JAARVERSLAG 2013
VERENIGING VRIENDEN VAN DE HEEMTUIN MALDEN
INHOUD
Van de voorzitter
1
Van de secretaris
2
Financieel verslag 2012
4
Biologische adviseur
6
Beheergroep
7
Educatie
12
Kruidentuin
13
Moestuin
14
Zomeravondgroep
15
Communicatiegroep
16
Activiteitencommissie
17
Coördinator Heemhuis
18
Activiteiten 2013
20
Gegevens bestuur, coördinator Heemhuis en adviseurs
21
VERENIGING VRIENDEN VAN DE HEEMTUIN MALDEN Bezoekadres Postadres Telefoon Bank Website: E mail: Heemrank Bank
Bosweg 8a Malden Postbus 30 6580 AA Malden 024 3586638 Rabobank Malden Rekeningnummer 13.16.38.211 www.heemtuinmalden.nl
[email protected] [email protected] IBAN: NL41 RABO 0131638211
VAN DE VOORZITTER Beste lezer, lezeres, Ook in 2013 was het verstevigen van onze basis, een verbreding van het draagvlak voor de doelstellingen van de vereniging, een interessante activiteit. Soms moet daarvoor lang en veel werk verricht worden, soms is het een tref. Je bent op het juiste moment, op de juiste plek met de juiste personen. Gelukkig voor de Heemtuin was er in 2013 enkele keren sprake van een tref. Bestuursleden bezochten de overdracht van het beheer van Heumensoord naar Natuurmonumenten. Natuurmonumenten bleek voor hun boswachter, op korte termijn, op zoek naar een kantoorruimte. Een nadere kennismaking op het heemhuis was snel geregeld en een gebruikersovereenkomst zorgde voor een passende bezetting en functioneel gebruik van het heemhuis. Na een periode met voorbereidende besprekingen startte stichting Inn de Natuur in de tweede helft van dit jaar met activiteiten, voor licht dementerende, op vrijdagen. De proef werd na een gezamenlijke evaluatie als waardevol en gunstig voor beide partijen beoordeeld. Ook met deze stichting werd een gebruikersovereenkomst opgesteld en ondertekend. Overleg met vereniging Bos en Kuil leidde in 2013 tot de publicatie van een samenwerkingsovereenkomst. Het gezamenlijk organiseren van activiteiten op het terrein van natuurbeheer en educatie is daarin een belangrijk element. Het bestuur verleende Piet Wagenaar voor zijn inzet, bij gelegenheid van zijn 80e verjaardag, het erelidmaatschap van de vereniging. Het Jaar van de Bij (2012) en de toestand van de bijenstal vormden voor het bestuur de aanleiding om bij het coöperatiefonds van de Rabobank een aanvraag in te dienen. De schets van de gerenoveerde bijenstal werd positief ontvangen en beloond. In december was er de uitnodiging van het fonds om als een van de winnaars naar de prijsuitreiking in Nederasselt te komen.
1
Kortom een jaar vol van bestuurlijke ontwikkelingen die voor onze vereniging een gunstig klimaat geschapen heeft om op door te bouwen. Ik wens u veel leesplezier in dit jaarverslag en hoop u in de tuin te ontmoeten. Paul Noort
VAN DE SECRETARIS Al weer een jaar voorbij. Wat is het omgevlogen. Op alle fronten is de heemtuin in beweging en bruist het van “oude” activiteiten en nieuwe initiatieven. U kunt het lezen in het stuk van de voorzitter en in de hierna volgende verslagen van de werkgroepen. Als bestuur hebben we in 2013 11 keer plenair vergaderd en daarnaast diverse keren met enkele bestuursleden. We hebben overlegd met de initiatiefnemers van “Inn de Natuur” en met Klaas-Jan Mulder van Natuurmonumenten. In de loop van het jaar hebben een of meer bestuursleden deelgenomen aan vergaderingen met de vereniging Bos en Kuil en is de intentieverklaring tot samenwerking met Bos en Kuil door beide verenigingen goedgekeurd. Daarnaast is er 2 keer vergaderd op het gemeentehuis in het kader van Natuur en Milieueducatie (NME) en is met name door Suzanne Hägele nauwer samengewerkt met het MEC (Milieu-Educatie Centrum). In het kader van onze educatietaak mag niet onvermeld blijven dat we jaarlijks een vast overleg hebben gerealiseerd met de directeuren van de basisscholen in de gemeente, telkens in september. De algemene vergadering op 28 maart 2013 in Maldensteijn werd goed bezocht. Tineke Wouters nam afscheid van het bestuur en Suzanne Hägele trad aan. De wijzigingen in het huishoudelijke reglement werden - met een kleine aanpassing - goedgekeurd. Na de pauze hield Henk Strijbosch een uiterst boeiende voordracht over reptielen en amfibieën, toegesneden op onze omgeving.
