jaarverslag 2009 voor zorg in de laatste levensfase
Stichting Leendert Vriel Noord-Oost Twente
inhoud
pagina
1
voorwoord
3
2
algemene gegevens
4
3
doelstelling en werkwijze
5
4
bestuursverslag
7
5
financiëel verslag
8
6
coördinatie
10
7
vrijwilligers
12
8
hulpaanvragen en inzetten
14
9
herinneringen aan 5 jaar Hospice Holos
16
3
inhoud
4
1
voorwoord
Het Hospice Holos, waar onze vrijwilligers overdag en ’s nacht veel ondersteuning geven vierde dit jaar haar eerste lustrum. Bij deze viering waren vele vrijwilligers aanwezig, die hun bijzondere ervaringen in de afgelopen 5 jaar op papier hebben gezet. Verderop in dit jaarverslag kunt u hier meer over lezen.
Begeleiding, training en opleidingen voor de vrijwilligers en coördinatoren blijven nodig om de medewerkers zo goed mogelijk toe te rusten voor het specifieke,dat de terminale zorg vraagt. Ook goede samenwerking met huisartsen, pastore, de (informele) zorg en welzijnsorganisaties was en blijft een eerste vereiste. Hiervoor is een overleg platform opgericht, waarin op lokaal niveau de verschillende activiteiten worden afgestemd en door samenwerking verder kunnen worden versterkt. Daarnaast zijn er activiteiten ontplooid met betrekking tot externe communicatie en PR om ons werk bekend te laten zijn bij hulpvragers, zodat zij een keuze hebben, juist in de laatste levensfase.
De in 2008 statutair opgerichte Twentse koepel Stichting VPTZ “Leendert Vriel Twente” heeft in 2009 verder gestalte gekregen en met de penningmeesters van de lokale organisaties zijn inmiddels werkafspraken gemaakt. De nieuw aangestelde strategische beleidsmedewerker heeft met de coördinatoren van Leendert Vriel Noord Oost Twente overleg gehad over de afstemming van de werkzaamheden.
Onze (vrijwillige) medewerkers en de coördinatoren hebben een grote inzet getoond en hierdoor veel hulpvragers en mantelzorgers ondersteund in de thuissituatie, als wel in Hospice Holos.
Binnen de keten van het palliatieve netwerk Enschede/Noord Oost Twente is de structuur gewijzigd, om efficiënter te kunnen werken. Naast een netwerkgroep, waarin inhoudelijke thema’s worden uitgewerkt is er een adviesgroep voor het bestuurlijk overleg. Bij dit netwerk zijn 23 organisaties aangesloten. Namens onze stichting nemen de coördinator en de voorzitter deel.
Marian Verveld, voorzitter
Het bestuur wil hen dan ook op deze plaats, nogmaals heel hartelijk bedanken voor de wijze waarop zij zich ook het afgelopen jaar hebben ingezet.
5
voorwoord
Het bestuur van de Stichting Leendert Vriel Noord Oost Twente biedt u hierbij het verslag over 2009 aan. Met dit jaarverslag wil het bestuur laten zien welke activiteiten het afgelopen jaar hebben plaats gevonden om de inzet van de vrijwilligers zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen. Daarnaast wil ze verantwoording afleggen over het gevoerde beleid.
2
algemene gegevens
algemene gegevens
Op 31 december 2009 waren bij de Stichting Leendert Vriel Noord-Oost Twente de volgende personen betrokken: Bestuur Mevr. M.H.E. Verveld Dhr. A. v.d. Nieuwenhuizen Dhr. H.J.P. Hekman Dhr. H. Bijland Mevr. S. Lentferink Mevr. A. Fuhrmann
Voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Lid Lid
Coördinatoren Mevr. K. Woudstra Mevr. J. Voppen Mevr. M. Geerdes
1e coördinator 2e coördinator (tot 31 december 2009) 2e coördinator (per 1 februari 2010)
Contactpersoon Mevr. G. Tellman is namens de vrijwilligers contactpersoon voor het bestuur. Een overzicht van betrokken vrijwilligers volgt later in dit verslag.
