Jaargang 15, Nr. 7 november Pieken met pepernoten. Transparantie begint bij het pand. WRR: Van landbouwnaar voedselbeleid

Jaargang 15, Nr. 7 – november 2014

Pieken met pepernoten WRR: Van landbouwnaar voedselbeleid 01_Cover.indd 1

‘Transparantie begint bij het pand’ 16-10-14 15:47

www.renault.nl

WAT ALS UW BEDRIJFSWAGEN GELD VOOR U BESPAART? SLECHTS 5,9L/100KM

VANAF € 16.990,ALL-IN-ONE VANAF € 72,- PER WEEK INCL. 5 JAAR ONDERHOUD EN GARANTIE

DE NIEUWE RENAULT TRAFIC UW SUCCESBOOSTER

DRIVE THE CHANGE

Vanaf prijzen zijn exclusief BTW, BPM en kosten rijklaar maken. De vanafprijs is gebaseerd op de uitvoering Renault Trafic Générique dCi 90. Vanafprijs geldig vanaf 1 juni 2014. Op elke nieuwe Renault Trafic geldt een fabrieksgarantie van 2 jr. zonder kilometerbeperking en 12 jr. plaatwerkgarantie. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de voorwaarden bel gratis 0800- 0303 of kijk op renault.nl. Min./max. verbruik: 5,9 - 6,5 l/100 km. Resp. 16,9 - 15,4 km /l. CO 2 155 - 170 g/km.

100008140 Trafic BS 230x300_verbruik.indd 1

29-09-14 15:37

Jaargang 15, Nr. 7 – november 2014

Inhoud nr. 7 – november 2014

Pieken met pepernoten WRR: Van landbouwnaar voedselbeleid

‘Transparantie begint bij het pand’

01_Cover.indd 1

16-10-14 15:47

Bij de voorpagina: Bij Modderman draaien op dit moment drie lijnen volop voor de productie van kruidnootjes en pepernoten. Het bedrijf produceert jaarlijks zo’n 3500 ton strooigoed. Vanaf pagina 26.

Kimchiwawa

16

Gefermenteerde groenten in modern jasje

Algen

36 38 42 47 49 50

Mobiele proeffabriek opent

Algen

Mild drogen en granuleren

Loadcells

Vakbeurs Intrafood

Mixed

4 8

18 22 23 26 28 30 35

Gemak voor producent en consument

Kleurstoffen Kort nieuws uit de sector

WRR Voeding Overheid moet meer tegenspel bieden

Voedingscommunicatie

10

Hoe breng je adviezen rond gezondheid over?

Aluminiumvrije karmijn is populair

Voedselverspilling Tetra Pak raadpleegt creatieven

Aanpassingsset beperkt stilstand

Productnieuws Dijksma enthousiast over lupineteelt

Productnieuws Flexibel kartonneren

Service

Cartoon, agenda en colofon

Pepernoten Van deeg tot verpakking in 15 minuten

Vakbeurs Macropak Vleesverpakkingen zonder ‘luier’

Salmonella bestrijden

Marketing & sales

13

Architect Herman Bessels: ‘Transparantie door emotie’

Proceshulpstof op basis bacteriofagen

Smaakillusie Tijdens open dag Shuffle-Mix

Extra voor EVMI-lezer: Zakenauto, met als thema de zuinige, milieuvriendelijke auto’s (plug-in hybrids): tips, ervaringen en valkuilen.

eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014

03_Inhoud.indd 3

3

16-10-14 15:47

Kort nieuws ‘Rol koolhydraten ontrafelen’ Er is nog relatief weinig bekend over de rol van koolhydraatmoleculen in de darmen en de invloed op de gezondheid. Prof. Henk Schols wil hier verandering in brengen. Hij aanvaardde 18 september het ambt van persoonlijk hoogleraar Biochemie van levensmiddelen aan Wageningen University. Insectenburger in Belgische super Het Belgische Damhert Nutrition heeft een lijn groenteburgers, nuggets en schnitzels op basis van larven van de buffalokever op de Belgische markt gebracht. Promoten kleinere flesjes Coca-Cola, Pepsi en Dr Pepper hebben beloofd dat ze hun kleinere eenheden, light-varianten en waters met een smaakje gaan promoten. Coca-Cola en Pepsi zetten al langer in op kleinere flesjes en blikjes om overgewicht en obesitas tegen te gaan. Nominaties Herman Wijffelsprijs Smaakgeheimen en Condifood zijn twee van de genomineerden voor de Herman Wijffels Innovatieprijs 2014. Smaakgeheimen ontwikkelde het MaxiMaaltje, een volledig menu in kleine porties met een zeer hoog eiwit- en caloriegehalte voor mensen met slikproblemen. Condi van Condifood is een nieuw inspectiesysteem met sensoren voor het vaststellen van voedselkwaliteit en -veiligheid. Promotie Heiko Schipper De Nederlander Heiko Schipper is sinds 1 oktober als deputy executive vice president verantwoordelijk voor Nestlé Nutrition. Ook is hij lid geworden van de Executive Board van Nestlé. RvC Vion compleet Vion heeft twee nieuwe commissarissen benoemd. Sinds 1 oktober is Sipko Schat voorzitter en Cees van Rijn commissaris met de portefeuille financiën. Met hun benoeming is de Raad van Commissarissen nu op volle sterkte. Hans Huijbers heeft de functie van voorzitter van de Raad van Commissarissen van Vion neergelegd. Hij blijft aan als vice-voorzitter. Padberg directeur Arla Foods Nederland Bas Padberg (43) is per 1 oktober benoemd tot managing director van zuivelonderneming Arla Foods Nederland. Hij volgt daarmee de Brit Andrew Simpson op die deze positie vanaf 1 januari 2011 heeft bekleed. Hij vertrekt bij Arla. Catalogus Biobased Verpakkingen Wageningen UR heeft een catalogus samengesteld van biobased verpakkingen voor onder meer vers en houdbaar voedsel. De catalogus Biobased Verpakkingen is geschreven voor inkopers, gebruikers en producenten van verpakkingsmaterialen en voor beleidsmedewerkers van overheden.

4

Mixed Nitraatrijke groente mag elke dag Het Voedingscentrum heeft de consumptieadviezen om niet meer dan twee keer week nitraatrijke groente te eten, aangepast. Uit nieuwe analysegegevens blijkt dat de consumptie van nitraatrijke groente een verwaarloosbaar risico vormt voor de gezondheid. Nitraat zit met name in bladgroente, zoals spinazie, sla, bietjes, andijvie en bleekselderij. Het Voedingscentrum trekt zijn eerdere adviezen in op basis van de nieuwe factsheet ‘Adviezen nitraat en nitraatrijke groente’. “Niets staat de consumptie van nitraatrijke groente in de weg”, zegt Stephan Peters, kennisspecialist voedselveiligheid van het Voedingscentrum. Nitraat is ongevaarlijk, maar in het lichaam kan het omgezet worden in nitriet en vervolgens in schadelijke nitrosamines. De laatstgenoemde stof wordt geclassificeerd als ‘mogelijk kankerverwekkend’. Omdat juist door de combinatie met vis nitrosamines zouden kunnen ontstaan, werd afgeraden om vis en schelpdieren tegelijk met nitraatrijke groente te eten. “Inmiddels weten we dat deze combinatie prima gegeten kan worden, omdat de hoeveelheid gevormde nitrosamines veel te klein is voor gezondheidsrisico’s”, legt Peters uit. Het dagelijks gebruik van nitraatrijke (sport)supplementen als bietensap of bietensapconcentraat wordt nog wel afgeraden.

B D z n D g k s

FrieslandCampina richt Chinese joint venture op FrieslandCampina en Huishan Dairy hebben een joint venture opgericht voor een volledig geïntegreerde productieketen voor kindervoeding in China. Beide bedrijven krijgen een belang van 50 procent. De twee bedrijven gaan met de joint venture een nieuw merk kindervoeding op de Chinese markt introduceren. Onder dit nieuwe merk wordt kwaliteitskindervoeding geproduceerd, op basis van een volledig geïntegreerde keten. Daarbij wordt gebruikgemaakt van de productieketen van Huishan en de internationale kennis en ervaring van FrieslandCampina. De joint venture wordt eigenaar van de moderne zuivelproductiefaciliteit van Huishan in Xiushui (Shenyang). Beide bedrijven zetten de eigen activiteiten op het gebied van kindervoeding voort. Huishan blijft haar eigen merken op de markt brengen en FrieslandCampina blijft Friso zelfstandig in China op de markt brengen. De productie van Friso blijft exclusief in Nederland plaatsvinden.

Royaan en Algae Factory gaan samenwerken

M i

Snackfabrikant Royaan gaat samenwerken met The Algae Factory. Ze willen de mogelijkheden onderzoeken voor snacks op basis van algen. Royaan, fabrikant van premium snackmerken als Van Dobben en Kwekkeboom, wil zich er samen met The Algae Factory op toeleggen nieuwe snacks te ontwikkelen, waarbij bijzondere, duurzame en gezonde nieuwe grondstoffen worden gebruikt. CEO Bart Bakker van Royaan: “Een goede snack is lekker, verantwoord, gemakkelijk en ‘fun to eat’. We willen samen met The Algae Factory de mogelijkheden onderzoeken voor het gebruik van nieuwe, innovatieve en duurzame ingrediënten zoals Spirulina om deze te gebruiken in snacks waar je echt goed van kunt genieten.” Royaan stelt dat de samenwerking met The Algae Factory goed aansluit bij de filosofie van ‘goed genieten’ van Royaan. Daarbij committeert Royaan zich aan de belofte om snacken niet alleen lekkerder, makkelijker en leuker te maken maar vooral ook beter, aldus de snackfabrikant. The Algae Factory is opgezet door Stefania Abbona en Pierluigi Santoro, studenten aan Wageningen University.

E e w D e i d g D d S


04-05-06-07_mixed.indd 4

C v

16-10-14 15:48

Column Crowdfundingactie voor verpakkingsloze super Bag & Buy wil de eerste supermarkt zonder voorverpakte producten in Nederland worden. Op 1 oktober is op Doorgaan.nl een crowdfundingactie gestart. Initiatiefnemer Wim van Dijk denkt voor zijn kleinschalige supermarkt zo’n 75.000 euro nodig te hebben. De crowdfundingactie duurt tot 1 december. De verpakkingsloze super opent naar verwachting volgend jaar zomer de deuren. Waar de winkel komt, is nog niet bekend. De producten in de supermarkt worden zoveel mogelijk uit bakken, vaten en kruiken verkocht. De schappen zijn gevuld met noten, muesli, rijst, wijn, pasta, zaden, superfoods, kruiden, olie en pitten. De klant kan zelf verpakkingen als dozen en tassen meenemen en ook zelf de hoeveelheid bepalen. Met dit duurzame initiatief wordt bespaard op verpakkingen. In België, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Spanje zijn er al verpakkingsloze winkels.

Grolsch lanceert nieuwe fles Grolsch brengt vanaf 3 november een vernieuwd ‘pijpje’ op de markt voor Grolsch Premium Pilsner. Ook Grolsch Radler, Stender en Kornuit worden verkrijgbaar in de nieuwe fles. “Het nieuwe design is gebaseerd op de voorkeuren van Nederlandse bierliefhebbers voor optimaal drinkgenot”, stelt de brouwer. De karakteristieke lijnen van de Grolsch beugelfles zijn gebruikt als inspiratie voor het design. Uit onderzoek van Grolsch naar de wensen van consumenten voor de beste drinkervaring, blijkt dat de vorm en het design van de fles cruciaal zijn voor de ultieme bierbeleving. De beugelfles is veruit de meest gewaardeerde Grolsch-fles. Grolsch wil het uiterlijk van het ‘pijpje’ daar beter bij laten aansluiten. De grip van het pijpje wordt verstevigd door de combinatie van afgeplatte zijden en reliëf. Verder krijgt het pijpje een iets langer mondstuk en nek, zodat het aangenamer is om uit de fles te drinken. Grolsch voegt bovendien een ‘koelmeter’ toe op het etiket van het pijpje. De koelmeter kleurt blauw zodra het bier op de aanbevolen drinktemperatuur is (minder dan 6 graden Celsius). De inhoud van het pijpje wordt teruggebracht van 33 cl naar 30 cl, de standaard inhoudsmaat voor de Nederlandse markt.

Medewerkster foodfabrikant in Amerika onthoofd Een 54-jarige werkneemster van voedingsmiddelenfabrikant Vaughan Foods in de VS is eind september met een mes onthoofd door een net ontslagen collega. Toen deze een tweede medewerkster trachtte te doden, werd hij neergeschoten door de COO van het bedrijf. De neergestoken vrouw van 43 is opgenomen in het ziekenhuis. Haar toestand is stabiel. De COO die een einde maakte aan de aanval, was als ‘reserve deputy’ aan de politie verbonden. Volgens de politie van Moore in de staat Oklahoma had de 30-jarige verdachte eerder getracht collega’s tot de islam te bekeren. Onduidelijk is of zijn ontslag daarmee verband hield. De verdachte zou zelf in het voorjaar van 2013 moslim zijn geworden. De verdachte heeft het overleefd. De New York Times schrijft dat hij in 2011 veroordeeld is voor diverse drugs- en geweldsdelicten. Volgens de FBI is er geen verband gevonden tussen de verdachte en Islamitische Staat of andere radicale groeperingen.

Sommige dingen zijn ingewikkeld. Andere lijken eenvoudig, maar zijn toch complex. Ik heb het over duurzaamheid en gezondheid. Die twee thema’s worden behandeld in het rapport ‘Naar een voedingsbeleid’, dat de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) heeft overhandigd aan de staatssecretaris van Economische Zaken. De WRR pleit voor een actieve rol van de overheid bij het stimuleren van gezonde en duurzame voeding.

Stoplichten Het adviesorgaan noemt twee bijzondere instrumenten om de consumptie van duurzaam en gezond te bevorderen. De eerste is een heffing op ongezonde voeding, die ten goede komt aan gezonde voeding, net zoals er bij de introductie van loodvrije benzine een opslag op loodhoudende benzine was. Brancheverenigingen zouden hiertoe het voortouw kunnen nemen en de overheid kan de afspraken algemeen bindend verklaren. De andere is een dubbel stoplichtensysteem op producten: één voor gezondheid en één voor duurzaamheid. Consumenten hebben eigen ideeën over wat gezond en wat ongezond is. In de ogen van velen verdienen producten met gluten en veel suikers ‘rood’, maar dat kan over twee jaar heel anders zijn. Ook de visie van de wetenschap verandert. In het verleden zijn met grote stelligheid beweringen gedaan, die nu achterhaald zijn. Denk aan de campagnes voor verlaging van de vetinname, terwijl de nadruk nu verschoven is naar een gezondere vetzuursamenstelling. Een ander voorbeeld is het advies veel zuivel te drinken en onlangs paste het Voedingscentrum het consumptieadvies van nitraatrijke groente aan. De risico’s van vaker dan twee keer per week bietjes of spinazie eten, blijken toch gering. Vaststellen wat gezond is, is niet eenvoudig. Duurzaamheid is complex omdat er veel verschillende kenmerken zijn, die zich niet laten vergelijken. Leg je de nadruk op fairtrade, diervriendelijkheid, non-gmo, biologische productie, of milieuaspecten zoals CO2-uitstoot, energieverbruik (foodmiles), waterverbruik, landgebruik... Een duurzaamheidsstoplicht gaat dus tot eindeloze discussie leiden. De één vindt dit belangrijker, de ander dat. Het lijkt me geen overheidstaak om voor consumenten te bepalen wat het zwaarste weegt. Stoppen met dat dubbele stoplicht dus. Norbert van der Werff, redactiecoördinator eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014

04-05-06-07_mixed.indd 5

5

16-10-14 15:48

Kort nieuws Hoge doses in kindervitamines Multivitaminepillen voor kinderen bevatten veel meer vitamines dan ze dagelijks nodig hebben. Dat blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond naar 15 potjes kindervitamines. De ADH die op de etiketten staat, slaat op volwassenen en niet op kinderen. Award composteerbare lijm Bio4Life uit Bleiswijk heeft bij de Label Industry Global Awards 2014 in Chicago de prijs gewonnen in de categorie Sustainability. Bio4Life ontving de prijs voor de combinatie van composteerbaar materiaal met een composteerbare lijm die het bedrijf toepast op de EN-gecertificeerde fruitstickers. De Boer directeur Fishmasters Edwin de Boer (47) is sinds 1 oktober algemeen directeur bij Fishmasters in Urk. Hij neemt de rol over van het bestuur van moedermaatschappij Kennemervis Groep, die nu nog het algemeen management van Fishmasters verzorgt. De Boer was de afgelopen jaren customer development manager bij Stegeman. Schaafsma lector voedselveiligheid Anne Schaafsma is gestart als parttime lector Food Safety & Health bij Hogeschool VHL in Leeuwarden. Schaafsma combineert het lectorschap met zijn baan bij FrieslandCampina. Grety Gerritsen CFO Zwanenberg Grety Gerritsen (1975) is benoemd tot CFO bij Zwanenberg Food Group. Eerder was ze business controller bij de onderneming. Sjoerd van der Laan (1981) is benoemd tot directeur van de Business Unit Ambient Foods. Maarten Elsinga (1974) is sinds 1 september directeur van de business unit Fresh Foods. Belg kiest voor goedkoop Twee derde van de Belgische consumenten kiest in de supermarkt eerder goedkope dan duurzame (fairtrade) producten. Dat blijkt uit een enquête onder 1000 Belgen. 79 procent van de consumenten in België noemt prijs het doorslaggevende criterium bij de aankoop van voedingsproducten. Recall Plus Gevulde brie Plus heeft begin oktober de Gevulde brie Toscane teruggeroepen. Het product bevat cashewnoot, terwijl dit niet op de verpakking vermeld staat. Investeringsfonds gezonde voeding Menzis, Rabobank, Wageningen UR, TU Delft en het Wereld Natuur Fonds hebben een nieuw investeringsfonds opgericht. Shift Invest investeert in Nederlandse ondernemingen met innovatieve technologieën of oplossingen binnen de thema’s: agro, voeding & gezondheid en schone en bio-based technologieën.

6

Mixed

A m

Bedrijven omzeilen Russische boycot Telers in het Westland omzeilen de Russische boycot door tomaten en paprika’s aan Turkije te leveren in blanco kistjes. Deze kistjes worden daar gelabeld als Turks product en gaan vervolgens naar Rusland. Handelaren noemen het in het AD een publiek geheim dat bij verpakkingsbedrijven de witte, bruine en zwarte dozen zonder etiketten als warme broodjes over de toonbank gaan. Het ministerie van Economische Zaken is sinds augustus zo’n tien keer op vermoedens van fraude met etiketten gestuit. Daarom zijn de controles opgevoerd. Eén keer werd aan de hand van de verpakking in Rusland zelf ontdekt dat producten uit Nederland afkomstig waren. Die partij verdween daarom in de afvalverwerker. Sinds augustus mogen de EU-lidstaten, Noorwegen, Australië, Canada en de Verenigde Staten geen rund-, varkens- en kippenvlees, vis, kaas, zuivel, groenten en fruit meer exporteren naar Rusland. Dit als reactie op maatregelen die die landen namen vanwege de Russische steun aan de separatisten in Oost-Oekraïne.

F

F g S z e b d

Siroop voor on-the-go Britvic Soft Drinks heeft Teisseire Mix & Go voor onderweg geïntroduceerd, een extra geconcentreerde siroop in zakformaat. De flesjes zijn volgens de fabrikant lekvrij. Consumenten kunnen de siroop aanlengen voor een verfrissend drankje. De flesjes zijn goed voor twintig drankjes van 250 milliliter. De siroop bevat 50 procent vruchtensap en geen toegevoegde suikers of kunstmatige kleuren smaakstoffen. Teisseire Mix & Go is verkrijgbaar in de smaken aardbei & framboos, appel & zwarte bes en sinaasappel & perzik. In het voorjaar van 2015 worden meer smaken geïntroduceerd. Teisseire Mix & Go is verkrijgbaar bij Jumbo, Makro, Plus en Hoogvliet.

F v

NVWA haalt vlees met miltvuurbacterie terug De NVWA heeft eerder deze maand een partij rundvlees die vanuit Polen is geleverd aan een Nederlandse uitsnijderij, uit voorzorg van de markt laten halen. Mogelijk bevatte het vlees de bacterie die miltvuur veroorzaakt. Het besmette vlees is geleverd aan 19 bedrijven in Nederland. Die zijn door de uitsnijderij geïnformeerd. Volgens de NVWA was het risico voor de consument zeer klein. Toch heeft de NVWA direct de betrokken uitsnijderij opgedragen het vlees uit de handel te nemen, omdat het niet voldoet aan de voedselveiligheidsvoorschriften. De zending bestond uit Poolse en Slowaakse karkasdelen. Twee van de karkassen blijken afkomstig van een Slowaakse veehouderij waar naderhand miltvuur is vastgesteld. Dit is een infectieziekte, die wordt veroorzaakt door de bacterie Bacillus anthracis. Behalve bij Nederlandse ondernemingen is het vlees terechtgekomen bij 26 bedrijven in België, Duitsland, Denemarken, Zweden, Frankrijk, Portugal en Italië.


