Jaarverslag 2012 DISCLAIMER

Jaarverslag 2012

DISCLAIMER De online versie van het geïntegreerde Jaarverslag is afgeleid van het volledige bij de Kamer van Koophandel gedeponeerde geïntegreerde Jaarverslag. Dit gedeponeerde geïntegreerde Jaarverslag is als PDF te downloaden. Waar de online versie van het geïntegreerde Jaarverslag afwijkt van de PDF versie van het volledige geïntegreerde Jaarverslag, is de laatstgenoemde leidend.

3

2

INHOUDSOPGAVE OVER STEDIN

8

Missie en strategie Organogram Kerncijfers

9 12 13

VERSLAG VAN DE DIRECTIE

16

Voorwoord Klanten Netten Energietransitie Transport reststromen Veilig en Verantwoord Financiële resultaten Governance

17 20 26 36 44 46 55 57

RAAD VAN COMMISSARISSEN

62

Verslag Raad van Commissarissen Personalia Raad van Commissarissen

63 66

FINANCIËN

68

Jaarrekening Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening Enkelvoudige jaarrekening Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening Overige gegevens Appendix

69 73 105 107 112 115

3

1.884.847, getransporteerde hoeveelheid

elektriciteit 2.002.840, aansluitingen gas

€ 3.065.500.000,-, aansluitingen

resultaat € 213.100.000,-, eigen vermogen

1.028.800.000,-, totaal netto-omzet €

ons. De jaarcijfers 2012 van Stedin zijn:

en duurzaamheid zijn belangrijk voor

klanten en onze stakeholders. Innovatie

We willen beter communiceren met onze

kort in tekst

4

medewerkers, ziekteverzuim 4,2%.

spanning met onderbreking, 1.050

35,6 minuten, 399 storingen midden

gemiddelde uitvalduur elektriciteit

327 km, investeringen € 369.100.000,-,

kabel 489 km, gelegde gasleidingen

5.244.000.000 m3, gelegde elektriciteits

getransporteerde hoeveelheid gas

elektriciteit 22.471 GWh,

kort in tekst

5

kort in beeld Elektriciteitsgebied Stedin

Gasgebied Stedin

44.343 km elektriciteitskabel

23.311 km gasleiding

489 km elektriciteitskabel gelegd

327 km gasleiding gelegd

900

500

800

400

700

300

600

0

2012

100

2011

2012

2011

300

2010

400

2010

200

500

6

kort in beeld

1.050 Medewerkers Stedin

2.002.840 aansluitingen elektriciteit 2.100.000 2.050.000 2.000.000

2012

1.850.000

2011

1.900.000

2010

1.950.000

26,19% vrouw 73,81% man

1.884.847 aansluitingen gas 1.950.000 1.900.000 1.850.000

1.700.000

2012

1.750.000

2011

35,6 minuten storingsuitval elektriciteit

2010

1.800.000

22.471 GWh getransporteerd 24.000 23.000 22.000

5.244 mln. m3 gas getransporteerd 6.500 6.000 5.500

4.000

2012

4.500

2011

5.000 2010

77 seconden STORINGSUITVAL gas

2012

19.000

2011

20.000

2010

21.000

7

OVER STEDIN Stedin is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wettelijke beheertaken met betrekking tot de gas- en elektriciteitsnetwerken. Wij werken met verschillende partners bij het realiseren en onderhouden van energie-infrastructuren. Met infrabedrijf Joulz zijn afspraken gemaakt over een geleidelijke andere inrichting van de samenwerking. Stedin gaat steeds meer aanbesteden. Joulz is daarbij een van de preferred suppliers. Eind 2012 had Stedin 1.050 medewerkers (1.002 FTE) in dienst. Stedin, gevestigd in Rotterdam, is een 100% dochteronderneming van Eneco Holding N.V. en staat onder toezicht van een eigen Raad van Commissarissen.

8

MISSIE EN STRATEGIE STEDIN KOERS Missie “Altijd energie voor onze klanten, vandaag en morgen. Simpel, betaalbaar en duurzaam.” Met altijd energie voor onze klanten bedoelen we dat wij ervoor zorgen dat onze klanten altijd over energie kunnen beschikken. Maar het betekent ook dat de medewerkers van Stedin altijd energie hebben voor onze klant. We staan altijd klaar om te luisteren, te helpen of te adviseren. Op onze beurt halen wij weer energie uit een tevreden klant dus we regelen het ook graag goed voor hem. Dat doen we vandaag en morgen, nu en in de toekomst. Een toekomst waarin de energiewereld ingrijpend verandert. Maar wat er ook gaat gebeuren, wij zijn er op tijd bij, dus onze klant kan op ons bouwen. Uiteraard zorgen we ervoor dat onze dienstverlening simpel, betaalbaar en duurzaam is. In het doolhof van deze complexe energiewereld willen we onze klant helpen met de juiste producten en diensten. Wij willen het eenvoudig en makkelijk houden voor onze klant, simpel dus. Betaalbaar vinden we ook belangrijk. We willen er graag aan bijdragen dat iedereen energie kan blijven betalen. Dat maakt ook deel uit van onze maatschappelijke functie. Tot slot streven we continu naar duurzaamheid en duurzame kwaliteit in onze producten en diensten. Als lid van de Eneco Groep staat duurzaam ook bij ons hoog in het vaandel. De wereld van energie wordt steeds complexer. Met de schaarser wordende fossiele brandstoffen is de duurzame weg de enige weg om te zorgen dat er altijd energie blijft voor iedereen. Van centraal opgewekt en gedistribueerd, transformeert de energievoorziening de komende jaren naar decentraal opgewekt uit vooral duurzame bronnen. Mensen en bedrijven worden bovendien steeds afhankelijker van energie in hun dagelijks leven, met name omdat veel huishoudelijke toepassingen en vervoersmogelijkheden elektrisch worden. Daar komt bij dat stakeholders en klanten veeleisender worden. Zij verwachten optimale dienstverlening en een energievoorziening die altijd werkt. Om dat mogelijk te maken en om te zorgen dat iedereen ook in de toekomst over energie blijft beschikken, zijn in de energie-infrastructuur aanpassingen nodig. Stedin speelt met haar kernactiviteiten - de instandhouding en toekomstgerichte vernieuwing van de energienetten - een belangrijke rol in deze ontwikkeling.

Doelstelling 2020 Om onze missie waar te maken, is de waardering van klanten essentieel. Daarom behandelen wij hen attent en zijn wij vooruitstrevend in onze dienstverlening en in duurzaamheid. Wij willen dat onze klanten fan zijn van Stedin.

9

OVER STEDIN - MISSIE EN STRATEGIE

Strategisch kompas Stedin heeft haar koers uitgestippeld tot 2020. Wij willen ons langetermijndoel bereiken door te werken volgens de volgende vijf strategieen: 1.

2.

3.

4. 5.

Klantinzicht: Stedin ketenprocessen zijn klantgericht door de belangrijkste stappen in deze ketens aan te scherpen vanuit diepgaand klantinzicht. Met ’diepgaand klantinzicht’ , bedoelen wij dat we begrijpen wat de klant van ons verwacht ten aanzien van de producten en diensten die hij afneemt en de contactmomenten die hij met ons heeft. Ketensturing: Efficiënte en klantgerichte primaire ketens door attente, slimme ketensturing. Met ketensturing wordt een betere samenwerking over de afdelingen heen bereikt om de verwachtingen van de klant efficiënt in te kunnen vullen. Stedin Koers: Stedinners handelen en denken vanzelfsprekend in lijn met de Stedin Koers door te blijven inspireren via aansprekend leiderschap en kaders. Onder de ‘Stedin Koers’ verstaan we de missie, ambitie, corporate story en waarden van Stedin. Vernieuwing: Stedin beschikt over het vermogen in te spelen op de steeds veranderende klantbehoefte door slimme en excellente productontwikkeling. Efficiënte bedrijfsvoering: Attente, zorgeloze operatie door, denkend vanuit de klant, continue te verbeteren op veiligheid, voorspelbaarheid en efficiëntie. Dit vormt de ‘license to operate’ voor Stedin.

Deze vijf strategieën kennen verschillende focuspunten in tijd, aandacht, inzet van mensen en middelen. Ons doel voor 2020 is dat onze klanten fan van ons zijn, maar zover zijn we nog niet. We moeten het gat dichten tussen de verwachtingen van de klant en onze prestaties. Eerst moet de basis op orde zijn. Daarmee gaan we in 2013 van start, zodat Stedin in 2015 klaar is voor vooruitstrevende ontwikkeling. Daarom ligt in

Ons kompas bij de Stedin koers

10

OVER STEDIN - MISSIE EN STRATEGIE

2013 de nadruk op het inrichten van de ketens (strategie 2), de attente, zorgeloze operatie (strategie 5), vanuit diepgaand klantinzicht (strategie 1). Naast een goede uitvoering van onze dienstverlening vinden onze klanten het ook belangrijk hoe we de dingen aanpakken. Hierbij helpen de bekende Stedin waarden: Samen Slim Waarmaken. Deze gaan altijd samen. We zijn dus niet de ene keer slim en de andere keer samen. We willen echt altijd samen slim waarmaken. We hebben duidelijk gedefinieerd wat we met deze waarden bedoelen, zodat we ze ook echt kunnen gebruiken om richting te geven aan ons gedrag. Samen Met samen bedoelen we dat we dichtbij onze klanten en collega’s staan. We zijn er voor de klant en elkaar. Daarnaast willen we elkaar versterken, want samen zorgen we ervoor dat we continu beter worden. Tot slot bedoelen we met samen dat we attent zijn op en voor onze omgeving. Slim Slim is voor ons proactief, vindingrijk en simpel. We willen de vraag voor zijn en de zaken simpel maken door vindingrijk te zijn. Waarmaken Waarmaken doen we bijvoorbeeld met het leveren van duurzame kwaliteit in onze producten en diensten. Ons streven is om niet alleen vandaag maar ook morgen voorspelbaar te zijn.

11

ORGANOGRAM

12

KERNCIJFERS FINANCIËLE KERNCIJFERS Financiële kengetallen Eenheid

2012

2011

Resultaat Totale netto-omzet1

x mln. €

1.028,8

850,7

Netto-omzet elektriciteit1

x mln. €

720,1

586,2

Netto-omzet gas

x mln. €

308,7

264,5

Bedrijfsresultaat (EBIT)

x mln. €

318,0

236,8

Resultaat voor belasting

x mln. €

280,1

198,3

Totaal Resultaat

x mln. €

213,1

152,0

Netto werkkapitaal

x mln. €

-63,4

-45,1

1

Balans Vaste activa

x mln. €

4.356,9

4.194,4

Geïnvesteerd vermogen

x mln. €

4.293,5

4.149,3

Eigen vermogen

x mln. €

3.065,5

3.004,4

x mln. €

364,1

381,9

Solvabiliteit

%

69,7

70,8

ROIC

%

5,2

3,8

Return on equity

%

7,0

5,1

Kasstroom uit operationele activiteiten

2

Financiële Ratio's

Berekeningswijze financiële risico's

Netto werkkapitaal

Totaal vlottende activa minus kortlopende verplichtingen

Geïnvesteerd vermogen

Som van de vaste activa en netto werkkapitaal

Solvabiliteit

Eigen vermogen x 100% gedeeld door balanstotaal, gecorrigeerd voor ontvangen aansluitbijdragen

Return on invested capital (ROIC)

Totaal resultaat gedeeld door het geïnvesteerd vermogen, gecorrigeerd voor ontvangen aansluitbijdragen

Return on equity

Totaal resultaat gedeeld door het eigen vermogen

en 2 De vergelijkende cijfers over 2011 in het jaarverslag 2012 zijn voor vergelijkingsdoeleinden aangepast aan de presentatie zoals in 2012 is toegepast. 1 Zie jaarrekening - toelichting 3 'Netto-omzet' 2 Zie jaarrekening - geconsolideerd kasstroomoverzicht 1

13

OVER STEDIN - KERNCIJFERS

Ratio's Besluit Financieel Beheer Netbeheerder (BFBN)3

Norm

Eenheid

2012

2011

EBIT

x mln. €

318,0

236,8

Renteresultaat

x mln. €

43,2

42,9

7,4

5,5

Ratio EBIT / Renteresultaat

≥ 1,7

FFO

x mln. €

455,2

392,6

Renteresultaat

x mln. €

43,2

42,9

10,5

9,2

Ratio FFO / Renteresultaat

≥ 2,5

FFO

x mln. €

412,0

349,7

Totale schuld

x mln. €

1.524,0

1.374,3

27,0%

25,4%

Ratio FFO / Totale schuld

≥ 11%

Berekeningswijze BFBN ratio's EBIT / Renteresultaat

Het bedrijfsresultaat voor rente en belasting gedeeld door de bruto rentelasten.

FFO / Renteresultaat

De som van de netto winst uit gewone bedrijfsuitoefening, afschrijvingen, amortisatie, latente belastingen en overige kostenposten waarvoor geen kasgeld noodzakelijk is en bruto rentelasten gedeeld door de bruto rentelasten.

FFO / Totale schuld

De som van de netto winst uit gewone bedrijfsuitoefening, afschrijvingen, amortisatie, latente belastingen en overige kostenposten waarvoor geen kasgeld noodzakelijk is gedeeld door de totale schuld.

De definities van de ratio’s zijn vastgelegd in het ‘besluit financieel beheer netbeheerder’. De FFO (Funds From Operations) kent een iets andere definitie voor de bepaling van de ratio FFO /Rente resultaat dan voor de ratio FFO / Totale schuld. 3

14

OVER STEDIN - KERNCIJFERS

KERNCIJFERS NETTEN Eenheid

2012

2011

Aansluitingen elektriciteit grootverbruik

aantal

20.253

19.964

Aansluitingen elektriciteit kleinverbruik

aantal

1.982.587

1.969.463

Getransporteerde hoeveelheid elektriciteit

GWh

22.471

22.285

489

821

Gelegde kabel1

km

Aansluitingen gas grootverbruik

aantal

2.094

2.062

Aansluitingen gas kleinverbruik

aantal

1.882.753

1.892.182

5.244

4.939

km

327

392

Bruto investeringen

x mln. €

369

387

Gemiddelde uitvalduur elektriciteit

minuten

35,6

24,7

aantal

399

381

Aantal personeelsleden per jaareinde

aantal

1.050,0

993,0

Aantal FTE's per jaareinde

aantal

1.001,5

955,2

4,2

4,2

Getransporteerde hoeveelheid gas Gelegde leidingen

1

Storingen middenspanning met onderbreking

mln. m3

Personeel

Ziekteverzuim

%

Aanpassingen zijn gemaakt voor vergelijkingsdoeleinden. Methodiek voor het bepalen van de lengte kabels en leidingen is voor zowel 2012 als 2011 aangepast. 1

15

VERSLAG VAN DE DIRECTIE In 2012 is ons strategische plan afgerond en hebben we de nieuwe richting voor de komende jaren vastgesteld. Onze ambitie is dat klanten fan zijn van Stedin omdat wij hen attent behandelen en vooruitstrevend zijn in onze dienstverlening en in duurzaamheid.

16

VOORWOORD KLANTBELANG VÓÓR OP HET NETVLIES Stedin kijkt met gemengde gevoelens terug op 2012. Door de grote overlast die klanten hebben gehad van enkele grote stroomonderbrekingen in Rotterdam en in Nieuwegein en de gasonderbreking in Wijk aan Zee, hangt er een schaduw over dit verder goede jaar. Stedin werkt continu aan de betrouwbaarheid van de netten en investeert gericht in technologie om storingen te voorkomen of sneller op te sporen. Storingsverklikkers en het zelfherstellende net zijn daar goede voorbeelden van. Toch blijven dit technische aanpassingen waar we weliswaar trots op zijn, maar waar klanten die getroffen worden door een stroomstoring geen boodschap aan hebben. Veel belangrijker is dat we ons nog bewuster zijn geworden van het ongemak dat klanten hebben van een stroomonderbreking en hoe wij daarmee omgaan.

Klanten Naast verschillende technische maatregelen om storingen zo veel mogelijk te voorkomen, hebben wij onze eigen organisatie en houding ten aanzien van klanten kritisch beoordeeld. Onze conclusie was dat het beter kan en beter moet. In 2012 hebben we een aantal gerichte maatregelen genomen. Zo hebben we het crisisteam versterkt en verder getraind. Een groot aantal medewerkers, zowel in ons callcenter als in de rest van de organisatie, is specifiek getraind in klantgericht denken en handelen. Stedin is een zichtbare organisatie geworden en dat merken we ook aan de reacties die we krijgen over ons werk op sociale media. Wij hebben onze woordvoering daarop aangepast dit jaar. Wij bieden via Twitter en op onze website een luisterend oor, geven proactief informatie over wat er aan de hand is rondom een storing en kondigen werkzaamheden ruim van te voren aan. Iedereen in ons bedrijf is nu alerter en heeft de belangen van de klant vóór op het netvlies. Uit de tevredenheid van klanten over Stedin blijkt dat we het echt anders doen en dat het in de ogen van klanten ook beter gaat. Een goed voorbeeld is hoe wij tegenwoordig onderhoudswerkzaamheden aan het elektriciteitsnet aanpakken. In het verleden ontvingen klanten vlak voor wij aan de slag gingen een brief met de aankondiging dat de stroom er een paar uur af zou gaan. Tot begrijpelijke ergernis van klanten. Wij hebben onderzoek gedaan hoe we klanten beter en tijdiger kunnen informeren en rekening kunnen houden met hun wensen. Daar passen wij nu onze manier van werken op aan. Het aantal klachten is daardoor aanzienlijk gedaald.

Veiligheid Gelukkig ging er in 2012 ook veel goed, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. De veiligheidsprestatie is opnieuw verbeterd en we hebben geen ernstige incidenten te melden. De Lost Time Injury Rate (LTIR), daalde van 1,9 naar 1,5. Het blijft belangrijk dat wij dagelijks aandacht besteden aan veiligheid. Om iedereen zich daarvan bewust te laten zijn, houden we regelmatig calamiteitenoefeningen, stimuleren we medewerkers om gevaarlijke situaties preventief te melden en controleren we ook de opvolging daarvan. Het management voert regelmatig inspecties uit in het netgebied waarna we in gesprek gaan over veiligheid met onze medewerkers en onze aannemers. Wij zijn ook ons bewuster geworden van het gevaar van

cybercrime en nemen passende maatregelen om inbraak in onze kritische technische ICT-systemen te voorkomen.

17

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - VOORWOORD

Financieel Financieel is het een goed jaar geweest. De toezichthouder heeft de ruimte geboden voor hogere tarieven, waardoor de opbrengsten zijn gestegen. De stijging van de kosten was laag, in lijn met het streven om de meest efficiënte netbeheerder te worden. Het driejarige kostenbesparingsprogramma is afgerond. Ons doel om € 25 miljoen te besparen hebben we gehaald. Daarmee zijn we er niet; ook voor de komende jaren staat efficiëntie hoog op de agenda. Via een centraal veranderprogramma voeren we de komende jaren enkele grootschalige verbeteringen door, om onze prestaties en efficiëntie verder te verhogen.

Investeringen Ondanks de economische crisis blijven de toekomstgerichte investeringen in onze energienetten op een onverminderd hoog niveau. Doordat er minder gebouwd wordt, neemt het aantal uitbreidingen van onze netwerken af. Daar staat een forse investering in vervangingen en onderhoud tegenover. We vervangen bijvoorbeeld onderdelen van de elektriciteitsnetten die aan het eind van hun levensduur zijn, zodat ze weer 50 jaar mee kunnen. In het gasnet zijn we al enkele jaren bezig om brosse, gietijzeren leidingen te vervangen. Dit programma loopt nog tot 2029. Voor het elektriciteitsnet hebben we dit jaar besloten een meerjarig programma te starten om verouderde schakelinstallaties te vervangen gedurende de komende 20 jaar. Ook het onderhoud hebben we voor die periode kunnen zekerstellen, door hiervoor met de leverancier van onderdelen goede afspraken te maken.

Energietransitie Van centraal opgewekt en gedistribueerd, transformeert de energievoorziening de komende jaren naar decentraal opgewekt uit vooral duurzame bronnen. Uiteraard komen ook nieuwe vragen op ons af die samenhangen met deze energietransitie. We stoppen steeds meer intelligentie in de netten, zoals storingsverklikkers, zelfherstellende netten en stationsautomatisering. Daarmee slaan we twee vliegen in een klap: we kunnen storingen voorkomen of sneller oplossen én we zorgen dat onze klanten stroom kunnen terugleveren die ze bijvoorbeeld opwekken met zonnepanelen. Ook bereiden we ons momenteel voor op een grootschalige investering in slimme meters de komende jaren. Stedin heeft als netbeheerder de rol om de energietransitie technisch te ondersteunen. Vanuit onze maatschappelijke rol en omdat wij vooruitstrevend willen zijn op het gebied van duurzaamheid, proberen we steeds voor de ontwikkelingen uit te lopen. Daarom doen we steeds meer proeven met slimme netten en passen wat we daaruit leren toe in onze netten. Op deze manier gaan we zorgvuldig om met de middelen en blijven we de betrouwbaarheid van de netten optimaal bewaken.

Medewerkers Bij alle ambities en plannen die we opstellen zijn onze medewerkers degenen die het samen moeten waarmaken. Wij vinden het belangrijk dat zij tevreden zijn, het naar hun zin hebben en met plezier werken bij Stedin. Uit het medewerkersmotivatieonderzoek is gebleken dat ook de trots op het bedrijf toeneemt. De verhuizing naar ons nieuwe pand zal daar zeker aan hebben bijgedragen. Het gebouw is zo ontworpen en ingericht dat het samenwerking, ontmoeting en flexibel werken ondersteunt. We doen ook veel aan ontwikkeling met ons potential programma en de Stedin Academy. We laten ons gezicht zien op de arbeidsmarkt met een succesvolle wervingscampagne. Via de Energy Talent Game slagen we erin jonge studenten te interesseren voor een baan bij Stedin. Dit alles vergroot de betrokkenheid bij en trots op ons bedrijf. Daar zijn wij bijzonder blij mee.

18

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - VOORWOORD

Fan van Stedin In 2012 is ons strategische plan afgerond en hebben we de nieuwe richting voor de komende jaren vastgesteld. Onze ambitie is dat klanten fan zijn van Stedin omdat wij hen attent behandelen en vooruitstrevend zijn in onze dienstverlening en in duurzaamheid. Fans krijg je niet zomaar. Daarvoor moeten we nog het een en ander doen. Allereerst richten wij onze belangrijkste klantprocessen zo in dat de klant altijd centraal staat. Het doel is om dat eind 2013 af te ronden. Vervolgens moeten we waarmaken dat klanten positief over ons spreken en enthousiast over onze dienstverlening zijn. Wij verwachten dat dit in 2015 zichtbaar zal zijn in een aanzienlijk hogere klanttevredenheidsscore dan in 2012. In de tussentijd maken wij op het gebied van duurzaamheid goede vooruitgang. In 2020 worden wij gezien als de beste netbeheerder in Nederland en beschouwen klanten en andere stakeholders ons als duurzaam en vooruitstrevend. Dat is onze ambitie, en daar gaan we de komende jaren al onze aandacht op richten. Jeroen de Swart Directeur

19

KLANTEN ‘Stedin is er voor mij en regelt het goed en verrassend gemakkelijk’, zo willen wij dat onze klanten over ons praten. Of het nu gaat om het beheren van ons energienetwerk, werkzaamheden bij energieonderbreking en vlotte afhandeling van aansluitingen of vragen: onze klant staat voorop. Wij willen onze dienstverlening steeds meer laten aansluiten op wat klanten wensen. Wat verwacht de klant van ons ten aanzien van producten en diensten die hij afneemt? Stedin gaat actief het gesprek aan met klanten over hun energiebehoefte en de manier waarop wij daarin een rol kunnen spelen. Klanten helpen we door snel antwoord te geven op vragen. Maar ook door een storing vlot af te handelen of snel een alternatief te regelen. Maar ook door slimme meters te installeren, waarmee zij zelf inzicht krijgen in hun dagelijkse energieverbruik.

KLANTTEVREDENHEID STIJGT Stedin stelt in haar 'Koers naar 2020' de klant centraal in alles wat zij doet. Dat komt tot uitdrukking in de tevredenheid van klanten. De waardering van onze klanten over ons werk is in de loop van 2012 gestegen. Wij meten maandelijks wat klanten van onze dienstverlening vinden. Het cijfer voor klanttevredenheid is opgebouwd uit vier onderdelen die ieder even zwaar wegen: • • • •

Klantenservice kleinverbruik, aansluitketen, relatiemanagement, (tellen samen voor 25%) Klantenservice grootverbruik Storingen Verhuizingen

Onze doelstelling voor 2012 was om een score van meer dan 75% tevreden klanten te behalen. De eindejaarsscore is uitgekomen op 76%. Over het hele jaar is de klanttevredenheid gemiddeld uitgekomen op 71%.

Klanttevredenheid in 2012; percentage van klanten die Stedin een 7 of meer geven.

20

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - KLANTEN

Beter bereikbaar Vooral in de laatste maanden van 2012 is de tevredenheid van klanten flink toegenomen. Zij zijn vooral beter te spreken over onze klantenservice. De verhuizing naar ons nieuwe hoofdkantoor in Rotterdam had gedurende het tweede en derde kwartaal 2012 invloed op onze bereikbaarheid. Die was niet optimaal. Dat zagen we direct terug in de scores. Wij hebben de klantenservice uitgebreid zodat we klanten sneller te woord kunnen staan. De bereikbaarheid is het laatste kwartaal aanmerkelijk verbeterd en dat heeft een positieve invloed op de klanttevredenheid. Wij willen de score op dit punt nog verder verbeteren door in 2013 onnodig telefoonverkeer te reduceren. Dat kan bijvoorbeeld door klanten in één keer goed te woord te staan en door onze klantprocessen goed uit te voeren zodat hierover geen vragen ontstaan.

Extra aandacht gewaardeerd Klanten waren erg tevreden over de manier waarop wij storingen afhandelen (87% tevreden klanten in december). Zij merken en waarderen de extra aandacht die we geven aan dit proces en de transparante manier waarop Stedin over het verloop van een storing communiceert. Onze medewerkers die een rol hebben direct gerelateerd aan het afhandelen van een storing zijn getraind in hoe zij het publiek of de pers te woord moeten staan. Belangrijk punt is dat wij meer oog hebben voor het ongemak dat klanten hebben van een stroomonderbreking en hoe we dat ongemak zo snel mogelijk kunnen wegnemen. Wij luisteren beter naar onze klanten en staan open voor verbeteringen. Bovendien betaalt Stedin het compensatiegeld waar klanten recht op hebben bij een langere stroomstoring voortaan binnen 14 dagen uit.

Aansluiten moet beter De waardering over de aansluitketen is weliswaar verbeterd, maar met 58% nog flink onder het gewenste niveau. Dit punt gaan we in 2013 stevig aanpakken. Verbetering van de aansluitketen is een van de grote verbeterprogramma's die Stedin uitvoert. Klanten kunnen nu al op onze website een aanvraag indienen voor een enkelvoudige aansluiting en hiervoor een offerte aanvragen. Als zij de offerte accepteren, kunnen ze zelf een afspraak inplannen met de monteur. Wij gaan dezelfde methodiek ook toepassen voor meervoudige [of grotere] aansluitingen. Het is uitermate belangrijk dat onze ketenpartners, aannemer Joulz en Stedin Meetbedrijf, goed zijn aangesloten om de uiteindelijke aansluiting volgens afspraak te realiseren.