Adresgegevens Kantoor Michgoriushuis Marktstraat 10 7571 ED Oldenzaal
Secretariaat bestuur A. v.d. Nieuwenhuizen Klieveriklaan 17 7573 CN Oldenzaal
Telefoon 06 - 22572319 Bij afwezigheid kan het antwoordapparaat worden ingesproken e-mailadres
[email protected] Internet www.leendertvriel.nl Stichting Vrienden van Leendert Vriel Noord Oost Twente rekeningnummer: 60.37.60.872
6
De Stichting Leendert Vriel NoordOost Twente werkt sinds november 1988 officieel als vrijwilligersorganisatie voor palliatieve terminale zorg. De stichting is aangesloten bij de landelijke koepel V.P.T.Z. (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg) te Bunnik. Ons werkgebied omvat de volgende gemeenten: Dinkelland, Losser en Oldenzaal. Doelgroep In onze regio behoren familie- en burenhulp gelukkig nog niet tot het verleden, maar wel wordt de grens van de mogelijkheden sneller bereikt dan vroeger. Als vrijwilligers in de terminale zorg willen wij aanvullende en ondersteunende hulp bieden aan de mantelzorg ten behoeve van de terminale patiënt. De hulp wordt geboden in de thuissituatie, in hospice Holos, in woon- zorgcentra en in verpleeghuizen. Doelstelling De doelstellingen zijn: u Mensen de mogelijkheid bieden om thuis of in hospice Holos te sterven u De best mogelijke kwaliteit van leven, zowel voor de patiënt als diens naasten te bereiken (palliatieve zorg) u De mantelzorgers zodanig ondersteunen, dat deze de zorg voor de stervende kunnen blijven bieden u Stervenden en hun mantelzorgers de ruimte bieden om zelf vorm en inhoud te geven aan deze laatste levensfase
Werkwijze Onze hulp wordt geboden door getrainde vrijwilligers, die bescheiden en respectvol de mantelzorg aanvullen en ondersteunen. Doorgaans varieert de inzet van enkele nachten, c.q. dagdelen, tot een week of zes. Indien nodig kan de inzet worden verlengd. De hulpaanvragen kunnen binnenkomen via: u Thuiszorgorganisaties u Woon- en zorgcentra en verpleeghuizen u Huisartsen u Maatschappelijk werkenden u Ziekenhuis u Familie, vrienden, kennissen u Pastoraal werkenden.
7
doelstelling en werkwjze
3
doelstelling en werkwijze
doelstelling en werkwjze
vervolg doelstelling en werkwijze
In de terminale zorg spelen onze vrijwilligers pas een rol in het laatste stadium van iemands leven: de laatste weken. Deze situatie vraagt veel tijd en uithoudings-vermogen van de mantelzorgers. Dag en nacht zorg geven is geen uitzondering. Het is nog steeds de ervaring, dat mantelzorgers heel lang wachten voordat er hulp wordt gevraagd. Aanvraag Wanneer een aanvraag binnenkomt, dan wordt hierop zo snel mogelijk gereageerd. Indien mogelijk, wordt dezelfde dag nog telefonisch contact opgenomen met de aanvragende instantie en/of gezin. Na afspraak volgt een kennismakingsbezoek door de coördinator met de betreffende patiënt en de mantelzorgers.
8
Inzet De coördinator zal in overleg met de terminale patiënt, de mantelzorgers en de overige hulpverleners, bespreken welke aanvullende hulp er gewenst is en kan worden geboden. Er wordt uitgegaan van de behoeften en wensen van de terminale patiënt en van de mantelzorgers. Door de vrijwilligers wordt zowel ’s nachts als overdag gewaakt. Er is sprake van een prima samenwerking met de verschillende huisartsen en overige hulpverleners, waardoor een passende vorm van palliatieve terminale zorg geboden kan worden. Klachtenregeling Door de organisatie is er een klachtenregeling vastgesteld. In 2009 zijn er geen klachten ontvangen waarvoor deze klachtenprocedure in werking moest treden.