04-05-06-07_mixed.indd 6

S m D b J d b o H w v ‘

16-10-14 15:48

Z n h e G N n s w d p b e c b D t g p L o 2 o s g

AH heeft meeste producten met duurzaamheidskeurmerk Supermarktketen Albert Heijn heeft het grootste assortiment aan producten met een duurzaamheidskeurmerk. Dat blijkt uit een inventarisatie door de Consumentenbond bij 119 winkels van zeven supermarktketens. Ook Jumbo en Plus hebben een relatief groot aanbod producten met keurmerken zoals het Beter Leven Kenmerk, biologisch, Rainforest Alliance en Fairtrade. Aldi eindigt onderaan in het onderzoek. Het duurzamere productassortiment van Albert Heijn wordt als ‘goed’ beoordeeld. Jumbo en Plus scoren ‘ruim voldoende’ en Dirk ‘voldoende’. Coop en Lidl krijgen een ‘onvoldoende’ en Aldi krijgt het oordeel ‘slecht’.

FrieslandCampina sluit Belgische locatie Sleidinge FrieslandCampina sluit medio volgend jaar de vestiging in het Belgische Sleidinge. De productie wordt grotendeels overgebracht naar de vestiging in Aalter. Dit heeft gevolgen voor de 134 medewerkers in Sleidinge. De maatregel is volgens het zuivelconcern nodig vanwege de afgenomen vraag naar klassieke zuiveldranken, door ongunstige marktomstandigheden in Europa. Ook voldoen in Sleidinge de technologie en de verpakkingen van producten niet langer meer aan de wensen van de huidige consument, stelt het bedrijf. FrieslandCampina verwacht dat zeker zo’n twintig medewerkers kunnen worden overgeplaatst naar de locatie in Aalter.

Foppen opnieuw onder verscherpt toezicht Zalmverwerker Foppen in Harderwijk staat opnieuw onder verscherpt toezicht. Dat blijkt uit het antwoord van minister Schippers van VWS eind september op vragen van SP-Kamerlid Van Gerven. Ná de Salmonella-affaire in 2012 zijn er ook nog overtredingen geconstateerd. Bij een inspectie in 2013 heeft de NVWA een schriftelijke waarschuwing gegeven voor niet-schone bedrijfsruimten en het niet goed reinigen van apparatuur. Bij een andere inspectie, in april 2014, bleek dat vis werd verpakt in folie waarop het erkenningsnummer van de andere productielocatie van Foppen stond geprint. In september 2014 zijn opnieuw tekortkomingen geconstateerd. Er is een boeterapport opgemaakt voor onder andere schimmelachtige aanslag in kitranden boven productiebanden. Daarnaast werd vastgesteld dat condensvorming boven een inpakband van garnalen onvoldoende werd tegengegaan. In 2012 was er bij Foppen in Griekenland een grote voedselveiligheidsaffaire met verwerkte gerookte zalm die besmet was met Salmonella Thompson. Circa 1150 mensen werden ziek en van vier personen staat officieel vast dat ze door de Salmonella-besmetting zijn overleden. Later bleek uit onderzoek van Omroep Gelderland dat in 2010 de Listeria-bacterie ook al was aangetroffen op zalm. Dat was toen niet gemeld. Ook waren besmette producten niet teruggehaald. Verder zijn in 2010, 2011 en 2012 hygiëneregels overtreden. Minister Schipper gaf in het antwoord op de Kamervragen aan een omzetgerelateerde boete in de Warenwet te willen opnemen voor overtredingen die met opzet of grove schuld zijn begaan. Die boete kan dan oplopen tot maximaal 81.000 euro. Het gaat daarbij om overtredingen met betrekking tot eerlijke handel en goede voorlichting aan de consument.

Kort nieuws Unilever en IOI gaan samenwerken Unilever en IOI Loders Croklaan hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten om de markt van palmolie duurzamer te maken. Gulpener wordt De Vrije Brouwer Gulpener komt met een nieuwe uitstraling en huisstijl van het merk, onder het motto Gulpener - De Vrije Brouwer. “Ons gedachtegoed en al onze (toekomstige) activiteiten laten zich hierin samenvatten”, aldus de Brouwer. FrieslandCampina versterkt positie FrieslandCampina neemt in Italië de activiteiten van DEK Srl over en verwerft een belang van 80 procent in Orange Srl. Zo wordt de positie van het zuivelconcern op de Italiaanse kaas- en botermarkt versterkt en het marktaandeel verder uitgebreid. Recall Ikea pasta Ikea heeft begin oktober alle (volkoren)pasta met elandvorm teruggehaald. Pastaälgar en Pastaälgar Fullkorn konden namelijk soja bevatten terwijl dit niet op de verpakking was vermeld. Ross stopt bij Ik Kies Bewust Clémence Ross is teruggetreden als voorzitter bij stichting Ik Kies Bewust (IKB). Zij is voorzitter van het bestuur van Choices International Foundation (CIF) geworden. Haar rol als IKB-voorzitter wordt tijdelijk waargenomen door Teun Verheij, algemeen directeur van Albron. Meer vertrouwen in mens Consumenten hebben meer vertrouwen in mensen dan in merken, blijkt uit de Foodmonitor van Food for Food en Trendbox. Volgens het onderzoek verklaart dit ook waarom grote merken tegenwoordig steeds persoonlijker proberen te worden. EFSA-aanvragen digitaal Aanvragen voor gezondheidsclaims, additieven voor feed, enzymen voor food of andere producten die aan EFSA moeten worden voorgelegd, dienen voortaan digitaal te worden ingediend. EFSA wil zo het proces van de risicobeoordeling efficiënter laten verlopen. Spar rolt Eet smakelijk! uit Spar gaat maaltijdservice ‘Eet smakelijk!’, speciaal voor ouderen, vanaf januari landelijk uitrollen. Lector Zuivelprocestechnologie Peter de Jong is bij Hogeschool VHL gestart als de nieuwe lector Zuivelprocestechnologie. Samen met studenten, docenten, projectingenieurs en bedrijven richt lector De Jong zich op de ontwikkeling en toepassing van innovatieve technologieën voor een duurzame productie bij zuivelbedrijven.


04-05-06-07_mixed.indd 7

7

16-10-14 15:48

Met oog op duurzaamheid en gezondheid

WRR: Overheid moet meer tegenspel bieden Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: EVMI

Van oudsher is er in de food-

•

sector een sterke focus op productiviteitsstijging en export en dat werd ondersteund door de overheid. Er was daardoor minder aandacht voor waarden als ecologie en gezondheid. Door internationale ontwikkelingen is dat achterhaald, meent de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).

De WRR wil dat consumenten minder vlees en zuivel en meer plantaardige producten gaan consumeren.

8

De WRR pleit in het rapport ‘Naar een voedingsbeleid’ dat begin oktober aan staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken werd overhandigd, voor een verschuiving van een ‘landbouwbeleid’ naar een ‘voedselbeleid’. In het verleden was er een landbouwbeleid, gericht op het verhogen van de productiviteit, voedselveiligheid en het bevorderen van de export. Later kwamen daar volksgezondheid, dierenwelzijn, milieu en landschapsbeheer bij. De WRR schrijft in haar advies aan het kabinet dat internationalisering in de sector steeds meer een rol is gaan spelen. Internationaal is er bovendien een scheve verdeling van voedsel. Ondervoeding en overvloed aan voedsel zorgen wereldwijd tegelijkertijd voor problemen. Deze problemen zullen nijpender worden met de verwachte bevolkingsgroei, verstedelijking en veranderende eetpatronen door de toegenomen welvaart. Er moet daarom meer aandacht komen voor drie aspecten: • de ‘ecologische houdbaarheid’ (duurzaamheid, voedselzekerheid); • volksgezondheid (waaronder ongezonde voeding en de risico’s van multiresistente bacteriën);


08-09_wrrvoeding.indd 8

16-10-14 11:31

V H s i g s r e n h o p n

T A l n b v Z t t m t z s l t k s p d t g d d d s s

Vermelden van de hoeveelheid kilocalorieën, zout, vet en suiker heeft volgens de WRR maar beperkte

Heffing op ongezond Loodhoudende benzine kreeg in het verleden een opslag die gebruikt werd om de prijs van loodvrije benzine te verlagen. De WRR doet de aanbeveling een dergelijke regeling in te voeren voor het bevorderen van duurzamer geproduceerd en gezonder voedsel. Zo’n fonds kostte de overheid geen geld en bleek opmerkelijk effectief, schrijft de WRR. Brancheorganisaties kunnen het initiatief nemen voor zo’n maatregel, terwijl de overheid de overeenkomst algemeen verbindend kan verklaren om ‘freeriders’ te voorkomen.

invloed op het aankoopgedrag van consumenten.

• en de ‘robuustheid van het voedselsysteem’ (de veerkracht van de voedselproductie bij al dan niet plotselinge veranderingen). Voedselnet Het voedselproductiesysteem is geïndustrialiseerd en grootschaliger geworden en daarbij is de productieketen langer en internationaler geworden. Het belang van niet-agrarische spelers als de levensmiddelenindustrie en de retail is groter geworden. Volgens de WRR is er een ‘voedselnet’ ontstaan, een complex netwerk van stromen van grondstoffen en halffabricaten, dat grenzen en jurisdicties overschrijdt. In dat netwerk zitten knoop punten, zoals zaadbedrijven en inkooporga– nisaties van retailers. Tegenspel bieden Al die veranderingen vereisen een nieuw beleid en die nieuwe koers behoeft ‘institutionele verankering’. Voedselbeleid raakt aan beleidsonderwerpen die verdeeld zijn over verschillende departementen: Economische Zaken, VWS, Infrastructuur en Milieu en Buitenlandse Zaken. Er is daarom een goede interdepartementale coördinatie nodig. De WRR meent dat de overheid het bedrijfsleven meer tegenspel moet bieden, met het oog op gezondheid en ecologie. “Historisch bezien bestaat er een sterke band tussen het voormalige ministerie van Landbouw (nu het ministerie van Economische Zaken), de kennisinstellingen en de sector. Deze hechte samenwerking leidde tot een sterke focus op productiviteitsstijging en export, waardoor andere waarden en belangen en andere opvattingen over voedsel moeilijk voet aan de grond kregen binnen het beleid.” Het voedingsbeleid moet periodiek geëvalueerd worden door een onafhankelijke instantie want dat levert input voor het politieke en maatschappelijke debat en houdt alle partijen scherp.

Convenanten De overheid moet meer convenanten afsluiten met de levensmiddelenindustrie, de retail en de horeca. Die convenanten kunnen deel uitmaken van de noodzakelijke brede en gecoördineerde aanpak van voedinggerelateerde gezondheidsproblemen. Het effect van het vermelden van de hoeveelheid kilocalorieën, zout, vet en suiker heeft volgens de WRR maar beperkte invloed op het aankoopgedrag van consumenten. Om gezondheidsproblemen op te lossen, moet er niet alleen worden gekeken naar de consument, maar ook naar de productie en de aanbodzijde. De WRR noemt het ‘Akkoord verbetering productsamenstelling zout, vet, suiker’ een welkome stap die echter nog niet voldoende is. “Het zet geen rem op het daarnaast aanbieden van ongezonde producten.” Het adviesorgaan doet de aanbeveling dat overheid en publieke instellingen hun inkoopmacht inzetten voor een gezonder aanbod. Ook meent de WRR dat er een stimulerende werking van uitgaat als de levensmiddelenindustrie en de horeca verplicht jaarlijks hun hoeveelheden verwerkte suiker, zout en ongezonde vetten publiceren. “Dat zal het debat over volksgezondheid een andere dynamiek geven.” De WRR pleit er verder voor dat de overheid de regievoering overneemt als een bedrijfstak of branchevereniging naleving van de afspraken niet blijkt te kunnen garanderen. Plantaardig De WRR wil vervanging van dierlijke door plantaardige producten stimuleren. De productie van zuivel en vlees heeft een onevenredig hoge ecologische impact. Ook de volksgezondheid is gebaat bij een substantiële verschuiving van dierlijke naar plantaardige producten. Het adviesorgaan realiseert zich dat zo’n verschuiving een deel van de sector economisch zal raken, maar meent dat het

maken van lastige afwegingen nu eenmaal bij een voedselbeleid hoort. Stoplichten De WRR is bovendien voorstander van een dubbel stoplichtensysteem voor voedingsmiddelen. Consumenten kunnen dan in één oogopslag zien of een product gezond is en of het duurzaam is geproduceerd. De twee aparte stoplichtsystemen kunnen met simpele symbolen betrouwbare informatie verschaffen. Het adviesorgaan stelt dat productinformatie en logo’s een belangrijke motor kunnen zijn voor verandering, zowel doordat zij consumenten kunnen aanzetten tot andere productkeuzes, als door de anticipatie hierop door het bedrijfsleven. Het aantal logo’s en keurmerken is inmiddels zo groot dat de consument door de bomen het bos niet meer ziet. Soms is niet duidelijk waarop de claim is gebaseerd. De WRR meent dat de overheid daarbij een ordenende taak heeft. “Zij dient heldere en eenduidige informatie over gezondheid en duurzaamheid op verpakkingen te bevorderen, door daarover convenanten te sluiten of zo nodig door daar eisen aan te stellen.” De regering dient zich bovendien hard te maken voor een brede voedselstrategie op EU-niveau, aangezien een belangrijk deel van het (impliciete) voedselbeleid tot stand komt in EU-verband en via internationale afspraken.

Reststromen verwaarden De WRR adviseert het kabinet te bevorderen dat reststromen optimaal worden verwaard. Het innovatiebeleid kan erop gericht worden dat reststromen worden gebruikt voor de productie van diervoeder in plaats van voor biobrandstoffen. Zo kunnen reststromen bijvoorbeeld worden aangewend voor de productie van eiwitten via insectenkweek.


08-09_wrrvoeding.indd 9

9

16-10-14 11:31

Maatschappelijk Café over Voedingscommunicatie

Hoe breng je over wat gezond is? Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Harmen de Jong

Foodexperts zijn de uitgelezen personen om te communiceren over wat wel en wat niet gezond is. Maar hoe moeten zij dat doen? Op elk forum en over ieder onderwerp, hoe disputabel ook, je mening spuien? Of juist terughoudend zijn? Het Maatschappelijk Café van Schuttelaar & Partners zwengelde de discussie aan.

“We leven in een tijd van orthorexia nervosa: een ongezonde obsessie voor gezond eten”, vindt Renger Witkamp, hoogleraar Voeding en Farmacologie van Wageningen UR. Onzekerheden in de voedingswetenschap laten ruimte aan talloze foodgoeroes, die via social media hun soms dubieuze standpunten kunnen verkondigen. Op internet wordt brood bijvoorbeeld al bijna als de nieuwe plofkip afgeschilderd. “Voedingswetenschappers reageren op iedere discussie rond voeding en gezondheid vaak te veel en te snel”, zegt Witkamp, “Ze mogen best wel wat vaker terughoudend zijn. We moeten niet altijd ons gelijk willen halen. Laten we daarmee ophouden. Zo maken we de consument gek.” Witkamp opende het Maatschappelijk Café door de knuppel in het hoenderhok te gooien. Maar hij trok ook zelf het boetekleed aan. “Dan lees ik weer eens dat ontbijten niet nodig is. En dan zegt het Voedingscentrum dat ontbijten wél nodig is. Ik heb zelf ook weer gereageerd, maar kan dat beter niet doen. Want zo weten consumenten het echt niet meer.” Consensus “Negentig procent van het debat over voeding gaat over de tien procent onzekerheden die nog bestaan”, vertelt Stephan Peters, manager kennis & kwaliteit van het Voedingscentrum. “Laten we focussen op de ad10

Renger Witkamp: “We moeten niet altijd ons gelijk willen halen. Zo maken we de consument gek.”

N

viezen waar we het wél over eens zijn.” In debatten wordt in zijn ogen vaak gereageerd op foodcritici en foodies die het toch al (beter) weten en bij weerwoord alleen maar gesterkt worden in hun mening. Juist van-

c f n n c l m t p n w d s d b t

wege deze tegenstrijdige meningen ziet de consument vaak door de bomen het bos niet meer, vindt Peters. Slechts één op de drie Nederlanders weet voedingsinformatie naar waarde te schatten, stelt hij. Het Voedings-

Stephan Peters: “Negentig procent van het debat over voeding gaat over de tien procent onzekerheden die nog bestaan.”


10-11-12_voedingscommunicatie.indd 10

16-10-14 11:33

D E M m t i t e i

Lagerhuisdebat Het Maatschappelijk Café heeft traditioneel ook een Lagerhuisdebat aan de hand van diverse stellingen, met ‘speaker of the house’ Gijs Weenink.

De voedingswetenschap is af Een ruime meerderheid (85 procent) van de deelnemers is het oneens met deze stelling. Zij vinden dat het nooit af is, omdat nog veel onzekerheden moeten worden weggenomen. Voorstanders zeggen dat het nu zaak is, de beschikbare kennis over te brengen, vooral naar niet-voedingsbewuste mensen. Binnen 10 jaar leven laag opgeleide doelgroepen veel gezonder door nieuwe online tools Een fors deel (zo’n 85 procent) is het niet eens met deze stelling. Volgens hen is meer nodig om mensen daadwerkelijk aan te zetten tot gezonder gedrag. Prijs en smaak zijn veel zwaarwegender factoren. Consumenten moeten te allen tijde boerenbedrijven kunnen bezoeken, om te zien hoe hun eten wordt geproduceerd Een ruime meerderheid (naar schatting 70 procent) is tegen. Velen vinden dit gewoonweg niet uitvoerbaar en zien beren op de weg op het gebied van veiligheid. Een deel stelt dat de intentie goed is, zeker als middel om het voedselvertrouwen te herstellen.

Nard Clabbers: “We gaan toe naar eten, meten en gedrag aanpassen aan die meting.”

centrum richt zich dan ook niet op de foodies, maar op de ‘grote groep die nog niet gezond eet en die haalbare adviezen nodig heeft’. “Dit is de vergeten groep consumenten die niet is geholpen met zandlopers en superfoods, oftewel de mensen met een lagere sociaal-economische positie.” Peters vindt dat voedingswetenschappers het bij de advisering niet alleen af kunnen. Zij hebben gedrags- en communicatiewetenschappers nodig om adviezen over te dragen. “Wij bij het Voedingscentrum plaatsen met hun hulp teksten op zo’n manier dat het niet afschrikt. Het gaat erom de boodschap over te brengen en consumenten te motiveren hun eetgedrag te veranderen.” Dilemma’s Eline Veninga, senior category manager van Marqt, gelooft in de kracht van online dialoog met de klanten, ook om voedselvertrouwen terug te winnen. “Niet doen of je de waarheid in pacht hebt. De consument plaatst vraag tekens bij massaproductie, standaardisatie en efficiency en met Marqt springen we daar op in. Via Facebook gaan we in gesprek met de

klant en delen we ook onze dilemma’s.” Dat geeft in haar ogen transparantie, niet alleen over de herkomst van producten en hoe ze geproduceerd worden, maar ook over de beweegredenen van Marqt. Het bedrijf laat consumenten bijvoorbeeld nadenken over het al dan niet onder kostprijs verkopen of over producten van ver halen of niet. Personalisatie De Schijf van Vijf van het Voedingscentrum gold jarenlang als ijkpunt bij adviezen rond gezonde voeding. Maar het bolwerk brokkelt onder invloed van de mondiger burger af. Kritiek is er vooral op de ijzeren wetmatigheden, waar geen eigen inbreng of discussie over mogelijk lijkt. Peters geeft aan dat de nieuwe Schijf van Vijf in ieder geval persoonlijker wordt. Nard Clabbers, business line manager gezonde voeding van TNO, ziet in het verlengde hiervan een gouden toekomst weggelegd voor self-scanning of self-tracking devices, zoals slimme weegschalen. “Er is iets mis in de relatie voeding en gezondheid”, merkt hij op. “Een individu vindt het moeilijk te bepalen hoe die relatie precies zit. >>>

De Schijf van Vijf moet blijven Iets meer dan de helft van de aanwezigen is het hiermee eens. Zij zien het als een waardevol tussenstation. Als Nederland zich aan de adviezen zou houden, zou de bevolking al een stuk gezonder worden. Tegenstanders vinden de Schijf van Vijf te kort door de bocht en zien een toelichting dan ook als noodzakelijk. Er moet een rapid reaction force komen om snel en effectief te reageren op online voedingsdiscussies Zo’n 85 procent is tegen. Te veel informatie zingt al rond op internet, waardoor je al snel achter de feiten aanloopt. En bovendien: wie zou deze autoriteit dan moeten zijn? Voorstanders verwachten dat voedingswetenschappers juist in een vroeg stadium hypes kunnen duiden en nuanceren. Om mensen gezonder te laten eten moeten we investeren in gedragswetenschappen, niet in voedingswetenschappen Zo’n 80 procent is het hier niet mee eens. De voedingswetenschap ís multidisciplinair, dus een voedingswetenschapper denkt al na hoe mensen gezonder te laten eten. Voorstanders zeggen dat al bekend is wat gezond eten is en wat niet, en dat die informatie ook beschikbaar is. Nu moet meer geïnvesteerd worden in gedragswetenschappen en educatie, zodat mensen ernaar gaan handelen. Verantwoorde voedsel-apps vergroten het voedselvertrouwen 75 procent is het hier niet mee eens. Fabrikanten moeten aan de boodschap werken, niet aan het middel. Transparantie is daarin essentieel. Bovendien zorgen meer apps alleen maar voor meer verwarring. Voorstanders zeggen dat er al heel veel informatie is en dat een app als middel om die informatie voor consumenten toegankelijk te maken, uitstekend is.



