is een maandelijkse uitgave van de Helderse aquariumvereniging De GLASBAARS Jaargang 63, april 2012

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” is een maandelijkse uitgave van de Helderse aquariumvereniging

“ De GLASBAARS ” De vereniging is opgericht d.d. 1 november 1949 en koninklijk goedgekeurd sedert 20 januari 1971. De vereniging is aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua Terra. Jaargang 63, april 2012 Lidmaatschap:

(inclusief N.B.A.T. bondsblad en clubblad) per kalenderjaar € 50,00

Lidmaatschap:

(inclusief clubblad) per kalenderjaar

Jeugdlidmaatschap:

(inclusief N.B.A.T. bondsblad en clubblad) per kalenderjaar € 25,00

Donateurschap:

(inclusief clubblad) per kalenderjaar

Aanmelden:

Gedurende de openingstijden bij medewerkers van de Visbeurs.

Betaling:

Dit geschiedt jaarlijks per automatische incasso naar giro 1618092 ten name van de penningmeester a.v. “De Glasbaars” te Den Helder.

Opzegging:

Schriftelijk voor 1 oktober van het lopende verenigingsjaar bij de Ledenadministratie. (zie pag. 3)

Openingstijden:

woensdagen van 19.00 - 21.30 uur zaterdagen van 10.00 - 12.00 en 14.00 - 17.00 uur

Verenigingsgebouw:

Rozenstraat 17A te Den Helder, tel. 0223 - 624860

Postadres:

Postbus 6016, 1780 KA Den Helder

Website:

www.deglasbaars.nl

Redactie:

Willem Jas, Middelzand 4443, 1788 JG Den Helder, tel. 0223-633193, e-mail [email protected]

Lay-out en druk:

Jan Moorman, Middenweg 85, 1782 BB Den Helder, tel. 0223-612007, e-mail [email protected]

Kopij:

Inleveren/opsturen bij/naar de redactie voor de 20-ste van iedere maand. Indien niet anders is vermeld is overname van kopij toegestaan, mits voorzien van bronvermelding.

Advertenties:

Rubriek vraag en aanbod voor leden en donateurs gratis, voor niet leden € 2,25 (contant te voldoen). Bedrijven:

Verenigingsinformatie

1 x A5 2/3 x A5 ½ x A5 1/3 x A5 ¼ x A5 1/6 x A5

€ 136,-€ 90,-€ 68,-€ 46,-€ 35,-€ 25,--

€ 33,00

€ 25,00

p/j p/j p/j p/j p/j p/j

1

a.v. “De Glasbaars”

AL 40 JAAR EEN BEGRIP IN DEN HELDER www.theokomen.nl

Drs. F. Bijlweg 240, 1784 MC Den Helder tel. 0223-615284 email: [email protected]

Elektro-Rama De winkel voor alle elektronica Wezenstraat 3, 1781GJ, Den Helder 0223-619381

www.elektro-rama.nl 2

KOOP BIJ ONZE ADVERTEERDERS, ZIJ STEUNEN ONS

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” Bestuur Voorzitter

Hans van Rooijen Erasmusstraat 5

tel. 624956 1782 NL Den Helder

Vicevoorzitter

Jan Broersma Doorzwin 2208

tel. 647330 1788 KJ Julianadorp

Secretaris

vacant

Penningmeester

Harold Knuever Doorzwin 2637

tel. 0652346370 1788 KX Julianadorp

Comm. materiaal

Marco Knaap Walvisvaardersweg 71

tel. 635071 1785 RB Den Helder

2e Comm. Materiaal

Martijn Klaver Sternstraat 1

tel. 0629371918 1781 WH Den Helder

Lid bestuur / visbeurs

Jolanda Wiersma Koekoekstraat 42

tel. 06-15952829 1781 WG Den Helder

Lid bestuur / redactie

Willem Jas Middelzand 4443

tel. 633193 1788 JG Julianadorp

Alg. bestuurslid

vacant

Ledenadministratie Hans van Rooijen

Erasmusstraat 5

1782 NL Den Helder

Visbeurs-kernleden Ben Venema

Schout en schepenenstr 29

Den Helder

tel. 634496

Visbeursinkoper Tom Looyestein

Diaconiestraat 16

Den Helder

tel. 623962

Visbeurs-medewerkers. Riekus Bennink Jos Wiedenhof Ans Borstel-Vos Willem Hiddingh