Geplande onderbrekingen eerder aankondigen Bij geplande onderbrekingen van de elektriciteits- of gasvoorziening was het beleid van Stedin dat de aannemer drie dagen voor aanvang bewoners en andere betrokkenen op de hoogte stelde van de op handen zijnde werkzaamheden. Er was weinig oog voor wat dat voor klanten betekende. Voor veel klanten was dit een grote bron van irritatie, met veel klachten tot gevolg. Als klantgericht bedrijf vonden we dat niet acceptabel. Daarom hebben wij geanalyseerd hoe we dit anders en beter kunnen doen. Nu krijgen klanten tien dagen voor aanvang van de werkzaamheden een informatieve brief van Stedin waarin de onderbreking wordt aangekondigd, waardoor zij ruim van te voren maatregelen kunnen nemen. Wij houden er ook beter rekening mee op welke dag we het werk laten uitvoeren, bijvoorbeeld in een winkelgebied op maandag als veel winkels zijn gesloten. Na invoering van deze verbeteringen in oktober 2012 is het aantal klachten aanmerkelijk afgenomen van gemiddeld 25 per maand tot 4. In 2013 gaan we onze belangrijkste processen waarbij onze klanten direct met ons te maken hebben, op dezelfde manier vanuit het perspectief van de klant bekijken en aanpassen. Bijvoorbeeld: verhuizen, opzeggen of switchen.

21


GEMEENTEN BIJZONDERE KLANTGROEP Gemeenten zijn voor Stedin een belangrijke klantgroep. Ons netgebied omvat 101 gemeenten, waarvan 55 ook aandeelhouder zijn van Eneco. De laatste jaren hebben we de contacten met onze gemeentelijke klanten sterk aangehaald; iedere gemeente heeft zijn eigen aanspreekpunt bij Stedin die namens de gemeente de energie-infrastructurele zaken coördineert.

Afspraken over openbare verlichting Een goed functionerend systeem van openbare verlichting draagt bij aan de verkeersdoorstroming en de openbare orde en veiligheid. De rol van Stedin is om te zorgen voor een goed elektriciteitsnet, waarbij storingen aan lichtmasten zo snel mogelijk worden verholpen. Om het storingsproces verder te professionaliseren, sloten wij in 2012 met een tiental gemeenten dienstverleningsovereenkomsten af. Hierin zijn duidelijke normen vastgelegd over wat gemeenten mogen verwachten van Stedin bij het oplossen van storingen in het openbare verlichtingsnet. Verder is er in samenspraak met de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het InterGemeentelijk-overleg Openbare Verlichting voor gekozen om de openbare verlichting als grootverbruik aan te merken. Alle lichtmasten vallen dan onder één contract, terwijl we toch op straat-, wijk- of gemeenteniveau maatwerk blijven leveren. Bijvoorbeeld als het wenselijk is om delen van de verlichting te dimmen of juist niet. Het verbruik kan centraal gemeten en afgerekend worden, waardoor de facturering sterk wordt vereenvoudigd. Dit bespaart onze klanten en ook ons de nodige administratieve kosten.

Dordrecht

22


Storing lichtmasten sneller verhelpen Wij hebben ook een belangrijke stap gezet om het reguliere werkproces rondom storingen in de openbare verlichting verder te verbeteren. Het vervangen van lichtmasten op bestaande voedingskabels duurde door allerlei administratieve processen soms weken. Stedin heeft in 2012 met een groot aantal gemeenten afgesproken dat hun eigen onderaannemer dit voortaan zelf mag doen. Hierdoor kan een defect aan een lichtmast in één dag verholpen zijn.

Prestatie Jaarverslag enthousiast ontvangen Stedin heeft in 2012 voor, vooralsnog, elf gemeenten in haar verzorgingsgebied een Prestatiejaarverslag uitgegeven, waarin inzicht wordt geboden in onze prestaties. We gaan gedetailleerd in op feiten en cijfers van netwerken en netwerkcomponenten, storingen, fraude en investeringen in de betreffende gemeente. Deze verantwoording vormt een goede basis om de klantrelatie te verstevigen op tactisch en bestuurlijk niveau tussen klant en Stedin. Bovendien vergroten we hiermee ook intern de bewustwording dat de behoefte van de klant centraal staat. Door transparantie te bieden over onze prestaties hoopten we het beeld dat een gemeente van Stedin heeft positief te beïnvloeden. Uit de enthousiaste reacties blijkt dat we op de goede weg zitten. Zo benadrukte de burgemeester van Bunschoten-Spakenburg dat het Prestatiejaarverslag veel indruk maakte. Hij sprak zijn waardering uit over de transparante en proactieve wijze van communiceren. We zijn van plan in 2013 voor al onze gemeentelijke klanten een Digitaal Prestatiejaarverslag uit te brengen.

Energie in Beeld zorgt voor meer inzicht In 2012 is Stedin toegetreden tot Energie in Beeld, een samenwerkingsverband van de drie grote netbeheerders Liander, Enexis en Stedin. Energie in Beeld levert gemeenten gedetailleerd inzicht in de verbruiksdata van alle elektriciteits- en gasaansluitingen binnen de gemeentegrenzen. Hiervoor zijn uitgebreide rapportages beschikbaar. Klanten in het Stedin verzorgingsgebied zijn enthousiast over deze dienst, omdat zij met deze gegevens hun duurzaamheidsdoelstellingen beter kunnen onderbouwen. In 2013 gaan de netbeheerders dan ook een stap verder. Ook de data van de lokale opwekinstallaties, zoals de zonnepanelen die steeds vaker geïnstalleerd worden, nemen zij op in de dienst. Stedin registreert al sinds 2011 de zonnepanelen in haar netgebied.

23


KLANTGERICHTE VERBETERPROGRAMMA'S Stedin heeft de ambitie in 2020 de beste netbeheerder van Nederland te zijn die door klanten wordt ervaren als vooruitstrevend en duurzaam. Om deze ambitie waar te maken willen we optimaal gebruikmaken van de innovatiekracht in ons bedrijf en initiatieven oppakken die het meest kansrijk zijn. Die initiatieven zijn gebundeld in multidisciplinaire programma's die we de komende jaren uitvoeren.

Lopende programma’s die onze klanten raken Op orde brengen aansluitketen & professionaliseren klantcommunicatie Stedin wil de tevredenheid van klanten over het leveren van een nieuwe aansluiting verbeteren. Wij analyseren het hele traject van klantaanvraag van een aansluiting tot en met de oplevering ervan. Vervolgens richten we het werkproces zo in, dat alle afdelingen die erbij betrokken zijn, ook onze aannemers, zich van hun rol in het proces bewust zijn. Wij streven ook naar uitbreiding van het dienstverleningspakket voor de klant. Een voorbeeld van dat laatste is het Prestatiejaarverslag voor de gemeenten, waarmee zij een helder en overzichtelijk inzicht krijgen in de prestaties van Stedin. Reductie storingsminuten Stedin wil de uitvalduur van elektriciteit structureel verlagen. Het programma vormt een belangrijke voorwaarde om de Stedin-ambitie te realiseren om de storingsduur terug te brengen. Zo is in 2012 gestart met de grootschalige plaatsing van intelligente storingsverklikkers in specifieke netdelen voor het direct signaleren en effectiever lokaliseren van storingen. Dit levert nu al aanzienlijke tijdwinst op. Wij willen tegemoet komen aan de steeds hogere verwachtingen van onze klanten over de beschikbaarheid van energie en de snelheid en transparantie van storingsherstel. Tegelijkertijd staan wij voor de opgave om deze verbeteringen door te voeren in een periode dat er veel aanpassingen nodig zullen zijn aan onze netwerken vanwege de energietransitie. Daarom voorziet dit programma er ook in dat onze elektriciteitsnetten geen bottleneck gaan vormen voor de introductie van duurzame, decentrale opwekking van energie in Nederland. Herinrichten aannemersprocessen Stedin wil de samenwerking met aannemers standaardiseren en optimaliseren. Dit betreft enerzijds de standaardisering van de gebruikte componenten in de netten en anderzijds de wijze van installatie van deze componenten. Daarmee willen wij de kwaliteit van de netten - en daarmee van de dagelijkse energievoorziening - waarborgen en de wederzijdse afhankelijkheid verminderen. Er zullen bovendien wederzijds belangrijke efficiencywinsten kunnen worden behaald, terwijl de continuïteitsrisico’s lager worden. Ook heeft Stedin het proces in gang gezet om een derde Service Provider te selecteren. Verbeteren datakwaliteit assets Met dit programma brengen we onze assetadministratie op orde, conform de eisen van de dagelijkse bedrijfsvoering en die van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Bovendien vormt het programma het fundament voor kostenreducerende, risico-gebaseerde onderhoudsprogramma’s voor de netten en voor de programma’s Reductie storingsminuten en Herinrichten aannemersprocessen. Door verbetering van de assetadministratie - de documentatie van de geïnstalleerde onderdelen in de netten - wordt het mogelijk om storingen sneller op te lossen of te

24


voorkomen. Ook is een goed gedocumenteerd net een randvoorwaarde voor een veilige en betrouwbare uitvoering van werkzaamheden aan de netten. Dit wordt ondersteund door vereenvoudiging en uniformering van werkwijzen, informatievastlegging en systeemlandschap. Implementatie nieuwe Marktmodel In dit programma bereiden wij de invoering voor van het Verplichte Leveranciersmodel zoals dat in de sector is afgesproken. De klant krijgt in dat model een factuur van zijn leverancier waarop zowel zijn verbruik als de kosten voor het transport staan. De leverancier wordt dan ook voor factuurvragen het aanspreekpunt voor de klant. We passen onze processen en systemen en, waar nodig, ook onze organisatie daarop aan. Achterliggende doelstelling is om de transparantie voor de particuliere energieklanten in Nederland te vergroten door de klant één aanspreekpunt te bieden voor al zijn of haar energievragen.

25

NETTEN Elektriciteit wordt de belangrijkste energievorm in de toekomst. Stedin zorgt dat de netten nu en in de toekomst de stijgende vraag naar energie aankunnen. Stedin zorgt ook dat de infrastructuur voorbereid is op nieuwe toepassingen. Voorbeelden zijn teruglevering van stroom, uitwisseling van stroom tussen gebruikers, aansluiting van warmtepompen en elektrisch vervoer. Gas zal in nieuwe of gerenoveerde gebouwen niet langer of veel minder gebruikt worden voor verwarmen en koken. Andere warmtebronnen, zoals warmtepompen of zonneboilers komen ervoor in de plaats. De gasnetten blijven vooral in de grote steden nog lang intact. Stedin zorgt dat ze goed onderhouden blijven zodat de veiligheid en levering van gas gegarandeerd is.

ELEKTRICITEIT & GAS Stedin is verantwoordelijk voor de goede werking van de gas- en elektriciteitsnetten in haar verzorgingsgebied. Klanten worden steeds meer afhankelijk van energie. Een onderbreking van de levering van elektriciteit of gas is heel vervelend. Drie grote elektriciteitsstoringen in en om Rotterdam en één Nieuwegein hebben begin 2012 veel overlast veroorzaakt voor grote groepen klanten. Wij realiseren ons dit terdege. In 2012 hebben wij een aantal maatregelen genomen om dit ongemak zo veel als mogelijk te voorkomen. De oorzaak van de storing op 15 januari in Rotterdam Prinsenland was een defecte kabel door grondverzakking. De storing van 22 januari in Rotterdam Prinsenland en Hillegersberg-Schiebroek betrof een zeldzaam defect in een schakelaar waarvan de oorzaak niet was te voorzien. De uitval in RotterdamNoordwest, Schiedam en Vlaardingen van 30 januari ontstond door een menselijke fout van een aannemer tijdens werkzaamheden. Op 21 juni werd Nieuwegein getroffen door een grote stroomstoring die veroorzaakt werd door blikseminslag in een transformatorhuis.

Organisatorische maatregelen Allereerst hebben wij een integrale risico-inventarisatie uitgevoerd, specifiek gericht op het voorkomen en behandelen van storingen, zowel technisch als organisatorisch. Wij hebben de belangrijkste risico’s in kaart gebracht en geanalyseerd of de beheersmaatregelen voldoende zijn. Interventieteams hebben onze kritische bedrijfsprocessen onder de loep genomen en verbetervoorstellen gedaan. Voor alle hoogspanningsprojecten die zijn gestart in 2012 is een risicoanalyse gedaan. Een van de bevindingen uit de risico-inventarisatie was dat we de beveiligingsinstellingen van onze stations beter op orde moeten brengen. Als een station te veel stroomdoorvoer te verwerken krijgt, moet de installatie automatisch afschakelen. Dat bleek bij een van de storingslocaties in Rotterdam niet goed te functioneren. Wij zijn direct een project gestart om alle beveiligingsinstellingen in onze stations te controleren en aan te passen; dat is inmiddels afgerond. We blijven de status voortaan scherper controleren. Verder hebben wij onze crisisorganisatie en het crisisteam versterkt. Alle directie- en managementleden die nu deel uitmaken van het crisisteam zijn getraind en voorbereid op hun rol. In de gemeente waar een storing optreedt is er altijd één aanspreekpunt die namens Stedin optreedt. We communiceren ook naar de omgeving direct en transparant over wat er aan de hand is en wat de status is om een storing te verhelpen. Dat doen we via radio, twitter, sms en onze website. Uit de reacties van klanten, die we meten in ons klanttevredenheidsonderzoek, blijkt dat zij het erg waarderen goed op de hoogte gehouden te worden van het verloop van een storing.

26

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - NETTEN

Technische maatregelen om storingen te voorkomen Stedin wil de uitval van de elektriciteits- of gasnetten tot een minimum beperken. Onze doelstelling is dat een huishouden gemiddeld genomen maximaal 25 minuten per jaar geen stroom heeft. Voor gas ligt dat getal een stuk lager, op enkele seconden. Wij treffen verschillende preventieve maatregelen om deze doelstelling te behalen. Zelfherstellende netwerken Stedin doet proeven met verschillende technologieën om de netwerken ‘zelfherstellend’ te maken. In 2011 is de eerste proef gestart in een deel van het centrum van Rotterdam. Er is ‘intelligente’ apparatuur in het netwerk geplaatst, waarmee wij nauwkeurig de plek van een storing kunnen bepalen. Vanuit onze centrale bedieningsruimte kunnen we de stroom grotendeels weer inschakelen, zonder dat er monteurs ter plaatse hoeven te zijn. Daardoor beperken we de duur van een stroomstoring aanzienlijk, tot slechts enkele minuten. In 2012 is een tweede zelfherstellend net geïnstalleerd en in 2013 zal de derde proef starten. Alle proeven vinden plaats in Rotterdam. Uiteindelijk kiezen we voor de meest betrouwbare en robuuste technologie. In de proefgebieden hebben zich nog geen storingen voorgedaan. Wel kunnen wij testen of alle signalen goed doorkomen in ons netwerkcoördinatiecentrum. En wij hebben onze medewerkers leren omgaan met deze nieuwe installaties en de bijbehorende werkprocessen aangepast. Storingsverklikkers geïnstalleerd Intelligente storingsverklikkers helpen ons om sneller de plek van een storing op te zoeken. In 2012 hebben we de eerste 500 stations uitgerust met storingsverklikkers. De komende jaren worden jaarlijks 1.000 storingsverklikkers geplaatst. De praktijk wijst uit dat wij een storing zeker tien minuten sneller kunnen oplossen. De oplossing voldoet aan onze verwachtingen. Smart Cable Guard Een storing snel oplossen gaat nog steeds niet boven een storing voorkomen. Om dat te kunnen doen meten we de kwaliteit van onze netwerken continu. Bovengrondse installaties zijn eenvoudiger te monitoren dan de vele kilometers kabels die we in de grond hebben liggen. Toch willen we ook de toestand van de kabels inzichtelijk maken. Sinds enkele jaren is dat mogelijk met Smart Cable Guard. Dat systeem hebben we nu in gebruik genomen in die gebieden die het meest storingsgevoelig zijn. We sporen daar preventief de zwakke delen in ons netwerk op en vervangen ze. In 2012 hebben we daardoor enkele stroomonderbrekingen weten te voorkomen. Distributie Management Systeem In april 2013 nemen we een Distributie Management Systeem in gebruik. De voorbereidingen daarvan hebben anderhalf jaar in beslag genomen. Met dit systeem kunnen we straks ons netwerk vrijwel volledig geautomatiseerd beheren. Dit systeem is in staat om in geval van een storing binnen enkele minuten een herstelplan te maken. De oplostijd van een stroomstoring kunnen we hiermee aanzienlijk versnellen. Bovendien laat het systeem precies zien welke straten of wijken getroffen zijn. Daardoor kunnen wij straks nog sneller, binnen enkele minuten, klanten en andere betrokkenen nauwkeurig informeren over de stand van zaken.

27


Onderhouden en vervangen Onderhoud en vervanging van de netten is minstens zo belangrijk voor de leverbetrouwbaarheid. De meeste inspanning richten wij op de middenspanningsnetten, die inmiddels tussen de 50 en 60 jaar oud zijn. Daar vindt de meeste uitval plaats. We pakken de meest storingsgevoelige delen van het middenspanningsnet versneld aan. Daar vervangen we de verouderde kabels en leidingen en renoveren en vervangen we middenspanningstations. Zo hebben we de laatste jaren veel geïnvesteerd in het middenspanningsnetwerk op Goeree Overflakkee en de gemeente De Ronde Venen. In 2012 zagen we hier een duidelijk daling in de aantallen storingen en de duur ervan.

Stationsautomatisering Wij nemen in dit renovatietraject direct de stationsautomatisering mee. Stationsautomatisering is belangrijk om onze netten op afstand te kunnen besturen. We willen het aantal middenspanninsstations versneld geschikt maken hiervoor. In 2012 zijn 25 stations geautomatiseerd. In totaal is dat nu ongeveer 5% van het totaal.

LEVERINGSZEKERHEID Onze doelstelling is dat een huishouden gemiddeld minder dan 25 minuten stroomuitval per jaar heeft. Dat cijfer hebben wij vanwege de grote stroomstoringen in Rotterdam en Nieuwegein helaas niet gehaald in 2012. In totaal werden ruim 567 duizend klanten getroffen door de stroomstoringen, waarvan ruim 400 duizend door storingen in het middenspanningsnet. Dat gegeven legt beslist een schaduw over dit jaar.

Elektriciteit De gemiddelde onderbrekingsduur in heel Nederland lag in 2012 op circa 27 minuten voor elektriciteit en 54 seconden voor gas. Stedin komt uit op 35,6 minuten. In 2011 was dat 24,7 minuten. De toename van het aantal storingsminuten wordt voornamelijk veroorzaakt door twee grote storingen. Eén in Rotterdam op 30 januari als gevolg van een menselijke fout van een medewerker van onze aannemer. En één in Nieuwegein op 21 en 22 juni als gevolg van blikseminslag.

Onderbrekingsduur elektriciteit 2012 2012

Laagspanning Middenspanning Hoogspanning Totaal

2011

2010

2009

5,9

4,5

5,1

4,0

27,7

18,8

17,4

19,2

2,0

1,4

5,8

4,9

35,6

24,7

28,3

28,1

We zien een lichte stijging van het aantal middenspanningsstoringen met leveringsonderbreking naar 399 in 2012 (381 in 2011). De gemiddelde storingsduur in het middenspanningsnet van Stedin is echter gestegen naar 140,5 minuten (2011: 127,56 minuten). Gemiddeld genomen heeft een klant één keer in de vier jaar te maken met een stroomstoring. Drie jaar geleden was dat nog eens in de 3,5 jaar. De datakwaliteit van het middenspanning en hoogspanningsnet is inmiddels goed op orde. Waar wij nog aan werken is de verbetering van de informatie over het laagspanningsnet. Juist die informatie is belangrijk om klanten goed te kunnen informeren of helpen als er iets aan de hand is met hun aansluiting.

28


Gas De onderbrekingsduur van de gasnetten kwam uit op 77 seconden gemiddeld per klant. In 2011 was dat 50 seconden. Grote en langdurige gasonderbrekingen deden zich voor in Wijk aan Zee en Waddinxveen. Graafschade Graafschade was in 29% van de gevallen de oorzaak van storingen. Dit baart Stedin en de colleganetbeheerders zorgen. Het aantal storingen in het lagedrukgasnet en in het elektriciteitlaagspanningsnet stijgt. Aannemers die ondergrondse werkzaamheden uitvoeren zijn wettelijk verplicht om bij mechanische werkzaamheden een zogeheten KLIC-melding te doen bij het Kadaster. De betreffende aannemer ontvangt dan een kaart met gedetailleerde informatie over de ligging van onder andere elektriciteitskabels en gasleidingen. Onder de vlag van brancheorganisatie Netbeheer Nederland heeft Stedin in het voorjaar 2012 in haar netgebied campagne gevoerd om de bewustwording van de risico’s en de gevolgen van graafschade onder deze aannemers te vergroten. Via de media is reeds meerdere malen aandacht gevraagd voor het juiste gebruik van de KLIC-kaart. De media besteden steeds vaker aandacht aan storingen. De sociale media hebben daarbij een aanjagende rol, waarbij de traditionele media niet achter kunnen blijven. In gevallen waar graafschade de oorzaak was van storingen heeft Stedin hierover actief gecommuniceerd.

29


GROTE PROJECTEN Het glastuinbouwgebied Oostland is de afgelopen jaren het toneel geweest van een van de grotere Stedin-projecten: Oostland 2. De gehele elektrische infrastructuur is er verzwaard en aangepast om tuinders de gelegenheid te bieden stroom terug te leveren aan het elektriciteitsnet met behulp van gasgestookte warmtekrachtkoppelingen (wkk’s). Het omvangrijke project is inmiddels zo goed als afgerond.

Wkk’s en glastuinbouw Met de plaatsing van gasgestookte wkk’s slaan glastuinbouwers verschillende vliegen in één klap. Ze gebruiken de warmte die de verbrandingsmotor oplevert voor het verwarmen van hun kassen. De CO2 die bij de verbranding van aardgas ontstaat, wordt gebruikt om de groei van de planten in de kassen te bevorderen. De kracht die vrijkomt door de omwentelingen in de motor, ten slotte, wordt omgezet in elektriciteit. Die kan worden gebruikt om in de eigen elektriciteitsbehoefte te voorzien en/of om die tegen een vergoeding terug te leveren aan het net. Veelal worden de wkk’s gekoppeld aan een computer die nauwlettend de actuele elektriciteitsprijzen volgt. Als de prijs piekt, dan slaat de wkk aan en wordt er goed verdiend. Bij (te) lage prijzen hoeft de wkk dan niet te draaien, tenzij de tuinder daar zelf behoefte aan heeft.

Verzwaring infrastructuur In het project Oostland 2 heeft Stedin 156 kilometer nieuwe kabel gelegd. Er zijn twee nieuwe stations gebouwd. In Nootdorp is dat een 25/23 kV-station en in Pijnacker 4 een 25/10 kV-station. Het station in Zoetermeer is uitgebreid. In Ommoord, Bergschenhoek en Bleiswijk zijn stations aangepast. In het totale project is door Stedin ruim 57 miljoen euro geïnvesteerd.

30


SERVICE PROVIDERS Ons doel is om de beste kwaliteit te bereiken tegen de laagste kosten voor het in stand houden en uitbreiden van onze energienetten. Om dat te bereiken willen we werken met de meest geschikte marktpartij. We besteden zowel het reguliere onderhoudswerk als projecten aan.

Partnership met Joulz Met onze grootste service provider Joulz hebben we eind 2012 een intentieovereenkomst getekend die in 2013 resulteert in een partnershipovereenkomst. Daarin maken we afspraken over het in te leggen volume aan werk de komende jaren, de te leveren kwaliteit en het prijsniveau. Joulz zet zich in om de efficiëntie verder te verbeteren, zodat marktconforme prijsniveaus te realiseren zijn. Deze kostenbesparing zal voor de helft terugvloeien naar Stedin. Joulz heeft met deze overeenkomst zekerheid over de te verwachten omzet de komende jaren. Belangrijk aspect van deze samenwerkingsovereenkomst is ook dat wij toegang houden tot de uitgebreide kennis van ons netgebied en de expertise die Joulz bezit. Voor beide bedrijven is dit een belangrijke mijlpaal in de samenwerking.

Derde service provider In 2012 hebben we ons voorbereid op een aanbesteding om een derde service provider te selecteren naast Joulz en Delta. Uit de preselectie die in 2012 is afgerond, zijn vier marktpartijen overgebleven. In de zomer van 2013 maken wij de definitieve keuze en sluiten we een contract voor de langere termijn. De nieuwe service provider krijgt een vast perceel toegewezen, vergelijkbaar met hoe we met Delta samenwerken op Goeree-Overflakkee. In dit geval zullen zowel het gebied als de omvang van de werkzaamheden groter zijn.

Oostland 2, Zoetermeer: De gehele elektrische infrastructuur is verzwaard en aangepast.

31


De nieuwe service provider gaat storingsopvolging, onderhoud en inspecties uitvoeren in het aangewezen netgebied. Daarnaast vormen ook kort cyclische opdrachten, zoals het verzwaren van aansluitingen, onderdeel van dit basiscontract. Op termijn kan dit contract uitgebreid worden met projectwerk waardoor de waarde nog aanmerkelijk kan toenemen. Ter voorbereiding op de aanbesteding hebben we gedetailleerde bestekken geschreven waarin de specificaties zijn vastgelegd van de werkzaamheden en de kwaliteit die we verwachten van een service provider. Andere zaken die in deze bestekken zijn beschreven zijn onder meer veiligheidsregels en technische procedures. Verder richten wij onze processen en ICT-voorziening zo in dat we optimaal kunnen samenwerken met een derde service provider.

Werkverantwoordelijken Stedin ondersteunt marktpartijen om aan de functie Werkverantwoordelijke invulling te geven. Deze functionaris is wettelijk bevoegd om het elektriciteitsnet af te schakelen en weer in te schakelen. Aannemers investeren in de vereiste opleiding om deze belangrijke rol te kunnen vervullen. Stedin heeft daarnaast in 2012 ook zelf enkele Werkverantwoordelijken aangenomen die ingezet kunnen op onze projecten. Met Joulz is de afspraak gemaakt dat zij in voorkomende gevallen haar Werkverantwoordelijken inzet om een derde partij te begeleiden.

Projecten aanbesteed Stedin besteedt ook steeds meer projectenwerk aan bij derden. In 2012 betrof dit in totaal een werkpakket ter waarde van € 120 miljoen. Voor het grootschalige gasvervangingsprogramma, waarbij tot 2029 brosse leidingdelen worden vervangen door moderner materiaal, zijn in 2012 naast Joulz vier andere partijen geselecteerd. Iedere partij voert een deel van het programma uit. We zijn tevreden over de geleverde kwaliteit.

32


SLIMME METERS De overheid heeft besloten de markt voor kleinverbruikers weer onder te brengen in het gereguleerde domein. Alle klanten in het gebied van Stedin worden sinds 1 januari 2012 weer bediend door Stedin. De meetbedrijven blijven het meterpark beheren en zorgdragen voor het ophalen van verbruiksgegevens. Deze gegevens vormen de basis voor de jaarlijkse energierekening. De meetbedrijven doen dat werk in opdracht van de netbeheerder.

In 2012 en 2013 starten op kleinere schaal Stedin heeft als netbeheerder de wettelijke verplichting om in 2020 80% van haar klanten te hebben voorzien van een slimme meter. De start van het grootschalig aanbieden van slimme meters is gepland voor 2014. In aanloop daarnaartoe bereiden wij onze organisatie hierop voor. In 2011 zijn we al begonnen om onze processen betrouwbaarder en efficiënter in te richten. In 2012 en 2013 gaan we hiermee verder. Wij zullen onze bedrijfsvoering inrichten om grote aantallen slimme meters op efficiënte wijze en naar tevredenheid van onze klanten aan te bieden. Het plan om in 2012 een nieuwe versie van de slimme meter in gebruik te nemen, is vertraagd.