?

11

16-10-14 11:33

‘Boodschap komt niet over’ “Informatie over gezonde voeding is altijd en overal beschikbaar”, stelt Ad Nagelkerke, managing partner bij Schuttelaar & Partners en dagvoorzitter van het Maatschappelijk Café. “Toch heeft de consument weinig interesse in voeding en gezondheid en blijven hart- en vaatziekten en obesitas een probleem. De boodschap komt blijkbaar nog steeds niet over.”

Hij wil juist weten wat voeding voor hem persoonlijk doet. We moeten dus zoeken naar personalisatie. Binnenkort kun je altijd je gezondheid meten en zie je direct welke invloed je voedingspatroon heeft én wat er gebeurt als je je gedrag verandert. Ik ben optimist.

We gaan echt toe naar eten, meten en gedrag aanpassen aan die meting.” Door echte data uit de praktijk te gebruiken, neemt volgens Clabbers het wantrouwen af en is er ook geen discussie meer over wat gezond is en wat niet.

Crowdfeeding: Voedingscommunicatie anno nu Maatschappelijk Café ‘Crowdfeeding: Voedingscommunicatie anno nu’ is vorige maand gehouden in Nieuwspoort in Den Haag. Een eerder onderwerp was voedselvertrouwen. Nu is een stap verder gegaan: hoe moet worden gecommuniceerd over gezonde voeding? Moet er eigenlijk wel over gecommuniceerd worden? Crowdfeeding staat voor: hoe kan uit de brij aan informatie, díe informatie gepikt worden, die je gezonder laat leven. Blogger Francesca van Berk (van www.francescakookt.nl) en Dirk Haen (filosoof, onderzoeker Universiteit Maastricht en voormalig lid van de Nationale Denktank over food) zaten in het panel.

12



16-10-14 11:34

Architect Herman Bessels: ‘Breng beleving over’

Transparantie door emotie Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Bessels architekten & ingenieurs

Foodfabrikanten laten de consument te weinig zien hoe zij hun producten maken, vindt architect Herman Bessels. Ze zijn wel enthousiast over hun producten maar hygiëne-eisen maken het vaak lastig om bezoekers in de productie toe te laten. Toch is openheid in zijn ogen mogelijk en zelfs noodzakelijk. “Transparantie via beleving en emotie leidt tot klantenbinding.” Als de voedingsmiddelenindustrie zo enthousi ast is over de eigen producten maar tegelijker tijd de productie in afgesloten fabrieken houdt, komt het enthousiasme niet over, zegt archi tect Herman Bessels van bureau Bessels archi tekten & ingenieurs. “Kijk naar BMW. Daar hebben klanten de keuze om hun nieuwe auto bij de dealer af te halen óf bij de fabriek. Volkswagen heeft met Autostadt iets vergelijk baars: een fabriek waarbij consumenten de fi losofie en de beleving van het merk zien. Daar kunnen klanten van het grootste model, de Phaeton, de productie van hun nieuwe auto met eigen ogen aanschouwen en mee helpen afmonteren. En klanten willen dat, zelfs als ze de auto hierdoor pas weken later krijgen. Au to’s worden op deze manier niet gemaakt, maar geboren, als een ‘love baby’.” Zintuigen prikkelen Een dergelijke emotie is ook waar hij voor pleit in de voedingsmiddelenindustrie. In een tijd dat voeding door diverse schandalen ge plaagd wordt en de online verkopen ook in food steeds belangrijker worden, moeten

fabrikanten hun marketing, merkstrategie en assortiment aanpassen om kansen te grijpen. De juiste weg ligt in zijn ogen níet in het con curreren op prijs, maar veel meer op het in zetten op transparantie en emotie. Consu menten die bedrijven op internet ‘bezoeken’ krijgen nooit de beleving die ze bij een be drijfsbezoek krijgen. In het computertijdperk wordt het gevoel vergeten. Alles wordt be leefd via beeldschermen. Door mensen rond te leiden en de productie te laten zien, geef je ze een openheid en beleving die alle zin tuigen prikkelt. De architect wijst op de Oostenrijkse brood fabrikant Haubi’s, die een ‘Erlebniswelt’ heeft voor een kijkje achter de schermen van de brood en banketproductie. “Daar komen jaarlijks 100.000 mensen kijken hoe brood en gebak geproduceerd wordt. Mede hierdoor vragen consumenten van buiten Oostenrijk in

hun supermarkt ook al naar Haubi’s. Brouwe rijen als Carlsberg in Kopenhagen weten met een rondleiding die eindigt in een proeflokaal, de zintuigen van bezoekers te prikkelen en een bijzondere ervaring mee te geven. Ook Ben & Jerry’s doet dat goed.” Steriele rvs-omgeving Nederlandse voorbeelden van zo’n beleving in food ziet hij bijna niet. Volgens hem komt dat mede doordat hygiëneeisen bij voedselpro ductie steeds strikter zijn geworden. “We zijn hierin steeds meer een gidsland. Dat legt ons geen windeieren. Kijk maar naar de naam die Nederland in de wereld heeft op het gebied van melkpoeder.” Toch zorgen die hygiëne eisen er ook voor dat productie steeds verder van de consumenten komt af te staan. “Een rondleiding door de productie gaat vaak ge paard met lastige plastic schoentjes en verve

Herman Bessels: “Transparantie is zeker voor de toekomst gewoon noodzakelijk.”

>>>


13-14-15_bessels.indd 13

13

16-10-14 11:32

Een transparante gang biedt gelegenheid om het gehele productieproces achter glas te vol gen. Bessels werkt nu voor enkele bedrijven aan het ontwikkelen van inspiratiecentra. Dit zijn centra waarbij zowel producten worden ontwikkeld als waarbij afnemers de mogelijk heid hebben om tijdens proefsessies eigen werkzaamheden te verrichten. “Prima! Zo laat je zien dat je je inleeft in je klanten. Alleen hiermee haal je echt niet ineens fors meer omzet, maar het is een én-én-verhaal: als onderdeel van de schakel, samen met de website en andere communicatiemiddelen.”

De bezoekersgang bij Plusfood: direct zicht op de productie.

Traditioneel weer hot Sommige fabrikanten laten bij de ingang in vitrines hun totale productengamma zien. “Dat werkt, omdat dit het product emo tionaliseert”, vertelt Herman Bessels. “Door op een andere ma nier over je product na te denken, vind je het opnieuw uit.” Een prachtig voorbeeld speelde volgens hem in Italië. Pasta’s raakten ze op een gegeven moment aan ‘de straatstenen niet meer kwijt’. Het roer ging om toen een industrieel ontwerper zich ermee ging bemoeien. Er kwamen pasta ’s in allerlei geometri sche en wiskundige vormen en kleuren. Hierdoor werd het toch traditionele product weer hot. De 3D-printer opent hiervoor ook ongekende mogelijkheden. Wij hebben zelf een 3D-printer waar we flink mee experimenteren.”

14

lende mutsjes en stofjassen.” De voedings middelenindustrie als steriele bijna labora toriumachtige rvs-omgeving. Volgens Bessels laten Nederlandse bedrijven juist daar kansen liggen. “We zeggen wel waar we voor staan en wat we doen, maar laten het veel te wei nig zien. De emotionele beleving is onderbe licht. Kruip in het gevoel van de consument.” Glazen gang Hoe? Dat laat Bessels zien bij de nieuwbouw van Plusfood (kip- en kalkoenspecialiteiten) in Oosterwolde. “Hier kunnen afnemers, rela ties en consumenten in hun eigen kleding zonder extra maatregelen rondgeleid worden.

Transparantie noodzaak Hoewel hygiëne een belangrijke rol speelt in de terughoudendheid van voedingsmiddelen bedrijven om bezoekers in de productie toe te laten, is er ook nog een andere reden: de angst dat de concurrentie meekijkt. Bessels wuift dat weg. “Transparantie is zeker voor de toekomst gewoon noodzakelijk. Een glazen gang biedt zelfs nog voordelen boven rond leidingen door de fabriek. Dan kun je namelijk cruciale, concurrentiegevoelige procedés veel beter buiten beeld houden. En door de grotere afstand zijn ook de etiketten van grondstoffen van specifieke afnemers, of van producten die gemaakt worden voor anderen, niet meer te lezen. Je geeft zicht zonder inzicht.” Bessels vindt het raar dat foodproducenten in de productielocaties hun kernactiviteit toch vaak wat wegstoppen. Bezoekers en eigen (niet-productie) medewerkers komen vooral in gangen en kantoren op de eerste verdie ping. Met glazen gangen met overal zicht op de productie krijg je niet alleen letterlijk transparantie, maar ook een veel betere bin ding van kantoorpersoneel met de productie. Voor Jeurgens Banket (fabrikant van biscuits en lange vingers) heeft Bessels net de nieuw bouw in Beek en Donk opgeleverd. Hier zijn de kantoren boven de productie gehuisvest, maar geven grote ramen voortdurend zicht op de productie beneden. Voor een grote vleesverwerker wordt zelfs een niveau extra ingebracht als gang voor bezoekers. Geen pretpark Bessels pleit overigens niet voor pretpark achtige toestanden. “Dat gaat veel te ver. De beleving moet wel kloppen met de ver wachting van mensen. In een vleesbedrijf moet het bijvoorbeeld niet naar olie ruiken en in een broodfabriek moet de geur van vers



16-10-14 11:32

Artist impression van het nieuwe pand van Jeurgens Banket.

brood hangen. Maar de persoonlijkheid van de ondernemer mag best worden getoond. Dus als je klassieke auto’s spaart: laat dat vooral zien. Kantoren zijn vaak onpersoonlijk en overal hetzelfde. Ik was eens bij iemand die als ontvangstruimte een saloon had. Dát blijft hangen.” “Ik zie nog steeds winkels en supermarkten die eruit zien als mislukte voormalig OostDuitse exemplaren. Het is er vies, de produc ten staan schots en scheef en er is geen be zieling. Ook in de horeca is er nog veel on verschilligheid. Dát is anti-beleving. Foodbedrijven en -specialisten moeten con sumenten het gevoel geven dat het een feest is dat zij er zijn. De eerste hand die je de klant geeft, is toch de knop van de voordeur.” Helpen kopen Verkopen is helpen kopen, vindt hij. “Geur is

één van de belangrijkste zintuigen van de mens. Het is het eerste zintuig dat werkt, denk aan de geur van moedermelk. Alleen al geuren zorgen ervoor dat meer gekocht wordt. Zelf actief zijn, werkt altijd beter dan afwachten. Dus kies in plaats van een ano nieme plastic broodzak voor verpakkingen die het enthousiasme in je product uitstralen. Restaurants die het vlees bereiden, spelen met emotionaliteit. Denk ook aan rijpkasten en bake-off in winkels en supermarkten die gerechten bereiden met versproducten en wijnen. Zo neem je de consument bij de hand en laat hem ervaren wat met de producten mogelijk is. Duurzame supermarktketen Marqt doet dat bijvoorbeeld goed, net als diverse traiteurs. Doordat de enthousiaste verkoper weet waar hij over praat en laat zien en proeven, zijn mensen bereid om meer te betalen.”

Passie en betrokkenheid kunnen veel doen om consumenten te veroveren. “Zo is er in Rotterdam-Zuid een supermarkt waar volgens deskundigen geen droog brood te verdienen valt. Het loopt echter heel goed, omdat de bedrijfsleidster weet wat de doelgroep wil. Zij heeft bijvoorbeeld vier of vijf leesbrillen die de oudere klanten in die buurt kunnen lenen om de etiketten te lezen. Dat is nou binding met de klant. Wie ben je en wat straal je uit? Durf te laten zien wie je bent.” Transparantie is ook meer een verandering in denkcultuur dan een geldkwestie, vindt hij. “Vaak hebben simpele ingrepen al grote ef fecten, alleen al doordat het enthousiasme daadwerkelijk wordt overgebracht naar de klant. Bij mijn slager ga ik bijvoorbeeld nooit weg zonder iets te proeven. Hij heeft altijd weer iets nieuws, met zo’n mooi verhaal erbij dat ik wel wat móet kopen.”

Bureau Bessels Bessels uit Twello heeft behalve voor Plusfood en Jeurgens Ban ket in de afgelopen dertig jaar ruim honderd projecten in de foodbranche ontworpen en gerealiseerd, onder meer bij Vion (varkensslachterij) in Boxtel, Hutten en Zonen (runderslachterij) in Heeten, Zuivelhoeve in Twekkelo, Oliehoorn (oliën en sauzen) in Zwaag, Van Wijngaarden (sauzen) in Wormerveer, Ruitenberg (ingrediënten) in Twello en LePoole (glutenvrije producten) in Twello. Verder heeft het bedrijf ervaring met (mode)winkels, supermarkten en winkelinrichting. Artist impression van de nieuwbouw van runderslachterij Hutten en Zonen. eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014


15

16-10-14 11:33

Top Foodlab ontwikkelt ‘funky’ Kimchiwawa

Groenten fermenteren voor smaakmaker Tekst: Tom van der Meer | Foto: Top Foodlab

Kimchiwawa is een nieuwe seasoning op basis van gefermenteerde groenten. Deze worden gedroogd en vervolgens tot poeder vermalen. Ideaal als biologische smaakversterker voor een ‘funky boost’.

Het poeder, geproduceerd door Top Foodlab uit Wageningen, is gebaseerd op kimchi, een traditioneel gerecht uit Korea, dat in heel Azië populair is. Het wordt gemaakt op basis van Chinese witte kool, specerijen en kruiden en bevat veel vitamines, vezels en calcium. Kimchi wordt gefermenteerd met melkzuurbacteriën om het langer houdbaar te maken. Door de fermentatie veranderen textuur, geur en smaak. Deze typische fermentatiesmaak kennen we in Nederland bij zuurkool. De complexe kimchi-smaak is in het westen nog relatief onbekend. Trendy blikje Tegenwoordig is fermentatie voor houdbaarheid niet meer nodig, maar is het wél interessant voor de smaak, om gezondheidsredenen én om iets te doen met groentereststromen. “Maar hoe maken we kimchi toegankelijk in de keuken, bij koks en consumenten?”, vroeg Dennis Favier van Top Foodlab zich af. Het bedrijf koos ervoor het goedje te drogen en te vermalen tot poeder. “Dit stoppen we in

Top Foodlab Top Foodlab is de ‘speeltuin’ van Top BV uit Wageningen. Innovaties ontstaan hier niet vanuit klassieke marktonderzoeken, maar vooral uit nieuwsgierigheid. Het team bestaat uit voedingstechnologen, marketeers, food designers en een development chef. Sparren met afnemers is vaak de basis voor nieuwe producten. Ideeën van het creatieve team beslaan onder meer groentepillen (via milde droging), barbecueproducten met pascalisatie (onder hoge druk) en verse, koudgeperste sappen (met pascalisatie en milde conservering met Pulsed Electric Fields).

een trendy blikje van 65 gram en geven het een funky naam: Kimchiwawa was geboren.” Kimchiwawa smaakt zuur (door de fermentatie), zoet (restsuikers), zout (sojasaus) én pittig (door rode pepers). Experimenten Er zijn experimenten gedaan met talloze groenten, zoals broccoli, pastinaak en rode kool. Koks maar ook foodproducenten raakten enthousiast en willen met het gedroogde product werken, stelt het bedrijf. Zo heeft een bakker inmiddels Kimchiwawa-brood gebakken, maar er staan nog meer producten op de rol om een ‘funky’ smaakbehandeling te ondergaan. Ook andere toepassingen zijn mogelijk. Zo kan het vocht met kimchi-

smaak dat overblijft na het uitpersen van de groente weer gebruikt worden voor bijvoorbeeld barbecuesaus of ketchup. “Maar dat komt misschien volgend jaar”, aldus Favier. “Eerst willen we Kimchiwawa goed in de markt zetten.” Nieuwe batch Bij het fermenteren, drogen en vermalen is ruim twintig kilo kimchi-groenten nodig voor uiteindelijk één kilo kimchiwawa-poeder. Mede om bezoekers van de Food Inspiration Days te laten kennismaken met de zout-zuurzout-pittige smaak, heeft het bedrijf net een batch van zestig kilo groenten, dus drie kilo Kimchiwawa, geproduceerd. Meer info: www.kimchiwawa.nl.

Nog niet te op de markt Kimchiwawa is nog niet op de markt. Het kruidige poeder kan gebruikt worden als smaakmaker in gerechten, bijvoorbeeld als marinade bij vis of vlees of in een stoofschotel. Zelfs ijs behoort tot de mogelijkheden. Aan de hand van diverse kooksessies wordt besloten welke vorm het gaat krijgen. Dat kan dan als seasoning in supermarkten en groothandels of via internet en speciaalzaken, maar ook als smaakmaker voor voedingsmiddelenfabrikanten, bijvoorbeeld voor popcorn of (groente)chips.

16


16_groentenalskruiden.indd 16

16-10-14 11:33

AROVAC ADV FOOD Portrait_NL_HiRes.pdf

Bag Filling Units

Bag Vacuumisers

Palletisers

1

24/04/14

11:03

Stretchhooders

VACUÜM M FOOD ZAKKENVUL MACHINES Arodo ontwerpt en ontwikkelt zakkenvul machines voor het vacuüm verpakken van diverse voedsel producten. Dit brengt vele voordelen met zich mee ten opzichte van conventioneel verpakken: C

M

Y

CM

ichten w e g l u v Voor af 50 kg! tot

Geen micro perforaties Langere levensduur 100% bescherming tegen vocht Geen geuren en/of lekkages Zeer geschikt voor fijn poederproducten zoals melkpoeder, voedsel ingrediënten, etc. Capaciteit op aanvraag.

MY

CY

CMY

K

ARODO BVBA Tel. +32 14 67 23 32

[email protected] www.arodo.com

Maak kennis met andere vakbladen

van de Eisma Media Groep

Bakkers in bedrijf is een onafhankelijk vakblad voor de brood- en banketbakkersbranche, bestemd voor alle professionele bakkers in Nederland: ambachtelijk, industrieel, in het grootwinkelbedrijf, in de horeca, in de foodservice of op school.

Vismagazine is het vakblad voor iedereen die professioneel vis verwerkt, verhandelt en verkoopt. Vismagazine is al 29 jaar hét vakblad voor elke visspecialist, dé nieuwsbron voor de vissector.

Het vakblad Vlees+ stimuleert slagers en traiteurs bij hun ondernemerschap en wil haar lezers informeren over de actualiteit in deze levendige branche, maar geeft ook achtergrondinformatie over de diverse vleessoorten, producten, machines, scholing, personeel en veel meer gerelateerde onderwerpen.

Vakblad IJs! zit iedere editie boordevol informatie over verschillende ijssmaken, over het ambacht, techniek, achtergrond en productinnovaties. Ook staat ieder nummer een ijssalon centraal.

Ga naar www.eisma.nl voor een vrijblijvend proefabonnement of om u aan te melden voor relevante gratis digitale nieuwsbrieven.

onze kennis, uw succes

Hier vindt u ook alle andere vakbladen van de Eisma Media Groep.

Beurs Intrafood

Convenience voor producent en consument Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

De beurs Intrafood op 17 en 18 september in het Belgische Kortrijk kende slechts iets meer dan 80 exposanten. Toch waren er op de ingrediëntenbeurs veel noviteiten. EVMI nam een kijkje.

Het Franse bedrijf Roquette gaat bloem van eiwitrijke gefermenteerde microalgen op de markt brengen, als functioneel ingrediënt voor (sport)voedingsmiddelen. Voor de vetrijke variant won het bedrijf in 2013 de innovatie-award van de beurs Food Ingredients Europe. Roquette verkoopt de algentoepassingen sinds enkele maanden onder de merknaam Algility, verklaarde Johan Devaere van grondstoffenleverancier Barentz op de gezamenlijke stand. Barentz is in Nederland en België de agent van Roquette.

