Jaarverslag 2014 Coördinatiepunt niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland
15.345/BurVBZ/Hersenletsel/NAH subsidie/2014/ak
Inhoud Inleiding
3
1. Circuit niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland 1.1 Doelgroep 1.2 Doel
4 4 4
2. Organisatie, taken en werkwijze 2.1 Stuurgroep Hersenletsel 2.2 Hersenletselteam 2.3 Coördinatiepunt NAH Kennemerland
5 5 6 7
3. Activiteiten 2014 3.1 Activiteiten coördinatiepunt 3.2 Landelijke verdeling subsidiegelden hersenletselteams
8 8 10
Bijlage 1: Verslag van de themabijeenkomst NAH en Mantelzorgers/Vrijwilligers
11
Het Kennemer coördinatiepunt niet-aangeboren hersenletsel is ondergebracht bij Bureau VBZ. Het adres is: Schipholweg 1, 2034 LS Haarlem, tel. 023-5322151, fax. 023-5328441, e-mail
[email protected].
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
2
Inleiding De werkzaamheden van het advies- en informatiepunt niet-aangeboren hersenletsel worden mogelijk gemaakt door een jaarlijkse subsidie van VWS in het kader van een regeling om overal in het land regionale hersenletselteams en samenwerkingsverbanden op het gebied van hersenletsel te ondersteunen. Het Coördinatiepunt niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland is ondergebracht bij Bureau VBZ. Sinds december 1993 biedt Bureau VBZ (een regionaal advies- en ondersteuningsbureau voor de zorgsector in Kennemerland, Amstelland en de Meerlanden), ondersteuning aan het Hersenletselteam en de Stuurgroep Hersenletsel). Voor de uitvoering is het Coördinatiepunt Niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland ingesteld. In dit verslag wordt aangegeven wat de taken zijn van het coördinatiepunt, welke acties er in het verslagjaar ondernomen zijn en wat hieruit is voortgekomen.
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
3
1. Circuit niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland Het Circuit NAH Kennemerland is een samenwerkingsverband tussen een aantal zorgaanbieders in Kennemerland, waar mensen met hersenletsel terecht kunnen. De netwerkpartners zijn: -
1.1
Stichting SHDH Stichting Sint Jacob Heliomare Stichting Zorgbalans Hartenkamp Groep Nieuw Unicum RIBW KAM SEIN GGZ in Geest MEE Noordwest-Holland Cerebraal (vanaf 1 juli 2014: Hersenletsel.nl) Odion Viva Zorggroep
Doelgroep
De doelgroep betreft mensen met een hersenletsel ten gevolge van welke oorzaak dan ook, anders dan door of vanwege de geboorte ontstaan, dat leidt tot een onomkeerbare breuk in de levenslijn en tot het aangewezen zijn op hulpverlening op basis van cognitieve, emotionele en gedragsmatige beperkingen. Als exclusiecriteria worden gehanteerd: - Whiplashtrauma/ acceleratie decelleratietrauma zonder de aanwezigheid van een door de neuroloog vastgesteld traumatisch hersenletsel; - Primair psychiatrische en/of psychologische problematiek zonder hersenletsel in de voorgeschiedenis; - Ernstige gedrags- of persoonlijkheidsstoornissen waarvoor speciale psychiatrische behandeling en/of opname geïndiceerd is; - Dementie, korsakov en autisme. Per instelling kunnen uitzonderingen gemaakt worden voor bepaalde diagnosegroepen; - Aangeboren hersenletsel.
1.2
Doel
Doelstelling van het Circuit NAH in Kennemerland is het bevorderen van de afstemming en samenhang van de zorg tussen de verschillende zorgaanbieders voor de doelgroep mensen met niet-aangeboren hersenletsel. Door het bieden van een gedifferentieerd en compleet zorgaanbod in de regio met onder meer mogelijkheden voor opvang, begeleiding, behandeling en hulp bij wonen en vrije tijdsbesteding komt de kwaliteit van de zorg en ondersteuning op een hoger niveau. Het vormen van een netwerk, zorgcircuit of een keten tussen de betrokken zorginstellingen is hierbij een middel.