4
jaarverslag bestuur
Het spreekt voor zich dat de oprichting van de regionale koepelorganisatie VPTZ Leendert Vriel Twente en daarmee het opheffen van de VTT en het Steunfonds van de zes stichtingen in Twente als een rode draad door het bestuurlijk jaar hebben gelopen. In het voorwoord van onze voorzitter hebt u daar al meer over kunnen lezen. Ook in 2009 hebben onze vrijwilligers, naast het bieden van zorg in de thuissituaties, een belangrijke rol vervuld binnen het Hospice Holos. Hun aanwezigheid in het hospice is geleidelijk uitgebreid. De druk die dit legt op onze organisatie, lees onze coördinatoren en vrijwilligers, is binnen het bestuur en ook binnen de Klankbordgroep Holos, waarin het bestuur vertegenwoordigd is, regelmatig aan de orde geweest. Terugkijkend kan gezegd worden dat alle betrokkenen het werken in Holos als zeer plezierig en waardevol beschouwen. De organisatie binnen de eigen stichting, werving en scholing van vrijwilligers, opvang bij ziekte en een zo duidelijk mogelijke registratie van zorgbehoefte en zorginzet zijn onderwerpen waar het bestuur en de coördinatoren zich gezamenlijk mee bezig-hielden. Het bestuur is vertegenwoordigd in het palliatief netwerk Enschede-HaaksbergenN-O Twente en de reeds genoemde nieuwe koepelorganisatie.
Ook in de persoonlijke sfeer heeft de stichting het afgelopen jaar zijn ups en downs gekend. Helaas hebben we in 2009 afscheid moeten nemen van een van onze vrijwilligers, die na een ernstige ziekte is overleden. Het bestuur is onder de indruk van de wijze waarop dit binnen de vrijwilligersgroep is begeleid en opgevangen. Aan het eind van het jaar heeft onze tweede coördinator Judith Voppen, om persoonlijke redenen, besloten haar werk voor onze stichting te beëindigen. In de vergadering van 31-08 heeft het bestuur mevr. A.Fuhrmann verwelkomd als nieuw bestuurslid. Zij is werkzaam als geestelijk verzorger in MST en zal het bestuur met name vanuit haar deskundigheid en ervaring op het terrein van levensbeschouwelijke en zingevingsvragen versterken. De traditionele jaarafsluiting in juni en de Kerstviering met de vrijwilligers zijn niet meer weg te denken jaarlijkse gebeurtenissen. Ditmaal vormden een golfterrein en het landgoed Singraven het decor voor deze momenten waarop de banden tussen bestuurders, coördinatoren en vrijwilligers in een ontspannen sfeer worden aangehaald. Het bestuur kijkt terug op een jaar vol nieuwe ontwikkelingen en vooruit naar een jaar met nieuwe uitdagingen. Arend van den Nieuwenhuizen, Secretaris
9
bestuursverslag
Het bestuur heeft in 2009, het jaar na het 4e lustrum van de stichting, vijf maal vergaderd. Naast het bestuurlijk werk voor de eigen stichting, hebben regionale en landelijke ontwikkelingen regelmatig op de agenda voor deze bijeenkomsten gestaan.