De eiwitrijke versie, Algility HP (high protein), wordt waarschijnlijk in 2015 geïntroduceerd. Algility HP bestaat uit plantaardige eiwitten, die gebruikt kunnen worden als alternatief voor dierlijke eiwitten, in combinatie met voedingsvezels en onverzadigde vetzuren. “Het vetzuurprofiel van de chlorella-alg ligt dicht bij dat van olijfolie”, legt market development manager Frank Denoulet van Roquette uit. Algility HL (high lipid) kan het totale vetgehalte in producten verlagen en het vetzuurprofiel verbeteren. Bovendien kan het ei vervangen. Het product wordt onder meer gebruikt voor muffins, cake en zachte koekjes en daarnaast voor sauzen. Beide producten worden geproduceerd van dezelfde gele chlorella-stam. De samenstelling van de eencellige microalg kan worden beïnvloed door de omstandigheden aan te passen, zoals bijvoorbeeld de temperatuur en de druk waaronder de algen leven. Daardoor

bestaat de ene alg voor 50 tot 60 procent uit vet, terwijl de andere tot wel 85 procent uit eiwit bestaat. Daarnaast biedt Roquette een groene chlorella-alg. Die is rijk aan chlorofyl en antioxidanten en wordt onder meer toegepast in voedingssupplementen. De algen werden eerder gekweekt bij een partner van Roquette in de Verenigde Staten, maar inmiddels is er in Frankrijk een eigen productielocatie. Een artikel over de mobiele proeffabriek Valorie, die ingrediënten uit algen zuivert, is te lezen op pagina 36. Op pagina 38 staat een artikel over de efficiënte verwerking van algenpasta tot poeder. Opgeklopte appelmoes Ook IMCD besteedde aandacht aan het gezonder maken van de samenstelling van producten. Zo was op de stand een praline met bijzondere vulling te zien. “Die vulling is niet op basis van suiker of vet, maar op basis van appelmoes”, legde productmanager Liesbeth Crijns uit. Om het fruit te kunnen opkloppen is alphadextrine van Wacker toegevoegd. Als stabilisator is pectine gebruikt, dat ook al van nature in appels zit. De flavour is een natuurlijk aroma afkomstig van Givaudan. IMCD werkt veel samen met partners. Voor de ontwikkeling van koekjes met 30 procent minder suiker is gebruikgemaakt van de prebiotische vezels inuline en oligofructose van Beneo’s Orafti. De ingrediënten zijn afkomstig van de cichoreiwortel. Ze maken niet alleen de reductie van suiker mogelijk, maar leveren ook een bijdrage aan de inname van de dagelijkse behoefte aan voedingsvezels. Zonnebloemlecithine Voedingsmiddelenfabrikanten stappen steeds vaker over van lecithine op sojabasis naar zonnebloemlecithine. E & R Food Ingredients uit Vlaardingen levert een door Sternchemie ontwikkelde lichtere variant zonnebloemlecithine die de kleur van het eindproduct minder beïnvloedt. Sternchemie ontwikkelde twee varianten van de nieuwe lecithine, die gebruikt wordt als emulgator. LeciStar S200

18


18-21_intrafood.indd 18

17-10-14 08:33

h e S t z t k g N t l d p t E L b c m v t b D v d

heeft een lichte, Karamelkleur en een milde, enigszins nootachtige smaak, terwijl LeciStar S300 ook licht van kleur is, maar vrijwel neutraal in smaak en geur. Er is bovendien een zonnebloemlecithine in poedervorm om toe te voegen aan meel. Daarmee kunnen bakkerijproducten langer houdbaar en zachter gemaakt worden. Net als sojalecithine wordt zonnebloemlecithine gebleekt met peroxide. Bij zonnebloemlecithine is dat echter lastiger. Onder meer door extra te filteren kan Sternchemie het peroxidegehalte van zonnebloemlecithine toch laag houden, vertelt Stan Houben van E & R Food Ingredients. Lecithine (E322) is een hulpstof die wordt gebruikt als emulgator in de bakkerijsector en chocolade-industrie. Ook fabrikanten van margarine en frituurvetten maken er gebruik van. Bij de productie van wafels wordt lecithine gebruikt als lossingsmiddel; de wafel blijft dan niet aan het ijzer kleven. Dat voedingsmiddelenfabrikanten overstappen van soja- op zonnebloemlecithine komt doordat dat soja een allergeen is. Bovendien is een

IMCD presenteert een praline met een vulling op basis van appelmoes.

groeiend aandeel van het soja-aanbod genetisch gemodificeerd. Veel consumenten willen geen GMO-ingrediënten in hun voeding. Palmvet in flakes Het Belgische Aigremont heeft palmvet in flakes ontwikkeld, die gemakkelijker in gebruik zijn. De flakes worden onder meer ge-

bruikt bij de productie van sauzen en pizza’s en voor brioche-achtige broden. In pizza’s wordt palmvet gebruikt in het deeg. Het zorgt daar voor een open kruimstructuur. Met de flakes wordt voorzien in vragen uit de markt, legt salesmanager Industry Benelux Frank Minne uit. “Eerder werd het palmvet in blokken van 10 kilo aangeboden. Er moest dan eerst een deel van het blok afgesmolten of afgehakt worden. De flakes zijn ook veel gemakkelijker te doseren.” De flakes hebben ook andere smelteigenschappen, waardoor ze gemakkelijk kunnen

>>>



19

17-10-14 08:33

worden verwerkt. Dat komt door de afwijkende samenstelling. De flakes bestaan uit geraffineerd palmvet in combinatie met stearine, een derivaat van palmolie van een hogere fractie. “We gebruiken geen geharde vetten, er zitten geen transvetten in.” Dat voorheen grote blokken werden gemaakt, hangt volgens hem samen met het gebruik van bestaande machines, die voor de productie van margarine zijn ontwikkeld. Voor de productie van de flakes wordt andere apparatuur gebruikt. Krokante coating Dutch Protein & Services (DPS) toont op de beurs twee innovaties: een nieuwe krokante coating voor ovenproducten en injectie-/tumblingmixen. In de drie glazen op de desk van DPS zit geen alcoholische drank, maar de nieuwe marinades om te injecteren of tumblen: de rode voor rundvlees, de witte voor pluimveevlees en de rosékleurige voor varkensvlees. Met de oplossingen kunnen de producten worden gemarineerd. Het gaat dus niet om het zo maar toevoegen van water, licht directeur Jan-Christoph Driessen toe. “De hoofddoelstelling is verbetering van de productkwaliteit, de smaak en de sappigheid. De mixen bevatten geen dierlijke ingrediënten en geen allergenen. Het aantal E-nummers is zo beperkt mogelijk gehouden, maar helemaal zonder gaat niet. Ze zijn nodig in verband met de waterstabiliteit, voor de houdbaarheid.” Op de desk staat eveneens een bord met banen kruim in zwart, geel en rood. Ze vormen de Belgische vlag. Een grapje van DPS, want alleen de gele en rode zijn echte coatings voor ovenproducten. “De nieuwe crust coatings voor vlees, vis en gevogelte komen in de oven het best tot hun recht. Ze zijn vol van smaak door de verse kruidenpasta’s. Er zijn drie varianten: tomaten, kerrie en tuinkruiden.” De coatings zijn niet te produceren met een traditionele coatingmaker, want dan worden ze te compact. Het gaat wel met een ‘drum breader’, die de ingrediënten losjes transporteert. DPS onderstreepte op de Intrafood bovendien de certificering van het bedrijf voor Riskplaza, begin mei van dit jaar. “Dat is voor ons een belangrijk thema.” Bij zo’n Riskplaza-audit+ voert een certificerende instelling een aanvullende audit uit bovenop het al aanwezige voedselveiligheidscertificaat, speciaal gericht op de borging van de voedselveiligheid van ingrediënten. Het bedrijf laat daarmee zien 20

DPS introduceert onder meer nieuwe marinades voor rund-, pluimvee- en varkensvlees.

dat de mogelijke gevaren van grondstoffen worden beheerst. Controlled release Ook Raps presenteerde in Kortrijk een nieuwe coating. De Coatec-coating bestond al voor kleine ingrediënten, maar is nu ook op grotere stukken toepasbaar. Door de coating blijft de grondstof kleurvast en houdbaar. De coating kan ook vroegtijdige chemische of fysische reacties voorkomen. “We hebben de Coatec-producten doorontwikkeld”, vertelt general manager Ton van de Vijfeijken van Raps Benelux (rechts op de foto). “Het zijn functionele coatings voor controlled release, bijvoorbeeld van zout. Zout trekt vocht aan en als het in aanraking komt met vlees, krijg je drip. De coating zorgt ervoor dat het zout pas in de pan, als de coating wegsmelt, in aanraking komt met het vlees.” Een ander



17-10-14 08:33

voorbeeld is om met de coating de zuurgraad van het product te sturen, door te bepalen wanneer het zuur vrijkomt. Dat kan in bijvoorbeeld vleeswaren en bakkerijproducten. Raps brengt naast de coating ook een nieuw concept voor de vleeswarenindustrie onder de aandacht van de bezoekers: olijfolieham. Het bedrijf slaagde erin problemen met de binding te overwinnen. De olijfolie loopt dus niet uit de ham, legt productontwikkelaar Johan de Roeck (links op de foto, p. 16) uit.

Glutenvrije snacks Ingrediëntenleverancier Fromatech uit Sittard presenteerde onder meer de smoked salmon & wasabi flavour compound, een glutenvrije kruidenmix voor chips. Met het product tracht het bedrijf de glutenvrije trend te volgen, legt area salesmanager Dominique Maassen uit. Fromatech produceert de glutenvrije mix in de productiefaciliteit in Deurne. Om kruisbesmetting te voorkomen, gebeurt dat uitsluitend na grondige reiniging van de productieruimte. “De meeste vraag naar glutenvrije snacks komt uit het Verenigd Koninkrijk”, aldus Maassen. “Maar waarschijnlijk gaan andere landen volgen, meent hij. Producten zonder natriumglutamaat (msg) zijn ook in trek. “De belangstelling daarvoor is breder dan alleen de UK. Er is vraag vanuit heel Europa, in Oost-Europa begint nu ook belangstelling te komen voor msgvrije producten.” Hij constateert dat ook de vraag naar natuurlijke ingrediënten en clean label toeneemt.

Pindavrije satésaus Net als DPS lanceert Verstegen op Intrafood nieuwe marinades voor de industrie: biologische marinades en yoghurtmarinades. De biologische marinades zijn bedoeld voor (pluimvee)vlees-, vis- en agf-producten. De producten vallen onder het Pure-label van Verstegen. “Dat betekent dat er minder zout in zit, dat ze geen natriumglutamaat (msg) bevatten, dat ze vrij zijn van de 14 verplicht te declareren allergenen en dat er geen fosfaten in zitten”, licht manager industrie Peter Schreurs toe. Er zijn drie varianten van de bio-marinades: Kari, Rubi en Verde. Kari is de gele kerriemarinade met kurkuma, komijn, karwij, kardemom en zwarte peper. Verstegen omschrijft de rode Rubi als het pittige één-tweetje van paprika en chili dat de marinade een eigen karakter geeft. De paprika en chili worden gecombineerd met smaakmakers als knoflook, oregano en zwarte peper en aangevuld met zonnebloemolie. Verde is de groene, mediterrane marinade met rozemarijn, tijm, oregano en knoflook. Ze worden gebruikt in een dosering van 150 gram per kilo. Verstegen adviseert een marineertijd van 12 uur. De marinades worden geleverd in emmers van 2,7 liter. Verstegen is bovendien bezig met de ontwikkeling van marinades op basis van yoghurt voor onder meer vlees en kip. “Die komen eraan in een drietal smaken. Er is al veel interesse voor getoond”, zegt Schreurs. De yoghurtmarinades zullen worden geleverd in de smaken Indian, Greek en South-American Style. Naast de biologische marinades toonde het bedrijf op de stand de nieuwe pindavrije satésaus, eveneens onder het Pure-label. De satésaus is op basis van zonnebloempasta en kan dus ook gegeten worden door consumenten met pinda-allergie. Verstegen levert al enkele jaren satésaus zonder pinda’s, maar de nieuwe saus is helemaal vrij van de 24 allergenen van de LeDa-lijst. De satésaus wordt geleverd in een emmer van 11 liter. eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014


21

17-10-14 08:34

Gevolgen nieuwe Europese wetgeving:

Aluminiumvrije karmijn in trek Tekst en foto: Norbert van der Werff

Holland Ingredients presenteerde op Intrafood 2014, die 17 en 18 september plaatsvond in het Belgische Kortrijk, onder meer aluminiumvrije karmijn (E120). Holland Ingredients koopt de pure, poedervormige kleurstof karmijn, ook wel karmijnzuur of cochenille genoemd, in bij Montana, de producent in Peru. Daar komt het leeuwendeel van deze stabiele, donkerrode kleurstof vandaan. Karmijn wordt (van oudsher) gemaakt van cochenilleluizen die leven op cactussen.

Karmijn kan volgens Marc van Os in veel applicaties nog steeds gebruikt worden.

22

Aluminiumhoudende karmijn is een onoplosbaar pigment dat gemaakt wordt door het combineren van een oplosbare organische kleurstof, karmijn en aluminiumoxide als een soort hechtmiddel. Karmijnzuur is echter wateroplosbaar en bevat geen aluminium. Het karmijnzuur ontstaat door de reactie van ammonia en karmijnzuur. Van de aluminiumvrije varianten zijn ook zuurstabiele producten verkrijgbaar. De vraag naar aluminiumvrije lakken is gestegen door de per 1 augustus 2014 veranderde wetgeving over aluminiumverbindingen in additieven. Holland Ingredients heeft in verband met de nieuwe EU-verordening 380/2012 een stukje op zijn website geplaatst om de gevolgen van de nieuwe wetgeving voor voedingsmiddelenbedrijven te verduidelijken. Karmijn kan in veel applicaties nog steeds gebruikt worden en door de geringe doseringen wordt de maximaal toelaatbare inname meestal niet overschreden, legt Marc van Os van Holland Ingredients uit. Aluminiumoxide Aluminiumlakken ontstaan door de reactie van een kleur met aluminiumoxide. Het aluminiumoxide is doorgaans vers bereid, gedroogd materiaal dat door een chemische reactie verkregen wordt. Nadat de lak gevormd is, wordt het product met water gefilterd en dan gedroogd. In het eindproduct kan echter nog wat niet omgezet aluminiumoxide voorkomen. In de nieuwe Europese wetgeving is vastgelegd dat alleen aluminiumlakken van een beperkt aantal kleuren zijn toegestaan en slechts in bepaalde productgroepen. Voor die categorieën zijn maximaal toegestane hoeveelheden aluminium in de lakken vastgesteld. Er is een groep kleurstoffen die zijn toegestaan tot de hoeveelheid die noodzakelijk wordt geacht (quantum satis) en een groep kleurstoffen met een gecombineerd

maximum. Voor de eerste groep geldt sinds 1 augustus een maximum aan aluminium afkomstig van die lak en voor de andere een maximum aan de totale hoeveelheid aluminium uit de kleurstoffen. E120 valt in de groep met het gecombineerde maximum. Consumptie-ijs In sommige gevallen zijn er per applicatie specifieke maxima per kleur. Zo mag consumptie-ijs volgens de nieuwe verordening niet meer dan 30 milligram aluminium per kilo ijs bevatten van alle aluminiumlakken samen. In zoetwaren geldt een maximum van 70 milligram aluminium per kilo product, terwijl daar eerder nog geen eisen aan werden gesteld. Banketbakkerswaren mogen niet meer dan 5 milligram aluminium per kilo product bevatten. Dat mag alleen afkomstig zijn uit E120, andere aluminiumlakken zijn dus niet toegestaan. Ook voor worst is de hoeveelheid aluminium uit E120 aanzienlijk verlaagd, van 100 milligram naar 1,5 milligram per kilo vlees. Toelaatbare inname De verlagingen hangen samen met de in mei 2008 al door EFSA voorgestelde nieuwe toelaatbare wekelijkse inname (twi) van maximaal 1 milligram per kilo lichaamsgewicht per week. Bovendien stelde EFSA dat deze herziene twi in een aanzienlijk deel van de EU doorgaans werd overschreden door de grootverbruikers en met name door kinderen. De nieuwe wetgeving dateert al van mei 2012, maar vanwege de overgangstermijn, is zij pas in augustus 2014 van kracht geworden, zodat voedingsmiddelenfabrikanten de tijd hadden zich aan te passen. Leveranciers van kleurstoffen moesten al sinds februari 2013 het aluminiumgehalte in aluminiumlakken gaan vermelden, zodat fabrikanten van voedingsmiddelen hun productformuleringen konden aanpassen.


22_karmijn.indd 22

16-10-14 11:35

Tetra Pak legt probleem voor aan creatieven

Voedselverspilling bestrijden met behulp denktank Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Tetra Pak

Het is lastig uitleggen wat hernieuwbare grondstoffen zijn. Dat ondervond verpakkingsfabrikant Tetra Pak. Het bedrijf raadpleegde daarom een denktank van creatieven, die op een andere manier naar vraagstukken kijkt dan mensen in de sector. De denktank leverde geweldige feedback, legt Stefan Fageräng, managing director van Tetra Pak North West Europe, uit.

Fageräng is donderdag 6 november één van de sprekers op het Stop Food Waste Symposium in Amsterdam. In zijn betoog en dat van andere sprekers zal waarschijnlijk het getal 9 miljard voorkomen. Dat is het aantal verwachte aardbewoners in 2050. Om die allemaal te kunnen voeden, moet voldoende voedsel geproduceerd worden én moet ervoor gezorgd worden dat voedselverspilling drastisch wordt teruggedrongen. Nu gaat namelijk een groot deel verloren. Die derving vindt plaats in alle delen van de keten: bij de primaire productie, tijdens de verwerking, bij de retailer en bij de consument. De aandacht daarvoor is de laatste jaren in een stroomversnelling gekomen. De managing director van Tetra Pak North West Europe is blij met de toegenomen belangstelling voor het terugdringen van food waste. “Tetra Pak is er de afgelopen zestig jaar al mee bezig geweest. Het zit in ons DNA, we gebruiken de slogan ‘Protect what’s good’.” Daarmee wordt verwezen naar de bescherming van het product dat in de verpakkingen zit. De verpakkingstechnologie heeft de afgelopen decennia grote stappen gemaakt. Aseptisch verpakte producten hebben een houdbaarheid tot wel 12 maanden. Fageräng stelt dat Tetra Pak daarmee een grote bijdrage heeft geleverd aan het voorkomen van voedselverspilling.

Stefan Fageräng: “Tetra Pak is al zestig jaar bezig met het terugdringen van verspilling.”

Juiste verpakkingsgrootte Ondanks de betere conservering, gaat bij de consument thuis veel voedsel verloren.

>>>


23-25_denktank.indd 23

23

16-10-14 11:36

V

h

Fageräng meent dat een verpakkingsfabrikant, in samenwerking met fabrikanten en retailers, daar wel degelijk invloed op kan uitoefenen. “Onder meer door producten in de juiste hoeveelheid te verpakken. Het aandeel eenpersoonshuishoudens groeit. In Nederland bestaat een huishouden uit gemiddeld 1,4 personen. Waarom zou je dan een pak melk van 2 of 2,5 liter kopen? Daarbij komt dat grote ver-

Denktank De denktank met conceptdenkers is een initiatief van Monique Juffermans, eigenaar van conceptbureau Dutchlabelin Amsterdam. In haar visie verschuift het denken van analytisch naar conceptueel denken. Met conceptdenken worden andere delen van de hersenen geactiveerd wat leidt tot creatievere oplossingen voor de ingewikkelde problemen waar de wereld nu mee kampt. Dutchlabel bracht tien creatieve denkers bij elkaar. Dat leidde al tot publicaties in NRC Next over oplossingen voor tien wereldproblemen. De denktank wil nu de volgende stap maken door meer concrete oplossingen te bieden voor actuele maatschappelijke problemen, waaronder voedselverspilling. De resultaten komen aan de orde tijdens het Stop Food Waste Symposium, op 6 november. Het Stop Food Waste Symposium is bestemd voor managers en professionals uit de levensmiddelenbranche, werkzaam in foodretail, -productie, -transport, horeca en catering. Meer informatie: www.stopfoodwaste.nl.

24

pakkingen goedkoper zijn. Het kan voor consumenten voordeliger zijn gewoon een deel van de melk weg te gooien… De voedingsmiddelenindustrie, retailers en de maatschappij zelf, moeten daar eens over nadenken.” Hernieuwbare grondstoffen De verpakkingsindustrie kan ook nog verduurzamen. De verpakkingen van Tetra Pak bestaan uit karton, met een klein laagje plastic en een dun laagje aluminium. 70 tot 80 procent van de verpakking bestaat uit hernieuwbare grondstoffen, zoals hout voor het karton en suikerriet voor sommige doppen. “Het is technisch mogelijk voor al het plastic van de verpakking bioplastic te gebruiken, maar dat is niet beschikbaar. Daarom moeten we keuzes maken. We zijn begonnen met de doppen en dit jaar willen we ook voor de verpakkingen van producten die niet aseptisch zijn afgevuld 100 procent bioplastic gebruiken.” Vervanging van het aluminium is nog een probleem, vanwege de barrièrefunctie. Het aluminium houdt alle licht en lucht tegen en bij vervanging door ander materiaal mag de voedselveiligheid niet in het geding komen. Een oplossing met verschillende soorten plastics is mogelijk, maar erg duur, legt de managing director uit.

Het overgrote deel van het materiaal komt dus nu al van hernieuwbare bronnen. Dat zijn gewassen die steeds teruggroeien, waardoor de grondstof altijd voorradig blijft, mits verantwoord beheerd. Het begrip ‘hernieuwbare grondstoffen’ is lang niet zo bekend als de term ‘recycling’. Fageräng zegt recycling te omarmen, maar ook het belang van ‘renewable sources’, hernieuwbare bronnen, aan de consument te willen overbrengen, zodat die daar eerder voor kiest. De verpakkingsspecialist communiceert vooral businessto-business en geeft daarnaast uitleg aan consumenten via de verpakkingen. Daartoe wordt zelfs ‘advertentieruimte’ op de pakken gekocht bij fabrikanten en retailers. Fageräng erkent dat Tetra Pak nog niet erg succesvol is geweest in het overbrengen van de boodschap dat gebruik van grondstof uit hernieuwbare bronnen duurzaam is. “We hebben eerder de experts in het veld gevraagd hoe we dat konden aanpakken, nu hebben we dat aan experts van buiten gevraagd.” Denktank Tetra Pak heeft het vraagstuk namelijk voorgelegd aan een denktank van tien conceptuele denkers, die er op een creatieve manier een oplossing voor bedenken. Naast Tetra Pak hebben ook bedrijven als



16-10-14 11:36

Van deze verpakking kan de plastic bovenkant van het pak worden afgehaald. De verpakking kan dan gemakkelijker worden leeggemaakt. De bovenkant kan bij het plastic afval, het overige deel gaat bij het restafval.

