Jaaroverzicht 2011
Jaaroverzicht 2011
Opgesteld onder verantwoording van project Courage Februari 2012
2
Jaaroverzicht 2011
VOORWOORD JAAROVERZICHT COURAGE 2011 2011 was het jaar van de tweede Drugsscan door dr. Balthazar Beke van Beke Advies en dr. Edward van der Torre van Lokale Zaken. Hierin werden de gevolgen van het nieuwe Cannabisbeleid, welke in 2009 is ingevoerd en anno 2011 nog van kracht is, bekend gemaakt. Naast berichten zoals een daling van 95% van de drugstoeristen die onze steden bezoeken was er één belangrijkste conclusie. Namelijk dat het accent verlegd is van drugsgerelateerde overlast naar drugsgerelateerde criminaliteit. Dit betekent voor Courage een herziende werkwijze. Het team Courage is dan ook hard aan de slag gegaan om een verbeteringsslag te maken in de informatie huishouding. Samen met partners is gezocht een modus te vinden waarbij systeem informatie van diverse instanties gekoppeld kan worden om zo een nog beter beeld te krijgen van de problematiek en dus nog efficiënter mogelijk te werk te gaan. Ook valt in het jaaroverzicht Courage te lezen wat de resultaten zijn van de diverse politieacties. Zo is er in 2011 voor ruim € 7 miljoen aan verdovende middelen in beslag genomen. Ook is er voor € 603.033, - euro aan ontnemingen geïnd. Dit bedrag zal overigens nog aanzienlijk stijgen aangezien een aantal grootschalige zaken nog niet volledig afgerond zijn. Daarnaast valt te lezen hoe het DIT (Districtelijk Interventie Team) is ingesteld door de politie, waarbij de focus nog steeds op drugsgerelateerde zaken bleef liggen. Zoals elk jaar treft u in dit jaaroverzicht ook de resultaten van de aanpak in samenwerking met onder andere woningbouwcorporaties, Belastingdienst en Openbaar Ministerie aan.
Drs. J.M.M. Polman, burgemeester van Bergen op Zoom Voorzitter van de stuurgroep Courage
3
Jaaroverzicht 2011
INHOUDSOPGAVE 1.
2.
PROJECT COURAGE
6
1.1
Ontstaan Courage
6
1.2
Nota Cannabisbeleid
6
MONITOREN
7
2.1.1
Monitoren/ Tellingen
7
2.1.2
Drugsoverlast
7
2.2
Cannabisbeleid en juridische zaken
8
3.
AANBEVELINGEN VANUIT DRUGSSCAN 2010
9
4.
RESULTATEN
10
4.1
Drugs acties
10
4.2
Aanpak hennepteelt
10
4.2.1
Algemene bevindingen
10
4.2.2
Ontnemingen
11
4.2.3
Aanpak Woningbouwcorporaties
11
4.2.4
Aanpak Enexis
11
5.
4.3
In beslag genomen verdovende middelen 2011
12
4.4
Het openbare ministerie
12
4.5
Meldpunt Drugsoverlast Courage
13
4.5.1
Telefonisch meldpunt
14
4.5.2
Meldingen meldpunt drugsoverlast 2011
15
COURAGE IN HET VEILIGHEIDSHUIS
16
5.1·Wat is persoonsgebonden aanpak
16
5.2
16
Cijfers 2011
4
Jaaroverzicht 2011
6.
7
8
ILLEGALE VERKOOPPUNTEN
17
6.1
Aanpak softdrugshandel vanuit illegale panden
17
6.2
Instrumentenbox
17
6.3
Stand van zaken illegale verkooppunten
18
6.4
Aantal grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels
18
6.5
Integrale handhavingsacties
19
6.6
Inzet Belastingdienst
20
HOTSPOT AANPAK
21
7.1
Aanpak Pleinenplan Bergen op Zoom
21
7.2
Credo Roosendaal
21
COMMUNICATIE
22
8.1
Overleggen en presentaties bewoners en ondernemers
23
8.2
Website Courage
23
8.3.1
Internationale Communicatie
23
8.3.2
Brede ambtelijke werkgroep
23
5
Jaaroverzicht 2011
1.
PROJECT COURAGE
1.1
Ontstaan Courage
Om de drugsoverlast en drugscriminaliteit te verminderen werken de gemeenten Roosendaal en Bergen op Zoom, politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst, woningcorporaties en diverse andere partijen, sinds 2003 samen onder de noemer van het project Courage. De motor achter de drugsoverlast en -criminaliteit was het sofdrugstoerisme. Door een uiterst ongelukkig samenspel van het Nederlandse softdrugsbeleid, het drugsbeleid in België en Frankrijk en lokale omstandigheden was het softdrugs toerisme richting Roosendaal en Bergen op Zoom anno 2003 omvangrijk. De impact was groot: drugsoverlast voor omwonenden, illegale verkooppunten, drugsrunners en dealers die het straatbeeld bepaalden, intimidatie van omwonenden, hennepkwekerijen in woonwijken en verloedering van het woonen leefklimaat.
