9711 bs Groningen
e-mail
[email protected]
telefoon [050] 312 35 69
www.groningerkerken.nl
telefax [050] 314 25 84
GRONINGER KERKEN
STICHTING OUDE Coehoornsingel 14
Jaarverslag 2011
Stichting Oude Groninger Kerken
Jaarverslag 2011
vastgesteld op 24 mei 2012
Inhoudsopgave 1 Inleiding
4
2 Verantwoordingsverslag 3 Meerjarenbeleidsplan 4 Swot Analyse
7 Jaarcijfers
Naam: Stichting Oude Groninger Kerken Vestigingsplaats: Groningen Rechtsvorm: stichting
De Stichting Oude Groninger Kerken stelt zich ten doel: het instandhouden van historische kerkgebouwen in de provincie Groningen en het bevorderen van belangstelling ervoor. De stichting tracht haar doel te verwezenlijken door: a. het verwerven, bewaren, restaureren, beheren en ter bezichtiging stellen van monumentale kerken en hun bijgebouwen en terreinen in de ruimste zin; b. het streven naar een gebruik van de gebouwen en de terreinen zoveel mogelijk in overeenstemming met hun aard; c. het nemen van initiatieven op het gebied van adviezen, voorlichting, publicatie en het leggen van contact met bezitters van bouwwerken en terreinen sub a bedoeld; d. alle andere middelen, welke tot bevordering van dat doel leiden. artikel 1 en 2 van de statuten
De Stichting Oude Groninger Kerken is erkend als keurmerkhouder door het Centraal Bureau Fondsenwerving. Meer informatie over het CBF keur voor goede doelen: www.cbf.nl Omslag: Henk Helmantel, Donatuskerk Leermens met gedeeltelijk gereconstrueerd 14e eeuwse doxaal (foto: Art Revisited, Tolbert)
- - - - - - - - - -
5
6
5 Prestatie-indicatoren 6 Werkplan 2011
4
7
9
13
Voorwoord 13 Beleggingsbeleid en inzicht in de vermogensrisico’s 14 Waarderingsgrondslagen 15 Grondslagen voor de resultatenbepaling 17 Geconsolideerde Balans per 31-12-2011 en 31-12-2010 18 Geconsolideerde Staat van baten en lasten 2011 20 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2011 22 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten 28 Enkelvoudige Balans per 31 december 2011 en 31 december 2010 34 Enkelvoudige Staat van baten en lasten 2011 36
8 Controleverklaring van de onafhankelijke Accountant 9 Bijlagen
40
A Bezit 40 B Bestemde reserves 41 C Bestuur, Raad van Toezicht (tot 15-06-2011), Raad van Commissarissen Bijzondere Locaties Groningen B.V., personeel 42 D Beoordeling situatie 2011+2010 / verwacht 2012/2013 46 E Doelstelling geconsolideerde stichtingen en de besloten vennootschap 48
38
1 inleiding Zonder alle bijzondere activiteiten en inspanningen van onze honderden vrijwilligers, de staf van ons bureau en de medewerkers van Bijzonder Locaties Groningen te kort te willen doen, zijn er twee gebeurtenissen in dit verslagjaar die zullen worden bijgeschreven als belangrijke momenten in de geschiedenis van onze stichting: het wijzigen van de statuten op 15 juni waardoor een nieuwe bestuurlijke en organisatorische structuur is ontstaan en de feestelijke ingebruikneming van het wereldberoemde Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk te Groningen op 14 oktober waarnaar door velen jarenlang reikhalzend is uitgekeken. Het aan deze belangrijke gebeurtenis gekoppelde festival Schnitgers Droom is een ongekend succes gebleken, zowel wat betreft inhoud als bezoekersaantallen. Met de wijziging van de statuten is de raad van toezicht opgeheven en zijn twee organen toegevoegd: de raad van advies en het vrijwilligersplatform. In het verslagjaar zijn de voorbereidingen van de installatie van beide organen in volle gang. De benoeming van de leden ervan wordt in de eerste helft van 2012 verwacht.
Het bestuur heeft veel taken gedelegeerd aan de directie middels het Reglement voor het bestuur en de directie van de Stichting Oude Groninger Kerken. Op die manier zullen wij ons in de komende jaren toeleggen op onze toezichthoudende en controlerende taken en geven wij vorm aan de gewenste en noodzakelijk scheiding van de functies. Ook voor de raad van advies en het vrijwilligersplatform zijn reglementen vastgesteld: het Reglement voor de raad van advies van de Stichting Oude Groninger Kerken en het Reglement voor het vrijwilligersplatform van de Stichting Oude Groninger Kerken. Wij hebben de overtuiging dat met deze wijziging van de statuten en toevoeging van nieuwe organen wij recht doen aan de maatschappelijke positie van de stichting, de belangen van haar medewerkers en vrijwilligers en de taken die in het kader van onze doelstellingen worden vervuld. Zonder de onbaatzuchtige inzet van de vrijwilligers, de professionaliteit van de directie en het bureau, de samenwerking met onze partners en de niet aflatende steun van onze trouwe achterban, de fondsen en de overheden hebben wij in dit verslagjaar niet kunnen bereiken wat we hebben bereikt.
2 Verantwoordingsverslag Het bestuur onderschrijft de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen en handelt overeenkomstig. In deze verantwoordingsverklaring legt het bestuur verantwoording af over drie algemeen geldende principes: - Onderscheid de functies besturen en uitvoeren - Optimaliseer de effectiviteit en de efficiency van bestedingen - Optimaliseer de omgang met belanghebbenden
en de jaarlijks geactualiseerde begrotingen en jaarstukken. Een keer per jaar evalueert het bestuur zijn eigen functioneren alsmede dat van de individuele leden en het functioneren van de directeur. Er is een profiel opgesteld waaraan het bestuur in zijn geheel en elk individueel lid van het bestuur moeten voldoen. Het bestuur vergadert minimaal vier maal per jaar. Het bestuur voorziet zelf in zijn vacatures. Benoeming geschiedt voor een termijn van vier jaar en herbenoeming is mogelijk voor maximaal twee periodes van 4 jaar. Aftreden geschiedt conform een rooster van aftreden. Het bestuur legt door middel van het jaarverslag en de jaarrekening verantwoording af over het gevoerde beleid. Het bestuur wijst uit zijn midden vier audit commissies aan: organisatie, financiën, inhoud en marketing en fondswerving. De audit commissies vergaderen minimaal eenmaal per jaar. De audit commissie financiën bereidt de besluitvorming over de (meerjaren) begroting en de jaarstukken voor en
Onderscheid besturen en uitvoeren De Stichting Oude Groninger Kerken heeft in haar statuten en reglementen de functie ‘besturen’ en ‘uitvoeren’ duidelijk gescheiden. Het bestuur bestuurt de stichting, maar heeft via een reglement de directeur gemachtigd diverse taken uit te voeren. Het bestuur vervult daarbij de statutair vastgelegde taak van toezichthouder. De directeur opereert op basis van het door het bestuur vastgestelde meerjarenbeleidsplan met meerjarenbegroting
Omgang met belanghebbenden
overlegt onder andere met de accountant. De beleggingscommissie adviseert bestuur en directie gevraagd en ongevraagd over het ontwikkelen en wijzigen van het beleid ten aanzien van het beleggingsstatuut, alsmede het rapporteren omtrent de uitvoering van het vermogensbeheer. Bestuur en directeur worden in het uitoefenen van hun taken bijgestaan door de raad van advies en het vrijwilligersplatform. De raad van advies adviseert over strategische beleidskeuzes en de maatschappelijke positionering van de stichting. Het vrijwilligersplatform is betrokken bij de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Beide organen van de stichting beschikken over een reglement. De benoeming van de leden van de beide organen geschiedt in 2012.
De Stichting Oude Groninger Kerken streeft naar een open relatie met belanghebbenden die zijn onder te verdelen in vrijwilligers en betaalde arbeidskrachten, donateurs, schenkers, relaties, bedrijven, overheden, huurders, bewoners en omwonenden, bezoekers, kerkelijke, culturele en maatschappelijke (erfgoed)organisaties en andere betrokkenen. De inhoud en de kwaliteit van de verstrekte informatie vanuit de centrale organisatie worden door de directeur gewaarborgd. De communicatiemedewerker is verantwoordelijk voor het stroomlijnen en optimaliseren van de interne en externe communicatie. De specifieke doelgroepen worden met diverse communicatiemiddelen zoals het kwartaalblad, het jaarverslag, folders, publicaties, de digitale nieuwsbrieven en berichten, de website en de sociale media en door deelname aan diverse overlegorganen en samenwerkingsverbanden geïnformeerd. Het communicatiebeleid is vastgelegd in het meerjarenbeleidsplan. Het communicatiebeleid is erop gericht om optimale relaties te hebben met belanghebbenden en hen gericht te informeren over belangen en ontwikkelingen en de besteding van de ontvangen gelden. De stichting beschikt over een vastgelegde procedure om eventuele klachten correct af te handelen.
Effectiviteit en efficiency van bestedingen Door het vaststellen van het meerjarenbeleidsplan en meerjarenbegrotingen en de daaruit voortvloeiende jaarlijkse werkplannen en begrotingen geeft het bestuur richting aan de doelstellingen van de stichting. Het monitoren en evalueren van de uitvoering van activiteiten en processen vindt plaats door een kritische beoordeling van de tussentijdse (voortgangs)rapportages van de directeur en het jaarverslag. De administratieve organisatie en interne controle worden jaarlijks getoetst door de accountant. Periodiek worden de procedures geactualiseerd. De directeur voert functionerings- en beoordelingsgesprekken met de betaalde medewerkers, het bestuur met de directeur.
3 Meerjarenbeleidsplan 2009-2012 In dit jaarverslag wordt gerapporteerd en geëvalueerd op basis van het in 2008 vastgestelde meerjarenbeleidsplan met meerjarenbegroting 2009-2012.
4 Swot analyse
zoek geeft reden tot tevredenheid over de kwaliteit van onze dienstverlening. Bijzondere Locaties Groningen b.v. ondervindt in zijn exploitatie wel gevolgen van de
Sterkten
groepen getrokken door het gevarieerde programma op het gebied van muziek, performance, beeldende kunst, multimedia en educatie.
De positie van de stichting in de culturele en erfgoed wereld is in het verslagjaar sterk gebleven. De directeur is regelmatig gevraagd om ervaringen en kennis op het gebied van beheer, gebruik en herbestemming van erfgoed te delen met landelijk en regionaal opererende erfgoedorganisaties door middel van bijdragen aan studiedagen en seminars. De stichting beschikt over het predicaat Aangewezen Organisatie voor Monumentenbehoud (AOM) dat aan onze organisatie is verleend vanwege de omvang van het monumentale bezit, de mate van professionaliteit van de medewerkers en de geleverde prestaties. Hierdoor kunnen wij profiteren van een administratief eenvoudiger subsidieregime in het kader van het meerjarenonderhoud en hebben wij een gecombineerde subsidietoezegging ontvangen voor de restauratieprojecten kerk Klein Westinge, gewelfschilderingen Garmerwolde en orgel Tinallinge.
Kansen Kansen voor het realiseren van projecten in het kader van onze doelstellingen zijn in het verslagjaar ten volle benut. Projecten worden in voorbereiding genomen als het afbreukrisico tot een minimum is beperkt. De inhoudelijke voorbereiding (zo nodig inclusief het vergunningentraject) geeft voldoende inzicht in de feitelijke haalbaarheid en het halen van de geprognotiseerde eigen bijdrage. De volgende projecten zijn in voorbereiding: rehabilitatie en herbestemming kerken te Leegkerk en Klein Wetsinge en de synagoge met rabbinaatswoning te Appingedam; de restauratie van de gewelfschilderingen in de kerk van Garmerwolde en het orgel te Tinallinge; de herplaatsing preekstoel Heveskes in Engelbert. Verkenningen zijn gestart voor de versterking van de gebruiksmogelijkheden van de kerk te Winsum-Obergum en de restauratie van het orgel in Engelbert. De volgende projecten zijn uitgevoerd en afgerond in het verslagjaar: restauratie orgels Noordwijk en Der Aa-kerk Groningen, deelrestauratie Folkingestraat synagoge Groningen, pleisterwerk Engelbert, gebruiksvoorzieningen kerk Nieuw Beerta, restauratie kanselbijbel Breede, festival Terug naar het begin en het festival Schnitgers Droom. Kansen om de dienstverlening aan derden verder uit te bouwen zijn in het verslagjaar zowel op structurele als op incidentele basis benut. Het gaat om dienstverlening op het gebied van instandhouding, beheer en financiële administratie. Bijzondere Locaties Groningen b.v. heeft zijn positie versterkt door toevoeging van het Berlage raadhuis in Usquert aan zijn bestand per 1 november. In 2012 zal de kerk van Leegkerk volgen, in 2013 de synagoge in Appingedam en mogelijk de watertoren aan de Noorder binnensingel te Groningen. De revenuen van BLG moeten in de komende jaren gaan bijdragen aan de instandhouding van de Der Aa-kerk.
Zwakten In het meerjarenbeleidsplan is aangegeven dat de naambekendheid van de stichting in de leeftijdsgroep tot 45 jaar te klein is. In het verslagjaar is aan verbetering gewerkt door een budget beschikbaar te stellen aan Bijzondere Locaties Groningen om op die nieuwe doelgroepen gerichte activiteiten mogelijk te maken. In dit kader is twee maal Schrijver in de kerk in De Amshoff te KielWindeweer georganiseerd. Daarnaast is de aanwezigheid van de stichting in de sociale media aanzienlijk vergroot. Het educatieve programma draagt bij aan de naambekendheid onder jongeren. De gewenste versterking van de samenhang en kwaliteit van de activiteiten in de kerken wordt via de maandelijkse nieuwsbrief voor de plaatselijke commissies en een vrijwilligerspanel met leden van die commissies bevorderd. Het cultureel festival Terug naar het begin (27-28 mei) heeft opnieuw het beoogde niveau bereikt. De manifestatie laat zien dat ook op kleinere en logistiek niet optimale locaties belangrijke en interessante culturele producties mogelijk zijn. Met een door de Stichting Dioraphte beschikbaar gestelde subsidie is door De Ondernemers b.v. te Groningen onderzoek verricht naar mogelijkheden om de organisatorische en financiële basis voor het festival te versterken. Het festival Schnitgers Droom (14 -29 oktober) bij gelegenheid van de ingebruikneming van het Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk heeft niet alleen orgelliefhebbers maar ook andere doel-
Bedreigingen Er hebben zich in dit verslagjaar geen voorvallen voorgedaan die kunnen leiden tot imagoverlies of teruglopend vertrouwen in de kracht van onze organisatie. Op basis van ons klachtenreglement zijn geen procedures gestart. Het resultaat van het klanttevredenheidsonder-
economische recessie en de bezuinigingen door de diverse overheden, maar die nopen in het verslagjaar niet tot vergaande maatregelen.
