenzorg

Noord en Intensief Noordwest Zuidwest Zuid

CliëntServices Finance & Control Human Resource Management Facilitaire Services incl. Automatisering Informatisering

B4 / Overzicht locaties Koninklijke Visio Delfzijl

Dokkum Leek

Drachten Sneek

Winschoten Groningen

Assen

Stadskanaal

Schagen Hoorn

Haarlem

Zaandam Amsterdam

Amstelveen Voorburg

Zwolle Hardenberg Almelo Hengelo Enschede

Deventer

Blaricum

Zutphen

Leidschendam

Naaldwijk

Dirksland

Gorinchem Uden

Boxmeer

Weert Roermond

* Heerlen Revalidatie & Advies

Onderwijs

Steunpunten:


zonder afspraak

Intensieve Revalidatie

op afspraak opening 2016


Onderwijsaanbod per locatie in 2014

. .. ..

SO

. . ..

VSO

SO-MB

.. .. .

Amsterdam Breda Grave Haren

Huizen Rotterdam SO = speciaal onderwijs VSO = voortgezet speciaal onderwijs SO-MB = speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking VSO-MB = voortgezet speciaal onderwijs voor leerlingen met een meervoudige beperking

Adressen onderwijslocaties Visio Onderwijs in Amsterdam

Visio Onderwijs in Grave

Slotermeerlaan 103

Jan van Cuykdijk 1

1063 JN Amsterdam

5361 HM Grave

T 088 585 60 00

T 088 585 82 50

[email protected]

[email protected]

Visio Onderwijs in Haren

Visio Onderwijs in Rotterdam

Rijksstraatweg 284

Heindijk 4

9752 CL Haren

3079 PM Rotterdam

T 088 585 75 00

T 088 585 83 30

[email protected]

[email protected]

Visio Onderwijs in Huizen

Visio ambulante onderwijskundige

Oud Bussummerweg 76

begeleiding in Zuid-Nederland

1272 RX Huizen

Heindijk 4

T 088 586 17 00

3079 PM Rotterdam

[email protected]

T 088 58 58 299

[email protected]

Visio Onderwijs in Breda Galderseweg 65

Visio ambulante onderwijskundige

4836 AC Breda

begeleiding in Noord-Nederland

T 088 585 82 00

Oud Bussummerweg 76

[email protected]

1272 RX Huizen

T 088 586 17 00 [email protected]


VSO-MB

.. .. .

B5 / Nevenfuncties Raad van Bestuur en Raad van Toezicht Nevenfuncties Raad van Bestuur (per eind 2015)

De heer drs. M. de Bruine MBA, voorzitter Portefeuilles:

Nevenfuncties

– Kennis, Expertise & Innovatie

– Lid Raad van Toezicht Raphaëlstichting

– Revalidatie & Advies

– Bestuurslid Fonds Hartewensen.

– Finance & Control

– Bestuurslid Stichting Jan Verschoor.

– Cliënt Services

– Arbiter Scheidsgerecht Gezondheidszorg.

– Facilitaire Services

– Lid Raad van Toezicht Zorgbalans

– Informatisering – Bestuursondersteuning – Steunstichtingen

De heer A.J.G. Triepels MHA Portefeuilles:

Nevenfuncties

– Wonen & Dagbesteding

– Bestuurslid landelijk platform EMG

– Onderwijs – Kwaliteit – HRM – Audit


Nevenfuncties Raad van Toezicht (per eind 2015)

De heer drs. E.F. Stoové Functie Raad van Toezicht

Maatschappelijke (neven)functies

Voorzitter

– President van de International Social Security Association (ISSA)

Voorzitter Remuneratiecommissie

– Partners voor Toezicht – Voorzitter Raad van Commissarissen St. Humanitas Rotterdam

