JAARVERSLAG 2014 IVN HEEZE-LEENDE. Auteurs: Heel veel Redactie: Jef van den Hurk

JAARVERSLAG 2014 IVN HEEZE-LEENDE Auteurs: Heel veel Redactie: Jef van den Hurk

INHOUDSOPGAVE

1

VOORWOORD VAN HET BE STUUR

3

2

EDUCATIE EN ONTSPANN ING

5

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7

Cursuswerkgroep Kinderwerkgroep Tentoonstellingsgroep. Werkgroep groen voor ouderen Publiekswandelingen 2014. Scholenwerk 2014. Radio horizon 2014

5 6 9 10 10 12 14

3

NATUUR(WERK)GROEPEN

15

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

Werkgroep Gentiaanblauwtje Amfibieëngroep Florawerkgroep Vogelwerkgroep Bomengroep Natuurbeheergroep Werkgroep milieu- en landschapsbehoud Werkgroep Sleutelbloem, bibliotheek en winkel

15 16 17 18 20 21 22 25

4

PR EN COMMUNICATIE

27

4.1 4.2 4.3

Werkgroep PR & Communicatie De website in 2014 Het groene blaadje

27 28 28

5

BESTUUR

30

6

BEREIKMETING 2014

31

2

1

VOORWOORD VAN HET BESTUUR Met een gezellige nieuwjaarswandeling vanuit zorglandgoed ‘t Huisven is IVN Heeze-Leende een actief jaar ingegaan met de gebruikelijke, maar ook nieuwe activiteiten. Zo is er voor het eerst meegewerkt aan de open dag van het zorglandgoed, op een mooie zondag in juni, door uit de rijke poel van het landgoed waterbeestjes te scheppen met kinderen. Inventarisaties en natuurprojecten Verschillende werkgroepen verrichtten nog steeds veel inventarisatiewerk voornamelijk op terreinen van Brabants Landschap en Staatsbosbeheer: vogels, waterspitsmuisjes, amfibieën, planten, waardevolle bomen, vlinders en met name Gentiaanblauwtjeseitjes. De samenwerking met Hei-Heg-Hoogeind is weer wat concreter geworden met een gezamenlijke activiteit in 2014: het inventariseren van het nieuwe ecoduct over de Valkenswaardseweg. Er zijn afspraken gemaakt voor een verdere samenwerking in de inventarisatie van het ecoduct, waarbij Hei-Heg-Hoogeind het voortouw neemt. Vanuit Staatsbosbeheer is Hans Teeven gevraagd een aantal vrijwilligers te coördineren bij een grootscheeps project dat in 2014 op de Strabrechtse heide door het Waterschap werd uitgevoerd. Er moesten enorme hoeveelheden vervuilde grond worden afgevoerd in de zomer. Normaal gesproken zijn dit type werkzaamheden niet toegestaan in deze periode vanwege de aanwezigheid van de beschermde rugstreeppadden. Tientallen mensen (ook uit omringende plaatsen) besteedden onder de bezielende leiding van Hans in totaal enkele honderden manuren aan de redding van duizenden beestjes, naast rugstreeppadden ook salamanders, kikkers, krekels en andere insecten. De werkzaamheden van het waterschap waren een uniek en dankbaar project: de Strabrechtse heide is hiermee gezonder en minder droog geworden ten koste van een minimaal aantal slachtoffers. De beheergroep heeft ook nog veel werk gestoken in het helpen opruimen van 5 kilometer paddenschermen die voor dit project geplaatst waren. Persoonlijke noten Een aantal van de natuurstukjes die Mari heeft geschreven voor het ED zijn gebundeld in een prachtig boekje dat in november op kostelijke wijze (door Mari’s eigen ensemble en Berry Knaapen) in het Zwaantje werd gepresenteerd. Roel Winters, bij ons actief als scholengids, heeft eind 2014 de Gouden Mispel ontvangen vanwege zijn inzet voor de ‘bescherming of het behoud van Nederlands cultuurlandschap’. De IVN-ers en schoolkinderen die zijn landgoed hebben bezocht weten wat voor pareltje het geworden is, met plek voor talloze (deels bijzondere) plant- en diersoorten. In het najaar is Harrie Berkers overleden, een zeer actieve IVN-er die tot voor kort o.a. ledenadministrateur en redacteur was van het Groene Blaadje. Begin december heeft een aantal IVN-ers samen met enkele nabestaanden in de Sleutelbloem herinneringen aan Harrie uitgewisseld: een mooie avond als afscheid van een markante man die we nog lang zullen missen.

3

Opknapbeurt voort de Sleutelbloem Er is in de loop van 2014 veel overleg geweest tussen het bestuur met de gemeente en met vertegenwoordigers van diverse werkgroepen die het meest gebruik maken van de Sleutelbloem. Resultaat daarvan is dat we met geld van de gemeente en met eigen geld de Sleutelbloem een nieuwe keuken en een efficiëntere opstelling kunnen gaan geven begin 2015. De woensdagopenstelling van de Sleutelbloem is nog steeds het anker van de afdeling en de werkgroep die zich bezig houdt met het Scholenwerk lijkt op dit moment robuuster dan ooit, met een goed contact met de scholen en bijscholing in het winterseizoen. Toch is ook daar aanwas met jongere mensen nodig om in de toekomst de kinderen van Heeze, Leende en Sterksel de kans te blijven geven om met schoolgidsen de natuur in te gaan. PR & Communicatie Natuurpraatjes op de radio, stukjes in de Parel, Strabrechtse heidedag, werken in de pastorietuin, maandelijkse publiekswandelingen, aangevraagde wandelingen, het kritisch volgen door de milieuwerkgroep van ontwikkelingen op het gebied van ruimtelijke ordening, natuuractiviteiten met kinderen en met ouderen, natuurbeheer: het loopt allemaal door als vanouds. Enige punt van zorg is bij dit alles de continuïteit op de langere termijn omdat de actieve IVN-ers steeds een jaartje ouder worden en er te weinig jonge mensen bij komen om het stokje over te nemen. Er zijn wel 13 aanmeldingen van nieuwe leden en donateurs binnengekomen dit jaar en we zijn benieuwd hoeveel daarvan actief aan de slag zullen gaan met het IVN-werk. Vanaf halverwege 2014 zijn de eerste digitale nieuwsbrieven van de afdeling verstuurd die voortaan naast de website en het Groene Blaadje voor een vlotte communicatie zorgen. Cursussen De meeste nieuwe leden melden zich aan na deelname aan een cursus. Daarom was het goed dat er meerdere (zeer gewaardeerde!) cursussen plaatsvonden in 2014: hard werken voor de cursuswerkgroep omdat ze met weinigen zijn en op zoek naar nieuwe docenten. In het regionaal overleg is besloten dat er gezamenlijk zal worden gewerkt aan een nieuwe natuurgidsencursus, die door mensen van verschillende afdelingen gegeven zal worden. Een stuurgroep gaat in 2015 aan de slag. Tot slot Het vinden van nieuwe bestuursleden is tegenwoordig niet zo makkelijk. Afgelopen jaar hebben we in Geert een voortvarende penningmeester erbij gekregen. Dit jaar staan we voor een extra grote uitdaging omdat Jef wegens drukke werkzaamheden wil stoppen als secretaris. Hij blijft wel bestuurslid. Bovendien zal Minke per 11 maart om persoonlijke redenen niet herkiesbaar zijn voor een tweede termijn en stopt met het bestuurswerk. Werk aan de winkel dus voor een ieder om een goede secretaris, voorzitter of algemeen bestuurslid te vinden of zichzelf kandidaat te stellen. Onze afdeling is na ruim 40 jaar springlevend en enthousiast aan het werk en we hopen dat dit nog heel lang zo zal blijven. Met dank voor het vertrouwen en de fijne samenwerking van de afgelopen 3 jaar, Minke Greve Voorzitter