FrieslandCampina, Bake Five en La Place de denktank gevraagd zich over hun problemen met voedselverspilling te buigen. De deelnemende bedrijven zijn actief in verschillende schakels van de voedingsketen: van oogst en transport, tot prognose, planning, logistiek, verpakking, bevoorrading en schapmanagement. De denktank bestaat uit: Edward de Bono, Daan Roosegaarde, Lidewij Edelkoort, Erik Kessels, Joep van Lieshout, Wim Michels, Raoul Heertje en Frank Tjepkema. Ook Piet Hein Eek en Rob Wagemans maken deel uit van de denktank, maar zij zijn niet bij dit onderwerp betrokken. Toine Timmermans, programmamanager en themadirecteur duurzame voedselketens bij Wageningen University en het Top Instituut Food & Nutrition, is inhoudelijk betrokken en tevens dagvoorzitter van het symposium op 6 november.

Het tweede advies was om het begrip hernieuwbaar/renewable niet meer te gebruiken, omdat het te ingewikkeld is. De denktank heeft tijdens de brainstormsessie nog geen betere term bedacht. Daar zou nog verder over worden gesproken in kleinere vervolgsessies. Dan worden ook twee andere vraagstukken aan de orde gesteld, die Tetra Pak indiende. Het bedrijf wil namelijk ook weten wat er nog meer gedaan kan worden om met de verpakking voedselverspilling tegen te gaan en hoe fabrikanten en retailers kunnen worden overgehaald innovatieve verpakkingsoplossingen in gebruik te nemen als de prijs daarmee iets omhoog gaat. In Nederland blijkt dat namelijk een groot obstakel. Tijdens de lezing op het Stop Food Waste Symposium zal Fageräng ook die twee thema’s belichten.

De denktank kwam op 24 september bijeen. Tetra Pak werd daarbij vertegenwoordigd door Birgit Kamp, marketing- en communicatiemanager bij Tetra Pak Benelux. Ze kreeg het advies om de boodschap nog directer aan consumenten over te brengen. Kleine advertenties op verpakkingen zijn niet voldoende. Of retailers en fabrikanten bereid zijn meer ruimte op de verpakking af te staan, moet Tetra Pak nog aan zijn klanten vragen. Fageräng noemt het een uitdaging.

Ook zonder oplossingen voor het tweede en derde vraagstuk is hij al zeer tevreden met het resultaat. “Het is zeer interessant met zo’n groep van hoogst intelligente out of the box-denkers te werken. Ze kwamen zeer snel met oplossingen. Het is voor ons een bevestiging dat we de juiste weg zijn ingeslagen. Sommige dingen moeten we nog méér doen dan we al deden. Bovendien zal ik de bevindingen ook aan de orde stellen bij de andere teams van Tetra Pak in Europa.”

Innovatieve producten De Zweedse managing director noemt Nederland een interessant land, omdat er zeer veel innovatieve producten in de winkel liggen. Maar tegelijkertijd is het aantal innovatieve verpakkingen beperkt. “Consumenten willen een innovatief product, maar dan in een gewone verpakking.” De laatste beetjes yoghurt gaan makkelijker uit de Tetra Top, een kartonnen fles, dan uit een normale kartonnen verpakking, maar toch blijven veel consumenten daar de voorkeur aan geven.



25

16-10-14 11:36

Tekst: Hilco Wagenaar | Foto’s: Dick Verton

De drie productielijnen van Bakkerij Modderman in het Friese Rotsterhaule draaien op dit moment op volle toeren om de vraag naar pepernoten en kruidnootjes voor de aankomende Sinterklaasperiode aan te kunnen. De bakkerij levert het strooigoed aan bijna alle retailketens in Nederland. Al in mei is begonnen met het bakken van de eerste charges. De piek van de productie ligt in de

26

maanden augustus, september en oktober. De bijna twintig medewerkers van de in 1916 opgerichte bakkerij werken dan in ploegen, van ’s ochtends half zes tot middernacht. “We hebben een goede naam opgebouwd”, verklaart directeur Minne Modderman het succes. Hij meldt dat zijn bakkerij marktleider op dit vlak is. “Onze pepernoten zijn goudbruin van kleur en krokant, door een uitge-

balanceerd, uniek en traditioneel recept.” De totale productietijd van een pepernoot van deeg tot verpakking is 15 minuten. “Echt razendsnel. Al onze productielijnen zijn daarom volledig geautomatiseerd.” Modderman produceert zo’n 3.500 ton aan pepernoten en kruidnootjes per jaar. Het bedrijf beschikt verder over bakkerijen in Blija (cake) en Wijnjewoude (kruidkoek).


26-27_pepernoten.indd 26

16-10-14 11:37


26-27_pepernoten.indd 27

2 7

16-10-14 11:38

Op Macropak

Vleesverpakkingen zonder ‘luier’ Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

Utrecht was eind september en begin oktober toneel van de beurzen Macropak, Industrial Processing, World of Technology and Science en Industrial European Dairy Show. Er waren onder meer vleesverpakkingen zonder absorberende onderlegger (‘luier’) te zien.

Tijdens de eerste beursdag, op 30 september werd tijdens het tiende NVC Verpakkingsinnovatie Diner de Gouden Noot 2014 uitgereikt, de prijs voor de meest innovatieve oplossing op verpakkingsgebied. De award ging naar Dampack International voor de BeeMagicTray, een vleesverpakking met ‘honingraat’. Capillaire werking De verpakkingstray voor vleesproducten maakt gebruik van een geperforeerde film boven een honingraatbodem. Het overtollige vocht uit het vlees wordt doorgelaten door de folie en komt in de honingraten terecht. Daar wordt het vocht door de oppervlaktespanning in de honingraten vastgehouden. Door deze capillaire werking zijn traditionele vochtabsorbeerders niet meer nodig.

“Een oude natuurwet werd opnieuw ontdekt en dat maakte het mogelijk een heel eenvoudige verpakking te maken waar complexiteit tot nu toe standaard was”, stelt juryvoorzitter prof. Dr. Onno Omta. Het concept, geschikt voor MAPverpakkingen, levert een positieve bijdrage aan voedselveiligheid en hygiëne van producten. Ook zorgt deze consumentenverpakking ervoor dat de vleesproducten langer houdbaar blijven. De BeeMagicTray kan bovendien makkelijk op de bestaande productielijnen worden geproduceerd en ingezet.

Op de Macropak waren meerdere oplossingen ter vervanging van de absorberende onderlegger, ook wel luier genoemd. Ultrapak demonstreerde op de beurs de door het Duitse Sealpac ontwikkelde TenderPac, een vacuüm verpakkingssysteem waarbij vleessappen in de TenderPac stick, in een apart reservoir, worden opgesloten. Ook restgassen worden aan het product onttrokken. De houdbaarheid wordt daardoor aanzienlijk verlengd, terwijl de enzymatische rijping van bijvoorbeeld rundvleesproducten doorgaat.

D m c l p s s l d i v t g d d l k d s h n h t l t s v e f p d e

S

A

v

Een complete TenderPac-verpakking (met in dit geval een witte TenderPac stick) en een losse stick, waarbij De BeeMagic Tray.

28

de ‘voelsprieten’ duidelijk zijn te zien.


28-29_macropak.indd 28

16-10-14 15:54

O g v g t 1 t V g n D b

Door onderdruk in de stick kan de drip niet meer terugvloeien over de tray. Ook als de consument de stick uit de verpakking haalt, lopen er volgens de producent geen vleessappen uit. De verpakking maakt bovendien staande of zelfs hangende presentatie in het schap mogelijk. Dat voordeel is er ook in de logistiek: de verpakkingen kunnen rechtop in de krat staan, waardoor ze minder ruimte innemen, legt salesmanager Peter Roorda van Ultrapak uit. “De skin blijft langer als een tweede huid om het product zitten, omdat er geen gassen uittreden.” Een sleeve om een deel van de verpakking heen, kan de stick afdekken. Roorda: “Je moet immers toch labellen.” De stick is niets meer dan een opengeklapt kunststof buisje, met twee ‘voelsprieten’ die onder het vlees worden gelegd. De vleessappen lopen dan langs de uitsteeksels naar het buisje. Het buisje, dat volgens de salesmanager maar een dubbeltje kost, wordt tijdens het vacumeren op het laatste moment gesloten, waarbij gezorgd wordt voor de noodzakelijke onderdruk. De technologie kan worden toegepast op alle Sealpac dieptrekkers en traysealers van de A-serie. Het kan zowel op een voorgevormde flexibele of harde tray, als op een flexibele tray die op een dieptrekker van folie gevormd wordt. Binnenkort legt een supermarkt in Nederland premium rundvlees in de verpakking in het schap. Dan zit de tray in een doosje met venster. Skin-up verpakking

Anneke Werdmuller (rechts) en Melanie Breij, voor de ReeFlex 150.

Ook bij de Skin-up verpakking van Reepack is geen vochtabsorbeerder nodig, want de vleessappen worden in de skinverpakking opgesloten. Reepack ontwikkelde een nieuwe techniek voor skinverpakken. Met de ReeFlex 150 kunnen ook producten die ver boven de tray uitsteken, geseald worden. Dijkstra Vereenigde, dat Reepack in Nederland vertegenwoordigt, presenteerde de nieuwe technologie op de Macropak. De nieuwe techniek is bedoeld voor bijvoorbeeld kippenbouten, rollade, vis of een blok

Met de Fresh ’n’ Goverpakking kan veel worden bespaard op verpakkingsmateriaal.

kaas. De producten mogen tot wel 40 millimeter boven de tray uitsteken. Ook zachtere producten als gegaard vlees of maaltijdcomponenten kunnen van een skinverpakking worden voorzien. “De klanten willen vernieuwen”, vertelt Anneke Werdmuller, productspecialist van de Machine Divisie van Dijkstra Vereenigde. Ze stelt dat de belangstelling voor skinverpakken groeit, bijvoorbeeld van bedrijven die wild verpakken.” Om de producten die boven de tray uittorenen te verpakken, is iets dikkere folie nodig. De folie wordt voorgerekt, niet op een plaat zoals normaal, maar door de folie met een vacuumpomp naar boven te trekken in een ‘kommetje’ in de verpakkingsmachine. Als tray kan EPS gebruikt worden, maar ook PET of PP, afhankelijk van de wens van de klant. Besparingen Kiwi’s zitten vaak in plastic bakjes met een netje en een vastgeniet hengsel. Een kiwi ziet er aan de buitenkant niet zo aantrekkelijk uit, maar heeft een hoge voedingswaarde én is lekker. De Britse retailer Tesco onderzocht op welke manier de pluspunten van de kiwi op de verpakking onder de aandacht kunnen worden gebracht. Het Duitse verpakkingsbedrijf Schur ontwikkelde in samenwerking met Tesco Fresh ’n’ Go, een stazak met ruimte voor communicatie. Er gaan twee lagen van drie kiwi’s in. Bovendien wordt bespaard op verpakkingsmateriaal en zijn er logistieke voordelen, legt salesmanager Ruud van den Heiligenberg van Schur uit. “Tesco verkocht er 20 tot 30 procent meer kiwi’s door.”

Naast kiwi’s worden de zakken gebruikt voor kleine paprika’s, tomaatjes (Duitsland), gemengd fruit (Ierland) en appels (Frankrijk). De zak voor kiwi’s moet handmatig gevuld worden, maar bijvoorbeeld de tomaatjes worden automatisch afgevuld. De zakjes zijn verkrijgbaar met laserperforatie en met zipsluiting. De besparingen op de verpakking zijn enorm, rekent Van den Heiligenberg voor. Een beker met bol deksel voor 250 gram tomaatjes weegt 16 gram terwijl de Fresh ’n’ Go-stazak slechts 2,6 gram weegt. Een emmertje voor 500 gram tomaatjes weegt 32 gram, terwijl de halve kilo Fresh ’n’ Go-verpakking 7 gram weegt. “Bovendien heb je minder verborgen kosten. De zakjes voor 250 gram tomaatjes zitten met 6000 stuks in een doos. Voor de bekers heb je vijf keer zoveel dozen en pallets nodig en dus extra opslag- en transportkosten.”

Cupjes vormen en vullen Multivac toonde op de Industrial European Dairy Show de Multivac R900 die cupjes afvult. De cupjes worden gemaakt van folie van een rol. De folie wordt verwarmd, waarna de cupjes kunnen worden gevormd. Vervolgens worden de cupjes inline afgekoeld. Dan worden ze afgevuld met bijvoorbeeld yoghurt, water, saus, compote of soep. Voordat de cupjes met folie worden gesloten, is er een behandeling met UV-licht om bacteriën te doden. Ook de sealnaad wordt gekoeld. Als laatste stap worden de cupjes van elkaar losgesneden. “De gebruikte technieken zijn niet nieuw, maar deze machine, die dit allemaal combineert, is dat wel”, licht accountmanager Hans Schalkwijk van Multivac toe.


28-29_macropak.indd 29

29

16-10-14 15:54

Micreos lanceert proceshulpstof op basis bacteriofagen

Salmonella bestrijden met de natuurlijke vijand Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Norbert van der Werff, Micreos

Het Nederlandse bedrijf Micreos heeft een proceshulpstof op basis van bacteriofagen ontwikkeld, waarmee Salmonella kan worden bestreden. Pluimveeverwerkers in de VS werken er al mee. Ook producenten van varkensvlees en van petfood kunnen Salmonelex toepassen om hun producten veiliger te maken.

De roots van Micreos liggen in de VS. Daar was in 2005 een management buy-out van een spin-off van het Amerikaanse Institute of Health. De nieuwe Nederlandse eigenaren van EBI, zoals het bedrijf toen nog heette, gingen verder met het onderzoek naar de be-

s m b h h o e B M o r j p g p F h b M t

F B v m b p s k w l b g m v z t

“Salmonelex moet je zien als een extra

S “ d c b b M

‘layer of protection’. Nu heeft een bedrijf misschien één keer per jaar een voedselveiligheidsprobleem. Als ze een preventief middel gebruiken, is dat één keer per 100 jaar.”

30


30-31-32-33_salmonelex.indd 30

16-10-14 11:39

strijding van ziekteverwekkende bacteriën met behulp van hun natuurlijke vijanden: bacteriofagen. In Wageningen vestigden ze in het BioPartner Center aan het Nieuwe Kanaal het Phage Technology Center. Inmiddels is de onderneming uitgegroeid tot 60 medewerkers en productievestigingen in Wageningen en Bilthoven. Micreos bracht in oktober 2006 Listex P100 op de markt, een proceshulpstof tegen Listeria monocytogenes. Aanvankelijk moest de jonge onderneming voortdurend de basis principes van de nieuwe technologie uitleggen. Sinds 2007, toen met Listex P100 de prestigieuze innovatie-award van de beurs Food Ingredients Europe werd gewonnen, hoeft dat echter steeds minder, legt director business development Dirk de Meester van Micreos uit. Ook omdat tevreden klanten optraden als ambassadeur. Fagen Bacteriofagen, ook wel fagen genoemd, zijn voor mensen, dieren en planten onschadelijk, maar zijn dodelijk voor bacteriën. De fagen brengen DNA-materiaal in de bacteriën in en programmeren de cel om het materiaal samen te voegen tot nieuwe fagen. Die breken vervolgens de cel open. De bacterie wordt hierbij ‘gelyseerd’ en kan niet verder leven. Verschillende ondersoorten fagen gebruiken verschillende serotypes bacteriën als gastheer, maar sommige soorten fagen zijn minder kieskeurig dan andere. Zij kunnen zich vermeerderen in meerdere ondersoorten en zijn dus breder inzetbaar, net zoals er antibiotica zijn voor een ‘breed spectrum’. Selecteren en isoleren “Er zijn 10 tot de macht 32 bacteriofagen op deze planeet”, doceert De Meester. “Per seconde wordt 10 tot de macht 27 keer een bacteriecel gelyseerd en iedere 48 uur gebeurt dat met de helft van alle bacteriën.” Micreos doet onderzoek om de juiste bacte-

riofagen te selecteren, te isoleren en te vermeerderen. Voor Listex, de processing-hulpstof die Listeria monocytogenes bestrijdt, kon worden volstaan met één type faag, voor Salmonelex is een cocktail ontwikkeld met twee soorten fagen, die samen alle ondersoorten van Salmonella kunnen vernietigen. Van Salmonella zijn 2400 serotypes bekend. Verenigde Staten Met de ontwikkeling van nieuwe producten is ontzettend veel onderzoek naar bacteriofagen gemoeid. Het duurde dan ook ruim zeven jaar voordat Listex P100 in de vorm van Salmonelex een zusje kreeg, al is er in de tussentijd onder het merk Gladskin wel een product tegen onder meer acne op de markt gekomen. “Sinds de lancering van Listex P100 hebben we tientallen miljoenen euro’s geïnvesteerd in onderzoek naar de productie van fagen en in het aanleggen van wetenschappelijke dossiers, bijvoorbeeld voor GRAS-erkenning in de VS.” Die GRAS-status (Generally Recognized As Safe) werd Salmonelex in december 2013 verleend door de FDA en het Amerikaanse landbouwministerie USDA. De Meester roemt de helderheid van de Amerikaanse regelgeving. “Ik zal niet zeggen dat het gemakkelijker is in Amerika een product op de markt te brengen, maar de wetgeving is daar wel transparanter dan in de EU.” Hij meent dat in de VS vooral productveiligheid centraal staat. Hoe veiliger het product, hoe beter dat is voor de consument. De overheid is daarom eerder geneigd middelen als Listex en Salmonelex toe te staan, om de laatste kleine hoeveelheden bacteriën te vernietigen. In de EU draait het echter meer om de voedselveiligheid van het proces. “HACCP is volwassen. Nu is de vraag of de politiek een stapje verder wil gaan door de fabrikant tools te geven. In de rest van de wereld wordt dat omarmd. Onze producten richten zich op specifieke pathogenen. Je praat niet over chemicaliën, maar over een biologisch

Met Listex P100 kan Salmonella monocytogenes worden bestreden.

product dat voorkomt dat bacteriën tijdens het productieproces het levensmiddel besmetten.” Ook bij zeer hygiënisch werken, is niet uit te sluiten dat zich voedselveiligheidsincidenten voordoen. Een nultolerantie noemt hij niet

>>>

Begeleiding Net als Listex P100 is Salmonelex oplosbaar in water en kan het als spray worden gebruikt, of in een waterbad worden gedaan. De bacteriofagen hebben volgens Micreos geen invloed op smaak, geur, textuur of kleur. Ze kunnen ook worden gebruikt in biologische producten. Salmonelex wordt in dozen van piepschuim met coolpacks aangeleverd. Het bewaaradvies is tussen de 2 en de 8 graden Celsius, maar het product is niet heel kwetsbaar. De houdbaarheid is zes maanden. Micreos begeleidt de klanten bij het gebruik van de proceshulpstof. Medewerkers van het bedrijf, of de agent ter plaatse, bezoeken het bedrijf om te helpen bij het vaststellen waar in het productieproces het middel het beste kan worden ingezet.



31

16-10-14 11:39

Salmonella De ziekteverschijnselen van een Salmonellabesmetting zijn koorts, buikkrampen en diarree. Ook hoofd- en spierpijn komen voor. In sommige gevallen kan de ziekte salmonellose leiden tot ernstige ziekteverschijnselen, zoals longontsteking, abcessen in organen, nierfalen of een shock. In het najaar van 2012 werden zo’n 1150 mensen in Nederland ziek door het eten van zalm van Foppen die besmet was met Salmonella Thompson. Zeker vier mensen overleden door salmonellose. De oorzaak was besmetting van schalen die werden gebruikt als onderlegger van de zalm tijdens het productieproces in de Griekse vestiging van Foppen. Die zalmaffaire was volgens het RIVM in 2012 verantwoordelijk voor circa 37 procent van de Nederlandse Salmonella-gevallen. Los van die grote uitbraak lag net als in voorgaande jaren de oorzaak in ongeveer 24 procent van de gevallen bij varkensvlees, voor 14 procent bij kippenvlees en voor 15 procent bij rundvlees. In 24 procent van de gevallen was er een relatie met eieren, stelt het RIVM. De meldingen in het Europese waarschuwingssysteem RASFF geven een iets ander beeld. In de eerste helft van 2014 werden 150 meldingen gedaan van grensoverschrijdende incidenten door besmetting van producten met Salmonella. In de helft van de gevallen (77 keer) ging het om kip en kalkoen en 16 keer om andere vleessoorten. Er werden 19 meldingen gedaan over groente en fruit, 12 over kruiden en specerijen en 11 over noten.

realistisch. De proceshulpstoffen van Micreos kunnen alleen gebruikt worden als aanvulling op een hygiënische productie en niet ter vervanging daarvan. De producten richten zich immers alleen op specifieke pathogenen; een onhygiënisch geproduceerd product, valt er niet mee schoon te wassen. “Gebruik van Listex P100 en Salmonelex moet je zien als een extra ‘layer of protection’. Nu heeft een bedrijf misschien één keer per jaar een voed-

Salmonelex kreeg in december 2013 in de VS de GRAS-status.