1.2
Nota cannabisbeleid 2009
Uit onderzoek1 in 2008 bleek dat er gemiddeld 25.000 drugstoeristen uit België en Frankrijk wekelijks beide steden bezochten. Reden van deze bezoeken was de mogelijkheid om hier gedoogd te kopen en de geleverde kwaliteit in de gedoogde coffeeshops. Zo bleek uit enquêtes, uitgevoerd door het COT (Instituut voor Veiligheid en Crisismanagement). Op basis van deze informatie in combinatie met de meldingen van drugs gerelateerde overlast die binnenkwamen bij het meldpunt drugsoverlast Courage, besloten de burgemeesters van Roosendaal en Bergen op Zoom hun cannabisbeleid te herzien. Dit is vertaald in de nota Cannabisbeleid 2009 die ook in 2011 de basis vormde van het beleid. Concreet betekende dit dat per 16 september 2009 het maximumbeleid van 4 gedoogde coffeeshops per gemeente werd verlaten en vervangen werd door een nulbeleid, waarbij geen gedoogde coffeeshops meer in de gemeenten werden toegestaan. Met het voeren van een nulbeleid waren de belangrijkste beweegredenen van de drugstoerist om naar Roosendaal en/of Bergen op Zoom te komen niet langer aanwezig, waardoor de stroom drugstoeristen en de daarmee gepaard gaande overlast danig werd ingeperkt. Door de stroom drugstoeristen in te perken werd eveneens de afzetmarkt voor de illegale handel verkleind.
1
Rapport Tellingen, uitgevoerd door het COT (Instituut voor Veiligheid en Crisismanagement) mei 2008
6
Jaaroverzicht 2011
2.
MONITOREN
De gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal hebben in het kader van de aanvraag gemeentelijke pilots met betrekking tot het coffeeshopbeleid subsidie ontvangen van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Naast subsidie voor de communicatie (zie hoofdstuk 8) zijn ook middelen ontvangen voor het monitoren van het nieuwe drugsbeleid. Courage heeft (samen met Balthazar Beke van Beke Advies) een specifieke methodiek ontwikkeld om de effecten van het nieuwe beleid te monitoren; de Drugsscan. Deze methodiek verzamelt en analyseert op een unieke wijze relevante informatie. De methodiek is bij uitstek geschikt om drugsgerelateerde overlast en criminaliteit in beeld te krijgen. Doordat er sprake is van een doorlopend onderzoek wordt hier veel ervaring mee opgedaan. De hiermee opgedane kennis en expertise wordt gedeeld met andere gemeenten, zoals Maastricht. 2.1.1
Monitoren/Tellingen
Door de onderzoeksbureaus Lokale Zaken en Beke Advies is, door middel van onder andere enquêtes en interviews met omwonenden en specialisten, onderzoek verricht naar de gevolgen van het nieuwe beleid. In februari 2011 werden de resultaten van dit onderzoek middels een persconferentie bekend gemaakt. 2.1.2
Drugsoverlast
Anno 2010 is de drugstoerist nagenoeg verdwenen uit het straatbeeld van beide gemeenten. Kwamen er in 2008 nog per week 25.000 Belgen en Fransen naar Roosendaal en Bergen op Zoom voor softdrugs, nu is dat aantal nog maar 1000 per gemeente2. Natuurlijk is hiermee niet meteen het hele probleem weg. Echter door de vermindering van de drugstoeristen is wel de markt voor de (straat)handelaren geslonken. Dit heeft ook geresulteerd in een afname van geregistreerde straathandel. In Roosendaal was er een afname te zien van 36%, in Bergen op Zoom 45%. Natuurlijk rijst dan wel de vraag waar de drugstoerist is gebleven. Volgens het onderzoek is er een lichte verschuiving waarneembaar naar woonwijken binnen de gemeenten. Daarnaast zoekt een deel van de drugstoeristen zijn heil voortaan ergens anders. In Breda is bijvoorbeeld een stijging van bezoekers gemeten, echter deze zorgt niet voor extra overlast. Ook zien we dat een deel van de illegale drugshandel zich verplaatst naar de grensstreek en verder België in. Het is een simpel marktmechanisme waarbij het aanbod zo dicht mogelijk bij de klant wordt gebracht, grenscontroles worden vermeden en de pakkans wordt verkleind.
2
Drugsscan 2e infosheet, januari 2011 opgesteld door dr. Balthazar Beke van Beke Advies en Edward van der Torre van Lokale Zaken.
7
Jaaroverzicht 2011
2.2 Cannabisbeleid en juridische zaken In juni 2011 heeft de rechter uitspraak gedaan in de laatste zaak van de coffeeshophouders tegen het beleid zoals opgenomen in de cannabisnota 2009 (bodemprocedure). De exploitanten van de coffeeshops in Roosendaal en Bergen op Zoom hebben na de beëindiging van de gedoogde verkoop van softdrugs geen recht op schadevergoeding. Coffeeshops hebben als normaal bedrijfsrisico te aanvaarden dat aan het gedogen van de verkoop van softdrugs een einde komt/kan komen, zo oordeelde de rechtbank in een uitspraak. Het besluit van de burgemeesters om de coffeeshops te sluiten was rechtmatig en de exploitanten hebben geen onevenredige schade geleden, aldus de rechter. Deze uitspraak bevestigt de eerdere lijn van de Raad van State, zoals is verwoord in de uitspraak van 20 mei 2009.