2
Hoogtepunten in het afgelopen jaar waren onder meer de nieuwjaarsbijeenkomst op 5 januari (zo gezellig en goed bezocht dat we besloten hebben daar een traditie van te maken), de startochtend op 13 april, het midzomerheemtuinfeest op 22 juni en de grote klusdag op 14 september. Ook de excursies en andere georganiseerde activiteiten en lezingen waren succesvol. Eind november hebben we als bestuur bij elkaar gezeten in het Zwaantje te Mook voor een zogenoemde “heidag”. Het was heel nuttig om eens rustig te kunnen praten over waar we als bestuur mee bezig zijn en een koers te kunnen ontwikkelen voor de komende jaren. Met betrekking tot het ledenaantal kan ik melden dat we op dit moment 153 leden hebben, waarvan 89 leden/donateurs en 74 werkende leden. Van de donateurs is een aantal ook werkend lid. Van de meewerkende leden zijn sommigen in meerdere werkgroepen actief. De indeling van de werkgroepen die in de vereniging actief zijn, is als volgt (alfabetisch): activiteiten, beheer, bijen, communicatie, educatie, heemhuiscoördinatie, kruiden, moestuin en zomeravond. De grootste werkgroepen zijn beheer en educatie, die respectievelijk 28 en 25 leden hebben.
Hetty Koemans, secretaris
3
VERLIES- & WINSTREKENING 2013 Reknr 4300 4400 4500 4600 4900 4800 4300 8001 8004/6 8005 8010 8090
Omschrijving Huisvestingskosten Kosten centrale organisatie Bureau-/adm.kosten Kosten activiteiten Afschrijvingen Onvoorziene uitgaven Huisvestingskosten TOTAAL Subsidie Gemeente Heumen Rente Spaarrekeningen Donaties Opbrengsten activiteiten Overige opbrengsten TOTAAL RESULTAAT
Saldo € 3.576,00 € 1.215,00 € 1.790,00 € 918,00 € 3.897,00 € 296,00 € 3.576,00 € 11.692,00 € 8.500,00 € 828,00 € 2.048,00 € 330,00 € 3.131,00 € 14.837,00 € 3.145,00
Begroot 2013 Begroot 2014 € 2.778,00 € 2.800,00 € 1.100,00 € 1.125,00 € 2.335,00 € 2.250,00 € 1.369,00 € 1.200,00 € 4.900,00 € 4.500,00 € 745,00 € 500,00 € 2.778,00 € 2.800,00 € 13.227,00 € 12.375,00 € 8.500,00 € 7.500,00 € 1.100,00 € 900,00 € 2.200,00 € 2.100,00 € 300,00 € 300,00 € 1.400,00 € 1.575,00 € 13.500,00 € 12.375,00 € 273,00 € 0,00
BALANS Reknr Omschrijving DEBET Gebouwen 210 € 28.694,00 Inventaris 5 jaar 230 € 2.404,00 211/231 Afschrijving Gebouwen/Inventaris! Eigen Vermogen 500 600 Bestemmingsreserve Voorziening 700 1000 Kas € 30,00 1100 Rabobank € 339,00 Spaarrekening Rabo 1110 € 4.500,00 1112 SNSBank Spaar € 45.000,00 Te verrekenen Subsidies 1200 1301 Donaties 2013 TOTAAL € 80.967,00
CREDIT
€ 3.897,00 € 28.866,00 € 42.869,00 € 720,00
€ 4.570,00 € 45,00 € 80.967,00
TOELICHTING EXPLOITATIE 2013 Het afgelopen jaar is ruim binnen de marges gebleven, hetgeen heeft geresulteerd in een exploitatie over 2013 die positief is afgesloten.
4
Subsidies gemeentes l l
De subsidie 2013 van de Gemeente Heumen is op 06 maart 2013 vastgesteld en 21 maart 2013 uitbetaald. De afrekening subsidie boekjaar 2012 van de Gemeente Nijmegen heeft plaatsgevonden op 27 november 2013. De betaling ervan vindt plaats op 29 maart 2014.
Exploitatieresultaat l
Het resultaat is te verklaren uit het feit dat er minder is uitgegeven dan begroot en eveneens meer is ontvangen, met name door overeenkomsten met Vereniging Natuurmonumenten (slechts tijdelijk) en Stichting Inn de Natuur.
Balans l
Post 600. Bestemmingsreserve is opgebouwd voor diverse jaren tot 2016, voor vervanging en of vernieuwing van diverse zaken. Dit jaar zal hier een aanzienlijk deel gebruikt gaan worden voor het sedumdak, het vernieuwen van de bijenstal en het opknappen van de toiletgroep.
Begroting 2014 l
Deze is gewijzigd t.o.v. eerdere berekeningen. Dit heeft te maken met het feit dat wij willen meedenken met de gemeente en proberen onze exploitatiesubsidie gaande weg te verlagen.