Aangetreden 1 oktober 2012

– Voorzitter Bestuur Stichting Indisch Herinneringscentrum (tot 01-10-2015) – Voorzitter Raad van Toezicht Stichting Vrienden van Koninklijke Visio – Voorzitter Adviescommissie Skanfonds – Voorzitter Stichting Gebroeders Scheldwacht – Lid/Voorzitter Raad van Toezicht Stichting De Jutters – Voorzitter Raad van Advies Be Informed – Lid Adviesraad CAK – Voorzitter bestuur Stichting Herdenking 15 augustus 1945 (per 15-10-2015)

Mevrouw J. van Vliet MHA Functie Raad van Toezicht


Vicevoorzitter

– Lid Raad van Bestuur Bravis ziekenhuis, locaties Roosendaal en

Lid Remuneratiecommissie

Bergen op Zoom. – Lid Raad van Toezicht St. Vrienden van Koninklijke Visio

Aangetreden 1 maart 2012

– Voorzitter Netwerk Palliatieve Zorg Roosendaal, Bergen op Zoom, Tholen – Voorzitter Transmuraal Samenwerkingsverband West-West, West-Brabant

De heer Z. Arslan Functie Raad van Toezicht


Lid Commissie Kwaliteit & Veiligheid

– Adviseur onderzoek Diversiteit, CAOP, Kennis- en dienstencentrum arbeidszaken publiek domein

Aangetreden 16 februari 2011

– Lid van het Actieteam Crisisbestrijding

Herbenoemd 16 februari 2015

– Gastdocent bij SSR – Lid van de begeleidingscommissie onderzoek naar gedwongen huwelijken bij lesbische vrouwen


De heer prof. dr. G.P.M. Luyten Functie Raad van Toezicht


Lid Commissie Kwaliteit & Veiligheid

– Hoogleraar Oogheelkunde en hoofd Afdeling Oogheelkunde Leids Universitair Medisch Centrum

Aangetreden 16 februari 2011

– Lid Raad van Toezicht Oogheelkunde Rijswijk

Herbenoemd 16 februari 2015

– Lid Concilium Ophthalmologica – Lid van bestuur van ANVVB (Algemene Nederlandse Vereniging ter Voorkoming van Blindheid) – Lid medische adviesraad St. Melanoom – Editor Kompakt Oogheelkunde

De heer drs. G. Joosten Functie Raad van Toezicht


Voorzitter Commissie Kwaliteit &

– Lid Commission for Liaising with the European Union, European

Veiligheid

Blind Union – Lid Stuurgroep Stichting InZicht, ZonMw

Aangetreden 1 maart 2012 Voordracht Centrale Cliëntenraad

– Voorzitter cliëntenpanel Stichting Inzicht, ZonMw – Lid Steering Group Platform of European Social NGO’s (tot 01-01-2016) – Vrijwillig medewerker Oogvereniging Nederland – Lid Ledenraad Vereniging Humanitas

Mevrouw drs. J.Ch. Pawlikowski Functie Raad van Toezicht


Voorzitter Auditcommissie

– Interim-manager en adviseur – Vicevoorzitter Raad van Toezicht De Zellingen

Aangetreden 1 juni 2012

– Lid Raad van Toezicht Stichting Vrienden van Koninklijke Visio

De heer drs. R. Belle Functie Raad van Toezicht


Lid Auditcommissie

– Directeur Financiën & HR Rotterdam The Hague Airport – Bestuurslid WTC Malpensa Airport Milaan

Aangetreden 29 oktober 2014

– Lid Raad van Toezicht SKBNM – Bestuurslid Vereniging Vrienden van de Grote Kerk Naarden – Lid Raad van Toezicht Stichting Derden Gelden Reizen (SDR) – Bestuurslid Villa Carmen SRL Milaan


B6 / Samenstelling centrale medezeggenschapsorganen Samenstelling Centrale Cliëntenraad R&A Intensieve Revalidatie