32

selveiligheidsprobleem. Als ze een preventief middel gebruiken, is dat één keer per 100 jaar.” Grijs gebied In de EU is het gebruik van veilige proceshulpstoffen toegelaten. EFSA heeft inmiddels bevestigd, in navolging van onder andere de FDA, Health Canada en de Food Standards Australia New Zealand, dat de Listex-fagen veilig zijn. Voor sommige toepassingen in de EU, bijvoorbeeld op karkassen, zijn er nog extra registratie-eisen. Ook voor veilige proceshulpstoffen kunnen lidstaten echter nog steeds hun eigen beleid voeren. “Dat lijkt onlogisch, gezien de afspraken om de EU als één interne markt te beschouwen”, zegt CEO Mark Offerhaus. “Bovendien maakt het registratie tot een kostbaar en tijdrovend proces. Dat is ironisch, als je je realiseert dat dagelijks veel mensen ziek worden of zelfs dood gaan als gevolg van voedselvergiftigingen door deze pathogenen. Zo heeft onlangs in Denemarken een Listeria-uitbraak bij een worstenfabrikant het leven gekost aan inmiddels 16 mensen.” De Europese Commissie antwoordde in 2008 op vragen over de wettelijke status van gebruik van bacteriofagen dat een definitieve interpretatie van de regelgeving pas gegeven kan worden na “technische bijstand” van EFSA over de vraag hoe fagen werken. EFSA publiceerde in maart 2012 een opinie over de

veiligheid en doelmatigheid van Listex P100 bij het verwijderen van Listeria monocytogenes op rauwe vis. EFSA noemde Listex P100 veilig, maar concludeerde dat de doelmatigheid op basis van de aangeleverde data niet onomstotelijk vast was komen te staan. EFSA deed de aanbeveling verder te testen op pilot- en industriële schaal. Micreos heeft sindsdien samen met partners veel onderzoek gedaan. Ook naar de toepassing van het middel op onder meer zachte kaas, gekookte kalkoen en rosbief. Er is nog steeds geen officiële goedkeuring van de Europese Commissie voor behandeling van producten van dierlijke oorsprong met behulp van bacteriofagen, om bacteriële verontreiniging te bestrijden. Micreos verwijst op zijn website naar diverse Europese verordeningen waaruit blijkt dat Listex niet alleen gebruikt mag worden, maar bovendien niet gedeclareerd hoeft te worden, aangezien het een ‘processing aid’ is. De Meester spreekt van een grijs gebied, vanwege de Europese hygiëneverordening 853/2004. Daarin staat dat producten van dierlijke oorsprong alleen mogen worden behandeld met drinkwater of een daartoe goedgekeurde stof. “Regelgeving is vaak tegenstrijdig. Zoals de brandweer wil dat de nooddeur openstaat, terwijl de verzekeringsmaatschappij eist dat die deur op slot zit… Gebruik van biologische middelen om schadelijke bacteriën uit te schakelen is ethisch gezien een juist besluit. Gelukkig zijn er veel fabrieken in Europa die hun verantwoordelijkheid nemen, bijvoorbeeld bedrijven die twee ordners vol met challenge-studies hebben en moeten vaststellen dat het niet lukt om van bepaalde bacteriën af te komen.” Binnenkort zal Micreos trachten Salmonelex ook in de EU te registreren als instrument in te strijd tegen Salmonella. Pluimveevlees Micreos is begin dit jaar gestart met pilots met het nieuwe product Salmonelex bij pluimveeverwerkers in de Verenigde Staten. De geplukte, nog warme karkassen van kippen worden daar in een pre-chiller snel teruggekoeld van 20 graden naar 1 graad Celsius. In het bad neemt de kip dan zo’n drie



16-10-14 11:40

procent water op. Tijdens het terugkoelen krimpt de kip en sluiten de follikels, waar de veren in zaten. Het opgenomen water, met daarin eventuele Salmonella-bacteriën, zit opgesloten in het vlees en kan dan niet worden bereikt bij de nabehandeling met chloor of CPC, die in de VS is toegestaan. Fagen kunnen de bacteriën dan nog wel bestrijden, legt de business development director uit. “We werken met de grote kipfabri-

kanten en de resultaten zijn veelbelovend.” De keuze voor de pilots in de VS heeft ook te maken met de grote volumes die daar worden geproduceerd. “In de staat Georgia wordt per dag net zoveel geslacht als in Denemarken in een heel jaar…” Andere afzetgebieden van het bedrijf zijn Zuid-Amerika en het Midden-Oosten. Naast pluimveevlees is Salmonelex bedoeld voor varkensvlees, groente en kruiden. Bovendien zijn er con-

tacten met een grote producent van petfood in de VS. Micreos wil na Listeria monocytogenes en Salmonella ook andere pathogenen aanpakken. Daarbij wordt onder meer gedacht aan Campylobacter, dat wereldwijd een probleem vormt, met name in pluimveevlees. Daarna zijn er nog wel andere ziekteverwekkende bacteriën waarvoor een oplossing moet worden bedacht.

De koelcel in Wageningen met flessen Listex P100 en Salmonelex.



33

16-10-14 11:40

Munters-nieuw.pdf

Gelderlandhaven 5A

3433 PG NIEUWEGEIN

1

07-02-13

10:55

T 030 601 99 20

Vocht

de onzichtbare vijand Het maakt niet uit wat u produceert. Wij leveren het ideale productieklimaat.

Natural colo

rs

Enzymes

Cultures Vragen over food & beverage? Charlotte Spoorenberg T 06 42 39 24 20 E [email protected]

Vragen over zuivel? Christa Schut T 06 53 81 06 20 E [email protected]

www.chr-hansen.com

Droge bulkproducten zijn vaak minder droog dan goed is voor een vlot verlopend productieproces. Droge lucht is een efficiënte oplossing van begin tot eindproduct. Als vocht uw rendement bedreigt, praat dan met Munters.

Munters Vochtbeheersing Energieweg 69, Po box 229 NL 2400 AE Alphen aan den Rijn Tel +31 (0) 172433231 • Fax +31 (0) 172442960

www.munters.nl/vocht

Shuffle-Mix houdt open dag in nieuwe pand

‘De illusie van smaak’ Tekst en foto: Tom van der Meer

Smaak is te beïnvloeden, zeker als er vooraf extra over gecommuniceerd wordt. Dat zei Marjolein van der Glas van Wageningen UR bij Shuffle-Mix in Barneveld. De machinebouwer vierde de ingebruikname van het nieuwe pand met een open dag en demonstraties van diverse shufflemixers. Marjolein van der Glas liet tijdens haar presentatie wat blokjes kaas rondgaan. Een deel van de zaal kreeg daarbij kaas van een tray met een bordje ‘2,2 procent minder zout’. Aanwezigen die deze kaas kregen, beoordeelden de kaassmaak vaker als ‘wat flauw’. Het bleek echter om dezelfde kaas te gaan. “Het effect van een mededeling vooraf heeft dan ook grote gevolgen voor de smaak die daarna ervaren wordt”, vertelde Van der Glas. Dat geldt ook voor informatie op verpakkingen. Wageningen UR voert onderzoek uit voor diverse opdrachtgevers, bijvoorbeeld bij het toepassen van alternatieve ingrediënten om voeding gezonder (of goedkoper) te maken, of om

smaak of textuur te veranderen. Voor ShuffleMix wordt bijvoorbeeld onderzocht hoe de luchtigheid in banket behouden kan blijven. Voor Zijerveld is ‘smaakillusie’ gecreëerd met Arina geitenkaas light. “Deze kaas smaakt volvet maar bevat toch dertig procent minder vet. De eigenschappen van het product blijven behouden door meer eiwitten toe te voegen.” ‘Positieve draai’ Fabrikanten die producten gezonder maken, moeten ook nadenken over de communicatie eromheen, stelt Van der Glas. Bedrijven die producten met minder zout en minder vet op de markt brachten en dit trots op de verpak-

Afnemers kregen tijdens de open dag, begin oktober, uitleg over de machines. Ook werd gedemonstreerd hoe de beluchting werkt.

king meldden, zagen namelijk hun verkopen kelderen. “Dat blijkt ook uit tests die we deden met consumenten en waarbij soms wel en soms niet gemeld werd, dat iets minder zout of minder zoet is.” Consumenten associëren producten met de omschrijving ‘minder zout’ of ‘minder suiker’ automatisch met ‘minder smaak’. Volgens haar werkt een positieve draai beter. Te denken valt aan ‘Smaakvol met minder suiker’ of ‘smaakvol met minder zout’. Hoe slecht geproefd wordt, of hoe betrekkelijk eenvoudig smaak te manipuleren is, blijkt volgens haar ook uit de actie Raad de Smaak. Lay’s heeft drie kleuren chipszakken, waarbij consumenten moeten raden om welke smaak het gaat. “De roze kleur zal ongetwijfeld allerlei zoete suggesties opleveren en de groene kleur diverse Italiaans gekruide varianten. Ook dat zijn smaakillusies”, vertelt ze.

Beluchten voor banket Het Nederlandse Shuffle-Mix is in 1998 opgericht door Kees van der Manden, om een nieuwe techniek toe te passen voor het beluchten van vloeistoffen in onder meer de bakkerijsector. Bij de Shufflemixer 100 bewegen shuffles op en neer. Ze slaan geïnjecteerde lucht in het product, waardoor banketmixen, maar ook botercrème, bavaroises en mousses luchtig worden en langer luchtig blijven. De verschillende soorten machines zijn volgens het bedrijf compact, zuinig, starten snel op (waardoor weinig productverlies optreedt) en zijn flexibel in bestaande productieprocessen in te passen. Het bedrijf heeft inmiddels honderden shufflemixers in binnen- en buitenland geleverd. Shuffle-Mix stond in 2011 op de achtste plek in de MKB Innovatie-top 100 en greep in oktober net naast de innovatieprijs van Top Barneveld. In 2012 hebben Gerard van de Kraats en Erik Kamphuis het bedrijf overgenomen. Oprichter Van der Manden is met pensioen, maar nog altijd nauw betrokken bij Shuffle-Mix. Het nieuwe pand, dat in juni in gebruik is genomen, heeft een moderne werkplaats, een professionele testkeuken en een demonstratie- en trainingsruimte. >>> eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014

35_shufflemix.indd 35

35

16-10-14 15:54

Mobiele algenraffinagefabriek Valorie geopend

Celwand open, waarde omhoog Tekst en foto’s: Tessa Nederhoff

Een mobiele proeffabriek die op maat ingrediënten uit algen zuivert. Zo kan de onlangs in Lelystad geopende Valorie het beste worden omschreven. Valorie zorgt ervoor dat de verschillende ingrediënten uit algen kunnen worden benut. “Onze droom is om alle ingrediënten uit algen te halen”, stelt Corjan van den Berg van TNO. Dat brengt de inzet van algen in allerlei voedingsmiddelen een stuk dichterbij.

Algen zijn een goed alternatief voor bijvoorbeeld soja en visolie. Maar algen hebben ook een prijskaartje. Het winnen van alle waardevolle bestanddelen die algen bevatten, was tot voor kort lastig. De onlangs in Lelystad geopende proeffabriek Valorie brengt daarin verandering. Het is de eerste mobiele algenraffinagefabriek die de gewenste ingrediënten uit algen zuivert. Als alle ingrediënten kunnen

worden benut, blijkt het kostentechnisch gezien ineens een stuk interessanter om algen in te zetten. Waarom algen “Algen zijn een belangrijke duurzame grondstof”, stelt Jan de Boer, werkzaam bij polychemisch bedrijf Sabic. “Het zijn echte CO2vreters.” Naar schatting zetten algen wereld-

wijd 435 miljard ton CO2 per jaar om en produceren ze daarbij net zoveel zuurstof als alle andere groene planten op de aarde bij elkaar. “Daarnaast zijn ze eiwit- of olierijk en voor veel doeleinden inzetbaar, zoals als grondstof in food, feed, petfood, chemische producten en farmaceutische producten.” Ook Arnout van Diem, werkzaam bij Algae Food & Fuel, ziet in dat algen een belangrijke grondstof zijn. “Er zijn 80.000 soorten die allemaal een andere samenstelling hebben. Zo bevat de ene soort veel eiwit, de andere veel olie of pigment. Daarnaast houden ze van bacteriën en delen ze zichzelf snel; in een paar uur tijd kunnen ze zich verdubbelen. De productie is dus enorm, zo’n 600 kilogram drogestof per hectare per jaar. Het levert dus een grote bijdrage aan oplossing van de wereldwijde voedselproblematiek.” Betere diergezondheid Het eerste doel is volgens Van Diem dan ook om zo veel mogelijk biomassa te produceren en zo de productiekosten omlaag te brengen, zodat algen bijvoorbeeld kunnen worden ingezet in food en feed. “De diergezondheid wordt beter. Het aantal eieren bij legkippen gaat omhoog, kippen gaan langer mee, biggen kunnen eerder van biest overstappen op vast voer zonder dat dit gezondheidsproblemen met zich meebrengt en bij kuikens gaat het antibioticagebruik omlaag wanneer een paar gram algen aan het voer wordt toegevoegd”, geeft Van Diem als voorbeelden. “Maar de productie is nog niet groot genoeg. Er moet meer waarde uit algen worden gehaald. Bioraffinage is daarvoor een goede optie.”

Valorie is compact en mobiel gemaakt, zodat de proeffabriek de hele wereld over kan.

36

Celwand openbreken Binnen Valorie wordt de taaie algencelwand – door middel van een door TNO ontwikkelde technologie – opengebroken, om stoffen als eiwitten, oliën en koolhydraten op een energie-efficiënte manier te winnen. De techniek is in het laboratorium van TNO getest en vol-


36-37_algenvalorie.indd 36

16-10-14 15:49

D

d i V l s V d g g e h V d k D a m f n n h b w w l “

De proeffabriek Valorie wordt momenteel gevoed vanuit de twee algenvijvers in Lelystad (250m2 groot en 125 cm diep).

deed. “Het breken van de celwand van algen is lastig, maar het is gelukt. Daardoor maakt Valorie het mogelijk om in de praktijk en op locatie van algenkwekers de gewenste bestanddelen uit algen te winnen”, legt Chris de Visser van Acrres uit. Na het openbreken van de celwanden, wordt het product gecentrifugeerd, waardoor de olie van de rest wordt gescheiden. Met eiwitvalorisatie, microfiltratie en ultrafiltratie worden de proteïnen eruit gehaald, waarna het kan worden gedroogd. Vetten worden eruit gehaald door middel van drogen, extractie en decantatie en ruwe suiker door decantatie en eiwitbehandeling. Deze ingrediënten worden gesproeidroogd aangeleverd.Het openbreken van de cellen is momenteel het duurste onderdeel van de raffinage. “We kijken nog naar goedkopere manieren om de cel open te breken. Maar wanneer alle componenten worden geoogst, is het kostenplaatje nu al interessant. De opbrengsten zijn hoger dan de kosten.” Voorwaarde is wel dat er genoeg algen per jaar worden geproduceerd, het hele jaar door. Nu ligt de productiepiek van algen in de zomer. “Wellicht dat algenraffinage kan worden ge-

combineerd met zeewierraffinage. Zeewier groeit voornamelijk in de winter”, oppert Corjan van den Berg van TNO. Proeffabriek Het doel van Valorie is om algenkwekers te laten zien wat de mogelijkheden zijn voor algenraffinage. “Een demofabriek”, aldus Van den Berg. De eerstvolgende stap is het transporteren van Valorie naar meerdere algenproductielocaties. Om deze reden is de proeffabriek mobiel en compact gemaakt. “Zo kunnen we de hele wereld laten zien welke voordelen bioraffinage kan bieden.” Er zal worden getest met verschillende algensoorten. Door met Valorie significante hoeveelheden geraffineerd product te produceren, kunnen de ingrediënten uit algen in verschillende toepassingen worden getest en is het mogelijk om meer inzicht in de kosten te krijgen. Uiteindelijk hopen de partners van Valorie (Sabic, De Wit Speciality Oils, Van Wijhe verf, Royal Haskoning DHV en Algae Food & Fuel) dat er commerciële algenbioraffinagefabrieken verschijnen.

Lager in piramide Wanneer de ontwikkelingen rondom algenraffinage versnellen, hoopt Van den Berg dat algen lager in de ‘biobased’ piramide komen. Hoe hoger producten zich in de piramide bevinden, hoe hoogwaardiger ze worden ingezet. “Algen worden nu voornamelijk hoogwaardig ingezet, bijvoorbeeld als antioxidant, superfood, in gezichtscrème of in visvoer van hoge kwaliteit. Allemaal hoogwaardige markten. Lager in de piramide bevinden zich bijvoorbeeld food, petfood en diervoer. Door raffinage krijgen de verschillende ingrediënten een hogere verwaarding, waardoor algen in de piramide zullen zakken.” In voedsel kunnen algen bijvoorbeeld worden ingezet in: vleesvervangers, emulgatoren, verdikkingsmiddelen, stabilisatoren, oplosbare vezels, plantaardige olie, nutritionele oliën, oppervlakte-actieve stoffen, cholesterolverlagende middelen, vitamine precursors, antioxidantia en schuimmiddelen. “Met Valorie willen we dit realiseren door alle ingrediënten uit de algen te halen, zoals lipiden, koolhydraten, proteïne, nucleïnezuren, kleurstoffen, antioxidanten en polymeren.” eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014

36-37_algenvalorie.indd 37

37

16-10-14 15:49

Mild drogen en granuleren verwaardt restproducten

Van algenpasta naar poeder

g o v

Tekst en foto’s: David Hollestelle (eigenaar van IP&D)

Procestechnologen hebben moeite met het vinden van een economische, efficiënte opwerking van algenpasta tot een functioneel, niet stuivend poeder. IP&D heeft een economisch proces ontwikkeld, waarbij algen en natte restproducten beide worden verwaard. Microalgen bevatten voor de voedingsmiddelenindustrie waardevolle componenten, zoals oliën, eiwitten en mineralen. Algen zijn bovendien een duurzame grondstof; ze groeien snel, verbruiken CO2 en nemen geen landbouwgrond in. Sommigen kweken algen in fotoreactoren met CO2, anderen in bioreactoren op basis van fermentaties van suikers. Hierbij ontstaat na oogsten en een eerste (mechanische) droogstap een algenpasta. De kweek en raffinage van algen bevindt zich echter nog in de pioniersfase en dat geldt ook voor het vinden van toepassingen van algen,

Flottweg en IP&D Flottweg Nederland BV in Heemstede, dochteronderneming van Flottweg AG in het Duitse Vilsbiburg, is specialist in industriële scheidingstechnieken. De directie wordt sinds de oprichting in 1985 gevoerd door Pieter van Donselaar. Sinds 2000 is ook zijn dochter Liselotte werkzaam in het bedrijf. Eind 2014 zal Pieter het stokje aan Liselotte overdragen. Flottweg Nederland voert al acht jaar de vertegenwoordiging van het programma filtratietechniek van BHS uit het Duitse Sonthofen. Hierdoor kan het bedrijf een breed palet aan oplossingen aanbieden op het gebied van indikken, ontwateren, classificeren, wassen, extraheren en drogen. Independent Powder & Drying Experts (IP&D) houdt zich bezig met poeder- en droogvraagstukken. Het bedrijf werkt als onafhankelijke kennispartner voor de food- en feed-industrie en onderhoudt een samenwerking met de Universiteit van Magdeburg en een breed veld van experts uit de industrie.

in vloeibare of vaste vorm. Belangrijke vragen voor nader onderzoek betreffen de efficiency van de algenwinning, de schaalgrootte van processen, de productveiligheid (denk aan pathogene bacteriën en toxines) en de productkwaliteit (denk aan smaak, oxidatie en eiwitdenaturatie). Verder is nader onderzoek nodig van de eigenschappen van het uit de algenpasta gevormde poeder, met name op het gebied van stromingsgedrag en stofvorming. Enkele bedrijven en instellingen die zich met algenwinning of algenproducten bezighouden, zijn Roquette, Wageningen Universiteit, TNO, Acress, Algaspring, Algaecom en Phycom. Ontwateren De geringe deeltjesgrootte van algen maakt het niet eenvoudig om ze efficiënt te oogsten

en mechanisch te ontwateren. Hiervoor wordt dan ook een speciale decanteercentrifuge ingezet: de Sedicanter van Flottweg Nederland BV. Deze machine realiseert een algenopbrengst tot 99 procent, waarbij sprake is van een zeer hoog drogestofgehalte van zo’n 28 tot 35 procent. Een mogelijke vervolgstap voor het verpoederen van de algen is het walsdrogen van de verkregen pasta. Hierbij wordt de pasta over een verwarmde wals gevoerd. Deze contactdroger heeft een hoge temperatuur, waardoor de algen een flinke thermische schok krijgen. Bovendien is walsdroging een duur concept, omdat hoogwaardige warmte wordt verbruikt. In sommige gevallen worden banddrogers ingezet. Deze eenvoudig toepasbare techniek leidt echter in veel gevallen tot een inhomo-

F E h f

De Sedicanter realiseert een algenopbrengst tot 99 procent, waarbij sprake is van een zeer hoog drogestofgehalte van zo’n 28 tot 35 procent.