5
financieel verslag STICHTING LEENDERT VRIEL NOORD-OOST TWENTE, OLDENZAAL
Werkelijk 2009 / Begroting 2010 LASTEN
Werkelijk Begroting Werkelijk 2009 2009 2008
Coördinatie kosten Salarissen Sociale lasten Reiskostenvergoedingen Coördinatie kosten telefoondiensten Telefoonvergoedingen Vrijval reservering sociale lasten Overige kosten: Reiskosten vrijwilligers Overige kosten vrijwilligers Activiteiten bestuur en vrijwilligers Bestuurskosten Huisvestingskosten Huisvestingscomponent Hospice Holos Telefoonkosten bureau Drukwerk en publiciteit Verzekeringen Cursussen/opleidingen Diverse kosten bureau Administratiekosten Bankkosten Jubileumkosten Totaal lasten
BATEN
38.187 7.861 1.201 2.495 0 -1.364 48.380 6.154 3.011 2.088 653 2.079 24.645 1.775 1.181 213 4.185 363 598 16 0 46.961 95.341
34.825 7.490 1.307 2.050 480 0 46.152
6.500 3.100 0 600 2.100 26.000 1.400 2.000 250 2.000 800 750 0 0 45.500
5.431 1.701 0 662 2.019 25.350 1.571 1.662 213 1.421 2.069 576 20 5.855 48.551
95.700
94.703
91.000 0 0 91.000
91.350 0 1.957 93.307
4.700
-1.396
Bijdrage VTT 2009 94.345 Bijdrage VTT afrekening 2008 1.396 Donaties en overige baten 116 Totaal baten 95.857 Exploitatiesaldo 516 -
10
38.000 7.500 2.000 2.500 200 0 50.200
vervolg financieel verslag
Balans
31-12-2009
31-12-2008
Rekening-courant ABN-AMRO Te ontvangen bijdrage Steunfonds/VTT
2.892 25.245
2.551 350
Totaal activa
28.137
activa
2.901
PASSIVA
-5.394 516
Eigen vermogen Af te dragen loonheffing Te betalen posten Totaal passiva
-4.878 3.299 29.716 28.137
Resultaat Het netto resultaat van de stichting over het boekjaar 2009 bedraagt e 516 en is in mindering gebracht op het negatief vermogen van de stichting. Op de jaarrekening van de stichting vindt op centraal niveau accountantscontrole plaats via de Stichting Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg "Leendert Vriel Twente". Vooruitblik 2010 De kernactiviteiten zullen ook in 2010 gericht blijven op het leveren van palliatieve zorg. Voor het jaar 2010 wordt uitgegaan van een begroting met een negatief resultaat van e 5.000.
-3.998 -1.396 -5.394 2.918 5.377 2.901
Voor de in deze begroting opgenomen kosten is een subsidieaanvraag ingediend bij de Stichting Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg "Leendert Vriel Twente". De dekking van het begrotingstekort is gegarandeerd door de Stichting Vrienden van Leendert Vriel N.O. Twente waardoor de continuïteit van de stichting niet in gevaar komt. Oldenzaal, april 2010.
H.J.P. Hekman Penningmeester
11
financieel verslag
Reserves Exploitatiesaldo lopend boekjaar
coördinatie
6
coördinatie Na twee jaar werkzaam te zijn geweest bij de stichting, heeft Judith Voppen eind dit jaar aangegeven te willen stoppen als 2e coördinator. Inmiddels heeft Marion Geerdes de functie van 2e coördinator overgenomen. De telefonische bereikbaarheid wordt gewaarborgd door de coördinatoren en een drietal vrijwilligers. De algemene taken De twee coördinatoren ondersteunen het bestuur van de stichting bij de uitvoering en leggen aan het bestuur verantwoording af van hun werkzaamheden. Hun belangrijkste taken zijn: u Het bereikbaar zijn voor hulpvragen u Intakegesprekken voeren en organiseren van de inzet u Het begeleiden van de hulpverlening door ondersteuning van de stervende en de mantelzorg u De continuïteit van de hulpverlening bevorderen door een intensieve begeleiding van de ingezette vrijwilligers u Contacten onderhouden met andere disciplines uit de eerstelijns gezondheidszorg u Het organiseren van de groeps bijeenkomsten en deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers u Werving en selectie van nieuwe vrijwilligers u Het organiseren en uitvoeren van scholing voor nieuwe vrijwilligers in samenwerking met de Twentse Stichtingen voor terminale thuiszorg u Het geven van voorlichting en verzorgen van publiciteit u Deelnemen aan het palliatief netwerk u Overleg met collega-coördinatoren op regionaal en provinciaal niveau.