4

2

EDUCATIE EN ONTSPANNING 2.1

CURSUSWERKGROEP

Leo van Bossum, foto’s Leo van Bossum De cursuswerkgroep heeft in 2014 drie cursussen gerealiseerd en daarmee een druk jaar achter de rug. 2.1.1 Vogelcursus Er is op 5 februari gestart met een vogelcursus voor beginners, die was opgebouwd uit 7 lesavonden en 6 excursies Onderwerpen die behandeld werden tijdens de lesavonden waren o.a. tips voor de vogelaar, informatie over verrekijkers en vogelboeken, de bouw van een vogel, jaarvogels, standvogels en trekvogels, balts, broedgedrag, vogelzang en de kunst van het vliegen. Vier excursies zijn gehouden in de omgeving o.a. in het Kasteelbos, het Goor bij Soerendonk, de Visvijvers Valkenhorst bij Valkenswaard en in de Pan bij Sterksel. Om de nachtegaal te horen zingen en te zien zijn we op koningsdag naar natuurgebied Koningssteen in Thorn geweest waar als toegift een groep ook de bever nog gespot heeft. Voor de watervogels zijn we op excursie gegaan naar de Ooypolder. Voor deze vogelcursus was grote belangstelling. We zijn met 24 deelnemers gestart, waarvan 11 uit Sterksel. Helaas zijn 2 deelnemers wegens omstandigheden eerder gestopt. De cursuswerkgroep heeft voor zowel de excursies als de lesavonden veel medewerking gehad van leden van de vogelwerkgroep. Ook mochten we gebruik maken van het vogelcursusboek van Geert Engels, wat ons veel werk heeft bespaard. Op woensdag 21 mei is de cursus afgesloten. De vogelcursus is volgens de evaluatie door de deelnemers goed tot zeer goed gewaardeerd. Om binding te houden met de deelnemers van deze cursus is op 27 september een terugkomdag georganiseerd met een excursie langs het Rulse Laarzenpad. Een gezellige dag waarin soep, koffie en een versnapering niet ontbraken. Op deze dag waren 18 deelnemers van de vogelcursus aanwezig. Enthousiast gemaakt door deze cursus zijn 4 deelnemers lid geworden van het IVN afd. Heeze/Leende zij sloten zich aan bij de vogelwerkgroep. 2.1.2 Cursus Natuurfotografie Voor de cursus natuurfotografie heeft de cursuswerkgroep Frans van den Boom gevraagd. Frans heeft een ruime ervaring in het geven van natuurfotografiecursussen voor een aantal IVN afdelingen in de omgeving. Voor deze cursus waren 20 inschrijvingen. Het aantal deelnemers was echter gelimiteerd tot 12 personen, waardoor er 8 op de wachtlijst voor de cursus in 2015 geplaatst zijn. Deze cursus gestart op maandag 24 maart, is afgesloten op 28 april en bestond uit 3 lesavonden en een praktijkmorgen. De onderwerpen die aan bod kwamen waren o.a. basistechniek van de fotografie, creatief aan de slag met de techniek: scherptediepte, belichting, tijd en compositie. De praktijkmorgen vond plaats in het wandelpark en bij het kasteel. Er zijn daar met en

5

zonder assistentie veel foto’s gemaakt. De afsluitende avond werd besteed aan het bespreken van de gemaakte foto’s en het opslaan en bewerken op de pc. Uit de evaluatie is naar voren gekomen dat een aantal deelnemers graag 2 x een praktijkmorgen wilden. Voor de natuurfotografiecursus 2015 is een extra praktijkmorgen en een extra lesavond ingepland. Een deelnemer van deze cursus heeft ook de vogelcursus gevolgd. 2.1.3 Paddenstoelencursus De paddenstoelencursus 2014 is gestart op woensdag 1 oktober en bestond uit 4 lesavonden en 2 excursies. De afsluiting vond plaats op woensdag 29 oktober. We mochten voor deze cursus 18 personen inschrijven. De behandelde stof tijdens de lesavonden bestond uit o.a. zakjeszwammen en steeltjeszwammen, wat groeit er onder de grond en wat erboven, de benaming van delen waaruit een paddenstoel is opgebouwd en de voortplantingscyclus van paddenstoelen. Ook de functie en samenleving van paddenstoelen in de natuur en het belang van paddenstoelen is behandeld. De excursies vonden plaats op 11 oktober in het kasteelbos en 25 oktober in de Meelakkers. Bijzondere paddenstoelen die zijn waargenomen waren; de roze spijkerzwam, holsteelboleet, varkensoortje, witte kluifjeszwam en koningsmantel. Op 29 oktober vond de afsluiting plaats met kaas en hapjes, waarin paddenstoelen verwerkt waren. Deze cursus had een hoog opkomstpercentage (90 %) en werd ook als goed tot zeer goed gewaardeerd. Vier aanmeldingen voor deze cursus kwamen van deelnemers die ook de vogelcursus gevolgd hadden.

Van het bestuur Jaar na jaar weet de cursuswerkgroep ‘volle zalen’ te trekken met goede cursussen. En die cursussen leveren vervolgens weer nieuwe leden op voor het IVN. We zeiden het al eerder maar we zeggen het gewoon nog een keer: de cursuswerkgroep staat hiermee in het hart van het IVN!

2.2

KINDERWERKGROEP

Marleen Hoogendam, foto´s: Ingrid Verbeek. In 2014 zijn we 2 keer actief geweest met de groep, en hebben we ondersteunend publiekswerk gedaan bij het Natuurontbijt en in de bibliotheek van Heeze. 2.2.1 Aan het werk op de Strabrechtse Heide Samen met de Werkgroep Natuurbeheer zijn we op 9 maart druk aan het werk geweest op de Strabrechtse Heide, vlak bij Manege Meulendijks. Het was een prachtige lentedag, met voorbijvliegende vlinders, kwakende kikkers en korte mouwen.

6

Het ven ligt vlakbij een bosrand, en de jonge dennen- en berkenboompjes staat tot in het water. Als deze boompjes blijven groeien, houden ze over een paar jaar de zon en het water tegen. Het water wordt minder warm en de kikkers zullen een andere plek moeten zoeken om zich voort te planten. Maar daar hebben we wat aan gedaan.

Door Mat en Joost van de Beheergroep werd in de pauze een demonstratie gegeven. Ze kapten met z'n tweeën een metershoge den om. De enorme plons waarmee die in het water viel, maakte veel indruk. Als afsluiting hebben de kinderen bezems gemaakt, van de rechte berkenstammetjes en de dunne twijgen. Een prachtige uitveger! 2.2.2 Vroege vogels Op zondag 13 april 2014 waren we vroeg uit de veren om de kinderen over vogels te leren. Gerda en Ineke weten echt iets over vogels, het kwam er dus op neer dat we bij hen aansloten. Na een lekker ontbijtje met muzikale omlijsting werd er nog getimmerd aan nestkastjes en gevist in de vijver van Mari en Ciel.

7

2.2.3 Herfst en winter Woensdag 29 oktober was er voorafgaand aan voorlezen in de bibliotheek, een kort praatje van Marleen over de herfst. Met een eekhoorn in de ene hand (leeft die? Nee, jammer genoeg niet...) en kastanjes in de andere, is de voorbereiding op de winter besproken.

“Dit is de mooiste tatoeage die ik ooit heb gehad" (Eén van de deelnemende kinderen na het maken van een tatoeage op zijn arm met de nerven van een blad).

2.2.4 Paddenstoelenwandeling Als najaarsactiviteit hadden we op 9 november bij de parkeerplaats aan de Boslaan in Heeze een paddenstoelenwandeling georganiseerd. Als voorbereiding zijn we meegewandeld met Corrie, Leo en Trineke in hun voorbereidende wandeling voor de paddenstoelencursus (dank daarvoor!) en dan weet je weer … hoe weinig je weet. Maar gelukkig, kinderen zijn minder geïnteresseerd in namen en meer in zelf ontdekken en samen buiten zijn. In het totaal gingen we met 40 personen het bos in. 2.2.5 Het werk… De meeste aanmeldingen voor de kinderactiviteiten vinden via de website plaatst. Kees maakt een formulier aan en dit wordt automatisch naar het gewenste mailadres verstuurd. Het werkt goed. In het totaal is er ongeveer 100 uur aan voorbereiding van de activiteiten besteed en 10 uur aan bestuur en coördinatie. 2.2.6 … en de werkgroep We hebben afscheid genomen van Anneke en Jan van Mierlo als leden van de kinderwerkgroep. Ik vind het persoonlijk erg jammer om deze vrienden minder te ontmoeten door het jaar heen, maar het was heel fijn dat ze zich nog zo lang hebben ingezet voor het IVN, terwijl ze in Geldrop wonen. Ingrid vindt het leuk om nog steeds foto's te maken tijdens de activiteit, maar is niet meer bij de organisatie betrokken. Bedankt Ingrid voor alle inzet, en fijn dat je op deze manier betrokken blijft, het blijft een sterk punt in onze PR om mooie foto's te hebben. De vaste kern van de groep wordt gevormd door Annemarie, Ans, Ilse, Ine, Loes en Marleen. En Minke is ook regelmatig van de partij. Dat brengt ons op het punt, dat we heel graag versterking in onze werkgroep zouden zien. Vooral mannelijk input (we zijn Jan kwijt! Een echte boswachter!) is erg gewenst. De gemiddelde investering is ongeveer 10 – 15 uur per jaar, en welke man, maar natuurlijk zijn ook vrouwen van harte welkom, wil nu niet op 24 januari naar de sterren gaan staren? Dat is de volgende activiteit die op de planning staat. We hebben een goed jaar gehad, met opvallend mooi weer tijdens onze activiteiten in het vroege voorjaar en late najaar. Hopelijk is dat in 2015 ook weer het geval!

8

Van het bestuur Net als de cursuswerkgroep draagt de Kinderwerkgroep bij aan de educatieve kernfunctie van het IVN. Op een speelse manier wekt de werkgroep verwondering en belangstelling op bij een van de belangrijkste doelgroepen voor een duurzame samenleving: de jeugd. Onmisbaar!

2.3

TENTOONSTELLINGSGROE P.