Peter G.F.J. Heijnen, Penningmeester
5
VERSLAG VAN DE BIOLOGISCH ADVISEUR Het jaar 2013 kwam laat op gang. Het lange koude voorjaar zorgde voor een trage start van het groeiseizoen. Dat maakte wel dat we iets meer tijd hadden om rustig in te zaaien op de zomerakker. Op de akker is dit jaar, net als vorig jaar, de boekweit vrijwel volledig opgegeten door de reeën. Jammer van zo’n mooi gewas, maar leuk dat we daarmee zulke bezoekers in de tuin krijgen. De zomer was droog. Dat zorgde voor een korte bloeiperiode met relatief weinig bloemen op het grasland. Ook de gewassen op de akker zijn dan snel uitgebloeid, wat nadelig is voor de bijen. Er is nog steeds één helft van het nieuwe ven minder goed ontwikkeld. Toch lijkt er een voorzichtige kentering. Hopelijk wordt het in 2014 net zo helder als de andere helft, zonder dat we hierin hoeven in te grijpen. Op verschillende meidoorns en oude appelbomen hebben we zaden van de maretak geplakt. Ik ben benieuwd of er daar één of meerdere zaden tot kieming zijn gekomen. Komend jaar zullen we het zien. De vlechtheggen hebben zich afgelopen jaar goed ontwikkeld. Rond de moestuin is plantmateriaal neergezet wat in de toekomst als heg gelegd zal gaan worden. Op een stukje oude houtwal in het bos zijn voorbereidingen getroffen om ook hier in de toekomst een vlechtheg aan te gaan leggen. Al met al een waardevolle aanvulling op de landschapselementen in onze tuin. Verder lagen de kruidentuin en de moestuin er dit jaar weer mooi en goed verzorgd bij. De kruidentuin wordt uitgebreid met een wat wildere hoek richting de Zoom. In 2014 zal dit verder vorm gaan krijgen. Overal in de tuin is weer veel werk verzet, maar het mooie van het werk in de heemtuin is dat het nooit af is. Ook de komende jaren kunnen we volop aan het werk blijven om te zorgen dat de mooie plekjes in de tuin mooi blijven en dat andere plekjes door gericht beheer steeds aantrekkelijker worden. Ik hoop dat we dit, net als in 2013, met alle enthousiaste vrijwilligers, verder vorm kunnen geven. Gerrit-Jan van Prooijen
6
BEHEERGROEP De Beheergroep heeft elke tweede en vierde zaterdag van de maand in de Heemtuin gewerkt met uitzondering van de laatste zaterdag in januari (te glad door de sneeuw). De Beheergroep bestaat uit 28 vrijwilligers, waarvan er gemiddeld 12 aan het werk zijn op de werkochtenden. We werken van 9 tot 12 uur met halverwege een koffie-/theepauze. Het aantal vrijwilligers is in 2013 gelijk gebleven met 2 aan- en 2 afmeldingen (zie hiernaast de ontwikkeling in de afgelopen jaren). Gerrit-Jan van Prooijen, biologisch adviseur van de Heemtuin, heeft bijna alle werkochtenden meegewerkt en ons met raad en daad bijgestaan. Daarnaast zijn twee leden van de Beheergroep zich aan het ontwikkelen tot vlechtheg- en snoeideskundigen, waardoor er steeds meer kennis binnen de Beheergroep komt. De verdubbeling van het aantal werkochtenden halverwege 2012 heeft niet geleid tot een teruggang in de opkomst. Anders dan een paar jaar geleden lopen we qua werk en klussen minder achter de feiten aan en zijn we in 2013 in staat geweest grotere projecten op te pakken, zoals de restauratie van de eikenhakhoutwal aan de zuidwestgrens van de Heemtuin en het voorbereiden van een plan voor NLdoet. Dat motiveert en inspireert. Er wordt hard gewerkt in een prettige en open sfeer, waarbij er altijd ruimte is voor nieuwkomers. Nieuw is dat we dit jaar zijn begonnen om voor de grotere klussen en projecten subgroepen (klus-teams) van de Beheergroep te formeren die zorgdragen voor de voorbereiding en organisatie van het werk, de aankoop van materialen, die de uitvoering coördineren (restauratie eikenhakhoutwal Puttershoek) en de klus voor NLdoet. Hieronder een overzicht van het verrichte werk in het verslagjaar.
In en rond het Heemhuis In het voorjaar is de herinrichting van alle materialen en gereedschappen in het Heemhuis afgerond met als resultaat een opgeruimde zolder en een efficiënt ingedeeld werkhok beneden. In het najaar hebben we een aantal bomen achter het heemhuis omgelegd om wat meer licht te krijgen op het in 2014 aan te leggen groendak met sedumplanten. 7
In het voorjaar zijn de houtsnippers over de open plaats naast het Heemhuis uitgestrooid en zijn de zittingen van de picknicktafel gerepareerd. In augustus zijn de fruitbomen in de buurt van het Heemhuis vrijgezet, waarbij we een echte wilde (dus geen verwilderde) appel ontdekten (de vruchten hiervan worden niet groter worden dan een rozebottel én ze zijn zeldzaam).
Paddenpoel en ven Het hele jaar door hebben we afval en op het ijs, c.q. in het water gegooide stammen, takken enz. opgeruimd. In de zomer hebben we zowel het ven als de paddenpoel regelmatig met water bijgevuld. Rond het ven is gemaaid en hebben we boomopslag en bramen tussen de gagel verwijderd. In de noordelijke paddenpoel hebben we lisdodden gedund. Bos De eerste helft van het jaar hebben we veel opgeruimd in het bos en stammen op stapels gelegd, o.a. om schuilplaatsen voor kleine dieren te maken. Na de broedtijd hebben we grote Amerikaanse eiken gesnoeid en flink gedund in het bosje aan de zuidwestelijke grens van de Heemtuin (‘bij Herm’). In het najaar hebben we voornamelijk in de buurt van de wal bij de zuidgrens gewerkt (zie onder Wallen en greppels).
