Isover EPC-wijzer Behaal een EPC van 0,4 met energiebesparende en kostenefficiënte oplossingen van Isover
www.isover.nl
Inhoud Energiebesparing: laten we er samen aan werken 3 Energiebesparing: de eisen 4 Isover concepten voor een EPC van 0,4: Basic en All-Electric 5 Basic Concept voor een rijtussenwoning 6 All-Electric Concept: klaar voor de toekomst 7 All-Electric als basis voor EPC = 0 en nul-op-de-meter-woningen 7 Het effect van een verbeterde gebouwschil 9 Toepassing van Isover glaswolisolatie is het meest kostenefficiënt 10 Voorkom kieren en naden met Isover glaswol 11 Isover isolatie-oplossingen voor de gevel (Rc 4,5) 12 Isover isolatie-oplossingen voor het dak (Rc 6,0) 13 Glaswol meest milieuvriendelijke isolatiemateriaal voor de spouw 14 Harde garanties op prestaties 15 Het effect van verminderde lineaire warmteverliezen (koudebruggen) 16 Het effect van luchtdicht bouwen 17 Het effect van energiezuinige installaties 18 Een EPC van 0,4 of lager? Kijk naar het geheel 19
2
Energiebesparing: laten we er samen aan werken De overheid heeft samen met de gehele bouwsector het doel gesteld om nieuwbouw steeds energiezuiniger te maken. De komende jaren gaan we steeds een stapje energiezuiniger bouwen, zodat uiteindelijk in 2020 alle nieuwbouw energieneutraal is. Isover wil graag helpen om die doelstelling te bereiken. Het belang van energiebesparing is namelijk enorm. Fossiele grondstoffen worden steeds schaarser en duurder. De gebouwde omgeving is bovendien verantwoordelijk voor circa 30% van de totale CO2-uitstoot in Nederland. Én een energiezuinige woning levert de gebruiker een comfortabele woning op met lage energielasten. Redenen genoeg om goed naar alle besparingsmogelijkheden te kijken. In deze brochure komen verschillende energiezuinige EPC 0,4 concepten aan bod. Het Basic Concept (pag. 5) is de woning met de laagste investeringskosten en het All-Electric Concept (pag. 6) is de geheel elektrische woning die gereed is voor toekomstige regelgeving van
(bijna) energieneutrale gebouwen. De concepten zijn opgesteld door adviesbureau DGMR en doorgerekend op kostenefficiëntie en energie. Tevens heeft Isover het effect van een betere gebouwschil op de EPC onderzocht. Hieronder vallen een hogere Rc-waarde (pag. 9), betere beglazing (pag. 9), verminderde lineaire warmteverliezen (pag. 16) en luchtdicht bouwen (pag. 17). Om tot een lagere EPC te komen zal er echter ook moeten worden gekeken naar de meest optimale energiezuinige installaties (pag. 18). Daarnaast blijkt uit onderzoek van Basalt Bouwadvies (pag. 10) dat een gevel met glaswolisolatie goedkoper is dan een gevel met harde isolatie. Dit kan oplopen tot wel € 2.160 bij een vrijstaande woning, waarbij al rekening is gehouden met een iets bredere spouwmuur. Het resultaat van deze onderzoeken is verrassend en laat zien dat het van belang is om goed naar de woning als geheel te kijken.
3
Energiebesparing: de eisen EPC-aanscherpingen Om gebouwen steeds energiezuiniger te maken is de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) geïntroduceerd. Dit kengetal geeft aan hoe energiezuinig een gebouw is. De EPC is het resultaat van een uitgebreide berekening waarin onder andere de isolatie, ventilatie, verwarming en oriëntatie van een gebouw wordt meegenomen. Sinds 2011 moesten alle woningen een EPC hebben van 0,6 of lager. Vanaf 2015 is dit nog verder aangescherpt naar 0,4 of lager. De stap die daarna volgt is (bijna) energieneutrale nieuwbouw (BENG) in 2020. Dit halen we niet zo maar. Om aan deze eisen te voldoen, zullen we naar de beste combinatie van energiebesparende oplossingen moeten gaan kijken. Rc-eisen per 1 januari 2015 Naast de EPC-aanscherping voor woning- en utiliteitsbouw zijn ook de minimale thermische isolatie-eisen (Rc) van dichte delen aangescherpt. In plaats van een vaste isolatiewaarde voor de gehele gebouwschil, zijn de waarden gedifferentieerd omhoog gegaan. In het dak wordt immers meer energie bespaard met een hogere isolatiewaarde dan in de gevel of vloer. • De minimum Rc-eis voor gevels is aangepast van 3,5 naar 4,5 m2.K/W. • De minimum Rc-eis voor daken is aangepast van 3,5 naar 6,0 m2.K/W. • De minimum Rc-eis voor vloeren is gelijk gebleven op 3,5 m2.K/W.