41.000 klanten nieuwe meters aangeboden De overheid wil slimme meters inzetten om burgers en bedrijven bewuster te maken van hun energieverbruik en daarmee energiebesparing bereiken. Vanaf 2012 is de slimme meter verplicht bij nieuwbouw, grootschalige renovatie en reguliere vervangingen. Klanten kunnen ook zelf een verzoek indienen voor een slimme meter (prioriteitsplaatsing). De jaren 2012 en 2013 gelden als proefperiode die geëvalueerd wordt alvorens de overheid besluit tot de start van het grootschalig aanbieden van slimme meters. De belangrijkste succesfactor in deze proefperiode is hoe tevreden klanten zijn over hun slimme (op afstand uitleesbare) meter. Andere factoren zijn kostenniveau en kwaliteit en tijdigheid van verstrekte meetdata. In 2012 hebben 41.000 klanten een slimme meter van Stedin ontvangen. Klanten waren hierover tevreden (met een gemiddelde van 7,3). Wij hebben de plaatsing binnen de gestelde budgettaire kaders gerealiseerd. Bovendien hebben wij onze processen en de ICT-ondersteuning daarvan verder verbeterd. Ook zijn privacy- en security-aspecten met betrekking tot de slimme meter geborgd.

Risicogedreven assetmanagement Naast de operationele processen is assetmanagement zeer belangrijk vanwege de toegenomen risico's die samenhangen met de vernieuwing van ons meterpark. Stedin moet hiervoor grote investeringen doen. Bovendien vervangen we de betrouwbare mechaniek van de traditionele meters door relatief nieuwe elektronica in de slimme meters. Om deze risico’s goed te beheersen is in 2011 de implementatie van risicogedreven assetmanagement specifiek voor het slimme meterpark gestart; in 2012 is dit afgerond. Stedin Meetbedrijf heeft in het eerste kwartaal van 2012 als eerste meetbedrijf hiervoor het PAS55 certificaat voor risicogedreven assetmanagement behaald. Deze methodiek ondersteund een goed proces van plaatsen en beheren van slimme meters.

Reductie storingen Speerpunt van assetmanagement voor 2012 was reductie van de storingsgraad van slimme meters. Het aantal storingen is gedaald, maar we hebben onze doelstelling niet volledig behaald omdat we tegen onverwachte technische tegenvallers aanliepen. Dit illustreert hoe belangrijk een goede beheermethodiek is voor deze nog minder volwassen technologie.

33


Selectie nieuwe slimme meter Voor de invoering van een nieuwe versie van de slimme meter is samen met de andere Nederlandse netbeheerders een gezamenlijk ontwikkelen inkooptraject gestart. Het was de bedoeling om de nieuwe meter in 2012 in gebruik te nemen. De introductie is vertraagd tot de tweede helft van 2013. Het kost meer tijd dan was voorzien om een aantal nieuwe, voor Nederland specifieke functionaliteiten die voldoen aan onze kwaliteitseisen, te ontwikkelen en te testen.

Datacommunicatie steeds belangrijker Gelet op het toenemend belang van datacommunicatie in slimme meters en netten is het essentieel dat de regie hierop goed wordt georganiseerd door de netbeheerders. In 2012 hebben de netbeheerders hiervoor initiatieven genomen die in 2013 verder worden uitgewerkt.

In 2012 hebben 41.000 klanten een slimme meter van Stedin ontvangen.

34


WET- EN REGELGEVING Nieuw Metermarktmodel en Verplicht Leveranciersmodel Ter voorbereiding op het nieuwe marktmodel hebben de Nederlandse netbeheerders een Centraal Aansluitingen Register voorbereid. Dit is een centrale database met specificaties van aansluitingen waarop via een portaal alle switches, verhuizingen en opzeggingen centraal worden afgehandeld. Daarmee is een goede basis gelegd om de geplande veranderingen in het marktmodel te kunnen ondersteunen.

Slimme meters vervangen de analoge meters In het kader van de kleinschalige aanbieding van slimme meters hangt Stedin slimme, op afstand uitleesbare meters op bij nieuwbouw, grootschalige renovatie en bij vervanging van oude meters. Ook kunnen klanten zelf een slimme meter aanvragen. In verband met privacywetgeving heeft de klant de mogelijkheid om een slimme meter te weigeren of ervoor te kiezen de slimme meter ‘dom’ te laten maken. De belangrijkste doelstelling is energiebesparing te bereiken door klanten meer inzicht te bieden in hun verbruik. Klanten kunnen zelf kiezen hoe en hoe vaak zij hun verbruiksgegevens willen inzien. De meteropnemer komt alleen nog langs als iemand een conventionele meter heeft. In 2020 moet ten minste 80% van de klanten over een slimme meter beschikken. Regulering Het jaar 2012 was het 'middelste jaar' van de huidige reguleringsperiode, die van 2011 tot en met 2013 loopt. Doorgaans houdt dit in dat er gedurende de periode geen wijzigingen in de tariefregulering plaatsvinden. In 2012 heeft de NMa echter het methodebesluit op enkele punten gewijzigd, naar aanleiding van een procedure bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. De wijziging heeft betrekking op de verwerking van invoeding van elektriciteit in de tariefregulering. Daarnaast heeft de NMa nog aanpassingen gemaakt naar aanleiding van informatieverzoeken die een correcter beeld hebben opgeleverd van sectorbrede kosten en ontvangen bijdragen. Deze twee wijzigingen hebben er samen toe geleid dat de xfactor voor Stedin is gewijzigd van 7,9% naar 7,7%. Het totale effect over de lopende periode is dat de omzet van Stedin circa € 10 miljoen lager is vastgesteld dan in het oude besluit.

35

ENERGIETRANSITIE Stedin zorgt dat nieuwe vormen van energieopwekking via wind, biomassa, zon en water ingepast kunnen worden in de infrastructuur. Klanten die hun eigen stroom opwekken moeten elektriciteit die ze zelf niet nodig hebben uit kunnen wisselen met elkaar of met hun leverancier. Met de ontwikkeling van slimme netten zal de uitwisseling van decentraal opgewekte stroom tussen gebruikers geen probleem zijn.

SLIMME NETTEN Intelligente netten zijn noodzakelijk voor de duurzame energievoorziening van de toekomst. Steeds meer elektriciteit zal duurzaam en decentraal worden opgewekt, lokaal worden uitgewisseld of teruggeleverd aan het openbare net. Steeds meer huishoudelijke toepassingen worden elektrisch, zoals koken en verwarming. Ook elektrisch vervoer zal breder worden omarmd. Stedin onderzoekt in verschillende proeftuinen de mogelijkheden van slimme netten.

Couperus Smart Grid In de Haagse wijk Ypenburg wordt het Couperus-complex gebouwd. Het bestaat uit appartementen, herenhuizen en bedrijfsruimten. Dit complex krijgt een duurzaam energiesysteem. Onderdeel daarvan is een slim net om de elektriciteitsvraag van huishoudens en bedrijven goed te kunnen beheersen. Het gaat om een warmte/koude-oplossing met elektrische warmtepompen in de woningen. In 2012 is fase 1 van het project afgerond. De aannames zijn gevalideerd. Dat wil zeggen dat als alle warmtepompen van het gekozen type tegelijk elektriciteit vragen, dat in theorie geen gevolgen heeft voor de belasting van het net binnen

Couperus-complex

36

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - ENERGIETRANSITIE

het appartementencomplex. De validatie geeft aan dat er voldoende flexibiliteit is om ook daadwerkelijk de sturing van vraag en aanbod in de praktijk te gaan toepassen. De uitkomsten gaven ons voldoende mate van zekerheid om fase 2 in te gaan. We hebben een praktijkproef voorbereid die in 2013 van start gaat als de woningen zijn opgeleverd. In 2012 hebben we hiervoor de nodige technische en softwarematige voorbereidingen gedaan.

Smart Energy Collective Smart Energy Collective (SEC) is een brancheoverstijgende samenwerking van 26 bedrijven, waaronder Stedin. In de vorm van ‘open innovatie’ werken zij samen aan technologische vernieuwing en nieuwe diensten voor ‘smart energy’: intelligente energienetten én -diensten. In 2012 is het Universal Smart Energy Framework (USEF) opgesteld en zijn de ontwerpen van vijf proeftuinen gemaakt. Een daarvan is de wijk Hoog Dalem in Gorinchem die we met partners ontwikkelen als all-electric wijk. Het theoretische USEF en de praktijkervaringen van Hoog Dalem en de andere vier proeftuinen binnen SEC worden aan elkaar getoetst. Onderling wisselen de partners kennis uit, zodat naast standaardisatie ook kennisvergroting ontstaat.

Smart Grid: rendement voor iedereen In samenwerking met de provincie Utrecht participeert Stedin in het project Smart Grid: rendement voor iedereen. Het project wil duurzame energie in de regio Utrecht bereikbaar en aantrekkelijk maken voor iedereen. Het project heeft tot doel nieuwe toepassingen en dienstverleningsconcepten te ontwikkelen, te testen en te realiseren voor middelgrote smart grids in Utrecht en Amersfoort. Het gaat in totaal om tweehonderd woningen en bedrijven. De in de wijk geproduceerde zonnestroom wordt lokaal ingezet, onder andere als 'brandstof' voor elektrische auto’s. Voor Stedin is het project interessant om inzicht te krijgen in het effect van energie-uitwisseling tussen gespreide vraag en individuele en collectieve zon PVinstallaties op de technische en administratieve systemen. De huidige status van de projecten is dat de definities van de beide proeftuinen bijna afgerond zijn. Er is een start gemaakt met het werven van de eerste deelnemers. In Utrecht is inmiddels op drie scholen een zonnedak met een zon PV-systeem geïnstalleerd.

Duurzaam Heijplaat De Rotterdamse wijk Heijplaat gaat verduurzamen en zal uiteindelijk volop gebruikmaken van natuurlijke energiebronnen zoals zon, wind en water. Stedin is een van de partners die de wijk hierbij helpt. De plannen voor de duurzame metamorfose kwamen uit de samenleving, van de bewoners zelf. Het Wereld Natuur Fonds beloonde de inspanningen met de ‘WWF Leaders for a Living Planet Award’. Dit is een internationale onderscheiding van het Wereld Natuur Fonds voor individuen, organisaties en instellingen die door hun inzet een belangrijke bijdrage leveren aan natuurbescherming en het bevorderen van duurzame ontwikkeling. Doelstelling voor 2012 was het betrekken van 200 bewoners bij het project Duurzaam Heijplaat om vervolgens bij hen een slimme meter en de slimme termostaat Toon® van Eneco te plaatsen. Dit is niet gelukt, we moeten in 2013 nog 150 bewoners warm maken voor dit idee. Wel hebben we volgens plan een display geplaatst in de bewonersruimte van Heijplaat. Stedin wil in dit project onderzoeken wat de effecten zijn als bewoners zich bewuster zijn van hun energiegebruik. Door metingen uit te voeren krijgen we hierover in 2013 meer inzicht. Belangrijk voor Stedin is om uit te vinden in hoeverre een centrale display een goede bijdrage kan leveren aan die bewustwording.

37


Social Energy Zuinig omgaan met energie begint met bewustwording. Om de kennis van klanten over hun energieverbuik te vergroten zette Stedin het Social Energy-project op, met deelnemers in wijken in Den Haag en Utrecht. Wij geven de bewoners inzicht in hun energiegedrag, vergelijken hun verbruik en organiseren deelnemersavonden. Eind 2012 heeft softwarepartner Shifft een nieuw platform gelanceerd dat meer details over het verbruik weergeeft en de mogelijkheid geeft om meer vergelijkingen te maken. Deelnemers kunnen nu op een interactieve manier hun energieverbruik vergelijken met anderen en via apps worden ze geprikkeld om slim met energie om te gaan. In 2013 willen wij meer leren over het energiegedrag van de consument en hoe we dit kunnen te beïnvloeden. Ook bij onze medewerkers werken we aan bewustwording. Intern startten wij de Social Energy community. Ruim honderd medewerkers doen mee en maken kennis met nieuwe ontwikkelingen. Dankzij deze Social Energy-aanpak leren wij bovendien veel over het aanbieden, het plaatsen en de acceptatie van de slimme meter bij onze klanten.

Ruim 35 ha zonnepanelen in ons netgebied Wij registreren sinds 2010 klanten die zonnepanelen hebben in ons gebied. Dat levert ons waardevolle informatie op over hoeveel terugleververmogen we in onze netten moeten hebben. In ruil voor deze registratie ontvangen klanten een gratis slimme meter. Het opgesteld vermogen is in totaal 37.000 kWp, waarvan 20.000 kWp in 2012 is geïnstalleerd. Het gemiddelde vermogen van de installatie neemt toe ten opzichte van enkele jaren geleden. 1 kWp zonnepaneel komt ongeveer overeen met 10 m2. Dat betekent dat we ruim 35 ha aan zonnepanelen hebben in ons netgebied: ongeveer 70 voetbalvelden.

Steeds meer elektriciteit zal duurzaam en decentraal worden opgewekt, bijvoorbeeld via zonnepanelen.

38


ELEKTRISCH VERVOER Elektrisch rijden is voor Nederland een kansrijke optie om de automobiliteit te verduurzamen, de energiepositie te versterken en de Nederlandse economie een impuls te geven. We gaan minder fossiele brandstoffen gebruiken en worden minder afhankelijk van olieproducerende landen. Elektrisch rijden biedt ook kansen voor energieleveranciers om vraag en aanbod van elektriciteit in balans te brengen. ’s Nachts laden auto’s op en kunnen zo als opslagreservoir dienen.

Opladen Om elektrisch vervoer een grotere vlucht te laten nemen moeten automobilisten hun auto gemakkelijk kunnen opladen. Wat de beste optie is, snelladen bij de gebruikelijke tankstations of langzaam laden thuis of op het werk, daarover gaat momenteel het debat. Ook de energievoorziening is een aandachtspunt. Er ligt zowel randvoorwaardelijk als inhoudelijk een relatie met intelligente netten. Bij grote aantallen elektrische auto’s moet het tijdstip van opladen geregeld worden. Want als alle voertuigen tegelijkertijd worden opgeladen ontstaat er een piek in de vraag naar elektriciteit die, zeker overdag, de beschikbare capaciteit te boven gaat.

Proeftuinen De huidige beheerste groei van elektrische auto’s in Nederland geeft ons voldoende tijd om ons voor te bereiden op de noodzakelijke netwerkuitbreiding en -aanpassing. Om meer inzicht te krijgen in kansen en risico’s participeren wij in verschillende proeftuinprojecten in Rotterdam, Den Haag en Utrecht, alle gesubsidieerd door de rijksoverheid.

39


GROEN GAS Groen gas is onderdeel van de transitie naar een duurzame energievoorziening. Stedin onderkent de potentie van groen gas en ondersteunt injectie van groen gas in het reguliere gasnet, onder gecontroleerde omstandigheden. Groen gas wordt steeds belangrijker. We hebben stappen gezet om groen gas op te nemen in onze reguliere processen en invoeding op een slimme manier te gaan regelen.

Handboek Groen Gas Invoeden van groen gas gebeurt tot nog toe op projectbasis en is grotendeels maatwerk. In 2012 hebben wij een belangrijke stap gezet om de invoeding van groen gas op te nemen in de reguliere processen. Daarvoor hebben wij het ‘Handboek Groen Gas’ opgesteld – een levend document waarin onder andere is beschreven hoe in de praktijk met invoeding van groen gas wordt omgegaan en wie welke rol vervult. We hebben zo veel mogelijk aansluiting gezocht bij afspraken die al binnen Netbeheer Nederland zijn gemaakt.

Smart Green Gas Grid Net zoals voor elektriciteitsnetten, die slimmer moeten omgaan met vraag en aanbod, is het nodig om meer flexibilteit te creëren in de gasnetten. Wanneer meer gas wordt ingevoed dan op dat moment wordt afgenomen kan dat tot een knelpunt leiden. In dat geval zou de druk de grens van 8 bar overschrijden, wat op veiligheidsgronden niet acceptabel is. In dergelijke situaties bestaat behoefte aan bufferruimte voor groen gas. Die kan worden gecreëerd in het gasnet zelf: door tijdelijk de druk in het 8 bar transportnet te

Stedin zorgt dat groen gas veilig en gecontroleerd in het reguliere gasnet wordt ingevoed

40


verlagen tot 4,5 bar, kan meer gas in het net worden geïnjecteerd dan op datzelfde moment wordt afgenomen. Dit concept van dynamisch drukmanagement is uitgewerkt tot wat nu bekend staat als Smart Green Gas Grid, afgekort SG3. Met toepassing van SG3 zijn additionele netinvesteringen niet nodig en de operationele kosten laag. Daarnaast wordt energie bespaard, doordat de gasproducent met een lagere druk groen gas in het net kan injecteren.

Veldproef met SG3 De potentie van SG3 is op de tekentafel vastgesteld. Of theorie en praktijk met elkaar overeenkomen, gaan wij in een veldproef onderzoeken. Dat doen we bij ons grootste groen-gasproject in Baarn. We creëren hier kunstmatig een knelpunt: het afzetgebied van de producent is verkleind. Gedurende de zomermaanden kan hij zijn volume groen gas dus niet kwijt. Door de druk in het gasnet te verlagen kan het effect van SG3 zichtbaar worden gemaakt. Mochten de theoretische aannames incorrect blijken, dan krijgt de producent van groen gas automatisch zijn oospronkelijke afzetgebied terug. Daardoor is het risico op te hoge drukniveaus ondervangen en hoeft ‘overtollig’ gas nooit te worden afgefakkeld tijdens de veldproef.

De voordelen van SG3 De aandacht voor SG3 was groot in 2012 groot, ook al zullen de grootste effecten pas in 2013 zichtbaar zijn. Sinds de zomer van 2012 wordt intensief samengewerkt met de landelijke gasnetbeheerder om SG3 mogelijk te maken. De bevindingen zijn via een beveiligde webportal beschikbaar. Daarnaast is er een openbare website (http://www.sg3.nl) waarop elke geïnteresseerde het veldproject live kan volgen. De officiële openingshandeling van SG3 zal in 2013 plaatsvinden.

41


WATERSTOF Stedin heeft als netbeheerder een duidelijke rol in de transitie naar een duurzame energievoorziening. We onderzoeken innovatieve mogelijkheden om minder afhankelijk te zijn van elektriciteit of gas. In het demonstratieproject op Ameland hebben we duurzaam geproduceerde waterstof onder gecontroleerde omstandigheden bij aardgas gemengd. In de proef is de gebruikerservaring getest en wat het effect is op huishoudelijke gasapparatuur en leidingmateriaal. Met een druk bezocht symposium is het proefproject, dat sinds 2007 liep, afgesloten. De uitkomsten van het project waren in alle opzichten positief. Een mengsel van aardgas en waterstof heeft geen negatieve effecten op leidingmaterialen en de geteste huishoudelijke gasapparatuur. Gebruikers hebben de proef positief ervaren. Ze vonden het plezierig betrokken te zijn bij een aansprekend innovatief project en ze hadden de indruk dat het kookproces sneller verliep.

Aardgasnet als opslag van duurzame elektriciteit Het vervolg van dit innovatieproject is dat we de mogelijkheden en voordelen van duurzaam geproduceerde waterstof verder willen benutten. Doordat de waterstof met behulp van zonnepanelen is geproduceerd, komt er feitelijk energie uit duurzame elektriciteit in het gasnet. De productie van duurzaam opgewekte elektriciteit neemt toe. In onze buurlanden is al sprake van overschot waarbij transport van elektriciteit problematisch wordt. Eigenlijk is er in tijden van overschot – waarin de prijs van duurzame elektriciteit zelfs negatief kan worden – behoefte aan grootschalige opslag. Via de op Ameland beproefde methode kan het gasnet die opslagruimte bieden.

Power to Gas Wel moet rekening worden gehouden met een bepaalde maximale concentratie waterstof in aardgas. Wanneer die limiet wordt bereikt, is er een alternatief: methanisering. Bij dit proces wordt duurzaam geproduceerde waterstof samen met kooldioxide omgezet in methaan, het hoofdbestanddeel van aardgas. Via methanisering kan fossiel aardgas lokaal tot 100% door duurzaam gas worden vervangen. De Engelse benaming voor dit proces is power-to-gas, afgekort P2G. Stedin wil de technische mogelijkheden van P2G in de praktijk demonstreren.

Toekomstmodel: P2G als dienst Of conversie van elektriciteit in gas een taak is van een regionale netbeheerder is een terechte vraag. Stedin handelt immers niet in elektriciteit en gas. Wij zien echter mogelijkheden om P2G in de toekomst als dienst aan te bieden aan partijen die wel handelen in elektriciteit en gas, op basis van een zogenoemde tolling fee. P2G speelt zich af binnen de twee domeinen waarbinnen wij als regionale netbeheerder actief zijn, te weten elektriciteit en gas. Via P2G ontstaat synergie tussen beide en wordt het denken in ‘alleen elektriciteit’ of ‘alleen gas’ doorbroken. Stedin Netbeheer transporteert energie, waarbij de ene vorm de andere uitstekend kan ondersteunen.

Veldproef met P2G Stedin werkt inmiddels aan een kleinschalige P2G-veldproef in de regio Rotterdam. In december 2012 heeft het ministerie van Economische Zaken besloten om in het kader van ‘Topconsortia voor Kennis en Innovatie’ (TKI), als onderdeel van het ‘Topsectorenbeleid Energie’, subsidie te verlenen voor uitvoering van het project. Hiermee wordt het belang ervan nationaal onderschreven.

42


Via methanisering kan fossiel aardgas lokaal tot 100% door duurzaam gas worden vervangen.

43

TRANSPORT RESTSTROMEN In het sterk veranderende energielandschap ontstaat behoefte aan nieuwe energie-infrastructuren. Infrastructuren voor het transport van warmte, stoom, CO2 en biogas vallen buiten het gereguleerde domein van Stedin Netbeheer. Ze zijn het werkterrein van Stedin Diensten. Stedin Diensten levert met deze infrastructuren onafhankelijk transport van energie. Stedin Netbeheer voert de werkzaamheden uit voor Stedin Diensten via een systematiek van interne verrekening. Wij brengen op deze wijze onze uitgebreide kennis in van het ontwikkelen, exploiteren en beheren van energienetwerken.

STOOMNETWERK Stedin Diensten ontwikkelt een stoomnetwerk in de Rotterdamse Botlek. Daar bevinden zich diverse industrieën dicht bij elkaar. Via het netwerk kan stoom die het ene bedrijf over heeft efficiënt worden gebruikt in het productieproces van een ander bedrijf. Door de stoom in het primaire proces van een ander bedrijf te hergebruiken, verbetert het energetisch rendement van de hele keten. Er zijn minder fossiele brandstoffen nodig. Ook komt er minder CO2 en NOx in de atmosfeer. Als het netwerk vol in bedrijf is, gaat dat in het Rotterdamse havengebied per jaar 200 tot 400 kiloton aan CO2-emissies schelen. Het project draagt zodoende sterk bij aan de klimaatdoelstellingen van de stad Rotterdam.

Eerste klanten begin 2013 aansluiten Stedin Diensten investeert in het nieuwe stoomnetwerk en wordt hiervan de eigenaar. Afvalverwerker en stoomleverancier AVR en chemiebedrijf en stoomgebruiker Emerald Kalama Chemical (EKC) zijn de eerste

Eenmaal vol in bedrijf worden 200-400 kiloton CO2-emissies gereduceerd.

44

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - TRANSPORT RESTSTROMEN

klanten die we aansluiten op het nieuwe stoomnetwerk. De transport- en aansluitovereenkomsten met deze bedrijven zijn reeds ondertekend. De realisatie van het stoomnetwerk is in volle gang. Het wordt in de lente van 2013 in bedrijf genomen. Het tweede deel, van EKC naar Akzo Nobel, is in ontwikkeling. Dit traject is bijna twee keer zo lang, wat een extra uitdaging vormt. Medio 2013 zal Stedin Diensten een besluit nemen over de bouw van dit ruim 3 kilometer lange stoomnetwerk. Als dat besluit positief is, zal dit deel in 2015 in bedrijf worden genomen.

CO2 Tuinders In 2012 is Stedin Diensten gestart met de definitieve overname van het CO2-netwerk in de B-driehoek (het gebied tussen Berkel en Rodenrijs, Bleiswijk en Berschenhoek) van Eneco Warmte & Koude. De levering van CO2 aan de tuinders blijft plaatsvinden door Eneco. Het transport van CO2 naar de tuinders toe wordt voortaan verzorgd door Stedin Diensten. Ook het beheer en onderhoud van het netwerk zijn in de deskundige handen van Stedin Diensten.

Afvangen van CO2 Rotterdamse haven Een belangrijke bijdrage aan de verduurzaming van de Rotterdams haven vormt het grootschalig afvangen, transporteren en opslaan van CO2. Stedin Diensten wil samen met het Havenbedrijf Rotterdam het transport van CO2 door het Rotterdamse havengebied gaan verzorgen. In 2012 is nauw samengewerkt met industriële partijen om de eerste stappen te zetten.

Andere toepassingen CO2 blijft een belangrijke meststof voor de glastuinbouw. Daarnaast kan CO2 worden toegepast als grondstof voor de chemie in de Rotterdamse industrie. In de verdere toekomst zal de CO2-infrastructuur een belangrijke rol kunnen gaan spelen om synergie te creëren tussen de elektriciteits- en gasnetten van Stedin Netbeheer. Opslag van elektriciteit wordt namelijk mogelijk door omzetting ervan in aardgas met behulp van CO2.

45

VEILIG EN VERANTWOORD Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is inherent aan onze maatschappelijke opdracht: zorgdragen voor een veilige en ongestoorde energievoorziening. In ons MVO-beleid staan veiligheid en welzijn van onze medewerkers en aannemers bovenaan. Verder willen we als moderne werkgever onze medewerkers een prettige en duurzame werkomgeving bieden en volop kansen op ontwikkeling. In onze bedrijfsvoering en huisvesting maken we bewuste keuzes om de negatieve impact op klimaat en milieu zo veel mogelijk te beperken.

VEILIGHEID Veiligheid is nooit af. Het kan altijd beter. Stedin vindt het van het allergrootste belang dat veiligheid voor op het netvlies staat van management en medewerkers. Iedere dag opnieuw moet de aandacht hiervoor onverminderd hoog zijn.

Veiligheidsprestatie opnieuw beter Het aantal ongevallen met verzuim blijft dalen. Onze doelstelling blijft: nul ongevallen met verzuim. Het aantal ongevallen met verzuim in 2012 bedroeg 9 (2011: 11). Uitgedrukt in aantal ongevallen met verzuim per miljoen gewerkte uren (LTIR) kwam de veiligheidsprestatie van de Stedin uit op 1,5 (2011: 1,9).

Werken aan een proactieve veiligheidscultuur In 2012 hebben wij een cultuurmeting gedaan op basis van de Hearts & Minds-methode. Daar is uitgekomen dat onze organisatie zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld naar een 'berekende' veiligheidscultuur.

Veiligheid in ons werk heeft absolute prioriteit

46

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - VEILIG EN VERANTWOORD

Deze fase op de cultuurladder betekent dat er een grotere betrokkenheid is bij het onderwerp veiligheid en dat wij een minder afwachtende houding hebben voor wat er verkeerd kan gaan. Wij moeten deze fase doorlopen om uiteindelijk door te groeien naar een proactieve cultuur. Bij een proactieve veiligheidscultuur hoort dat medewerkers zich verantwoordelijk gaan voelen voor de eigen veiligheid en die van derden. Dat zij zich bewust zijn van de mogelijke risico’s op de werkplek en leidinggevenden zichtbaar betrokken zijn bij de veiligheid als gevolg van onze activiteiten. Wij weten dat we op dit vlak nog verbeteringen kunnen doorvoeren en werken daar gericht aan.

Preventief melden neemt vlucht Stedin heeft in 2012 stappen gezet om het veiligheidsbewustzijn verder te verhogen. Na de introductie in december 2011 van een nieuw incidentmeldingsysteem is er veel aandacht gegeven aan het proactief melden van onveilige situaties. Onze doelstelling was om minimaal een verdubbeling van het aantal meldingen te bereiken en uit te komen op 250. Dat hebben wij ruimschoots gehaald. Er kwamen ruim 700 meldingen binnen. Iedere melding wordt opgevolgd door de betreffende afdeling. Als een melding is afgerond krijgt de indiener daarvan bericht. We willen eerst een jaar ervaring opdoen en alle meldingen registeren. Daarna kunnen wij een trendanalyse maken om vast te stellen waar de zwaartepunten liggen voor verbetering. In 2013 willen we ook preventief melden door aannemers gerichter gaan stimuleren.