8
Wallen en greppels Eind maart zijn we in overleg gegaan met de bewoners van Puttershoek 10 en 12 die in toenemende mate last hadden van overhangende takken/ bomen vanuit de Heemtuin. Dit heeft uiteindelijke geleid tot het plan om het traditionele houthakbeheer van de wal weer op te gaan pakken. Met dat doel voor ogen en met advies van Jef Gielen, hebben we een plan gemaakt om de eikenhakhoutwal terug te brengen naar zijn oorspronkelijke staat (met knoteiken en eiken die om de 10 jaar tot aan de grond toe worden afgezet en een vlechtheg als afgrenzing). Na goedkeuring van het bestuur zijn we in de zomer met voorbereidende werkzaamheden gestart, zoals het afvoeren van allerlei snoei- en tuinafval op en rond de wal en het verwijderen van verkeerd gesnoeide bomen en struiken. Eind augustus zijn we, met hulp van de bewoners van de beide aangrenzende percelen, gestart met het uitgraven van de greppel langs de wal en het omleggen en afzetten van hoge eiken op de wal. Sindsdien hebben we bijna elke werkochtend met een deel van de Beheergroep aan de restauratie van de wal gewerkt. Verder zijn in januari de greppels schoongemaakt. Op de wal langs de Bosweg hebben we struiken en haagplanten (afkomstig van Groen & Doen) aangeplant. Kruidentuin Aan het begin van het jaar hebben we in de buurt van de kruidentuin langs de grenzen van de Heemtuin flink gedund. Ook zijn de leibomen in de kruidentuin gesnoeid en zijn er haagplanten in de heg gepoot. Verder hebben we de bank in de kruidentuin geplaatst, de fietsparkeerbalk weer terug geplaatst en er is flink gesnoeid en gedund langs de randen. Ook hebben we achteraan op het veldje achter de kruidentuin herhaaldelijk zevenblad verwijderd. Tegenover de kruidentuin hebben we een aantal overwoekerde fruitbomen vrijgezet en gesnoeid. Akker en moestuin De beukenheg en de vlechtheg bij de fietsenstalling/moestuin zijn in januari en juli gesnoeid. Ook hebben we gemaaid en onkruid verwijderd op de fietsenstalling. Begin 2013 is compost in de moestuin verspreid en hebben we houtsnippers over het middenpad gestrooid. Ter bescherming van de gewassen in de moestuin, is er gaas om de moestuin geplaatst dat we daarna nog enkele keren hebben moeten repareren. Aan de westrand zijn haagplanten en –struiken gepoot (begin van vlechtheg). Verder is er een nieuw toegangshek gemaakt en geplaatst. 9
Ook op de wal aan de oostgrens hebben we nieuwe struiken en haagplanten gepoot. Al deze haagplanten/struiken zijn gratis ter beschikking gesteld door de Groen en Doen, een programma van het Ministerie van Economische Zaken ter stimulering ontwikkeling van het vrijwilligerswerk op het gebied van natuur- en landschapsbeheer en ‘groen in de stad’. Meer informatie is te vinden op de website http://www.groenendoen.nu/over-groen-en-doen/. In april/mei is de zomerakker ingezaaid. We hebben geschoffeld en geharkt om te voorkomen dat het nieuwe zaaisel door onkruid overwoekerd werd. Af te toe hebben we onkruid gewied (vooral wikkes in de roggeakker). Vanaf augustus zijn we gaan oogsten: rogge, zwarte haver, phacelia, paardenbonen, vlas, boekweit, huttentut en incarnaatklaver. De rogge hebben we op traditionele wijze geoogst: eerst afmaaien en dan met de dorsvlegel het graan eruit slaan.
Na het verspreiden van compost op de akkers, is op de winterakker winterrogge gezaaid en hebben we geëgd. Ook delen van de zomerakker zijn ingezaaid om groen de winter door te kunnen. Eind oktober zijn de laatste oogstresten van de akker gehaald en is zaaizaad geschoond. In november zijn we begonnen om elke werkochtend even met z’n allen een half uur kweek uit de akker te rieken.