Henk van Spelden

Tom Wensink

Sven van Spelden

Kirsten Amiabel

Henk Steenwijk

Openingstijden: woensdag 19.00—21.30 uur, zaterdag 10.00—12.00 14.00—17.00 uur


3

a.v. “De Glasbaars” Kantinemedewerkers Hans van Rooijen (Finan. Beheerder)

tel. 624956

Harold Knuever

tel. 0652346370

Martijn Klaver

tel. 0629371918

Simon Bakker

tel. 0223-613905

Openingstijden: woensdag 19.00—22.15 uur, zaterdag 15.00—18.00 uur

E.H.B.A. Zoet Water Jørgen v/d Woude

Doorzwin 2713 Den Helder

tel. 06-29372371

Een beroep op de leden van de E.H.BA. commissie is kosteloos, wel wordt een vergoeding van € 0.16 per afgelegde kilometer gevraagd. Het lenen van een noodaquarium is de eerste week gratis, daarna € 2,27 per week, wel dient een borg van 45 euro te worden betaald Bij algbestrijding komt een diatom-filter soms goed van pas, het lenen hiervan kost voor de eerste dag € 2,27, daarna € 1,70 per dag.

Verzorging Verenigings-Aquaria. Riekus Bennink

Dag

Datum

Marco Knaap

Onderwerp

Hans van Rooijen

Tijd

AGENDA Dag Vrijdag

4

Datum 27 april

Onderwerp Lezing

Tijd 20:00


“Tussen Lange Jaap en Kuitje”

Willem Barentszstraat 167/169, 1782 WZ Den Helder

Tel. (0223) 610882

DE KLEINE KLUSMEESTER

GEEN KLUS TE KLEIN!

tel: 06-270 640 74 www.dekleineklusmeester.nl [email protected] Kijk gerust eens op de website voor meer informatie. Webshop voor brandpreventie en inbraakpreventie

Vloerisolatie Brandpreventie Inbraakpreventie Tuinwerkzaamheden Rioolwerkzaamheden Vervoeren goederen Afval (grof) afvoeren Ophangen huisraad Klein sloopwerk Verhuishulp Laminaat Klein tegelwerk En nog veel meer!

Service op maat

De Bekendste opticien optometrist van Noord Holland geeft u als lid van de Glasbaars 10% korting op elke aanschaf in de winkel

WIJ ADVISEREN U GRAAG KOOP BIJ ONZE ADVERTEERDERS, ZIJ STEUNEN ONS

5


D

Van de bestuurstafel

itmaal was ik aan de beurt om een stukje te schrijfen voor ons maandblad van de Glasbaars. Nu moet ik eerlijk bekennen dat dit nu niet meteen mijn ding is. Maar laten we het maar hebben over de visbeurs, het was de afgelopen tijd druk, voor de mannen van van de visbeurs. Met de restpartij die Tom had opgekocht van Mak, de vereniging schuur lag vol met allerlei aqaurium spullen van lampen tot pompen tot decoratiematriaal wat allemaal uitgezocht moest worden en wat alleen maal een plekje moest krijgen in de visbeurs. Maar petje af voor de mannen het is aardig gelukt, de schuur is weer redelijk opgeruimd en de visbeurs heeft nu nog meer keus. Daar we aardig wat spullen hebben gaan de mannen 25 maart Met een stand op de Vivariumbeurs staan om wat spullen aan de man te

6

brengen. Voor mensen die af en toe onze visbeurs bezoeken, en denken dat dit allemaal vanzelf gaat, wil ik toch eens benadrukken hoeveel werk al onze vrijwilligers verzetten om dit alles zo goed mogelijk te runnen. En dat wij als vereniging niet zonder toegewijde vrijwilligers kunnen. Ik ben blij ben dat onze verenging beschikt over de nodige toegewijde vrijwilligers. Maar we zijn altijd blij met nieuwe aanwas. Ik hoop dat u snel eens komt kijken wat we allemaal voor leuke nieuwe dingen in de visbeurs hebben, en u weet de koffie staat altijd klaar. Hopelijk tot snel in de visbeurs. Jolanda Wiersma bestuurslid visbeurs.