5 Prestatie-indicatoren b Effect op de stakeholders 1 donateurs: tevredenheid over ‘producten’ en dienstverlening 2 subsidieverleners: projecten worden beoordeeld als relevant, toekomstgericht en vernieuwend 3 scholen: deelname aan educatieve projecten en gebruikmaking adviezen 4 bezoek mediatheek en deelname lezingen 5 opdrachtgevers: tevredenheid diensten 6 samenwerkingspartners: tevredenheid projecten
De prestatie-indicatoren zijn als volgt onderverdeeld: a Effect op de maatschappij (2 instandhoudingprojecten per jaar, voorbereiding/opzet meerjaren instandhoudingprogramma’s, maandelijks aandacht in de media, virtueel archief) b Effect op de stakeholders (donateurs, subsidiever leners, scholen, belangstellenden, opdrachtgevers, samenwerkingspartners) c Output (aantal donateurs, verstrekte subsidies, leerlingen, informatieverzoeken, opdrachten, samen werkingsprojecten, activiteiten in objecten, website statistieken)
Toelichting: b1 de omzet in de stichtingswinkel, de deelname aan de activiteiten, de omvang van donateurbijdragen en de giften, schenkingen en het resultaat van de Actie Kerkbehoud geven voldoende aanleiding om het eindresultaat bevredigend te noemen. b2 er zijn geen aanvragen aan fondsen op basis van inhoudelijke beoordeling afgekeurd of aangehouden. b3 door de beperkte personele inzet konden de reguliere educatieve projecten en adviezen niet substantieel worden uitgebreid. Circa 840 leerlingen hebben van het bestaande aanbod gebruik gemaakt. Daarnaast zijn er diverse schriftelijke en mondelinge adviezen aan docenten verstrekt. Er zijn twee maal 750 nieuwsbrieven verstuurd. Voor de introductie van onze maatschappelijke stages zijn 350 extra nieuwsbrieven verspreid. Het educatieplan 2008-2012 van de Stichting Der Aa-kerk Groningen heeft zijn doelstellingen gehaald. 647 scholieren hebben de Der Aa-kerk in dit kader bezocht. Diverse scholen hebben deelgenomen aan het educatieve programma gedurende het festival Schnitgers Droom in de Der Aa-kerk (14-29 oktober), tijdens World Press Photo en Noorderlicht. b5 op basis van een klanttevredenheidsonderzoek kan de dienstverlening van de stichtingen en Bijzondere Locaties Groningen als zeer goed worden gekenmerkt. Het rapportcijfer van de afnemers voor deskun digheid, omlooptijd, bejegening en zorgvuldigheid is gemiddeld een 8. b6 het onverminderd voortzetten van de samenwerking met de Stichting Landschapsbeheer Groningen in het
Prestatie indicator a Effect op de maatschappij 1 minimaal twee instandhoudingsprojecten per jaar 2 voorbereiding/opzet meerjaren instandhoudingsprogramma 3 maandelijks aandacht in de media 4 virtueel archief Toelichting: a1 het betreft voorbereiding, uitvoering en ondersteuning van zowel eigen projecten als instandhoudingprojecten van derden. Is gehaald: zie SWOT analyse: kansen a2 het meerjarenonderhoudsprogramma 2011-2016 is in 2011 van start gegaan voor 36 kerken (al dan niet met orgels) van de stichting. Aan negen kerken is groot onderhoud uitgevoerd; klein onderhoud aan diverse andere bezittingen. a3 in het verslagjaar is gemiddeld meer dan drie maal per maand aandacht aan het werk van de stichting gegeven. a4 de verdere ontsluiting van het virtuele archief heeft zich dit verslagjaar toegespitst op de foto, film en video collectie van de stichting. Daartoe is software aangeschaft en is gestart met de noodzakelijke selectie.
kader van ‘Kerken in het groen/Terreinen met historie’ en ‘Landmerken’, het project www.hetverhaalvangroningen.nl en Pazzipanten duidt op de tevredenheid van betrokken partners over opzet, afstemming en uitvoering ervan.
vorm te geven. Met de Rijksuniversiteit Groningen, het Museumhuis en de Fryske Academie wordt samengewerkt in het project Memento Mori. c8 het aantal door het bureau geregistreerde activiteiten in de kerken is in het verslagjaar toegenomen waardoor het aantal bezoekers ook gestegen is. c9 zie c.5. c10 de statistieken van de website laten een stijging van het aantal bezoeken per dag zien: 92 in 2010 en in 2011 115 gemiddeld per dag . Dat is een stijging van 25%.
c Output 1 donateurs, abonnees blad, deelnemers activiteiten 2 nieuwe donateurs 3 verhouding verstrekte subsidies in relatie tot aanvragen 4 aantal deelnemers aan educatieve projecten 5 aantal verzoeken om informatie 6 omvang opdrachtenportefeuille 7 samenwerkingsprojecten 8 bezoeken aan (activiteiten in) kerken 9 verzoeken om informatie over bezoek aan kerken 10 bezoek aan website Toelichting: c1 aantal donateurs ultimo 2010: 6214; ultimo 2011: 6258 aantal abonnees ultimo 2010: 4444; ultimo 2011: 4342 c2 aantal nieuwe donateurs 2010: 269; 2011: 288 In 2011 zijn donateurs geworven door het plaatsen van advertenties in twee landelijke dagbladen en een omroepgids en een donateur-werft-donateuraktie door middel van gratis kerstkaarten. c3 het aantal ingediende subsidieaanvragen is 15 ; het aantal afwijzingen 3 . c4 regulier: 840 ; Der Aa-kerk: 647 . c5 de verscheidenheid aan directe en indirecte vragen, opmerkingen en verzoeken blijkt in de praktijk te groot om een betrouwbaar beeld te kunnen geven. c6 op basis van de omvang van de orderportefeuille op 1 juli en de beschikbare uren van de medewerkers voor dienstverlening aan derden is besloten geen wervingscampagne in de tweede helft van 2011 te houden. Met vijf nieuwe organisaties zijn contracten afgesloten voor het afnemen van diensten. Alle verzoeken konden zonder extra complicaties worden toegevoegd aan de orderportefeuille zodat er in het verslagjaar geen afwijzing of hierdoor structurele uitbreiding van formatie heeft plaatsgevonden. c7 aan de bestaande samenwerkingsprojecten met de Stichting Landschapsbeheer, Pazzipanten en www. hetverhaalvangroningen.nl zijn in het verslagjaar twee nieuwe samenwerkingsverband toegevoegd. De samenwerking met de Stichting Orgelconcerten Der Aa-kerk en Grand Theatre te Groningen heeft ten doel een veelzijdig orgelbeleid voor de Der Aa-kerk
6 Werkplan 2011 Het werkplan 2011 is gebaseerd op het activiteitenoverzicht en het plan van aanpak in het meerjarenbeleidsplan 2009-2012.
Het werven van donateurs heeft op allerlei manieren gedurende het gehele verslagjaar plaatsgevonden. De meeste nieuwe donateurs hebben zich via onze website aangemeld.
1 A ctiviteiten met een informerend en bindend karakter
2 Instandhouding en overige bouwkundige werkzaamheden
In januari, april, juli en oktober van het verslagjaar is een uitgave van het tijdschrift Groninger Kerken verschenen. Het stichtingskatern (waarin o.a. mededelingen over het werk van de stichting) is aan alle donateurs gezonden die geen abonnement op het tijdschrift hebben. Het dagtochtenprogramma heeft in dit verslagjaar bestaan uit twee kerkenexcursies, twee orgelexcursies, drie tochten langs historische kerkhoven onder de titel Tour des Cimitières, vijf zomertochten in Oostfriesland (D), een kerstwandeling en de excursie Even kieken bie naar de Folkingestraat Synagoge. Een extra dagtocht naar Oostfriesland heeft plaatsgevonden naar aanleiding van de tentoonstelling over middeleeuwse kerk interieurs in Jever. Op 18 maart hebben meer dan honderdtwintig donateurs van de stichting de tentoonstelling Zilver in Groningen bezocht en zijn daarna ontvangen in de Remonstrantse kerk voor een lezing van de conservator van het Groninger Museum. Voor deze tentoonstelling heeft onze stichting diverse zilveren voorwerpen in bruikleen afgestaan. De donateursdag is op 7 mei gehouden in de Remonstrantse kerk van Groningen. De mediatheek heeft twee lezingen in de Remonstrantse kerk georganiseerd. Daarnaast is een kleine expositie met voorwerpen uit het bezit van de stichting ingericht. In de zomermaanden heeft de stichting zich gepresenteerd tijdens een expositie in de Folkingestraat Synagoge in Groningen na de afronding van de deelrestauratie. Het stichtingsconcert met financiële ondersteuning uit het MVA Dierckxfonds is gehouden op 26 juni in de kerk van Midwolde. De Nederlandse Cultuurlezing met een financiële ondersteuning uit datzelfde fonds heeft plaatsgevonden op 2 oktober in de kerk van Middelbert. Met een bijdrage uit het Dr. P.H. Wijkfonds is een nieuw deeltje in onze kerkhovenreeks verschenen: In den Heere gerust- tien grafzerken uit de zeventiende eeuw in de provincie Groningen. In de orgelreeks van de stichting is een volgend deeltje uitgekomen: Terug naar Scheemda – vroegere orgel weer op de oude plek? Dertien geselecteerde foto’s van een fotowedstrijd zijn opgenomen in de Kerkenkalender 2012.
De (deel) restauratie van de kerk van Saaxumhuizen, de Folkingestraat Synagoge in de stad Groningen en van de orgels in Noordwijk en de Der Aa-kerk in Groningen zijn in het verslagjaar uitgevoerd of nagenoeg afgerond. De herbestemming van de torens van Hornhuizen en Uitwierde en de rehabilitatie van het oude kerkhof van Oosternieland en het terrein te Nieuw Beerta zijn of worden gerealiseerd in het kader van het project Landmerken (met een belangrijke bijdrage uit het Waddenfonds). Het project wordt 1 juli 2012 afgesloten. De werkzaamheden in het kader meerjarenonderhoudsplan 2011-2016 voor kerken en torens uit de eerste tranche zijn uitgevoerd. Het betreft groot onderhoud aan de kerken van Grijpskerk, Hornhuizen, Kiel-Windeweer, Lettelbert, Nieuw Beerta, Stitswerd, Thesinge, Visvliet en Woltersum. De toewijzing van de zogenaamde BRIM subsidie van de rijksoverheid voor de periode 2012-2017 voor de overige daarvoor in aanmerking komende kerken, waaronder die van de stichting, heeft plaatsgevonden door middel van een loterij. De stichting behoort niet tot de gelukkigen. Over deze aanpak is veel ophef ontstaan. De staatssecretaris heeft toegezegd dat in 2012 een dergelijke werkwijze niet meer zal worden toegepast. Het noodzakelijk (klein) onderhoud aan de overige kerken, orgels, klokken en uurwerken en de kerkhoven is uitgevoerd.
3 Educatie De educatieve activiteiten worden uitgevoerd door de freelance educatief medewerker en medewerkers van de Stichting Der Aa-kerk Groningen in het kader van het Educatieplan 2008-2012 van die stichting. De educatief medewerker heeft de contacten versterkt met de scholen o.a. door het voeren van overleg en het meermalen verzenden van ca. 750 nieuwsbrieven. Samen met een daartoe aangetrokken projectmedewerker is een start gemaakt met het opzetten van maatschappelijke stages voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Aan de succesvol verlopen proef is een speciale nieuwsbrief gewijd. Na onderzocht te hebben of het mogelijk was om
in samenwerking met de Vereniging voor Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen in Nederland het project De oude kerk en haar omgeving nieuw leven in te blazen, hebben drie docenten van het Wessel Gansfort College te Groningen dit stokje opgepakt. Het project zal in 2012 van start gaan. In het verslagjaar is het kijkblad voor leerlingen van het basisonderwijs bij het bezoek aan onze kerken regel matig gebruikt. Het kijkblad is aan de plaatselijke commissies ter beschikking gesteld. In samenwerking met Kunststation C en het Museumhuis Groningen is een erfgoedproject voor basisschoolleerlingen in de gemeente Eemsmond ontwikkeld. Een dergelijk project is in voorbereiding voor de gemeente Marum. De uitvoering van het project Ondernemende jongeren en local identity in samenwerking met de afdeling Toerisme, Recreatie en Cultuur van Het Hogeland College in Wehe-den Hoorn is in uitvoering. Ook zijn weer masterclasses gegeven op het Hogeland College in Warffum. Tijdens het festival Schnitgers Droom is een educatief programma uitgevoerd. De samenwerking met de Pabo van de Stenden Hogeschool heeft opnieuw geresulteerd in een succesvolle kerkentocht in de stad Groningen in het kader van de ontdekkend leren week. Diverse stagiaires van hogescholen in Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen hebben werkzaamheden uitgevoerd in het kader van instandhouding en communicatie. Aan twee afgestudeerden is een werkervaringstraject aangeboden. De bijdrage van studenten van Academie Minerva aan het festival Terug naar het begin is indrukwekkend. Op diverse locaties zijn kunstwerken en installaties geplaatst die aansluiting hebben gevonden bij het thema van het festival. Het resultaat is vastgelegd in een deeltje van onze Verildis reeks.
het gebied van Groningana, kerkhistorie en monumentenzorg. Het aantal verzoeken om informatie uit onze mediatheek vertoont een stijgende lijn.