38


38-39_algen.indd 38

P H e a n p a e v h m m v E w v m e g v z

16-10-14 15:49

gene droging, waardoor het product vaak overdroogt en vergeelt. Bovendien is het gevormde poeder erg stuifgevoelig. Processen Het vinden van een meer economische en efficiënte methode voor de opwerking van de algenpasta tot een poeder is een procestechnologische uitdaging. Algen die bij hoge temperaturen worden verwerkt, kampen met aanzienlijke kwaliteitsverliezen. Daarom is een milde droging nodig. Dat is overigens ook vanuit economisch oogpunt gunstig, omdat hiervoor restwarmte kan worden benut. Wel moet er rekening mee worden gehouden dat microalgen in gedroogde vorm gemakkelijk verstuiven en bovendien brandbaar zijn. Er zijn diverse alternatieve processen getest, waaronder sproeidrogen, maar de verstuiving van een viskeuze pasta (zelfs na verdunning met water) is niet eenvoudig. Bovendien is een geval bekend waarbij het gevormde algenpoeder via de filterzakken in de afzuigventilator terechtkwam en brand veroorzaakte. Sproeidrogen is daarom geen optie. Fluid bed Een alternatieve route naar algenpoeder van hoge kwaliteit is fluid bed-granulatie. In een fluid bed worden de algen mild gedroogd en

De Sedicanter van Flottweg Separation Technology wordt ingezet voor het afscheiden van algen uit water.

gegranuleerd. IP&D heeft in samenwerking met Cosun en Kerry diverse experimenten uitgevoerd om dit fluid bed-proces te optimaliseren. Hierbij is gebleken dat met het bijmengen van bepaalde, natte restproducten uit de voedingsmiddelenindustrie een functioneel, niet stuivend algenpoeder wordt verkregen. De natte restproducten bevatten meestal waardevolle componenten (zoals eiwitten en vezels), maar dat zijn te kleine hoeveelheden om te vermarkten. Drogen met dure energie is dan niet economisch. Het bijmengen van deze restproducten bij de algenpasta is winst, omdat ze daarmee worden gevaloriseerd.

Algen voor consumptie Microalgen produceren stoffen als carotenoïden, antioxidanten, vetzuren en enzymen. Ze maken ongeveer de helft van de zuurstof in de atmosfeer aan en verbruiken tegelijkertijd kooldioxide. Er wordt geschat dat er ongeveer 300.000 soorten bestaan, waarvan er zo’n 35.000 soorten beschreven zijn. Slechts tien soorten zijn geschikt voor menselijke consumptie, waaronder Spirulina en Chlorella. Het Franse Roquette heeft algenmeel op basis van Chlorella ontwikkeld, waarbij eigeel (volledig) en onverzadigde vetten (deels) in bijvoorbeeld brioche en sauzen kan worden vervangen. Hierdoor ontstaan minder vette, allergeenvrije, clean label-alternatieven.

Drie scheidingsapparaten De decanter, schotelcentrifuge en Sedicanter zijn apparaten om vaste stof uit vloeistoffen af te scheiden. Elk van deze apparaten maakt gebruik van een ander scheidingsprincipe, waardoor ze verschillende toepassingen hebben. De decanter kan een veel hogere drogestofbelasting aan dan de schotelcentrifuge. De decanter werkt continu, zodat een koek met een hoog drogestofgehalte wordt geproduceerd. Het apparaat wordt daarom in veel industriële sectoren ingezet. Een schotelcentrifuge is bij uitstek geschikt voor een scheiding waarbij sprake is van een laag drogestof-gehalte (vanaf 0,2 procent). Kenmerkend voor deze semi-continu werkende machine zijn de hoge g-waarden die kunnen worden bereikt. De Sedicanter van Flottweg wordt gebruikt voor de winning van moeilijk uit vloeistoffen af te scheiden vaste deeltjes, zoals algen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van geleidelijk toenemende g-krachten, waarbij in de machine bovendien sprake is van laminaire stromingen. Dat laatste houdt in dat vaste deeltjes en de vloeistof in dezelfde richting stromen, waardoor de vaste deeltjes sneller en beter bezinken.


38-39_algen.indd 39

39

16-10-14 15:50

Advertorial

Agro Food & Technology Week

‘Samenwerking in de keten is cruciaal’ Heeft u te maken met be- en verwerking, opslag en transport van vaste en droge stoffen? Dan mag u de vakbeurs Solids op 2 en 3 oktober 2013 niet aan u voorbij laten gaan! Solids Rotterdam kijkt naar de toekomst en dit komt niet alleen tot uiting in de vele presentaties van ontwikkelingen en innovaties van de deelnemers op de beurs.

De Nederlandse Agro & Foodsector staat in hoog aanzien. Om deze vooraanstaande positie in de wereld te behouden en te versterken, is samenwerking in de keten cruciaal. Daar draait het om tijdens de Agro Food & Technology Week die het FME Cluster Agro & Food samen met Wageningen UR en TNO organiseert. Het vierdaagse evenement staat in het teken van kennis, keten en innovatie. De focus ligt op het positioneren van Agro Food & Technology en keteninnovatie en -samenwerking. Samenwerking in de gehele keten, van agrarisch bedrijf tot retailer, is van cruciaal belang om Nederland internationaal een belangrijke speler te laten zijn en te blijven in deze sector. Maar hoe bereiken we die cruciale samenwerking?

40

Virtuele ketenintegratie Harrij Schmeitz, directeur Fresh Informationmanagement Center BV en Innovatiemakelaar ICT in AGF Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen, is van mening dat virtuele ketenintegratie de oplossing is. “De ontwikkeling in Agro & Food is in een enorme versnelling geraakt als het om het toepassen van technologie gaat. Van een traditioneel ambachtelijke industrie is het een proces(matige) industrie geworden. Dit geldt met name voor verwerken en verpakken, maar ook het primaire bedrijf, de boer of tuinder, heeft deze ontwikkeling doorgemaakt.” “Ketensamenwerking is cruciaal voor een verdere optimalisatie van de keten. Deze samenwerking is niet op te lossen door steeds verdere verticale integratie van de keten; door overnames door bedrijven aan het eind van de keten. Schoenmaker, blijf bij je leest. Een betere oplossing is virtuele ketenintegratie. Informatie snel, transparant en eenduidig met elkaar delen, zorgt ervoor dat alle schakels efficiënt en effectief kunnen samenwerken en blijven uitblinken in hun eigen ding.”


40-41_foodtechnologyweek.indd 40

16-10-14 15:50

Advertorial

9 miljard wereldburgers Bedrijven in de Agro & Foodtechnologie zijn onmisbaar voor het vinden van oplossingen om in 2050 9 miljard wereldburgers voldoende, gezonde en betaalbare voeding te bieden. De Nederlandse technologische industrie heeft een belangrijke rol in alle stappen van de keten, vindt ook Marcel van Haren, manager van het FME Cluster Agro & Food en directeur GMV. “We zijn na de Verenigde Staten, de tweede agro-exporteur van de wereld. Naast de agrosector heeft ook de machinebouwsector in Nederland zich sterk weten te ontwikkelen.” “We moeten de Agro & Foodketen als geheel bekijken en afstemmen hoe we samen optimaal kunnen functioneren. Alleen op die manier kunnen we energie besparen, efficiënter werken en de kwaliteit verhogen. Wees bereid om dingen met elkaar te delen. We hebben een hoop kennis, maar zolang die kennis binnen de muren van bedrijven blijft, kunnen we die kennis niet combineren en weinig winst behalen. Dus wees opener naar elkaar toe, werk meer samen en wees bereid samen te innoveren, zowel in de keten als in de toeleverketen. Daar ligt de grote winst. 99 procent van de technologische oplossingen is allang uitgevonden, alleen moeten we ze weten te vinden en weten te combineren.” Uitdaging Die visie deelt ook Jeroen Rondeel, Managing Director Flora Fluids. “Ik denk dat Agro & Food en hightech moeten gaan samenwerken. Het zijn werelden die op een verschillende manier kijken en die combinatie gaat de komende jaren veel opleveren. Voor ons project, voor Flora Fluids, is samenwerking van groot belang geweest. Niemand kan het alleen. We hebben het project daarom met acht partners opgezet. Van universiteit tot partij die verstand heeft van de markt en van ontwikkelaars tot bouwers.” “Dat koolhydraten en suikers ‘uit’ zijn en vers steeds meer ‘in’ zal worden, is een uitdaging. We zullen technieken moeten ontwikkelen waarmee we producten langer vers houden. Een andere ontwikkeling is dat de consument een stem gaat krijgen. Nu zie je dat de supermarkt bepaalt, maar in een wereld met steeds betere communicatiemiddelen krijgt de consument zijn plek terug. Een waanzinnige uitdaging voor de sector.”

Ook in de machinebouw ziet men de invloed van de technologie in de agrofood, meent Theo Bruinsma, director Special Projects bij Marel. “We zien dat megatronica een enorme impact heeft gehad op onze sector. De bediening van de apparatuur lijkt weliswaar nog sterk op wat we in het verleden hadden, maar is veel intelligenter geworden en veel dichter bij de mens gekomen. Wellicht gaat er in de industrie nog veel meer veranderen. We verwachten dat in de naaste toekomst apparatuur geschikt moet zijn om producten te maken die veel meer op de individuele behoefte is toegesneden.” “Samenwerking ligt aan de basis. De kennis waar we over beschikken, komt niet alleen maar uit onze eigen onderneming. Om de grote vraagstukken in onze sector op te lossen, moeten bedrijven samenwerken. De grootste uitdagingen voor Nederland zijn de positie in de agrofoodsector en in hightech behouden en aan de buitenwereld laten zien dat wij in Nederland over veel kennis beschikken. Dat wij weten hoe we totaaloplossingen moeten aandragen. Dat wij aan de rest van de wereld laten zien, hoe je op een omgevingsvriendelijke wijze een heel grote productie in stand houdt. Dat is in mijn ogen één van onze grootste exportproducten.”

Agro Food & Technology Week 1-4 december 2014, Wageningen De Agro Food & Technology Week bestaat uit drie onderdelen: • Op 1 en 2 december organiseert Wageningen UR vier verschillende masterclasses. • Op 3 december komt de gehele keten bij elkaar tijdens het Agro Food & Technology Congres. Doel van het congres is innovatie stimuleren en concreet maken. Daarom zijn kennis, keten, overheid en financiering aanwezig. • De slotdag, 4 december, heeft het thema ‘Dutch food systems, facilitating food worldwide’ en staat in het teken van het afscheid van Jan Hak als voorzitter van GMV. Meer informatie over de programmaonderdelen: www.agrofoodtechnology.nl.


40-41_foodtechnologyweek.indd 41

41

16-10-14 15:50

Aanpassingsset beperkt productiestilstand

Loadcells simpel vervangen Tekst en foto’s: Jos Verleg (Vakblad Bulk)

Oude loadcells vervangen door nieuwe exemplaren is niet altijd makkelijk. Vaak hebben nieuwe loadcells een afwijkende maatvoering, waardoor vervanging niet één-op-één kan. Van der Veeken Weegoplossingen ontwikkelt aanpassingssets zodat stilstand tot een minimum beperkt blijft. Veel weeg- en doseerprocessen draaien nog op loadcells die tientallen jaren oud zijn. Aan het eind van hun levensduur kunnen ze vaak niet meer door gelijke exemplaren worden vervangen omdat deze niet meer leverbaar zijn. Nieuwe loadcells hebben andere afmetingen, waardoor bij een vervanging de weegconstructie moet worden aangepast. Zo’n ombouw vergt een extra investering, nog afgezien van de kosten wegens productiestilstand. Om de aanpassings- en stilstandskosten te beperken, heeft Van der Veeken Weegoplossingen aanpassingssets ontwikkeld waarmee nieuwe loadcells de oude exemplaren zonder aanpassingen kunnen vervangen. Kolenbunkers Zo is voor TES Industrial Systems een aanpassingsset gemaakt om de C1 100 ton loadcells onder twee kolenbunkers te vervangen door Flintec RC3 100 ton loadcells. In de oude situatie zijn op de constructie ronde

Van der Veeken Weegoplossingen Het Wernhoutse bedrijf Van der Veeken Weegoplossingen levert naast mechanische aanpassingen ook weegoplossingen in de breedste zin van het woord. Te denken valt aan afvul- en doseerbesturingen inclusief installatieschema’s. Het bedrijf kan voor afnemers ook de besturingskast installeren en de inregeling van het systeem verzorgen.

42

De oude C1 loadcell (links) is vervangen door een Flintec RC3 loadcells.

schijven gelast voor de montage van de C1. De RC3 is voorzien van adapterschijven die met klemblokjes exact op deze schijven passen. Voor de vervanging diende de bunker met behulp van een krik slechts enkele millimeters te worden opgetild om de oude loadcell te verwijderen en de nieuwe te plaatsen. Op vergelijkbare wijze zijn ook twee andere kolenbunkers aangepast, zonder zware kraan om de bunkers te verwijderen en zonder lastige aanpassingen op een moeilijk bereikbare plaats. Granulaatmenger Voor een granulaatmenger bij Van Tol Advies en Handel zijn ‘plug & play’ weegsets gemaakt om de mengverhoudingen nauwkeuriger te kunnen bepalen. Van der Veeken heeft aan de hand van de voetplaten onder de poten een weegset gemaakt met aanrijbeveiliging, montagegaten, stekkerverbindingen en een voorgekalibreerde indicator. Na het optillen van de installatie zijn de sets onder de poten gemonteerd. Slijpen, boren, draadsnijden en lassen bleek niet nodig. Na het maken van de

stekkerverbindingen was de granulaatmenger direct operationeel. Weegplateaus Een aanpassing die al meerdere keren is uitgevoerd, is de vervanging van de T110 Avery Berkel loadcell door een Flintec PC6 loadcell met adapterblokken. Dit zijn weegplateaus met een rollerbaan op de juiste hoogte, lengte en breedte. Dankzij het gebruik van de adapterstukken is het weegplateau, zonder mechanisch ombouw, in het productieproces te blijven gebruiken.

‘Plug & play’ weegsets.


42_veekenloadcells.indd 42

16-10-14 11:40

Bedrijvengids De EVMI-bedrijvengids is een praktische lijst van bedrijven die actief zijn in de voedingsmiddelenindustrie. Deze lijst is ook te vinden op www.evmi.nl, waar u kunt zoeken op alfabet, categorie en regio. Staat uw bedrijf nog niet in de EVMI-bedrijvengids? Kijk dan op www.evmi.nl/bedrijvengids voor de mogelijkheden om ook uw bedrijf in dit overzicht op te nemen.

Advies/Consultancy

Lubron Waterbehandeling BV Postbus 540 4900 AM OOSTERHOUT 0162-426931 www.lubron.eu

ACO BV Postbus 217 7000 AE DOETINCHEM 0314-368280 www.aco.nl

ALControl Food & Water Everdenberg 41 5346 VA Oosterhout 0162-488 488 http://nl.alcontrol.com/nl

Cadansinterim Den Akker 2 6658 KL Beneden-Leeuwen 0031 (0) 6 46 353 756 www.cadansinterim.nl

MasterLab BV Postbus 1 5830 MA BOXMEER 0485-589470 www.masterlab.nl

MPS Red Meat Slaughtering B.V.

DNV GL Business Assurance Certificering & Training Zwolseweg 1 2994 LB Barendrecht 010-2922700 www.dnvba.nl

Albert Schweitzerstraat 33 7131 PG LICHTENVOORDE 0544-390500 www.mps-group.nl

Huijbregts Groep Postbus 165 5700 AD HELMOND 0492-596300 www.huijbregts.nl

Improving Quality

Nederlandsch Octrooibureau Jan Willem Frisolaan 13 2517 JS ‘S-GRAVENHAGE 070-3312598 www.nlo.nl

Liniestraat 1 -A 4051 BN OCHTEN 06-22940774 www.improvingquality.nl

Uw bedrijfsgegevens www.bessels.com

ISACert Nederland Obrechtstraat 28 E 8031 AZ ZWOLLE 0031 (0) 88-4722378 www.isacert.nl

ook op deze pagina’s? Ga naar www.evmi.nl/ bedrijvengids of bel voor meer informatie naar 088-2944847 eisma voedingsmiddelenindustrie | november 2014

_EVMI_bedrijvengids_7-2014.indd 43

43

16-10-14 16:36

Nutrilab BV Postbus 7 4284 ZG RIJSWIJK 0183-446305 www.nutrilab.nl

O. P. & P. Product Research BV Burg. Reigerstraat 89 3581 KP UTRECHT 030-2516772 www.opp.nl

Tebodin Netherlands B.V. Postbus 16029 2500 BA Den Haag 070-3480911 www.tebodin.com

Beneo Aandorenstraat 1 B-3300 TIENEN 0032-16801301 www.beneo.com Brenntag Nederland BV

PACCOR Netherlands B.V.

Postbus 79 3300 AB DORDRECHT 035-5889200 www.brenntag.nl

Watergoorweg 69 3861 MA NIJKERK 088-5790900 www.paccor.com

Heeft u al een gratis abonnement op de digitale

UTICON INGENIEURSGROEP BV BEEMDSTRAAT 3 5653 MA EINDHOVEN 040 297 46 00 WWW.UTICON.NL

Chr. Hansen Gelderlandhaven 5A 3433 PG NIEUWEGEIN 030-6019920 www.chr-hansen.com

nieuwsbrief van EVMI? Ga naar de website en

Ingrediënten en grondstoffen

registreer u! Azelis Food & Health Benelux Précon Food Management BV Postbus 26 3980 CA BUNNIK 030-6566010 www.precon-food.nl

Meerpaal 5 4904 SK Oosterhout (NB) 0162-423240 www.azelis.com

Codrico Rotterdam B.V. Rijnhaven Z.z. 15 3072AJ ROTTERDAM 010-2906666 www.codrico.com

Fa. L.I. Frank Postbus 46 7390 AA TWELLO 0571-272141 www.lifrank.nl

Simac QuadCore BV De Run 1101 5503 LB VELDHOVEN 040-2582100 www.simacquadcore.nl

IN2FOOD Postbus 93 6920 AB DUIVEN 026-3186704 www.in2food.nl

Bakels Senior NV

Silliker Netherlands B.V. Postbus 153 6710 BD EDE 0318- 649444 www.silliker.nl

Postbus 44 1380 AA WEESP 0294-414559 www.bakels-senior.nl

Puratos Nederland Industrieweg 1 4762 AE ZEVENBERGEN 0168-326260 www.puratos.nl

Ranks Meel BV Postbus 16 4233 ZG AMEIDE 0183-606200 www.ranksmeel.nl

44



16-10-14 16:36

Raps Benelux Postbus 369 5680 AJ BEST 0499-373525 www.raps.com

Unifine Industry

DPA Processing & Technology

Postbus 5631 3297 ZG PUTTERSHOEK 078-6762344 www.unifine.com

Gatwickstraat 11 1043 GL Amsterdam 020 – 5151555 www.dpaprocessing-technology.nl

Van Delft Biscuits BV Postbus 365 3840 AJ HARDERWIJK 0341-411624 www.vandelftbiscuits.nl

Refresco Benelux B.V.

C O N T R O L

S Y S T E M S

CIMPRO Cimpro Postbus 3196 4800 DD BREDA 076-5317788 www.cimpro.com

Oranje Nassaulaan 44 6026 BX MAARHEEZE 0172-630630 www.refresco.nl

Dolderseweg 107 3734 BE DEN DOLDER 030-2297911 www.remia.nl

VAN HEES B.V. Voltaweg 35a 6101 XK Echt Tel: +31(0)475 411 249 www.vanheesecht.nl

Roem van Yerseke B.V.

Verstegen Spices & Sauces B.V.

Groeninx van Zoelenstraat 35 4401 KZ YERSEKE 0113-577700 www.roemvanyerseke.nl

Postbus 11041 3004 EA ROTTERDAM 010-2455100 www.verstegen.nl

Remia C.V.

O P E N

Dinnissen BV Horsterweg 66 5975 NB SEVENUM 077-4673555 www.dinnissen.nl

Endress+Hauser B.V. Nikkelstraat 6-12 1411 AK NAARDEN 035-6958611 www.endress.nl

Vipam BV

Voor het meest actuele nieuws uit de

Poppenbouwing 26 a 4191 NZ GELDERMALSEN 0345-565670 www.vipam.nl

voedingsmiddelenindustrie gaat u naar www.evmi.nl

Royaan B.V. Hoge Maat 8 3961 NC WIJK BIJ DUURSTEDE 0343-596659 www.royaan.nl

Schobbers BV, H. CH. Vasco da Gamaweg 8 5928 LD VENLO 077-3969120 www.schobbers.nl

Vollebregt Fresh Company Platinastraat 10 2718 RZ ZOETERMEER 079-3610067

Machines, apparatuur en toebehoren/ diensten BITO Systems NV Niasstraat 1 3531 WR Utrecht Tel 030 711 30 90 www.bitosystems.com

Eriks Bv Toermalijnstraat 5 1812 RL ALKMAAR 072 515 15 14 www.eriks.nl Hethon Nederland BV Vlijtstraat 47-49 7005 BN Doetinchem Tel: 074-2500555 Website: www.hethon.nl



45

16-10-14 16:36

Hosokawa Micron B.V.

Pedak Meettechniek BV

Schouw Informatisering B.V.