Bron: De Stentor 16 juni 2011
8
Jaaroverzicht 2011
3.
AANBEVELINGEN VANUIT DRUGSSCAN COURAGE 2010
Naar aanleiding van de onderzoeken van Beke Advies en Lokale Zaken hebben de onderzoekers aanbevelingen opgesteld. Sommige nieuw, andere (die ook al bij de voorlopige onderzoeksresultaten waren benoemd in april 20103) zijn aangepast en sommige waren bestaand en overgenomen. Monitoren locaties drugsoverlast/illegale drugshandel (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage) Dit wordt gedaan door dr. Balthazar Beken en dr. Edward van der Torre en resulteerde in de drugsscan die ons nieuwe inzichten geeft in huidige problematiek. Aanpak Jeugdgroepen, jeugdoverlast en handel in softdrugs (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage - geïntensiveerd) Gebiedsverboden (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage - geïntensiveerd) Het intensiveren gebruik maken van de mogelijkheid om gebiedsverboden uit te schrijven. Integrale aanpak hennepteelt (Nieuw) Hiermee is een begin gemaakt door een implementatie plan te schrijven om te komen tot een districtellijke aanpak hennepteelt. Koppeling handhaven en opsporen (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage - geïntensiveerd) Door middel van informatie vanuit meldingen die bij het meldpunt drugsoverlast Courage wordt er samen met handhaving ingezet op intensivering van de aanpak. Aanpak handel vanuit "besmette panden" (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage geïntensiveerd) Regionale aanpak criminele samenwerkingsverbanden (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage) Courage nieuwe stijl (Reeds bestaand onderdeel in de aanpak van Courage - geïntensiveerd)
Bron: BN DeStem, 24 februari 2011 3
Drugsscan 1e infosheet, april 2010, opgesteld door Balthazar Beke van Beke Advies en Edward van der Torre van Lokale Zaken.
9
Jaaroverzicht 2011
4.
RESULTATEN
Vanwege het feit dat drugstoeristen in 2011 massaal wegbleven uit beide gemeenten is het DIT (Districtelijk Interventie Team) ingesteld. De focus van dit team is gericht op drugsoverlast en drugscriminaliteit, maar heeft zich uitgebreid naar andere terreinen die op korte termijn inzet nodig hebben. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een inbrakengolf en/of autobranden. Daarnaast richten zij zich op het gehele politiedistrict Bergen op Zoom. 4.1
Drugs actie
Dinsdag 20 september tot zondagochtend 25 september 2011 hebben de diverse opsporingsdiensten in Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk een grootscheepse internationale actie gehouden tegen drugshandel en drugstoerisme. In Bergen op Zoom werden tijdens deze actie enkele personen aangehouden. Zij waren in het bezit van in totaal 202 gram hennep. Ook in de internationale trein van België naar Roosendaal werden controles uitgevoerd en aanhoudingen verricht. 4.2
Aanpak hennepteelt
4.2.1
Algemene bevindingen
In Bergen op Zoom zijn in 2011 294 meldingen binnengekomen met betrekking tot het vermoeden van een hennepkwekerij. Er werden daadwerkelijk 68 hennepkwekerijen ontruimd. Het verschil tussen het aantal meldingen en het aantal ontruimingen ligt in het feit dat niet elke melding daadwerkelijk een kwekerij betreft. Ook komen er soms meerdere meldingen binnen over 1 adres. In Roosendaal zijn er het afgelopen jaar 44 hennepkwekerijen ontruimd. Het aantal meldingen lag hier op 183.
10
Jaaroverzicht 2011
4.2.2
Ontnemingen
Als er een hennepkwekerij ontruimd wordt, kan de politie door onderzoek vaststellen of er al eerdere oogsten geweest zijn. Op basis van deze informatie kan de politie vervolgens berekenen wat de overtreder mogelijk al verdiend zou hebben aan de hennepplanten. Het Openbaar Ministerie zal dan verzoeken om terugbetaling van de illegaal verkregen inkomsten. In 2011 heeft het Openbaar Ministerie voor een bedrag van € 603.033, - aan ontnemingen opgelegd. Echter zijn nog niet alle dossiers volledig afgerond. Zo moet voor enkele omvangrijke dossiers nog de ontneming berekend/bepaald/vastgesteld worden. 4.2.3
Aanpak woningcorporaties
Als er in een huurwoning van een woningcorporatie een hennepkwekerij wordt ontruimd wordt dit doorgegeven aan de desbetreffende (convenant)corporatie. Deze zetten dan een procedure in werking om te komen tot een beëindiging van het huurcontract. Ook als er sprake is van (soft)drugshandel vanuit een woning wordt door de woningcorporatie een procedure opgestart tot beëindiging van het huurcontract. In 2011 betekende dit het volgende: Woningcorporatie
Aantal huurbeëindigingen 2011
Aramis Allee Wonen
12
Stadlander
6
4.2.4
Lopende zaken huurbeëindigingen dec. 2011 0
0
Aanpak Enexis
Bij een hennepkwekerij is er vaak sprake van diefstal van stroom, doordat er illegaal stroom wordt afgetapt. De netwerkbeheerder kan berekenen hoeveel de diefstal bedraagt. Overtreders krijgen vervolgens van Enexis een naheffing(saanslag) bovenop de boete van diefstal. In 2011 werd er door Enexis een bedrag van € 1.548.439,- aan naheffingen teruggevorderd.