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
4
Er wordt naar gestreefd een gedifferentieerd en compleet zorgaanbod tot stand te laten komen, met mogelijkheden voor opvang, begeleiding, behandeling, diagnostiek en hulp bij wonen en vrijetijdsbesteding. Daarbij is een verbetering van de doorstroom en het verhogen van de kwaliteit van zorg en samenwerking een belangrijk uitgangspunt. Samenwerking, doorverwijzing en het oplossen van leemten, worden beschouwd als een belangrijke kwaliteitsimpuls voor het zorgaanbod ten behoeve van mensen met NAH.
2. Organisatie, taken en werkwijze Het Circuit niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland beschikt over: - de stuurgroep hersenletsel - het hersenletselteam - het coördinatiepunt NAH Kennemerland
2.1
Stuurgroep Hersenletsel
In de Stuurgroep Hersenletsel participeren vertegenwoordigers op bestuurs- en managementniveau van het Circuit NAH Kennemerland en de CVA-keten Zuid-Kennemerland. Door de samenvoeging van het NAH-netwerk en de CVA-keten op bestuurlijk niveau zijn kortere lijnen ontstaan en vindt meer onderlinge uitwisseling plaats, waardoor de netwerk- en ketenpartners meer gebruik maken van elkaars expertise en aanbod. Samenstelling Voor de samenstelling van de stuurgroep is gekozen vertegenwoordiging per sector, waarbij de vertegenwoordigers van de sector (terug)koppeling verzorgen naar de door hen vertegenwoordigde keten- en netwerkpartners. In 2013 is de sectorvertegenwoordiging in de sector VVT opgeheven, omdat dit een vertragende factor bleek te zijn in het besluitvormingsproces, m.n. t.a.v. de CVA-keten. De samenstelling van de stuurgroep hersenletsel is als volgt: - Dhr. F. le Fèvre (vz) Heliomare sector revalidatie - Dhr. P. Kühn Nieuw Unicum sector LG - Mw K. Jüngen Hartekampgroep sector VG - Dhr. H. Vahrmeijer/ Dhr A. Jongenburger Stichting Sint Jacob sector VVT - Dhr. M. Lehman Stichting SHDH sector VVT - Mw. D. van den Berg Stichting Zorgbalans sector VVT - Mw. A. Visser GGZinGeest sector GGZ - Mw. N. Drent Kennemer Gasthuis sector ziekenhuizen - Mw. N. Barnhoorn MEE Noordwest Holland sector maatschappelijk werk - Mw. M. van Wingerden huisarts sector huisartsen - Mw A. van der Marck tot 1-7-2014: sector patiëntenvereniging Vereniging Cerebraal; vanaf 1-7-2014: Hersenletsel.nl
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
5
Werkwijze De stuurgroep Hersenletsel heeft de volgende taken en verantwoordelijkheden: - Het vaststellen, bewaken en evalueren van de ontwikkelingen en doelen/prestaties van de keten (intern en waar mogelijk in relatie tot andere ketens binnen en buiten de regio); - Het signaleren van trends en ontwikkelingen in de zorg voor patiënten met NAH/CVA; - Het nemen van (beleids)beslissingen t.a.v. door de werkgroepen gesignaleerde knelpunten in de zorg voor patiënten met NAH/CVA; - Het signaleren van en tijdig inspelen op landelijke ontwikkelingen; - Vaststellen en (doen) bewaken van normstellende documenten (bijv. ketenhandboek); - Besluiten tot veranderingen binnen de keten; - Het instellen van werkgroepen binnen de keten; - Het vaststellen van werkplan(nen), begroting(en) en jaarverslag(en) van de keten(onderdelen). De stuurgroep Hersenletsel wordt ondersteund door de coördinator NAH, die tevens coördinator is van de CVA-keten. In 2014 werd deze functie vervuld door Antje Kleef. In 2014 heeft de stuurgroep twee keer vergaderd. De heer Kühn vertegenwoordigt het Circuit NAH in het LOHL (Landelijk overleg hersenletsel), het landelijk overleg van vertegenwoordigers van de stuurgroepen van NAH-netwerken. Via het LOHL wordt subsidie aangevraagd en verantwoord bij VWS voor alle regionale coördinatiepunten gezamenlijk. Daarnaast bevordert het LOHL de samenhang en samenwerking in aansturing en werking van de regionale coördinatiepunten. Het LOHL heeft in 2014 twee keer vergaderd.