Heide en schraal grasland Op de hei hebben we enkele vliegdennen vrijgezet en alle opslag eronder weggehaald. Grove delen zijn gebruikt voor versterking van een houtwal en los strooisel is over de zomerakker verspreid. Eind augustus zijn delen van het grasland gemaaid. Om het grasland schraal te houden, hebben we alle maaisel bij elkaar geharkt en afgevoerd. 10
Paden en ingangen In april zijn bij de ingangen aan De Zoom en de Bosweg de hekken anders geplaatst, zodat ze gemakkelijker te openen zijn en minder hard dichtvallen. In de zomer hebben we niet alleen de brandnetels langs het fietspad gemaaid en weggestoken, maar ook de oprukkende begroeiing aan de randen weggestoken en geschraapt, waardoor het fietspad zijn oorspronkelijke breedte weer terug heeft. Ook het zgn. kabouterpad achter het Heemhuis dat bij de educatie intensief wordt gebruikt, hebben we vrijgehouden van brandnetels. Bij de ingang van de Heemtuin aan de zuidkant hebben we de trap gerepareerd. Ook is er af en toe een boom die over een pad lag, verwijderd en zijn afgewaaide takken opgeruimd. Nestkasten Aan het begin van het jaar hebben we nog enkele nestkasten gerepareerd, gebeitst en geteerd en vervolgens opgehangen, waaronder een uilenkast. Eind oktober en begin november zijn alle nestkasten schoongemaakt en is genoteerd welke gebruikt waren. Voorbereiden klus voor NLdoet In het najaar hebben enkele vrijwilligers van de Beheergroep een plan uitgewerkt voor een klus die we hebben ingediend bij NLdoet, de grootste vrijwilligersactie van Nederland, georganiseerd door het Oranje Fonds (zie www.nldoet.nl ). Plan is om op die dag (22 maart 2014) de renovatie van de houten palissades en de trappen ter hand te nemen en het ijzeren hek langs de Randwijksingel te verwijderen. Scholing Chris Hägele en Pravir van Kampen hebben begin november de cursus heggenvlechten en het beheren van heggen (Groen en Doen, bekostigd uit subsidie van het Ministerie van EZ) afgerond. Aansluitend is Chris gestart met de cursus aanleg en beheer van heggen en houtwallen, gefinancierd met een voucher van Groen en Doen. Ants Creemers
11
EDUCATIE
Ook dit jaar is er van alles gebeurd bij de educatiegroep en zijn er nieuwe ontwikkelingen. Het voorjaarsseizoen is niet echt goed verlopen. Van de 27 aangevraagde lessen zijn er maar 16 doorgegaan. De oorzaken van het niet doorgaan van de les zijn divers: te laat het rooster gekregen, verkeerd gepland door de scholen, de les vergeten en 1x regende het. In het jaarlijks overleg met de scholen is dit besproken, en we hebben besloten het inroosteren op een andere manier te doen. Vanaf 2014 kunnen scholen zich zelf via de computer inschrijven voor lessen. Ze kunnen dan zelf de dag bepalen waarop ze naar de Heemtuin komen. Tevens krijgen ze vanuit het planningssysteem van het MEC een herinnering gestuurd met digitale voorbereiding en verwerking voor op het digibord. Tijdens het herfstseizoen is het inroosteren nog op de oude manier gegaan, maar hebben de scholen al wel een digitale herinnering gekregen. Met als goed resultaat dat geen enkele les afgemeld of vergeten is. Een resultaat waar we erg blij mee zijn. Uit de evaluatie van de leerkrachten blijkt dat ze ook blij zijn met het systeem en er ook gebruik van maken. Om het nieuwe systeem te laten werken, moeten alle voorbereidingen en verwerkingen van de lessen gedigitaliseerd worden. Een aantal gidsen hebben daar de afgelopen tijd heel veel energie in gestoken. Vrijwel alle lessen zijn nu digitaal beschikbaar. Ook wordt er al hard gewerkt aan de gidsencursus, die in het voorjaar van 2014 gaat draaien. We hopen hiermee nieuwe gidsen aan te trekken en ons gidsenbestand te kunnen uitbreiden. Kortom een jaar waarin hard gewerkt is om de educatie de komende tijd weer nieuw elan te geven!
Annemiek Vissers
12
KRUIDENTUIN Na een lange winter is onze groep van zeven leden in april weer begonnen. Het zag er wat rommelig uit door het late voorjaar. We hebben er dan ook hard aan gewerkt om de vakken zo snel mogelijk weer op orde te krijgen. Vervolgens hebben we een nieuwe plattegrond van de kruidentuin opgehangen. De kruiden hadden dit jaar veel last van de droogte en de reeën hielpen ook niet mee. Ze vonden onze kruiden erg lekker, evenals de rupsen, die veelvuldig gefotografeerd werden. In het achterste deel van de kruidentuin hadden we veel last van zevenblad. Dankzij de beheergroep is dit nu onder controle. Er zijn al de nodige stekken en zaden geplant, nu maar hopen dat ze aanslaan. Op de valreep is er eind december ook nog het een en ander gesnoeid rond de composthoop en de elektriciteitskast. Bijna iedere donderdag hebben we van negen tot twaalf in de kruidentuin gewerkt, voornamelijk van april tot en met oktober. De tuin werd ook gebruikt voor educatiedoeleinden. Als uitje zijn we naar het Openluchtmuseum in Arnhem geweest, waar we een uitgebreide rondleiding door de tuinen hebben gekregen. We bouwen nu net als de natuur een rustperiode in en laten de bodem met rust, zodat er onder de grond nieuw leven kan ontwikkelen om in al haar hevigheid het nieuwe voorjaar te begroeten. De Kruidengroep