Els Smedema & Ciel Broeckx 2.3.1 Tentoonstelling “ Insecten in je tuin” De tentoonstellingswerkgroep heeft het afgelopen jaar een tentoonstelling georganiseerd van 22 februari tot en met 10 april in dorpshuis ’t Perron te Heeze. Hans Teeven en Will Mijs hebben geholpen bij de samenstelling en opbouw van de tentoonstelling. Aanleiding voor deze tentoonstelling was een door het IVN Heeze-Leende uitgeschreven fotowedstrijd met als thema: “Insecten in je tuin”. Zes mensen hebben gereageerd op deze uitdaging en rondom hun prachtige foto’s is een tentoonstelling gebouwd over insecten met een onder andere een insectenhotel, een powerpoint-presentatie, kleurplaten en een electrospel voor kinderen. Hiermee hebben we de insecten de aandacht gegeven die ze verdienen. Zonder insecten is er immers geen menselijk leven mogelijk. Insecten zijn prachtige dieren en een inspiratiebron voor tekenaars en schilders. Aan deze kunstzinnige kant hebben we tijdens deze tentoonstelling ook aandacht besteed. Mensen die schilderen op de dagbesteding van de Pannenhoef te Eindhoven zijn met het thema aan de slag gegaan met als resultaat een aantal kleurige schilderijen. Op 31 maart hebben zij de tentoonstelling bezocht en dat was een fijne bijeenkomst. Verder is er een aantal oude insectenposters van de tentoonstellingsgroep ingelijst en opgehangen. Ook een aantal schilderende IVN’ers is losgegaan op het thema. Deze schilderijen hebben ook in de eetzaal van ’t Perron gehangen. Alles bij elkaar een plezierige en succesvolle tentoonstelling. Tijdens de weken van de tentoonstelling heeft de Bibliotheek ook extra aandacht aan insecten besteed door in hun etalage boeken over deze dieren neer te leggen. De samenwerking leidde er toe dat er meer boeken over insecten werden uitgeleend dan gebruikelijk. 2.3.2

Lezing “Het liefdesleven van insecten”

Op 10 april gaf insecten deskundige Pieter van Breugel een lezing met als thema “Het Liefdesleven van insecten”. De lezing werd door zo’n 40 geïnteresseerde toehoorders bezocht.

9

Van het bestuur Vorig jaar schreef de werkgroep nog een verslag over wat ze niet gedaan hadden. Dit jaar hebben ze dat meer dan goed gemaakt! En daarmee laten ze bovendien zien dat het IVN in staat is van alles uit de kast te halen om mensen de natuur en dit geval Insecten te laten bewonderen en beleven!

2.4

WERKGROEP GROEN VOOR OUDEREN

Ruud Krielaart Ook in 2014 hebben wij de natuurkoffer weer laten rouleren langs de verschillende zorgcentra in onze regio. Dankzij Maria, Ton en Trineke hebben naar schatting zo’n 150 ouderen weer op hun manier kunnen genieten van de natuur. Het gaat dan met name over licht-dementerende ouderen. De natuurkoffer is weer verspreid onder het Nicasius in Heeze, Molenschut en Leenderhof in Leende, Marishof in Maarheeze. Buiten onze regio is de koffer bij zorgcentrum Hornerheide in Horn bezorgd. De verspreiding van de natuurkoffer gebeurt aan de hand van een vast roulatieschema waarin ieder zorgcentrum 1x per seizoen aan de beurt is. Met name het verzamelen en bezorgen van de seizoensgebonden natuurlijke materialen (zoals takken, opgezette dieren, nestjes, groenten van het seizoen, enz.) kost altijd veel tijd, maar wordt door de ouderen zeer gewaardeerd. Dank aan onze vrijwilligers!

Van het bestuur Wie beweert dat het IVN zich alleen maar met natuur en milieu bezighoudt? Deze werkgroep laat zien dat we volwaardig meedoen met de participatiemaatschappij! 10 punten!

2.5

PUBLIEKSWANDELINGEN 2014.

Jac Staals 2.5.1 Maandelijkse wandelingen. Dit jaar hebben wij in onze gemeente 12 wandelingen verzorgd; een in samenwerking met de Plattelands vereniging Hei Heg Hoogeind in Leenderstrijp en de paddenstoelenwandeling in de Herbertusbossen samen met de afdeling Asten-Someren. De belangstelling was wel wat minder dan in 2013 al namen toch nog 221 personen aan de wandelingen deel. 2.5.2 Wandelingen voor Conferentiehotel Kapellerput. Van Kapellerput kregen wij 7 aanvragen te weten: voor de firma’s cq organisaties Pfizer; Technische Unie; Hill’s Pet Nutricion; GGZ Breburg; We are Blossom en Endinet. Ook gingen we een keer wandelen met de dames van de afdeling MeetingDesign van Kapellerput. Totaal 124 personen. De wandelingen op Kapellerput zijn voor de gasten telkens een belevenis; het

10

beekdal van de meanderende Sterkselse Aa met daarnaast gelegen de kleinschalige weilandjes, de loof- en naaldbossen alsmede de heide bieden de mens nog een grote natuurwaarde. De legende van de Kapellerput mag bij de wandeling nooit ontbreken. 2.5.3 Aangevraagde wandelingen. Voor de familie van Weert en de familie Loffeld (beiden uit Leende) gingen we wandelen rond het kasteel in Heeze en door de Loofvennen naar de Schietberg in Leende. Totaal 33 personen. 2.5.4 Aangevraagde fietstocht. Op woensdag 10 september gingen we met 100 leerlingen van het Summacollege uit Eindhoven fietsen over de Strabrechtse Heide naar de Somerenseweg richting Lierop. Op de heide werd enkele keren halt gehouden om wat te vertellen over het beheer van de heide, de vennen met name het Pingoven. Ondanks een ketting tussen het tandwiel en een andere route zijn de kinderen vermoeid maar toch voldaan op hun bestemmingsplaats in Lierop aangekomen. 2.5.5 Wandelingen op de Mariahoeve in Leende. Op verzoek van het hoofdkantoor van de Zonnebloem in Breda verzorgden wij op de Mariahoeve 6 wandelingen voor de volgende afdelingen: Prinsenbeek; Waalwijk; Eindhoven/Tongeren; Den Bosch; Weert en Eindhoven/Stratum. Met rolstoel en rollator maakten wij wandelingen voor 283 personen over het landgoed van de Mariahoeve. Iedereen was enthousiast en tevreden. Wandelingen voor onze mindervalide ouderwordende medemens geeft ons IVN Gidsen veel voldoening. 2.5.6 Strabrechtse Heidedag. De Strabrechtse Heidedag (een gezamenlijk project van Staatsbosbeheer en IVN HeezeLeende) is een jaarlijks terugkerende manifestatie, waarop onze afdeling zich telkens op een uitmuntende wijze presenteert (IVN info – Kinderactiviteiten – Heidetuin – Insectentuin – Natuurbeheer/demonstratie plaggen) In totaal werken er een stuk of twintig IVN-ers mee tijdens, voor en na de Strabrechtse heidedag, waarvan een aantal meerdere dagdelen. Het weer zat op zondag 17 augustus echt mee, en ca 3225 mensen zullen deze dag bezocht hebben. We kunnen met voldoening terug kijken op het jaar 2014 met dank aan al onze gidsen. Wij vertrouwen er op dat ook 2015 een geslaagd jaar mag worden.

Van het bestuur Een snelle telling laat zien dat alleen met de wandelingen en de fietstocht meer dan 750 mensen zijn bereikt. Dat is toch een resultaat om trots op te zijn? Succes in 2015!

11

2.6

SCHOLENWERK 2014.

Wilhelmien van de Paal 2.6.1

Alle activiteiten op een rijtje

Januari Tijdens de Nieuwjaarswandeling bij de Heezerenbosch hebben we genoten van de toepasselijke gedichten van Ans, het mooie weer en de bomen- en struikenkap lang de snelweg A2 gezien. Dit is gebeurd om verdroging tegen te gaan en heide en andere plantjes weer de kans te geven. Tweemaal heeft Loes samen met Hans een interessante avond verzorgd over kevers. Daar kwamen de weekschildkever, aaskever, veldloopkever, kortschildkever, bootsmannetje en nog vele anderen voorbij. De meeste kevers zijn langzaam, hebben een pantser waardoor ze beschermd zijn tegen extreme weersomstandigheden en hebben een volkomen gedaantewisseling (ei-larve-pop-volwassen dier). Kevers vind je overal in de bodem, in het water, in hout en paddenstoelen, 40% van alle insecten zijn kevers. Hans had hierbij heel mooie foto’s. Februari Ivo Rothuizen gaf voor alle IVN’ers een avond over de voortplanting, bloeiwijze, bestuiving en vruchten van planten. Enkele bijzonderheden: bestuiving door een buidelrat, aapjes, een speciale wesp zorgt voor de bestuiving van een vijg. In de pastorietuin kregen we van Loes, Hans en Ciel uitleg over de bijzondere bomen in deze tuin. Natuurlijk kwamen ook speciale struiken, bodembedekkers en wat er gedaan werd voor de insecten aan bod. Het is een prachtig stukje natuur, ”een Parel” midden in Heeze. Maart De Boomfeestdag op 12 maart had het thema: “Kies voor Bomen”. De bomen werden geplant op een perceel van de gemeente aan het einde van de Loofvennen in Leende en op een perceel van “Stichting Het Noord Brabants Landschap“ aan de rechterkant van het fietspad naar Someren. De leerlingen van De Berkenschutse en van groep 7 of 7/8 van de basisscholen uit Heeze en Leende hebben flink moeten spitten maar ook genoten van het mooie weer. De opgezette dieren waarover de medewerkers van De Stichting Het Noord Brabants Landschap uitleg gaven, vonden ze heel interessant. April Het Ganzenspel is ook dit jaar weer op twee locaties gespeeld (Leende en Heeze) met de kinderen uit groep 4 van de basisscholen. In groepjes van ±6 kinderen en onder leiding van een hulpouder hebben de kinderen allerlei natuuropdrachten uitgevoerd. Vanuit de centrale post werd gedobbeld om te bepalen naar welke opdracht de kinderen mochten gaan. De kinderen hebben genoten van de natuur in de directe omgeving. Mei Boerderijproject is voor alle leerlingen van groep 3 van de basisscholen. Dit project was bij “De Hoeve” de kinderboerderij van Kempenhaeghe. Vooral de konijnen, de alpaca’s en de