2.2 Hersenletselteam Het hersenletselteam bestaat uit deskundigen uit de meest relevante disciplines. De taken van het hersenletselteam zijn: - Advies en voorlichting over behandeling en opvangmogelijkheden; - Bemiddeling bij het zoeken naar oplossingen voor aangemelde problemen binnen de bestaande zorgverlening, c.q. adviseren over de zorg die cliënten geboden zou moeten worden; - Bevordering van samenwerking tussen de betrokken instellingen in de regio; - Gezamenlijke ontwikkeling en onderlinge uitwisseling van deskundigheid; - Opstellen van beleidsadviezen om de zorg voor NAH-cliënten te verbeteren en/of aan te vullen. Daarnaast heeft het hersenletselteam een signalerende en adviserende taak richting het managementoverleg. Werkwijze Wanneer een complexe vraag bij het coördinatiepunt binnenkomt, danwel complexe hersenletselproblematiek bij één van de organisaties in de regio speelt, kan deze worden ingebracht in het hersenletselteam. De aanvrager wordt in dit laatste geval een beknopt verslag van de problematiek van de getroffene gevraagd. Incidenteel kan een aanvrager uitgenodigd worden om de bespreking van zijn/haar patiënt bij te wonen. Om zo zorgvuldig mogelijk te adviseren kan het team soms inzage in het dossier van de patiënt vragen. Eén en ander geschiedt Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
6
natuurlijk niet zonder uitdrukkelijke toestemming van de patiënt of diens wettelijke vertegenwoordiger. Het hersenletselteam heeft naast de bespreking of oplossing van casuïstiek ook ten doel deskundigheidsbevordering en het beter stroomlijnen van het zorgproces. In 2014 kwam het hersenletselteam tweemaal bijeen om casuïstiek en relevante ontwikkelingen te bespreken. Daarnaast waren leden van het hersenletselteam in september 2014 aanwezig bij de themabijeenkomst over NAH en Mantelzorgers/Vrijwilligers. Zij hadden hierbij de mogelijkheid ook anderen uit hun organisatie mee te nemen. In 2014 kwamen er 28 adviesaanvragen binnen bij het Circuit NAH Kennemerland. Dit is vergelijkbaar met 2013, toen 29 vragen werden behandeld. Samenstelling hersenletselteam Het hersenletselteam is in 2014 aangevuld met een CVA-verpleegkundige. Van het hersenletselteam maakten in 2014 de volgende personen deel uit: Mevr. J. Wolters, psychiater GGZ inGeest Mevr. J. Haverschmidt, psycholoog, Hartekampgroep; Mevr. K. Nortier, gedragsdeskundige, Heliomare Dhr. F. Verkaik, neuropsycholoog, Heliomare Mevr. C. Poelgeest, maatschappelijk werker, MEE Noordwest Holland; Dhr. J. Koops, arts, Nieuw Unicum; Mevr. E. Voetelink, gedragsdeskundige, ODION; Mevr. H. Jansen, SEIN, neuroloog; Mevr. B. Nelissen, gz-psycholoog, SHDH ; Mevr. I. Bouwmeester, CVA-verpleegkundige, Viva Zorggroep Mevrouw M. de Haan, neuroloog GGZ in Geest Het hersenletselteam wordt ondersteund door de coördinator NAH.
2.3
Coördinatiepunt Niet-aangeboren hersenletsel Kennemerland
Het coördinatiepunt probeert, door optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden van een netwerk van inhoudsdeskundigen en managers, bij te dragen aan het verhogen van de kwaliteit en de efficiëntie van de directe hulpverlening aan personen met niet-aangeboren hersenletsel en hun relatiesysteem. Het coördinatiepunt wordt aangestuurd door de stuurgroep hersenletsel. Taken De taken van het coördinatiepunt zijn: - onderhouden van een regionaal informatie- en adviespunt met de bijbehorende taken op het gebied van registratie en voorlichting; - het onderhouden van de website NAH Kennemerland; - opzetten en onderhouden van een goed functionerend multidisciplinair team van deskundigen op het gebied van NAH dat ingeschakeld kan worden voor zorginhoudelijke adviezen en consultaties; - adviseren over plaatsing, behandeling en begeleiding en het vervullen van een brugfunctie tussen adviesaanvrager en instellingen of zorgverleners;
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
7
-
bevorderen van de totstandkoming van een gespecialiseerd zorgaanbod in het werkgebied; deelname aan het landelijk coördinatorenoverleg waarbij op bredere schaal ervaringen uitgewisseld worden.