Ontwikkeling EPC-waarden 1,4
, 1,2
, 1,0
, 0,8
, 0,6
, 0,4
, 0,2 0,0
4
1996 1998
2000
2006
2011
2015
ENERGIENEUTRAAL 2020
Uit onderzoek van DGMR blijkt dat een nog hogere isolatiewaarde nog maar zeer beperkt bijdraagt aan een verbeterde EPC-waarde en extra energiebesparing. Bovendien zijn er maatregelen die kostenefficiënter zijn om de EPC aan te scherpen en tot een EPC van 0,4 of lager te komen. In deze brochure zet Isover alle mogelijkheden op een rij.
Isover concepten voor een EPC van 0,4: Basic en All-Electric Isover heeft samen met adviesbureau DGMR voor verschillende referentiewoningen de beste concepten voor een EPC van 0,4 samengesteld: het Basic Concept met lage investeringskosten en het All-Electric Concept waarmee nul-op-demeter wonen mogelijk wordt. De berekeningen zijn uitgevoerd voor vier verschillende standaard RVO-referentiewoningen (voorheen Agentschap NL), namelijk voor een rijtussenwoning, een rijhoekwoning (twee-onder-één-kap), een vrijstaande woning en een appartement. Hierbij is gekeken naar de laagste investeringskosten in combinatie met optimaal wooncomfort.
voorgevel
Deze kostenoptimale EPC-concepten zijn opgenomen in de Isover EPC-wijzer op www.isover.nl/epcwijzer. In deze rekenmodule kunt u per woningtype een EPC-concept bekijken en verbeteren tot een EPC van 0. Alle berekeningen zijn vrij te downloaden en in te laden in de DGMR EPC-ENORM software, zodat u uw eigen woningen verder kunt doorrekenen.
achtergevel
Bron: RVO-referentiewoning, rijtussenwoning 5
Basic Concept voor een rijtussenwoning
Bekijk de Basic Concepten voor de andere woningtypes op www.isover.nl/epcwijzer
Het Basic Concept gaat uit van lage investeringskosten door toepassing van alleen de meest kostenefficiënte maatregelen, waarbij het bewonerscomfort niet uit het oog verloren is. Bij de optimaal geïsoleerde gebouwschil is extra aandacht besteed aan het voorkomen van lineaire warmteverliezen (koudebruggen, zie pagina 16). Daarnaast is het gebouw luchtdicht afgewerkt, wat niet alleen leidt tot een betere EPC-waarde, maar ook bijdraagt aan een comfortabele
woning. De verwarming gebeurt met een HR107 ketel; uit onderzoek blijkt dat dit nog steeds de meest kostenefficiënte manier van verwarmen is. Om tot een EPC van 0,4 te komen is slechts een paar vierkante meter zonne-energiepanelen (PV) nodig. Ventileren gebeurt met zelfregelende roosters in combinatie met CO2-sturing op de mechanische afvoer. Ook dit is een kostenefficiënte maatregel, die daarnaast zorgt voor een gezond binnenklimaat.
Basic Concept voor een rijtussenwoning, RVO-referentiewoning (voorheen Agentschap NL) Bouwkundige uitgangspunten Begane grondvloer
Rc = 3,5 m2.K/W
Gevel
Rc = 4,5 m2.K/W
Dak
Rc = 6,0 m2.K/W
Glas
Verbeterd HR++ glas, Uw 1,3 W/m2K , ZTA 0,6 (zontoetredingsfactor)
Lineaire warmteverliezen
Verbeterde detaillering conform SBR-referentiedetails (+25%)
Infiltratie
Verbeterde waarde qv;10 = 0,4 dm3/s/m2
Intallatietechnische uitgangspunten Opwekking verwarming
HR-107 combiketel
Afgifte verwarming
Radiatoren (hoge temperatuur)
Tapwater
Opwekkingsrendement 77,5%
Ventilatie (conform NEN 8088)
C4c: zelfregelende roosters i.c.m. CO2-sturing op de afvoer gemeten per verblijfsruimte
Zonne-energie
4 m2 PV (uitgaande van 150 Wp/m2)
Aanvullende maatregelen
Douche WTW
Energieverbruik (per jaar, gebouwgebonden)
6
Gasgebruik (m3)
614 m3 (inclusief tapwater)
Elektragebruik
1013 kWh
Opbrengst PV
535 kWh
Energiekosten per jaar
€ 517
EPC
0,39
All-Electric Concept: klaar voor de toekomst Het All-Electric Concept verschilt van het Basic Concept door het ontbreken van een gasaansluiting. De verwarming gebeurt met een efficiënte lucht-water warmtepomp, die zijn energie uit de buitenlucht haalt. De gebouwschil is tevens geoptimaliseerd door toepassing van drievoudige beglazing in verbeterde kozijnen. De meerinvestering daarvan (ca. € 2.000 voor een tussenwoning) levert niet alleen EPC-punten op, maar zorgt ook voor een prettig binnenklimaat door een verminderde koudeval langs de ramen.