12
Specifieke activiteiten 2009 Het blijft noodzakelijk informatie te geven over de mogelijkheden en diensten van de Stichting Leendert Vriel. De volgende activiteiten hebben we hierin ondernomen: u Informatie gegeven tijdens ledenavond KVG Deurningen. u Informatie gegeven aan Turkse vrouwengroep in Oldenzaal. u Deelname aan de informatiemarkt Losser. Er zijn verschillende thuiszorgaanbieders bezocht om ons werk opnieuw onder de aandacht te brengen en met hen zijn samenwerkingsafspraken gemaakt. Via lokale weekbladen hebben we onze stichting onder de aandacht gebracht en hebben met een informatief artikel over het Hospice Holos in de Twentsche Courant Tubantia gestaan. In verschillende overlegorganen dragen wij ons steentje bij met als doel tot betere afstemming en verdere ontwikkeling van de vrijwillige palliatieve terminale zorg in de regio te komen. Door de 1e coördinator is deelgenomen aan een tweedaagse VPTZ training met als thema “individueel en in groepsverband aansturen van vrijwilligers” en aan een eendaagse cursus “kwaliteit van zorg”.
vervolg coördinatie
Doelstelling 2010 u Het komende jaar zullen we tijd investeren in het onderhouden van bestaande contacten met zorgaanbieders. Het is van groot belang de stichting met regelmaat onder de aandacht te brengen bij verwijzers.
u
13
et vrijwilligersbestand zal op peil H moeten worden gehouden en met name voor de nachten zullen we nieuwe vrijwilligers moeten werven, willen we de aanvragen thuis en in Holos in voldoende mate kunnen honoreren.
7
vrijwilligers Op 31 december 2009 maakten de volgende vrijwilligers deel uit van de groep: Els Akkerman
Marjan Groener
Truus Oude Elferink
Gerard Benerink
Marléne Hofman
Ciel Oude Nijhuis
Jan Horsthuis
Bep Hulshof
Anne Poorthuis
Ans Boerrigter
Arina Kamp
Gea Siemerink
Hans Bornebroek
Nienke Koedam
Gemma Spiering
Riekie Bossink
Meriam Scheffer
Tiny Spit
Riky ten Buuren
Lies Koster
Riky Stamsnijder
René Borgerink
Riet van Lange
Gerdy Tellman
Gerda van Dam
Anne Molenaar
Anny Ensink
Els Grooters
Johan Vogelsang
Wil Tosseram
Femmie Duinkerken
Myriam Munsterhuis
Dicky Rohn
Jan Griep
Jolanda van Veen
Nolda ter Horst
Trudy Olde Riekerink
Riet Wilbers
Diny Busscher
Ineke Feringa
Otto Engels
14
Activiteiten vrijwilligers u Afgelopen jaar is tijdens de evaluatieochtenden veel aandacht besteed aan het samen leren en delen van ervaringen. Op deze ochtenden hebben we gebruik gemaakt van casuïstieken, ingebracht door vrijwilligers, gebaseerd op ervaringen uit de praktijk. u Daarnaast zijn er voor de vrijwilligers zeer interessante themaochtenden gehouden. Hajo Bijland (huisarts en bestuurslid) heeft verteld over palliatieve sedatie en euthanasie. Luci te Berghe (verpleegkundige Hospice Holos) heeft ons geïnformeerd over
u
u
u
u
15