Doelgroep Verwijzers, patiënten, hun familieleden en anderen met vragen over de zorgverlening aan mensen met een niet-aangeboren hersenletsel in Kennemerland. Werkwijze Eenvoudige vragen aan het advies- en informatiepunt worden zoveel mogelijk door de coördinator behandeld die dit registreert. Bilateraal overleg met één of meerdere leden van het team behoort daarbij tot de mogelijkheden. Wanneer hiermee niet kan worden volstaan, wordt de adviesaanvraag voorgelegd aan het hersenletselteam. Het coördinatiepunt biedt tevens ondersteuning aan het bovensectoraal managementoverleg, met name waar het gaat om de uitvoering van een aantal beleidsmatige taken.
3. Activiteiten 2014 3.1
Activiteiten coördinatiepunt
In 2014 hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: Voorgenomen activiteiten Ondersteuning Stuurgroep Hersenletsel Frequent overleg met de leden van het Hersenletselteam in de regio, om casuïstiek te bespreken.
Samenwerking met de CVA keten ZuidKennemerland. Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
Voortgang Voorbereiden, organiseren, bijwonen en verslaglegging van twee bijeenkomsten. Het hersenletselteam is dit jaar tweemaal bij elkaar gekomen. Daarnaast heeft er een themabijeenkomst plaatsgevonden over NAH en Mantelzorgers/Vrijwilligers. Er zijn in totaal 28 adviesaanvragen ontvangen. 20 vragen zijn voorgelegd aan één of meer leden van het hersenletselteam. 8 vragen zijn door de coördinator afgehandeld. Alle adviesaanvragen zijn door het hersenletselteam (achteraf) besproken in de vergaderingen. De adviesaanvrager was 14 keer een professional, 5 keer een cliënt en 9 keer een naaste. In de meeste gevallen ging het over hersenletsel als gevolg van trauma of CVA. De meeste vragen hadden betrekking op wonen (13x). Ook diagnostiek (5x) en behandeling (4x) waren terugkerende thema’s. In een aantal gevallen had de vraag betrekking op meerdere thema’s. Alle vragen met bijbehorende adviezen worden geregistreerd in een excelbestand. Nieuws uit de CVA keten is opgenomen in de NAH nieuwsbrief. 8
Organiseren van een jaarlijkse themabijeenkomst voor medewerkers van de deelnemende organisaties van het Circuit NAH Kennemerland.
Het instandhouden van een website
Het uitbrengen van een nieuwsbrief voor het Circuit NAH Kennemerland.
Het borgen van het voortbestaan NAH Café
Het nader in kaart brengen van (keten)ontwikkelingen op het gebied van NAH en deelnemen aan projecten.