5 Dienstverlening Administratie Op basis van meerjarenafspraken heeft onze organisatie de gehele of gedeeltelijke administratie van de drie museale borgen (Fraeylemaborg, Menkemaborg, Verhildersum), N.V. Groninger Monumentenfonds, de Federatie Monumenten Organisaties Groningen, Bijzondere Locaties Groningen bv, Kunstraad Groningen en de Vereniging voor Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen in Nederland gevoerd. Daarnaast zijn op incidentele basis administratieve werkzaamheden voor derden verricht, alles binnen de huidige formatie. Instandhouding en projectontwikkeling De afdeling Instandhouding heeft het bouwkundig inspecteur- en adviseurschap voor het Bisdom GroningenLeeuwarden voortgezet. Contractgebonden werkzaamheden zijn verricht voor de N.V. Groninger Monumentenfonds, de gemeente Appingedam, de Gereformeerde Gemeente Vrijgemaakt van Appingedam, de Stichting Nicolaaskerk Oldenzijl, het Museum Het Hoogeland te Warffum, het Klooster Ter Apel, de Doopsgezinde Gemeente van Middelstum, de Protestantse Gemeente Spijk-Losdorp, de Remonstrantse Gemeente van Haarlem en de parochie van Emmer-Compascuum. Deze werkzaamheden voor derden worden uitgevoerd binnen de bestaande formatie.
6 Samenwerkingsprojecten Het project Landmerken in samenwerking met de Stichting Landschapsbeheer Groningen heeft belangrijke voortgang geboekt. De afronding van het project wordt medio 2012 verwacht. Een bestuurslid van de stichting heeft zitting in de Stichting Wandelen in Groningen. De stichting participeert in het project www.hetverhaalvangroningen.nl. In dit project werken De Groninger Archieven, Het Huis van de Groninger Cultuur, Biblionet, Het Groninger Museum, Het Groninger Landschap, Libau, Bureau Groninger Taal en Cultuur, het Museumhuis Groningen, Het Groninger Forum, de Provincie Groningen en onze stichting samen. De uitvoering van het kunst op kerkhoven-project Op Hoogte Gedacht, waarin onze stichting samenwerkt met de Stichting Kunst en Openbare Ruimte en de Provincie Groningen, nadert zijn voltooiing. In het verslagjaar is het werk van de Chinees-Franse kunstenaar Huang Yong Ping op het kerkhof van Vierhuizen geplaatst. De plaat-
4 Mediatheek De informatiespecialist en de communicatiemedewerker werken met hulp van diverse vrijwilligers gestaag aan de verdere uitbreiding en digitalisering van het documentatie- en informatiesysteem van de stichting. Dit jaar vooral aandacht voor de digitale ontsluiting van het materiaal over Groningse begraafplaatsen en kerkhoven en de daarbij horende database en inventarisaties van Kees Kugel. Deze database is gebruikt bij de samenstelling van het dit jaar verschenen deeltje in de kerkhovenreeks dat door hem is geschreven. Over een aansluiting bij www.hetverhaalvangroningen. nl zijn contacten met Het Groninger Forum. Door gerichte aankopen en schenkingen is de collectie van de mediatheek uitgebreid met documentatie en boeken op
10
sing van het werk van Paul Perry op het kerkhof van Woltersum in 2012 vormt de afsluiting van dit langjarige project. In juni heeft de eerste manifestatie plaatsgevonden van Pazzipanten, een initiatief van Stichting Erven A. de Jager dat naast onze stichting gedragen wordt door Erfgoedlogies Groningen, Het Groninger Landschap, Het Blauwe Lint, Hoogeland op de Kaart, Marketing Groningen, Museumhuis Groningen, Toeristische Aanjagers Westerkwartier, Toeristisch Recreatief Oost Groningen en Vereniging Toeristisch Westerwolde. Een deelprogramma van de Tuin en Kunst Tiendaagse in juni is geopend in de pastorietuin van Kiel-Windeweer. Het festival Schnitgers Droom (14-29 oktober) ter gelegenheid van de ingebruikneming van het Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk, is tot stand gekomen in nauwe samen werking met de Stichting Orgelconcerten Der Aa-kerk, Grand Theatre, Fotografie Noorderlicht en de Stichting Groningen Orgelland. De samenwerking met de Stichting Orgelconcerten Der Aa-kerk en het Grand Theatre zal worden voortgezet bij de uitvoering van het toekomstige orgelbeleid in de Der Aa-kerk en de uitreiking van de Schnitgers Droomprijs die de Stichting Der Aa-kerk Groningen in oktober heeft ingesteld en voor de eerste maal heeft uitgereikt aan de Utrechtse organist Jan Hage tijdens de afsluiting van Schnitgers Droom op 29 oktober. Met o.a. de Rijksuniversiteit Groningen, het Museumhuis Groningen en de Fryske Academie wordt samengewerkt in het grensoverschrijdende project Memento Mori over sterven en begraven in Noord-Nederland en Noordwest Duitsland.
lisaties van de administratieve organisatie moet uiteindelijk een efficiencyverbetering tot gevolg hebben. De verwachting is dat in 2012 dit traject zal worden af gerond. De commissie Interne Kwaliteitszorg is verantwoordelijk voor de actualisering en de borging de procedures en werkprocessen van de organisatie. De in het vorige verslagjaar vastgelegde beschrijvingen en uitwerkingen worden aangepast. In 2012 zullen de proces- en werk beschrijvingen digitaal beschikbaar zijn via E-synergy.
7 Interne organisatie
Bestuur Het bestuur van de Stichting Oude Groninger Kerken/ Stichting Der Aa-kerk Groningen heeft in het verslagjaar zes maal vergaderd in aanwezigheid van de directeur. De raad van toezicht twee maal, beide in aanwezigheid van het bestuur en de directeur. Deze gezamenlijke vergaderingen hebben geresulteerd in de wijziging van de statuten van de stichting op 15 juni 2011, waarbij de raad van toezicht is opgeheven en een raad van advies en een vrijwilligersplatform als organen van de stichting statutair zijn vastgelegd. Vier leden van de raad van toezicht hebben zitting genomen in een commissie ter voorbereiding van de installatie van de raad van advies in 2012. Op basis van de statuten wordt een rooster van aftreden gehanteerd voor het bestuur (zie bijlage B). Mevrouw M. Hendrikse-Ouweleen, vice-voorzitter, is eind 2011 aftredend en niet herkiesbaar. Aan het einde van het verslagjaar is deze vacature nog niet ingevuld. Werving en benoeming van een nieuw bestuurslid geschieden volgens het reglement en op basis van de profielschets van het bestuur. De leden van het bestuur hebben geen bezoldiging ontvangen.
Interne kwaliteitszorg Voor de implementatie van het nieuwe administratie, informatie- en documentatiesysteem E-synergy voor de gehele organisatie is in het verslagjaar de basis gelegd. Voor de coördinatie en uitvoering is een tijdelijke medewerker in dienst. Diverse administratieve invoer- en correctiewerkzaamheden worden uitgevoerd door het secretariaat en een oproepkracht. Voor de evaluatie, organisatie en versterking van de administratieve processen binnen onze organisatie is een deskundige op tijdelijke basis aangetrokken. Zijn inzet en de extra ondersteuning door Deloitte hebben in het verslagjaar geleid tot een nieuwe opzet van de administratie met belangrijke koppelingen naar de projecten- en fondsenadministraties, zowel intern als voor onze klanten. Gezien de verwachte uitbreiding van Bijzondere Locaties Groningen in de komende jaren is een nieuw boekings- en beheerprogramma aangeschaft. Deze vernieuwingen en actua-
Personeel De omvang van personeelsformatie van de Stichting Oude Groninger Kerken (exclusief de medewerkers die werkzaam zijn voor kortlopende projecten en gedetacheerd (1,33 fte) of voor Bijzondere Locaties Groningen b.v.) is aan het einde van het verslagjaar 9,89 fte. Dit blijft binnen de bandbreedte die voor de stichting is bepaald in het personeelsbeleidsplan (10,39 fte over de periode 2009-2012). Het salaris van de directeur wordt bepaald aan de hand van het handboek functiewaardering van de CAO Woondiensten en bedroeg in 2011, bruto voor het hele jaar ¤ 94.232. Hij heeft geen gratificaties of extra vergoe dingen ontvangen. De directeur werkt op basis van het directiereglement. In het kader van het personeelsbeleid van de stichtingen hebben functionering- en beoordelingsgesprekken
11
7 Jaarcijfers
plaatsgevonden. Het bestuur heeft een beoordelings gesprek met de directeur gevoerd en de samenwerking geëvalueerd. Met het personeel van de Stichting Der Aakerk Groningen en de medewerkers van Bijzondere Locaties Groningen voert de verhuurcoördinator wekelijks werkoverleg. Binnen de Stichting Oude Groninger Kerken voert de directeur met de diverse afdelingen en met de verhuurcoördinator een maandelijks werkoverleg. Middels digitale nieuwsbrieven blijft het personeel op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen binnen de organisatie.
Voorwoord Algemeen
Geldstromen Als geldstromen zijn in hoofdzaak te onderscheiden de directe baten en bestedingen vanuit de restauratieprojecten, verkregen fondsen en de bestedingen ten behoeve van de instandhoudingactiviteiten. Daarnaast zijn te onderscheiden de bestedingen voor promotionele activiteiten, beleggingsopbrengsten en de baten en lasten vanuit de exploitatie van de objecten.
De jaarrekening 2011 bestaat uit: - Geconsolideerde balans per 31 december 2011, met de vergelijkende cijfers van het vorig verslagjaar; - Geconsolideerde Staat van baten en lasten over het jaar 2011, met vergelijkende cijfers van het vorig verslagjaar; - Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten; - Enkelvoudige balansen per 31 december 2011; - Enkelvoudige Staten van baten en lasten over het jaar 2011; - Overige gegevens.
Vrijwilligers In de uitgangspunten voor het vrijwilligersbeleid 20092012 van de stichting (taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden, vergoedingen, participatie, relatie tussen vrijwilligers en betaalde krachten, begeleiding en scholing) zijn geen wijzigingen ingevoerd. Het vrijwilligerspanel is vier maal bijeengekomen om beleidszaken van de stichting te bespreken. Twee leden van het vrijwilligerspanel hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het vrijwilligersplatform. Het vrijwilligerspanel zal blijven functioneren als werkoverleg met de plaatselijke commissies. Alle vrijwilligers zijn middels een digitale nieuwsbrief maandelijks op de hoogte gesteld van nieuwe ontwikkelingen binnen de organisatie. Naar aanleiding van de geldelijke verantwoording van de Plaatselijke Commissies aan het begin van het verslagjaar is met diverse penningmeesters van die commissies overleg gevoerd met de administratie. Als dank voor hun inzet zijn de vrijwilligers op 18 juni ‘getrakteerd’ op een feestelijke dag in en rond de kerk van Uithuizen. In het kader van de scholing van vrijwilligers is een cursus georganiseerd met als titel De kerk als middelpunt van de samenleving – niet bij religie alleen. De vrijwilligers van Bijzondere Locaties Groningen hebben in goede samenwerking met de vaste medewerkers een belangrijke bijdrage geleverd aan de goede kwaliteit van de geleverde diensten en de klanttevredenheid.
Bestedingspercentage middelen De uitgaven aan de doelstellingen worden gerelateerd aan de totale baten. (zie kengetallen) Beheer en administratie De kosten voor beheer en administratie bestaan uit de kosten van de directie en de afdeling administratie, voor zover deze niet direct toegerekend kunnen worden aan de doelstellingen. Ze worden gerelateerd aan de totale lasten. (zie kengetallen)
De geconsolideerde cijfers betreft de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) en de aan haar gelieerde stichtingen, zijnde de Stichting Der Aa-kerk Groningen (SDAK), de Stichting Tempel-Zwartsenberg Fonds (STZ), de Stichting Willemsen-Ritzema van Ikema (SWRI), de Stichting Dr. P.H. Wijkfonds (SWF), de Stichting Van Tuikwerd Fonds (SVTF), de Stichting Het Groninger Klokken- en Orgelfonds (SKOF), de Stichting Johannes Borchardt (SJB), de Stichting Terug naar het begin (STNB) en de Stichting Ausema-de Jong Fonds (SADJF). In de cijfers van SDAK is Bijzondere Locaties Groningen B.V. (BLG) geconsolideerd.
Realisatie 2011 versus begroting Baten uit eigen fondswerving In 2011 is zowel bij de nalatenschappen als bij de giften meer ontvangen dan begroot. Bij het opstellen van een begroting wordt met dit soort incidentele bedragen geen rekening gehouden. Inkomsten eigen objecten In deze inkomsten zit van jaar tot jaar enige fluctuatie. Dit wordt o.a. veroorzaakt door: - er komen objecten bij - objecten worden anders gebruikt - tijdens restauraties leveren objecten doorgaans geen inkomsten op.
Risicomanagement Voor de komende meerjaars planningperiode heeft het bestuur besloten om budgettair bij de SOGK uit te gaan van een niet-sluitende exploitatie. Indien dit zich ook daadwerkelijk gaat voor doen, kan het tekort voor enig jaar gedekt worden uit de eigen reserves. Fondsenwerving In 2011 is het verhoudingspercentage van kosten ten opzichte van baten eigen fondsenwerving 17%. Voor het komende begrotingjaar staat een percentage van 36%. Er wordt altijd zo behoudend mogelijk begroot ten aanzien van de verwachte opbrengsten, terwijl de kosten volledig worden meegenomen. In deze opbrengsten zijn niet meegenomen de bijdragen van fondsen ten behoeve van bestedingen in het kader van de doelstellingen, bv.. restauratieprojecten. In de giften zijn alleen de bijdragen van particulieren verantwoord.
12
Resultaat beleggingen Op dit onderdeel wordt altijd behoudend begroot. In 2011 is de markt verder verslechterd, waardoor de directe baten uit beleggingen negatief uitvallen. Diverse baten In 2011 is de kerk en de tuin van Den Horn overgenomen met een overnamesom ad ¤ 35.799. Voor de overname van de dakruiters van Niezijl en Niehove is een bedrag van ¤ 50.000 ontvangen.