Calamiteiten oefenen Eind 2012 is een grote calamiteitenoefening gehouden in ons hoofdkantoor. Het betrof een ontruiming na een bommelding. Uit deze oefening zijn enkele verbeterpunten gekomen die vooral te maken hebben met communicatie. Naar aanleiding van een omvangrijke risico-inventarisatie hebben we enkele topveiligheidsrisico’s vastgesteld waartegen we ons willen wapenen. Het afgelopen jaar hebben we ons calamiteitenplan opnieuw onder de loep gehouden. Een grotere groep betrokken managers is getraind in crisismanagement. De veiligheidsregio’s en gemeenten waar in 2012 grote storingen plaatsvonden, beoordeelden onze calamiteitenaanpak als goed. In 2013 gaan we onze service providers nauwer aansluiten op ons calamiteitenplan. Ook met ons netcoordinatiecentrum voeren we ieder kwartaal een oefening uit; deze frequentie gaan we in 2013 opschalen naar een keer per maand. Verder laten wij de ICTsystemen waarmee we onze energienetten beheren jaarlijks doorlichten.

Rondgangen Ons lijnmanagement gaat regelmatig inspecteren of medewerkers en aannemers hun werk veilig en volgens de procedures uitvoeren. In 2012 zijn 79 rondgangen gedaan in ons netgebied. In 2013 gaan we hiervoor nog strakkere eisen stellen aan ons management. Zij moeten dan binnen een bepaalde periode de rondgangen hebben uitgevoerd, zodat we een meer gelijkmatige verdeling over het jaar bereiken. Van iedere rondgang wordt een evaluatie opgesteld, waarin opvallende zaken opgemerkt worden. Acties die hieruit voortvloeien worden geregistreerd en gevolgd.

PUBLIEKE VEILIGHEID Effectieve fraudebestrijding Van het aantal woningbranden wordt 10% veroorzaakt door hennepteelt. Dit komt omdat de eigenaren de elekriciteitsinstallatie vaak op een illegale manier veranderen en stroom illegaal aftappen. Dat levert veel gevaarlijke situaties op, met bijvoorbeeld risico op brand door oververhitting. Stedin voert een actief opsporingsbeleid. We werken hierin nauw samen met gemeenten, politie en justitie. Ondanks het feit dat deze instanties kosten moeten besparen en te kampen hebben met een capaciteitstekort, slagen we erin

47


succesvol samen te werken. Ook de samenwerking via het Platform Energie Diefstal van Netbeheer Nederland verloopt goed. De resultaten van fraudebestrijding vertonen dan ook een stijgende lijn. Sinds de invoering van de gecoördineerde aanpak van fraudebestrijding in 2006 is het incassopercentage voor illegale energieafname gestegen van 19% naar ruim 70% in 2012.

48


MEDEWERKERS Stedin wil bij haar klanten bekend staan als een klantgerichte, efficiënte en betrouwbare dienstverlener waar de energievoorziening in veilige handen is. Betrokken en gemotiveerde medewerkers zijn daarvoor noodzakelijk en medewerkerstevredenheid de belangrijke indicator. Bovendien is het van belang dat medewerkers en leidinggevenden zich blijvend ontwikkelen, zodat zij een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan ons bedrijf.

In lijn met de strategie In bijeenkomsten voor leidinggevenden stonden in 2012 de strategie en ambitie van Stedin centraal. Alle leidinggevenden kennen de strategie en weten welke bijdrage zij zelf kunnen leveren aan het realiseren ervan. Ze zijn in staat hun medewerkers te motiveren en inspireren om hun bijdrage te leveren. Samen spannen zij zich in om de ambitie van Stedin om de beste netbeheerder te zijn, waar te maken.

Medewerkersmotivatie frequenter meten We vinden het belangrijk om frequenter inzicht te krijgen in de medewerkerstevredenheid. Daarom is Stedin in 2012 gestart met kwartaalmetingen. Per kwartaal wordt een derde van de medewerkers, middels een verkorte vragenlijst, gevraagd naar zijn of haar beleving. Naast de hoofdvragen en vragen die leiden tot een gevalideerd cijfer voor de algemene tevredenheid, is extra input gevraagd op de onderwerpen Samenwerken, Leiderschap en Klantgerichtheid. Deze drie thema’s kwamen prominent als aandachtspunten naar voren in de uitslag van het vorige medewerkersonderzoek in 2011.

Tevredenheid stijgt De algemene tevredenheid ten opzichte van de vorige kwartaalmetingen en de jaarmeting in 2011 is gestegen en kwam uit op 7,6. Daarmee hebben wij de doelstelling voor 2012, te weten 7,3, ruimschoots gehaald. Deze opgaande trend is ook zichtbaar in de resultaten per thema. Het thema Klant en Klantgerichtheid bijvoorbeeld, krijgt een stijgende waardering en begint te leven. Verder zijn de resultaten over de vier onderdelen, Techniek, Marktoperaties, Staf en Stedin Meetbedrijf, dichter bij elkaar gekomen. Hieruit kan worden opgemaakt dat er meer samenhang is ontstaan. De resultaten op het onderwerp ‘Stedin als organisatie’ blijft wel een aandachtspunt. Een correlatie-analyse heeft uitgewezen dat Passen bij Stedin, Efficiënt kunnen werken en Samenwerking met de andere bedrijfsonderdelen de hoogste samenhang hebben met de tevredenheid over onze organisatie. Met de start van de Stedin Koers, het nieuwe strategieprogramma, worden ook op deze onderwerpen verbeteringen verwacht in 2013.

Ontwikkeling leiderschap In 2012 heeft Stedin verder invulling gegeven aan de professionele groei en ontwikkeling van medewerkers en leidinggevenden. Om leiderschapsontwikkeling te meten is een target gesteld: 85% van de leidinggevenden ontwikkelt zich. Deze target is gehaald. Er is een curriculum van trainingen opgesteld voor leidinggevenden ter ondersteuning van het succesvol uitvoeren van hun functie. Leiderschapsontwikkeling is een standaardonderwerp van de ontwikkelingen loopbaangesprekken (IMP). We kennen het potentieel en de doorgroeimogelijkheden van onze leidinggevenden goed, omdat we hiervoor regelmatig een vlootschouw afnemen.

Stedin Academy In 2012 is de Stedin Academy opgericht als antwoord op de verwachte schaarste aan technisch talent en de vergrijzing van onze organisatie. Voor specifieke doelgroepen hebben we programma’s ontwikkeld om

49


versneld te groeien naar een (leidinggevende) functie. Het Technisch Ontwikkelprogramma (TOP) is bestemd voor starters. Zij worden opgeleid voor de kritische functies van Operationeel Netcoördinator en/ of Specialist Assetmanagement. Het Potential Programma is bedoeld om potentiële leidinggevenden versneld op te leiden naar een leidinggevende positie. De Stedin Leiderschapscompetenties vormen de rode draad van het programma. De doelstelling is dat 50% van de potentials binnen twee jaar een leidinggevende positie heeft. Vanwege het succes van de deelnemers is deze target reeds gehaald.

Stedin Competenties Stedin heeft ontwikkeling van medewerkers hoog in het vaandel staan. Iedere medewerker heeft de mogelijkheid, in overleg met zijn leidinggevende, trainingen te volgen voor zijn professionele ontwikkeling, zowel op inhoud als op competenties. De Stedin Competenties zijn vertaald in concrete korte trainingen. Voor alle medewerkers zijn ontwikkelafspraken opgesteld. Opleidingen en trainingen zijn te vinden en te boeken in het vernieuwde online Stedin Learning Center.

50


NETWERKENDE ONDERNEMINGSRAAD December 2011 is de nieuwe Ondernemingsraad (OR) aangetreden. Negen van de tien leden zijn nieuw gekozen. De OR werkt volgens het principe van een ‘Netwerkende Ondernemingsraad’. Deze gaat uit van een kleine ‘kern’ van vaste OR-leden met daarom heen een groep geïnteresseerde collega’s die hun bijdrage leveren aan bepaalde onderwerpen. Deze Netwerkende OR-leden hebben dezelfde rechten en plichten als de kern OR-leden.

Eerder betrokken Er zijn commissies gevormd die regulier overleggen met de vertegenwoordigende bestuurders. Daarnaast zijn er werkgroepen onder leiding van een OR-lid die zich buigen over specifieke thema’s. Meestal betreft dit omvangrijke organisatiewijzigingen of andere complexe zaken waarin de OR betrokken moet worden. Het sterke van deze opzet is dat de OR heel vroeg wordt betrokken bij de gedachtevorming van de bestuurder voorafgaand aan een formeel advies- of instemmingstraject. Kleinere organisatiewijzigingen worden in een commissie afgehandeld. In 2012 was de belangrijkste verandering de verhuizing naar Blaak 8 en de invoering van het nieuwe flexwerken-concept Stedin@Work. Doordat de OR vroegtijdig betrokken wordt bij bepaalde onderwerpen, is de raad beter geïnformeerd dan in een traditionele opzet. Bovendien brengen de Netwerkende OR-leden, die uit alle organisatieonderdelen afkomstig zijn, op hun beurt gerichte ideeën maar vooral ook meer kennis en inzichten in. Daardoor kan de discussie het belang van een bepaalde afdeling overstijgen. De OR sorteert hiermee al voor op de ambitie van Stedin om de organisatie vanuit ketens te gaan besturen.

Professionaliseren, communiceren en teambuilding Het jaar 2012 heeft onder meer in het teken gestaan van verdere uitwerking en professionalisering van de Netwerkende OR dat door de vorige OR begin 2011 al in gang is gezet. Er is gewerkt aan consistente en regelmatige communicatie over wat de ondernemingsraad doet in de verschillende interne media. Veel aandacht is in 2012 uitgegaan naar teambuilding, waarbij het accent voortdurend heeft gelegen op een open en eerlijke verstandhouding tussen de OR-leden. Een goede onderlinge relatie is noodzakelijk om het concept van de Netwerkende OR tot een succes te maken. Uit de evaluatie over het afgelopen jaar bleek dat de ondernemingsraad erin geslaagd is een hecht team te vormen, waarin de leden zich betrokken opstellen. De sfeer in het team heeft een positieve uitstraling op de inmiddels 40 netwerkende OR-leden. Ook bij hen is de betrokkenheid groot.

Relatie met de bestuurder De OR vindt het ook van belang een goede verstandhouding te hebben met de bestuurder. Ook de bestuurder moest zich aanpassen aan de nieuwe opzet en werkwijze van de OR. ‘We hebben het vertrouwen kunnen winnen door te zorgen voor een professionele opstelling en een continue bezetting bij de reguliere overleggen. De relatie met de bestuurder is open, transparant en constructief’, aldus Desmond du Parand, voorzitter van de OR. De vertegenwoordigende bestuurders zijn erg te spreken over de nieuwe opzet van de ondernemingsraad en stellen zich op als onze ambassadeurs.

Onderwerpen op de agenda De Stedin Koers die in 2012 is ontwikkeld, is aan het einde van het jaar gedeeld met de OR . De OR ziet als belangrijkste onderwerp voor 2013 de betrokkenheid van managers en medewerkers bij de uitwerking

51


van de Stedin Koers. Daarnaast blijft huisvesting van de districts- en regiokantoren op de agenda staan. Voor wat betreft de eigen interne organisatie, wil de OR haar regierol richting werkgroepen en commissies versterken en professionaliseren. Dit in goede samenhang met de regierol die de bestuurder heeft om de OR structureel en vroegtijdig in het proces te betrekken.

52


DUURZAME BEDRIJFSVOERING De Eneco Groep wil de CO2-emissies in 2013 halveren ten opzichte van 2007. Als onderdeel van de Eneco Groep levert Stedin een goede bijdrage aan deze doelstelling. In 2012 hebben we de beoogde besparing al bereikt.

Samen invulling geven aan duurzaamheid Als onderdeel van de Eneco Groep is het vanzelfsprekend dat wij duurzaamheid omarmen. We zijn in gesprek met onze medewerkers hoe wij als netbeheerder het begrip duurzaam invulling kunnen geven. Gedachtevorming hierover komt in dialoog tot stand. Medewerkers krijgen de gelegenheid hun eigen bijdrage te leveren. Dat wordt ook gewaardeerd door medewerkers zoals blijkt uit de stijgende scores van het Medewerkers Motivatie Onderzoek.

Duurzaam inkopen Stedin is in 2012 gestart met het gedoseerd verduurzamen van de inkoop. We zijn selectief in onze aankopen en in de keuze van onze leveranciers en partners. Wij toetsen potentiële leveranciers op hun duurzame bedrijfsvoering, controleren diensten en producten aan de productspecificaties en laten onze leveranciers een Supplier Code of Conduct ondertekenen. Stedin wil hiermee meer verantwoordelijkheid nemen in de ketens waarin wij actief zijn en verwacht dit ook van haar directe leveranciers. Onze Supplier Code of Conduct is geïnspireerd op de ISO26000-richtlijn voor duurzaam ondernemen. In deze code sturen wij op verduurzaming van onze inkoop, maar ook op andere maatschappelijke voorwaarden als integriteit, mensenrechten, arbeidsomstandigheden, eerlijk zaken doen en milieu.

Wagenpark Stedin is duurzaam op weg! De verbeterplannen voor 2012 ten aanzien van mobiliteit waren vooral gericht op onze duurzaamheidsdoelstellingen. • • •

Wij zijn actief gaan sturen op de vergroening van het wagenpark door de toegestane CO2-uitstoot van nieuw te bestellen auto’s te limiteren tot maximaal 120 gr/km. Wij bieden leaserijders een mobiliteitskaart aan voor gebruik van openbaar vervoer voor zakelijk reizen en woon-werkverkeer ter beschikking te stellen, waardoor openbaar vervoer actief wordt gepromoot. We hebben steeds meer zuinigere bedrijfsauto’s ingezet, zoals categorie A&B-label, hybride auto's en zelfs een vijftal volledig elektrische bedrijfsauto's.

Huisvesting Sinds eind maart 2012 zijn wij gehuisvest in een duurzaam gebouwd pand, direct naast station Blaak in Rotterdam. Het energiezuinige gebouw, dat een a+ label heeft, is een visitekaartje voor onze missie op het gebied van duurzaamheid. Er is bewust gekozen voor een tijdloze uitstraling met een robuust materiaal dat 'mooi veroudert'. Het gebouw is flexibel en eenvoudig van indeling te veranderen. Interne verhuizingen zijn zo snel en zonder verbouwing te realiseren. Bij de inrichting van het pand hebben we waar mogelijk duurzame keuzes gemaakt. We hebben onze duurzame criteria op vrijwel alle inrichtingselementen kunnen toepassen. Het pand is uitstekend bereikbaar met openbaar vervoer en auto. Het overgrote deel van onze

53


medewerkers is gehuisvest op Blaak 8. Hierdoor hebben we tevens het zakelijk verkeer drastisch geminimaliseerd.

Flexibel werken / Stedin@Work Het nieuwe kantoor past in onze ambitie tot integratie en samenwerking. We grijpen de gelegenheid aan om onze medewerkers de mogelijkheid te bieden om tijden plaatsonafhankelijk te werken. Vaste werkplekken maken plaats voor flexplekken en medewerkers kunnen meer vanuit huis werken. We hebben daardoor minder werkplekken en dus minder vierkante meters kantoorruimte nodig. Dit scheelt in de kosten voor huisvesting en het energieverbruik.

Reductiemaatregelen intern CO2 footprint Wij hadden als interne doelstelling om tot 50% CO2-besparing te komen in 2013 ten opzichte van 2007. Sinds 2007 houden we onze CO2-emissies bij in een CO2-footprint boekhouding, waarbij wij onze uitstoot monitoren op het gebied van huisvesting, afval en mobiliteit. Deze ambitieuze doelstelling van 50% reductie heeft Stedin eind 2012 reeds behaald, mede door eerder genoemde maatregelen op huisvesting en mobiliteit. Ambitieus als Stedin is, hebben wij onze duurzaamheidsambitie voor 2013 inmiddels verhoogd naar 60%!

Stedin betrok in maart 2012 een duurzaam gebouwd pand aan de Blaak in Rotterdam.

54

FINANCIËLE RESULTATEN

RESULTAATONTWIKKELING Het financiële resultaat van Stedin ontwikkelt zich goed. De hogere transporttarieven vastgesteld door de NMa en de voortgaande kostenbeheersing droegen bij aan een stijging van de nettowinst met € 61 miljoen naar € 213 miljoen (2011: € 152 miljoen). De NMa heeft de transporttarieven mede vastgesteld in het licht van de grote investeringen waar netbeheerders voor staan. Stedin investeerde in 2012 voor € 369 miljoen (2011: € 388 miljoen).

Brutomarge De brutomarge is met € 165 miljoen toegenomen naar € 937 miljoen (2011: € 772 miljoen). De voornaamste redenen zijn een grote stijging van de netto-omzet en het feit dat meetactiviteiten voor kleinverbruikers deel zijn geworden van het gereguleerde domein vanaf 1 januari 2012. De stijging van de transporttarieven komt vooral door de gunstige X-factoren uit het Methodebesluit 2011 – 2013, zoals vastgesteld door de NMa. De stijging van de netto-omzet is € 178 miljoen, waarvan € 88 miljoen voor rekening is van hogere tarieven en € 90 miljoen (2011: € 0) komt door overname van de meterhuur. Overeenkomstig voorgaande jaren worden de meetactiviteiten uitgevoerd door Stedin Meetbedrijf, maar vanaf 1 januari 2012 voor rekening van Stedin Netbeheer. Tegenover de hogere opbrengsten staan ook enigszins hogere inkoopkosten en een lichte daling van de overige opbrengsten. De inkoopkosten stijgen met € 8 miljoen naar € 138 miljoen, doordat de tarieven van de beheerder van het landelijk transportnet (Tennet) € 23 miljoen hoger zijn (mede door een gunstige nacalculatie in 2011 van € 9 miljoen), terwijl de kosten voor inkoop en netverliezen € 15 miljoen lager zijn door lagere elektriciteitsprijzen en lager volume netverlies. De overige opbrengsten zijn € 5 miljoen lager en komen uit op € 46 miljoen (2011: € 51 miljoen). In 2011 werden de afschrijvingslasten voor kleinverbruikersmeters nog doorbelast aan Stedin Meetbedrijf. Daar tegenover staat een opbrengst van € 6 miljoen voor verkoop van onroerend goed.

Bedrijfskosten De bedrijfskosten zijn gestegen met € 84 miljoen naar € 619 miljoen. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door grotendeels eenmalige effecten zoals de kosten van de meetactiviteiten voor kleinverbruikers van € 34 miljoen (2011: € 0) die nu ten laste komen van Stedin, hogere kosten voor aanpassingen in de sector ten behoeve van het centraal aansluitregister en de invoering van het nieuwe marktmodel (€ 15 miljoen), de afkoop van Cross Border Leases (CBLs) (€ 6 miljoen) en hogere compensatiebetalingen als gevolg van grote storingen (€ 4 miljoen). Voor het overige zijn de hogere kosten veroorzaakt door reguliere kostenstijgingen en uitbreiding van activiteiten.

55

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - FINANCIËLE RESULTATEN

Financiële positie, cash flow en financiële baten en lasten De financiële positie van Stedin is onverminderd sterk. In het Besluit Financieel Beheer Netbeheerders staan financiële ratio’s waar netbeheerders zich aan dienen te houden. Stedin valt ruim binnen de normen (zie hoofdstuk Kerncijfers). De investeringen in 2012 bedroegen € 369 miljoen (2011: € 388 miljoen). De geringe daling komt vooral door de daling van nieuwe aansluitingen. Stedin ontvangt in de meeste gevallen een Bijdrage Aansluit Kosten (BAK) voor nieuwe aansluitingen. Deze bijdrage wordt opgenomen onder langlopende niet rentedragende schulden en over de economische levensduur van de aansluiting geamortiseerd (vergelijkbaar met de afschrijving van de materiele vaste activa). In 2012 bedroeg de ontvangen BAK € 23 miljoen. In de jaren 2009 tot en met 2011 was de crisiswet van toepassing, waaronder Stedin gebruik kon maken van de Tijdelijke Willekeurige Afschrijving (TWA) over een groot deel van de investeringen. In 2012 waren er extra afschrijvingen, waardoor € 31 miljoen minder belasting is afgedragen. Dit voordeel leidt tot hogere belastingafdrachten in latere jaren, waarvoor een voorziening latente belastingen is getroffen. Mede door de BAK en TWA effecten op de cash flow kon Stedin in 2012 de gehele nettowinst van 2011 van € 152 miljoen uitkeren, zonder de langlopende leningen te verhogen.

56

GOVERNANCE Stedin heeft als regionale netbeheerder de wettelijke taak de gas- en elektriciteitsnetten in stand te houden. Ook moeten we energieleveranciers daarop zonder beperkingen toegang bieden. Onze visie is, dat ons als publieke organisatie een ondernemende houding past. Wij staan voor integer en transparant handelen. We leggen over ons beleid en onze prestaties verantwoording af aan de toezichthouder, onze raad van commissarissen en onze aandeelhouder. Onze medewerkers weten zich vertegenwoordigd door een actieve en betrokken Ondernemingsraad.

CORPORATE GOVERNANCE EN NEDERLANDSE WETGEVING Corporate governance gaat over het besturen en beheersen van de onderneming en betreft tevens de verhoudingen tussen de Directie, de Raad van Commissarissen en de Aandeelhouder. Effectief management en transparantie naar onze stakeholders zijn daarbij leidende begrippen. De organisatie is gebaat bij het vertrouwen dat belanghebbenden stellen in de organisatie. Dit vereist transparantie over de inrichting en het bestuur van de organisatie. Stedin hecht groot belang aan een goede en gedegen corporate governance en hanteert een corporate-governancebeleid dat in lijn is met de herziene Corporate Governance Code zoals deze vanaf 1 januari 2009 van kracht werd (‘herziene Code’). Deze herziene Code heeft zijn wettelijke basis in Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Stedin onderschrijft de principes van de herziene Code en past deze toe. De implementatie van de belangrijkste aspecten van corporate governance wordt hieronder toegelicht.

Governancerollen Directie Behoudens de beperkingen opgenomen in de statuten van de netbeheerder, is de directie belast met het besturen van de vennootschap. Zij bestond in 2012 uit één persoon: de heer J.W.A. de Swart. De directie is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van doelstellingen en strategie en voor de uitvoering van het strategische en operationele beleid en bijbehorende risicobeheersing van de onderneming. Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken in de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad van Commissarissen staat de directie met raad terzijde. Bij de vervulling van hun taak richten de commissarissen zich naar het belang van de vennootschap en de met haar verbonden ondernemingen. De Raad van Commissarissen was in 2012 samengesteld uit de heren mr. R.S. Cazemier (voorzitter), ir. C.J.M. Asselbergs, mr. J.F.J.M. de Haas (tot 1 mei 2012), drs. G.A.J. Dubbeld (per 1 mei 2012), mevrouw N.H. van den Broek-Laman Trip (tot 1 juli 2012), de heer ing. D. van Well (per 1 juli 2012) en mevrouw prof. dr. T. Bahlmann. Aandeelhouder De aandeelhouder benoemt de directie en leden van de Raad van Commissarissen en stelt de bezoldiging van de directie en leden van de Raad van Commissarissen vast. De aandeelhouder onthoudt zich van iedere bemoeienis met de uitvoering van de wettelijke taken. Bepaalde besluitvorming over andere dan de gereguleerde taken wordt voorgelegd aan de aandeelhouder.

57

VERSLAG VAN DE DIRECTIE - GOVERNANCE

Toezichthouder De Energiekamer is belast met het toezicht op de naleving van de Elektriciteitswet en de Gaswet en is een onderdeel van de directie Regulering Energie en Vervoer van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). De NMa is een zelfstandig bestuursorgaan van het ministerie van Economische Zaken, met een eigen Raad van Bestuur. De Energiekamer is ook verantwoordelijk voor de tarief- en kwaliteitsregulering van de energiemarkt. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is verantwoordelijk voor het toezicht op de veiligheid van het gastransport. Externe accountant Deloitte Accountants B.V. is de accountant van de Eneco Groep en is benoemd voor onbepaalde tijd. Voor Stedin voert zij de jaarcontrole uit van zowel de statutaire als de productiviteitsgegevens, als basis voor de statutaire respectievelijk regulatorische jaarrekening. Ook de halfjaarcijfers worden steeds aan een beperkt onderzoek onderworpen. Bij elke controle wordt een bevindingenrapport uitgebracht, waarin aanbevelingen ter verbetering zijn opgenomen. In de vergadering van de Raad van Commissarissen, waarin de jaarrekening wordt besproken, is de externe accountant aanwezig om vragen van de commissarissen te beantwoorden. Daar waar mogelijk een mogelijke belangenverstrengeling op kan treden, wordt gebruik gemaakt van andere externe accountants. Internal Audit De afdeling Internal Audit rapporteert aan de directeur Stedin waardoor haar onafhankelijke positie is gewaarborgd. De afdeling verschaft de directeur Stedin en de Raad van Commissarissen Stedin een redelijke mate van zekerheid ten aanzien van de interne beheersing, risicomanagement en corporate governance. Dit doet Internal Audit door het uitvoeren van onderzoeken, het rapporteren en adviseren betreffende de resultaten ervan aan het verantwoordelijk management en het afleggen van verantwoording aan de directeur Stedin. Werknemersreglement Conform de Elektriciteitswet en de Gaswet geldt een non-discriminatie reglement voor eigen en ingehuurde (van de Eneco Groep of derden) medewerkers, aan wie activiteiten zijn uitbesteed. In het reglement, ook wel genaamd ‘het werknemersreglement’, wordt aangegeven dat het verboden is groepsmaatschappijen van Eneco te bevoordelen bij het uitoefenen van werkzaamheden ten behoeve van Stedin boven de concurrenten van deze groepsmaatschappijen in de markt. Het reglement geldt als borging dat er geen informatie wordt verstrekt over aansluitingen en afnemers van Stedin aan met name Eneco-leveranciers, de Eneco infrastructuurbedrijven en het Stedin Meetbedrijf. Gedragscode Stedin heeft een Gedragscode die wordt uitgereikt aan nieuwe medewerkers en die alle medewerkers hebben ondertekend. De code geldt voor een ieder die werkzaam is bij Stedin. Zowel interne medewerkers op basis van een stage- of arbeidsovereenkomst, als externe medewerkers op basis van bijvoorbeeld een detacherings-, inleen – of freelance-overeenkomst. Doel van deze Gedragscode is de medewerkers te ondersteunen bij het kennen en toepassen van de verschillende regels en integriteitsnormen binnen Stedin. De code is een naslagwerk en vormt de kapstok voor diverse onderliggende richtlijnen.

58


RISICOMANAGEMENT De kernactiviteit van Stedin, beheer en aanleg van energienetwerken, is in hoge mate gereguleerd. De regulering omvat normen voor de veiligheid en kwaliteit van de installaties, netten en dienstverlening. De elektriciteits- en de gaswet schrijven bovendien voor dat netbeheerders elke twee jaar een kwaliteits-en capaciteitsdocument (KCD) moet opstellen. Daarin staan onder meer het proces voor het vaststellen van de voornaamste risico’s in de netwerken, beschrijvingen van deze risico’s en de geplande acties voor het mitigeren daarvan. Voor het meest recente KCD zie www.stedin.net. Daarnaast heeft Stedin een proces voor het identificeren van bedrijfsvoeringsrisico’s. De voornaamste risico’s en beheersmaatregelen worden hieronder besproken. Het afwegen van de potentiele risico’s gebeurt ten opzichte van bedrijfswaarden. De bedrijfswaarden zijn: veiligheid, financiën, integriteit (waaronder mede wordt begrepen het voldoen aan weten regelgeving), kwaliteit en imago. Op basis van de kans dat een riskante gebeurtenis zich voordoet en de schade als gevolg van zo’n gebeurtenis, worden risico’s ingedeeld in mate van ernst. De schade wordt, afhankelijk van de betrokken bedrijfswaarde, gemeten in aard en aantal van betrokken slachtoffers, geld, aard en aantal overtredingen van externe en interne regels, leveringsbetrouwbaarheid en effect op de reputatie. Stedin heeft de belangrijkste bedrijfsprocessen gecertificeerd. De belangrijkste gecertificeerde bedrijfsprocessen zijn: ISO 9001 voor kwaliteitsmanagement (focus op de klant), OHSAS 18001 voor arbomanagement (focus op veiligheid), PAS 55 en NTA 8120 voor assetmanagement (focus op kwaliteit, capaciteit en veiligheid van de assets). Deze certificeringen worden regelmatig door externe bureaus beoordeeld. Dit draagt bij aan de gestructureerde beheersing van risico’s.