Doordat dit een All-Electric Concept is, speelt het in op nieuwe concepten zoals energieneutrale woningen met een EPC van 0 of lager. Door de gebouwschil zo optimaal mogelijk te bouwen, kan vervolgens door de toepassing van zonneenergie net zoveel energie worden opgewekt als per jaar wordt verbruikt. Zo bent u alvast klaar voor de eisen van 2020! Toepassing van het AllElectric Concept kan er bovendien voor zorgen dat er bij projecten geen gasinfrastructuur hoeft te worden aangelegd.
Bekijk de All-ElectricConcepten voor alle andere woningtypes op www.isover.nl/epcwijzer
All-Electric Concept voor een rijtussenwoning, RVO-referentiewoning (voorheen Agentschap NL) Bouwkundige uitgangspunten Beganegrondvloer
Rc = 3,5 m2.K/W
Gevel
Rc = 4,5 m2.K/W
Dak
Rc = 6,0 m2.K/W
Glas
Drievoudig glas, Uw 1,0 W/m2K, ZTA 0,5 (zontoetredingsfactor)
Lineaire warmteverliezen
Verbeterde detaillering conform SBR-referentiedetails (+25%)
Infiltratie
Verbeterde waarde qv;10 = 0,4 dm3/s/m2
Intallatietechnische uitgangspunten Opwekking verwarming
Lucht-water warmtepomp op basis van buitenlucht
Afgifte verwarming
Vloerverwarming (lage temperatuur)
Tapwater
Lucht-water warmtepomp
Ventilatie (conform NEN 8088)
D.2b2: balansventilatie met WTW, warmteterugwinning van 95%
Zonne-energie
8 m2 PV (uitgaande van 150 Wp/m2)
Energieverbruik (per jaar, gebouwgebonden) Gasgebruik (m3)
0 m3 (geen gasaansluiting nodig)
Elektragebruik
3879 kWh
Opbrengst PV
1071 kWh
Energiekosten per jaar
€ 618
EPC
0,39
7
All-Electric als basis voor EPC = 0 en nul-op-de-meter-woningen De doelstelling van de overheid is (bijna) energieneutrale nieuwbouw in 2020. Het All-Electric Concept is alvast voorbereid op deze scherpe eisen, maar het stopt daar niet. Nul-op-de-meterwoningen zijn nu al mogelijk. Bij deze woningen is, over een geheel jaar genomen, het energieverbruik 0. Dat is als volgt te realiseren: 1. Energieverbruik sterk terugdringen • Goede isolatie van de schil (volgens Rceisen bouwbesluit) • Triple beglazing • Warmteterugwinning op ventilatielucht • Vermijden koudebruggen 2. Resterende verbruik (verwarming/tapwater én ook huishoudelijk) lokaal duurzaam opwekken • Warmtepomp die energie uit bodem of lucht haalt • Zonnestroom (PV-panelen) • Zonnewarmte (zonneboiler) • Bio-energie; pelletkachel, houtkachel etc. Het beschikbare dakoppervlakte voor de toepassing van zonne-energie kan beperkt zijn, dus hoe beter stap 1 wordt ingevuld, des te sneller de balans te realiseren is, zodat er geen energieverbruik meer is (over één jaar gemeten).
Van het All-Electric Concept naar concepten voor de toekomst Uitgangspunten gebaseerd op All-Electric Concept rijtussenwoning, RVO-referentiewoning (voorheen Agentschap NL)
EPC = 0 Zonne-energie: totaal 29 m2 PV * Hierbij wordt het volledige energieverbruik van de woning gecompenseerd door de opgewekte zonnestroom. Wat overblijft, is het huishoudelijke gebruik voor bijvoorbeeld TV, wasmachine en koelkast (ca. 2800 kWh per jaar).