11
Jaaroverzicht 2011
4.3
In beslag genomen verdovende middelen 2011
In beslag genomen in 2011 Hoeveelheid eenheid.
Product hennep hash GHB heroïne cocaine XTC pillen speed hennepplanten
Tegenwaarde
136.039,2 49.839,20
Gram Gram
€ 1.054.303,41 € 386.253,80
946,3 1,0
Ml/gr Gram
€ 4.731,50 € 39,50
169,5 298 6.547,4 20521
Gram Stuks Gram Stuks
€ 7.244,84 € 1.177,10 € 73.824,00 € 6.156.300,00
€ 7.683.874,15
TOTAAL
4.4
Het Openbaar Ministerie In 2011 werden door het Openbaar Ministerie 308 Opiumwet delicten behandeld, die door politiedistrict Bergen op Zoom zijn aangeleverd, meer informatie leest u in de tabel. De strafzittingen zijn openbaar en geven soms een inkijkje in het leven (en werken) van de „Courageklant‟. In 2011 gaf Courage in samenwerking met het Openbaar Ministerie melders tweemaal de mogelijkheid om aanwezig te zijn bij
een zitting van de rechtbank in Breda, met betrekking tot hennep gerelateerde overtredingen. Tijdens deze zogenoemde OM Dagen konden de bezoekers vragen stellen aan de Officier van Justitie, politie en soms zelfs aan de 12
Jaaroverzicht 2011
rechter over vervolging en strafmaatregelen. Daarnaast kregen de melders een presentatie over de werkzaamheden van Courage en het traject van een melding tot aan de zitting in de rechtbank. Op deze manier kregen de melders een kijkje in de keuken van Courage en haar partners en werd het belang van meldingen benadrukt. Aantal strafzaken (misdrijven)
2011
Instroom
354
Uitstroom
308
Transactie
55
- geldsom
37
- taakstraf
12
OM- strafbeschikking
3
Overdracht
1
Voorwaardelijk sepot
4
Onvoorwaardelijk sepot
46
-
technisch
35
-
beleid
11
Vonnissen:
199
- vrijheidsstraf
101
- werkstraf
105
- leerstraf
1
- geldboete (voorwaardelijk en
41
onvoorwaardelijk) - vrijspraak
4.5
13
Meldpunt drugsoverlast Courage
Meldingen vormen nog steeds een belangrijke informatiebron voor Courage. Niet alleen voor de politie, ook voor andere partners van Courage kan een melding belangrijke informatie bevatten. Meldingen over drugshandel of hennepteelt kunnen via de website, e-mail, telefoon en persoonlijk gemeld worden. Iedere melder wordt telefonisch, of indien de melder niet telefonisch te bereiken is per brief, op de hoogte gehouden over de afhandeling van de melding. Dit kan natuurlijk alleen als dit ook door de melder gewenst is en de gegevens van de melder bekend zijn bij Courage. We zien echter een toename aan anonieme meldingen die bij het meldpunt drugsoverlast Courage binnenkomen. Bereikbaarheid/kanalen Meldpunt drugsoverlast: 13
Jaaroverzicht 2011
0800 - 22 55 888
www.courage.nu
[email protected]
[email protected]
Ook meldingen die binnenkomen bij het centrale telefoonnummer van de politie (0900-8844) en het meldpunt Meld Misdaad Anoniem (stichting M.), die betrekking hebben op (soft)drugs, komen bij het Courage meldpunt terecht. 4.5.1
Telefonische meldingen
De melder belt naar het gratis telefoonnummer van het meldpunt drugsoverlast Courage (0800-2255888). Het aannemen van deze meldingen gebeurt door de intake en service teams van de politie Midden en West Brabant. Hierdoor is er 24 uur bereikbaarheid gegarandeerd en staat de melding direct in het politiesysteem. Wanneer de intake en service teams in Roosendaal en Bergen op Zoom telefonisch overbezet zijn wordt het telefoontje automatisch doorgezet naar andere intake en service teams. Hierdoor kan het voorkomen dat het intake en service team van bijvoorbeeld politiedistrict Breda of Oosterhout de melding aanneemt. Bij melders kan dit verwarring veroorzaken, omdat de melder verwacht uit te komen bij een meldpunt in Roosendaal of Bergen op Zoom. In 2012 zullen daarom wederom nieuwe trainingen worden verzorgd door Courage aan de telefonistes van de diverse intake en service teams.
14
Jaaroverzicht 2011
4.5.2
Meldingen meldpunt drugsoverlast Courage 2011
In totaal zijn er in 2011 849 meldingen in behandeling genomen door het meldpunt drugsoverlast Courage. In Roosendaal kwamen 345 meldingen binnen, in Bergen op Zoom waren dit er 504. Soort melding
Totaal 2010
Totaal 2011
Afname in 2011 t.o.v. 2010
Drugsgebruik
22
3
-19
Drugshandel
375
355
-20
Hennepteelt
520
477
-43
Overig
54
14
-40
Totaal
971
849
-122
15
Jaaroverzicht 2011
5.