13
Beleggingsbeleid en inzicht in de vermogensrisico’s
Bijdragen particuliere fondsen en overheidssubsidies In 2011 zijn er extra bijdragen ontvangen ten behoeve van de uitvoering van de BRIM projecten ad ¤ 120.000. Daarnaast zijn bijdragen ontvangen ten behoeve van een aantal restauratieprojecten en bij de Der Aa-kerk heeft de uitvoering van Schnitger’s Droom tot hogere baten van fondsen geleid.
Effecten
Beleggingsbeleid Stichting Oude Groninger Kerken Algemeen De effectenportefeuille waarin het vermogen van de geconsolideerde SOGK is belegd wordt beheerd door ABN AMRO Mees Pierson. Toerekening van het beleggingsresultaat aan de verschillende stichtingen gebeurt naar rato van de inbrengwaarde van de betreffende portefeuilles.
Instandhouding Er heeft een verschuiving plaatsgevonden in de fasering van de uitvoering van grote projecten, met name de BRIM uitvoering, waardoor in totaal de uitgaven hoger uitgevallen zijn. Promotie De ingebruikname van het gerestaureerde orgel in de Der Aa-kerk is in 2011 feestelijk omlijst door de uitvoering van Schnitger’s Droom.
In januari 2005 is het beleggingsbeleid van de Stichting vastgelegd, daarna elk jaar in januari getoetst en waar nodig gradueel bijgesteld. Echter, de zeer grote veranderingen die de laatste jaren in de economie hebben plaatsgevonden, denk aan de crisis in de financiële instellingen, de Eurocrisis en de economische recessie die er aan lijkt te komt, hebben de beleggingscommissie doen besluiten om het beleggingsbeleid en de uitvoering daarvan door de vermogensbeheerder, fundamenteel te evalueren.
Verwerving van objecten Het beleid van het bestuur is om kerkgebouwen e.d. over te nemen tegen symbolische waarde (¤ 1). In de regel wordt van de overdragende partij (meestal een kerkelijke gemeente) een bijdrage gevraagd vanwege meerjarenonderhoud of noodzakelijke restauratiewerkzaamheden. De gerelateerde bedragen worden in eerste instantie per object afzonderlijk verantwoord onder Bestemmingsreserves door het bestuur bepaald. Hieruit wordt onttrokken zodra de werkzaamheden worden uitgevoerd.
Uit deze evaluatie is naar voren gekomen dat in deze zeer onzekere tijd de beleggingsportefeuille, nog meer dan nu het geval is, moet bestaan uit fondsen met een laag risicoprofiel, dus uit fondsen waarvan de verwachting is dat ze niet zullen “omvallen”. Dit geldt zowel voor de aandelen- als voor de obligatieportefeuille.
Projecten Omvangrijke restauraties en onderhoudsactiviteiten worden voor het grootste deel gefinancierd uit de hiervoor specifiek ontvangen subsidies van overheden en op basis van door de stichting zelfstandig verworven middelen.
Tegen deze achtergrond heeft de beleggingscommissie het beleggingsbeleid voor 2012 aangepast. Na goedkeuring door het Bestuur van de SOGK van dit beleggingsbeleid voor het jaar 2012 zal de portefeuille in overleg met de vermogensbeheerder worden aangepast.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er zijn geen verplichtingen aangegaan die gevolgen hebben voor de exploitatie en de balanspositie van de SOGK.
Doelstelling Het beleggingsbeleid van de SOGK is erop gericht om de volgende doelstellingen te realiseren: - De te ontvangen rentes op obligatie-leningen en de te ontvangen dividenden op aandelen moeten zodanig zijn dat de uitkeringen, thans ¤ 450.000, aan de Stichting Oude Groninger Kerken conform het vigerende vier-jaren beleidsplan hiermee betaald kunnen worden.
14
Onroerend goed De belegging in onroerend goed betreft een vanuit een nalatenschap verkregen appartement te Utrecht. Er is voor gekozen om dit appartement vooralsnog als beleggingsobject aan te houden. Het appartement wordt tegen marktconforme condities verhuurd.
- De instandhouding van de waarde van de afzonderlijke vermogens van de stichtingen conform de richtlijnen van deze fondsen dan wel hun oprichters. - Voldoen aan de voorwaarden van het CBF-keurmerk - Inhoud geven aan een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid waarbij bewust rekening wordt gehouden met financiele, sociale, governance en milieu-overwegingen. Met name worden uitgesloten beleggingen in de porno- en wapenindustrie alsmede industrieën die gebruik maken van kinderarbeid.
Waarderingsgrondslagen ALGEMEEN De geconsolideerde jaarrekening over 2011 van de Stichting Oude Groninger Kerken is opgemaakt conform de Richtlijn Verslaggeving 650 Fondsenwervende Instellingen en de Richtlijnen van het CBF.
Vastrentende waarden De belangrijkste wijziging in de portefeuille is/wordt de gefaseerde, gedeeltelijke vervanging van staatsobligaties door obligaties van (zeer grote) investment-grade bedrijven, niet zijnde verzekeringsmaatschappijen of banken. Daarnaast is, om bij grote onzekerheden niet al te gebonden te zijn, meer ruimte gecreëerd om liquiditeiten aan te houden. Tevens zijn er enkele kleinere wijzigingen doorgevoerd.
WAARDERINGSGRONDSLAGEN BALANS Voor zover niet nader toegelicht, zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen nominale bedragen. VASTE ACTIVA
Aandelen De aandelenportefeuille wordt gewijzigd in een portefeuille met een sterk Europees karakter, eveneens in zeer grote investment-grade bedrijven, maar wederom geen banken of verzekeringsmaatschappijen, die een stabiele dividend-uitkeringshistorie hebben. Wij denken hierbij aan bijv. Koninklijke Olie, Siemens e.d. Het aantal fondsen zal ongeveer hetzelfde blijven.
Gebouwen De eigendommen van de stichting worden, gezien het bijzondere karakter van deze activa, gewaardeerd tegen een symbolisch bedrag, voor zover het gebouwen betreft. Restauratie Remonstrantse Kerk Deze post betreft de uitgaven voor de restauratie van en de aanpassingen aan gebouw en interieur. Deze uitgaven worden in 25 jaar afgeschreven.
Alternatieve beleggingen Het huidige compartiment van 2 % alternatieve beleggingen in commoditiy-trackers wordt opgeheven t.g.v. beleggingen in obligaties.
Upgrading/uitbreiding Der Aa-kerk en Noordaanbouw Der Aa-kerk Deze post betreft de uitgaven voor diverse aanpassingen. Deze uitgaven worden in 10 jaar afgeschreven.
Rapportage De vermogensbeheerder zal op kwartaalbasis aan de beleggingscommissie rapporteren. Driemaal per jaar, in februari, mei en oktober zal de beheerder de “performance” van de portefeuille mondeling toelichten in het licht van de ontwikkelingen op de financiële markten. De performance van de obligaties zal vergeleken worden met de performance van de Barclays Euro Government Bond Index. De aandelen-performance wordt vergeleken met de Eurostoxx 50-ontwikkeling. Gezien de verschillen tussen onze portefeuille en de samenstelling van de benchmarks, toetsen we hiermee niet de performance van de vermogensbeheerder maar toetsen we de beleidskeuzes die door de beleggingscommissie worden voorgesteld.
Inventaris kerkgebouwen (inclusief kunstwerken) Tot de inventaris van de kerkgebouwen behoort naast meubilair vaak ook o.a. zilverwerk en bijbelboeken. Gezien de aard hiervan is een en ander pro memorie opgenomen. Bedrijfsmiddelen in dienst van de bedrijfsuitoefening Deze post betreft kantoorinventaris. Deze wordt gewaardeerd tegen aanschaffingskosten onder aftrek van jaarlijkse afschrijvingen op basis van een vast afschrijvingspercentage dat per post uiteen loopt van 10% tot 33,3%.
15
Beleggingen Aandelen zijn gewaardeerd tegen marktwaarde. Er wordt uitsluitend belegd in ter beurze genoteerde aandelen. Obligaties worden tegen nominale waarde opgenomen. Tenzij de marktwaarde lager is. Gebouwen worden opgenomen voor verkrijgingswaarde. De renovatie van het als beleggingsobject aangehouden appartement wordt in 10 jaar afgeschreven.
Reserve als bron van inkomsten Voor zover het vrij besteedbaar vermogen niet bestaat uit de eerder in deze Toelichting beschreven reserves, vormt dit vermogen de tegenhanger van het deel van de beleggingen dat niet geoormerkt is vanwege een van deze reserves, dan wel vanwege de Bestemmingsreserves door derden bepaald. Deze beleggingen worden duurzaam aangehouden teneinde hieruit structureel inkomsten te verwerven ten behoeve van met name de instandhoudingdoelstelling van de SOGK. Het betreffende deel van het vermogen wordt aangeduid als Reserve als bron van inkomsten. Het grootste deel van het vrij besteedbaar vermogen van SOGK en het gehele vrij besteedbare vermogen van STZ, SWRI, SWF, SKOF, SADJF en SVTF behoort tot deze reserve.
VLOTTENDE ACTIVA Voorraad verkoopartikelen De voorraad wordt gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. Vorderingen op korte termijn De vorderingen worden gewaardeerd tegen hun nomi nale waarde, verminderd met de vermoedelijk oninbare bedragen. Nalatenschappen worden opgenomen zodra de omvang bekend is.
Reserve Vrij besteedbaar ten behoeve van activa bedrijfsmiddelen Ten behoeve van de restauratie en de benodigde aanpassingen aan de Remonstrantse Kerk is geput uit de Reserve als bron van inkomsten van STZ. Het betreffende bedrag is vervolgens verantwoord onder de Reserve Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen. Dit bedrag vormt derhalve de tegenhanger van een deel van de post Materiële vaste activa - Direct dienstbaar aan de doelstelling op de balans. De onder deze post opgenomen uitgaven voor de restauratie van en de aanpassingen aan de Remonstrantse Kerk worden over een periode van 25 jaar afgeschreven. Parallel hieraan valt de Reserve vrij ten gunste van het exploitatieresultaat.
PASSIVA Vrij besteedbaar vermogen Algemeen Ons beleid is erop gericht om het vermogen te besteden in overeenstemming met de bestemming die daaraan is gegeven bij het ontstaan van de baten. Reeds bij ontvangst van giften, donaties, schenkingen en overige baten wordt rekening gehouden met een eventuele bepaling van de bestemming aan specifieke projecten.
Reserve waardeverschillen effecten Deze reserve bestaat uit het positieve verschil in waarde tussen de aanschafwaarde en de waarde ultimo verslagjaar van de aandelen die als belegging worden aangehouden. De reserve wordt opgevoerd indien deze waarde hoger is dan de aanschafwaarde van het totaal.
Continuïteitsreserve Voor de bepaling van de hoogte van de continuïteit sreserve richten wij ons naar de richtlijn van de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI). De richtlijn staat een maximale reservering van 1,5 keer de kosten van de werkorganisatie toe. De kosten van de werkorganisatie bestaan uit: kosten eigen personeel, huisvestingskosten, bureau-kosten t.b.v. de eigen organisatie, bestuurskosten, kosten voor fondsenwerving, vaste kosten t.b.v. exploitatie eigen objecten. De totale kosten bedragen ¤ 690.000 voor een jaar. De continuïteitsreserve wordt aangehouden bij SOGK.
Bestemmingsreserves door het bestuur bepaald Deze bestemde reserves zijn opgebouwd uit: - ten behoeve van restauraties en onderhoud van specifieke objecten uit nalatenschappen en schenkingen verkregen middelen. - bij overname van objecten ontvangen overdrachtsommen, bestemd voor het betreffende object. - ten behoeve van restauratie en onderhoud van inventaris uit giften en nalatenschappen verkregen middelen. Bij inventaris gaat het om specifieke objecten, waaronder orgels, luidklokken, uurwerken, banken, bijbels, zilverwerk etc.
Reserve t.b.v. projecten Deze reserve betreft gelden gereserveerd voor nog niet geïnitieerde instandhoudingprojecten en voorziening groot onderhoud.
16
- uit een gift verkregen middelen ten behoeve van de promotieactiviteit erfgoededucatie. Aan de besteding van deze gelden is geen tijdsduur gekoppeld.
tekent dit dat ze in aanmerking worden genomen in het jaar waarin ze worden ontvangen i.c. de aard en omvang duidelijk zijn. Bestedingen worden verantwoord in het jaar waarin de verplichting wordt aangegaan. Subsidies en particuliere bijdragen worden in het jaar van afrekening verantwoord.
Bestemmingsfondsen door derden bepaald Dit betreft door derden verstrekte middelen waarvan de bestemming door de verstrekker van de middelen dwingend is aangegeven.
Winkel In de winkel zijn artikelen te koop die rechtstreeks te maken hebben met de doelstellingen waar de organisatie voor staat. Voor de verkoop wordt gebruik gemaakt van o.a. onze website, stands bij activiteiten en de winkel aan huis.
KORTLOPENDE SCHULDEN Onderhanden projecten Jaaroverschrijdende activiteiten worden administratietechnisch in principe projectmatig behandeld. In eerste instantie worden alle in een verslagjaar ontvangen baten en alle verrichte bestedingen in de Staat van Baten en Lasten verantwoord. Vervolgens vindt in de Staat van Baten en Lasten een correctie plaats voor de baten en lasten die betrekking hebben op projecten. Deze baten en lasten worden overgeheveld naar de balanspost Onderhanden Projecten. Tevens wordt in het geval van restauratieprojecten in deze correctie meegenomen het deel van de projectbaten dat uit eigen middelen wordt gefinancierd (de zogeheten “Eigen Bijdrage”), en het deel van de organisatiekosten van de Stichting dat vanwege de richtlijn van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg aan specifieke restauratieprojecten mag worden toegerekend. Een en ander betekent dat indien een project na administratief-financiële afwikkeling een saldo vertoont, dit saldo een direct effect heeft op het exploitatiesaldo van het betreffende jaar. Op het niveau van individuele projecten wordt ervoor gewaakt dat de cumulatieve bestedingen in een juiste verhouding staan tot de verrichte werkzaamheden, en sporen met de begroting. Het beleid van het bestuur is om materiële tussentijdse aanpassingen in de begroting van projecten in het jaar waarin één en ander duidelijk wordt in de exploitatie van de Stichting tot uiting te brengen. Afhankelijk van de aard van het saldo Onderhanden projecten wordt deze post opgenomen aan de actiefzijde van de balans (overlopende activa) of de passiefzijde (overlopende passiva).