Nul-op-de-meter-woning Zonne-energie: totaal 38 m2 PV ** Het volledige verbruik voor verwarming, koeling én de huishoudelijke apparatuur wordt gecompenseerd door de opbrengst van de zonnepanelen (in kWh per jaar). Omdat het beschikbare dakoppervlakte mogelijk niet groot genoeg is, wordt in dit concept gekozen voor high performance zonnepanelen. * uitgaande van 150 Wp/m2 ** uitgaande van 200 Wp/m2 (high performance zonnepanelen) en 2800 kWh verbruik
8
Het effect van een verbeterde gebouwschil Hoe groot is het effect van een verbeterde Rcwaarde op de uitkomst van de EPC? Om dit na te gaan heeft Isover onderzoek uitgevoerd voor de gevel, het dak en de beganegrondvloer. Uit het onderzoek blijkt dat de EPC-waarde nog maar minimaal daalt als voor betere Rc-waarden wordt gekozen dan het Bouwbesluit (zie afbeelding) voorschrijft.
een zeer belangrijke rol. Niet alleen in EPC-berekening maar ook op de bouwplaats!
Minimale verbetering EPC door hogere Rc-waarden in gevel en dak Het onderzoek toont aan dat bij een rijtussenwoning het gasverbruik met slechts 4 m3 per jaar daalt als de Rc in de gevel wordt verhoogd van 4,5 naar 5,0 m2.K/W. Dit komt neer op een maandelijkse besparing van € 0,22 op de energielasten. Het verhogen van de Rc in het dak van 6,0 naar 8,0 m2.K/W bespaart ca. 14 m3 gas per jaar. Dit komt neer op een maandelijkse besparing van € 0,78 op de energielasten. Binnen de EPC is met deze Rc-verhogingen een verbetering van maximaal 0,02 haalbaar. Dit zijn dus minimale verbeteringen en het nog verder verhogen van de isolatiewaarde levert steeds minder aan besparing op.
Effect van drievoudige beglazing De open delen blijven een zwak onderdeel van de gebouwschil. Door de beglazing en de kozijnen te verbeteren, zal het comfort in de woning toenemen. Koudeval langs de gevel wordt dan immers uitgesloten. Tevens levert de maatregel een verbetering van maximaal 0,03 aan EPC-punten op.
Integrale benadering gebouwschil Om de EPC te verlagen, is het dus beter is om te kijken naar meer aspecten in de gebouwschil. De gevel en het dak zijn immers al optimaal uitgevoerd. De uitdaging ligt in het goed detailleren én uitvoeren van mogelijke knelpunten bij aansluitingen. Lineaire warmteverliezen, oftewel koudebruggen, spelen bij de steeds betere Rc-waarden Het effect van een verbeterde gebouwschil Rc-waarden EPC
Rc gevel: 4,5
Rc dak: 6,0 0,39
Rc gevel: 5,0
Rc dak: 6,0 0,39
Rc gevel: 5,0
Rc dak: 8,0 0,38
Uitgangspunten zijn een rijhoekwoning met het Basic EPC 0,4 Concept. Ga voor de uitgebreide achtergrondinformatie naar www.isover.nl/epcwijzer
9
Toepassing van Isover glaswolisolatie is het meest kostenefficiënt Basalt Bouwadvies heeft onderzoek uitgevoerd naar de kosten van verschillende spouwmuren. De volgende isolatiematerialen voor een Rc van 4,5 m2.K/W zijn vergeleken: • Glaswol, Multimax 30 Ultra 121 mm • Glaswol, Mupan Ultra XS 131 mm • Glaswol, Mupan Plus 150 mm • PIR, 100 mm • Resolschuim, 84 mm
Conclusie In het rapport staat de volgende conclusie: “Bij een harde isolatieplaat zijn de verwerkingskosten hoger dan bij zachte isolatie. Tevens moeten er voor harde isolaties boorankers worden toegepast, wat een andere verwerking heeft dan metselspouwankers. Op beide manieren hebben de gevels met zachte isolatie een dikker gevelpakket maar toch zijn deze uiteindelijk goedkoper dan een gevel met harde isolatie.” (Basalt, 2015)
Waar soms wordt aangenomen dat een iets dikkere gevel veel extra kosten met zich meebrengt, blijken gevels met zachte isolatie uiteindelijk goedkoper te zijn dan gevels met harde isolatie. De besparing kan oplopen van € 326 voor een rijtussenwoning tot maar liefst € 2.160 voor een vrijstaande woning.
Bij de berekeningen worden alle extra kosten voor fundering, grondwerk, aftimmering van kozijnen, dakelementen, metselwerk etc. meegenomen. Vraag het volledige onderzoek aan op www.isover.nl/epcwijzer.