COURAGE IN HET VEILIGHEIDSHUIS
In juli 2007 is Courage, vanuit het Veiligheidshuis in Bergen op Zoom, gestart met het Courage Casusoverleg. In dit overleg worden dossiers van iedere aangehouden verdachte met betrekking tot Opium gerelateerde overtredingen in het district besproken met ketenpartners van het Veiligheidshuis. Bij het overleg zijn vertegenwoordigers aanwezig van Politie, Openbaar Ministerie, UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekering), Sociale zaken van de gemeenten Roosendaal en Bergen op Zoom en de Belastingdienst. Doel is om een gezamenlijke aanpak op te stellen om, naast de geijkte straffen, er ook voor te zorgen dat de recidive van drugsrunners/dealers en telers wordt verminderd. 5.1
Wat is persoonsgerichte aanpak?
Normafwijkend gedrag kent bepaalde oorzaken die vaak blijken uit de specifieke kenmerken van de levensloop van een persoon. Door middel van een diagnose-instrument kunnen deze oorzaken worden opgespoord. Een persoonlijk maatwerkplan, waarin specifieke interventies zijn opgenomen die zich richten op de oorzaken van het criminele gedrag, heeft tot doel te komen tot structurele gedragsverandering. De samenwerking van verschillende organisaties is hierin cruciaal. 5.2
Cijfers 2011
In 2011 vonden 8 casus overleggen plaats waarin 64 verdachten zijn besproken. Dit betrof 49 verschillende dossiers, in enkele dossiers waren twee of meer verdachten betrokken. De minderjarige verdachten zijn niet in het Courage Casusoverleg besproken maar in het Justitieel Casus Overleg (JCO) wat speciaal is toegerust op minderjarige verdachten.
16
Jaaroverzicht 2011
6.
ILLEGALE VERKOOPPUNTEN
6.1
Aanpak softdrugshandel uit illegale verkooppunten
Ook in 2011 was het noodzakelijk om illegale verkooppunten met kracht te bestrijden. Zowel in Roosendaal als Bergen op Zoom is dan ook weer stevig ingezet op de (bestuursrechtelijke) aanpak van deze illegale verkooppunten. Deze illegale verkooppunten tasten de (sociale)veiligheid aan en kunnen zorgen voor economische schade 6.2
Instrumentenbox
Bij de aanpak van de illegale verkooppunten spelen ondermeer de volgende instrumenten een rol: Artikel 13b Opiumwet Als uit controles van de politie en verklaringen van drugstoeristen blijkt dat vanuit een openbaar toegankelijk pand wordt gehandeld in hash en/of hennep, heeft de burgemeester op basis van artikel 13b Opiumwet de bevoegdheid een pand voor een bepaalde duur te sluiten. Vanaf 2007 is in zowel Bergen op Zoom als Roosendaal het zogenaamde “one strike you‟re out-beleid” van kracht. Bij de handel vanuit en/of de aanwezigheid van softdrugs in een etablissement volgt er eerst een waarschuwing. Bij een tweede constatering gaat het etablissement direct dicht voor een periode van drie jaar. In geval van harddrugs wordt er direct, zonder eerst te waarschuwen, overgegaan tot een sluiting. In 2011 heeft er een aanpassing plaats gevonden met betrekking tot de tijdsduur van sluiting. Deze is van vijf jaar naar drie jaar terug gegaan als gevolg van een rechtelijke uitspraak waarin werd bepaald dat dit beleid onvoldoende rekening houdt met het gegeven dat de sluiting moet worden beëindigd wanneer de openbare orde en aantasting van woon- en leefklimaat na sluiting weer is hersteld. Mede om die reden zou er in het beleid ook de mogelijkheid moeten worden opgenomen dat kan worden verzocht de opgelegde sluiting op te heffen. Aankoop overlastgevende panden Eén van de middelen om het aantal ongewenste activiteiten te reduceren, is door middel van het aankopen van overlastgevende panden. Om grip te krijgen op ongewenste ontwikkelingen zijn beide gemeenten bereid om dergelijke panden aan te kopen. Naast aankoop door de gemeente worden ook woningcorporaties en ontwikkelaars gestimuleerd om panden aan te kopen. APV vergunningstelsel Door invoering van een vergunningstelsel voor grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels kunnen criteria worden gesteld waaraan een exploitant of beheerder moet voldoen. Ook zijn er in het vergunningstelsel weigeringsgronden opgenomen (o.a. sluiting in het verleden naar aanleiding van overtreding van de Opiumwet). Door de invoering van het vergunningstelsel vallen smart- en growshops tevens onder de Wet Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (BIBOB) en worden de mogelijkheden van de gemeenten, om ongewenste criminele activiteiten te voorkomen, verruimd. 17
Jaaroverzicht 2011
Horeca exploitatievergunning Om een horecagelegenheid te kunnen exploiteren dient de exploitant over een exploitatievergunning te beschikken waarin criteria gesteld worden waar de uitbater aan dient te voldoen. De vergunningaanvrager kan BIBOB getoetst worden. 6.3
Stand van zaken illegale verkooppunten