Uitvoeringskosten eigen organisatie Beheer en administratie De kosten beheer en administratie worden gevormd door de kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en welke niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. Aangezien de organisatie zowel fondsen werft als zelf besteed is er geen onderscheid te maken ten aanzien van kosten beheer en administratie. De organisatie werkt met een uitgebreid urenregistratiesysteem, waarin alle uren worden toegeschreven aan de diverse bestedingsactiviteiten. Dit betreft enkel bestedingsactiviteiten in het kader van de doelstellingen. Algemeen De toerekening van de uitvoeringskosten eigen organisatie aan de doelstellingen geschiedt op bedrijfseconomische basis, waarbij rekening wordt gehouden met de besteding van tijd en middelen aan de onderdelen. Salarissen en sociale lasten Het grootste deel van het personeel wordt via de Stichting Federatie Monumenten Organisaties Groningen (SFMOG) bij de SOGK gedetacheerd. De kosten worden marktconform aangerekend. De SOGK heeft zelf projectmedewerkers in dienst. De overige personeelskosten betreffen uitzendkrachten, oproepkrachten en stagiaires. De SFMOG valt onder de CAO Woondiensten.
Grondslagen voor de resultaten bepaling
Bezoldiging bestuursleden Bestuursleden en leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging voor hun werkzaamheden.
Algemeen Baten worden verantwoord in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Voor giften en nalatenschappen be-
17
Geconsolideerde Balans per 31-12-2011 en 31-12-2010
Activa
2011
2010
Materiele vaste activa Gebouwen 72 70 Restauratie Remonstrantse kerk 2.097.884 2.207.371 Upgrading/uitbreiding Der Aa-Kerk 157.976 169.879 Noordaanbouw Der Aa-kerk 36.707 38.500 Renovatie pastorie te Woltersum 7.634 10.514 Inventaris kerkgebouwen (Inclusief kunstwerken) p.m. p.m. Bedrijfsmiddelen 213.271 258.827 _________ 2.513.544 Beleggingen Deposito’s 891.167 891.167 Effecten 12.007.258 12.454.193 Onroerend goed 152.447 154.978 _________ 13.050.872 Voorraden 24.330 Vorderingen - Debiteuren 648.975 3.449.077 - Omzetbelasting 0 0 - Overlopende activa 85.099 8.544 - Overlopende activa geconsolideerd 0 0 _________ 734.074 LIQUIDE MIDDELEN 3.358.158 _________ 19.680.978 ========
2011
Passiva
_________ 2.685.161
_________ 13.500.338 25.946
_________ 3.457.621 1.835.644 _________ 21.504.710 ========
Reserves en fondsen Continuïteitsreserve per 1 januari 691.499 697.416 Toevoeging continuïteitsreserve 1.268.061 2.628.843 Onttrekking continuïteitsreserve -1.269.306 -2.634.760 _________ Saldo continuïteitsreserve per 31 december 690.254 Reserve als bron van inkomsten 14.375.365 11.740.605 Mutatie reserve als bron van inkomsten -592.389 2.634.760 _________ _________ Saldo reserve als bron van inkomsten per 31 december 13.782.976 Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen 1.662.690 Reserve waardeverschillen effecten 434.872 Bestemmingsreserves door bestuur bepaald 1.722.163 _________ Saldo per 31 december 18.292.955 Bestemmingsfondsen door derden bepaald 936.442 Vreemd vermogen Direct dienstbaar aan de doelstelling Hypotheek 173.074 191.843 Lening Stimuleringsfonds 151.998 183.441 _________ _________ 325.072 Kortlopende schulden - Crediteuren 480.520 533.634 - Omzetbelasting 23.496 37.777 - Overlopende passiva geconsolideerd -39.014 42.749 - Overlopende passiva 15.688 132.198 _________ _________ 480.690 Onderhanden projecten
18
2010
19
-354.181 _________ 19.680.978 ========
_________ 691.499
14.375.365 1.750.200 1.097.051 1.680.612 _________ 19.594.727 936.442
375.284
746.358 -148.101 _________ 21.504.710 ========
Geconsolideerde Staat van baten en lasten 2011
Realisatie 2011
Baten BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING Bijdragen van donateurs Nalatenschappen Giften Baten winkel Totaal baten uit eigen fondsenwerving
Begroting 2011
Realisatie 2010
Realisatie 2011
Begroting 2011
Realisatie 2010
3.511.718
2.083.000
2.764.098
647.910 _________ 4.159.628
577.500 _________ 2.660.500
719.484 _________ 3.483.582
124.917
95.000
97.797
77.249
85.000
70.252
19.758 _________ 221.924
0 _________ 180.000
46.353 _________ 214.402
KOSTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE Som der lasten Saldo baten en lasten uit exploitatie
199.783 _________ 4.581.335 _________ -1.507.853
_________ 2.840.500 _________ -636.100
_________ 3.697.984 _________ 2.626.494
MUTATIE ONDERHANDEN PROJECTEN Saldo van baten en lasten
206.081 _________ _________ -1.301.772 -636.100
504.359 _________ 3.130.853
Toevoeging bestemmingsfondsen door derden bepaald Onttrekking bestemmingsreserves door bestuur bepaald Toevoeging bestemmingsreserves door bestuur bepaald Mutatie reserve waardeverschillen Toevoeging continuïteitsreserve Onttrekking continuïteitsreserve Toevoeging reserve als bron van inkomsten Onttrekking reserve als bron van inkomsten
0 141.488 87.510 -95.529 662.179 1.268.061 548.590 1.269.306 548.590 337.836 930.225 548.590 _________ _________ 1.301.772 636.100
0 87.510 -276.445 -313.075 2.628.843 2.634.760 2.634.760
Lasten BESTEED AAN DE DOELSTELLINGEN
118.752 168.400 397.134 26.458 _________ 710.744
115.000 50.000 55.000 17.500 _________ 237.500
131.864 3.062.596 82.251 26.139 _________ 3.302.850
88.518
60.000
72.515
INKOMSTEN UIT EIGEN OBJECTEN
564.298
475.000
506.350
KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING
BIJDRAGEN PARTICULIERE FONDSEN
498.021
196.100
170.145
KOSTEN TIJDSCHRIFT
OVERHEIDSSUBSIDIES
1.183.288
595.800
767.514
BATEN BELEGGINGEN
-283.867
470.000
946.649
KOSTEN BELEGGINGEN Totaal kosten werving baten
312.480 _________ 3.073.482
170.000 _________ 2.204.400
558.455 _________ 6.324.478
BATEN TIJDSCHRIFT
DIVERSE BATEN Totaal baten
20
INSTANDHOUDING PROMOTIE Totaal besteed aan de doelstellingen KOSTEN WERVING BATEN
BEHEER EN ADMINISTRATIE
21
_________ -3.130.853
Bedrijfsmiddelen SWRI De SWRI heeft een aantal kunstwerken in haar bezit. Deze zijn ondergebracht bij de Gerrit van Houten Stichting op basis van een bruikleenovereenkomst.
Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2011 MATERIELE VASTE ACTIVA Direct dienstbaar aan de doelstelling
Bedrijfsmiddelen SDAK/BLG Afschrijvingsperiode 3-10 jaar
Gebouwen SOGK De SOGK is eind 2011 eigenaar van 67 kerkgebouwen inclusief bijbehorende bouwwerken. Daarnaast bestaat haar bezit uit 4 torens, 34 kerkhoven en 3 pastorieën. Zie bijlage A. SDAK/BLG De Der Aa-kerk is onbezwaard eigendom van de gelijknamige stichting. De Remonstrantse kerk te Groningen is in erfpacht bij SDAK. In 2005 is het gehele gebouw gerestaureerd. Daarnaast zijn aanpassingen in en rond het gebouw uitgevoerd ten behoeve van het beoogde gebruik van het pand. Er zijn in 2008 nog een aantal uitgaven ten behoeve van verdere aanpassingen gedaan. De kosten van deze restauratie, benevens de aanpassingen ten behoeve van het gebruik, zullen in een periode van 25 jaar afgeschreven worden. De voor deze restauratie verkregen baten van fondsen en particulieren zullen eerst op deze kosten in mindering worden gebracht. Waarde 31-12-2011 Gebouwen SOGK 71 Gebouwen SDAK/BLG 1 _________
72
Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Waarde waarde t/m 2010 2011 31-12-2011 Restauratie Remonstrantse kerk (SDAK) 2.737.168 529.797 109.487 2.097.884 Upgrading/voorziening (SDAK) 209.406 39.527 11.903 157.976 Ontwikkeling noordaanbouw (SDAK) 44.835 6.335 1.793 36.707 Renovatie pastorie Woltersum (SOGK) 28.802 18.288 2.880 7.634 _________
2.300.201
Inventaris kerkgebouwen incl. kunstwerken (SOGK)
p.m.
Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Waarde waarde t/m 2010 2011 31-12-2011
Inventaris Remonstrantse Kerk 285.852 153.965 34.171 97.716 Inventaris aanschaf 2011 1.348 67 1.281 Inventaris Der Aa-kerk 33.604 18.510 4.430 10.664 Inventaris BLG 35.415 5.245 5.312 24.858 Inventaris aanschaf 2011 15.232 1.822 13.410 _________ 147.929 _________ Totaal bedrijfsmiddelen 213.271 _________ TOTAAL MATERIELE VASTE ACTIVA 2.513.544 Beleggingen Deposito’s SOGK
saldo 1-1-2011
toename 2011
afname saldo 2011 31-12-2011
Effecten Obligaties SOGK STZ SWRI SWF SVTF SKOF Totaal obligaties
Waarde 1-1-2011
208.501 141.057 10.000 425.088 339.558 2.903.458 581.802 0 3.937.543 3.485.260 1.744.865 375.469 0 2.415.006 2.120.334 167.482 42.425 238.622 209.907 18.827 3.603 26.060 22.430 198.369 54.142 285.187 252.511 _________ _________ _________ _________ _________ 5.241.502 1.198.498 10.000 7.327.506 6.430.000
Aandelen SOGK STZ SWRI SWF SVTF SKOF Totaal aandelen Totaal effecten
273.675 30.323 0 303.998 303.998 4.003.022 985.396 3.017.626 3.017.626 2.405.660 0 569.821 1.835.839 1.835.839 230.895 49.152 181.743 181.743 25.956 6.535 19.421 19.421 273.493 54.862 218.631 218.631 _________ _________ _________ _________ _________ 7.212.701 30.323 1.665.766 5.577.258 5.577.258 _________ _________ _________ _________ _________ 12.454.203 1.228.821 1.675.766 12.904.764 12.007.258
891.167 Toename 2011
891.167
Afname Koerswaarde Waarde 2011 31-12-2011 31-12-2011
Bedrijfsmiddelen in dienst van de bedrijfsvoering Bedrijfsmiddelen SOGK Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Waarde Afschrijvingsperiode 3-10 jaar waarde t/m 2010 2011 31-12-2011
Onroerend goed (SOGK) Afschrijvingsperiode 10 jaar
Inventaris t/m 2010 132.837 51.172 21.533 60.132 Inventaris aanschaf 2011 5.621 0 411 5.210 _________ 65.342
Appartement te Utrecht 118.000 118.000 Garage te Utrecht 18.000 18.000 Renovatie appartement 25.307 6.329 2.531 16.447 _________ 152.447 Totaal onroerend goed _________ Totaal beleggingen 13.050.872
22
Verkrijgings- Afschrijving Waarde waarde t/m 2010 2011 31-12-2011
23
VLOTTENDE ACTIVA
Continuïteitsreserve
Voorraden Deze post betreft de voorraad tijdschriften, fietsroutes, cd’s en eigen uitgaven van de SOGK. Deze voorraad staat direct in dienst van de doelstelling. Vorderingen Debiteuren en overige vorderingen SOGK Debiteuren 296.040 Voorziening dubieuze debiteuren -3.542 Overige vorderingen 64.129 _________
356.627
Debiteuren en overige vorderingen SDAK/BLG
121.669
24.330
Debiteuren en overige vorderingen Fondsen 170.679 _________ Per 1 mei zijn de meeste van deze posten afgewikkeld.