Onder de aandacht Laatste herinnering Op vrijdag 27 april aanvang 20:00 geeft Theo Verhey een presentatie over

Japanse bakken Kom ook en laat u verassen door deze fantastische aquaria en het extreme gebruik van decoratiemateriaal op een manier waar wij hele maal niet op zouden komen.

Niet leden zijn ook welkom

Dit mag u niet missen !!!!!! Onze deelnemers aan de afgelopen districtkeuring hebben het uitstekend gedaan Namens de vereniging

Gefeliciteerd Ga voor de volledige uitslag naar blz. 22 en 23

7


ALTERNATIEF LEVEND VOEDSEL VOOR ONZE VISSEN

O

m onze vissen van levend voedsel te voorzien hoeven we niet altijd naar sloot en plas te trekken. De gelukkige bezitters van een tuin(tje) vinden altijd wel "iets" dat voor de vissen zeer welkom zal zijn op hun dagelijks menu. Op rozen- en vlierstruiken krioelt het zeer dikwijls van ongewenste gasten: bladluizen. Ze worden aanzien als schadelijke insecten, behorend tot de Homoptera, dit is een onderorde van de halfvleugeligen of Hemiptera. Bladluizen worden door praktisch alle vissen graag gegeten. Vooral oppervlaktevissen zoals bijlzalmen zijn er echt verzot op. Daar de bladluizen het plantensap opzuigen smaken ze er ook naar. Bladluizen afkomstig van een rozenstruik worden liever gegeten dan die van de vlierstruik omdat de laatste zuurder schijnen te smaken. Natuurlijk voeren we de bladluizen niet als de struiken behandeld werden met insecticiden. Wie een moestuin bezit zal tot zijn ergernis wel eens opgemerkt hebben dat zijn/haar kolen aangevreten worden door groene, haarloze rupsen. Dat zijn de nakomelingen van het koolwitje die zich tegoed doen aan onze groenten. Van deze vlinder bestaan er zelfs twee soorten: het grote koolwitje (Pieris brassicae) en het kleine koolwitje (Pieris rapae). Voor grotere vissen zoals Cichliden zijn deze rupsen een uitstekend voedsel. In principe zijn alle haarloze rupsen als voedsel geschikt. Meestal treffen we deze veelvraten in kolonies van enkele honderden aan en is het vangen helemaal geen omslachtig karwei. Iedereen kent wel de ijverige mieren. In tuin en bos treffen we de rode bosmier aan (Formica rufa), deze is veel groter dan de wegmier (Lasius niger) en de Faraomier. Alhoewel mieren vangen een nogal omslachtig karwei is, zijn ze toch een lekkernij voor de vissen. Bij het omwoelen van een nest, waarop algemeen alarm volgt, treffen we hun vuilwit gekleurde poppen aan. Met een pincet zijn deze poppen gemakkelijk en veilig tussen de rennende en sjouwende mieren weg te vangen. Wel oppassen want de mieren zullen rustverstoorders niet zomaar hun gang laten gaan! Als je "het" voelt is het te laat. Mierenpoppen zijn als voedsel geschikt voor 8