Bergen op Zoom In 2011 waren er in Bergen op Zoom 11 illegale verkooppunten in beeld. Op 3 van de panden rustte een waarschuwing, wat betekende dat bij een volgende overtreding een procedure zou worden gestart voor een sluiting voor drie jaar. Van deze 11 illegale verkooppunten werd er één voor de duur van drie jaar gesloten. De burgemeester heeft de bevoegdheid om de sluiting van een lokaal of woning voor een periode van drie jaar tussentijds op te heffen. Het uitgangspunt is echter nadrukkelijk dat een sluiting die voor drie jaar is opgelegd ook wordt geëffectueerd en alleen bij wijze van uitzondering en in het belang van de leefbaarheid van de omgeving tussentijds kan worden opgeheven. In ieder geval zal door belanghebbenden moeten worden aangetoond dat voldoende maatregelen zijn getroffen om te voorkomen dat het in gebruik nemen van het lokaal of de woning niet opnieuw tot drugshandel zal leiden. De gemeente kan er ook belang bij hebben dat een sluiting tussentijds wordt opgeheven. Een gesloten pand kan – vooral wanneer in een bepaald gebied meerdere panden zijn gesloten – de leefbaarheid aantasten en verloedering in de hand werken. Aan deze opheffing zijn uiteraard strikte voorwaarden verbonden. Deze zijn opgenomen in de nota cannabisbeleid 2009 Bergen op Zoom, pagina 34. In 2011 werd bij één pand de sluiting opgeheven. Roosendaal In 2011 kende Roosendaal 6 illegale verkooppunten. In december 2010 werd een overtreding geconstateerd waarvoor in januari 2011 een waarschuwing werd verzonden. In 2011 werd tevens een pand gesloten op basis van een tweede overtreding. Tot slot werd bij één pand de sluiting opgeheven, op basis van het vergroten van de leefbaarheid, zoals hierboven beschreven. 6.4
Aantal grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels
Bergen op Zoom In Bergen op Zoom zijn winkelbedrijven zoals een smartshop, growshop, belshop of internetcafé vergunningplichtig op grond van artikel 2.47 Algemene Plaatselijke Verordening 2010. Middels bestemmingsplannen is het bestaand aantal van deze winkelbedrijven en de locaties daarvan vastgelegd. Er worden geen smartshops, growshops en belwinkels en/of internetcafés op andere locaties toegestaan. In 2011 bestonden er vier growshops, drie smartshops en twee belen internetwinkels. Van deze drie smartshops was er bij één smartshop sprake van een sluiting in het kader van de Opiumwet in verband met drugshandel. Doordat de APV in 2011 is gewijzigd, wordt het makkelijker om handhavend op 18
Jaaroverzicht 2011
te treden als er geen op de vergunning vermelde leidinggevende wordt aangetroffen bij een grow- of smartshop of belwinkel. Roosendaal Door de invoering van een vergunningstelsel voor grow-, smartshops, internetcafés en belwinkels in 2006 moesten exploitanten bij deze vormen van detailhandel beschikken over een vergunning. In 2011 waren er nog 3 growshops en 1 smartshop in Roosendaal. In 2011 kende de gemeente ook 2 belwinkels, welke beschikten over een exploitatievergunning. 6.5
Integrale handhavingsacties
Onder de noemer „integrale handhavingscontrole‟ werden panden bezocht door multidisciplinaire teams, waarbij iedere instantie vanuit haar eigen expertise de naleving van wet- en regelgeving controleerde en actie ondernam als een overtreding geconstateerd werd. De controlebezoeken werden onaangekondigd afgelegd. Bergen op Zoom Er werd in de afgelopen jaren veel ingezet op controles van illegale verkooppunten. Er werden grote integrale handhavingsacties georganiseerd door het cluster Handhaving van de gemeente waaraan verder nog de brandweer, de Regionale Milieudienst, de vreemdelingenpolitie, het politieteam Courage/DIT en de Belastingdienst deelnamen. Dit wierp zijn vruchten af. Waar er in de beginperiode nog veel overtredingen werden geconstateerd leverden de integrale controles de laatste jaren al bijna niets meer op. Er werd in de meeste gevallen voldaan aan de vergunningvoorschriften en een voorraad drugs werd er in de panden niet tot nauwelijks meer aangetroffen. De nalevingbereidheid nam over het algemeen toe. Wel pasten de exploitanten van illegale verkooppunten hun werkwijze aan en waarschuwden ze elkaar wanneer er een integrale controle werd gehouden. De waarde van de grootschalige integrale controles nam hiermee af. Daarnaast waren er signalen dat detailhandel steeds meer als dekmantel gebruikt werd voor drugsverkoop. Voor het starten van een detailhandelbedrijf is namelijk geen vergunning vereist. Dit heeft ertoe geleid dat op een andere wijze gecontroleerd moest worden. Vanwege het feit dat in voorgaande jaren werd gesignaleerd dat detailhandel steeds meer als dekmantel gebruikt werd voor drugsverkoop, koos de gemeente Bergen op Zoom voor een andere controlefrequentie en controlesystematiek. Daar waar er aanleiding was om een pand te controleren werd ad-hoc, maar wel integraal en kleinschalig (gemeente, politie en Belastingdienst), een pand gecontroleerd. De inzet werd hierdoor flexibeler en er werd gecontroleerd wáár het nodig was en vooral wannéér het nodig was. Voorts werd vaak meer tijd genomen voor deze controle. Het betrof in dat geval een zogenaamde “dieptecontrole”. Vooral de Belastingdienst kon bij een dergelijke controle veel vragen stellen en confronteerde bij financiële (fiscale) onregelmatigheden de belastingplichtige hiermee. In 2011 werden in totaal 20 panden integraal gecontroleerd, waarbij bij vier panden een dergelijke dieptecontrole werd uitgevoerd.