648.975
Overlopende activa Het grootste deel van de overlopende activa betreft vooruitbetaalde rekeningen volgende boekjaar
85.099
Liquide middelen Liquide middelen SOGK Bij de meeste van onze kerkgebouwen i.c. “eigen objecten” zijn zogeheten “Plaatselijke Commissies” actief, die het dagelijks beheer regelen. Deze plaatselijke commissies werken, evenals de activiteitencommissie, onder verantwoordelijkheid van het bureau van de SOGK i.c. het bestuur. Het directe beheer over de liquide middelen valt echter rechtstreeks onder deze commissies. Direct beschikbare middelen Kas 670 Banken r.c. 116.268 Banken kortlopende deposito’s 1.744.060 _________ 1.860.998 Via commissies Kas/bank/giro 48 plaatselijke commissies 316.705 Kas/bank/giro activiteitencommissie 2.090 _________ 318.795 _________
24
Resultaat 2011
Mutatie Saldo 2011 31-12-2011
SOGK 690.000 0 0 690.000 SDAK/BLG 1.499 0 1.499 _________ _________ _________ _________ Totaal 691.499 0 0 691.499 Saldo Mutatie Saldo Reserve als bron van inkomsten 1-1-2011 2011 31-12-2011 SOGK 1.830.889 -825.287 1.005.602 STZ 7.469.355 -36.182 7.433.173 SWRI 4.138.045 -68.756 4.069.289 SWF 397.819 37.574 435.393 SVTF 57.553 179 57.732 SKOF 489.767 9.935 499.702 SJB -8.026 7.452 -574 SAFJF -37 282.696 282.659 _________ _________ _________ Totaal 14.375.365 -592.389 13.782.976 Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen De bijdragen van de Stichting Tempel-Zwartsenbergfonds in de restauratie van en aanpassingen aan de Remonstrantse Kerk zijn hier verantwoord. Dit vermogen zal in 25 jaar vrijvallen ten behoeve van de dekking van de jaarlijkse afschrijvingen. Saldo Toevoeging Onttrekking Saldo Reserve waardeverschillen 1-1-2011 2011 2011 31-12-2011 SOGK 41.626 18.661 22.965 STZ 608.859 373.145 235.714 SWRI 365.901 222.499 143.402 SWF 35.119 20.923 14.196 SVTF 3.948 2.431 1.517 SKOF 41.598 24.520 17.078 _________ _________ _________ _________ Totaal 1.097.051 0 662.179 434.872
2.179.793
Liquide middelen SDAK/BLG 54.926 Liquide middelen Fondsen 1.123.439 _________
Saldo 1-1-2011
3.358.158
25
Bestemmingsreserves Saldo Toevoeging Onttrekking Saldo (Zie Bijlage B) 1-1-2011 2011 2011 31-12-2011 Bestemde reserves voor objecten 1.592.032 91.949 53.978 1.630.003 Bestemde reserve voor inventaris 25.286 25.286 Bestemde reserve voor erfgoededucatie 31.500 31.500 Bestemde reserve kerkhoven 31.794 3.580 35.374 _________ _________ _________ _________ Saldo 31 december boekjaar 1.680.612 95.529 53.978 1.722.163 Toevoeging aan reserves voor objecten - Overnamesom Den Horn 35.799 - Overnamesom dakruiter Niezijl 25.000 - Overnamesom dakruiter Niehove 25.000 - Gift Den Andel 100 - Verwarming (S.D.A.K.) 6.050 _________ Ontrekking aan reserves voor objecten - Ontrekking t.b.v. BRIM Nieuw Beerta 50.280 - Ontrekking t.b.v. BRIM Visvliet 3.698 _________ VASTGELEGD VERMOGEN Bestemmingsreserves door derden bepaald
91.949
53.978
Saldo Toevoeging Onttrekking Saldo 1-1-2011 2011 2011 31-12-2011
M.V.A. Dierckxfonds (SOGK) 885.303 885.303 Thesingefonds (SOGK) 44.139 44.139 P.H. Wijk (SOGK) 7.000 0 0 7.000 _________ _________ _________ _________ 936.442 0 0 936.442 Ad. M.V.A. Dierckxfonds De volgende voorwaarden zijn aan deze gift verbonden: 1. Het kapitaal wordt vastgezet op een depositorekening, waarvan de termijn wordt bepaald door het bestuur. 2. De revenuen van het kapitaal worden in eerste instantie gebruikt voor de restauratie van in oorsprong romaanse kerken. 3. Elk jaar worden een concert en een lezing georganiseerd. Hier wordt jaarlijks ¤ 2.268 aan besteed. Ad. Thesingefonds Een proportioneel deel van de revenuen uit de beleggingen wordt aangewend ten behoeve van het kerkgebouw en het kerkhof te Thesinge. Ad. P.H. Wijk Dit betreft bestemde bijdragen voor kerkhoven en publicaties over kerkhoven.
26
VREEMD VERMOGEN Schulden op lange termijn Direct dienstbaar aan de doelstelling
Saldo 1-1-2011
Aflossing Saldo 2011 31-12-2011
Hypotheek (SDAK) 191.843 18.769 173.074 Lening Stimuleringsfonds (SDAK) 183.441 31.443 151.998 _________ _________ _________ 375.284 50.212 325.072 Schulden op korte termijn SOGK SDAK/BLG Fondsen - Crediteuren 312.905 157.000 10.615 - Omzetbelasting 1.587 21.909 - Overlopende passiva geconsolideerd 73.918 429.143 -542.075 - Overlopende passiva 11.997 3.691 0 Onderhanden projecten SOGK De financiering van de nog lopende projecten is gewaarborgd. Saldo Uitgaven Inkomsten 01-1-2011 2011 2011 Kerk Leegkerk 21.996 11.154 27.061 Kerk Saaxumhuizen 16.468 240.837 48.084 Kerk Engelbert 10.494 17.006 8.500 Kerk Klein Wetsinge -20.986 20.157 Kerk Garmerwolde 6.425 Digitaliseren met beleid Afgesloten -31.769 31.769 Het Verhaal van Groningen/Culturele Biografie Afgesloten 4.415 4.415 Koffie Informatie Punten Afgesloten -301 301 S.O.G.K. in Beweging -54.305 774 50.000 Kerk Opwierde -3.589 0 3.589 Kerk Scheemda -20.000 Orgel Nieuw Beerta 35.000 Orgel Zuidwolde Afgerond -47.649 11.750 38.884 Orgel Zuurdijk Afgerond 2.865 27.241 31.151 Orgel Noordwijk -106.074 62.600 100.599 Orgel Tinallinge 417 Voorzieningen/terrein Heveskes 29.800 Project Landmerken -12.984 380.065 381.472 Synagoge Groningen -11.359 327.743 242.990 Synagoge Appingedam 10.935 Diverse instandhoudingprojecten 35.853 5.737 5.000 _________ _________ _________ Totaal -152.125 1.127.256 969.400 Onderhanden projecten SDAK/BLG 4.024 130.408 82.184 _________ Saldo Onderhanden projecten 31 december boekjaar -148.101
27
Totaal 480.520 23.496 -39.014 15.688 _________ 480.690
Saldo 31-12-2011 37.903 -176.285 1.988 -41.143 -6.425 0 0 0 -5.079 0 -20.000 35.000 -20.515 6.775 -68.075 -417 29.800 -11.577 -96.112 -10.935 35.116 _________ -309.981 -44.200 _________ -354.181
Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING SOGK SDAK/BLG Fondsen T.b.v. donateurs Directe verwervingskosten Bankkosten, accepten, etc. 11.843 720 Porti 608 Promotie, activiteiten 12.084 Wervingsacties 34.317 Kosten nalatenschappen
Totaal 2011
Totaal 2010
12.563 608 12.084 34.317
10.573 559 7.094 17.052
5.679
5.679
Kosten actie kerkbehoud 9.928 Kosten winkel 17.996 ________ ________ ________ 92.455 0 720 Uitvoeringskosten eigen organisatie fondsenwerving 14.802 Uitvoeringskosten eigen organisatie winkel 16.940 0 ________ ________ ________ 124.197 0 720
9.928 17.996 ________ 93.175 14.802 16.940 ________ 124.917
19.729 ________ 55.007 42.790 ________ 97.797
INKOMSTEN UIT EIGEN OBJECTEN SOGK SDAK/BLG Fondsen Verhuurbaten (gebouwen en voorzieningen) 116.328 255.525 Bijdragen energie 5.208 9.140 Verkopen en overige activiteiten 28.276 Rente 2.144 Klokluiden 1.729 Catering 72.882 Overige baten 5.115 67.951 ________ ________ ________ 158.800 405.498 0 BATEN BELEGGINGEN SOGK SDAK/BLG Fondsen Rente op deposito’s 43.227 1.178 59.306 Rente op obligaties 21.704 389.288 Dividend 8.317 149.439 Koersverschillen aandelen -42.863 -768.806 Koersverschillen obligaties -11.732 -210.426 Correctie voorgaande jaren -79.216 150.060 Appartement 6.657 ________ ________ ________ -53.906 1.178 -231.139
Totaal 2011 371.853 14.348 28.276 2.144 1.729 72.882 73.066 ________ 564.298
Totaal 2010 366.181 23.877 29.643 2.487 1.313 57.250 25.599 ________ 506.350
Totaal 2011 103.711 410.992 157.756 -811.669 -222.158 70.844 6.657 ________ -283.867
Totaal 2010 51.273 253.475 172.412 425.726 34.827 0 8.936 ________ 946.649
KOSTEN BELEGGINGEN Kosten effecten -2.985 -16.773
-19.758
-46.353
28
DIVERSE BATEN SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal 2011 2010 Excursies/winterwandelingen/overige activiteiten 18.778 18.778 12.675 Overdrachtsommen 85.799 85.799 264.200 Dienstverlening aan derden 177.817 177.817 191.501 Beklemrecht 9.141 9.141 348 Terug naar het Begin 19.131 19.131 21.809 Erfgoededucatie 1.814 1.814 2.080 Bijdragen restauratie- en overige projecten 0 64.278 Overige 0 1.564 ________ ________ ________ ________ ________ 312.480 0 0 312.480 558.455 OVERHEIDSSUBSIDIES In het boekjaar zijn door overheden subsidies verstrekt ten behoeve van: SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal 2011 2010 Projecten 628.411 82.184 710.595 533.900 Onderhoud 302.792 1.659 7.500 311.951 41.758 Personeel 5.500 23.481 28.981 39.950 Promotie/erfgoededucatie/digitalisering 17.000 17.000 38.709 Beheerssubsidies inclusief projectontwikkeling 114.761 114.761 113.197 ________ ________ ________ ________ ________ 1.068.464 107.324 7.500 1.183.288 767.514 De verantwoorde subsidies zijn besteed overeenkomstig het doel waarvoor ze verstrekt zijn. Besteed aan de doelstellingen SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal 2011 2010 INSTANDHOUDING Instandhouding gebouwen 1.193.178 -234.926 360.000 1.318.252 441.422 Instandhouding orgels/luidklokken/uurwerken 106.529 130.408 236.937 734.411 Instandhouding terreinen 407.956 407.956 325.392 Exploitatie eigen objecten 221.634 844.907 1.066.541 655.748 Uitvoeringskosten eigen organisatie 482.032 482.032 607.125 ________ ________ ________ ________ ________ 2.411.329 740.389 360.000 3.511.718 2.764.098 PROMOTIE Activiteiten inzake promotie en educatie 26.554 4.524 47.500 78.578 67.242 Terug naar het begin 138.068 138.068 111.308 Het Verhaal van Groningen 12.947 12.947 1.325 Website 10.352 10.352 12.316 Erfgoededucatie/diverse projecten 26.597 1.458 28.055 85.026 Op hoogte gedacht 45.790 45.790 76.290 Administratieve dienstverlening derden 142.651 142.651 205.852 Uitvoeringskosten eigen organisatie 191.469 191.469 160.225 ________ ________ ________ ________ ________ 594.428 5.982 47.500 647.910 719.584
29
Uitvoeringskosten eigen organisatie SOGK
2011
2010
Personeelskosten Personeel in dienst Salarissen 579.756 542.559 Sociale lasten 82.863 68.762 Pensioenpremie 92.054 95.446 Verzekering 10.819 9.376 Uitkering verzekering -1.872 -17.338 Overig 53.594 63.444 _______ _______ 817.214 762.249 Personeelskosten via derden 19.525 39.496 _______ _______ 836.739 Bestuurskosten Bestuurs- en vergaderkosten 24.850 5.625 Representatie 2.843 5.150 _______ _______ 27.693 Huisvestingskosten Schoonmaakkosten 17.692 13.326 Overig 2.541 3.816 _______ _______ 20.233 Organisatiekosten Telefoon 4.745 9.566 Kantoorbenodigdheden 49.745 22.230 Porti 14.786 9.091 Automatisering 65.309 102.645 Accountantskosten 37.635 20.900 Afschrijvingen 21.944 17.931 Bibliotheek en documentatiecentrum 4.370 6.386 Overig 55.792 79.567 _______ _______ 254.326 _______ Totaal uitvoeringskosten eigen organisatie SOGK 1.138.991
Afgeronde projecten
801.745
10.775
17.142
268.316 _______ 1.097.978