13
MOESTUIN Na het ingraven van gaas in april, om de konijnen buiten de tuin te houden en het maken van een mooi nieuw toegangshek door de beheergroep, hadden we begin mei eindelijk tijd om in te zaaien. Maar het weer zat niet mee en een paar gewassen moesten opnieuw. Gelukkig sloegen de koolplantjes meteen aan. Die deden het geweldig deze zomer. De staakbonen kwamen een week later dan gedacht eindelijk met hun kopjes boven de grond uit. De pompoenen begonnen met een sneltreinvaart te groeien toen het begin juni eindelijk mooi weer werd. Sinds mei hebben we ook een vaste bezoeker: het vliegend hert, zo hebben we de ree gedoopt. Die heeft de malse blaadjes ontdekt. Zelfs de zonnebloemen waren niet veilig. Met wat we nog over hadden van het gaas hebben we het hekwerk verhoogd, draden gespannen en kleurige stukken plastic opgehangen. Helaas bleef de ree komen en lekker knabbelen aan de prinsessenbonen en bietjes: een 4 sterrenmenu! De Oost-Indische kers en lathyrus langs de randen hebben het fantastisch gedaan. De zomer was erg droog maar met prachtig weer: veel sproeien dus. En voordat de exacte instelling van die grote sproeier was uitgevonden was ik drijf en drijf nat. Maar de planten hebben het gered. Toch ontstond er grote groeivertraging bij de gezaaide zaden van de herfstgroenten: de boerenkool bleef 10 cm en ook de andijvie bleef zo klein. De Chinese kool, paksoi en bindsla begonnen pas bij de regenperiode in september lekker te groeien, maar toen ze er mooi bijstonden zijn ze door de reeën opgegeten. Pastinaak, pompoenen en knolselderij hebben het goed gedaan. In de 2e helft van oktober hebben we geoogst en vervolgens compost en mest over de moestuin verspreid. We kregen hulp van een nieuwe moestuiner: Stef Tassenaar. Samen hebben we de handjes flink laten wapperen en genoten van het prachtige zonnige herfstweer. Aan de tafel buiten bij de koffie ontstonden gesprekken
14
over visie op de manier van tuinieren en mogelijke vernieuwingen: de relatie tussen moestuin en educatie, die nu nog zwak is. Dit zijn ideeën voor komend jaar. Ook gaan we op zoek naar planten die meer integratie met de heemtuin tot stand kunnen brengen. Maar nu is de tuin winterklaar en rusten wij uit tot 1 april. Mathilde Hofmans
DE ZOMERAVONDWERKGROEP De groep kwam in 2013 5 avonden naar de heemtuin, soms voltallig (5 mensen), soms in kleinere bezetting. We hadden steeds geluk met het weer en we hadden dit jaar beduidend minder last van kriebelbeestjes. We leverden een bescheiden bijdrage aan het beheer van de heemtuin. We hebben oprukkend gras afgestoken van de randen van het schelpenpad. Ook hebben we de zomerakker verscheidene keren gewied, al was door de kou in het voorjaar het gezaaide gewas aanvankelijk nauwelijks te onderscheiden van de spontane begroeiing. We hebben de greppel ontdaan van blad, takken, struiken en boompjes, maar vroegen ons wel af welk nut die greppel eigenlijk heeft. Altijd leuk is het oogsten van de bonen, phacelia en het vlas, we vonden precies genoeg emmers om alle zaden op te bergen. In de kruidentuin hebben we zevenblad verwijderd en op de roggeakker een stukje rogge gemaaid. De techniek van het op schoven zetten van de bundels beheersen we nog niet, de volgende dag lagen de schoven alweer plat. Dit is ons leerdoel voor 2014! Marion Gruijters
15