voeding en mondverzorging tijdens de palliatief terminale fase. Een 5-tal dames van Turkse afkomst heeft ons geïnformeerd over rituelen en gewoonten tijdens ziekte, overlijden en rouw binnen de Turkse cultuur. Aan de hand van de DVD “Als je er niet meer bent” dilemma’s rondom sterven besproken. In totaal hebben 9 vrijwilligers deel genomen aan de tweedaagse cursussen van het landelijk steunpunt VPTZ, met de thema’s, waardevolle nabijheid, de ervaren vrijwilliger, communicatieve vaardigheden en balans in verlies. Eén vrijwilliger heeft ‘Mozaïek’,terugkomdag voor ervaren vrijwilligers gevolgd. De jaarafsluiting en kerstviering met vrijwilligers, coördinatoren en bestuur zorgden voor gezelligheid en een goede onderlinge sfeer. Er heeft twee keer een overleg plaats gevonden tussen de vrijwilligers en de vaste medewerkers die werkzaam zijn op het Hospice (ook wel het groot Holos overleg genoemd). Er is gesproken over de organisatorische ontwikkelingen, er zijn werkafspraken gemaakt en de rol van vrijwilligers binnen het Hospice is besproken. De inloopochtenden voor vrijwilligers, die maandelijks plaatsvinden, worden redelijk bezocht. Ze geven de aanwezigen de mogelijkheid met elkaar van gedachten te wisselen over het werk.
vrijwilligers
In oktober 2009 is onze vrijwilliger Dick Koster na een ziekbed van enkele maanden overleden. We kijken met bewondering terug op de manier waarop Dick en zijn echtgenote zijn ziekteproces hebben doorlopen. We zijn Dick veel dank verschuldigd voor zijn inzet en zullen hem missen! In 2009 hebben we ook, om uiteenlopende redenen, afscheid genomen van Els Busscher, Jos Tulp en Marietje Olde Riekerink. Wij danken hen voor de toegewijde inzet. In Twents verband werd in het voor, - en najaar een introductiecursus verzorgd. Hieraan hebben vanuit Noordoost Twente 4 dames en 1 heer deelgenomen. Zij zijn daarna ingezet in zowel thuissituaties als in Hospice Holos. Daarnaast zijn 2 vrijwilligers terug na een aantal jaren afwezigheid.
8
hulpaanvragen en inzetten 2009 In thuissituaties
Hulpaanvragen
hulpaanvragen ...
maand januari februari maart april mei juni Juli augustus september oktober november december Totaal 2009
Hulpinzetten
met inzet 5 3 0 2 1 4 3 3 2 3 4 5
zonder inzet 0 1 0 0 2 3 1 0 0 1 1 0
ingezette vrijw. 13 5 0 5 6 14 6 7 3 6 9 12
35
9
86
Totalen voorgaande jaren
totaal 2008 totaal 2007 totaal 2006 totaal 2005
28 32 30 33
nachten
dagdelen
uren
55 7 0 6 6 17 6 6 3 14 11 13
0 0 0 6 3 11 0 1 0 0 8 4
440 56 0 84 66 180 48 52 24 112 140 120
144
33
1322
118 159 188 187
16 29 36 151
992 1368 1675 2210
6 11 11 15
75 97 92 111
Gemeente Aantal Oldenzaal 16 Dinkelland 17 Losser 11 Totaal 44
Aanvragen via Aantal Thuiszorg 38 CIZ 0 Mantelzorg 6 Huisarts 0 Totaal 44
Redenen geen inzet Aantal Informatie 0 Voor inzet overleden 8 Eigen oplossing 1 Totaal 9
16
maand
aantal gasten 5 2 1 4 1 2 2 1 2 8 4 3
ingezette vrijw. 21 22 25 22 16 22 22 25 23 22 22 18
nachten
dagdelen
uren
23 11 17 14 0 4 8 16 11 12,5 12 8
75 63 74 75 80 71 84 85 88 82 79 24
522 372 469 450 360 352 442 511 426 469 352 172
35
260
136,5
880
4897
Totaal voorgaande jaren totaal 2008 36 totaal 2007 40 totaal 2006 31 totaal 2005 28
228 183 207 218
166 81 21 93
703 723 763 640
4507 3935 3606 3654
januari februari maart april mei juni Juli augustus september oktober november december Totaal 2009
Totalen thuissituaties en Hospice Holos Totalen 2009 2008 2007 2006 2005
aantal gasten aantal en aanvragen inzetten 79 70 83 72 76
70 64 72 61 61
ingezette vrijwill.