Netwerkrisico’s De hoogste prioriteit bij de elektriciteitsnetwerken ligt bij het voorkomen van leveringsonderbrekingen. Dat gebeurt bijvoorbeeld door verbetering van de stationsautomatisering voor netbesturing, het vervangen van storingsgevoelige componenten en het voorkomen van graafschade. Daarnaast is er bijzondere aandacht voor vervanging van onderdelen die niet meer leverbaar zijn en voor de veiligheid in de netwerken voor openbare verlichting. Voor de gasnetwerken ligt de focus op vervanging van aansluitingen waarvan de conditie slecht is en vervanging van brosse distributieleidingen. De relatief slechte conditie van deze aansluitingen en leidingen wordt in het Stedin werkgebied vaak veroorzaakt door instabiele grond waarin de aansluitingen en leidingen liggen. Door onder meer intensief lekzoeken wordt ervoor gezorgd dat de aansluitingen en leidingen met de slechtste conditie het eerst worden vervangen, waarbij alle brosse leidingen in 2029 zullen zijn vervangen. Het vervangen van leidingen voorkomt dure reparaties. Waar mogelijk worden werkzaamheden tegelijk uitgevoerd met andere werkzaamheden aan de infrastructuur (wegen, spoor, riool). Dit voorkomt overlast en reduceert de totale kosten aanzienlijk. De uitgaven voor de hierboven beschreven risicoreducerende activiteiten bedragen circa € 300 miljoen per jaar.

59


Bedrijfsvoeringsrisico’s Het werken met elektriciteit en gas en het uitvoeren van infrastructurele werken vraagt een bijzondere focus op veiligheid: veiligheid voor klanten, omwonenden, eigen personeel en medewerkers van aannemers. Naast technische maatregelen besteedt het management veel aandacht aan veilig werken. Ongeoorloofde toegang tot en schade toebrengen aan de maatschappelijk belangrijke voorzieningen die Stedin beheert kan een groot risico vormen voor de veiligheid van de dader en de omgeving en voor de ongestoorde energievoorziening en service aan klanten. Bovendien leidt diefstal van energie of materialen tot maatschappelijke kosten. Dit vergt veel aandacht voor de bescherming van de fysieke infrastructuur en van de computersystemen. Actieve opsporing van en repressieve maatregelen tegen energiefraude passen ook in dat beleid. Voor een bedrijf dat staat voor ononderbroken energielevering is het van groot belang dat de bedrijfsvoering ten alle kan doorgaan. Zo is er op twee plaatsen een volledig bedrijfsvoeringscentrum beschikbaar. Het netbeheer is in Nederland strak gereguleerd. Wijzigingen in die regulering of in de interpretatie daarvan kunnen een risico vormen. Voorbeelden daarvan zijn:

Werken met elektriciteit en gas vraagt een bijzondere focus op veiligheid.

60


•

•

•

•

Interpretatie van de regelgeving om te voorkomen dat commercieel aantrekkelijke informatie in handen komt van energieleveranciers, voor Stedin belangrijk in een fase waar systemen nog worden gedeeld met Eneco; beveiligingen binnen de betrokken systemen en regelmatige nadruk op de naleving zijn onderdeel van de oplossing, tot het moment waarop de informatiesystemen gescheiden zullen zijn; Wijziging van het marktmodel, waarbij leveranciers ook de transporttarieven gaan innen, vergt collectieve implementatie van nieuwe sectorbrede systeeminfrastructuur, op basis waarvan netbeheerders hun inkomsten van kleinverbruikers vaststellen en van leveranciers ontvangen; De NMa heeft een zekere mate van discretie bij het vormgeven van de regulering voor een nieuwe reguleringsperiode. De volgende periode start in 2014 en de tot nu toe gecommuniceerde elementen omvatten een aantal zaken waarop netbeheerders redelijkerwijs niet kunnen inspelen of die gepaard gaan met een grotere mate van onzekerheid. Dit zijn onder meer: voortdurend kort cyclische en inconsistente referentieperiode voor de WACC (verergerd door de historisch lage rentestand), een tariefaanpassing in één stap (one-off) in plaats van geleidelijk over de periode alsmede het vooraf verwerken van de verwachte besparingen van het leveranciersmodel. De uit deze elementen voortvloeiende volatiliteit in inkomsten beïnvloedt de kredietwaardigheid van netbeheerders en daarmee de financieringskosten; Belanghebbende partijen kunnen tot jaren na de besluiten voor een reguleringsperiode bezwaren indienen en procederen. Dit geeft onzekerheid over de reeds geïnde inkomsten.

De drie laatste hierboven genoemde risico’s adresseert Stedin door zeer actief te participeren in overleg binnen de sector en met regelgevende en toezichthoudende instanties, met het doel verrassingen te voorkomen en aan te sturen op goed uitvoerbare regelgeving. Voor een aantal deelnetten van Stedin bestaan er nog lopende Cross Border Leases (CBL’s). Deze financieringscontracten hebben heel precieze voorwaarden met hoge boetebepalingen. Onderdeel van de door Eneco ten behoeve van Stedin gestelde zekerheden zijn deposito’s en letters of credit bij kredietwaardige banken. De financiële crisis heeft het steeds lastiger gemaakt om een aantrekkelijk gespreide portefeuille van banken te vinden voor het stellen van deze zekerheden. Daar staat tegenover dat in sommige gevallen zich de gelegenheid kan voordoen om deze contracten voortijdig te beëindigen onder acceptabele voorwaarden. De regelgeving strekt zich ook uit naar operationele processen, zoals bijvoorbeeld het volledig en tijdig registreren van storingen en het uitbetalen van compensatievergoedingen na een onderbreking van de levering. Voortdurende verbeteringen in operationele processen hoort derhalve bij de dagelijkse praktijk. Dit is ook van toepassing op zaken als de afhandeling van klachten en het aansturen van aannemers die voor Stedin werkzaamheden aan de netten verrichten.

61

RAAD VAN COMMISSARISSEN Stedin is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de wettelijke beheertaken met betrekking tot de gas- en elektriciteitsnetwerken. Stedin is een 100% dochteronderneming van Eneco Holding N.V. en staat onder toezicht van een eigen Raad van Commissarissen.

62

VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN In een jaar waarin Stedin vrijwel al haar doelstellingen wist te bereiken, moeten wij helaas constateren dat de leveringsbetrouwbaarheid sterk onder druk heeft gestaan. De grote stroomonderbrekingen in Rotterdam en Nieuwegein waren hiervan de oorzaak. Stedin heeft er alles aan gedaan om de gevolgen hiervan voor klanten zoveel mogelijk te beperken. Gezien de omvang van de storingen waren toch duizenden klanten gedupeerd. Het Rotterdamse gemeentebestuur sprak hierover zijn ongenoegen uit en maande Stedin tot actie. Uit het onafhankelijke onderzoek dat wij vervolgens hebben laten uitvoeren bleek dat deze storingen waren veroorzaakt door een samenloop van omstandigheden. Technisch en procedureel heeft Stedin de zaken op orde. De betrouwbaarheid van de netten en de investeringen van netbeheerder Stedin zijn in lijn met het landelijke niveau. Dat zijn de belangrijkste conclusies uit een onafhankelijk onderzoek door DNV KEMA en PwC. De uitkomsten van dit onderzoek zijn gepresenteerd aan de gemeenten Rotterdam, Schiedam en Vlaardingen. De Raad van Commissarissen is te spreken over de acties die de directie heeft genomen om de communicatie naar betrokkenen in dergelijke gevallen nog verder te verbeteren. Stedin streeft naar de grootst mogelijke transparantie en bericht direct op haar website, via de radio en twitter wat er aan de hand is, hoeveel klanten last hebben van de storing en wat de acties zijn die worden genomen. Stedin heeft de raadscommissie Energie van de gemeente Rotterdam uitgenodigd voor een bezoek aan het bedrijfsvoeringscentrum.

Stedin Koers De Raad van Commissarissen heeft het strategisch plan 2013-2020 vastgesteld. Stedin heeft hierin de lessen die zijn geleerd van eerdergenoemde grote stroomonderbrekingen een centrale plaats gegeven. De samenleving staat kritisch ten opzichte van de netbeheerder. De tolerantie die klanten hebben ten aanzien van stroomonderbrekingen wordt steeds kleiner. Klanten eisen optimale prestatie van de netbeheerder. De Raad stemt in met de visie van Stedin om de klant centraal te stellen in denken en handelen en daarin een versnelling aan te brengen. De plannen om te investeren in de infrastructuur om de betrouwbaarheid van de netten zeker te stellen en om de energietransitie te ondersteunen, hebben onze goedkeuring. De relatie tussen gemeenten en Stedin is aanzienlijk verbeterd. Zeker nu er een groter accent komt te liggen op duurzaamheid zien wij een inniger relatie ontstaan. Gemeenten hebben de netbeheerder nodig om de transitie te maken naar decentraal en duurzaam opgewekte energie. Het Prestatiejaarverslag dat Stedin uitgeeft voor gemeenten en de ontsluiting van gemeentelijke informatie over de energie-infrastructuur via Energie in Beeld dragen daar zeker aan bij. Wij juichen die ontwikkeling toe.

Aanbesteden Stedin heeft al enkele jaren geleden de ambitie uitgesproken meer werk aan de netten te willen aanbesteden aan de markt. We bereiden de komst voor van een derde service provider naast Joulz, het infrabedrijf binnen de Eneco Groep, en Delta dat sinds vorig jaar het onderhoud uitvoert op Goeree Overflakkee. Dit selectieproces is iets getemporiseerd, omdat Joulz veel last heeft van de moeilijke marktomstandigheden. Als onderdeel van de Eneco Groep voelen wij onze verantwoordelijkheid om Joulz meer tijd te geven haar klantenkring uit te breiden, voordat wij delen van het werk aan een derde service provider uitbesteden.

63

RAAD VAN COMMISSARISSEN - VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN

Stedin en Joulz hebben een intentieverklaring getekend die in 2013 gaat resulteren in een partnerschapovereenkomst. Daarin maakt Stedin afspraken over het in te leggen werkvolume voor de komende jaren alsmede over de gewenste efficiëntie en kwaliteit die daar tegenover moet staan.

Overige onderwerpen Behalve de leveringszekerheid liet Stedin op alle andere onderdelen een stijgende lijn zien, zowel financieel als organisatorisch. De veiligheidsprestatie was opnieuw goed. De Raad wordt altijd geïnformeerd over veiligheidsincidenten die hebben plaatsgevonden. Gelukkig mogen wij constateren dat er in 2012 geen ernstige incidenten zijn geweest. Het veiligheidsbewustzijn in het bedrijf wordt jaar op jaar hoger, ook doordat management en medewerkers elkaar aanspreken op onveilig handelen. Het financiële resultaat verbeterde ten opzichte van 2011, de geplande kostenbesparingen zijn gerealiseerd, de klanttevredenheid is gestegen en medewerkers zijn tevredener. Stedin is begin 2012 verhuisd naar een nieuw, duurzaam kantoorgebouw aan de Blaak in Rotterdam en heeft tegelijkertijd een back-up voorziening getroffen voor het bedrijfsvoeringscentrum in Gouda. Het nieuwe pand staat in het hart van de stad waardoor Stedin goed zichtbaar is voor de Rotterdamse klanten. De Raad van Commissarissen heeft kennisgemaakt en eenmaal formeel vergaderd met de nieuwe ondernemingsraad (OR). Stedin heeft een participerende ondernemingsraad ingesteld die past in deze tijd. Naast de leden van de OR worden andere medewerkers betrokken bij een advies- of instemmingsaanvraag van de directie. Voor iedere aanvraag van de directie wordt vroegtijdig een werkgroep ingesteld waarvan een OR-lid voorzitter is en waarin andere medewerkers met specifieke kennis en kunde zitting hebben. Deze werkgroep bereidt een preadvies voor aan de OR. Wanneer de OR instemt met dit preadvies krijgt het vervolgens de status van Advies aan de directie. Met deze democratische innovatie loopt Stedin voorop in Nederland.

Informatie over de Raad van Commissarissen In 2012 is het eigen functioneren van de Raad uitgebreid geëvalueerd onder begeleiding van een externe partij. Vastgesteld is dat de Raad zich meer zal gaan verdiepen in specifieke onderwerpen die Stedin en haar kernactiviteiten betreffen. In 2012 heeft de Raad een bezoek gebracht aan een van de gasvervangingsprojecten in Rotterdam en aan het bedrijfsvoeringscentrum in Gouda. De Raad van Commissarissen wil zich, waar van toepassing, conformeren aan de Nederlandse Corporate Governance Code, zoals die geldt voor vennootschappen. Dat heeft ook consequenties voor de samenstelling van de Raad. In plaats van twee commissarissen van buiten het bedrijf en twee commissarissen vanuit Eneco is gekozen voor een meer marktconforme samenstelling. De Raad bestaat nu uit vier onafhankelijke commissarissen en één commissaris vanuit Eneco. Mevrouw Bahlmann is per 1 januari 2012 aangetreden als nieuwe onafhankelijke commissaris. Jeroen de Haas, CEO van Eneco, heeft per 1 mei 2012 plaatsgemaakt voor Guido Dubbeld, CFO van Eneco. Mevrouw Van den Broek-Laman Trip is per 1 juli 2012 afgetreden. Wij danken mevrouw Van den Broek en de heer De Haas voor hun jarenlange betrokkenheid bij onze onderneming. De heer Van Well is per 1 juli 2012 benoemd tot commissaris. Zijn kennis, ervaring en achtergrond zijn een prima aanvulling binnen de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen heeft sinds de recente herijking van het governancebeleid een profielschets opgesteld voor zijn omvang en samenstelling. Bij het opstellen daarvan wordt rekening gehouden met de aard van de onderneming van Stedin en de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de

64

RAAD VAN COMMISSARISSEN - VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN

Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen streeft naar complementariteit en diversiteit in zijn samenstelling. Naast algemene eisen die gelden voor alle leden en specifieke kennis- en ervaringsgebieden voor individuele leden bevat de profielschets ook bepalingen met betrekking tot diversiteit. Wij streven bij toekomstige benoemingen naar een diverse en evenwichtige samenstelling van de Raad. De huidige manvrouw verhouding van de Raad van Commissarissen is 80-20. De Raad bestaat nu uit: de heer Cazemier voorzitter, mevrouw Bahlmann, de heer Asselbergs, de heer Dubbeld en de heer Van Well. Het rooster van aftreden zal ook gevolgd worden zoals de Code dat voorschrijft. Dat betekent in 2013 een nieuwe wijziging in de samenstelling van de Raad. In 2012 vergaderde Raad van Commissarissen 4 maal volgens het reguliere schema.

Vergadering van Aandeelhouders In 2012 is het aandeelhoudersconvenant herijkt. Stedin maakt deel uit van de Eneco Groep, en heeft een onafhankelijke positie, die ook wettelijk is vastgelegd. De Raad van Commissarissen ziet erop toe dat deze positie geborgd blijft. Het spanningsveld dat kan ontstaan doordat wederzijdse belangen niet overeenkomen, komt ter sprake tijdens de aandeelhoudersvergadering. Op 31 oktober 2012 heeft voor het eerst een officiële Algemene Vergadering van Aandeelhouders plaatsgevonden onder voorzitterschap van de voorzitter van de Raad van Commissarissen Stedin Netbeheer. De heer De Swart, directeur Stedin, lichtte in deze vergadering het strategisch plan van Stedin toe. De heer De Haas, CEO van Eneco, heeft namens de aandeelhouder kennisgenomen van deze plannen en op zijn beurt de langetermijnvisie van Eneco gegeven.

Tot slot De komende jaren zal Stedin zich richten op de uitvoering van haar strategische plan, waarbij zij zich vol energie zal inzetten voor de belangen van klanten. Stedin heeft een uitermate belangrijke rol in de energievoorziening, maar zij doet het pas goed als klanten daar weinig of niets van merken. Wij hebben er het volste vertrouwen in dat Stedin erin slaagt haar missie te volbrengen. Wij danken de directie en alle medewerkers voor de wijze waarop zij zich in 2012 hebben ingespannen om Stedin op die nieuwe klantgerichte koers te zetten. Rotterdam, 21 maart 2013 Namens de Raad van Commissarissen Stedin Netbeheer B.V. Roel Cazemier Voorzitter

65

PERSONALIA RAAD VAN COMMISSARISSEN PERSONALIA De heer mr. R.S. Cazemier Roel Cazemier werkte van 1988 tot 1991 als plaatsvervangend chef van het kabinet. In december 1991 werd hij benoemd tot burgemeester van de gemeente Ruinerwold, medio 1994 tot burgemeester van de gemeente Ameland en in juni 2000 tot burgemeester van de gemeente Dongeradeel. Op 23 juni 2009 is de heer Cazemier benoemd tot burgemeester van de Twentse gemeente Dinkelland. Aangetreden per 15 maart 2004, treedt af 1 januari 2014

De heer ir. C.J.M. Asselbergs Cees Jan Asselbergs was vanaf 1978 vijf jaar actief voor het Midden- en Kleinbedrijf in de stadsvernieuwingsgebieden van de gemeente Den Haag en vijf jaar bij de werkgeversorganisatie VNONCW. In 1991 begon hij als directeur bij de Stichting Europoort Botlek Belangen. Vanaf 2001 werd hij directeur Deltalinqs, de federatieve vereniging waarbinnen de belangenbehartiging van de procesindustrie en het havenbedrijfsleven in de Mainport Rotterdam zijn samengebracht. Aangetreden per 1 juli 1999, treedt af 1 april 2013

Mevrouw prof. dr. J.P. Bahlmann Tineke Bahlmann is vanaf 1 april 2009 voorzitter van het Commissariaat voor de Media en collegelid sinds juli 2004. Zij was van 1981 tot 1995 docent bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam en werd in 1991 deeltijd hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Bahlmann werkte daarnaast vele jaren als organisatie-adviseur en bekleedde diverse bestuurlijke functies en commissariaten. Aangetreden per 1 januari 2012, treedt af 1 januari 2016

De heer drs. G.A.J. Dubbeld Guido Dubbeld is per 1 april 2011 benoemd in de Raad van Bestuur van Eneco Holding N.V. als Chief Financial Officer. Hij startte in 2002 bij Eneco en bekleedde de functies van Risk Manager en Manager Finance & Control. Vanaf 2007 was hij werkzaam als Directeur Eneco Energy Trade. Voordat Dubbeld bij Eneco in dienst kwam werkte hij voor diverse financiële instellingen als MeesPierson, HypoVereinsbank (Munich) en UBS AG (Zurich). Hij studeerde Economie met een specialisatie International Finance aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Aangetreden per 1 mei 2012, treedt af 1 mei 2016

De heer mr. J.F.J.M. de Haas Jeroen de Haas werd in 2000 benoemd als lid van de raad van Bestuur van Eneco en per 2006 als voorzitter. Hij was daarvoor sinds 1996 directeur van Enercom, de coöperatie van energiebedrijven, waarvan een zestal leden in juli 2000 met Eneco fuseerde. Daarvoor was De Haas directeur van RCC-IVEV, een onderdeel van Roccade. Afgetreden 1 mei 2012

66

RAAD VAN COMMISSARISSEN - PERSONALIA RAAD VAN COMMISSARISSEN

De heer ing. D. van Well Dick van Well was van 1998 tot oktober 2010 voorzitter van de Raad van Bestuur van bouwbedrijf Dura Vermeer, waar hij sinds 1973 werkzaam was en diverse functies heeft vervuld. Van Well is onder meer lid van de Raad van Commissarissen van Dura Vermeer Groep N.V., voorzitter IkZitopZuid en presidentcommissaris van Feyenoord N.V.. Aangetreden per 1 juli 2012, treedt af 1 juli 2016

Mevrouw N.H. van den Broek-Laman Trip Nicoline van den Broek was van 7 september 1993 tot 12 juni 2007 lid van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Van 14 september 1999 tot 1 mei 2005 was zij fractievoorzitter. Mevrouw Van den Broek hield zich in de Eerste Kamer onder andere bezig met Cultuur en was voorzitter van de vaste commissie voor Algemene Zaken en Huis der Koningin. Van 1993 tot 2001 was zij burgemeester van de gemeente Heemstede. Daarvoor was zij Gedeputeerde van de provincie Gelderland. Afgetreden per 1 juli 2012

67

FINANCIËN De investeringen van Stedin in het onderhoud en de vernieuwing van netwerken zijn groot. Een stabiele cashflow op het geïnvesteerd vermogen is van belang voor de toekomst. Zekerheid over de inkomsten uit energietransport is voor ons dan ook zeer belangrijk. Aan de kostenkant zijn we sterk gefocust op beheersing door efficiënter te werken. Door meer en meer aan te besteden aan de markt verwachten wij de prijs/ kwaliteitverhouding op instandhouding van de netten verder te verbeteren.

68

JAARREKENING GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN GEREALISEERDE EN NIET-GEREALISEERDE RESULTATEN (Bedragen in € 1.000.000)

Toelichting

2012

2011

Netto-omzet*

3

1.028,8

850,7

Inkoopkosten

4

137,7

130,3

Overige bedrijfsopbrengsten*

5

46,2

Bruto marge*

51,4 937,3

771,8

Afschrijvingen

6

198,9

197,7

Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten

7

239,7

175,4

Kosten activa

8

78,1

65,1

Overige bedrijfskosten

9

102,6

96,8

Totale bedrijfskosten

619,3

535,0

Bedrijfsresultaat

318,0

236,8

Financiële baten*

10

1,7

Financiële lasten*

10

39,6

Resultaat voor belasting Vennootschapsbelasting

0,1 38,6 280,1

11

67,0

198,3 46,3

Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten

213,1

152,0

Totaal Resultaat **

213,1

152,0

* Aanpassingen zijn gemaakt voor vergelijkingsdoeleinden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar toelichting 1 onder Wijzigingen in presentatie. ** Regulier resultaat is gelijk aan het totaal resultaat (inclusief comprehensive income).

69

FINANCIËN - JAARREKENING

GECONSOLIDEERDE BALANS (Bedragen in € 1.000.000) voor resultaatbestemming

Toelichting

31.12.2012

31.12.2011

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa

13

3,5

3,3

Materiële vaste activa

14

4.350,8

4.187,0

Financiële vaste activa

15 2,5

4,0

-

0,1

• Uitgestelde belasting vorderingen • Overige kapitaalbelangen Totaal vaste activa

4.356,8

4.194,4

Vlottende activa Handelsdebiteuren

16

Vorderingen op gelieerde partijen

63,1

61,7

17

39,4

15,6

Overlopende activa en overige vorderingen 18

125,1

95,9 4,7

Liquide middelen

19

5,1

Vaste activa aangehouden voor verkoop

20

-

Totaal vlottende activa Totaal activa

6,4 232,7

184,3

4.589,5

4.378,7

EIGEN VERMOGEN EN PASSIVA Eigen vermogen

21

Aandelenkapitaal Agio reserve Overige reserves Resultaat boekjaar

1,1

1,1

2.752,4

2.752,4

98,9

98,9

213,1

Totaal eigen vermogen

152,0 3.065,5

3.004,4

Voorzieningen Personeelsvoorzieningen

22

5,1

Totaal voorzieningen

4,3 5,1

4,3

Langlopende verplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen

23

127,0

95,7

Langlopende schulden aan gelieerde partijen 24

906,8

906,8

Vooruitontvangen bedragen

189,1

25

Totaal langlopende verplichtingen

138,1 1.222,9

1.140,6

Kortlopende verplichtingen Handelscrediteuren

26

23,6

Kortlopende schulden aan gelieerde partijen 27

78,1

66,9

194,3

146,1

Overlopende passiva en overige schulden

28

16,4

Totaal kortlopende verplichtingen

296,0

229,4

Totaal eigen vermogen en passiva

4.589,5

4.378,7

70


GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT (Bedragen in € 1.000.000)

Toelichting

Bedrijfsresultaat Afschrijvingen

6

Waardevermindering activa aangehouden voor verkoop

20

Toename voorzieningen

2012

2011

318,0

236,8

198,9

197,7

6,4

-

1,6

-5,2 524,9

-55,7

Mutatie vlottende activa Mutatie vooruitontvangen bedragen Mutatie kortlopende schulden

51,0

52,2 -382,6

Kasstroom uit bedrijfsoperaties

Ontvangen rente Betaalde winstbelasting

278,8

-159,7

Mutatie werkkapitaal

Betaalde rente

429,3

-164,4

-51,6

360,5

377,7

-2,5

-21,0

1,6

20,8

-

359,6

Kasstroom uit operationele activiteiten

377,5

Investeringen in immateriële vaste activa

13

-0,3

-0,4

Investeringen in materiële vaste activa

14

-365,5

-383,1

Desinvesteringen in materiële vaste activa

14

6,5

7,1

Investeringen in financiële vaste activa

15

-

0,2

Desinvesteringen in financiële vaste activa

0,1

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen

-359,2

-376,2

-

-

0,4

1,3

Saldo liquide middelen en schulden aan krediet instellingen per 1 januari

4,7

3,4

Mutatie liquide middelen

0,4

1,3

5,1

4,7

Saldo liquide middelen en schulden aan krediet instellingen per 31 december

* Aanpassingen zijn gemaakt voor vergelijkingsdoeleinden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar toelichting 1 onder Wijzigingen in presentatie.