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” alle vissen. Ook wantsen (Hetoroptera) zijn schadelijke insecten. Door het uitzuigen van de plantensappen brengen ze schade toe aan diverse gewassen. Ze zijn familie van de wantsen die we tussen onze watervlooien aantreffen. De boomwants is voorzien van een groen kleedje, de weidewants is oranjerood gekleurd terwijl de vuurwants fel rood gekleurd is met op de rug een zwart vlekkenpatroon. De pissebed of keldermot hoort thuis bij de geleedpotigen (Arthrepoda). Praktisch alle leden van deze uitgebreide familie huizen in het water, zoals de waterpissebed. De vertegenwoordigers op het land zijn meestal te vinden op donkere vochtige plaatsen. Stenen, planken, stukken hout, enz. zijn een geliefde verblijfplaats voor de pissebed. Met honderden zitten ze gezellig samen te hokken. Bij het plots optillen van hun verblijfplaats blijven de meesten zelfs rustig zitten. Met een pincet zijn ze dan gemakkelijk te vangen. De grootste laten we rustig zitten want met een lengte van ongeveer 16 mm zijn ze meestal te groot voor onze vissen. Kleinere, vanaf 3 tot 4 mm, zijn echter een lekkernij.


9

a.v. “De Glasbaars” Een andere dag kunnen we nog eens terug gaan naar onze vindplaats, de vluchters zijn dan teruggekeerd. In het aquarium zinken de pissebedden (als ze er kans toe krijgen) naar de bodem en ze blijven onder water nog geruime tijd in leven. Mooi om te zien is hoe de vissen aangetrokken worden door de wriemelende pootjes van de pissebedden, met de gekende gevolgen. Regenwormen behoren ook tot de geleedpotigen. In de natuur zijn ze onmisbaar daar ze de zuurstofhuishouding in de bodem verzorgen. Een regenworm bestaat uit segmenten waarop stijve borsteltjes staan, deze zijn met een vergrootglas zeer goed waar te nemen. Deze borstels gebruikt de regenworm samen met zijn spitse snuit om zich te kunnen voortbewegen in de grond. Het eigenaardige is dat er rode en bleke regenwormen worden aangetroffen. De rode variëteit verplaatst zich vertikaal in de grond. Ze trekken bladdeeltjes in de grond om deze na een paar dagen op te eten. De bleke exemplaren kruipen kriskras door de aarde en worden zelden aan de oppervlakte waargenomen. Ze leven van de humus die in de grond aanwezig is. De grootste vijand van de regenworm is de mol, maar egels, kippen en vogels lusten ook wel eens een lekker regenwormpje. Om regenwormen te vangen moeten we weten dat ze zich ophouden op alle plaatsen waar het vochtig genoeg is. Niet zelden treffen we ze aan op dezelfde plaatsen als pissebedden. Onder een goede weide of gazon zitten honderden regenwormen. We kunnen ze vangen door een spade in de grond te steken. Door ritmisch op de steel te kloppen brengen we de grond aan het trillen wat door de regenwormen niet op prijs wordt gesteld. Waarschijnlijk vluchten de regenwormen dan de grond uit omdat ze denken dat hun aartsvijand, de mol, in aantocht is. De gevangen regenwormen bewaren een dag of wat op een donker, koel en vochtig plekje. Licht (vooral U.V.stralen) en droogte doden de regenworm in zeer korte tijd. Gedurende die dag zullen de regenwormen hun darmkanaal ontlasten zodat ze schoon genoeg zijn om als voeder te dienen. De wormen kunnen zo gevoerd worden aan grotere vissen, in stukjes gesneden is het een lekkernij voor de kleine visjes. Regenwormen gevangen in de buurt van mesthopen en dergelijke moeten we als verdacht voedsel beschouwen. Vliegen zijn ook een lekkernij voor de vissen. In huis treffen we de gewone huisvlieg (Musca domestica) aan. Een beschrijving van deze plaaggeest is niet nodig, want zoals de mens over de wereld verspreid is, zo is de vlieg ook overal vertegenwoordigd. Hoewel de vliegen opruimers zijn in de natuur worden ze toch als schadelijke insecten beschouwd. De vlieg is overdrager van de meest 10