12

pauw met zijn prachtige staart kregen veel bewondering. Over sommige producten, die wij gebruiken van de dieren, waren ze verbaasd b.v. paardenvlees, schapen – en geitenkaas. Juni Voor de groepen 5 en 6 van de basisscholen en leerlingen van De Berkenschutse was het project ‘Water’ aan de beurt. In Leende was op de oude locatie (achter de Langstraat) een prachtig nieuw stukje natuur te vinden waar heel duidelijk het verschil tussen een aangelegde waterweg en een natuurlijke stroom te zien was. In Heeze waren de kinderen actief met waterdieren en waterplanten bij de Kleine Dommel op de Rul. Het weer zat niet altijd mee, maar er was zoveel te zien en te beleven dat dit pret bij de kinderen niet kon drukken. Juli Een bijzondere en heel gezellige afsluiting op het Landje van José en Peer aan de Rul met de schoolgidsen. Ciska van Teeffelen nam na bijna 30 jaar afscheid als schoolgids, maar zij blijft nog inzetbaar bij bijzondere activiteiten. Eerst kwamen de evaluaties van de projecten aan bod, daarna gaf José een rondleiding langs mooie houtwallen en de grote waterpoel waar veel waterdieren in zaten. Ze vertelde hoe haar vader jarenlang deze akker heeft bewerkt en hoe zij en haar man met Brabants Landschap hier een pareltje in het landschap voor planten en dieren hebben laten ontstaan. Tot slot samen om het kampvuur met de geluiden van de avond en natuurlijk van de gidsen. September-oktober Met de leerlingen van De Berkenschutse en van groep 6 en 7 zijn we het Bos nader gaan onderzoeken. Zonder bomen geen bos, dus de boom is grondig bekeken zowel van buiten als van binnen. Omdat dit project in de herfst valt en de blaadjes dan vallen, kwamen ook de opruimers van het bos aan de beurt, namelijk de bodemdieren en de paddenstoelen. Dit project is op drie locaties gehouden (Herbertusbossen in Heeze, de Grote Speel in Leende en achter de Mariakapel in Sterksel). November Het Project Eigen Dorp wordt georganiseerd voor de kinderen uit groep 8 of 7/8. Het is een afsluitend project. In de Sleutelbloem hebben de kinderen door de microscopen en binoculairs kunnen kijken naar het leven in het water en plantencellen en bladgroenkorrels kunnen bewonderen. Onder leiding van een schoolgids en de leerkracht hebben de kinderen zelfstandig in groepjes een natuur- en heemkundige wandeling door een deel van het dorp gemaakt. Een school heeft helaas niet meegedaan omdat ze geen ruimte hadden in hun agenda in deze periode. 2.6.2 Dankwoord Heel hartelijk bedankt: ouders, leerkrachten, schoolgidsen en andere IVN leden, die hebben meegewerkt om de leerlingen de natuur te laten ontdekken en hen er van te laten genieten. Vooral de uren buiten met vaak mooi weer en zonder digitale hulpmiddelen spreken de kinderen aan. Wij hopen in 2015 weer enthousiast aan het werk te gaan samen met jullie.

13

Van het bestuur Wie is er niet groot mee geworden? Jaar in jaar uit begeleidt de scholenwerkgroep tal van natuuractiviteiten voor schoolkinderen in Heeze, Leende en Sterksel. Wij hopen dat weer heel veel schoolkinderen enthousiast met jullie aan het werk kunnen!

2.7

RADIO HORIZON 2014

Mari de Bijl In 2014 zijn Corrie Vincent en Mari de Bijl twee-wekelijks op de zondagochtend om 9:15 in de studio van radio Horizon geweest. Luistert allen. We hebben geen idee hoeveel luisteraars we trekken maar zolang dat geen honderd procent is gaan we door. Allebei op onze eigen wijze. We gooien het vaak in een dialoogvorm met de presentator. Daarbij stellen we dan zelf de vragen op. Dat vraagt wat voorbereiding. We bereiken tegenwoordig een gebied dat loopt van Cranendonck tot Waalre. Dat maakt het de moeite waard te proberen een groene boodschap achter te laten. We kunnen altijd nog iemand gebruiken die eens een keertje in wil vallen. Het is leuk om te doen.

Van het bestuur Jarenlang is het IVN al te horen op Radio Horizon. Jarenlang gebeurde dat door Ciel Broeckx. Toen die er mee wilde stoppen kwam er versterking van Mari en Corrie. En daarmee geeft het IVN letterlijk een stem aan de natuur! Voor ieder die het horen wil.

14

3

NATUUR(WERK)GROEPEN 3.1

WERKGROEP GENTIAANBL AUWTJE

Leo van Bossum, foto’s: Jef van den Hurk) 3.1.1

Telresultaten 2014 In 2014 zijn t.o.v. 2013 in telplot Molentje beduidend minder eitjes geteld dan in 2013. In augustus 2013 telden we 216 eitjes op 80 bloemknoppen. Dit jaar bedroeg het aantal eitjes op 6 augustus 91 stuks op 105 bloemknoppen. Het betrof hier beiden de tweede telling. De eerste telling gaf een kleiner verschil te zien in 2013 86 eitjes op 77 bloemknoppen en op 25 juli 2014 71 eitjes op 91 bloemknoppen. In telplot Waschven werden in 2014 op 30 juli meer eitjes geteld nl. 15 eitjes op 51 bloemknoppen. In 2013 werden bij de eerste telling slechts 7 eitjes geteld op 75 knoppen. Bij de tweede telling op 7 augustus 2014 werden 17 eitjes geteld op 64 knoppen. Een jaar eerder waren maar 5 eitjes op 65 knoppen geteld. Telplot Molentje stond tijdens de eerste telling voor een kwart gedeelte onder water. Dit is slecht voor de bossteekmier waarvan de nesten vaak tussen plantenwortels van grassen en heidestruiken voorkomen. Voor deze mieren en ook de rupsen van het gentiaanblauwtje is het belangrijk dat zij langdurig in hun nesten kunnen blijven wonen. 3.1.2 De cyclus van het gentiaanblauwtje De bossteekmier (Myrmica ruginodis) is zeer belangrijk voor het gentiaanblauwtje omdat de rupsen van deze vlinder nadat zij zich uit de bloemknop van de gentiaan naar buiten vreten en zich dan van de bloemknop laten vallen, vanaf die tijd afhankelijk zijn van hoofdzakelijk deze mierensoort. De rups scheidt een zoete vloeistof af die mieren zo heerlijk vinden, dat de rups wordt meegenomen naar het mierennest om daar verzorgt en gevoed te worden door de werksters van de deze mieren. De rupsen scheiden een geurstof uit waardoor de mieren op een dwaalspoor gebracht worden, en denken dat ze met hun eigen broed te maken hebben. Ook brengen de rupsen geluidjes voort om de mieren gerust te stellen. Rupsen lokken hiermee ook mieren naar zich toe nadat de rups zich van de bloemknop heeft laten vallen. Dit doen ze om snel opgemerkt te worden door in de buurt zwervende mieren en zo snel in een mierennest te belanden. Na de vierde vervelling die in het mierennest plaatsvindt wordt de rups over een lange periode van ongeveer 310 dagen gevoed. Daarna gaat de rups over in popstadium een periode die ongeveer 21 dagen duurt. Er resteren dan nog ongeveer 25 tot 30 dagen in de cyclus die buiten het mierennest plaatsvindt. Direct na het verpoppen vlucht de vlinder naar buiten en leeft dan nog maar 7 tot 11 dagen om te paren en als vrouwtje eitjes te leggen. Dan volgt het ei stadium dat 7 tot 11 dagen duurt, en tenslotte de eerste levensfase van de rupsen die als ze uit het eitje komen zich in de knoppen van de gentiaan vreten waar de rupsen gedurende 10 dagen van het vruchtbeginsel leven en in die tijd 3x vervellen. De rupsen vreten zich hierna naar buiten en laten zich op de grond vallen waarmee de cyclus rond is.

15

Van het bestuur De natuur laat zich niet dwingen, zo blijkt maar weer. Het zijn juist de activiteiten van een werkgroep als dit die het inzicht in die natuur vergroten en de overlevingskansen van kwetsbare soorten als het gentiaanblauwtje vergroten. En uiteraard mooie natuurverhalen opleveren.