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
Ontwikkelingen in beide netwerken worden onderling uitgewisseld in de verschillende overleggen. De themabijeenkomst over NAH en Mantelzorgers/Vrijwilligers vond plaats op 9 september 2014. Hierbij waren 23 deelnemers, gemiddelde waardering 8,1. Een verslag van de bijeenkomst is in de nieuwsbrief en op de website geplaatst en als bijlage bij dit jaarverslag gevoegd. Informatie over NAH en het regionale zorgaanbod wordt verstrekt via de website www.nahkennemerland.nl. De website is aangesloten bij de website van de gezamenlijke NAH-coördinatiepunten www.hersenletselteams.nl. In 2014 zijn twee gezamenlijke NAH nieuwsbrieven uitgekomen van de regio’s Amsterdam, NoordHolland Noord en Kennemerland. Op dit moment zijn in de regio Kennemerland 176 mensen geabonneerd op de nieuwsbrief. De nieuwsbrieven zijn ook te vinden op de website www.nahkennemerland.nl. Het NAH Café Heemstede en Haarlem e.o. werd vanaf 2012 georganiseerd door de netwerkpartners MEE Noordwest-Holland en Nieuw Unicum in samenwerking met een aantal cliënten. In 2014 zijn 9 Cafés georganiseerd. De NAH-coördinator zorgde voor verspreiding van de flyers van de bijeenkomsten binnen het netwerk. Helaas hebben de organisatoren van het NAH Café eind 2014 moeten besluiten om te stoppen met de bijeenkomsten wegens gebrek aan belangstelling. Er blijft wel een Faceboekgroep actief om bij voldoende deelnemers gezamenlijke activiteiten te organiseren. Er zijn verschillende (keten)initiatieven gaande: Het opzetten van een NAH cliëntvolgsysteem in Noord-Holland noord door MEE. Het project APK voor CVA naar zorgbehoeften van mensen met een CVA in de chronische fase in de regio Zuid-Kennemerland (is in 2014 afgerond). De CVA-keten Zuid-Kennemerland onderzoekt of de nazorg aan CVA-cliënten verbeterd kan worden, met inachtneming van de relevante ontwikkelingen in de zorg, zoals de transities WMO en langdurige zorg. Daarbij zal waar mogelijk verbinding worden gezocht met 9
Landelijk en provinciaal overleg
de regionale ontwikkelingen in de nazorg voor NAH-cliënten. De NAH surveillance vanuit het Rode Kruis ziekenhuis in Midden-Kennemerland De ontwikkeling van het zorgaanbod Hersenz, waarin netwerkpartner Heliomare participeert. Het landelijke project van de samenwerkende hersenletselverenigingen tot de oprichting van hersenletselcentra verspreid over het land (voucherproject) en het PoP-project van Hersenletsel.nl De totstandkoming van de Zorgstandaard Traumatisch Hersenletsel. Het Circuit NAH had zich aangemeld als pilotregio voor het landelijke implementatieproject dat vanaf 1-1-2015 van start gaat, maar is helaas niet uitgekozen. De coördinator blijft wel aangesloten via de landelijke werkconferenties over implementatie van de Zorgstandaard. De coördinator heeft in 2014 de landelijke en regionale ontwikkelingen en projecten gevolgd en informatie hierover binnen het netwerk verspreid. De coördinator neemt deel aan het LCO, landelijk overleg van NAH-coördinatoren. Hierin vindt afstemming en informatie-uitwisseling plaats en worden ontwikkelingen en onderzoeken besproken. In 2013 zijn er 4 vergaderingen geweest, waarvan 1 gezamenlijk met het LOHL. Met de Coördinatiepunten Amsterdam en Noord Holland noord is diverse malen overleg geweest over zaken die gezamenlijk kunnen worden aangepakt en georganiseerd.
De doelstellingen over 2014 zijn behaald.
3.2 Landelijke verdeling subsidiegelden hersenletselteams In de landelijke verdeling van de subsidie voor de hersenletselteams, die gezamenlijk wordt aangevraagd via het LOHL, werd aan het Coördinatiepunt Kennemerland in 2014 het subsidiebedrag van € 21.757,-- (excl. OVA) toegekend.