Peter van der Berg, voorzitter

R&A Zuid

Peter Michels, secretaris

W&D Noord

Nicolyne van Wingerden, vicevoorzitter

W&D Zuid + Ouderenzorg De Vlasborch

Frans Schoonbrood, lid begeleidingsgroep MZ

R&A Zuidwest

Bianca Abutan, lid werkgroep CSB/Wet. Adviesraad

R&A Noordwest

Max Stork, lid werkgroep Arbeid

R&A Noord

Peter de Block, lid werkgroep Arbeid

Expertiselid

Bea Keuper-van den End, lid werkgroep CSB

W&D Midden

vacature

Samenstelling Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad Personeelsgeleding Onderwijs Zuid Angèle Smulders | Stephanie Dopper | Greet Kras | Noortje Opsteegh* Onderwijs Noord

vacatures

Onderwijs Midden

Maarten Willms | vacatures

Oudergeleding Onderwijs Zuid

Frans Spijkers* | Jan Hooijen* | vacature

Onderwijs Noord

vacatures

Onderwijs Midden

Gina Kalop | vacatures

Samenstelling Centrale Ondernemingsraad R&A Noordwest

Gien Peereboom, voorzitter

W&D Noordoost

Marjan Laverman, secretaris

OD&KEI

Jacqueline Steege, vicevoorzitter

W&D Noord-Nederland

Eric van Gelderen

W&D Ouderenzorg

Marion Quekel

W&D Zuid

Marcel Geurts

W&D Noordwest

Ineke van Logchem

R&A Zuid

Kim Jansen

R&A Zuidwest

Gijs Dees

Intensieve revalidatie/R&A Noord

Sjoerd Thoonsen

*niet in lokale medezeggenschapsraad


B7 / (Wetenschappelijke) publicaties Visio medewerkers 2015 Zien met alle zintuigen – Effects of changes in life circumstances on

– A functional approach to cerebral visual impairment in very preterm/very low birth weight

interaction and communication in adults with

children / Geldof, C.J.A., A.G. Van Wassenaer-

congenital deafblindness and an intellectual

Leemhuis, M. Dik, J.H. Kok, J. Oosterlaan.

disability / Bloeming-Wolbrink, Kitty A., Marleen J.

Pediatric Research 78 (2015) 190-197.

Janssen, Wied A.J.J.M. Ruijssenaars, Roelof Menke, Marianne J. Riksen-Walraven. British Journal of Visual Impairment 33 (2015) 1, 31-44. – Comparison of reading performance tests concerning difficulty of sentences and paragraphs and their reliability / T. Brussee, R.M.A. van

– Visual imprints of very preterm birth: evidence for cerebral visual impairments in very preterm born children / Christiaan J.A. Geldof. Amsterdam: Vrije Universiteit Amsterdam, 2015. Academisch proefschrift ter verkrijging van de graad van Doctor. – The effects of compensatory scanning training on

Nispen, G.H.M.B. van Rens.

mobility in patients with homonymous visual field

Ophthalmic and physiological optics (2015) April

defects: a randomised controlled trial / Gera A. de

– The effect of cataract on eye movement perimetry

Haan, Bart J.M. Melis-Dankers, Wiebo H. Brouwer,

/ G. Thepass, J.J. Pel, K.A. Vermeer, O. Creten, S.R.

Oliver Tucha, Joost Heutink.

Bryan, H.G. Lemij, J. van der Steen.

PLOS One, August 14, 2015.

Journal of Ophthalmology 2015 (2015) 9 p. Epub ahead of print. – Effects of a dual sensory loss protocol on hearing

– Vision and the Brain: understanding cerebral visual impairment in children. American Foundation fort he Blind (AFB), 2015. 720 p., ISBN

aid outcomes: a randomised controlled trial /

978-0-89128-639-4 / Amanda Hall Lueck & Gordon

Vreeken, Hilde L., Ger H.M.B. van Rens, Sophia E.