Gildenstraat 26 7005 BL DOETINCHEM 0314-373333 www.hosokawamicron.nl

Postbus 3030 6093 ZG HEYTHUYSEN 0475-497424 www.pedak.nl

Postbus 435 4870 AK ETTEN - LEUR 076-5042520 www.schouw.org

Krohne Nederland b.v.

Spraybest Europe BV

Postbus 110 3300 AC DORDRECHT 078-6306200 www.krohne.com

Zwanenburgerdijk 335 1161 NN ZWANENBURG 020-4976780 www.spraybest.nl

LSBL Services VOF Galvanistraat 1 6716 AE EDE 0 318 69 69 99 www.lsbl.nl

Precia Molen Franse Akker 1 4824 AL BREDA 076 524 2526 www.preciamolen.nl

Techmation B.V. Postbus 195 4250DD Werkendam 0183-500 331 www.techmation.nl

TQC BV Molenbaan 19 2908 LL CAPELLE A/D YSSEL 0180-631344 www.tqc.eu

Mettler-Toledo BV Postbus 6006 4000 HA TIEL 0344 638363 www.mt.com

Rittal BV Postbus 246 6900 AE ZEVENAAR 0316-591911 www.rittal.nl

Welding Constructions Chamotte 13 4191 GT Geldermansen 06-53729521 www.weldingconstructions.nl

Roma Nederland BV Postbus 59 4940 AB RAAMSDONKSVEER 0162-512012 www.romaned.nl

46

Munters BV Postbus 229 2400 AR ALPHEN AAN DEN RIJN 0172-433231 www.munters.nl

SCA Hygiëne Products BV

Oxoid BV

Scharff Techniek BV

Scheepsbouwersweg 1 B 1121 PC LANDSMEER 020-4106500 www.oxoid.com

Atoomweg 51 3542 AA UTRECHT 030-2410972 www.scharfftechniek.nl

Postbus 670 3700 AR ZEIST 030-6984600 www.sca.com

De volgende editie van EVMI verschijnt op: Dinsdag 16 december Sluitdatum reserveren advertenties: Dinsdag 25 november Voor vragen over advertenties: Wilma Zijlstra: 088-2944847 Felix Berentsen: 06-42759518



16-10-14 16:36

Dijksma enthousiast over lupineteelt voor Vivera Producent van vlees vervangers Vivera kreeg tijdens de oogst van lupine bestemd voor de vleesvervangers bezoek van staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken. Zij proefde de vleesvervangers op basis van lupine en bezocht de productielocatie van Vivera. Dijksma was positief over de duurzame vleesvervangers en over de samenwerking tussen akkerbouwers en voedselproducent: “Dit soort in novatieve initiatieven zijn erg belangrijk voor de Neder landse akkerbouw. Hiermee blijven we voorop lopen in Europa.” Vivera bemerkt een toenemende vraag vanuit retailers uit heel Europa naar de duurzame vleesvervan gers en vanuit de consument naar gezond en duurzaam voedsel, lokaal geteeld en zonder onnodige hulpstoffen. Om lupine rendabel te maken voor Nederlandse ak kerbouwers, is verdere veredeling van lupine en teelt optimalisatie nodig. De staatssecretaris wil met de sector om de tafel om mogelijkheden voor meer onderzoek te bespreken. Meer info: Vivera www.vivera.com

Kokoskaas en honing-geitenkaas

Goudsmit presenteert magneetfilter Goudsmit Magnetic Systems uit Waalre heeft op de Powtech in Nürnberg een speciaal voor de voedingsmiddelenindustrie ontwikkeld vernieuwd EHEDG magneetfilter gepresenteerd. Het filter is opgebouwd uit Neoflux (Nd-Fe-B ofwel zeldzame aarde) magneten die zorgen voor een effectieve separatie van zeer kleine ijzerdeeltjes vanaf 5 micrometer, zwak magneti sche deeltjes en zelfs ijzerstof. Het genereert een magnetisch veld van maximaal 10.700 Gauss (+/-5 procent) op de staven en verwijdert ge noemde deeltjes uit vloeibare en poedervormige producten. Het volledige systeem is vervaardigd uit RVS 316, glad afgewerkt en voldoet aan de HACCP/ EHEDG norm. Reiniging van gevangen metaaldeeltjes kan op drie manieren plaatsvinden. Manueel, waarbij de met een extractor omhulde magneetstaven gemakkelijk door operators uit elkaar te trekken zijn. Ma nueel en pneumatisch, waarbij reiniging automatisch gebeurt. De nieuwste methode is pneumatisch en CIP (Cleaning In Place), waarbij naast het reinigen, het schoonspoelen van de magneetstaven ook automatisch plaatsvindt. Het huis is zo geconstrueerd dat er na reiniging geen product achterblijft. Het magneetfilter is inzetbaar in buizen en pijpleidingen voor de ontijzering van producten die onder druk getransporteerd wor den. Zelfs de kleinste ijzerdeeltjes zijn op deze manier uit kleverige stoffen (chocolade, pasta’s, poeders of vruchtensappen) te filteren, stelt Goudsmit. Het magneetfilter is leverbaar in zeven standaardafmetingen (Ø 50 - 200 mm) en heeft een flensaansluiting volgens DIN 11864. Meer info: Goudsmit Magnetic Systems www.goudsmit-magnetics.nl

Isotron Systems lanceert handheld barcodescanner

Cheeseland Hol land, dochter van het Amerikaanse CheeseLand, liet op de Sial in Parijs onder meer proeven van Kokos Kaas, een romige koemelkkaas met biologische kokosroom met een nootachtige, zoete smaak, en Honey Bee Geitenkaas, gemaakt met een vleugje honing, die een zoet, nootachtig smaakje aan de milde geitenkaas geeft. De Cheeseland-kazen zijn verkrijgbaar in voor verpakte vorm en bulk.Het Amerikaanse Cheeseland heeft, na ruim dertig jaar Nederlandse kazen in de VS te hebben verkocht, een kantoor in Nederland geopend om van daaruit directe verkopen op te zetten van de in Nederland geproduceerde kazen.

Isotron Systems heeft een nieuwe handheld barcodescanner gelanceerd, de DataMan 8050 barcodescanners van Cognex. De nieuwe Data Man 8050 en 8050X zijn een uitbreiding op het productenpalet van de Cognex DataMan serie. De scanner is ontworpen met een robuuste be huizing om stand te houden in industriële om gevingen. Volgens Isotron is de scanner uitgerust met een uniek ontworpen algoritme en kan de DataMan 8050-serie zelfs de meest uitdagende barcodes snel en eenvoudig lezen. De DataMan 8050 en 8050X ID-readers zorgen volgens de leverancier voor een betrouwbare hoge snel heidsuitlezing van codes bij de vele handheld barcodeapplicaties die labels, directe inkjet of lasergemarkeerde codes gebruiken. Ze zijn ideaal voor zeer hoge snelheidstoepassingen in productieomge vingen, zoals de verpakkingsindustrie. De serie is leverbaar in een bekabelde en een draadloze uitvoering. De DataMan 8050 serie ondersteunt tevens de standaard industriële communicatiemogelijkheden zoals: USB, USB-Keyboard, RS-232 en Bluetooth.

Meer info: Cheeseland Holland www.cheeselandinc.com

Meer info: Isotron Systems www.isotron.eu


47_productnieuws1.indd 47

47

16-10-14 15:52

www.beneo.com

Voldoen aan de huidige verwachtingen. Functionele koolhydraten voor energie en een gezond gewicht. Consumenten zijn zich tegenwoordig bewust van het directe verband tussen voeding, hun gezondheid en fitheid. Voor velen begint dit bij gewichtsbeheersing. Producten met Beneo Isomalt helpen hen onnodige calorieën te vermijden. Anderen willen hun energieniveau op peil houden. Palatinose™ helpt hen op een unieke wijze tijdens sportactiviteiten of op drukke dagen. Beneo functionele koolhydraten geven ons lichaam brandstof op een gebalanceerde, laag-glycemische manier. Ontdek de volgende generatie slimme koolhydraten.

BEO14005_Anzeige_weightmanagement_nl_191x130_20140930.indd 1

30.09.14 15:19

Mogen wij even opscheppen? EVMI is de online marktleider in vakkennis voor de voedingsmiddelenindustrie. Kijk dagelijks op www.evmi.nl voor actueel nieuws en meld u meteen aan voor de gratis nieuwsbrief.

Jaargang 4 – 17 juni2013 2014 Jaargang 14, nr.15, 7 –nr. 1 november

Innoveren volgens Mondelez Thema: ingredients De hartelijke groeten Integrale aanpak nodig devoedselverspilling Anuga van tegen

Keesmakers verovert Paardloze koets kaasschap het en koeloze melk www.nutri-akt.nl

01_Cover.indd 1

05-06-14 14:28

www.evmi.nl

Kaneka presenteert Ubiquinol poeder Kaneka Pharma Europe presenteert van 2 tot 4 december tijdens de beurs Health ingredients Europe (HiE) in Amsterdam onder meer Ubiquinol, de actieve vorm van co-enzym Q10 met een hogere biobeschikbaarheid. De stof is van belang voor de energieproductie van het lichaam en voor de bescherming van de cellen tegen oxidatieve stress. Sales- en marketingmanager Filip Van Hulle stelt dat Ubiquinol een groot aantal gezondheidsvoordelen heeft, waardoor producenten van voedingssupplementen en functional foods zich kunnen richten op een brede groep consumenten. Kaneka presenteert ook zoethoutextract Glavonoid, een goedgekeurd Novel Food dat volgens de producent afbraak van lichaamsvet stimuleert. Het extract kan worden verwerkt in voedingssupplementen en drankjes op basis van melk, yoghurt, fruit en groente. Het is geschikt voor producten die zich richten op weight management en healthy ageing en producten voor sporters. Meer info: Kaneka Pharma Europe www.ubiquinol.org

Nieuwe TempC Membrane van Endress+Hauser Endress+Hauser heeft een nieuw scheidingsmembraan TempC Membrane ontwikkeld voor seals. Volgens de leverancier zorgt de nieuwe technologie van de TempC Membrane ervoor dat de temperatuurwerking van het scheidingsmembraan verlaagd wordt met een factor 10, vergeleken met conventionele membraantechnologie. Deze functionaliteit vermindert de invloed van proces- en omgevingstemperatuurschommelingen tot een minimum en garandeert een hoge nauwkeurigheid en procesveiligheid, stelt Endress+Hauser. De TempC Membrane maakt het mogelijk om procesaansluitingen te voorzien van kleinere membraandiameters en meet met dezelfde nauwkeurigheid als conventionele membranen met grotere diameters. Met behulp van een TempC Membrane, wordt het olie-expansie-effect geminimaliseerd, wat resulteert in een betere meetnauwkeurigheid tot wel 10 keer beter dan een conventionele membraan. De TempC Membrane wordt toegepast in een temperatuurrange van -40 graden Celsius tot 250 graden Celsius, voor tanks en leidingen die worden schoongemaakt of gesteriliseerd (CIP/SIP). Meer info: Endress+Hauser www.nl.endress.com/tempcmembrane

Flexibel concept voor kartonneren

Inrato International heeft op de beurs World of Technology and Science (WOTS) de nieuwe KL4SS veiligheidsvergrendeling (interlock) met aanvraagknop (push button) gedemonstreerd. De veiligheidsvergrendeling is uitgevoerd in volledig RVS 316 en afgedicht volgens IP69K. Hygielock RVS veiligheidsvergrendelingen zorgen ervoor dat de deur, het onderhoudsluik of het inspectieluik pas geopend kan worden als een veilige situatie ontstaat: als de machine tot een volledige stop is gekomen of spanningsloos is. Hierdoor wordt voorkomen dat medewerkers draaiende delen en gevaarlijke machineonderdelen kunnen bereiken. Bij de KL4-SS is de push button geïntrigeerd op de interlock.

Schut Systems, leverancier van (semi-)automatische kartonneermachines en volledige verpakkingslijnen heeft tijdens de beurs Macropak in Utrecht de flexibiliteit van zijn machines gedemonstreerd. Dit gebeurde aan de hand van de tray- en vouwdozenopzetmachine F30 die in lijn was gezet met de C30 vouwdozensluitmachine. De machines zijn zowel in capaciteit als in diversiteit flexibel, betoogt Schut Systems. Dankzij de modulaire bouw is het vormgedeelte gescheiden van het sluitgedeelte en is het vulgedeelte flexibel in te vullen. Zo kan gestart worden met een semi-automatische oplossing voor het vullen van de dozen om dit later uit te kunnen breiden naar volautomatisch. Met behulp van ‘custom made’ formaatdelen kunnen verschillende doosconstructies verwerkt worden. De verpakkingslijn kan zodoende meegroeien met de klant, niet alleen in capaciteit maar ook in diversiteit. Er worden voortdurend speciale formaatdelen ontwikkeld, zoals Lock-Well, een uit lichtgewicht golfpapiergevormde tray. Deze werd specifiek ontwikkeld voor de industriële bakkerijen maar is in doorontwikkelde vorm ook toe te passen in andere branches.

Meer info: Inrato International www.inrato.com

Meer info: Schut Systems www.schutsystems.com.

Interlock met geïntegreerde aanvraagknop


49_productnieuws2.indd 49

49

16-10-14 15:53

In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Op www.evmi.nl is de volledige lijst beschikbaar voor zover de activiteiten bekend zijn bij de redactie. Daar vindt u ook uitgebreide informatie over de evenementen.

Agenda 30 oktober FNLI-jaarbijeenkomst, Utrecht

30 oktober Masterclass Residuen van bestrijdingsmiddelen, Delfgauw

31 oktober Tweedaagse cursus Hygiënisch ontwerpen, Utrecht

4 november Vervolgcursus Levensmiddelenmicrobiologie, Wageningen

Het Voedingscentrum heeft het advies voor de consumptie van nitraatrijke groenten aangepast. Voor spinazie geldt geen consumptiebeperking meer.

6 november Themamiddag Voedselveiligheid in industriële processen, Reeuwijk

6 november Symposium Stop Food Waste, Amsterdam

10-14 november Workshop Antibiotic analysis in food and feed, Wageningen

11 november Cursus Voedselallergie voor Foodservice, Nieuwegein

13 november Symposium Voorkómen, kliko of hergebruik? Voedselverspilling onder de loep, Nijmegen

13-14 november Flanders’ FOOD Technology days, Brussel

14-17 november Gluten Free Expo 2014, Rimini, Italië

14 november Cursus Hygiënische engineering – Droge processen, Utrecht

Colofon Eisma Voedingsmiddelenindustrie is het vakblad voor de professional in de levensmiddelenindustrie. Het richt zich op kwaliteitsmanagers, productontwikkelaars, marketingmanagers en algemeen managers bij bedrijven in de voedings- en genotsmiddelenindustrie, de toeleveranciers en de afnemers van deze bedrijven. UITGAVE Eisma Businessmedia bv, Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem REDACTIE Norbert van der Werff (redactiecoördinator), tel. (088) 2944829 Tom van der Meer (eind)redactie, tel. (088) 2944830 Clara Bloemhof, Baukje van der Meer, Lieneke Schuitemaker (redactie) [email protected] DIRECTIE Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur UITGEVER Jacqueline Wijbenga

ABONNEMENTEN E-mail: [email protected] Tel. (088) 226 66 48 De abonnementsprijs bedraagt € 188,50 (excl. 6% BTW) per jaar (bij automatische incasso bespaart u € 2,- administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden, een maand voor het einde van de abonnementsperiode; u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. BANKRELATIE IBAN: NL64RABO0335434991 BIC: RABONL2U VORMGEVING ZeeDesign, Witmarsum DRUK Scholma druk bv, Bedum © 2014, Eisma Businessmedia bv Leeuwarden.

MARKETING Ria Hoekstra, tel. (088) 2944862, [email protected] ADVERTENTIES Verkoop binnendienst: Wilma Zijlstra, tel. (088) 2944847, [email protected] Senior accountmanager Felix Berentsen, tel. (06) 42759518, [email protected] TRAFFIC ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810, [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl.

17-20 november Beurzen Emballage & Manutention, Parijs

50

www.evmi.nl


50_agendacartooncolofon.indd 50

16-10-14 15:53

for your next career move in food Quality Manager Non Food Inhoudelijke spilfunctie bij marktleider in retail

Zaandam

Ahold is een wereldspeler in retail, hieronder vallen o.a. de supermarktketen Albert Heijn, de drogisterijketen Etos en de slijterijketen Gall & Gall. Marktleider Albert Heijn is een groeiende, dynamische en succesvolle organisatie. Er werken ruim 100.000 medewerkers in meer dan 850 Albert Heijn winkels in Nederland en België. De kwaliteit van alle Non Food eigen merkproducten die verkocht worden in de (online) winkels van Albert Heijn, Etos en Gall & Gall wordt door 3 Quality Managers geborgd. Voor de categorieën textiel, hygiëneproducten, was- en reinigingsmiddelen en papierwaren zijn wij op zoek naar een gedreven Quality Manager die verantwoordelijk is voor het borgen van de kwaliteit van de private label producten in het hele proces van leverancier tot klant. Deze besluitvaardige en zelfstandige manager is eerste aanspreekpunt (intern en extern) voor alle kwaliteitsaangelegenheden in bovenstaande categorieën. Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126

International Sales Manager Professionele Relatiebouwer

Velddriel

Prochamp is als modern familiebedrijf een vooraanstaande producent van champignonconserven. Zij heeft de totale productieketen in eigen handen. Van compost tot blik: ketenbeheersing vormt de sleutel tot het succes. Prochamp gelooft in ondernemingsgeest, proactief handelen, servicegerichtheid en korte, heldere communicatielijnen. Constante hoge kwaliteit, innovatie en klantgerichtheid geven klanten vertrouwen in het product. Haar afnemers zijn zowel binnen als buiten Europa te vinden in retail, horeca/catering en industrie. Door de sterke focus op Export realiseert zij een constante groei. Wegens deze toenemende afzetmarkt zijn wij op zoek naar een gedreven International Sales Manager, die verantwoordelijk is voor het opbouwen en onderhouden van een effectief internationaal distributienetwerk door middel van agenten, distributeurs en directe afnemers. Consultant: Bert den Uijl, telefoon 0317-468686 of 06-53959057

Operations Management Talent Veelbelovende loopbaan met start als Shift Production Supervisor

Zaandam

Cargill is, met ruim 143.000 medewerkers in 67 landen, wereldwijd hoofdrolspeler in de voedselketen en houdt zich onder andere bezig met de handel in, open overslag, transport en industriële verwerking van voornamelijk agrarische grondstoffen. De Business Unit Cargill Cocoa & Chocolate is uitgegroeid tot één van de grootste verwerkers van cacaobonen ter wereld en is gespecialiseerd in de productie van cacaopoeder, cacaomassa, cacaoboter en chocolade. Cargill Cocoa & Chocolate beschikt naast meerdere productielocaties in de Zaanstreek en Deventer over diverse productiefaciliteiten wereldwijd en heeft aansprekende groeiambities. Om deze groei en ambitie te realiseren zijn wij momenteel op zoek naar een gedreven Operations Management Talent. In de functie als Shift Production Supervisor geef je leiding aan een aantal operators in een 5-ploegendienst, die de cacaobonen verwerken tot cacaomassa. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telefoon 0317-468686 of 06-51820349

Head of Regulatory Affairs Building success by further exploring the African continent

Amsterdam

Orangina Schweppes International (OSI) is part of one of the largest soft drink producers in Europe, the Orangina Schweppes Group, and is a major company in the beverages sector with premium brands like Schweppes, Orangina, Dr Pepper, Snapple, Trina and Oasis. The group is now part of the Japanese Suntory group which is a globally leading FMCG group with sales over € 15 billion. The organisation has a workforce of over 2,000 employees, sales volumes of 1.3 billion litres and a turnover of almost € 1 billion. OSI is responsible for the worldwide sales in countries in which the Group does not have own bottling plants. In line with the strategic plan to expand the business in Africa, we are looking for a Head of Regulatory Affairs, responsible for ensuring the recipes’ and labels’ compliancy with international food regulations & legislation and contributing to international lobbies to bring growth and development of the business. Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-53137885

Supply Chain Manager People Manager die loopbaanstap in succesvolle, internationale omgeving ambieert

Deventer

Cargill is een internationale producent en leverancier van voedingsmiddelen, landbouw-, financiële en industriële producten en diensten. Het bedrijf is in 1865 opgericht, is in privé-bezit en heeft 143.000 werknemers in 67 landen. Cargill Cocoa and Chocolate heeft een omvangrijke infrastructuur en organisatie in cacaobonen producerende landen. Vanuit 8 Europese fabrieken wordt een breed pakket aan industriële chocoladeproducten vermarkt, variërend van witte, melk en pure chocolade tot chocodrops, coatings en vullingen. Om de locatie in Deventer, gespecialiseerd in coatings en fillings, te versterken, zijn wij op zoek naar een gedreven Supply Chain Manager. Deze wordt verantwoordelijk voor het managen en coachen van een Customer Service team, bestaande uit 3 medewerkers en een Plant Logistics team (totaal 5 medewerkers) en 1 medewerker verantwoordelijk voor Procurement Execution. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telefoon 0317-468686 of 06-51820349 Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

dupp - food recruitment

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686

Jaargang 15, Nr. 7 november Pieken met pepernoten. Transparantie begint bij het pand. WRR: Van landbouwnaar voedselbeleid

Recommend Documents