Verdeling uitvoeringskosten eigen organisatie SOGK SOGK Personeels- Bestuurs- Huisves- Organisatie- Totaal Totaal kosten kosten kosten kosten 2010 Fondsenwerving 10.596 385 282 3.539 14.802 22.428 Tijdschrift 2.807 83 61 764 3.715 4.195 Winkel 12.015 451 330 4.144 16.940 20.169 Instandhouding 347.945 12.285 8.976 112.825 482.032 607.125 Doorberekend aan instandhoudingproject 0 3.923 Landmerken 38.823 1.261 921 11.576 52.581 37.596 Terug naar het begin 9.050 251 184 2.309 11.794 21.299 Erfgoededucatie 6.526 277 203 2.548 9.554 161 Op hoogte gedacht 3.411 81 59 743 4.294 10.165 Het verhaal van Groningen 5.902 318 233 2.923 9.376 4.841 Promotie 128.064 5.809 4.244 53.352 191.469 160.224 Dienstverlening aan derden 94.770 2.598 1.898 23.859 123.126 166.356 Dienstverlening door derden 19.525 19.525 39.496 Beheer en administratie 157.305 3.892 2.844 35.743 199.783 _________ _________ _________ _________ _________ _________ 836.739 27.693 20.233 254.326 1.138.991 1.097.978
Restauratie orgel in de kerk van Zuurdijk Realisatie Begroting Uitgaven restauratie 137.135 orgelbouwer 125.872 orgeladviseur 5.258 bouwkundig werk 2.500 electrische installatie 1.102 2.000 schilder-/ lakwerk 4.000 diversen 610 _________ _________ 132.842
145.635
Inkomsten Rijkssubsidie Rrwr 2008 90.800 90.800 provincie Groningen 3.500 3.500 Gemeente De Marne 2.000 6.500 J.B. Scholtenfonds 5.200 4.000 Prins Bernhard Cultuurfonds 8.000 7.000 (orgel)fondsen en giften 0 10.000 Dinamo Fonds 2.000 plaatselijke akties en fondswerving St. inst cult. erfgoed NW Groningen 5.000 Rabobank West Groningen 5.000 Meindersma Sybenga Stichting 2.500 Olga Heldring Fonds 1.500 Stichting Elise Mathilde Fonds 1.250 M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting 1.000 plaatselijke akties 5.092 _________ 21.342 23.835 _________ _________ 132.842 145.635 _________ _________ 0 0
31
Restauratie orgel in de kerk van Zuidwolde Realisatie Begroting Uitgaven restauratie orgel 293.831 orgelbouwer 240.681 restauratieschilder 4.142 orgeladviseur 11.794 electrische installatie, verlichting 1.565 2.000 bouwkundige voorzieningen 1.000 onvoorzien 869 5.000 _________ _________ 259.051
301.831
Inkomsten Rijkssubsidie, Rrwr 2007 180.797 184.922 provincie Groningen 2.800 5.000 Gemeente Bedum 12.914 13.209 (orgel)fondsen 20.000 J.B. Scholtenfonds 11.750 8.000 Prins Bernhard Cultuurfonds 11.000 12.500 Marthe Havingafonds 5.000 5.000 Stichting tot behoud van het Nederlandse orgel 4.000 Stichting Orgelfonds Mooy 5.000 M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting 1.200 plaatselijke akties en giften plaatselijke acties 18.890 O.H. Heldringfonds 1.500 Elise Mathildefonds 1.200 Meindersma Sybenga Stichting 2.000 t Nut Bedum 1.000 _________ 24.590 53.200 _________ _________ 259.051 301.831 _________ _________ 0 0
32
Kengetallen SOGK SDAK/BLG 2008 2009 2010 2011 2011 (in aantallen) Donateurs 6.202 6.225 6.214 6.258 0 Objecten Kerken 61 62 65 68 1 Torens 4 4 4 4 0 Kerkhoven 34 34 36 36 0 Pastorieën 3 3 3 3 0 Werknemers Aantal personen 14 14 14 14 9 Aantal in fulltime functies (36-uur) 11,28 10,13 10,15 10,29 6,99 (in euro’s) Uitbesteed werk Instandhouding 1.342.195 977.036 2.517.838 2.242.516 397.697 Donaties
131.941
108.269
131.864
118.752
Tijdschrift
69.237
77.120
72.515
88.518
Besteding aan de doelstellingen
55,08%
135,34%
Kosten eigen fondsenwerving
2,96%
17,58%
Kosten beheer en administratie
4,36%
33
Enkelvoudige Balans per 31 december 2011 en 31 december 2010 31 december 2011 31 december 2010 ACTIVA S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL MATERIELE VASTE ACTIVA Gebouwen 71 1 0 72 70 Restauratie Remonstrantse kerk 0 2.097.884 0 2.097.884 2.207.371 Upgrading/uitbreiding Der Aa-Kerk 0 157.976 0 157.976 169.879 Noordaanbouw Der Aa-kerk 0 36.707 0 36.707 38.500 Renovatie pastorie te Woltersum 7.634 0 0 7.634 10.514 Inventaris kerkgebouwen (Inclusief kunstwerken) p.m. p.m. p.m. p.m. 0 Bedrijfsmiddelen 65.342 147.929 0 213.271 258.827 _________ _________ _________ _________ _________ 73.047 2.440.497 0 2.513.544 2.685.161 BELEGGINGEN Deposito’s 891.167 0 0 891.167 891.167 Effecten 643.556 0 11.363.702 12.007.258 12.454.193 Onroerend goed 152.447 0 152.447 154.978 _________ _________ _________ _________ _________ 1.687.170 0 11.363.702 13.050.872 13.500.338 VOORRADEN
24.330
0
0
24.330
25.946
VORDERINGEN - Debiteuren 356.627 121.669 170.679 648.975 3.449.077 - Omzetbelasting 0 0 0 0 0 - Overlopende activa 77.882 7.217 0 85.099 8.544 - Overlopende activa geconsolideerd 0 0 0 0 0 _________ _________ _________ _________ _________ 434.509 128.886 170.679 734.074 3.457.621 LIQUIDE MIDDELEN
2.179.793 54.926 1.123.439 3.358.158 1.835.644 _________ _________ _________ _________ _________ 4.398.849 2.624.309 12.657.820 19.680.978 21.504.710
31 december 2011 31 december 2010 PASSIVA S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL Reserves en fondsen Continuïteitsreserve per 1 januari 690.000 1.499 0 691.499 697.416 Bij/af: exploitatiesaldo verslagjaar -825.287 -1.245 232.898 -593.634 2.628.843 Onttrekking continuïteitsreserve 825.287 0 -232.898 592.389 -2.634.760 _________ _________ _________ _________ _________ Saldo continuïteitsreserve per 31 december 690.000 254 0 690.254 691.499 Reserve als bron van inkomsten 1.830.889 0 12.544.476 14.375.365 11.740.605 Mutatie reserve als bron van inkomsten -825.287 0 232.898 -592.389 2.634.760 _________ _________ _________ _________ _________ Saldo reserve als bron van inkomsten per 31 december 1.005.602 0 12.777.374 13.782.976 14.375.365 Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen 0 1.662.690 0 1.662.690 1.750.200 Reserve waardeverschillen effecten 22.965 0 411.907 434.872 1.097.051 Bestemmingsreserves door bestuur bepaald 1.653.414 68.750 0 1.722.164 1.680.612 _________ _________ _________ _________ _________ Saldo per 31 december 3.371.981 1.731.694 13.189.281 18.292.956 19.594.727 Vastgelegd vermogen Voorshands niet besteedbaar vermogen 0 Bestemmingsfondsen door derden bepaald 936.442 Vreemd vermogen SCHULDEN OP LANGE TERMIJN Direct dienstbaar aan de doelstelling Hypotheek 0 Lening Stimuleringsfonds 0
0
0
0
0
0
0
936.442
936.442
173.074 151.998
0 0
173.074 151.998
191.843 183.441
KORTLOPENDE SCHULDEN - Crediteuren 312.905 157.000 10.615 480.520 533.634 - Omzetbelasting 1.587 21.909 0 23.496 37.777 - Overlopende passiva geconsolideerd 73.918 429.143 -542.078 -39.017 42.749 - Overlopende passiva 11.997 3.691 2 15.690 132.198 _________ _________ _________ _________ _________ 400.407 611.743 -531.461 480.689 746.358 Onderhanden projecten
34
-309.981 -44.200 0 -354.181 -148.101 _________ _________ _________ _________ _________ 4.398.849 2.624.309 12.657.820 19.680.978 21.504.710
35
Enkelvoudige Staat van baten en lasten 2011 Staat van baten en lasten 2010 2011 Begroting Begroting 2010 2011 2012 S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING Bijdragen van donateurs 118.752 0 0 118.752 115.000 115.000 131.864 Nalatenschappen 168.400 0 0 168.400 50.000 50.000 3.062.596 Giften 121.447 175 275.512 397.134 55.000 55.000 82.251 Baten winkel 26.458 0 0 26.458 17.500 20.000 26.139 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ 435.057 175 275.512 710.744 237.500 240.000 3.302.850 KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING/ WINKEL -124.197 0 -720 -124.917 -95.000 -86.961 -97.797 In procenten van de baten eigen fondsenwerving
29%
0%
0%
18%
40%
36%
3%
RESULTAAT TIJDSCHRIFT 11.269 0 0 11.269 -25.000 -11.761 2.263 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ Beschikbaar uit eigen fondsenwerving 322.129 175 274.792 597.096 117.500 141.278 3.207.315 INKOMSTEN UIT EIGEN OBJECTEN 158.800 405.498 0 564.298 475.000 448.600 506.350 RESULTAAT BELEGGINGEN -56.891 1.178 -247.912 -303.625 470.000 475.250 900.296 DIVERSE BATEN 312.480 0 0 312.480 170.000 170.500 558.455 BIJDRAGEN PARTICULIERE FONDSEN 834.254 101.267 0 935.521 596.100 666.500 572.222 AF: Bijdragen gelieerde Stichtingen -400.000 -37.500 0 -437.500 -400.000 -400.000 -402.077 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ Bijdragen particuliere fondsen 434.254 63.767 0 498.021 196.100 266.500 170.145 OVERHEIDSSUBSIDIES 1.068.464 107.324 7.500 1.183.288 595.800 1.497.500 767.514 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ Beschikbaar voor de doelstellingen 2.239.236 577.942 34.380 2.851.558 2.024.400 2.999.628 6.110.075
2011 Begroting Begroting 2010 2011 2012 S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL Transport: Beschikbaar voor de doelstellingen 2.239.236 577.942 34.380 2.851.558 2.024.400 2.999.628 6.110.075 Besteed aan de doelstellingen INSTANDHOUDING 2.470.329 1.003.889 360.000 3.834.218 2.653.000 3.738.781 3.399.675 AF: Bijdragen gelieerde Stichtingen -59.000 -301.000 0 -360.000 -570.000 -360.000 -635.577 PROMOTIE 634.428 5.982 85.000 725.410 617.500 497.021 759.483 AF: Bijdragen gelieerde Stichtingen -40.000 0 -40.000 -40.000 -40.000 -40.000 Beheer en administratie 199.783 199.783 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ Totaal besteed aan de doelstellingen 3.205.540 708.871 445.000 4.359.411 2.660.500 3.835.802 3.483.581 Mutatie onderhanden projecten 157.857 48.224 0 206.081 0 -313.996 504.359 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ Tekort/overschot -808.447 -82.705 -410.620 -1.301.772 -636.100 -1.150.170 03.130.853 Toevoeging bestemmingsfondsen door derden bepaald 0 0 0 0 0 0 0 Onttrekking bestemmingsreserves door bestuur bepaald 53.978 87.510 0 141.488 0 87.510 87.510 Toevoeging bestemmingsreserves door bestuur bepaald -89.479 -6.050 0 -95.529 0 0 -276.445 Mutatie reserve waardeverschillen 18.661 0 643.518 662.179 0 0 -313.075 Mutatie voorshands niet besteedbaar 0 0 0 0 87.510 242.652 0 Onttrekking vrij besteedbaar 0 0 0 0 0 0 0 Toevoeging vrij besteedbaar 0 0 0 0 0 0 0 Toevoeging continuïteitsreserve 825.287 0 442.774 1.268.061 548.590 820.008 -2.628.843 Onttrekking continuïteitsreserve 825.287 1.245 442.774 1.269.306 548.590 -820.008 2.634.760 Toevoeging reserve als bron van inkomsten 0 0 337.836 337.836 0 820.008 -2.634.760 Onttrekking reserve als bron van inkomsten 825.287 0 104.938 930.225 548.590 0 0 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ 808.447 82.705 410.620 1.301.772 636.100 1.150.170 -3.130.853 _________ _________ _________ _________ _________ _________ _________ 0 0 0 0 0 0 0
Toelichting op de enkelvoudige Balans en Staat van baten lasten Inzake de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening alsmede de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat en de toelichting op de onderscheiden posten van de balans en staat van baten en lasten wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen zoals opgenomen in het voorwoord van de geconsolideerde jaarcijfers.