N. Dutton (Eds.)

Kramer, Dirk L. Knol, Ruth M.A. van Nispen. Ear & Hearing 36 (2015) July/August-4, 166-175. – De tast: een andere manier van kijken / Ans Withagen. Markant (2015) okt., p. 30-33

– Steendam, Marieke: Part III, Ch. 14: Assessments Linked to Interventions: observational assessment of young children and children with multiple disabilities; – Steendam, Marieke: Part IV, Ch. 21: Improving functional use of vision for children with CVI and

Verwerken van informatie: cognitie en perceptie – Delays in manual reaching are associated with impaired functional abilities in early dementia

multiple diseases. – Zuidhoek, Sander: Part 1, Ch. 6: The role of attention and executive brain functions in seeing and behavior in children with CVI. – Zuidhoek, Sander: Part III, Ch. 13: Assessment of

patients / C. de Boer, J.J. Pel, J. van der Steen, F.

functional vision: assessment of visual processing

Mattace-Raso.

in children with CVI;

Dementia and geriatric cognitive disorders 40 (2015) 1-2, 63-71. – The effect of neurodegeneration on visuomotor

– Feasibility of bio-electrical impedance analysis in persons with severe intellectual and visual disabilities / Havinga-Top, A.M., A. Waninge, C.P.

behavior in Alzheimer’s and Parkinson’s disease /

van der Schans, H. Jager-Wittenaar.

C. de Boer, J. van der Steen, F. Mattace-Raso, A.J.

Research in Developmental Disabilities 47 (2015) p.

Boon, J.J. Pel.

126-134

Motor Control 2015 Feb. Epub ahead of print.


– The relationship between visual orienting

– De ontwikkeling van een ‘universal design’-

responses and clinical characteristics in children

applicatie / Projectgroep HVA, Timon van Hasselt

attending special education for the visually

& Ingen Kok.

impaired / M.J. Kooiker, J.J. Pel, J. van der Steen.

Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 3-sept.

Journal of Child Neurology 30 (2015) 6-May – Reliability of the modified gross motor function measure-88 (GMFM-88) for children with both

– Review SimTab en SimPhone / Mark Lanting. Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 1-maart. – Jarte, een lichtgewicht alternatief voor Word /

spastic cerebral palsy and cerebral visual

Marc Stovers.

impairment: a preliminary study / Salavati, M.,

Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 2-juni.

Krijnen, W.P., Rameckers, E.A.A., Looijestijn, P.L.,

– Teksten dicteren op de Mac: handig? / Marc

Maathuis, C.G.B., van der Schans, C.P.,

Stovers.

Steenbergen, B.

Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 2-juni.

Research in Developmental Disabilities, (2015) 4546, 32-48. – Reliability of the modified paediatric evaluation of disability inventory, Dutch version (PEDI-NL) for

– MS Office voor Mac: eindelijk toegankelijk? / Marc Stovers. Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 4-dec. – De smartphone als voorleesapparaat / Marc

children with cerebral palsy and cerebral visual

Stovers & Mark Lanting.

impairment / Salavati, M., Waninge, A.,


Rameckers, E.A.A., de Blécourt A.C.E., Krijnen, W.P., Steenbergen, B., & van der Schans, C.

– De Giraffe-Reader / Els Verra. Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 1-maart.

Research in Developmental Disabilities, 37 (2015) 189-201. motor imagery ability / Spruijt, S., van der Kamp,

Zelfredzaamheid binnen- en buitenshuis

J., & Steenbergen, B.

– Accessibility of shared space for visually impaired

– Current insights in the development of children’s

Frontiers in Psychology, (2015) 6:787. – Geef gericht aandacht aan anders visueel

persons: a comparative field study / Havik, Else M., Frank J.J.M. Steyvers, Aart C. Kooijman, Bart

functioneren / Marieke Steendam.

J.M. Melis-Dankers.

Vakblad Vroeg (2015) 1-maart, 10-12.

British Journal of Visual Impairment 33 (2015) 2, 96-110.

Toegang tot informatie en communicatie – Groter is beter? De iPhone 6 Plus / Vincent van der Does.