COMMUNICATIEGROEP De communicatiegroep heeft in 2013 een aantal verschillende projecten opgepakt en uitgevoerd. Door het afscheid van Lidy Kneppers bij de redactie van de Heemrank is, naast wervingsactiviteiten voor een vervanging, een enquête onder de lezers van de Heemrank gehouden om de formule eens grondig tegen het licht te houden aan de hand van de reacties. De frequentie is teruggebracht naar 4 keer per jaar in plaats van 5 keer. Ook gaan we proberen meer verschillende rubrieken vaker terug te laten komen zoals: van Facebook, uit de werkgroepen en wist-je-datjes. Met veel dank aan Lidy voor haar grote inzet in de afgelopen jaren. Suzanne Hägele heeft de uitdaging aangenomen en is gestart met het redactioneel invullen van de Heemrank gesteund door Marij de Vos. In de periodes tussen de uitgaven van de Heemrank werden regelmatig flitsen gestuurd met daarin de promotie voor de diverse activiteiten. Flitsen voor Sterrenkijken, Vogelexcursies, Paasspeurtocht, Startochtend, Vleermuisavond, Midzomerheemtuinfeest, Meditatieavonden, Grote klusdag, Paddenstoelenlezing en de lezing ‘Lezing Angst en Fascinatie’. Voor deze activiteiten heeft Marion Gruijters ook persberichten verzorgd voor de lokale media: Regiodiek, De Gelderlander, De Brug en de Zondagkrant. Loes van de Meij en Marja van Weert hebben ook in 2013 weer prachtige Heemtuin-artikelen gemaakt voor het glossy magazine Topic. In overleg met de uitgever hiervan gaan de artikelen in 2014 voortaan enkele weken na het verschijnen van de Topic op een speciale rubriek van de Heemtuinsite. Nieuw in 2013 was het lanceren van de Heemtuin Malden Facebookpagina. Een initiatief van Suzanne Hägele. De facebookpagina heeft op dit moment 85 mensen die deze pagina ‘volgen’. En ook de Heemtuin Malden ontkwam in 2013 niet aan alle nieuwe bepalingen betreffende het IBAN-project en het voldoen als vereniging aan de ANBI-status betreffende inkomsten uit donaties en sponsoring. Alle uitingen zoals site, briefpapier, facturen e.d. zijn hiervoor tijdig aangepast door Johan Derksen. Voor 2014 gaat de groep o.a. aan de slag met een nieuwe communicatieplan en het aanpassen van de site aan de techniek van de opkomende populaire tablets. Johan Derksen
16
ACTIVITEITENCOMMISSIE 2013 De doelstelling van de activiteitencommissie is om het hele jaar door activiteiten te organiseren in de heemtuin voor zowel leden als niet-leden en zo de bekendheid met en de betrokkenheid van mensen bij de heemtuin te vergroten. De activiteitencommissie bestaande uit Suzanne Hägele, Marij de Vos, Gemma Portman en Jack Stoop heeft hiertoe in 2013 een aantal activiteiten georganiseerd. Hiervan waren de bijscholingsavonden in het voor- en najaar alleen voor gidsen bedoelt, terwijl de andere activiteiten ook openstonden voor mensen van buiten de heemtuin. De meeste activiteiten werden erg goed bezocht. De meeste bezoekers waren donateurs en/of vrijwilligers van de heemtuin, maar telkens waren er ook veel mensen van buiten de vereniging aanwezig. Drie activiteiten waren (ook) voor kinderen en jongeren bedoelt, de avond over sterrenkijken, de paasspeurtocht en de paddenstoelenexcursie. Bij de eerste activiteit was de opkomst van jongeren nul, maar bij de andere twee activiteiten was deze redelijk. De reacties van deelnemers bij alle activiteiten waren uitermate positief. Sterrenkijken voor jongeren 8 maart 2013 Hierbij was slechts 1 (niet-jongere) deelneemster, twee andere (wel jongere) deelnemers konden het heemhuis niet vinden vanwege verkeerde aanwijzingen van de routeplanner. Vogelexcursies door Loes 23maart, 5 en 20 april Hier hebben in totaal 20 mensen aan meegedaan. Paasspeurtocht 1 april 2013 Op deze activiteit zijn meerdere jonge gezinnen en een aantal passanten afgekomen, naast een kleiner aantal heemtuiners. Exacte aantallen zijn niet bijgehouden. Lezing vleermuizen 29 mei 2013 Hierbij waren circa 20 bezoekers. Lezing Paddenstoelen 15 oktober 2013 Er waren bij deze lezing circa 30 mensen. Excursie paddenstoelen 16 oktober 2013 Hierbij waren circa 25 volwassenen en ongeveer 8 kinderen. Lezing natuurfilosofie 22 november 2013 Hierbij waren ongeveer 20 deelnemers. Jack Stoop
17
COÖRDINATOR HEEMHUIS Het tweede jaar als Heemhuis coördinator zit er al weer op. 2014 is een feit en op een aangename manier ingeluid met een borrel en de heerlijk hapjes van Ants Creemers. Met een beetje trots kan ik zeggen dat er, zover ik weet, nooit een tekort is geweest aan victualiën voor de innerlijke mens en/of aanverwante artikelen. Sleutelbeheer Halverwege het jaar heb ik de sleutellijst opgeschoond. Dit was nodig omdat er meerdere mutaties plaatsvonden en er een aantal sleutels bijgemaakt moest worden. Zo ook voor de mensen van het project 'Inn de Natuur'. Opvallend is dat er nauwelijks verloop is, wel aanwas. Dat is positief te noemen. Ook een onderdeel van dat sleutelbeheer is het slot van het Heemhuis. Dat weigerde dit seizoen meerdere malen dienst zodat toegang onmogelijk was. Een paar keer lukte het met wat prutsen het hangslot toch open te krijgen maar op een gegeven moment bood zelfs een betonschaar geen soelaas meer. Na wat rondbellen kon ik bij Boels een haakse slijper op accu huren. Ik voelde