Kostenvergelijking diverse spouwmuurisolatiematerialen (glaswol) ten opzichte van PIR voor een Rc van 4,5 m2.K/W Basis: PIR (λ 0,023 W/m.K) 100 mm
Multimax 30 Ultra (λ 0,030 W/m.K) 121 mm
Mupan Ultra XS (λ 0,032 W/m.K) 131 mm
Tussenwoning
€/m2 €/woning
€ €
-5,55 -212,58
€ €
-8,52 -326,43
€ €
-6,14 -235,01
Hoekwoning
€/m2 €/woning
€ €
-7,21 -860,48
€ €
-9,74 -1.162,92
€ €
-8,97 -1.070,88
Vrijstaande woning
€/m2 €/woning
€ €
-7,48 -1.619,24
€ €
-9,98 -2.160,10
€ €
-9,64 -2.087,58
Appartementen
€/m2 €/woning
€ €
-7,18 -249,80
€ €
-9,81 -341,34
€ €
-10,32 -359,21
Bron: Basalt 2015
10
Mupan Plus (λ 0,033 W/m.K) 150 mm
Voorkom kieren en naden met Isover glaswol De keuze voor zachte isolatie in de spouwmuur is een keuze voor een goede bouwkwaliteit. Door toepassing van flexibele glaswol in een spouwmuur zijn de risico’s van kieren en naden zo veel mogelijk beperkt, waardoor de Rc-waarden van de tekentafel ook in de praktijk gegarandeerd zijn. Uit het ‘Vergelijkend onderzoek thermische prestatie van twee isolatiematerialen’ van BDA (2013) blijkt dat als slechts 1% van het geveloppervlak een open naad is, dit de Rc-waarde in de praktijk al met 36% vermindert. Dat komt overeen met een naad rondom de isolatieplaat van slechts 2 mm. Een geplande Rc van 5,0 komt dan in de praktijk uit op minder dan 3,5 m2.K/W! Het risico van 1% wordt bijvoorbeeld al snel gelopen bij aansluitingen rondom een kozijn. Door de flexibele Isover glaswol op overmaat rondom het kozijn aan te brengen, is dit risico eenvoudig te vermijden.
In opdracht van het Lente-akkoord is door adviesbureau Nieman in 2013 het ‘Onderzoek hoogwaardige thermische schil’ uitgevoerd. Dit rapport benadrukt het belang van een goede bouwkwaliteit: “Onzorgvuldige bouwvoorbereiding en realisatie leiden tot thermische lekken. Bij hogere isolatiewaarden neemt de negatieve invloed hiervan toe.” Daarnaast wijst het rapport op bepaalde uitvoeringsrisico’s: “Hoewel een goed vlakke ondergrond in alle gevallen leidt tot een goed resultaat is dat bij harde materialen een dwingende voorwaarde om het ontstaan van een valse spouw achter de isolatie te voorkomen. Dit in tegenstelling met de traditioneel toegepaste minerale wol isolatieplaten.” Het rapport beveelt dan ook aan om Rc-waarden te differentiëren per bouwdeel en naar de EPC als geheel te kijken. Op deze manier is de ‘noodsprong’ voor harde isolatie met het oog op gelijkblijvende spouwbreedtes niet nodig.
Harde isolatie
Isover glaswol
Bron: Kwalitatief vergelijkend onderzoek gevelisolatie via infrarood thermografie (BDA 2012)
11
Isover isolatie-oplossingen voor de gevel (Rc 4,5) Isover heeft voor verschillende standaard spouwmuurdiktes diverse isolatie-oplossingen. Onderstaand vindt u de Isover isolatie-oplossingen voor gevels met een Rc van 4,5 m2.K/W met standaard spouwmuurbreedtes. Gevelisolatie voor Rc 4,5 met standaard spouwmuurbreedtes
Isolatiedikte
Spouwmuurbreedte
121 mm
360 mm
131 mm
370 mm
150 mm
380 mm
Multimax 30 Ultra Zeer stevige, vormvaste glaswol isolatieplaat. Het product is aan de voorkant afgewerkt met een speciaal gecoate, geperforeerde, dampopen aluminium reflectiefolie voor een optimale isolatie. Met een lambdawaarde van slechts 0,030 W/m.K is Multimax 30 Ultra hét absolute topproduct van Isover voor spouwmuurisolatie.
Mupan Ultra XS Zeer stevige, vormvaste glaswol isolatieplaat. Het product is aan de voorkant afgewerkt met een speciaal gecoate, geperforeerde, dampopen aluminium reflectiefolie voor een optimale isolatie en aan de achterzijde bekleed met zacht comfortvlies met snijlijnen voor een prettige verwerking.
Mupan Plus Stevige, vormvaste glaswol isolatieplaat. Het product is aan beide zijden bekleed met een glasvlies.
Uitgangspunten: 100 mm kalkzandsteen binnenblad, luchtspouw (niet-geventileerd) ≥ 30 mm, 100 mm baksteen metselwerk. Berekeningen zijn uitgevoerd op basis van NEN 1068:2012/C1:2014. Er is uitgegaan van 4 RVS spouwankers (Ø 4 mm) per m2.