71


GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT EIGEN VERMOGEN Aandelenkapitaal

Agio reserve

Overige reserves

Onverdeelde winst

Totaal

1 januari 2011

1,1

2.752,4

Dividend 2010

-

-

98,9

70,4

2.922,8

-

-70,4

Totaal Resultaat

-

-70,4

-

-

152,0

152,0

31 december 2011

1,1

2.752,4

98,9

152,0

3.004,4

1 januari 2012

1,1

2.752,4

98,9

152,0

3.004,4

Dividend 2011

-

-

-

-152,0

-152,0

(Bedragen in € 1.000.000)

Totaal Resultaat 31 december 2012

-

-

-

213,1

213,1

1,1

2.752,4

98,9

213,1

3.065,5

72

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING 1. GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING Algemene informatie Stedin Netbeheer B.V. (hierna te noemen: ‘Stedin’) is statutair gevestigd te Rotterdam. De activiteiten van Stedin betreffen het in eigendom hebben en beheren van elektriciteit- en gastransportnetten en het daartoe verrichten van alle taken welke in gevolge van artikel 16 lid 1 van de Elektriciteitswet 1998 en in de Gaswet op een netbeheerder, als bedoeld artikel 10 lid 3 van de Elektriciteitswet 1998 respectievelijk artikel 2 lid 1 van de Gaswet rusten, alsmede al hetgeen daarmee verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord, mits binnen de wettelijke voorschriften van de Elektriciteitswet 1998 respectievelijk de Gaswet. Een verdere omschrijving is gegeven in de Appendix. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS) per 31 december 2012 zoals goedgekeurd door de Europese Commissie. De geconsolideerde jaarrekening is met toepassing van het continuïteitsbeginsel en het toerekeningbeginsel opgesteld op basis van historische kostprijs. De enkelvoudige winst-en-verliesrekening wordt op grond van artikel 402, Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven. De financiële gegevens van de onderneming zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Eneco Holding N.V., die is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Rotterdam. Presentatiebasis De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in euro’s (€) en de bedragen worden vermeld in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven. Wijzigingen in presentatie De vergelijkende cijfers over 2011 in de jaarrekening 2012 zijn in het geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, voor de netto-omzet en voor de financiële baten en lasten op bepaalde elementen voor vergelijkingsdoeleinden aangepast aan de presentatie zoals in 2012 is toegepast. De volgende wijzigingen zijn aangebracht in het geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en nietgerealiseerde resultaten, zoals gepresenteerd in 2012: - ‘Transportopbrengsten’ gewijzigd in ‘Netto-omzet’. - ‘Overige opbrengsten’ gewijzigd in ‘Overige bedrijfsopbrengsten'. - ’Tussentelling ‘Bruto marge transport’ verwijderd. De post 'Overig' onder '3. Netto-omzet' voor € 6,8 miljoen zoals vorig jaar gepresenteerd, is in 2012 verwerkt onder de post '5. Overige bedrijfsopbrengsten'. De financiële baten en lasten voor 2011 zijn in het kader van de geactiveerde rente over investeringen voor € 4,3 miljoen voor presentatiedoeleinden in overeenstemming met 2012 gepresenteerd. Dit heeft geen effect op het saldo van de financiële baten en lasten. In 2011 is onder de activa in aanbouw het bedrag dat als voorfinanciering aan Joulz is betaald opgenomen. In 2012 is de methode gewijzigd, en wordt onder de activa in aanbouw het onderhanden werk van Joulz

73

FINANCIËN - TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

B.V. verantwoordt. Het verschil tussen de onderhanden werk positie en de voorfinanciering is opgenomen onder de vlottende activa aangezien hier nog geen activa in aanbouw tegenover staat. Nieuwe of gewijzigde IFRS standaarden 2012 De waarderingsgrondslagen in dit jaarverslag zijn consistent met de waarderingsgrondslagen in de jaarrekening 2011. De Europese Commissie heeft de volgende gewijzigde IFRS-standaard overgenomen die voor Stedin relevant is: IFRS 7 ‘Financial Instruments: Disclosures – on derecognition’ is aangepast met als doel de transparantie te bevorderen van de verslaggeving van financiële activa. Deze aanpassing heeft geen effect op Stedin. Wijzigingen en interpretaties die op 1 maart 2013 nog niet door de Europese Commissie waren goedgekeurd zijn niet nader toegelicht. Grondslagen voor consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat Stedin, haar dochterondernemingen en overige kapitaalbelangen. Dochterondernemingen Een dochteronderneming is een onderneming waarover de vennootschap beslissende zeggenschap heeft. Dit houdt in dat de vennootschap direct dan wel indirect de financiële en operationele bedrijfsvoering van die onderneming beheerst met als doel economische voordelen te verkrijgen uit de activiteiten van die onderneming. Over het algemeen heeft de vennootschap meer dan de helft van de aandelen van haar dochterondernemingen. De jaarrekening van een dochteronderneming wordt volgens de integrale consolidatiemethode in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen vanaf de datum dat beslissende zeggenschap is verworven tot het moment dat die beslissende zeggenschap niet meer bestaat. Bij de bepaling of sprake is van beslissende zeggenschap worden ook potentiële stemrechten meegenomen die onmiddellijk kunnen worden uitgeoefend. Volgens de integrale consolidatiemethode worden in de geconsolideerde jaarrekening de activa, passiva, baten en lasten van dochterondernemingen voor 100% opgenomen. Balansposities, intercompany-transacties en resultaten op dergelijke transacties tussen dochterondernemingen worden geëlimineerd. Overige kapitaalbelangen Overige kapitaalbelangen zijn investeringen in ondernemingen waarin Stedin een belang heeft en geen beslissende zeggenschap of invloed van betekenis kan uitoefenen. Deze belangen worden gewaardeerd tegen reële waarde. Indien de reële waarde niet betrouwbaar te bepalen is, wordt het kapitaalbelang gewaardeerd tegen historische kostprijs. Dividenden worden verantwoord in het resultaat op het moment dat deze opeisbaar zijn. Toelichting op het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het geconsolideerd kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het geconsolideerd kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en schulden aan kredietinstellingen. Winstbelastingen en rente worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Uitkering van winstbewijzen en dividend worden opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.

74


Aangezien aflossing van langlopende schulden, betaalde winstbelasting en betaald dividend worden verrekend via de rekening courant verhoudingen, zijn deze posten verwerkt in de post "mutatie kortlopende schulden". Een deel van de rente baten en lasten worden eveneens via de rekening courant afgewikkeld. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen.

2. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen De belangrijkste grondslagen voor waardering en resultaatbepaling worden hierna weergegeven. Deze grondslagen zijn gedurende het huidige en vorige jaar consistent toegepast. Tenzij anders vermeld, worden de activa en de passiva opgenomen tegen nominale waarden.

Schattingen en onzekerheden De opstelling van de geconsolideerde jaarrekening in overeenstemming met IFRS vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van de balans en winst-en-verliesrekening. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van de balans die niet op eenvoudige wijze uit andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. Schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin de schatting wordt herzien, indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of in de periode van de herziening en toekomstige perioden, indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de huidige als toekomstige perioden. De schattingen hebben met name betrekking op de gereguleerde opbrengsten, de reservering voor het administratieve netverlies, de gebruiksduren van materiële vaste activa, de bijzondere waardeverminderingen van vaste activa en de omvang van voorzieningen.

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Van bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde van een actief is gelijk aan de hoogste van de verkoopprijs minus verkoopkosten en de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde van een actief wordt bepaald door de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen. Deze contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet vóór belastingen waarin de tijdswaarde van geld en de specifieke risico’s van het actief tot uitdrukking komt. Voor activa die niet zelfstandig kasstromen genereren en afhankelijk zijn van de kasstromen van andere activa of groepen van activa, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor de kasstroomgenererende eenheid waarvan de betreffende activa deel uitmaken. Een kasstroomgenererende eenheid is de kleinst identificeerbare groep activa die zelfstandig kasstromen genereert welke grotendeels onafhankelijk zijn van de kasstromen uit andere activa of groepen van activa. Kasstroomgenererende eenheden worden onderscheiden op basis van de economische samenhang tussen activa en het genereren van externe kasstromen en niet op basis van afzonderlijke juridische entiteiten.

75


Goodwill wordt bij eerste vaststelling toegewezen aan één of meerdere kasstroomgenererende eenheden, in overeenstemming met de wijze waarop intern de goodwill door het management wordt beoordeeld. Op iedere balansdatum wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor bijzondere waardeverminderingen. Als een dergelijke aanwijzing bestaat, wordt de realiseerbare waarde bepaald voor het betreffende actief of de kasstroomgenererende eenheid. Voor goodwill en immateriële vaste activa die nog gebruiksklaar zijn wordt voor elke balansdatum de realiseerbare waarde bepaald. Als de boekwaarde van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa hoger is dan de realiseerbare waarde wordt de boekwaarde tot de realiseerbare waarde teruggebracht. Deze bijzondere waardevermindering wordt ten laste van het resultaat gebracht. Een bijzondere waardevermindering van een kasstroomgenererende eenheid wordt eerst in mindering gebracht op de goodwill die aan de betreffende eenheid (of groepen van eenheden) is toegewezen en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de betreffende eenheid (of groepen van eenheden). Een eerder verantwoord bijzonder waardeverminderingverlies kan worden teruggenomen ten gunste van het resultaat als de redenen die daarvoor bestonden niet langer bestaan of zijn veranderd. Een bijzondere waardevermindering wordt slechts teruggenomen tot het bedrag van de oorspronkelijke boekwaarde, verminderd met reguliere afschrijvingen. Bijzondere waardeverminderingen op goodwill worden niet teruggenomen.

Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden in euro’s omgerekend tegen de wisselkoers op transactiedatum. Aangehouden vreemde valuta, alsmede activa en verplichtingen die ontvangen of betaald worden in vreemde valuta, worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum. De verschillen die optreden door de omrekening worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening.

Saldering Actief- en passief posten worden per tegenpartij gesaldeerd indien er sprake is van een contractueel recht tot salderen en er tevens sprake is van de intentie om te salderen. Indien de intentie of daadwerkelijke gesaldeerde afwikkeling ontbreekt, wordt per contract bepaald of er sprake is van een actief- of een passiefpost.

Omzet-en resultaatbepaling Onder omzet wordt verstaan de gefactureerde en geschatte opbrengst van de in het jaar verrichte diensten onder aftrek van de over de gefactureerde omzet geheven belastingen. Omzet wordt verantwoord wanneer een toename van toekomstige economische voordelen, gerelateerd aan een toename van activa of een afname van passiva, op betrouwbare wijze kan worden gemeten. De omzetverantwoording geschiedt gelijktijdig met de verantwoording van de gerelateerde toename van activa of afname van passiva. Kosten worden verantwoord wanneer een afname van toekomstige economische voordelen, gerelateerd aan een afname van activa of een toename van passiva, op betrouwbare wijze kan worden gemeten. De kostenverantwoording geschiedt gelijktijdig met de verantwoording van de gerelateerde afname van activa of toename van passiva. De kosten zijn gebaseerd op de verkrijgingprijs. Bedragen die via nacalculatie in tarieven van volgende jaren worden verrekend, worden als omzet verwerkt in het jaar dat het tarief daadwerkelijk wordt gerealiseerd op basis van de verrichte dienstverlening in dat jaar.

76


Gereguleerde opbrengsten elektriciteit en gas en Meetdiensten De afrekening van verkopen aan grootverbruikers vindt maandelijks op basis van meterstanden plaats. Voor de levering van deze diensten in de consumentenmarkt worden voor de periode van de jaarafrekening tot aan de balansdatum inschattingen gemaakt voor de nog te factureren omzet in deze periode. Vanaf 1 januari 2012 is de metermarkt voor kleinverbruikers gesloten en wordt de meterhuur voor elektriciteit en gas verantwoordt door de netbeheerder.

Overige opbrengsten en kosten De overige opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop ze betrekking hebben.

Inkoopkosten energie Alle inkoopkosten, zowel transportinkoop kosten als kosten voor de compensatie van technische en administratieve netverliezen, worden verantwoord in de periode waarop de kosten betrekking hebben.

Vennootschapsbelasting Belastingen op het resultaat omvatten de acute belastingen en de mutaties in de uitgestelde belastingen. Deze bedragen worden ten laste van het resultaat gebracht, tenzij het posten betreffen die rechtstreeks in het eigen vermogen worden opgenomen. De acute belastingen betreffen de bedragen die waarschijnlijk verschuldigd en verrekenbaar zijn over het fiscale resultaat van het verslagjaar, berekend op basis van geldende belastingwetgeving en tarieven. Belastingen op het resultaat omvatten alle belastingen die zijn gebaseerd op fiscale winsten en verliezen, inclusief belastingen die door dochterondernemingen zijn verschuldigd op uitkeringen aan Stedin. Additionele belastingen op het resultaat voor dividenduitkeringen zijn gelijktijdig verwerkt met de verplichting om het betreffende dividend te betalen. Stedin maakt deel uit van de fiscale eenheid van Eneco Holding N.V.. De belastingdruk is toegerekend aan de vennootschap alsof deze zelfstandig belastingplichtig is. De vennootschapsbelasting wordt verrekend in rekening courant met Eneco Holding N.V..

Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa betreffen concessies, vergunningen, rechten en softwarelicenties en worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen. De levensduur van de immateriële vaste activa ligt tussen de 3 en 30 jaar.

Materiële vaste activa Materiële vaste activa worden opgenomen tegen verkrijgingprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingverliezen. De verkrijgingprijs omvat de initiële aankoopprijs vermeerderd met alle rechtstreeks toerekenbare kosten. De verkrijgingprijs van activa die in eigen beheer worden vervaardigd bestaat uit kosten van materiaal en diensten, kosten van directe manuren en een passend gedeelte van direct toerekenbare overheadkosten. Financieringskosten (bouwrente) welke direct toerekenbaar zijn aan de verwerving, bouw of productie van een in aanmerking komend actief, worden conform IAS 23 in de kostprijs opgenomen. Als een actief uit

77


meerdere componenten met onderscheiden gebruiksduren bestaat, worden deze componenten afzonderlijk verantwoord. Latere uitgaven worden alleen aan de boekwaarde van een actief toegevoegd indien en voor zover daardoor de toestand van het actief is verbeterd ten opzichte van zijn oorspronkelijk geraamde prestatienorm. Revisie, reparatie en onderhoud worden als last genomen in de periode dat de betreffende kosten ontstaan. Componenten van materiële vaste activa die worden vervangen om het middel op de beoogde wijze te kunnen laten presteren worden geactiveerd onder gelijktijdige verwijdering van de boekwaarde van de vervangen componenten.

Afschrijvingen Afschrijvingen worden ten laste van het resultaat gebracht volgens de lineaire methode op basis van de geschatte gebruiksduur rekening houdend met de geschatte restwaarde. De gebruiksduur en restwaarde worden jaarlijks beoordeeld. Als daarbij het verschil tussen de verwachting en de vorige schatting van enige betekenis is, wordt de desbetreffende waarde bijgesteld en verwerkt als schattingswijziging. Op grond, terreinen en activa in aanbouw wordt niet afgeschreven. De volgende gebruiksduren worden toegepast: Categorie

Gebruiksduur in jaren

Grond en bedrijfsgebouwen Grond en terreinen Bedrijfsgebouwen

45

Machines en installaties Transport- en distributiemiddelen elektriciteit

25 - 50

Transport- en distributiemiddelen gas

25 - 40

Transportautomatisering

10

Meters elektriciteit

15 - 30

Meters gas

15 - 20

Overige activa netwerken

10 - 50

Overige bedrijfsmiddelen Transport- en distributiemiddelen elektriciteit

5 - 25

Uitgestelde belastingen Uitgestelde belastingen worden berekend volgens de balansmethode toegepast op de relevante verschillen die bestaan tussen de boekwaarde en de fiscale waarde van activa en passiva. Uitgestelde belastingen worden gewaardeerd op basis van de belastingtarieven die naar verwachting van kracht zullen zijn wanneer de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld uitgaande van de geldende belastingwetgeving en tarieven. Uitgestelde belastingen worden opgenomen tegen nominale waarde. Voor de voorwaartse compensatie van fiscale verliezen en voor de verrekening van ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden wordt een belastingvordering opgenomen indien en voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst

78


beschikbaar zal zijn waarmee de niet-gecompenseerde fiscale verliezen en ongebruikte fiscaal verrekenbare tegoeden kunnen worden verrekend. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden alleen met elkaar gesaldeerd als er een juridisch afdwingbaar recht op verrekening van de belastingvorderingen en -verplichtingen bestaat en de uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen verband houden met belastingen die door dezelfde belastingautoriteit op dezelfde fiscale eenheid worden geheven. Voor de vennootschapsbelasting maakt Stedin deel uit van de fiscale eenheid van Eneco Holding N.V.. Uitgestelde belastingvorderingen of -verplichtingen zijn daardoor vorderingen op of verplichtingen aan Eneco Holding N.V..

Vaste activa aangehouden voor verkoop Vaste activa aangehouden voor verkoop en af te stoten bedrijfsactiviteiten worden geclassificeerd als aangehouden voor verkoop zodra de boekwaarde zal worden gerealiseerd door verkoop van de activa en niet door voortgezet gebruik. Deze classificatie vindt alleen plaats als de verkoop van de vaste activa zeer waarschijnlijk is en de activa of activiteiten in hun huidige toestand onmiddellijk beschikbaar zijn voor verkoop. De verkoop zal naar verwachting binnen een jaar zijn afgerond. Activa aangehouden voor verkoop zijn gewaardeerd op boekwaarde of lagere reële waarde verminderd met verkoopkosten.

Vorderingen Handelsdebiteuren en overige vorderingen zijn vorderingen met een looptijd korter dan één jaar. Deze vorderingen omvatten ook de bedragen die op de balansdatum per saldo nog moeten worden gefactureerd voor geleverde diensten. Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor bijzondere waardeverminderingen. De reële waarde is gelijk aan de boekwaarde.

Liquide middelen en schulden aan kredietinstellingen De liquide middelen en schulden aan kredietinstellingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde en staan ter vrije beschikking aan Stedin.

Verplichtingen en eigen vermogen Financiële verplichtingen en eigen vermogen worden geclassificeerd in overeenstemming met de economische realiteit. Alleen in het geval dat er geen verplichting bestaat tot het doen van een uitkering, wordt een post als eigen vermogen aangemerkt.

Personeelsvoorzieningen Pensioenen De pensioenverplichtingen van bijna alle bedrijfsonderdelen zijn ondergebracht bij de bedrijfstakpensioenfondsen: Stichting Pensioenfonds ABP (ABP). De regeling voor flexibele uittreding voor nutsbedrijven is collectief voor de sector ondergebracht bij een verzekeraar. Voor een beperkt aantal medewerkers zijn individuele verzekerde regelingen van toepassing bij verschillende verzekeringsmaatschappijen (toegezegde-bijdrageregelingen). Bij de regelingen van ABP wordt gestreefd naar een pensioen van 70% van het pensioengevend salaris bij het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd. Werknemers hebben de keuze om eerder of later (ABP

79


tussen 60 en 70 jaar) dan de AOW-gerechtigde leeftijd met pensioen te gaan, onder aanpassing van de hoogte van het pensioen. De regeling voor flexibele uittreding wordt afgebouwd en is vervallen voor werknemers geboren na 1949. Een toegezegde-bijdrageregeling is een regeling waarbij een vaste premie wordt betaald ten gunste van een werknemer zonder enige resterende aanspraak van of verplichting jegens die werknemer. Verplichtingen ten aanzien van bijdragen aan pensioenen daaraan gerelateerde regelingen op basis van beschikbare premies worden als last verwerkt in de periode waarop deze betrekking hebben. Een toegezegd-pensioenregeling is een regeling waarbij aan de werknemer een pensioen wordt toegezegd, waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Zowel in 2011 als in 2012 kwalificeren de regelingen van ABP en voor flexibele uittreding als toegezegd-pensioenregelingen van meerdere werkgevers. Op grond van deze regelingen bestaat een verplichting waarvan de waarde wordt bepaald door de contante waarde van de in het vooruitzicht gestelde pensioenuitkeringen op de balansdatum verminderd met de reële waarde van fondsbeleggingen, onder verrekening van niet verwerkte actuariële winsten en verliezen en nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd. De informatie die nodig is om deze verplichting per aangesloten werkgever te bepalen kan echter niet door ABP en de verzekeraar die de collectieve flexibele uittredingsregeling voor de nutsbedrijven uitvoert worden bepaald, omdat zij niet beschikken over een consistente en betrouwbare basis om fondsbeleggingen en verplichtingen van de regelingen toe te rekenen aan individuele aangesloten werkgevers. Dit vloeit voort uit de aard van de regelingen, omdat deze de aangesloten werkgevers blootstellen aan actuariële risico’s die verband houden met huidige en voormalige werknemers van andere aangesloten werkgevers. Hierdoor kan niet per werkgever worden aangegeven of overschotten of tekorten bestaan. In geval van toekomstige tekorten kunnen pensioenpremies alleen prospectief en binnen een beperkte bandbreedte door de pensioenfondsen worden bijgesteld. De betreffende regelingen zijn daarom verwerkt als toegezegdebijdrageregelingen. Overige personeelsvoorzieningen Er wordt een voorziening opgenomen voor de verplichting bij te dragen in de ziektekostenpremie van gepensioneerde medewerkers. Verder wordt een voorziening opgenomen voor de verplichting bedragen uit te keren bij dienstjubilea en pensionering van medewerkers. Deze verplichtingen worden per rapportagedatum actuarieel berekend volgens de vergoeding/dienstjaren-methode (projected unit credit methode) met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt. Overige voorzieningen Een voorziening wordt opgenomen als een bestaande in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting van een onzekere omvang of met een onzeker tijdstip bestaat door een gebeurtenis in het verleden en waarvan het waarschijnlijk is, dat de afwikkeling zal leiden tot een uitstroom van middelen. Voorzieningen die binnen een jaar na balansdatum worden afgewikkeld of van beperkt materieel belang zijn worden opgenomen tegen nominale waarde. Overige voorzieningen worden opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitgaven. Bij de bepaling van deze uitgaven wordt rekening gehouden met de specifieke risico’s ten aanzien van de betreffende verplichting. De contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld

80


tot uitdrukking komt. Voor de bepaling van de verwachte uitgaven wordt uitgegaan van gedetailleerde plannen om daarmee onzekerheden over de omvang te beperken.

Rentedragende schulden Rentedragende schulden worden bij eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct aan deze schulden toewijsbaar zijn, worden hierop in mindering gebracht. Na eerste opname worden rentedragende schulden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode.

Vooruitontvangen bedragen De vooruitontvangen bedragen worden geamortiseerd over de verwachte levensduur van de betrokken activa. De amortisatie wordt in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder overige opbrengsten.

Handelscrediteuren en overige schulden Handelscrediteuren en overige financiële instrumenten worden opgenomen tegen reële waarde. Onder de overige schulden worden bedragen opgenomen voor toekomstige betalingen die verband houden met bankgaranties (Letters of Credit) die zijn gesteld aan Amerikaanse investeerders voor de leaseand-leaseback transacties zoals bedoeld in toelichting 30. Deze bedragen zijn bij het aangaan van de transacties afgezonderd van de voordelen en worden opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitgaven. De contante waarde wordt berekend met een disconteringsvoet voor belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt.

3. NETTO-OMZET De specificatie van de netto-omzet is als volgt: 2012

2011

Transport- en aansluitdienst elektriciteit

667,9

586,2

Transport- en aansluitdienst gas

270,8

264,5

90,1

-

1.028,8

850,7

Meterdienst elektriciteit en gas Totaal netto-omzet

De omzet is in 2012 met € 178,1 miljoen gestegen. Vanaf 1 januari 2012 wordt de meterhuur gefactureerd door de netbeheerder als gevolg van de sluiting van de metermarkt voor kleinverbruik. De toename van de omzet in de transport- en aansluitdienst is met name het gevolg van de door de Energiekamer toegekende X-factoren voor elektriciteit en gas.

81


4. INKOOPKOSTEN De specificatie van de inkoopkosten is als volgt: 2012

2011

Kosten transportcapaciteit en -beperkingen

90,0

67,6

Netverliezen

47,7

62,7

137,7

130,3

Totaal inkoopkosten

De inkoopkosten zijn € 7,4 miljoen hoger vooral als gevolg van hogere tarieven voor de transportinkopen voor € 23,0 miljoen en lagere tarieven en volumes voor de inkoop van netverliezen voor € 15,6 miljoen.

5. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN Onder de overige bedrijfsopbrengsten wordt de vergoeding opgenomen welke Stedin ontvangt van Stedin Meetbedrijf B.V. voor het gebruik van de commerciële meters. Ook opbrengsten met betrekking tot de verhuur van trafo’s en opgespoorde fraude worden verantwoordt onder de overige opbrengsten. Andere opbrengsten welke onder overige opbrengsten worden verantwoord betreffen van klanten ontvangen bijdragen voor net- en aansluitdienst en tevens de vergoedingen van gemeenten en instanties voor het verleggen van kabels en leidingen bij reconstructies en diensten ten behoeve van groepsmaatschappijen.

6. AFSCHRIJVINGEN De specificatie van de afschrijvingen is als volgt:

Immateriële vaste activa

2012

2011

0,1

0,1

Materiële vaste activa

198,8

197,6

Totaal afschrijvingen

198,9

197,7

Afschrijvingen op materiële vaste activa betreffen voornamelijk de afschrijvingen over de elektriciteit- en gasnetten en de klantmeters.

7. KOSTEN UITBESTEED WERK EN ANDERE EXTERNE KOSTEN De specificatie van de kosten uitbesteed werk en andere externe kosten is als volgt:

Onderhoudskosten netwerk

2012

2011

113,4

107,7

Kosten ICT en veranderprojecten

71,2

52,6

Klantgerelateerde- en meetprocessen

50,6

10,2

Managementvergoeding Eneco Holding N.V. Totaal kosten uitbestede dienstverlening

4,5

4,9

239,7

175,4

82


Kosten ICT en veranderprojecten Stijging van de ICT kosten en de veranderprojecten wordt vooral veroorzaakt door kosten voor aanpassingen in de sector ten behoeve van het centraal aansluitregister en de invoering van het nieuwe marktmodel.

Klantgerelateerde- en meetprocessen Als gevolg van de sluiting van de metermarkt voor kleinverbruik per 1 januari 2012 worden de kosten en opbrengsten van de kleinverbruikmeters verantwoord door de netbeheerder. In 2012 bedragen de kosten van de klantmeters en voor werkzaamheden uitgevoerd door Stedin Meetbedrijf B.V. € 34,1 miljoen (2011: € 0).

Managementvergoeding Eneco Holding N.V. Eneco Holding N.V. verricht centrale werkzaamheden ten behoeve van Stedin. De kosten voor deze werkzaamheden worden doorbelast aan Stedin.

8. KOSTEN ACTIVA De specificatie van de kosten van activa is als volgt: 2012

2011

Precario

29,7

28,7

Niet geactiveerde doorbelaste overhead kosten en risicotoeslag

25,5

25,1

9,8

1,7

Overige kosten

13,1

9,6

Totaal kosten activa

78,1

65,1

Kosten cross border leases (CBLs)

De hogere kosten van cross border leases worden veroorzaakt doordat er drie cross border lease overeenkomsten zijn afgekocht in 2012 voor € 6,0 miljoen. De CBLs worden nader toegelicht onder toelichting 30.

9. OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN De specificatie van de overige bedrijfskosten is als volgt: 2012

2011

Personeelskosten

68,9

66,1

Inleen

14,5

7,2

Overige kosten

19,2

23,5

102,6

96,8

Totaal overige bedrijfskosten

83


Personeelskosten De specificatie van de personeelskosten is als volgt: 2012

2011

47,0

47,7

Sociale lasten

6,4

5,3

Pensioenlasten

7,8

6,7

Lonen en salarissen

Overige personeelskosten Totaal personeelskosten

7,7

6,4

68,9

66,1

De specificatie van het aantal FTE's per afdeling per jaareinde is als volgt: 2012

2011

Marktoperaties

(in fte’s)

364,7

365,8

Techniek

393,4

375,0

Staven

243,4

214,4

1.001,5

955,2

Totaal FTE's

Ondanks een toenemend aantal personeelsleden, zijn de lonen en salarissen licht gedaald ten opzichte van 2011. Dit wordt veroorzaakt doordat er ten opzichte van 2011 meer personeelskosten worden geactiveerd voor € 3,0 miljoen.

10. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN De specificatie van de financiële baten en lasten is als volgt: 2012

2011

Rentebaten

1,7

0,1

Rentelasten

-39,6

-38,6

Totaal financiële baten en lasten

-37,9

-38,5

De financiële baten en lasten betreffen bankrente en rente op de afgesloten langlopende lening met Eneco Holding N.V.. De absolute hoogte van de langlopende rentedragende lening is gelijk gebleven aan 2011. De rente lasten omvatten onder andere de geactiveerde rente over investeringen voor € 3,6 miljoen (2011: € 4,3 miljoen). De rente baten en lasten voor 2011 zijn in het kader van de geactiveerde rente voor presentatiedoeleinden in overeenstemming met 2012 gepresenteerd. Dit heeft geen effect op het saldo van de financiële baten en lasten.