– Accessibility of shared space by visually challenged people / Melis-Dankers, Bart J.M., Else M. Havik, Frank J.M. Steyvers, Helen Petrie, Aart C. Kooijman. Proceedings of ICEAPVI (2015) Feb., 120-128.

Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 1-maart. – Aftershokz Bluez II: hoe comfortabel is deze bluetooth-hoofdtelefoon met beengeleiding? /

Gezond lichaam, gezonde geest

Vincent van der Does.

– Major depressive and anxiety disorders in visually

Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 2-juni. – Toegankelijkheid Bose Soundlink Colour / Vincent

impaired older adults / H.P.A. van der Aa, H. Comijs, B. Penninx, G.H.M.B. van Rens, R.M.A. van

van der Does.

Nispen.


Investigative Ophthalmology of Visual Science

– Top 5 webdesigntrends 2015 / Timon van Hasselt. Infovisie MagaZIEN 29 (2015) 1-maart.


(2015) Jan.

– Watchful waiting for subthreshold depression and

Participatie en revalidatie

anxiety in visually impaired older adults / Aa, Hilde – Ouderbegeleiding / Karin Baars, Francien van A.P. van der, Esther Krijnen–de Bruin, Ger H.M.B.

Doornmalen.

van Rens, Jos W.R. Twisk, Ruth M.A. van Nispen.

Visio presentatie 2015.

Quality of Life Research (2015) 6-June. – Toepasbaarheid van een meetmethode om de mate van dagelijkse beweging van kinderen met een verstandelijke beperking te bepalen / Brouns,

– Met de muziek mee / Hanzen, G., A. Zijlstra. Markant (2015) 1, p. 26-29. – Investigating rehabilitation needs of visually

B., R. Tap, A. Waninge, L.H.V. van der Woude.

impaired young adults according to the

NTZ - Nederlands tijdschrift voor de zorg aan

International Classification of Functioning,

mensen met verstandelijke beperkingen (2015) 2,

Disability and Health / Leeuwen, L.M., L. Rainey, S.

p. 121-131

Kef, G.H.M.B. van Rens, R.M.A. van Nispen.

– Workshop verliesbegeleiding: het duale procesmodel / Elly Brun. Visio presentatie 2015. – Role of vision loss, functional limitations and the

Acta Ophthalmologica (2015) 6-June. – Vocational rehabilitation: transition from intramural to outpatient rehabilitation / Peter Verstraten.

supporting network in depression in a general

Presented at Sight City Forum, Frankfurt, 21 May

population / Nispen, R.M.A. van, H.L. Vreeken, H.

(2015)

Comijs, D.J.H. Deeg, G.H.M.B. van Rens. Acta Ophthalmologica, Accepted August 2015 – Acceptance & Commitment Therapy (ACT) / Erik Roetman, Marjo Nouwen. Visio presentatie 2015. – Autism spectrum disorder and stress in people with intellectual and sensory disabilities / Gitta de Vaan, Mathijs Vervloed, Kitty Bloeming,

– Rehabilitation of older people with sight loss in the Netherlands / Peter Verstraten. Presented at Sight City Forum, Frankfurt, 21 May (2015) – Towards Further Participation Of VI Elderly People / Peter Verstraten. Presented at the 10th EBU General Assembly, London, 28 October (2015) – Zorg voor participatie / Zijlstra, A., V.M. Meyer, G.

Carolina de Weerth, Harry Knoors, Ludo

Hanzen.

Verhoeven.

Participatie en Herstel (2015) 1, p. 23-32.

Visio poster 2015. – Gezonde leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking: onderzoek en praktijk / A. Waninge. Presentatie op het congres NVFVG, 9 april 2015, Healthy Ageing. – Innovatiewerkplaats Active Ageing van mensen met een verstandelijke beperking (IWP-VB) / A. Waninge. Presentatie op het congres Focus, 22 juni 2015, Healthy Ageing.


Jaarverslag. Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. Met minder beter

Recommend Documents