nachten
dagdelen
uren
346 303 280 299 329
280,5 284 240 209 280
913 719 752 799 791
6219 5499 5303 5281 5864
17
... en inzetten
Ondersteuning in Hospice Holos
9
Herinneringen aan 5 jaar Hospice Holos Een ingekorte versie van het verhaal dat door de vrijwilligers is voorgedragen ter ere van het 5 jarig bestaan van Hospice Holos.
herinneringen
In totaal hebben 17 vrijwilligers aan de oproep om iets van hun ervaringen op papier te zetten, gehoor gegeven. Van al deze ervaringen is dit verhaal gemaakt. Ons hospice draagt de Griekse naam 'HOLOS', waarin tot uitdrukking komt dat de mens als GEHEEL tegemoet moet worden getreden: lichaam en geest zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Aan beide kanten probeert het team van Holos -en daaronder versta ik de verpleegkundigen, verzorgenden en vrijwilligers- grote aandacht te geven. Iedereen die met Holos verbonden is, mag dit werk ontzettend graag doen. Maar waarom is dat eigenlijk zo? Waarom geeft het werk ons zo veel voldoening? Als een rode draad door alle verhalen loopt het woord BIJZONDER. Vrijwilligers vinden het bijzonder dat zij aanwezig 'mogen' zijn in de laatste dagen van iemands leven. Dat zij getuigen mogen zijn van de meest intieme momenten die een mens maar kan meemaken. Iemand zegt hierover: 'Alles in het leven doe je min of meer met anderen samen, maar sterven doe je alleen. Maar de weg ernaar toe hoef je niet alleen te gaan! Daar deel van te mogen uitmaken vind ik heel bijzonder. De mensen het gevoel te geven dat ze ertoe doen'. Een ander spreekt van een bijzonder voorrecht aanwezig te mogen zijn bij iemands overlijden. Het zijn vaak heel bijzondere momenten. Er wordt vaak aan vrijwilligers gevraagd: is dat niet moeilijk, werken in een hospice?
18
Onze reactie is meestal: nee, helemaal niet! Rare reactie eigenlijk, want in een hospice gaat iedereen dood. Je zou dus zeggen dat de sfeer daar diep treurig zou moeten zijn. Maar het tegendeel is waar. Natuurlijk, in Holos wordt gehuild, er is veel verdriet, er worden ernstige gesprekken gevoerd maar er wordt ook veel gelachen. Ja, ook met de gasten en met hun naasten. Kortom, vrijwilligers ervaren zeker niet alleen maar verdriet rond het sterven in het hospice. Eén collega zegt zelfs: 'Als ik naar het hospice ga, heb ik juist het gevoel met het 'leven' bezig te zijn'. Werken in een hospice betekent dat alle franje wordt afgelegd en je met mensen, gasten en hun verwanten, heel gauw vertrouwd bent en heel gauw tot de kern van het bestaan komt. Voor nietszeggende gesprekken is geen tijd meer. Maar denk daarbij niet aan vrijwilligers die urenlang aan het bed van een stervende zitten te praten over de naderende dood. Dat gebeurt wel, maar zelden. Stervende mensen zijn vaak te moe, te ziek om te praten of hebben helemaal geen behoefte om over de dood te praten, of kunnen dat niet. De intimiteit, de ontroering die wij voelen zit meestal in het kleine gebaar, in moeizaam uitgesproken zinnen, in een opgestoken duim, een handdruk. Met de familie of vrienden, ontstaan wel vaak langere en vaak waardevolle gesprekken. Soms in de keuken, met de theedoek over de schouder. Dat is het mooie van Holos: het ongedwongene, de huiselijke, gemoedelijke sfeer. We zijn nu 5 jaar verder en het lijkt erop dat de kinderziektes zijn overwonnen. De start was niet gemakkelijk. Iedereen had zo haar of zijn eigen wijze van werken. We werkten soms langs elkaar heen en dat gaf strubbelingen. Als vrijwilliger was