84


11. VENNOOTSCHAPSBELASTING De specificatie van de belastingen op het resultaat is als volgt:

Resultaat voor belastingen Fiscaal niet aftrekbare kosten Resultaat onder deelnemingsvrijstellng

2012

2011

280,1

198,3

0,2

0,2

0,1

-

Fiscaal afwijkende afschrijvingen

-137,3

-218,7

Totaal fiscaal resultaat

143,1

-20,2

Nominaal belasting tarief

25,0%

25,0%

Totaal actuele belastinglast

35,8

-5,0

Latentie voor versnelde afschrijvingen

31,0

52,0

0,2

-2,9

-

2,2

Totaal overig

31,2

51,3

Totaal vennootschapsbelasting

67,0

46,3

23,9%

23,3%

Correctie uitgestelde belastingen over voorgaande jaren Correctie belastingen over voorgaande jaren

Effectieve belastingdruk

Bij de overname van de materiële vaste activa in het verleden is een permanent verschil ontstaan door verschillen tussen de commerciële en de fiscale waardering, welke leidt tot verschillen tussen de commerciële en fiscale afschrijvingen. Dit is de voornaamste oorzaak dat de effectieve belastingdruk afwijkt van de nominale belastingdruk. De grote afwijking tussen de fiscale en commerciële afschrijvingen wordt in hoofdzaak veroorzaakt door de vervroegde afschrijvingen op grond van de tijdelijke regeling voor willekeurige afschrijving, die geldt voor investeringen in de jaren 2009, 2010 en 2011. De correctie belastingen over voorgaande jaren heeft betrekking op herberekeningen ten behoeve van ingediende en in te dienen definitieve aangiften.

85


12. BESTUURDERS EN COMMISSARISSEN Op grond van artikel 383 lid1 BW2 is de bezoldiging van de (enig) statutaire bestuurder over het jaar 2012 niet opgenomen. De specificatie van de bezoldiging van het management team (MT) is als volgt: 2012

2011

1,3

Lonen en Salarissen

1,2

Pensioenlasten

0,2

0,2

Totaal bezoldiging

1,4

1,5

De voorzitter van de Raad van Commissarissen ontvangt een honorarium van € 12.500 op jaarbasis (2011: € 8.500). De commissarissen ontvangen elk een honorarium van € 10.000 op jaarbasis (2011: € 8.500). De bezoldiging van en de uitkering aan commissarissen inclusief sociale lasten bedraagt in 2012 € 55.162 (2011: € 37.752). Stijging ten opzichte van 2011 wordt veroorzaakt door een verhoging van het honorarium.

86


13. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie van het verloop van de boekwaarde van de immateriële vaste activa is als volgt:

Licenties en software

Concessies, vergunningen en rechten

Totaal

1 januari 2011

1,0

3,1

4,1

Investeringen

-

0,4

0,4

1,0

3,5

4,5

0,8

0,3

1,1

Verkrijgingprijzen

31 december 2011 Cumulatieve afschrijvingen 1 januari 2011

-

0,1

0,1

31 december 2011

0,8

0,4

1,2

Boekwaarde per 31 december 2011

0,2

3,1

3,3

1,0

3,5

4,5

Jaarafschrijvingen

Verkrijgingprijzen 1 januari 2012 Investeringen

-

0,3

0,3

Desinvesteringen

-0,4

-

-0,4

31 december 2012

0,6

3,8

4,4

0,8

0,4

1,2

-

0,1

0,1

Cumulatieve afschrijvingen 1 januari 2012 Jaarafschrijvingen Desinvesteringen

-0,4

-

-0,4

31 december 2012

0,4

0,5

0,9


0,2

3,3

3,5

Toelichting Gedurende 2012 hebben er geen bijzondere waardeverminderingen plaatsgevonden op de immateriële vaste activa. Op basis van de jaarlijkse beoordeling waren geen aanpassingen nodig in de verwachte economische levensduur (welke ligt tussen de 3 en 30 jaar) van de immateriële vaste activa.

87


14. MATERIËLE VASTE ACTIVA De specificatie van het verloop van de boekwaarde van de materiële vaste activa is als volgt: Grond en bedrijfsgebouwen

Machines en installaties

Overige bedrijfsmiddelen

Activa in aanbouw

Totaal

1 januari 2011

273,5

6.637,2

14,0

116,4

7.041,1

Investeringen

8,1

313,1

0,3

66,0

387,5

-

-9,8

-0,3

-

-10,1

1,0

55,2

-

-56,2

-

Mutaties 2011 Verkrijgingprijzen

Desinvesteringen Herclassificatie Verkregen van groepsmaatschappijen Overige herclassificaties 31 december 2011

-

8,0

0,3

-

8,3

19,3

13,9

4,4

3,3

40,9

301,9

7.017,6

18,7

129,5

7.467,7

127,0

2.905,2

11,0

-

3.043,2 197,6

Cumulatieve afschrijvingen 1 januari 2011 Jaarafschrijvingen

5,7

190,6

1,3

-

Verkregen van groepsmaatschappijen

-

2,4

0,2

-

2,6

Desinvesteringen

-

-3,4

-0,2

-

-3,6

Overige herclassificaties

1,3

35,1

4,5

-

40,9

31 december 2011

134,0

3.129,9

16,8

-

3.280,7


167,9

3.887,7

1,9

129,5

4.187,0

1 januari 2012

301,9

7.017,6

18,7

129,5

7.467,7

Investeringen

12,5

312,8

2,4

41,4

369,1

-

-9,4

-0,6

-

-10,0

Herclassificatie

-6,7

43,5

7,9

-44,7

-

Overgedragen aan groepsmaatschappijen

-2,8

-

-

-

-2,8

0,7

-

-

-

0,7

305,6

7.364,5

28,4

126,2

7.824,7

134,0

3.129,9

16,8

-

3.280,7

5,6

191,9

1,3

-

198,8

-

-4,1

-0,3

-

-4,4

Mutaties 2012 Verkrijgingprijzen

Desinvesteringen

Verkregen van groepsmaatschappijen 31 december 2012 Cumulatieve afschrijvingen 1 januari 2012 Jaarafschrijvingen Desinvesteringen Overgedragen aan groepsmaatschappijen

-1,2

-

-

-

-1,2

31 december 2012

138,4

3.317,7

17,8

-

3.473,9


167,2

4.046,8

10,6

126,2

4.350,8

88


Toelichting Investeringen Uit hoofde van IAS 23 is er een bedrag aan financieringsrente van € 3,6 miljoen (2011: € 4,3 miljoen) geactiveerd op basis van een rentetarief van 4,5% (2011: 5,1%). De geactiveerde financieringsrente leidt tot een verschil tussen het bedrag aan investeringen in het kasstroomoverzicht en het verloopoverzicht van de materiële vaste activa. Herclassificaties De herclassificaties zien op het herrubricering tussen de verschillende activaklassen. Deze herclassificatie heeft geen invloed op de totale boekwaarde van de materiële vaste activa. Op basis van de jaarlijkse beoordeling waren geen aanpassingen nodig in de verwachte economische levensduur van de materiële vaste activa. De afschrijvingskosten gedurende het jaar zijn verantwoord in de winst-en-verliesrekening onder afschrijvingen. Lease-and-leaseback transacties In de jaren 1997 tot en met 2000 zijn lease-and-leaseback transacties aangegaan voor een groot deel van de elektriciteit- en gasnetten. Het juridische en economische eigendom van de netten is bij Stedin gebleven. Deze activa zijn daarom op dezelfde wijze opgenomen als de overige materiële vaste activa. Voor een nadere toelichting op deze leasetransacties wordt verwezen naar toelichting 30.

15. FINANCIËLE VASTE ACTIVA De specificatie van het verloop van de boekwaarde van de financiële vaste activa is als volgt:

Boekwaarde per 1 januari Toevoegingen

31.12.2012

31.12.2011

4,1

2,9

-

1,3

Onttrekkingen gedurende het jaar

-1,6

-0,1

Boekwaarde per 31 december

2,5

4,1

31.12.2012

31.12.2011

2,5

4,0

-

0,1

2,5

4,1

De specificatie van de financiële vaste activa is als volgt:

Uitgestelde belastingvorderingen Overige kapitaalbelangen Totaal financiële vaste activa

89


Uitgestelde belastingvorderingen De specificatie van de uitgestelde belastingvorderingen is als volgt: 31.12.2012

31.12.2011

Compensabele verliezen

2,3

2,3

Belastinglatentie jubileumvoorziening

0,2

0,1

-

1,6

2,5

4,0

Latentie herwaardering gebouwen Totaal uitgestelde belastingvorderingen

Compensabele verliezen Het compensabele verlies betreft voorvoegingsverliezen van Stedin Schiedam, geleden voor voeging in de fiscale eenheid. Latentie herwaardering gebouwen Vrijval latentie herwaardering gebouwen heeft betrekking op de verkoop van een bedrijfspand aan Joulz B.V.. Voor meer informatie over deze verkoop wordt verwezen naar toelichting 20.

90


Dochterondernemingen Onderstaande dochterondernemingen zijn in hun geheel opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Stedin. Het directe dan wel indirecte aandeel en de zeggenschap van Stedin in deze entiteiten bedraagt 100%. Naam

Plaats

Stedin Laagspanningsnetten B.V. *

Rotterdam

Stedin Hoogspanningsnetten B.V. *

Rotterdam

Stedin Netwerk Gas B.V. *

Rotterdam

N.V. Stedin Utrecht *

Utrecht

N.V. Stedin Netten Utrecht *

Utrecht

REMU Elektriciteitsnetwerken Noord B.V. *

Rotterdam

REMU Elektriciteitsnetwerken Zuid B.V. *

Rotterdam

GCN Gasnetwerken I B.V. *

Rotterdam

GCN Gasnetwerken II B.V. *

Rotterdam

REMU Gasnetwerken B.V. *

Rotterdam

N.V. Stedin Netten Delfland *

Rotterdam

Delfland Elektriciteitsnetwerken B.V. *

Rotterdam

Delfland Elektriciteitsnetwerken Verhuur B.V. *

Rotterdam

Delfland Gasnetwerken B.V. *

Rotterdam

N.V. Stedin Midden-Holland *

Rotterdam

Stedin Netten Gas Midden-Holland B.V. *

Rotterdam

Stedin Netten Elektriciteit Midden-Holland B.V. *

Rotterdam

EMH Lease Services B.V.

Rotterdam

N.V. Stedin Amstelland *

Haarlem

N.V. Stedin Netten Amstelland *

Haarlem

Nutsbedrijf Amstelland Gasnetwerk B.V. *

Haarlem

N.V. Stedin Zuid-Kennemerland *

Haarlem

Eneco Energie Zuid-Kennemerland Lease Services B.V.

Haarlem

N.V. Stedin Netten Zuid-Kennemerland *

Haarlem

EZK Gasnetwerk B.V. *

Haarlem

N.V. Stedin Midden Kennemerland *

Haarlem

N.V. Stedin Netten Midden Kennemerland *

Haarlem

GMK Gasnetwerk B.V. *

Haarlem

N.V. Stedin Noordoost Friesland *

Dokkum

N.V. Stedin Netten Noordoost Friesland *

Dokkum

NOF Gasnetwerk B.V. *

Dokkum

N.V. Stedin Netten Weert *

Weert

Eneco Energie Zeist Lease Services B.V.

Rotterdam

Stedin Netten Zeist B.V. *

Rotterdam

N.V. Stedin Netten Schiedam

Schiedam

Eneco Lease Services B.V.

Rotterdam

Stedin Signaalnetten B.V. *

Rotterdam

91


Voor Stedin en de dochterondernemingen van Stedin aangegeven met een * is door Eneco Holding N.V. een hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaring afgegeven zoals bedoeld in artikel 403, lid 1, sub f, Titel 9 Boek 2 BW. Aan deze ondernemingen is toestemming verleend hun jaarrekening niet in overeenstemming met de voorschriften van deze titel in te richten.

Overige kapitaalbelangen De volgende vennootschap wordt per 31 december 2012 aangemerkt als overige kapitaalbelangen van Stedin. Het vermelde percentage geeft het aandeel in het kapitaal weer: 12,46%

Energie Data Service Nederland (EDSN) B.V., Lelystad

Per 1 augustus 2012 is Global Gas Networks Initiative (GGNI) B.V., gevestigd te Groningen geliquideerd, waar Stedin een aandeel had van 25% ultimo 2011. Er zijn geen significante resultaten uit voortgevloeid.

16. HANDELSDEBITEUREN Onder de post handelsdebiteuren zijn vorderingen verantwoord op klanten en naastliggende netbeheerders voor de levering van transportdiensten. Handelsdebiteuren worden gewaardeerd tegen de gefactureerde waarde waarop een voorziening voor oninbaarheid in mindering wordt gebracht. De specificatie van de handelsdebiteuren is als volgt: 31.12.2012

31.12.2011

Transport kleinverbruik

49,9

49,4

Transport grootverbruik

15,5

13,6

Overige debiteuren

15,6

15,3

Totaal bruto externe handelsdebiteuren

81,0

78,3

Voorziening

-17,9

-16,6

Totaal netto externe handelsdebiteuren

63,1

61,7

Onder transport kleinverbruik worden zowel de reguliere klanten, met een aansluiting voor elektriciteit tot en met 3x80 ampère en voor gas tot en met 170.000 m3, alsook opgespoorde gefactureerde fraudegevallen verantwoord. Alle aansluitingen groter dan bovengenoemde aansluitingen vallen onder ‘transport grootverbruik’. Onder de overige debiteuren worden onder andere de gefactureerde bijdragen voor aansluitingen verantwoord alsmede de in rekening gebrachte schades aan eigendommen van Stedin.

92


De specificatie van het verloop van de voorziening is als volgt:

Voorziening per 1 januari Onttrekkingen gedurende het jaar Dotaties gedurende het jaar Voorziening per 31 december

31.12.2012

31.12.2011

-16,6

-20,5

5,7

7,5

-7,0

-3,6

-17,9

-16,6

Op de handelsdebiteuren wordt de voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. Het benodigde voorzieningsbedrag is berekend door een risico-inschatting te maken per incassostap, per vervaltermijn. Uit de beoordeling van de debiteurenpositie is gebleken dat de reële waarde niet wezenlijk verschilt van de boekwaarde. De specificatie van de uitstaande vorderingen naar ouderdom is als volgt:

Binnen de betalingstermijn

31.12.2012

31.12.2011

32,3

25,9

Na vervallen van betalingstermijn < 3 maanden

22,1

22,0

3 – 6 maanden

4,2

3,6

6 – 12 maanden

3,4

6,1

> 12 maanden

19,0

20,7

Totaal bruto externe handelsdebiteuren

81,0

78,3

Voorziening

-17,9

-16,6

Totaal netto externe handelsdebiteuren

63,1

61,7

31.12.2012

31.12.2011

17. VORDERINGEN OP GELIEERDE PARTIJEN De specificatie van de vorderingen op gelieerde partijen is als volgt:

Eneco Services B.V.

30,3

3,1

Stedin Stoomnetwerken B.V.

4,1

-

Eneco Business B.V.

3,1

-

Eneco Holding N.V.

-

5,7

Stedin Meetbedrijf B.V.

-

4,9

1,9

1,9

39,4

15,6

Overig Totaal vorderingen op gelieerde partijen

Eneco Services B.V. De vordering betreft nog te ontvangen opbrengsten voor kleinverbruik over de maand december.

93


18. OVERLOPENDE ACTIVA EN OVERIGE VORDERINGEN De specificatie van de overlopende activa en overige vorderingen is als volgt: 31.12.2012

Nog te ontvangen gereguleerde opbrengsten Vooruit gefactureerde gereguleerde opbrengsten Overig Totaal overlopende activa en overige vorderingen

31.12.2011

425,0

349,3

-312,0

-261,8

12,1

8,4

125,1

95,9

Nog te ontvangen gereguleerde opbrengsten De post nog te ontvangen gereguleerde opbrengsten betreft de bijschatting voor het klein- en grootverbruik voor 2012, die in de loop van 2013 wordt gefactureerd.

Vooruit gefactureerde gereguleerde opbrengsten Het saldo vooruit gefactureerde gereguleerde opbrengsten betreft het saldo van de gefactureerde voorschotnota’s aan kleinverbruikers.

19. LIQUIDE MIDDELEN De liquide middelen bestaan uit banktegoeden met een looptijd korter dan 12 maanden. Deze middelen staan ter vrije beschikking van Stedin. Voor het verloop in de liquide middelen wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht. Schulden aan kredietinstellingen omvatten de schulden bij diverse bankinstellingen en zijn opgenomen onder de kortlopende schulden.

20. VASTE ACTIVA AANGEHOUDEN VOOR VERKOOP De post vaste activa aangehouden voor verkoop betreft een bedrijfspand dat in juni 2012 is verkocht aan Joulz B.V. tegen de oorspronkelijke ingebrachte waarde. De hieruit voortvloeiende gerealiseerde boekwinst is verantwoord onder de overige bedrijfsopbrengsten in de winst-en-verliesrekening.

21. EIGEN VERMOGEN Aandelenkapitaal Het aandelenkapitaal betreft het geplaatste en gestorte kapitaal. Voor het verloop in het aandelenkapitaal wordt verwezen naar het ‘Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen’. Per 31 december 2012 bestaat het maatschappelijk kapitaal uit 50.000 aandelen met ieder een nominale waarde van € 455. Hiervan zijn 10.000 aandelen geplaatst, waarvan 25% is volgestort. Voor alle genoemde posten is geen verandering opgetreden ten opzichte van 2011.

Agioreserve De agioreserve betreft een kapitaalstorting van € 1.752,4 miljoen ten tijde van de verkrijging van de aandelen van de vennootschappen die over het economisch eigendom van het door Stedin beheerde

94


transportnet beschikten en een conversie van uitstaande leningen van deze overgenomen vennootschappen naar kapitaal middels schuldconversies van € 1.000,0 miljoen. Voor alle genoemde posten is geen verandering opgetreden ten opzichte van 2011.

Overige reserves De wijze waarop de hoogte van de overige reserves is vastgesteld, wordt weergegeven in de paragraaf "Overige gegevens". Voor het verloop in de overige reserves wordt verwezen naar het "Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen".

Resultaat boekjaar De specificatie van de voor uitkering beschikbare winst 2012 is weergegeven in de paragraaf "Overige gegevens".

22. PERSONEELSVOORZIENINGEN De voorziening betreft verplichtingen voor pensioenen jubileumgratificaties. De specificatie van de mutaties in de voorziening is als volgt: 31.12.2012

31.12.2011

Boekwaarde per 1 januari

4,7

4,4

Dotaties gedurende het jaar

0,6

0,1

-

-

Onttrekkingen gedurende het jaar Rentetoevoegingen gedurende het jaar

0,1

0,2

Boekwaarde per 31 december

5,4

4,7

Classificatie Langlopend

5,1

4,3

Kortlopend

0,3

0,4

Totaal

5,4

4,7

De voorziening is bepaald op basis van de volgende uitgangspunten: 31.12.2012

31.12.2011

Disconteringsvoet per balansdatum

2,5%

4,0%

Toekomstige salarisstijgingen

1,0%

2,0%

23. UITGESTELDE BELASTINGVERPLICHTINGEN De uitgestelde belastingverplichtingen betreffen tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van materiële vaste activa, die hoofdzakelijk betrekking hebben op versnelde afschrijvingen op materiële vaste activa.

95


Deze versnelde afschrijvingen betreffen een tijdelijke maatregel, met het oog op de economische crisis, die geldt voor nieuwe bedrijfsmiddelen binnen materiële vaste activa. Met ingang van 1 januari 2012 is deze tijdelijke maatregel niet meer van toepassing. De dotatie beziet op reeds in 2011 opgevoerde classificerende investeringen. De specificatie van de uitgestelde belastingverplichtingen is als volgt: 31.12.2012

31.12.2011

Boekwaarde per 1 januari

95,7

45,3

Dotatie latentie voor versnelde afschrijvingen

31,3

52,0

Correcties voorgaande jaren Boekwaarde per 31 december

-

-1,6

127,0

95,7

24. RENTEDRAGENDE LENINGEN De langlopende leningen aan gelieerde partijen zijn verkregen van N.V. Eneco Beheer. Het rentepercentage van de leningen bedraagt 4,5% (2011: 5,1%). De looptijd van de langlopende schulden aan gelieerde partijen bedraagt 6 jaar (einde looptijd is 31 december 2016). Op de leningen wordt tussentijds niet afgelost. Voor meer informatie over het door Stedin gelopen renterisico wordt verwezen naar toelichting 31 ‘Financiële risico’s en risicobeheersing’.

25. VOORUITONTVANGEN BEDRAGEN De vooruitontvangen bedragen betreffen bijdragen van derden voor de bouwkosten van materiële vaste activa. De specificatie van de vooruitontvangen bedragen is als volgt:

Boekwaarde per 1 januari Ontvangen bijdragen aansluitkosten Overige ontvangen bedragen Amortisatie ten gunste van de winst- en verliesrekening Boekwaarde per 31 december

31.12.2012

31.12.2011

140,2

69,2

51,8

68,5

3,8

4,3

-3,1

-1,8

192,7

140,2

189,1

138,1

Classificatie Langlopend Kortlopend Totaal vooruitontvangen bedragen

3,6

2,1

192,7

140,2

De vooruitontvangen bedragen worden geamortiseerd over de verwachte levensduur van de betrokken activa. De amortisatie wordt in de winst-en-verliesrekening verantwoord onder overige bedrijfsopbrengsten.

96


26. HANDELSCREDITEUREN De handelscrediteuren betreffen met name kortlopende verplichtingen ten aanzien van bedrijfsmiddelen en inhuur van personeel. Uit beoordeling van de crediteurenpositie is gebleken dat de reële waarde niet wezenlijk verschilt van de boekwaarde. Alle crediteuren zijn betaalbaar binnen 12 maanden.

27. KORTLOPENDE SCHULDEN AAN GELIEERDE PARTIJEN Onder de kortlopende schulden aan gelieerde partijen zijn alle schulden opgenomen in het kader van vooral de dienstverleningsovereenkomsten, vermeld in toelichting 29 van de geconsolideerde jaarrekening onder ‘Transacties met aandeelhouders en verbonden maatschappijen’. De specificatie van de kortlopende schulden aan gelieerde partijen is als volgt: 31.12.2012

Eneco Holding N.V.

31.12.2011

54,1

-

Oxxio Nederland B.V.

9,3

8,2


6,3

-

Joulz B.V.

4,5

41,3

Eneco Energy Trade B.V.

3,3

2,4

N.V. Eneco Beheer

-

8,6

Eneco Business B.V.

-

4,8

Eneco B.V.

-

1,0

Overig Totaal kortlopende schulden aan gelieerde partijen

0,6

0,6

78,1

66,9

Eneco Holding N.V. De schuld betreft voornamelijk de rekening-courant positie en het te betalen saldo aan vennootschapsbelasting over 2012.

Oxxio Nederland B.V. De schuld betreft de uitstaande voorschotnota's voor kleinverbruik, die gefactureerd worden door de leveranciers conform het leveranciersmodel.

Stedin Meetbedrijf B.V. De schuld betreft voornamelijk nog te verrekenen facturen conform het metermarktmodel.

Joulz B.V. De schuld betreft de nog te verrekenen bedragen voor gerealiseerde projecten. Forse daling wordt veroorzaakt doordat het proces van de verwerking van de facturen in 2012 beter is aangepakt, waardoor de betaling van de facturen sneller konden plaatsvinden.

Eneco Energy Trade B.V. De schuld betreft voornamelijk het nog te verrekenen administratief netverlies over voorgaande jaren.

97


28. OVERLOPENDE PASSIVA EN OVERIGE SCHULDEN De specificatie van de overlopende passiva en de overige schulden is als volgt: 31.12.2012

31.12.2011

Depots leveranciersmodel

55,9

33,3

Omzetbelasting

43,6

26,1

Inkoopverplichtingen

35,6

24,9

Reservering personeelskosten

10,2

11,2

Overig

49,0

50,6

194,3

146,1

Totaal overlopende passiva en overige schulden

Depots leveranciersmodel De depots leveranciersmodel betreffen de uitstaande voorschotnota's voor kleinverbruikers, die gefactureerd worden door de leveranciers conform het leveranciersmodel.

Inkoopverplichtingen De transportinkopen betreffen het nog te verrekenen administratieve netverlies en een reservering voor de nog te ontvangen facturen transportinkopen.

29. TRANSACTIES MET AANDEELHOUDER EN VERBONDEN MAATSCHAPPIJEN Verbonden maatschappijen betreffen de directe en indirecte dochterondernemingen van Eneco Holding N.V. alsmede managementleden van Stedin. Stedin is een volledige dochteronderneming van Eneco Holding N.V.. Stedin voldoet aan de in artikel 18 lid 1 van de Elektriciteitswet 1998 gestelde eisen, wat betreft de financiële verhouding met verbonden maatschappijen. Transacties tussen de vennootschap en haar deelnemingen die zijn opgenomen in de consolidatie worden geëlimineerd. Deze transacties worden derhalve niet afzonderlijk toegelicht. Binnen het kader van haar normale bedrijfsvoering sluit de vennootschap een aanzienlijk aantal transacties af met de aandeelhouder en verbonden maatschappijen. Op grond van artikel 43 lid 6 van de Elektriciteitswet en artikel 32 lid 7 van de Gaswet, worden de overeenkomsten gemeld die Stedin kende met verbonden maatschappijen in het verslagjaar 2011, die een bedrag van € 4,5 miljoen te boven gaan. Ook worden de overige relevante relaties met verbonden maatschappijen weergegeven.

Eneco Holding N.V. Eneco Holding N.V. verricht centrale werkzaamheden ten behoeve van Stedin. In 2012 bedraagt de totale doorbelaste kosten aan Stedin € 4,5 miljoen (2011: € 4,2 miljoen).

Eneco Business B.V. In 2012 is er voor € 8,0 miljoen verrekend met betrekking tot administratieve netverliezen uit voorgaande jaren. In 2011 bedroeg de doorbelaste kosten € 60,5 miljoen voor levering in verband met de compensatie van technische en administratieve netverliezen. In 2012 wordt dit afgenomen bij een externe partij.

98


Joulz B.V. Dienstverleningsovereenkomst (DVO) in verband met verrichte werkzaamheden voor onderhoud aan en investeringen in netten en aansluitdiensten. Doorbelaste kosten in 2012: € 388,1 miljoen (2011: € 394,5 miljoen).

Eneco Services B.V. Dienstverleningsovereenkomst in verband met verrichte werkzaamheden voor relatiebeheer, facturering en ICT projecten en -beheer. Doorbelaste kosten 2012: € 11,0 miljoen (2011: € 10,2 miljoen). Naast deze kosten, worden er ook eenmalige kosten doorbelast voor werkzaamheden die zijn verricht op projectbasis, die niet zijn opgenomen in de DVO. In 2012 bedraagt dit € 6,2 miljoen (2011: € 6,1 miljoen).

Stedin Meetbedrijf B.V. In 2012 bedraagt de totale doorbelaste kosten € 26,8 miljoen, als gevolg van de sluiting van de metermarkt voor kleinverbruik die verband houdend met kleinverbruik meters. In 2011 is er voor € 19,5 miljoen opbrengsten doorbelast aan Stedin Meetbedrijf met betrekking tot een beheerovereenkomst in verband met het gebruik van de klantmeters van Stedin Netbeheer B. V. door Stedin Meetbedrijf B.V..

Oxxio Nederland B.V. Uitstaande voorschotnota's voor kleinverbruik, die gefactureerd worden door de leveranciers conform het leveranciersmodel. Het saldo in 2012 bedraagt € 9,3 miljoen (2011: € 8,2 miljoen).

30. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Fiscale eenheid Stedin maakt deel uit van de fiscale eenheid Eneco Holding N.V. voor de vennootschapsbelasting en is uit dien hoofde hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel.

Lease-and-leaseback transacties In de jaren 1997 tot en met 2000 zijn lease-and-leaseback transacties aangegaan voor een groot deel van de elektriciteit- en gasnetten. Deze activa zijn voor een langdurige periode verhuurd aan derden, die dezelfde activa vervolgens hebben onderverhuurd aan de dochterondernemingen. Aan het einde van de termijnen van de onderverhuur, gelegen tussen 2015 en 2025, hebben de dochterondernemingen het recht om de bij derden berustende rechten van onderverhuur te kopen.