12
Isover isolatie-oplossingen voor het dak (Rc 6,0) Onderzoek van Basalt toont aan dat een prefab sporenkap goedkoper is dan sandwich dakelementen. De aankoopkosten per m2 van de sporenkap zijn weliswaar hoger dan die van een sandwich dakelement, maar er is minder arbeid nodig op het werk. Het verschil kan oplopen tot meer dan € 3.000 bij een vrijstaande woning ten gunste van een prefab sporenkap. Het onderzoek is op te vragen op www.isover.nl/epcwijzer. Dakisolatie voor Rc 6,0 in een prefab sporenkap
Systemroll 400, 700 en 1000 Stevige tot zeer stevige, onbeklede glaswoldekens met lambdawaarden van respectievelijk 0,037, 0,035 en 0,032 W/m.K.
Sporen
Product
Dikte
245 mm
Systemroll 1000
2 x 120 mm*
Systemroll 1000
245 mm*
Systemroll 700
260 mm
Systemroll 400
260 mm*
270 mm
* Alleen mogelijk bij een houtpercentage van 8% Uitgangspunten opbouw dak: 11 mm spaanplaat, Vario KM Duplex UV klimaatfolie, houten sporen, 8-10% hout, Isover Systemroll, waterkerende en dampopen folie, dakpannen plus panlatten. Berekeningen zijn uitgevoerd op basis van NEN 1068:2012/C1:2014.
Gedetailleerde achtergrondinformatie Op www.isover.nl/epcwijzer kunt u alle Isover isolatie-oplossingen nauwkeurig bekijken en geheel naar wens aanpassen. Met het thermische berekeningsprogramma Isover Termical maakt u eenvoudig en snel uw eigen Rc-berekening.
13
Glaswol meest milieuvriendelijke isolatiemateriaal voor de spouw Het onafhankelijke onderzoeksinstituut NIBE (Nederlandse Instituut voor Bouwbiologie en Bouwecologie) heeft alle isolatiematerialen in de Nederlandse markt geclassificeerd in volgorde van milieukosten. Daaruit blijkt dat glaswol voor zowel de spouw als het hellende dak in de klasse van het meest milieuvriendelijke materiaal valt (klasse 1a). Het Bouwbesluit stelt het maken van milieuprestatieberekeningen conform de Bepalingsmethode Milieuprestatie (incl. de Nationale Milieudatabase) verplicht bij het aanvragen van een bouwvergunning. Met Isover isolatie bent u alvast verzekerd van de best mogelijke milieuprestaties.
14
Isover producten dragen ook bij aan een hoge BREEAM NL rating. Op verschillende onderdelen binnen de BREEAM methodiek kunt u door toepassing van een Isover isolatie-oplossing hoge scores behalen (zoals akoestisch comfort, thermische kwaliteit van de schil en duurzaam gebruik van materialen). Zo dragen de lage milieubelasting en de herkomst van 75% gerecycled glas voor de productie van glaswol bij aan een hoog aantal punten in de categorie ‘Materialen’.
Harde garanties op prestaties Gebouweigenaren en gebruikers moeten verzekerd zijn van het hoogste comfort en de laagste energiekosten. Is de isolatie eenmaal aangebracht dan moeten de prestaties gegarandeerd zijn voor de lange termijn. Isover garandeert met haar 6-sterren garantie blijvende topprestaties voor haar spouwmuurisolatie voor een periode van 10 jaar. De garantie betreft:
★ Ongevoelig voor vocht Isover producten zijn niet capillair, waterafstotend en niet hygroscopisch. ★ Stabiele vorm en afmeting van de producten Isover producten krimpen niet en zetten niet uit. Ze zijn flexibel en klemmend aan te brengen zonder kieren of naden. ★ Brandveiligheid Isover spouwmuurisolatie valt in de beste brandklasse.
10 jaar 6-sterren garantie
STERR
ISOV
RA
ER
E
GA
★ Bestendigheid van producten tegen invloeden van buitenaf Glaswol is een anorganisch product waar rotting en chemische aantasting geen vat op krijgen.
6-
EN
★ Intrinsieke producteigenschappen Isover staat garant voor de blijvende, thermisch-isolerende eigenschappen.
NTI
• Mupan Ultra XS • Mupan Plus • Mupan • Multimax 30 • Multimax 30 Ultra
www.isover.nl
Begeleiding op de bouw Goede isolatie valt of staat bij een vakkundige uitvoering. Isover kan u hierbij helpen, bijvoorbeeld door het geven van toolbox-presentaties op de bouw of door het controleren van werkzaamheden. Zo helpen we u de beoogde Rc-waarde ook in de praktijk te behalen.