3.2

AMFIBIEËNGROEP

Eelco Hoogendam Het jaar begon met een lezing van Domin Dalessi, die een grote groep geïnteresseerden deelgenoot maakte van zijn kennis over amfibieën en reptielen. De lezing van Domin was een mooie opstap naar het oprichten van een echte amfibieënwerkgroep; de start van één van de vele werkgroepen van het IVN Heeze-Leende. Een korte terugblik op onze activiteiten in 2014. 3.2.1 Boomkikkers Op Valkenhorst inventariseert een groep enthousiaste IVN'ers in samenwerking met een groep uit Valkenswaard sinds enkele jaren de aanwezigheid van boomkikkers. We tellen in het voorjaar op basis van het 'gekwaak' en in de zomer op 'zicht'. Door de tellingen weten we dat de boomkikkers zich verspreid heeft over een veel groter gebied dan waar ze zijn uitgezet. 3.2.2 Rugstreeppadden In 2014 zijn er, net als in 2013, inventarisaties uitgevoerd naar de rugstreeppadden op wegen en paden op de Strabrechtse Heide. De tellingen vinden plaats nadat de duisternis is ingevallen. 3.2.3 Salamanders Sinds het voorjaar van 2014 is de werkgroep gestart met het inventariseren van salamanders in de poelen op de Strabrechtse Heide. Daarmee hopen we een beeld te geven van de aantallen salamanders die daar leven, en zelf te leren hoe salamanders leven en voortplanten. De meest voorkomende soorten zijn de kleine watersalamander en de alpenwatersalamander. 3.2.4 Heikikker Ook hebben we in het voorjaar van 2014 heikikkers geteld, waarvan het mannetje in de paringstijd helemaal blauw wordt in de hoop een mooie vrouwtje te kunnen paaien. Een prachtig schouwspel! 3.2.5 Reddingsactie rugstreeppadden De grootste activiteit van de amfibieënwerkgroep was de reddingsactie van de rugstreeppadden langs de Witte Loop. In de zomer van 2014 is daar onder de bezielende leiding van Hans Teeven een ongekend grote inspanning geleverd – met dank aan vele helpers – om rugstreeppadden (en allerlei andere amfibieën en reptielen) te redden op de plek waar nog grond moest worden afgevoerd. Een bijzondere activiteit met de redding van ruim 2.200 rugstreeppadden!

16

Van het bestuur Voor het IVN was 2014 misschien wel het jaar van de amfibieën. Een nieuwe groep die zich bijzonder ingespannen heeft voor deze diergroep. Met name de reddingsactie onder leiding van Hans Teeven is er eentje die met eervolle vermelding in de annalen kan worden bijgeschreven!

3.3

FLORAWERKGROEP

Minke Greve, foto’s Jef van den Hurk 3.3.1 Activiteiten het hele jaar door Vorig winterseizoen heeft de florawerkgroep enkele maandagavonden in de Sleutelbloem besteed aan het bestuderen van planten die horen bij de heide. In april en van juli tot in september werd er om de veertien dagen een gebiedje verkend. In de rijkste bloementijd, mei en juni, elke week. (In 2013 was het nog in principe om de veertien dagen). Door omstandigheden bij twee leden van de ‘kerngroep’ waren we dit jaar vaker in een klein groepje actief. Bovendien zijn enkele excursies in dit mooie jaar niet doorgegaan vanwege het bar slechte weer, toevallig net op de maandagavond. De inventarisatiegegevens werden telkens door Henk Groenemans uitgewerkt en verspreid. Hij stuurde de gegevens ook door aan Floron zodat ze niet verloren gaan. 3.3.2 Bijzondere planten Af en toe werden bijzondere planten ontdekt zoals Gewone Vogelmelk. Bij het Brandtorenven (niet ver van de Huisvenseweg) werd door zorgvuldig beheer bereikt dat er Beenbreek groeide. De ontdekking daarvan zorgde voor veel enthousiasme. Toen Henk enkele dagen later die Beenbreek nog een keer wilde bewonderen bleek deze bij een grondige opruimbeurt verdwenen te zijn. Daarop is contact opgenomen met de beheerders: er was kennelijk iets misgegaan bij de afspraken rond het beheer. Enkele leden van de milieuwerkgroep en van de florawerkgroep zijn bij het ven gaan kijken met de verantwoordelijken van Brabant Water en van Bosgroep Zuid. Deze zijn blij met de inventarisatiegegevens en willen verder goed contact onderhouden. Idee is ook om op dit plekje niet alleen de planten te inventariseren, maar ook o.a. amfibieën en paddenstoelen om een totaalplaatje van dit mooie gebiedje te krijgen. Verder heeft Henk bij vondsten van bijzondere soorten contact opgenomen met Joep Spronk, districtscoördinator van Noord-Brabant Oost voor Floron.

17

3.3.3 Jaarplanning In september is de evaluatie- en planningsvergadering geweest er is er afgesproken dat komende winter, gezien de plannen voor volgend buitenseizoen, de waterplanten extra aandacht krijgen tijdens de binnenavonden. Dit jaar is voor het eerst het jaarprogramma op de IVN website gezet zodat belangstellenden desgewenst kunnen komen kijken of het (struinen in en) inventariseren van mooie gebiedjes evenals het leren van wilde planten ook voor hun een plezierige activiteit is.

Van het bestuur Planten kijken is leuk, planten inventariseren is leuker. Elke plant vertelt iets over zijn omgeving. Bijzondere planten staan in een bijzondere omgeving. Op die manier draagt de Florawerkgroep bij aan het in kaart brengen en bewaren van de vele bijzondere plekjes die we in onze gemeente hebben!

3.4

VOGELWERKGROEP

Corrie Vincent 3.4.1 De vogelwerkgroep Doel van onze vogelwerkgroep is nog steeds op zeer laagdrempelige wijze met elkaar vogels waarnemen, het samen leren kennen en herkennen van vogels aan hun pluimage, zang, biotoop en gedrag. Ervaren en beginnende vogelaars genieten samen van de enorme diversiteit op vogelgebied. We leren veel van elkaar en we zien de vogelwerkgroep dan ook als een doorlopende vogelherkenningscursus, die toegankelijk is voor iedereen. We hebben wel besloten dat er per keer niet meer dan 3 gasten tegelijk mee mogen. Temeer omdat we tegenwoordig een hele grote groep hebben. Het zal dus ook regelmatig voorkomen dat we in twee groepen gaan lopen. De vogelwerkgroep is in 2014 van 22 naar 28 leden gegroeid. De leden komen uit Heeze, Leende, Sterksel, Geldrop, Maarheeze en Eindhoven. Vergaderingen, die we tweemaal per jaar houden, werden weer druk bezocht. Tijdens deze vergaderingen bespreken we het programma voor de komende periode. Deze avonden hebben ook een sociaal karakter en als er nog tijd over is worden er vogelfoto’s aan elkaar getoond. Deze avonden worden door iedereen als heel gezellig ervaren. 3.4.2 Monitoring van vogels In januari doen we altijd mee met de bosuilentelling in de Herbertusbossen en enkele leden van de vogelwerkgroep (Rien Swinkels, Jan van de Laar, Arthur van de Berg en Ineke Thijs) doen mee aan het Bird Monitoring Project op de Strabrechtse Heide. Geert Engels verzorgt

18

de verslaglegging van het BMP. Ook gaan we op pad om de huiszwaluwnesten te tellen en om naar nachtzwaluwen te zoeken. In december zijn we gestart met een vogeltelling van Atlasblok 51-56 voor de nieuwe vogelatlas van het SOVON. Dit doen we samen met de vogelwerkgroep van het KNNV in Eindhoven. Volgens het gouden grid moeten 8 van de 25 kilometerhokken volgens een bepaalde methode geïnventariseerd worden. Vier van deze blokken komen voor rekening van het KNNV, en vier worden gedaan door onze vogelwerkgroep. Voor de algemene telling maken we drie maal een fietstocht door de helft van het atalasblok. De andere helft wordt gedaan door het KNNV. We hebben een paar bijeenkomsten gehad met het KNNV en het is erg leuk om met hen samen te werken. Ook vinden we het heel fijn dat een aantal van onze nieuwe vogelaars meedoen aan deze telling. Het is geweldig dat ze zich al zo betrokken voelen bij onze vogelwerkgroep en we hopen dat het erg leerzaam voor hen zal zijn. 3.4.3 Excursies Normaliter hebben we om de twee weken een excursie, maar vanaf dit voorjaar hebben we als try-out wekelijks een excursie gehad tot de grote vakantiestop. De excursies gingen dit jaar naar de visvijvers bij Valkenhorst, de Banen, de Brand, de Herbertusbossen, het Rulse Laarzenpad, de Plateaux, de Ooypolder, de Strabrechtse Heide en het Beuven, de Koningssteen, het Soerendonks Goor, Zeeland, het Laagveld, de Oostvaardersplassen, de Patersgronden, de Mosbulten, de Lange Bleek, de Grote Peel, het Weerterbos, het Kempenbroek (B), het Leudal. In het voorjaar verzorgen we ook altijd de publiekswandeling over vogels in de Herbertusbossen/wandelpark. Omdat we dit jaar ons 20-jarig bestaan vierden, werd de publiekswandeling gekoppeld aan een natuurontbijt. Er waren helaas niet zoveel mensen voor de vogelwandeling, maar het was toch een geslaagde activiteit. Het plan is om in 2015 de publiekswandeling over vogels in de Pan te houden. Vanwege ons 20-jarig bestaan zijn we met een groep van 10 leden naar Geert in de Brenne geweest. Daarvan hebben jullie het verslag al kunnen lezen in het Groene Blaadje. Een fantastisch verblijf hebben we daar gehad. Veel van de deelnemers zagen tijdens deze week nieuwe soorten en voor vogelaars is dat altijd spannend! 3.4.4 Vogelcursus en studie-avond Vier leden van onze vogelwerkgroep hebben hun medewerking verleend aan de IVN Vogelcursus. Een samenwerking tussen werkgroepen is erg leuk en dit werd enorm gewaardeerd door de Cursuswerkgroep. Dit heeft zeker zijn vruchten afgeworpen, want van deze vogelcursus hebben 4 deelnemers zich aangemeld bij onze vogelwerkgroep, 4 mensen hebben ook de paddenstoelencursus gevolgd en die hebben zich ook al als IVN-lid aangemeld. Bovendien hebben 4 deelnemers zich al opgegeven voor de natuurcursus 2015. Kruisbestuiving heet dat! Onze jaarlijkse studie-avond op 24 november ging dit keer over vogeltrek. Annemiek heeft ons heel aanschouwelijk uitgelegd dat de roodborsten in onze tuin in de winter niet dezelfde zijn als die in de zomer. Met handgemaakte roodborstmannen en roodborstvrouwen (voorzien van sekse en vlag van het land van herkomst) en een kaart van Europa, liet ze ons zien waar de roodborsten heengaan. Corrie heeft wat verteld over de trek van de gierzwaluw en Geert heeft een uitgebreide algemene presentatie gehouden over vogeltrek. We hebben er allemaal weer veel van geleerd. Deze avonden zijn gezellig, leerzaam en ook toegankelijk voor overige IVN-ers die nog wat bij willen leren over vogels. Kijk op ons programma en meld je aan!