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
10
Bijlage 1:
Verslag Themabijeenkomst NAH en Mantelzorgers/Vrijwilligers Op 9 september jl. organiseerde het NAH-netwerk Kennemerland een themabijeenkomst voor professionals over NAH en Mantelzorgers/Vrijwilligers. Gastspreker was Ellen Witteveen, docent bij de Hogeschool Utrecht en projectleider van de leerlijn “Samenspel formele en informele zorg”. In het licht van de recente wetswijzigingen en actuele onderzoeksresultaten vertelde Ellen Witteveen over het belang van de samenwerking en communicatie tussen cliënten met NAH, hun mantelzorgers en de betrokken professionals. Het sociale netwerk levert bij mensen met niet-aangeboren hersenletsel een belangrijke bijdrage aan het herstel en de deelname aan de maatschappij. Daarnaast ontlast het de mantelzorger. Die mantelzorger heeft een centrale rol bij het instandhouden en benutten van het sociaal netwerk. Professionals kunnen de mantelzorger daarbij ondersteunen. Voorbeelden daarvan zijn het verhelderen van de vraag van mantelzorgers, het bieden van handvatten voor het in kaart brengen en mobiliseren van het netwerk (eco/genogram, eigen kracht conferentie), toepassen van signaleringslijsten mantelzorgbelasting en draagkrachtmeting, coaching door het geven van feedback en het aanreiken van praktische oplossingen en goede voorbeelden. De centrale mantelzorger ervaart vaak enige schroom om mensen te vragen voor het netwerk. Professionals kunnen dit signaleren en helpen deze schroom te overwinnen. Daarnaast kunnen zij mantelzorgers en vrijwilligers erop wijzen dat deelnemers aan een netwerk daar zelf ook plezier aan kunnen beleven: het delen van een gezamenlijke interesse, voldoening, nieuwe contacten en ervaringen. Tijdens de bijeenkomst werd dit zeer duidelijk geïllustreerd door de bijdragen van Ger Monden, de partner van Ellen, en respijtzorger Jessie Ehlhart. Ger vertelde dat hij een aantal jaren geleden ernstig hersenletsel opliep bij een fietsongeluk en wat dit voor hem en de mensen om hem heen betekent. Jessie vertelde hoe zij als vrijwilliger betrokken is geraakt bij het netwerk van Ger en Ellen. Samen met Ger deed zij verslag van hun gezamenlijke uitstapjes, waar zij beiden veel plezier aan beleven. Belangrijke voorwaarde daarbij is een goede voorbereiding door Ellen, zodat Ger weet wat er gaat gebeuren. Een boek met foto’s van de ondernomen activiteiten biedt Ger een mogelijkheid om zijn belevenissen terug te kijken. Om mantelzorgers en vrijwilligers betrokken te houden bij het netwerk is het goed om af en toe bij elkaar te komen om gezamenlijk ervaringen uit te wisselen en te evalueren. Professionals kunnen de centrale mantelzorger helpen bij het organiseren van zo’n netwerkbijeenkomst. Al met al was het een interessante en leerzame middag, waarbij Ellen, Ger en Jessie vanuit hun eigen invalshoeken lieten zien wat het leven met NAH voor hun betekent en dat dit ook zinvol en gezellig kan zijn. De 23 aanwezige professionals hebben hierdoor niet alleen meer inzicht gekregen in de positie van cliënten,
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
11
mantelzorgers en vrijwilligers en hun mogelijkheden om de netwerken te ondersteunen, maar zijn ook geïnspireerd om hier actief mee aan de slag te gaan. Dit werd onderstreept door een deelnemer, die op het formulier aangaf: “Ik krijg echt zin om het netwerk van mensen met NAH actief te gaan betrekken”. Ellen Witteveen is docent bij de Faculteit Maatschappij & Recht van de Hogeschool Utrecht en werkt als projectleider en onderzoeker bij het lectoraat Participatie, Zorg en Ondersteuning en de WMO-werkplaats. Vanaf 2012 is zij projectleider van de leerlijn “Samenspel formele en informele zorg”, dat zich met name richt op mensen met cognitieve beperkingen (waaronder NAH). Daarvoor was Ellen projectleider van het project “Goeie snap van elkaar”, over de communicatie tussen professionals en mensen met NAH en hun mantelzorger, en van een vervolgproject waarbij mantelzorg en netwerkondersteuning rond mensen met NAH centraal stonden. Ellen Witteveen is mantelzorger voor haar partner met NAH en gebruikt haar eigen ervaringen om diverse projecten op te zetten ten behoeve van kennisontwikkeling. Meer informatie: - www.hersenletselenmantelzorg.nl - www.onderzoek.hu.nl/Projecten/Samenspel-Formele-en-Informele-Zorg - Communicatie bij hersenletsel. Begrijpen we elkaar? Ellen Witteveen, Leo Admiraal, Henriette Visser & Jean-Pierre Wilken. Houten, Bohn Stafleu van Loghum, 304 pp, ISBN 978-90-313-8215-6 - Een sterk netwerk voor een goed leven met hersenletsel. Jolanda Keesom en Ellen Witteveen, Kenniscentrum Sociale Innovatie Hogeschool Utrecht, ISBN 978-90-8928-055-8
Jaarverslag 2014, Coördinatiepunt NAH Kennemerland
12