★ KOMO attest-met-productcertificaten en CEmarkeringen Alle prestaties zijn getoetst volgens de hoogste eisen door onafhankelijke instituten. Met Isover glaswol bent u dus verzekerd van een blijvend goed isolerend gebouw. Vraag het garantie-informatiepakket aan op www.isover.nl/gavoorzacht.
15
Het effect van verminderde lineaire warmteverliezen (koudebruggen) Er is veel winst te behalen bij het verbeteren van de EPC-waarde door het aanpakken van warmteverliezen via knooppunten in de woning. Deze lineaire warmteverliezen (koudebruggen) treden op langs aansluitingen, bijvoorbeeld rondom kozijnen. Maar ook bij de aansluiting van de gevel met het dak en bij de fundering.
Door deze aansluitingen nauwkeuriger te detailleren en mee te nemen in de EPC-berekening kunt u veel meer winnen op de EPC dan u denkt. In de EPC-berekening is het namelijk mogelijk om deze warmteverliezen nauwkeurig in te vullen in plaats van uit te gaan van de van tevoren ingevulde standaard (forfaitaire) waardes.
Het effect van verminderde lineaire warmteverliezen Lineaire warmteverliezen (ψ-waarde)
Forfaitair
Waarden SBRreferentiedetails
EPC
0,45
0,39
Uitgangspunten zijn een rijhoekwoning met het Basic EPC 0,4 Concept. Ga voor de uitgebreide achtergrondinformatie naar www.isover.nl/epcwijzer
Lineaire warmteverliezen worden uitgedrukt in psi-waarden (ψ-waarden). Het effect van verminderde lineaire warmteverliezen kunt u in bovenstaande tabel zien. De EPC is hier afgezet tegen de ingevoerde lineaire warmteverliezen. Er is hierbij uitgegaan van een toeslag van 25%, omdat projectdetails niet altijd exact overeenkomen met de SBR-details.
Isolerende beglazing
Kierdichting Multimax 30 15 mm multiplex Waterwerende laag Eventueel open stootvoeg t.b.v. spouwventilatie Multimax 30 Ultra 121 mm
Verankering Afplakken
Isover heeft onder andere de kozijndetails verbeterd, zodat er slechts minimale warmteverliezen plaatsvinden. Download de details op www.isover.nl/epcwijzer
16
Goede detaillering betekent ook goed verwerken. Met Isover glaswol kunnen de details in de praktijk strak worden uitgevoerd, zonder nadelige kieren en naden. Isover geeft toolbox-meetings op de bouwplaats om bewustzijn te creëren en de kwaliteit van de verwerking te vergroten.
Het effect van luchtdicht bouwen Ook met aandacht voor luchtdicht(er) bouwen is een verbetering van de EPC haalbaar. Luchtdicht bouwen verhoogt het comfort en voorkomt vochtproblemen. Maar luchtdicht bouwen doet meer! Het beperkt namelijk ook onnodige warmteverliezen tot een minimum. Ongewenste luchtstromen (infiltratie) door kieren en naden moeten dus voorkomen worden. Door hier meer aandacht aan te besteden tijdens de ontwerp- en uitvoeringsfase kan een betere EPC worden gehaald. De standaard (forfaitaire) waarde voor infiltratie kan in de praktijk relatief eenvoudig worden verbeterd naar een qv;10 van 0,4 dm3/s per m2. Dit wil zeggen dat er per seconde ongewenst 0,4 dm3 lucht ontsnapt per m2 oppervlakte (bij een drukverschil van 10 Pascal). Een nog verdere verbetering naar 0,15 dm3/s per m2 is ook mogelijk; het zogenaamde Passiefhuisniveau.
Afplakken van kozijn aan buitenzijde met butyl tape Bron: SBR publicatie Luchtdicht bouwen 2009
Het effect van luchtdicht bouwen Infiltratie
Forfaitair
0,4 dm3/s/m2
EPC
0,42
0,39
Uitgangspunten zijn een rijhoekwoning met het Basic EPC 0,4 Concept. Forfaitaire waarde voor een hoekrijwoning is 0,840 dm3/s/m2. Ga voor de uitgebreide achtergrondinformatie naar www.isover.nl/epcwijzer.