19
Jaaroverzicht 2011
Roosendaal Ook dit jaar werden in Roosendaal diverse integrale handhavingsacties gehouden in o.a. horecagelegenheden, cadeaushops, smartshops, growshops, kamerverhuurpanden en internetcafés. Deelnemers aan de integrale handhavingsacties, gecoördineerd door de gemeente, zijn onder meer de brandweer, de Regionale Milieudienst, de vreemdelingenpolitie, het Districtelijk Interventie Team van de Politie, de Arbeidsinspectie en de Belastingdienst. Er werden meer dan 45 panden gecontroleerd, in een pand werd een persoon aangehouden die in het bezit was van 9 zakjes á 1 gram softdrugs en nabij een ander pand werd een persoon aangehouden met diverse drugs. Sommige panden zijn meerdere keren bezocht. Een herbezoek kan op toeval berusten, maar ook naar aanleiding van een eerdere overtreding of een (anonieme) melding geschieden. Driemaal werd er een verdachte aangehouden vanwege een Opiumwetovertreding en driemaal werd een persoon staande gehouden in het kader van de Vreemdelingenwet. 6.6
Inzet Belastingdienst
De instrumenten die de belastingdienst in kon zetten ten behoeve van Courage waren de volgende: Bedrijfsbezoeken Bij een bedrijfsbezoek komt een medewerker van de Belastingdienst langs om informatie te verzamelen en inzicht te krijgen in de bedrijfsvoering en de administratie. Het gaat daarbij niet om een onderzoek naar een specifieke aangifte. Een bijzondere vorm van een bedrijfsbezoek is de waarneming ter plaatse. Bij een waarneming ter plaatse gaat het erom inzicht te verkrijgen in de dagelijkse gang van zaken in een onderneming. Er kan bijvoorbeeld worden gekeken hoe druk het in de onderneming is en hoeveel personeel er aanwezig is. De medewerker van de Belastingdienst kan vragen naar de identiteit van het personeel en kan controleren of de administratie bij is. Startersbezoeken De Belastingdienst kan een startende ondernemer bezoeken zodra de onderneming een poosje draait. Bij een dergelijk startersbezoek wordt de wijze waarop de basisadministratie gevoerd wordt op fiscaliteit beoordeeld. Boekenonderzoek Het boekenonderzoek is een controle van aangiften en administratie. Het kan gaan om een onderzoek over een periode of om controle van bepaalde onderdelen van de aangiften en administratie. (Gestarte) onderzoeken belastingdienst
2011
Bedrijfsbezoeken
14
Startersbezoeken
0
Boekenonderzoeken
0
In 2011 hebben geen boekenonderzoeken plaatsgevonden. Daarom worden de betaalde belastingaanslagen niet nader vermeld.
20
Jaaroverzicht 2011
7.
HOTSPOT AANPAK
7.1
Aanpak PleinenPlan Bergen op Zoom.
Doelstelling van de pleinenaanpak in Bergen op Zoom is dat er een opwaardering van de pleinen en omgeving plaats dient te vinden, waarbij er gedurende het proces van herontwikkeling, aandacht moet blijven voor het bestrijden van excessen op het gebied van veiligheid en leefbaarheid. Projecten die hieronder vallen zijn het St. Catharinaplein, de Korenmarkt en het Korenbeursplein. Voor het verbeteren van de openbare ruimte in het plangebied werd een plan van aanpak opgesteld om in combinatie met het vernieuwen van het riool ook de bestrating te vernieuwen. Het Korenbeursplein is hierdoor aanzienlijk verfraaid. Ook zijn de afgelopen jaren aan het Korenbeursplein en het Sint-Catharinaplein diverse hinderlijke horeca- en drugsgerelateerde panden gesloten op last van de burgemeester en aangekocht door de gemeente met het doel deze panden, o.a. samen met woningcorporatie Stadlander (voorheen Wonen West Brabant), op te knappen en een nieuwe bestemming te geven. 7.2
Credo Roosendaal
Het gebied waar Courage zich in Roosendaal op richt is onder andere Molenstraat, Brugstraat, Hoogstraat, Kalsdonksestraat en de tussenliggende straten. Bestrijding van drugscriminaliteit en -overlast is echter niet voldoende om de leefbaarheid in dit gebied te herstellen. Naast Courage loopt het project Credo (Centrum Roosendaal Enthousiast, Doortastend en Ondernemend). Dit project richt zich specifiek op de leefbaarheid en kwaliteit(sverbetering) van het openbaar gebied en het verbeteren van het aanzicht van de panden. Aangezien de twee projecten in elkaars verlengde liggen, wordt zeer nauw samengewerkt op ambtelijk en bestuurlijk niveau. Zo vindt afstemming plaats over de inzet van instrumenten en worden gezamenlijk ideeën ontwikkeld die het gebied ten goede komen. 7.3
Provinciale subsidie
Op 1 maart 2010 hebben de gemeenten Roosendaal en Bergen op Zoom van de provincie Noord Brabant een subsidie ontvangen ten behoeve van de fysieke aanpak van de drugsoverlast. Beide gemeenten ontvingen ieder € 3,5 miljoen. De bedoeling is dat dit geld besteed wordt aan het opknappen van straten en panden. Er is een voorstel uitgewerkt waaraan het geld uitgegeven gaat worden. Op 10 februari 2011 is door de gemeenteraad van Roosendaal met dit voorstel ingestemd. Een paar belangrijke elementen uit dit voorstel zijn al in werking getreden. De resultaten zijn inmiddels zichtbaar, het gebied knapt op. In Bergen op Zoom is het geld ingezet voor de projecten zoals ze beschreven zijn in het Pleinenplan.