19

3.4.5 Tot slot In oktober hebben we op verzoek van de medewerkers van de pastorietuin een bosuilenkast aangeleverd. Ze hebben hem opgehangen en we hopen dat deze nestkast spoedig door een uilenpaartje bezet wordt. Wij wachten dit vol spanning af.

Van het bestuur Dit jaar bestand de Vogelwerkgroep 20 jaar. Dat werd gevierd met een Natuurontbijt en een excursie naar de Brenne. Veel excursies en cursussen worden terecht beloond met nieuwe leden, die vervolgens ook weer lid worden van het IVN. Dat mag best nog eens 20 jaar zo doorgaan!

3.5

BOMENGROEP

Cees van de Nieuwelaar De bomengroep gaat regelmatig op pad om bomen te bekijken en te inventariseren. In 2014 zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: Datum Locatie Activiteit Aantal personen 18 jan Heeze, Sleutelbloem Bespreking monumentale bomen 5 pers. 22 febr Leende,Broekerstraat Beekdal achter Broekerstraat 7 pers. 29 mrt Heeze Kempenhage Omgeving hoofdgebouw 6 pers. 26 apr Heeze Kempenhage Omgeving Berkenschutse 5 pers. 14 jul Heeze Chris v.d.Wurff Kwekerij en autochtoon materiaal 6 pers. 2 aug Leende, voorwandeOmgeving Pomperschans, Boschhoven 6 pers. ling 20 sep Leende, voorwandeBoschhoven, Pomperschans 5 pers. ling 21 sep Leende, reguliere Boschhoven, Pomperschans 8 pers. wandeling 11 okt Heeze, ’t Heike Langs Groote Aa tot spoor 5 pers. 8 nov Heeze, Sleutelbloem Evaluatie en kleine wandeling tot brug 6 pers. Strabrechtse Dijk 13 dec Heeze, Sleutelbloem Beekdal tussen Strabrecht en Boschlaan.

Van het bestuur Een bescheiden groep die ondertussen hard werkt aan de inventarisatie van bomen in onze omgeving. Daarmee draagt deze groep ook bij aan het behoud van monumentale bomen in het landschap.

20

3.6

NATUURBEHEERGROEP

Eugene Klinkenberg, foto Bert Vahl 3.6.1 Natuurbeheergroep De groep had dit jaar 21 actieve leden en is op 16 ochtenden aan het werk geweest met 4 tot 13 personen. 3.6.2

Speciale activiteiten

Februari In februari hebben we op verzoek van het bestuur meegewerkt aan een opknapbeurt van het IVN boomplantterrein aan de Hodibalduslaan. Naast vrijmaken van het middenterrein voor vlindervriendelijke beplanting, werd een vlechtheg aangelegd van wilgetakken. Ook werd een 20 tal vogelhuisjes opgehangen. Maart In maart werd samen met de kinderdoegroep een heideveldje opgeschoond. Naast een demo ‘grote boom omhakken’ - die met veel gespetter in het ven plonsde - werd voor alle kinderen een berkentakkenbezem gebonden van zelf gezaagde/geknipte takken. Er waren veel ouders aanwezig die meewerkten als begeleiding. Oktober-November In oktober en november werden samen met de amfibieënwerkgroep drie ochtenden besteed aan het verwijderen en afvoeren van honderden meters paddenschermen in de omgeving van de Witte Loop. Samen met Staatsbosbeheer, Hei Heg en Hoogeind en IVN Cranendonk deden we in November mee met de Natuurwerkdag bij de Achelse Kluis waar we werkten aan het herstel van het oude kloosterlandschap. Omdat onze groep is uitgebreid de laatste jaren hebben we, dankzij de bijdragen van onze opdrachtgevers aan ons gereedschapsfonds, wat extra gereedschap kunnen aanschaffen. 3.6.3

Overige activiteiten Wat

Waar

Poel vrijzetten Poel vrijzetten Perceel eikenhakhout uitdunnen Heide opschonen Heide opschonen Heide opschonen Demo heideplaggen

Vlaamse weg Rulse Laarzenpad Vlaamse weg Spinsterberg Freulelaantje Strabrechtse heide Strabrechtse Heide bij de Plaetse

Wilgen knotten Wilgen knotten

Het Heike Langs Kleine Dommel

Voor wie Brabants Landschap Staatsbosbeheer Brabants Landschap Brabants Landschap Brabants Landschap Staatsbosbeheer Strabrechtse Heidedag Staatsbosbeheer

Eenieder is altijd welkom om één of meerdere keren mee te werken. Ons programma kunt u altijd zien op de IVN-site.

21

Wilgen knotten op het Heike.

Van het bestuur Samen aan de slag in de natuur. Op die manier doet de natuurbeheergroep twee duiten in het IVN-zakje: meewerken aan natuurbehoud in onze gemeente via het bieden van een leuke en gezonde vrijetijdsbesteding. Een dubbel compliment als je bedenkt dat de groep steeds groter wordt maar nog steeds in staat is zichzelf te bedruipen via de inkomsten uit de werkzaamheden.

3.7

WERKGROEP MILIEU- EN LANDSCHAPSBEHOUD

Henk Groenemans 3.7.1 Overzicht van alle projecten De werkgroep is in 2014 9 keer bij elkaar geweest en heeft daar een groot aantal projecten behandeld.  Weilanden voor het kasteel.  Kapvergunning Heezerven.  2 keer overleg gehad met het ZLTO.  Excursie IVN ZLTO.  Overleg met het IVN Geldrop en Valkenswaard Milieuwerkgroepen.  2 keer overleg gehad met de wethouder.  Diverse politieke partijen uitgenodigd in de Sleutelbloem.  Zienswijze Molenschut ingediend.

22

                    

Naar de Raad van Staten geweest i.v.m. Molenschut. Bestemmingsplan Kom Heeze. Herziening bestemmingsplan Buitengebied Heeze. Kapvergunning Providentia. Ontwikkelingen Reiling. Ontwikkelingen de Bulders. Ontwikkelingen de Poortmannen. Ontwikkelingen Toversnest. Ontwikkelingen Hodibalduslaan (recreatiegebiedje). Ontwikkelingen Strabrechtspleintje (Burger initiatief). Ontwikkelingen Brandtorenven (n.a.v. inventarisatie Florawerkgroep). Waterberging Kleine Dommel Natuurbegraafplaatsen. Bijscholing bij de BMF. Bijscholing Leefmilieu. Symposia Provinciehuis Den Bosch. Bomenlijst Gemeente Heeze-Leende. Groen- blauwe diensten in onze gemeente. Onderhoud watergangen Peel en Maas. Urgentie gebieden. Gildegebouw Leenderstrijp.