99


De specificatie van de afgesloten transacties per 31 december 2012 is als volgt:

Aantal transacties

Transactiewaarde

Kosten vroegtijdige beëindiging

Waarde beleggingen

Elektriciteitsnetten

7

1.602

645

557

Gasnetten

3

494

193

181

10

2.096

838

738

(Bedragen in $ 1.000.000)

Totaal van de afgesloten transacties

De transactiewaarden betreffen de taxatiewaarden op het moment van afsluiten van de lease-and-leaseback transacties bepaald voor Amerikaanse fiscale doeleinden op basis van Amerikaanse fiscale waarderingsgrondslagen. In 2012 werden drie transacties vroegtijdig beëindigd (in 2011: 0). De afkoopwaarde bedraagt € 6,0 miljoen. De baten uit lease-and-leaseback transacties zijn verantwoord in het jaar van afsluiten van de respectievelijke transacties, onder aftrek van de destijds verwachte kosten gedurende de resterende looptijd. Deze verwachte kosten zijn in de balans opgenomen onder de ‘Overlopende passiva en overige schulden’. De afgesloten lease-and-leaseback transacties beperken de verkoopbaarheid van de activa. Slechts onder specifieke voorwaarden kunnen de activa of delen daarvan worden verkocht. Indien niet aan deze voorwaarden wordt voldaan kunnen specifieke ontbindende voorwaarden in werking treden. In verband met deze lease-and-leaseback transacties bestaan contractuele voorwaardelijke en onvoorwaardelijke verplichtingen en rechten. De financiële verplichtingen en rechten zijn per saldo aan elkaar gelijk en zijn overgedragen aan derden, waardoor deze niet in de balans zijn opgenomen. Voor de verplichtingen zoals hiervoor bedoeld hebben de dochterondernemingen zekerheden verstrekt in de vorm van hypotheek- en pandrechten op onderdelen van de elektriciteit- en gasnetten. Tevens hebben de dochterondernemingen in verband met het risico van voortijdige beëindiging van de lease-andleaseback transacties aanvullende zekerheden verstrekt in de vorm van bankgaranties (Letters of Credit) ter waarde van $ 342 miljoen. Die zijn gedekt met ondergeschikte zekerheidsrechten op het netwerk. Bij het aangaan van de lease-and-leaseback transacties is een deel van de ontvangen gelden belegd in Amerikaanse staatsobligaties of obligaties met vrijwel vergelijkbare kredietwaardigheid. Deze gelden kunnen te zijner tijd worden aangewend om de rechten van onderverhuur te kopen. Op balansdatum bedraagt de marktwaarde van deze beleggingen $ 738 miljoen. Het verschil tussen de kosten van vroegtijdige beëindiging en de waarde van de beleggingen zal zich in de komende jaren als volgt ontwikkelen: (Bedragen in $ 1.000.000)

2013

2014

2016

2020

2025

Kosten vroegtijdige beëindiging

883

849

760

282

44

Waarde beleggingen

750

763

693

251

44

Verschil

133

86

67

31

-

100


Het deel van de kosten van vroegtijdige beëindiging dat contractueel met bankgaranties moet worden afgedekt is afhankelijk van de corporate credit rating van Eneco Holding N.V..

Inkoopverplichting energie Stedin is inkoopverplichtingen voor energie aangegaan ten behoeve van de compensatie van het administratief en technisch netverlies. De verplichting bedraagt op basis van 2012-tarieven ongeveer € 49 miljoen per jaar. Het huidige inkoopcontract loopt af per 31 december 2014.

Investeringsverplichting Ultimo 2012 is Stedin investeringsverplichtingen aangegaan voor een totaalbedrag van circa € 74 miljoen. Voor het jaar 2013 bedraagt de verplichting ongeveer € 143 miljoen, voor 2014 ongeveer € 6 miljoen. Van deze investeringsverplichtingen is ongeveer € 164 miljoen aangegaan met Joulz B.V..

Exploitatieverplichting De exploitatieverplichtingen die Stedin is aangegaan bedragen ultimo 2012 circa € 11 miljoen. Voor het jaar 2013 bedraagt de verplichting ongeveer € 19 miljoen, voor 2014 ongeveer € 0,5 miljoen. De exploitatieverplichting is vrijwel volledig aangegaan met Joulz B.V..

Leaseverplichtingen De leaseverplichtingen hebben betrekking op het wagenpark en de huurverplichtingen. De leaseverplichtingen betreffen de nominale waarde van de schuld. De leaseverplichtingen vervallen als volgt: 31.12.2012

Binnen 1 jaar Binnen 1 tot 5 jaar

31.12.2011

Huur

Wagenpark

Huur

Wagenpark

3,4

1,1

4,0

1,1

13,2

1,6

12,3

1,8

Na 5 jaar

12,4

-

15,3

0,1

Totaal

29,0

2,7

31,6

3,0

Wet onafhankelijk netbeheer (WON) Ter voorbereiding op de wet onafhankelijk netbeheer is het economische en juridische eigendom van de elektriciteit- en gasnetten verkregen. Op basis van deze wet dient tevens het beheer van de hoogspanningsnetten aan de landelijke netbeheerder TenneT te worden overgedragen. Met ingang van 1 april 2011 is er hiervoor een onderbeheersovereenkomst afgesloten met TenneT. De cross border leases op de netten verhinderen een volledige eigendomsoverdracht.

101


31. FINANCIËLE RISICO’S EN RISICOBEHEERSING Algemeen Stedin is blootgesteld aan een aantal financiële risico’s die voortvloeien uit haar normale bedrijfsuitoefening. Stedin onderscheidt de volgende financiële risico’s: • • •

Marktrisico Kredietrisico Liquiditeitsrisico

Het beleid van Stedin is erop gericht de negatieve gevolgen van onvoorziene omstandigheden op de financiële resultaten te minimaliseren. De doelstellingen die hiervoor zijn geformuleerd, zijn afgeleid van de strategische doelstellingen. Op basis van deze doelstellingen zijn procedures en richtlijnen opgesteld die ten minste eenmaal per jaar worden geëvalueerd en indien nodig aangepast.

Marktrisico Het marktrisico wordt gedefinieerd als het risico op verliezen die kunnen ontstaan door ongunstige marktbewegingen. Stedin identificeert voornamelijk prijsrisico’s, renterisico’s en in mindere mate een vreemde valutarisico. Prijsrisico Prijsrisico’s voor Stedin beperken zich tot de inkoopprijs van elektriciteit voor de compensatie van het technisch en administratief netverlies, de inkoop van transport en de indexering van materiaal- en arbeidskosten. Hier volgt Stedin de marktprijs welke in het reguleringsmodel met een vertraging aan eindverbruikers wordt doorbelast. Elektriciteit voor de compensatie van het geschatte netverlies wordt voor 90% op gezette tijdstippen vooraf ingekocht. Renterisico Renterisico is het risico dat Stedin loopt bij waardeveranderingen in financiële instrumenten als gevolg van een renteverandering in de markt. Het renterisico wordt beheerst door de centrale Treasury-afdeling van Eneco Holding N.V. Het renterisicobeleid is gericht op het beheersen van de netto financieringslasten voor fluctuaties in de marktrente. Hiertoe wordt uitgegaan van een bepaalde bandbreedte voor de verhouding tussen vast- en variabel rentende leningen. Incidenteel worden afgeleide financiële instrumenten zoals renteswaps gebruikt om het gewenste risicoprofiel te bereiken. Per 31 december 2012 zal een algemene stijging van de gehanteerde rentepercentages met één procentpunt, naar schatting leiden tot een daling van het resultaat vóór belastingen met € 9,1 miljoen (2011: € 9,1 miljoen). In 2012 heeft Stedin geen afgeleide financiële instrumenten gebruikt. Vreemde valutarisico Vreemde valutarisico is het risico dat Stedin loopt bij waardeveranderingen in financiële instrumenten als gevolg van koersveranderingen in vreemde valuta.

102


De financiële resultaten, handelstransacties en kasstromen van Stedin worden vrijwel geheel gerealiseerd in de eurozone waardoor deze vrijwel niet onderhevig zijn aan het risico van fluctuaties in wisselkoersen. De aanwezige valutastromen worden beoordeeld door de centrale Treasury-afdeling van Eneco Holding N.V.. De centrale Treasury-afdeling is verantwoordelijk voor de beheersing van dit risico. In de consolidatie opgenomen vennootschappen mogen geen open posities in vreemde valuta aanhouden die groter zijn dan € 250 duizend zonder instemming van de centrale Treasury-afdeling. Op basis van de totale positie van Eneco in vreemde valuta en de vastgestelde limiet voor open posities, adviseert de centrale Treasury-afdeling of hedging gewenst is. Stedin bepaalt welke strategie uiteindelijk zal worden gevolgd.

Kredietrisico Het kredietrisico is het risico van een verlies dat ontstaat doordat een tegenpartij niet bereid of niet in staat is zijn verplichtingen na te komen. Een bijzondere vorm van het tegenpartijrisico zijn de Cross Border Leases. Stedin voert een actief beleid om het kredietrisico te minimaliseren. Kredietrisico’s worden beperkt door actieve incasso activiteiten en kredietlimieten voor zakelijke partijen, waar relevant. Bij het niet voldoen aan de verplichtingen kan besloten worden om partijen af te sluiten van zowel het elektriciteit- als het gasnet. De meeste vorderingen zijn van beperkte omvang, verdeeld over een zeer groot aantal debiteuren. De directie van Stedin ziet hierin geen concentratie van risico. Tegenpartijrisico in het kader van Cross Border Leases Uit hoofde van de afgesloten lease-and-leaseback transacties (zie toelichting 30) worden door Stedin posities aangehouden in de vorm van deposito’s bij een vijftal Europese banken. Op balansdatum ging het om een bedrag van $ 1,5 miljard. Alle betrokken banken hebben een rating van Standard & Poor’s en/of Moody’s behorend tot het “investment grade” segment. Het tegenpartijrisico wordt frequent beoordeeld. Dit kan er toe leiden dat posities worden ondergebracht bij een andere partij.

Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat men over onvoldoende middelen beschikt om aan de directe verplichtingen te voldoen. Stedin is samen met haar dochterondernemingen een kapitaalintensief bedrijf. Het financieringsbeleid is gericht op het ontwikkelen en onderhouden van een optimale financieringsstructuur rekening houdend met de huidige activabasis en het investeringsprogramma. Uitgangspunten zijn toegang tot de kapitaalmarkt en flexibiliteit tegen acceptabele financieringskosten. Financieringen worden door Eneco Holding N.V. centraal aangetrokken en intern aangewend. Dochterondernemingen worden gefinancierd met een combinatie van eigen vermogen en intercompany leningen. Financieringen binnen Stedin hebben over het algemeen een langlopend karakter zonder aflossingsverplichting. Deze financieringen worden overwegend aangetrokken van Eneco Holding N.V.. Maandelijkse rente afrekeningen worden via rekening couranten verrekend met de betrokken partijen.

103


Om te voorkomen dat Stedin niet in staat is te voldoen aan haar financiële verplichtingen wordt een groot belang gehecht aan het beheersen van alle hiervoor vermelde risico’s. Daarnaast wordt de liquiditeitsbehoefte gepland op basis van lange, middellange en korte termijn prognoses. Deze behoefte wordt door de centrale Treasury-afdeling van Eneco Holding N.V. afgezet tegenover de beschikbare middelen.

32. GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Na balansdatum hebben zich geen noemenswaardige gebeurtenissen voorgedaan welke invloed hebben op de jaarrekening 2012.

104

ENKELVOUDIGE JAARREKENING ENKELVOUDIGE WINST-EN-VERLIESREKENING (Bedragen in € 1.000.000)

Resultaat deelnemingen Overige resultaten na belastingen Netto Resultaat

2012

2011

220,3

160,2

-7,2

-8,2

213,1

152,0

105

FINANCIËN - ENKELVOUDIGE JAARREKENING

ENKELVOUDIGE BALANS (Bedragen in € 1.000.000) voor resultaatbestemming

Toelichting

31.12.2012

31.12.2011

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa*

3

55,1

46,6

Financiële vaste activa

4

3.670,7

3.450,5

Totaal vaste activa

3.725,8

3.497,1

Vlottende activa Handelsdebiteuren Vorderingen op gelieerde partijen

5

Overlopende activa en overige vorderingen Liquide middelen

6

63,2

61,4

323,1

343,1

123,6

95,2

5,1

Totaal vlottende activa Totaal activa

24,0 515,0

523,7

4.240,8

4.020,8

PASSIVA Eigen vermogen

7

Aandelenkapitaal Agioreserve Overige reserves Resultaat boekjaar

1,1

1,1

2.752,4

2.752,4

98,9

98,9

213,1

152,0

Totaal eigen vermogen

3.065,5

3.004,4

Voorzieningen Personeelsvoorzieningen

5,2

Totaal voorzieningen

4,3 5,2

4,3

Langlopende verplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen Langlopende schulden aan gelieerde partijen Vooruitontvangen bedragen

127,0

95,7

98,0

98,0

3,8

4,3

Totaal langlopende verplichtingen

228,8

198,0

Kortlopende verplichtingen Externe crediteuren Kortlopende schulden aan gelieerde partijen* Overlopende passiva en overige schulden Totaal kortlopende verplichtingen Totaal passiva

8

23,0

15,7

730,0

658,9

188,3

139,5 941,3

814,1

4.240,8

4.020,8

* Aanpassingen zijn gemaakt voor vergelijkingsdoeleinden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar toelichting 1 onder Wijzigingen in presentatie.

106

TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING 1. GRONDSLAGEN VOOR FINANCIËLE VERSLAGGEVING VOOR DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING De enkelvoudige jaarrekening van Stedin is opgesteld op basis van de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De vennootschap heeft op basis van artikel 362, lid 8, Titel 9 Boek 2 BW de enkelvoudige jaarrekening opgesteld op basis van de grondslagen voor financiële verslaggeving die zijn toegepast in de geconsolideerde jaarrekening. De beschrijving van de activiteiten en de structuur van de onderneming zoals opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening is eveneens van toepassing op de enkelvoudige jaarrekening. De dochterondernemingen, waarop invloed van betekenis wordt uitgeoefend, zijn gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde, bepaald volgens de grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening. De eerste verwerking in de enkelvoudige jaarrekening geschiedt tegen verkrijgingprijs. Vervolgens wordt de waarde van deze deelnemingen aangepast met het aandeel van Stedin in de resultaten van de deelneming, gebaseerd op de grondslagen van bepaling van het resultaat zoals toegepast in de geconsolideerde jaarrekening, en met het aandeel in de overige mutaties in het eigen vermogen van de deelneming die na acquisitiedatum aan Stedin toerekenbaar zijn. Een samenvatting van de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving alsmede een samenvatting van de kritische schattingen en veronderstellingen zijn opgenomen in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Wijzigingen in presentatie De vergelijkende cijfers over 2011 in de enkelvoudige jaarrekening 2012 voor de materiële vaste activa en de kortlopende schulden aan gelieerde partijen zijn aangepast aan de presentatie zoals in 2012 is toegepast. Het onderhandenwerk (OHW) met Joulz B.V. is in 2012 overgeheveld vanuit de dochterondernemingen naar Stedin.


Materiële vaste activa Kortlopende schulden aan gelieerde partijen

Vergelijkend cijfer in jaarrekening 2012

Jaarrekening 2011

OHW Joulz

1,4

45,2

46,6

613,7

45,2

658,9

107

FINANCIËN - TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING

2. BESTUURDERS EN COMMISSARISSEN Op grond van artikel 383 lid1 BW2 is de bezoldiging van de (enig) statutaire bestuurder over het jaar 2012 niet opgenomen. De specificatie van de bezoldiging van het management team (MT) is als volgt: (Bedragen in € 1.000.000)

2012

2011

Lonen en Salarissen

1,2

1,3

Pensioenlasten

0,2

0,2

Totaal bezoldiging

1,4

1,5

De voorzitter van de Raad van Commissarissen ontvangt een honorarium van € 12.500 op jaarbasis (2011: € 8.500). De commissarissen ontvangen elk een honorarium van € 10.000 op jaarbasis (2011: € 8.500). De bezoldiging van en de uitkering aan commissarissen inclusief sociale lasten bedraagt in 2012 € 55.162 (2011: € 37.752). Stijging ten opzichte van 2011 wordt veroorzaakt door een verhoging van het honorarium.

3. MATERIËLE VASTE ACTIVA De materiële vaste activa is gestegen met € 8,5 miljoen ten opzichte van 31 december 2011. Stijging heeft met name betrekking op uren van eigen personeel die worden geactiveerd.

4. FINANCIËLE VASTE ACTIVA Dochterondernemingen De nettovermogenswaarde van de dochterondernemingen opgenomen in de balans is als volgt: (Bedragen in € 1.000.000)

Netto vermogenswaarde dochterondernemingen

31.12.2012

31.12.2011

3.670,6

3.450,3

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt:


Stand per 1 januari 2011 Acquisities

Aandeel in dochter- Ov. fin. vaste activa ondernemingen en kapitaalbelang

3.290,1

0,3

Totaal

3.290,4

-

-

-

160,2

-0,1

160,1


3.450,3

0,2

3.450,5

Stand per 1 januari 2012

3.450,3

0,2

3.450,5

Resultaat deelnemingen

Acquisities Resultaat deelnemingen Boekwaarde per 31 december 2012

-

-

-

220,3

-0,1

220,2

3.670,6

0,1

3.670,7

108


Ov. fin. vaste activa en kapitaalbelang De volgende vennootschap wordt per 31 december 2012 aangemerkt als overige kapitaalbelangen van Stedin. Het vermelde percentage geeft het aandeel in het kapitaal weer: 12,46%

Energie Data Service Nederland (EDSN) B.V., Lelystad De kapitaalbelangen in EDSN zijn gewaardeerd op verkrijgingsprijs.

Per 1 augustus 2012 is Global Gas Networks Initiative (GGNI) B.V., gevestigd te Groningen geliquideerd, waar Stedin een aandeel had van 25% ultimo 2011. Er zijn geen significante resultaten uit voortgevloeid. Voor het overzicht met dochtermaatschappijen wordt verwezen naar toelichting 15 in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

5. VORDERINGEN OP GELIEERDE PARTIJEN De specificatie van de vorderingen op gelieerde partijen is als volgt: (Bedragen in € 1.000.000)

Dochterondernemingen

31.12.2012

31.12.2011

264,0

279,8

Eneco Services B.V.

30,3

3,1

Eneco Holding N.V.

17,8

58,8

Stedin Diensten B.V.

1,7

1,2

Overig

9,3

0,2

323,1

343,1

Totaal vorderingen op gelieerde partijen

Dochterondernemingen De vordering op de dochterondernemingen betreft een saldo mede ontstaan door de saldoregulaties tussen de bankrekeningen van de netbeheerder en de dochterondernemingen.

6. LIQUIDE MIDDELEN De liquide middelen bestaan uit banktegoeden met een looptijd korter dan 12 maanden. Deze middelen staan ter vrije beschikking van Stedin. Voor het verloop in de liquide middelen wordt verwezen naar het kasstroomoverzicht. Schulden aan kredietinstellingen omvatten de schulden bij diverse bankinstellingen en zijn opgenomen onder de kortlopende schulden.

109


7. EIGEN VERMOGEN Het verloop in het eigen vermogen is als volgt: Aandelenkapitaal

Agio reserve

Overige reserves

Onverdeelde winst

Totaal

1 januari 2011

1,1

2.752,4

98,9

70,4

2.922,8

Dividend 2010

-

-

-

-70,4

-70,4

Totaal Resultaat

-

-

-

152,0

152,0

31 december 2011

1,1

2.752,4

98,9

152,0

3.004,4

1 januari 2012

1,1

2.752,4

98,9

152,0

3.004,4

Dividend 2011

-

-

-

-152,0

-152,0

Totaal Resultaat

-

-

-

213,1

213,1

1,1

2.752,4

98,9

213,1

3.065,5


31 december 2012

Voor een nadere toelichting op het eigen vermogen wordt verwezen naar toelichting 21 in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

8. KORTLOPENDE SCHULDEN AAN GELIEERDE PARTIJEN De specificatie van de vorderingen op gelieerde partijen is als volgt: (Bedragen in € 1.000.000)

Dochterondernemingen

31.12.2012

31.12.2011

706,7

549,4

Oxxio Nederland B.V.

9,3

8,2

Joulz B.V.

6,0

86,5


3,8

1,4

Eneco Energy Trade B.V.

3,3

2,4

Eneco Business B.V.

-

4,8

N.V. Eneco Beheer

-

4,4

Overig Totaal vorderingen op gelieerde partijen

0,9

1,8

730,0

658,9

Dochterondernemingen De schuld betreft een vergoeding voor de vermogenskosten en de afschrijvingskosten aan de dochterondernemingen.

110


9. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN Voor Stedin Netbeheer B.V. is door Eneco Holding N.V. een hoofdelijke aansprakelijkheidsverklaring afgegeven zoals bedoeld in artikel 403, lid 1, sub f, Titel 9 Boek 2 BW. Tevens is een instemmingsverklaring afgegeven aan Stedin Netbeheer B.V. om haar jaarrekening niet in overeenstemming met de voorschriften van deze titel in te richten. Tussen Stedin Netbeheer B.V. en de dochterondernemingen is een beheerovereenkomst afgesloten voor het gebruik van de elektriciteits- en gasnetten. De dochterondernemingen ontvangen hiervoor een vergoeding van Stedin Netbeheer B.V. De belangrijkste componenten in deze vergoeding zijn de afschrijvingen en de vermogensvergoeding. De afschrijvingen en de vermogensvergoeding zijn gebaseerd op de door de NMa vastgestelde gemiddelde Gereguleerde Activa Waarde (GAW). De vermogensvergoeding wordt bepaald door een gereguleerde weighted average cost of capital (WACC) te vermenigvuldigen met de GAW. De hoogte van de afschrijvingen wordt bepaald door de gereguleerde afschrijvingstermijnen. Voor de overige Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen wordt verwezen naar toelichting 30 in de Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

10. ACCOUNTANTSKOSTEN De financiële gegevens van de onderneming zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van Eneco Holding N.V. en derhalve is op basis van artikel 2:382a lid 3 BW een toelichting op de accountantskosten niet opgenomen.

11. ONDERTEKENING VAN DE JAARREKENING Rotterdam, 21 maart 2013 Namens Stedin Netbeheer B.V.

Raad van Commissarissen

dr. J.W.A. de Swart,

mr. R.S. Cazemier

directeur

prof. dr. J.P. Bahlmann ir. C.J. Asselbergs drs. G.A.J. Dubbeld D. van Well

111

OVERIGE GEGEVENS CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: de aandeelhouder van Stedin Netbeheer B.V. Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2012 van Stedin Netbeheer B.V. te Rotterdam gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de enkelvoudige jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2012, het geconsolideerde overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het mutatieoverzicht eigen vermogen en het kasstroomoverzicht over 2012 en de toelichting waarin opgenomen een overzicht van de belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De enkelvoudige jaarrekening bestaat uit de enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de enkelvoudige winst-enverliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het verslag van de directie in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de

112

FINANCIËN - OVERIGE GEGEVENS

gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stedin Netbeheer B.V. per 31 december 2012 en van het resultaat en de kasstromen over 2012 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW. Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Stedin Netbeheer B.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het verslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Rotterdam, 21 maart 2013 Deloitte Accountants B.V. Was getekend Drs. J.A. de Bruin RA

113

FINANCIËN - OVERIGE GEGEVENS

WINSTBESTEMMING Statutaire regeling betreffende de bestemming van het resultaat In artikel 28 van de [nieuwe] statuten van de vennootschap is bepaald dat Algemene Vergadering van Aandeelhouders bevoegd is tot bestemming van de winst, onder meer met: • •

inachtneming van de uitvoering van de aan de netbeheerder bij wet opgedragen taken en verplichtingen om zijn netten in werking te hebben, te vernieuwen, te onderhouden en uit te breiden en met de bepaling dat het bestuur goedkeuring moet verlenen aan een uitkering, waarbij het bestuur die goedkeuring slechts kan weigeren indien het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien dat de vennootschap na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden.

Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2012 Conform eerder besluit van de Raad van Commissarissen is de basis voor de berekening van de overige reserves vastgesteld op een gemiddelde maandomzet. Dat houdt in dat niets aan de overige reserves hoeft te worden toegevoegd. De voor uitkering beschikbare winst zou daarmee uitkomen op € 213,1 miljoen. Voorgesteld wordt de winst toe te voegen aan de algemene reserves. In afwachting van het besluit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, is dit voorstel niet verwerkt in de jaarrekening.

GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM Na balansdatum hebben zich geen noemenswaardige gebeurtenissen voorgedaan welke invloed hebben op de jaarrekening 2012.

114

APPENDIX GEREGULEERDE TAKEN NETBEHEER De netbeheerder heeft krachtens de Elekriciteitswet in het kader van het beheer van de netten in het voor hem krachtens artikel 36 van voornoemde wet vastgestelde gebied tot taak: • de door hem beheerde netten in werking te hebben en te onderhouden; • de veiligheid en betrouwbaarheid van de netten en van het transport van elektriciteit over de netten op de meest doelmatige wijze te waarborgen; • de netten aan te leggen, te herstellen, te vernieuwen of uit te breiden; • voldoende reservecapaciteit voor het transport van elektriciteit aan te houden; • op grond van artikel 23 derden te voorzien van een aansluiting; • op de netten en hun desgevraagd een meter ter beschikking te stellen; • op grond van artikel 24 ten behoeve van derden transport van elektriciteit uit te voeren; • het bevorderen van de veiligheid bij het gebruik van toestellen en installaties die elektriciteit verbruiken; • op verzoek van een producent vast te stellen of diens productie-installatie geschikt is voor de opwekking van duurzame energie, dan wel of er sprake is van een installatie voor warmtekrachtkoppeling met een bij ministeriele regeling vast te stellen mate van reductie van de uitstoot van kooldioxide, alsmede of de meetinrichting geschikt is voor de meting van de elektriciteit die met de productieinstallatie wordt opgewekt en op een net of installatie ingevoed; • de hoeveelheid elektriciteit te meten die afkomstig is van een productie-installatie voor duurzame elektriciteit of klimaatneutrale elektriciteit of van een installatie voor warmtekrachtkoppeling; • koppelingen met andere netten te realiseren en reparaties aan zijn net uit te voeren; • onverminderd de artikelen 19 en 79, op een geschikte wijze gegevens te publiceren over koppelingen tussen de netten, gebruik van de netten en de toewijzing van transportcapaciteit; • afnemers alle gegevens te verstrekken die zij voor een efficiënte toegang tot het net nodig hebben; • voorzieningen te treffen in geval van faillissement van een leverancier van elektriciteit aan afnemers als bedoeld in artikel 95a, eerste lid. De netbeheerder heeft krachtens de Gaswet 2 in het kader van het beheer van de netten tot taak: • zijn gastransportnet op economische voorwaarden in werking te hebben, te onderhouden en te ontwikkelen op een wijze die de veiligheid, doelmatigheid en betrouwbaarheid van dat gastransportnet waarborgt en het milieu ontziet; • het verstrekken aan andere netbeheerders, gasopslagbedrijven en LNG-bedrijven van voldoende informatie om te waarborgen dat het transport en de opslag van gas en de daarmee verbonden gastransportnetten op een veilige en doelmatige wijze kan plaatsvinden; • het verstrekken aan gebruikers van het gastransportnet van alle gegevens die zij nodig hebben voor een efficiënte toegang tot het net; • het bevorderen van de veiligheid bij het gebruik van toestellen en installaties die gas verbruiken; • koppelingen met andere gastransportnetten te realiseren enreparaties aan zijn gastransportnet uit te voeren; • onverminderd artikel 37, op geschikte wijze gegevens te publiceren over koppelingen tussen transportnetten, het gebruik van die netten en de toewijzing van transportcapaciteit; • voorzieningen te treffen in geval van een faillissement van een leverancier van gas aan afnemers als bedoeld in artikel 43, eerste lid; • zich te onthouden van iedere vorm van discriminatie tussen gebruikers van de gastransportnetten.

115

Jaarverslag 2012 DISCLAIMER

Recommend Documents