21
Jaaroverzicht 2011
8.
COMMUNICATIE
In 2011 is door Courage gekozen voor een nieuwe communicatiestrategie om de communicatie naar de bewoners persoonlijker vorm te geven. Daarom is in 2011 een aantal malen sprake geweest van Pin-Point communicatie. Pilots, is overlast en hotspot gericht. Matrix, zichtbaar, niet zichtbaar. Dit wil zeggen dat bewoners persoonlijk een brief thuis ontvangen mochten zich in hun directe woon/leef omgeving drugsgerelateerde zaken voordoen. Ook kan hierin een verzoek gedaan worden om op te letten op bijzonderheden betreffende drugsgerelateerde zaken. Over het algemeen werd dit door de bewoners als zeer positief ervaren. Daarnaast werd ook in 2011 Courage nog regelmatig genoemd in media zoals BNdeStem, Roosendaalse Bode en de Bergsche Bode. Ook de nationale media, zoals Telegraaf, AD en Volkskrant hebben aandacht besteed aan de uitkomsten van de Drugsscan.
Bron: Volkskrant 24 februari 2011
22
Jaaroverzicht 2011
8.1
Overleggen en presentaties bewoner- en ondernemers
Regelmatig wordt Courage uitgenodigd om presentaties te geven aan bewonersplatforms of wijkcommissies. In het afgelopen jaar hebben wij dit regelmatig gedaan op verzoek van de desbetreffende commissie. Ook hebben we naar aanleiding van de resultaten van de Drugsscan een presentatieronde gedaan langs de geïnteresseerde bewonersplatforms en wijkcommissies. 8.2
Website Courage
Sinds 2007 bestaat de speciale Courage website www.courage.nu. Hierop worden alle actuele nieuwsfeiten geplaatst en vindt u gerichte artikelen over bijvoorbeeld wetgeving en opsporingsmogelijkheden. In april 2011 heeft de website een metamorfose ondergaan en is nu nog gebruiksvriendelijker geworden. Ook het melden van drugsoverlast is hierdoor eenvoudiger geworden. Veel bezoekers hebben dit al ondervonden. In 2011 werd de website 10.227 maal bezocht. 8.3.1
Internationale Communicatie
Naast de subsidie gelden voor het monitoren van het nieuwe beleid (hoofdstuk 3) heeft Courage ook geld ontvangen voor de pilot internationale communicatie naar de drugstoerist. Courage nam initiatief richting de coffeeshopgemeenten van de Zuidelijke provincies van Nederland (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg) en het ministerie van Veiligheid en Justitie om te komen tot een breed gedragen internationale communicatiecampagne, à la “C‟est fini!”4 Die communicatiecampagne was door het proactief informeren van de drugstoeristen met de invoering van het nulbeleid in Bergen op Zoom en Roosendaal een groot succes. De internationale communicatiecampagne staat voor een actieve benadering van drugstoeristen in het land van herkomst. Met verschillende uitingen wordt hen duidelijk gemaakt dat zij niet langer welkom zijn in de Nederlandse coffeeshops. Ter uitvoering van het communicatieplan is aan de gemeenten Bergen op Zoom en Roosendaal nog een extra subsidie toegekend van € 250.000, -. Courage coördineert de Internationale Communicatiecampagne bovenlokaal. Samen met de brede ambtelijke werkgroep en het ministerie van Veiligheid en Justitie komt de campagne tot uitvoering in de loop van 2012. 8.3.2
Brede ambtelijke werkgroep
Naast deze communicatie overeenstemming is er ook een brede ambtelijke werkgroep. In deze werkgroep zitten ambtenaren van de coffeeshopgemeenten van de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Limburg. Courage gaf samen met de gemeente Maastricht al diverse presentaties en nodigde gastsprekers uit om de door Courage opgedane kennis en ervaringen en die van de andere 23 coffeeshopgemeenten met elkaar te delen. Focus kennis en informatie uitwisseling.
4
De campagne ter ondersteuning van het nieuwe beleid in 2009 gevoerd door de gemeente Roosendaal, gemeente Bergen op Zoom en Politie Midden en West Brabant onder regie voering van Courage.
23
Jaaroverzicht 2011
24