3.7.2

Toelichting op een aantal projecten

Weilanden voor het kasteel Per 1 januari 2013 is pacht van de weilanden voor het kasteel overgegaan naar een agrariër uit Heeze. Door zijn andere visie op het beheer van landschap is de natuur weer terug bij af. Verder zijn er enkele bomen gekapt. Wij hebben een brief naar de gemeente gedaan en gevraagd om handhaving. Tevens hebben wij ook een brief gestuurd naar Waterschap de Dommel over de ontwikkelingen van de weilanden. Resultaat: de bomen moeten worden vervangen en er zijn ijkpunten geplaatst zodat het waterschap kan controleren dat de sloten en watergangen niet te ver worden uitgegraven. Verder houden wij de ontwikkelingen in de gate. Kapvergunning Heezerven In de omgeving van het Heezerven zijn enkele bomen gekapt. Wij hebben dit aangekaart bij de gemeente. Op dit moment zijn ze nog niet vervangen maar we blijven dit aankaarten bij de gemeente tot dat ze vervangen zijn. De gemeente heeft al wel contact gehad met de eigenaar van het perceel. Overleg met het ZLTO

In totaal zijn er twee overleggen geweest tussen IVN-afdelingen in deze regio en het ZLTO. In het tweede overleg gaven de IVN afdelingen aan dat het overleg met het ZLTO te veel regionaal was georiënteerd, er was te weinig aandacht voor de plaatseigen aangelegenheden. Het IVN vindt het regionaal overleg te grootschalig. Het ZLTO gaf ook aan dat ze binnen hun organisaties kijken naar kleinschaliger overleg. Zij gaan werken met divisies waaronder een divisie Ruimtelijke Ordening. Er is afgesproken om in 2015 IVN Heeze-Leende en ZLTO divisie RO bij elkaar te laten komen. De jaarlijks excursie IVN / ZLTO gaat door zoals voorheen.

23

Overleg met het IVN Geldrop en Valkenswaard Milieuwerkgroepen Omdat het IVN / ZLTO overleg nu een ander constructie krijgt vinden wij dat we toch minimaal 1 keer met Geldrop en Valkenswaard bij elkaar moeten komen. Verder wordt IVN Geldrop en Valkenswaard op de hoogte gehouden van onze overleg met het ZLTO. Overleg met de wethouder De milieuwerkgroep heeft 2 keer overleg gehad met de wethouder. Daar hebben we o.a. gesproken over de ontwikkelingen in onze gemeente betreft natuur en milieu. Verder over urgentiegebieden, ontwikkelingen Providentia, De Poortmannen, Stika, Strabrechts plein, weilanden bij het kasteel, bermbeheer Toversnest. Ook hebben wij gevraagd aan de wethouder om het IVN te betrekken in diverse overlegorganen. Dit kan dikwijls lange procedures voorkomen. Dialoog met politieke partijen in de Sleutelbloem In 2013 zijn we begonnen om alle politieke partijen uit te nodigen in de Sleutelbloem. We kunnen nu zeggen dat alle politieke partijen zijn geweest. Zij kregen eerst een uitleg via een Power Point presentatie over wat het IVN allemaal doet. Hierbij zijn alle werkgroepen vernoemd. Na de koffie werd uitvoerig gesproken over de ontwikkelingen over natuur en milieu in onze gemeente. Hun reactie was dat ze versteld stonden van onze expertise en het vele werk dat het IVN doet in onze gemeente. Verder zullen ze diverse items bespreken met hun achterban. Zienswijze Molenschut ingediend, Raad van State project Molenschut Het project Molenschut loopt al diverse jaren. In 2013 hebben wij wederom zienswijze ingediend. Wij waren niet eens met de antwoorden van de gemeente en vonden dat we in overleg met het bestuur door moesten gaan naar de Raad van State. De aangevraagde voorlopige voorziening is ons toegewezen. De definitieve bodemprocedure is in februari 2015. Kapvergunning Providentia Het IVN heeft bezwaar gemaakt over de ingediende kapvergunning van Providentia. Providentia heeft ons uitgenodigd voor een gesprek. Tijdens dit gesprek hebben we een toelichting gekregen over hun plannen op het gebied van de groenvoorziening. Daarna zijn we rond gaan lopen in het gebied en hebben we daar aangeven wat onze visie is over hun plannen. Resultaat er ligt nu een groenplan, worden enkele bomen verplaatst, laan met minder gezonde bomen worden niet gekapt. Enkele laanstructuren worden versterkt maar helaas worden er ook bomen gekapt. Verder hebben we bereikt dat er goede contacten zijn ontstaan. Aan het einde van ons overleg hebben we aangeven dat we ons bezwaar tegen de kapvergunning zullen intrekken. Ontwikkelingen Brandtorenven

De florawerkgroep heeft rondom het Brandtorenven een florainventarisatie uitgevoerd. Daarbij zijn 10 rode lijst soorten aangetroffen. Drie dagen daarna zagen we dat alles was gemaaid en het maaisel was afgevoerd. Wij hebben daarna contact opgenomen met Brabant Water. Naar aanleiding van dit gesprek hebben wij de inventarisatielijst opgestuurd en zijn we met Brabant Water rond gaan lopen in het gebied. Hier hebben zij verteld hoe zij het onderhoud uitvoeren. Zij willen dit in de toekomst gaan aanpassen.

24

3.7.3

Tot slot

Ik wil al onze leden van de werkgroep bedanken voor hun inzet. Soms waren het moeilijke gesprekken en lange procedures waar het resultaat niet altijd zichtbaar was.

Van het bestuur Een kleine, nog steeds (veel te) bescheiden werkgroep die ongelooflijk veel werk verzet. En als het nodig is gaan ze door tot aan het gaatje van de Raad van State. Natuurlijk leveren niet alle projecten het gewenste resultaat op. Misschien gaat het daar ook niet om. Waar het wel om gaat is dat deze groep fungeert als spreekbuis voor natuur en milieu en in die rol wordt gewaardeerd door alle betrokkenen, binnen en buiten het IVN!

3.8

WERKGROEP SLEUTELBLOEM, BIBLIOTHEEK EN WINKEL

Loes Keijsper 3.8.1 Sleutelbloem In 2014 was de Sleutelbloem 36 keer op woensdag geopend tussen 10 en 13 uur als ontmoetingsplek en infopunt van IVN Heeze-Leende. Vragen over de natuur werden zo goed mogelijk beantwoord. Er kwamen vragen voorbij over insectenhotels, nestkasten, vlinders, bevers, het snoeien van een blauwe regen, enzovoorts. Er was zorg voor een goed afgestemde agenda van werkgroepen, cursuswerk, bestuur, schoolprojecten, wereldwinkel en lezingen. 3.8.2 Bibliotheek Regelmatig werden boeken uitgeleend. De bibliotheek werd met enkele mooie boeken uitgebreid:  Handboek Natuurfotografie, Bert Sienelink en Edo van Uchelen. Een uitgave van het KNNV.  Nieuwe Plantengids voor onderweg, Schoner en Caspari, over veel voorkomende planten in Europa. Een uitgave van Tirion Natuur  Gasten van bijenhotels, Pieter van Breugel. Een uitgave van het EIS Kenniscentrum en Naturalis Biodiversity Centre.  Spinsels, Mari de Bijl. 3.8.3 Winkel Tijdens de woensdagen werden de zelf verzamelde zaden uit de eigen tuinen in kleine zakjes gedaan en voorzien van mooi gekleurde etiketten met informatie over bloeiwijze en teeltaanwijzingen. Met name deze zaden verkopen het beste. De winkel had een bescheiden verkoop de Dag van het Landschap in de lente en de Strabrechtse Heidedag in augustus. Diny, Leo, Loes en Wies hopen u in 2015 weer te verwelkomen in de Sleutelbloem.

25

Van het bestuur De Sleutelbloem is het thuis van het IVN Heeze-Leende. Het is de werkgroep die er voor zorgt, dat iedereen zich daadwerkelijk thuis kan voelen bij het IVN Heeze-Leende. In de winter van 2015 zal de Sleutelbloem grondig opgeknapt worden zodat het niet alleen voor de eigen leden maar voor iedereen het visitekaartje van het IVN ervaren kan worden!

26

4

PR EN COMMUNICATIE 4.1

WERKGROEP PR & COMMUNICATIE

Ruud Krielaart & Minke Greve 4.1.1 Algemene publiciteit Ook in 2014 hebben we geprobeerd zoveel mogelijk publieksmomenten te benutten om publiciteit te genereren en onze doelgroep te bereiken. Dit is onder meer gebeurd bij lezingen (insecten, amfibieën, bomen), cursussen (vogels, natuurfotografie, paddenstoelen), de insectententoonstelling, het natuurontbijt en de Strabrechtse Heidedag. Voor de werving is het bestaande promotiemateriaal uitgebreid met een folder voor de Amfibieënwerkgroep en met een actueel wandelingenoverzicht. Ook in 2014 heeft de werkgroep een vervolg gegeven aan de presentaties t.b.v. de lokale politieke partijen, waarbij we ons als IVN-afdeling voorstellen. Deze presentatie werd samen met de Milieugroep gehouden. 4.1.2 Samenwerking met andere IVN-afdelingen Dit jaar hebben wij een vervolg gegeven aan de samenwerking met andere IVN-afdelingen in de regio. Op ons initiatief is er een regulier overleg tot stand gekomen tussen de PR-mensen van de verschillende IVN-afdelingen. In 2014 hebben wij de voorbereidingen getroffen voor het inzetten van sociale media bij het bereiken van onze doelgroep (jonge mensen met jonge kinderen), met name Facebook. 4.1.3 Digitale nieuwsbrief Hoewel de doelstelling was om dit jaar te starten met een proef voor een digitale nieuwsbrief, is dit al snel uitgegroeid tot een vast fenomeen. Naast Het Groene Blaadje en de website neemt de digitale nieuwsbrief een aparte plaats in vanwege de actualiteit en de gerichte benadering van onze leden. Tot nu toe hebben we ons beperkt tot de IVN-leden maar in de toekomst zullen wij dit mogelijk uitbreiden met externe contacten. 4.1.4 Bezetting werkgroep Ook in 2014 hebben we uitgedragen dat de hele IVN-afdeling Heeze-Leende achter het werven van nieuwe leden & kaderleden moet staan (kerntaak!). Hoewel het niet gelukt is om de vaste bezetting van de werkgroep uit te breiden zijn wij er erg content mee dat zoveel IVNers zich in het afgelopen jaar met publiciteit hebben bezig gehouden. We noemen o.a. Marleen m.b.t. de communicatie voor de kinderactiviteiten, Wilhelmien voor het Scholenwerk en “last-but-not-least”Jac voor de publiekswandelingen. 4.1.5 Relatie met overige activiteiten m.b.t. PR & Communicatie De PR & Communicatie activiteiten kunnen alleen maar verricht worden in nauwe samenwerking met de coördinatoren van het Groene Blaadje en de website. Verder zijn we heel erg blij met de bijdragen van Corrie en Mari voor Radio Horizon. Voor de naamsbekendheid waren verder de columns in De Parel belangrijk. Zie daarvoor de verslagen van de andere werkgroepen.