me best wel pienter door deze zet, maar dat was vóór dat ik erachter kwam dat het apparaat meer dan 40 kilo woog en niet te transporteren was. Uiteindelijk heb ik het probleem met veel geduld en naaimachineolie kunnen tackelen. Het gewraakte slot wordt uiteraard niet meer gebruikt. Schoonmaakrooster Ook tot mijn takenpakket behoort het samenstellen van een schoonmaakrooster. Niet een van mijn favoriete taken overigens, want het klinkt makkelijker dan het is. Het is veel regel-, bel- en schuifwerk, vooral als mensen veel weg zijn. Bovendien staat niemand te springen om te poetsen; tenminste, zo ervoer ik dat vorig jaar. Maar dit jaar ging het fantastisch! De medewerking was enorm en het rooster is dan ook tot november 2014 ingevuld! Daar wil ik de dames én heer toch wel even hartelijk voor danken. Contact met derden Het contact met de gemeente is erg prettig en effectief. Vaak is er slechts één mailtje nodig om zaken te regelen. Is er iets blijven liggen, dan wordt dit snel opgepakt en afgehandeld. De lijnen zijn kort en we weten elkaar goed te vinden. Dit geld ook voor andere diensten. Zo heb ik, naar aanleiding van het meerdere
18
malen stoken van vuur door jongeren in de Heemtuin, contact opgenomen met de wijkagent, milieupolitie en Klaas-Jan van Natuurmonumenten om te bespreken welk beleid er gevoerd kan worden omtrent dit probleem. Ondanks het feit dat alle gegadigden te maken hebben met veel te grote beheergebieden, was men erg bereid om over dit probleem te komen praten en mee te denken. Een keer heb ik écht contact met de politie op moeten nemen, maar dat was op de laatste dag van de vierdaagse, dus die was al overbelast. Er is wel een aantekening van gemaakt. Gelukkig is het niet uit de hand gelopen, maar het blijft wel een punt van zorg en aandacht, ook in 2014. Werkzaamheden om het Heemhuis heen Om te voorkomen dat onze putten beschadigd worden door de tractor/ ploeg van onze loonwerker van de firma Pouwels, heb ik de putten flink schoongemaakt zodat deze weer vrij kwamen te liggen. Ook de signaleringspostjes die helemaal overwoekerd waren heb ik vrijgemaakt en wit gekalkt zodat deze weer zichtbaar werden. Firma Pouwels ploegt altijd trouw onze akkers. Niet onder mijn taken vallend maar wel leuk om te noemen vind ik de 'kruisbestuiving' tussen de Heemtuin en kinderboerderij 't Boerke. De zaden uit de oogst van de Heemtuin zijn gepeld door de cliënten van de dagbesteding van de kinderboerderij (mensen met een verstandelijke beperking). Zij vonden het ook erg leuk om te doen. Dit soort dingen mogen wat mij betreft in de toekomst nog veel vaker voorkomen. Tot slot wil ik de echtparen Verhave en Matser (van de Zoom) hartelijk danken voor het beheren van de algemene sleutel. Dankzij hen is toegang tot het Heemhuis altijd mogelijk! Marij de Vos
19
WERKGROEPEN ACTIVITEITEN 2014 Educatiegroep:
Beheergroep: Kruidengroep: Moestuingroep: Zomeravond-, Bijenen Communicatiegroep: Bestuursvergadering Algemene Vergadering:
Lente: mei en juni, Herfst: september en oktober 10.00-11.00 en 13.30-14.30 u. (niet op woensdagmiddag) Iedere 2e en 4e zaterdagochtend van de maand. Iedere donderdagmorgen, tijd volgens afspraak Iedere woensdag 10.00 - 12.00 uur Maken hun eigen rooster Iedere 3e vrijdagmiddag van de maand van 13.15 – 15.15 uur in het Heemhuis Woensdag 26 maart om 19.30 uur in Maldensteijn
ACtiVitEitEnAgEndA HEEmtuin mALdEn datum Do. 13 maart Za. 22 maart Za. 22 maart Wo. 26 maart
tijd 20.00 u. 09.00 u. 09.00 u. 19.30 u.
Za. 12 april Ma. 21 april Za. 13 september
09.00 u. 11.00 u. 09.00 u.
Onderwerp Vogellezing Vogelexcursie NLDoet Jaarvergadering met lezing door Natuurmonumenten Startochtend Paasspeurtocht Klusdag
Een actueel overzicht van de activiteiten: www.heemtuinmalden.nl/Agenda.html
20
GEGEVENS Naam
Adres
Telefoon
Paul Noort
Stalmeesterslaan 33 6581 GA Malden
06-18746751
Kroonsingel 47 6581 BL Malden
024-3881079
Secretaris
Hetty Koemans De Vlier 12 6581 WE Malden
024-3584738
Lid bestuur
Suzanne Hägele Esdoornhof 14 6581NL Malden
06-49844076
Lid bestuur
Johan Derksen
Dahliastraat 92 6581 XN Malden
024-3581207
Biologisch adviseur
Gerrit-Jan van Prooijen
Amorystraat 12 6815 GJ Arnhem
026-3700253
Bouwkundig adviseur
Stan Sutmuller
Veldsingel 61 6581 TD Malden
024-3580865
Technisch adviseur
Chris Hägele
Esdoornhof 14 6581 NL Malden
024-3583252
Bestuur: Voorzitter
Penningmeester Peter Heijnen
Adviseurs:
Coördinator Heemhuis / Sleutelbeheer Marij de Vos
Menuetstraat 22 6544 SJ Nijmegen
024-3560491
FOTO OMSLAG: JOHAN DERKSEN, MALDEN
www.DMprintmedia.nl