Het is fijn dat de taken en verantwoordelijkheden tussen vrijwilligers en verplegend personeel nu beter zijn afgebakend. Dat geeft rust. Natuurlijk blijven er grote verschillen: zo voeren wij als vrijwilliger geen verpleegkundige handelingen uit en zijn we ons er terdege van bewust dat we niet de eindverantwoordelijkheid dragen voor het hospice. Maar op één punt verschillen wij niet: we werken allemaal vanuit dezelfde motivatie: we willen van betekenis zijn voor mensen in de laatste dagen van hun leven. Voor de vrijwilliger die nieuw komt werken in Holos, is het wel steeds opnieuw zoeken naar een plaats binnen Holos. Vooral voor mensen die ook thuis waken is het werken in een hospice een grote omschakeling. Een collega schrijft: 'Het gevoel in het begin was: dit is helemaal geen Leendert Vriel! Voor mij was de Leendert Vriel: thuis sterven. Maar na verloop van tijd vond ik het mooi te merken dat het huiselijk gevoel ook in Holos aanwezig is, al is er verschil met de thuissituatie.
respectvol, deskundig, grote aandacht voor het wel en wee van de vrijwilligers, lief, eerlijk, zorgzaam naar de gasten en hun naasten. Maar laten we tot slot ook niet vergeten onze coördinatoren te noemen. De thuisbasis van de vrijwilligers is uiteindelijk de Stichting Leendert Vriel. Maandelijks komen we bij elkaar: de mensen die thuis waken en/of in Holos. En dat team wordt op een hele fijne manier begeleid door de coördinatoren. Dat mag ook wel eens worden gezegd! Dank daarvoor! Ik sluit af met een reactie van een vrijwilliger die Holos op de volgende manier beschrijft: Holos is een plek voor … verzorging en verpleging voor … warmte en ontroering voor … verdriet en troost voor … stilte en bezinning voor … VERVANGING VAN THUIS... Zij eindigt met de hartenkreet: “Laat Holos vooral zo blijven zoals het is!”
Het is niet alleen de inhoud van het werk, wat Holos tot een fijne werkplek maakt. Daar draagt ook de onderlinge vriendschap aan bij. De samenwerking en sfeer in Holos is geweldig. Iemand formuleert het zo: 'er wordt hard gewerkt, goed geluisterd, gepraat en gelachen'. Wat opvalt uit bijna alle reacties van de vrijwilligers is de grote waardering en het respect voor het verplegend personeel. Er worden woorden gebruikt als: warm,
19
aan 5 jaar Hospice Holos
het moeilijk je eigen weg te vinden maar gaandeweg is het steeds leuker geworden en meer ontspannen. Dat is ook mijn eigen ervaring. De vrijwilligers hebben hun plaats gevonden.
Adresgegevens Stichting Leendert Vriel Noord-Oost Twente p.a. Michgoriushuis Marktstraat 10 7571 ED Oldenzaal Telefoon: 06 - 22572319 (bij afwezigheid kan het antwoordapparaat worden ingesproken) e-mail:
[email protected] internet: www.leendertvriel.nl
Bank Abn • Amro Bank NV te Oldenzaal Rekening nr. 603760872 t.n.v. Stichting Vrienden van Leendert Vriel Noord-Oost Twente
De St. Leendert Vriel Noord-Oost Twente is aangesloten bij het Landelijk Steunpunt Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ).
Stichting Leendert Vriel Noord-Oost Twente