27

Van het bestuur Het IVN doet veel voor natuur en milieu voor en met mensen, die dat belangrijk vinden. Maar hoe breng je die boodschap over? De PRgroep speelt hier een cruciale rol in. Veel van de publieksactiviteiten zouden we simpelweg niet zonder deze werkgroep kunnen uitvoeren!

4.2

DE WEBSITE IN 201 4

Kees Smedema De website trekt tussen de 10 en 20 bezoekers per dag. Sommige werkgroepen leveren vaak wat aan voor de website: kinderactiviteiten, scholen, cursussen, natuurbeheer. Andere werkgroepen doen dat niet of sporadisch. Er zijn natuurlijk werkgroepen waarvan de informatie niet of nauwelijks aan wijzigingen onderhevig is. Daar speelt de vraag: klopt de informatie nog wel? Daarom een oproep aan alle coördinatoren regelmatig naar hun website-pagina te kijken en noodzakelijke veranderingen door te geven dan wel te laten weten dat er niets veranderd hoeft te worden! Er wordt overwogen om op de website-pagina te vermelden wanneer de laatste verandering was. Ook het bestuur wordt gevraagd de informatie op de middenkolom regelmatig te vernieuwen! Het aanleveren van het nieuws blijft moeizaam. De webmaster moet het meestal afleiden uit andere gegevens die tot nieuws worden verheven. Daarom een herhaalde oproep om melding te maken van zaken om ons heen die iets met de doelstelling van het IVN te maken hebben. Het moet wel over lokale zaken gaan. Wellicht zou iemand de rol van ‘nieuwsreporter’ op zich moeten nemen zodat de website een aantrekkelijke nieuwsbron wordt voor iedereen die zich betrokken voelt bij het IVN!

Van het bestuur De website is van ons allemaal en speelt een belangrijke rol in de publiciteit. Dat realiseren we ons met zijn allen te weinig. Hier laten we wellicht kansen liggen! Niet alleen de werkgroepen maar ook het bestuur zal hier meer aandacht aan moeten besteden!

4.3

HET GROENE BLAADJE

Bart Jansen Het Groene Blaadje verscheen in 2014 vier keer. Telkens bij de aanvang van een seizoen. Voor in het blad wordt eenieder uitgenodigd om zijn of haar bijdrage te leveren aan de volgende aflevering. Een maand voor verschijnen worden de coördinatoren van de werkgroepen per e-mail nogmaals uitgenodigd hun bijdrage te leveren. Aflevering 131 omvatte 16 pagina’s, 132 telde 20 pagina’s, 133 had 14 pagina’s en nummer 134 bevatte 24 pagina’s.

28

Het aantal inzendingen van kopij bedroeg zeventig, welke afkomstig waren van tweeëntwintig verschillende personen. Ongeveer zeventig procent van de inzendingen was gerelateerd aan activiteiten van onze afdeling. Opvallend was het grote aantal foto’s betreffende werkgroepactiviteiten dat werd ingestuurd.

Van het bestuur Nog steeds zijn we bijzonder content met een redacteur als Bart Jansen die het stokje een jaar eerder overnam van ons aller Harrie ‘HGB’ Berkers. Via het Groene Blaadje zal Harrie nog lang in ons geheugen voortleven!

29

5

BESTUUR Minke Greve, foto Jef van den Hurk 5.1.1 Vergaderen Het bestuur vergadert elke eerste woensdag van de maand in de Sleutelbloem. Leden of vertegenwoordigers van werkgroepen kunnen daarbij aanwezig zijn. Het is ook mogelijk agendapunten in te dienen en over die punten mee te vergaderen. 5.1.2 Regio-overleg Ook in 2014 is er twee maal vergaderd door vertegenwoordigers van de regio, waartoe behoren de afdelingen van onder meer Geldrop, Laarbeek, Helmond, Asten-Someren. Dit jaar was Heeze-Leende aan de beurt om voorzitter en secretaris te leveren. Resultaat van dit overleg was o.a. het initiatief om gezamenlijk te zorgen voor een regionale natuurgidsencursus. 5.1.3

Activiteiten

Natuurontbijt Ook in 2014 heeft het bestuur het Natuurontbijt georganiseerd. Omdat de Vogelgroep dit jaar het 20-jarig jubileum vierde was het thema dit jaar gewijd aan vogels en werden er enkele vogelwandelingen georganiseerd. Het geheel werd opgeluisterd door … onder leiding van Karin van Tuel. Na het ontbijt waren er tal van activiteiten voor de kinderen. Er zijn heel wat nestkastjes gebouwd en salamanders gevangen in de vijver van Mari en Ciel!

Ledenuitje Het ledenuitje ging in 2014 naar Tiengemeten, het eiland in het Haringvliet dat is teruggegeven aan de natuur. Alle aanwezigen waren enthousiast ondanks, of juist doordat er geen gidsen waren geregeld. Iedereen kon naar eigen voorkeur en in eigen tempo genieten van de bijzondere flora en fauna van het eiland.

Dialoog met politieke partijen Dit jaar heeft het bestuur in samenwerking met de milieugroep een presentatie gehouden van onze vereniging voor enkele politieke partijen. Hierbij kwamen ook de specifieke aandachtspunten voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014 aan de orde. 5.1.4 Samenstelling bestuur Het bestuur bestaat op dit moment uit Minke Greve (voorzitter), Jef van den Hurk (secretaris), Geert Engels (penningmeester), Ivo Rothuizen en Mari de Bijl. Geert is in 2014 toegetreden na het afscheid van Ruud Krielaart en Eelco Hoogendam.

30

6

BEREIKMETING 2014 Jaarlijks inventariseert het landelijk IVN welke activiteiten plaatsvinden bij de verschillende afdelingen. Daarbij wil het IVN ook een beeld hebben van het bereik van die activiteiten. Voor de bereikmeting over 2013 hebben we het overzicht nog gehaald uit het jaarverslag en aanvullende rapportages van de werkgroepen. In 2014 hebben we voor het eerst geëxperimenteerd met het invoeren van de activiteiten via een speciaal daarvoor gemaakt webformulier. Het voordeel daarvan is, dat het bijhouden heel eenvoudig is én dat we een duidelijk overzicht hebben dat makkelijk te verwerken is. Op de volgende pagina staat het resultaat over 2014.

31

ACTIVITEITEN Cursussen

Type activiteit Paddenstoelen Natuurfotografie

Jeugd- en Jongerenactiviteiten incl. onderwijs Excursies

Aantal deelnemers 18

4

12

Vogelcursus

13

24

Subtotaal

23

54

Basisonderwijs

47

1087

Jeugdactiviteiten incidenteel

4

180

Boomplantdag

1

226

52 17

1493 406

9

203

Vogelwerkgroep

20

215

Vogelwerkgroep

1

11

Subtotaal

47

609

Landschapsbeheer

15

14

* Floragroep

15

7

* Amfibieëngroep

15

5

* Vogelwerkgroep

4

25

* Bomengroep

11

8

Subtotaal

60

59

Subtotaal

0

0

Deelname activiteit andere organisatie

1

3225

Lezingen

2

50

Workshops Natuurkoffer voor ouderen

4

200

Natuurontbijt

1

52

8 190

3527 5742

Aantal

Bereik 20000

Toelichting/opmerkingen

Overige Subtotaal Excursie/wandeling/fietstocht etc. Excursies etc. op extern verzoek

Natuurbeheer

Aantal dagdelen 6

4-daagse naar de Brenne (F)

Inventarisatie/Monitoring:

Natuurbeheer met publiek

SOVON telling

Landschapsbeheer Knotploeg Onderhoud heemtuin Inventarisatie/Monitoring

Overige activiteiten

Subtotaal TOTAAL Publieksactiviteiten

Type activiteit Artikelen in de pers Hits website/facebookpagina TOTAAL

Strabrechtse Heide dag

Toelichting/opmerkingen Meerdere artikelen en radiopraatjes

6000 0

26000

32