36
37
8 C ontroleverklaring van de onafhankelijke accountant
38
39
9 Bijlagen A Bezit Eind 2011 was het bezit van de stichting als volgt: kerken jaar van aanwinst Adorp 1979 Beerta 2003 Breede 1992 Den Andel 2008 Den Ham 1978 Den Horn 2011 Eenum 1973 Eenrum 2008 Engelbert 2000 Feerwerd 1977 Fransum 1979 Garmerwolde 2003 Garnwerd 1973 Godlinze 1979 Groningen- rem. Kerk 2004 Grijpskerk 1984 Heveskes 1996 Hornhuizen 1978 Kiel-Windeweer 1986 Klein Wetsinge 2003 Krewerd 1983 Kropswolde 2005 Leegkerk 1970 Lettelbert 1977 Marsum 1981 Marum 1994 Middelbert 1974 Midwolde 1971 Niebert 1977 Niehove 1975 Nieuw Beerta 2003 Nieuw Scheemda 1981 Niezijl 1999 Noordwijk 1999 Nuis 2001 Obergum 1970 Oosternieland 1981 Oosterwijterwerd 1979 Oostum 1970 Opwierde 2003 Oudeschans 1973 Overschild 2002 Pieterburen 1981
Saaxumhuizen Sappemeer Scheemda Solwerd Stitswerd Thesinge Tinallinge Tolbert Uithuizen Usquert Vierhuizen Visvliet Wehe Den Hoorn Westeremden Westernieland Westerwijtwerd Wirdum Wittewierum Woltersum Zuidwolde Zuurdijk synagogen Groningen Appingedam
1974 2006 2001 1992 1973 1971 2010 1977 2010 1977 2002 1973 1974 1973 2008 1971 1981 1977 1996 1975 1974
jaar van aanwinst 2009 2010
vrijstaande torensjaar van aanwinst Den Andel 2008 Garmerwolde 2003 Kloosterburen 1975 Uitwierde 1971 kerkhoven jaar van aanwinst Breede 1992 Den Andel 2008 Eenum 2005 Eenrum 2008 Feerwerd 2004 Fransum 1979 Garmerwolde 2003 Garnwerd 2004 Heveskes 1996 Klein Wetsinge 2003 Krewerd 1983 Marsum 1993 Niezijl 1999 Noordwijk 1999 Obergum 1970 Oosternieland 1996 Oostum 2004 Opwierde 2003 Pieterburen 1998
40
Scheemda Solwerd Thesinge Tinnalinge Tolbert Uithuizen Vierhuizen Visvliet Wehe Den Hoorn Westerwijtwerd Westernieland Wierhuizen Wirdum Wittewierum Woltersum Zuurdijk Zuidwolde
2001 1992 1992 2010 2008 2010 2002 2001 1974 1988 2008 2003 2003 1992 1996 1993 2001
andere bezittingen jaar van aanwinst beklemde gronden (bg) klokkenstoel (kl) lijkhuisje (l) pastorie met tuin(p) tuin (t) tuinhuisje (tui) terrein (te) verenigingsgebouw (v) beheerderswoning (w) Appingedam w 2010 Den Horn t 2011 Garmerwolde v 2003 Kiel-Windeweer p/v 1986 Klein Wetsinge t 2003 Marum l 1994 Nieuw Beerta te 2003 Noordwijk l 1999 Opwierde l 2003 Oudeschans p 1973 Overschild te 2002 Pieterburen t/tui/v 2003 Solwerd kl 1992 Scheemda e.o. bg 2001 Tinallinge v 2010 Thesinge l 2003 Westeremden te 2000 Wierhuizen l 2003 Woltersum te/v/p 1996, 2003
B Bestemde reserves Saldo Mutatie Saldo 1-1-2011 2011 31-12-2011 Gebouwen, orgels, luidklokken Oostum 3.249 0 3.249 Uitwierde 23.757 0 23.757 Thesinge 4.896 0 4.896 Visvliet 3.698 -3.698 0 Garnwerd 28.226 0 28.226 Eenum 2.993 0 2.993 Niehove 0 25.000 25.000 Zuidwolde 4.000 0 4.000 Usquert 6.419 0 6.419 Wiittewierum 4.626 0 4.626 Den Ham 3.634 0 3.634 Adorp 5.055 0 5.055 Marsum 8.816 0 8.816 Wirdum 7.265 0 7.265 Nieuw Scheemda 2.000 0 2.000 Krewerd 9.475 0 9.475 Solwerd 1.670 0 1.670 Marum 35.000 0 35.000 Niezijl 9.697 25.000 34.697 Scheemda 2.474 0 2.474 Nuis 25.412 0 25.412 Vierhuizen 76.120 0 76.120 Overschild 51.166 0 51.166 Wetsinge 139.356 0 139.356 Nieuw Beerta 50.280 -50.280 0 Opwierde 8.401 -0 8.401 Garmerwolde 41.599 0 41.599 Kropswolde 35.772 0 35.772 Den Andel 67.646 100 67.746 Westernieland 48.575 0 48.575 Eenrum 163.500 0 163.500 Uithuizen 206.700 0 206.700 Tinallinge 57.855 0 57.855 Den Horn 0 35.799 35.799 Synagoge Groningen 390.000 0 390.000 Wandschildering (SDAK) 2.838 0 2.838 Aa-kerk (SDAK) 11.462 0 11.462 Verwarming (SDAK) 48.400 6.050 54.450 _________ _________ _________ Totaal objecten 1.592.032 37.971 1.630.003 Roerende goederen
25.286
0
25.286
Educatieve activiteiten
31.500
0
31.500
Kerkhoven 31.794 3.580 35.374 _________ _________ _________ 1.680.612 41.551 1.722.163
41
C B estuur, Raad van Toezicht (tot 15-06-2011), Raad van Commissarissen Bijzondere Locaties Groningen B.V., personeel
Raad van Toezicht
Relevante functies/nevenfuncties bestuur, raad van toezicht, raad van commissarissen Bijzondere Locaties Groningen B.V., directeur
H. Huizenga - voorzitter betaalde functies: - adviseur Raad van Bestuur Martini Ziekenhuis Groningen - commissaris Makelaardij Mennes - adviseur COS Groningen/Drenthe onbetaalde nevenfuncties - vice-voorzitter Senioren Academie Groningen-Drenthe
Bestuur 31-12-2011 G.H. van den Bremen - voorzitter, aftredend: 2014 onbetaalde nevenfuncties: - voorzitter Stichting Gasthuis Groningen - voorzitter Stichting Exploitatie Gasthuis Groningen - voorzitter Stichting 400 jaar Veenkoloniën M. Hendrikse-Ouweleen - vice-voorzitter, aftredend: 2011 onbetaalde nevenfuncties: - vrijwilliger Groninger Museum R. Wobbes - secretaris, aftredend: 2013 onbetaalde nevenfuncties: - kerkrentmeester Hervormde Kerk Huizinge - bestuurslid Museum Het Hoogeland - bestuurslid Historische Vereniging Eemsmond - bestuurslid Historische Vereniging Hoogkerk - voorzitter Orgelcommissie Middelstum - provinciale commissie Groningen Bond Heemschut
(tot 15-06-2011)
L.O. Giethoorn - lid betaalde functies: - regionaal adviseur klassikale vergaderingen Groningen-Drenthe en Overijssel-Flevoland - adjunct-programmamanager institutionele ondersteuning van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland H. Krips-van der Laan - lid onbetaalde nevenfuncties: - bestuurslid/voogdes Heilige Geest Gasthuis Groningen R. Steensma - lid onbetaalde nevenfuncties: - voorzitter redactie tijdschrift ‘Alde Fryske Tsjerken’ G.J. Wilbrink - lid Commissie voorbereiding installatie Raad van Advies (per 15-06-2011)
J. Wolters - penningmeester, aftredend: 2015, herkiesbaar betaalde functies: - directeur FAB Dienstverlening B.V. onbetaalde nevenfuncties: - penningmeester Stichting BEAK Accomodatiebeheer
H. Huizenga L.O. Giethoorn H. Krips-van der Laan R. Steensma
J.G. Vlietstra - lid, aftredend: 2013 betaalde functies: - lid Eerste Kamer der Staten Generaal betaalde nevenfuncties: - voorzitter Raad van Toezicht VOS/ABB - voorzitter bezwarencommissie UMCG - voorzitter Stichting Het Groninger Landschap J.A. de Vries - lid, aftredend: 2011, herkiesbaar betaalde functie: - marketing manager Weekendjeweg.nl Amstelveen - docent/begeleider Hanze Hogeschool Groningen - consultant De Vries DM Advies Groningen
42
43
Raad van Commissarissen Bijzondere Locaties Groningen B.V.
Personeel
31-12-2011
31-12-2011
H.D. Post - voorzitter betaalde functies - directeur Groningen Seaports - RvC Store Support onbetaalde nevenfuncties: - vice-voorzitter Vereeniging van Handelaren - secretaris Stichting Kinderboeken Cultuurbezit Winsum - voorzitter Fonds Kunst en Economie Groninger Museum - lid Raad van Toezicht Iederz
Stichting Oude Groninger Kerken B.A.M. Beenackers-Heeren - projectleider erfgoededucatie (overeenkomst van opdracht) J. Bekooy - bouwkundige P.G.J. Breukink - directeur onbetaalde nevenfuncties: - voorzitter Federatie Instandhouding Monumenten - penningmeester Vereniging Beheerders Monumentale Kerkgebouwen in Nederland - penningmeester Stichting Philip Elchers - lid adviescommissie Monumenten Prins Bernhard Cultuurfonds - lid Ledenraad Donatus Verzekeringen - lid Ben Remkes Cultuurfonds - lid Stichting Behoud en Bestemming Religieus Erfgoed - lid Stichting Paard en Karos - lid toekenningscommissie Kerken Nevenfunctie-lening Nationaal Restauratiefonds M.A. Breukink - projectmedewerker E-synergy C. de Graaf - administrateur M. Hilgenga - assistent-verhuurcoördinator BLG J. Koiter - projectmedewerker Landmerken M. C. Kremer-Brinkhuizen - verhuurcoördinator BLG I. Langedijk - administrateur G.H.B. Lüürssen - bureausecretaris A. Renkema - adm. medewerker (gedetacheerd gem. Groningen) L. Riemersma - adviseur project adm.organisatie (oproepbasis) M. van Santen - bouwkundige S.E. Smit - projectmedewerker automatisering X.W. Stollenga - secr. adm. medewerker bouwkunde M. Tol - bureausecretaris (gedetacheerd) M. van Vreeswijk - coördinator invoer E-synergy M. van der Waart - receptionist C. Velvis - bouwkundige S. Wierda - informatiespecialist A. Woldring - medewerker communicatie en vrijwilligersmanagement
M.A. de Boer - lid betaalde functies: - diverse free-lance opdrachten onbetaalde nevenfuncties: - voorzitter Stichting Amsterdams Monumenten Fonds - bestuurslid commissie Monumenten, Prins Bernhard Cultuurfonds A. Lantermans - lid onbetaalde nevenfuncties: - voorzitter Stichting Barokopera Amsterdam - secretaris Stichting Centrum voor Architectuur, Stedenbouw en Landschap Almere
Stichting Der Aa-kerk Groningen S. Kempen - huismeester (gedetacheerd gem. Groningen) BLG J. Kuiper - technisch medewerker BLG H. Nafisinia - huismeester BLG Bijzondere Locaties Groningen B.V. (BLG) P.G.J. Breukink - directeur M.C. Kremer-Brinkhuizen - horecamanager A. Feeringa-Ester - secretarieel medewerker M. Grol - huismeester (oproepkracht) V. Lo-Sie-Sen - huismeester J. van der Touw - huismeester
44
45
D Beoordeling situatie 2011+2010 / verwacht 2012/2013 (n.b. cijfer 1 = zeer slecht, cijfer 10 = zeer goed) OBJEKTEN Der Aa-kerk Appingedam Adorp Beerta Breede Den Andel Den Horn Den Ham Eenrum Eenum Engelbert Feerwerd Fransum Garmerwolde Garnwerd Godlinze Grijpskerk Heveskes Hornhuizen Kielwindeweer Kloosterburen Krewerd Kropswolde Leegkerk Lettelbert Marsum Marum Middelbert Midwolde Niebert Niehove Nieuw Beerta Nieuw Scheemda
situatie 2011 exterieur interieur 6 6,5 6,1 6,5 6,3 7,5 8 7 6 6,5 7 6,5 6,8 7 6,1 7 7,3 5,5 7,3 7,5 6,8 6,8 6,5 6 7 6,6 7,6 7,1 7,3 8 6,3 7,5 8
situatie 2010 exterieur interieur
6,5 6 7,5 6,5 6 6 6 8 6 8 6 6 6 7 7,5 7 8 6,3 6,5 6,3 6 6 6 6,2 6 6,2 7 5 4 6,5 6 6,5 7 6,5 7 5 7 5 6,2 5,5 6,2 7 7 7 7,3 5 7,3 Nvt 6 Nvt 7,3 6 7,3 7,5 5,5 7,5 6,5 6,8 6,5 5 6,8 4,5 7 6,5 5,5 7 7 7 7 6 7 7 6,5 5 8 6,5 8 6 7 6 7,2 7,3 7,2 8 7 8 6,3 6 6,3 7 4,5 6,5 8 8 8
46
situatie 2012/2013 exterieur interieur 6 7 7 6 7 7 8 7 8 7 7,8 7 6,8 7 7 7 7,3 7 7,5 7,5 6,8 6,8 6,5 7 7,3 7 7,6 7,1 7,3 8 6,3 7,5 8
7,5 7 7 8 6 7 8 6,3 7 7 8 7 7 7 7 7 7,3 Nvt 7,3 7,5 6,5 7 6 7 7 7 8 6 7,2 8 6,3 7 8
situatie 2011 situatie 2010 exterieur interieur exterieur interieur OBJEKTEN Niezijl 7 6 6,5 6 Noordwijk 8 8 8 8 Nuis 6,3 7 6,5 7 Obergum 6,5 6,5 6,5 6,5 Oosternieland 6,5 6,5 7 6,5 Oosterwijtwerd 6,5 4 6,5 4 Oostum 6,5 6 6 6 Opwierde 7 7 7 7 Oudeschans 6,5 6,5 6,5 6,5 Overschild 4,3 5,3 4,3 4,5 Pieterburen 6,5 8 6 8 Remonst.kerk 8 8 8 8 Saaxumhuizen 7 7 6,5 4,5 Sappemeer 7 7 7 7 Scheemda 7 5 7 5 Solwerd 7 8 6,2 8 Stitswerd 7 7 6 6 Tinallinge 7 6,5 Thesinge 7 7 6 5 Tolbert 7 7 7 7 Uitwierde 7 7 5 6,5 Usquert 7 7 7 7 Vierhuizen 8 8 8 8 Visvliet 7 7 5 6,5 Wehe 7 6,5 7 6,5 Westeremden 6,5 6,2 6,5 6,2 Westernieland 6 7 Westerwijtwerd 7 5,5 6,5 5 Wetsinge 4 4 4 4 Wirdum 7 7 7 7 Wittewierum 7 8 8 8 Woltersum 7 8 6,5 8 Zuidwolde 8 7,5 8 7 Zuurdijk 6,8 7,8 6,8 7,8
47
situatie 2012/2013 exterieur interieur 7 8 6,3 6,5 7 7 6 7 6,5 5 7 8 8 7,5 7 7 7 7 7 7 7 7 8 7 7 6,3 7 7 8 7 8 7 8 6,8
6 8 7 6,5 6 5 6 7 6,5 5 8 8 8 7,5 6 8 7 6,5 7 7 7 7 8 7 6,5 6,2 7 6,5 8 7 8 8 8 7,8
E D oelstelling geconsolideerde stichtingen en de besloten vennootschap Stichting Der Aa-kerk Groningen Doelstelling: De instandhouding van de beschermde monumenten en in het bijzonder van de Der Aa-kerk te Groningen met haar inventaris, als monument van kerkelijke bouwkunst.
Stichting Terug naar het begin Doelstelling: het bevorderen van het kunstzinnige en cul turele klimaat in de provincie Groningen. Stichting Ausema-de Jong Fonds Doelstelling: het instandhouden van het cultureel erfgoed in de provincie Groningen en het wekken van belangstelling daarvoor in het algemeen en voor de stichting : Stichting Oude Groninger Kerken in het bijzonder, alsmede het instandhouden van monumentale familiegraven.
Stichting Dr. P.H. Wijkfonds Doelstelling: het behoud en kwalitatief herstel van kerkhoven in de provincie Groningen, bij voorkeur behorende bij romaanse en romano-gotische kerken van de Stichting Oude Groninger Kerken. Stichting Fonds Willemsen-Ritzema van Ikema Doelstelling: Het bevorderen van de belangstelling voor historische kerkgebouwen in de provincie Groningen en de instandhouding daarvan in de ruimste zin.
Bijzondere Locaties Groningen B.V. Doelstelling: de exploitatie van bijzondere locaties alsmede zalenverhuur.
Stichting Tempel-Zwartsenberg Fonds Doelstelling: de ontwikkeling van het geestelijk en maatschappelijk leven in de provincie Groningen te bevorderen door het verlenen van steun aan het werk van de te Groningen gevestigde stichting: Stichting Oude Groninger Kerken.
De Stichting Ausema-de Jong Fonds is gevestigd te Beetsterzwaag, gemeente Opsterland, de overige genoemde organisaties zijn gevestigd te Groningen. De SOGK heeft de volledige zeggenschap over alle in deze jaarrekening geconsolideerde organisaties.
Stichting Van Tuikwerd Fonds Doelstelling: het instandhouden van het cultureel erfgoed in de provincie Groningen en het wekken van belangstelling daarvoor in het algemeen en voor de stichting: Stichting Oude Groninger Kerken in het bijzonder. Stichting Het Groninger Klokken- en Orgelfonds Doelstelling: het instandhouden van klokken en orgels in de provincie Groningen en het wekken van belangstelling daarvoor in het algemeen en voor de stichting: Stichting Oude Groninger Kerken in het bijzonder. Stichting Johannes Borchardt Doelstelling: het verwerven en in stand houden van roerende zaken, welke van belang zijn voor de kerkelijke geschiedenis en kunst in de provincie Groningen en het wekken van belangstelling daarvoor in het algemeen en het wekken van belangstelling voor de stichting: Stichting Oude Groninger Kerken in het bijzonder.
48