Tijdens de uitvoering dient u extra aandacht te besteden aan luchtdichting. Denk hierbij aan: • het luchtdicht afwerken rondom kozijnen met bijvoorbeeld gesloten celband of butyl tape; • een nauwkeurige afwerking van de aansluiting van het dak op de gevel; • doorvoeringen luchtdicht afwerken. Luchtdicht bouwen met Isover Het Isover Vario assortiment is speciaal ontwikkeld voor luchtdichte afwerkingen in een woning. De Isover Vario KM Duplex UV folie zorgt bijvoorbeeld voor een dampregulerende en luchtdichte afwerking van uw dak of HSB-element. Doorbrekingen, zoals die bij een WTW-installatie,
kunt u luchtdicht afwerken met de Isover Vario Stos EPDM elementen of de Isover Multitape SL. Ga voor meer informatie over het Vario assortiment naar www.isover.nl/vario.
Met een blower-doortest wordt getoetst of de voorgeschreven qv:10 waarden ook in de praktijk zijn behaald
17
Het effect van energiezuinige installaties Naast het gegeven dat altijd eerst gekeken moet worden naar een goede, luchtdichte bouwkundige schil is er ook op het gebied van installaties veel te besparen in de EPC-berekening. Ventilatie In het All-Electric Concept van pagina 7 is uitgegaan van balansventilatie met warmteterugwinning (WTW). Wanneer u liever kiest voor natuurlijke ventilatie met mechanische afzuiging is ook een goede EPC te behalen. Met CO2gestuurde roosters die per verblijfsruimte meten is een gezond binnenklimaat te realiseren. Dit type ventilatiesysteem is opgenomen binnen het Basic Concept (pag. 6). Duurzame energie Door te kiezen voor zonne-energie (PV-cellen) kan een deel van de energiebehoefte duurzaam worden opgewekt. Dit is een volgende stap in de richting van energieneutraal bouwen. De stap naar EPC = 0 kan met ca. 20 m2 aan extra zonnepanelen worden ingevuld.
Met douchewater warmteterugwinning (DWTW) wordt het water dat naar de douche gaat voorverwarmd door het afvoerwater van de douche. Hiermee kan enorm worden bespaard op het energieverbruik voor tapwaterverwarming. In onze berekeningen nemen we de invloed van de DWTW mee. U kunt ook kiezen voor een zonneboiler. Deze draagt sterk bij aan een verminderde energievraag voor tapwater. Appartementen Bij appartementen is het extra lastig om tot een lage EPC te komen. Het ontbreekt vaak aan voldoende dakvlak voor zonne-energie. Daarnaast levert een woongebouw vele lastige knooppunten en koudebruggen op. Om de gewenste EPC te behalen zal ook naar Gebiedsmaatregelen (EMG) moeten worden gekeken zoals stadsverwarming of zullen andere vormen van duurzame opwekking (bio-energie) moeten worden onderzocht.
Het effect van duurzame energie
EPC-verlaging
20 m2 PV (150Wp/m2)
Douche WTW
Zonneboiler 2,4 m2
-0,41
-0,05
-0,08
Uitgangspunten zijn een rijhoekwoning met het Basic EPC 0,4 Concept
18
Een EPC van 0,4 of lager? Kijk naar het geheel! Op basis van gedetailleerde berekeningen adviseert Isover om niet alleen naar de Rc-waarden en installaties, zoals zonnepanelen, te kijken, maar ook te zorgen voor een betere uitvoering van knooppunten (koudebruggen) en een verbeterde luchtdichtheid van de woning. Zo bepaalt u voor uw ontwerp de beste totaalaanpak voor het behalen van een EPC van 0,4 of lager.
Gedetailleerde achtergrondinformatie Op www.isover.nl/epcwijzer vindt u uitgebreide informatie over de EPC-concepten en kunt u uw eigen berekening maken. De Isover referentiedetails zijn hier als PDF of DGW te downloaden. Daarnaast kunt u hier de volledige berekeningen en achterliggende rapporten vinden.
De Isover EPC-wijzer: uw startpunt voor energiezuinige nieuwbouw Op www.isover.nl/epcwijzer kunt u terecht voor: • het bekijken van EPC 0,4 concepten voor referentiewoningen • het downloaden van de DGMR ENORM bronbestanden voor het maken van uw eigen EPC-berekening • een compleet overzicht van Isover isolatie-oplossingen voor alle Rc-waarden • het maken van Rc-berekeningen • het downloaden van Isover referentiedetails • het raadplegen van onderliggende gegevens en rapporten • technisch advies • en nog veel meer
19
Volg de nieuwste EPC-ontwikkelingen op
Altijd op de hoogte blijven: @ISOVER_NL Saint-Gobain Isover Nederland IsoverNederland Schrijf u in voor onze nieuwsbrief op www.isover.nl
Saint-Gobain Isover Verkoopkantoor Nederland Postbus 96, 4130 EB Vianen Telefoon 0347 35 84 00 E-mail:
[email protected] www.isover.nl
Uw leverancier:
20
2015 (2)