In onze showroom van 240 m² vindt u niet alleen een Koi-afdeling met een zeer grote hoeveelheid (uitsluitend Japanse) Koi, maar sinds kort ook een compleet ingerichte zoutwaterafdeling met uiteraard de meest gangbare zoutwatervissen, koralen, anemonen en levend steen. Ook is er een ruime keus aan aquaria. Voor zowel de Koi-afdeling als de zoutwaterafdeling hebben wij een ruim assortiment voedings- en verzorgingsproducten op voorraad. Bestellen kan via www.oceanshop.nl, op zaterdag is onze showroom open om deze bestellingen af te halen. U kunt onze showroom vinden aan de IJzergietersweg 3a te Den Helder (eerste unit aan de linkerkant op het zijterrein bij het bedrijf HDSP). Tevens kunt u door ons uw aquarium en/of vijver laten bouwen. Maar laten verzorgen kan natuurlijk ook. Voor bedrijven hebben wij een speciale verzorgservice, zodat u een mooie eyecatcher heeft maar geen lastig of achterstallig onderhoud. Kom gerust eens langs in onze showroom of kijk op www.oceanshop.nl. Iedereen die lid is van de Glasbaars kunnen wij bovendien 10% korting aanbieden op alle producten (met uitzondering van afgeprijsde artikelen).


11


12


“Tussen Lange Jaap en Kuitje” afschuwelijke besmettelijke ziekten zoals lepra, tyfus en pest. Het opsommen van de familieleden van de huisvlieg is onbegonnen werk want er bestaan honderden soorten vliegen in diverse groottes en kleuren. Vliegen die we neer gemept hebben met een gevouwen krant of met een efficiënt tuig, de vliegenmepper, kunnen zo aan de vissen gevoerd worden. Zelfs de toch niet zo grote keizertetra kan een ganse vlieg wel aan. Voor kleinere vissoorten trekken we de dode vlieg haar vleugels uit. Geen vis die dit lekker hapje zal versmaden. Ook vliegenmaden zijn een prima afwisseling op het menu van onze vissen. Voor de grotere Cichliden kunnen we deze zelfs kopen in een winkel waar de sportvisser zich gerieft. Dit zijn dan meestal maden van de grauwe vleesvlieg (Sarcophaga carnaria), ook wel lollen of dollen genoemd. Door het doosje, dat voorzien is van luchtgaatjes, in de koelkast of frisse kelder te plaatsen, wordt het levensritme sterk afgeremd. We kunnen van één portie gemakkelijk een week voederen. Daar deze maden meestal serieuze afmetingen (circa 12 mm) hebben, kunnen we voor kleinere vissen gemakkelijk zelf maden kweken. We leggen een bal gehakt op een beschutte plaats waar geen vogels of katten aan kunnen. De volle zon dienen we te vermijden daar de vliegen droge plaatsen als ongeschikt beschouwen om hun eitjes te deponeren. Na circa drie dagen, afhankelijk van de buitentemperatuur, komen de larven al uit hun eitjes om zich tegoed te doen aan het vlees. De larve kunnen we van het vlees afschudden en direct aan de vissen voederen. Een ware lekkernij, voor de vissen tenminste! Dansmuggen (Nematocera) treffen we 's avond in grote wolken aan onder bomen, langs struiken enz. We vangen ze met een fijnmazig net. Het net moet zo diep mogelijk zijn zodat we het dicht kunnen houden en de gevangen exemplaren niet kunnen ontsnappen. Als we een wolk muggen ontdekt hebben zwiepen we er eens flink met het net door, honderden muggen kunnen we zo vangen. Het dichtgeknepen net houden we onder een flinke koude waterstraal, de koude versuft de muggen en (Vervolg op pagina 16)

13


Wij stellen aan u voor: De Nematobrycon palmeri beter bekend als: Keizertetra Land van herkomst: Colombia Familie: Characidae Lengte v.d. vis: 5 cm Min. Lengte aquarium: 70 cm pH: 6½ - 7 gH: 8 - 12 Temp: 23 - 27 °C

W

e praten hier over een levendige scholenvis. Hij is in het aquarium zeer vreedzaam en is daarnaast een zeer interessante vis. Het is een vis uit de grote familie der Characidae. De keizertetra is een vis die in de onderste lagen van uw aquarium een territorium vormt. Dit territorium is eigenlijk alleen maar bedoeld voor mede familieleden. Wanneer andere Keizrtetra’s in dat territorium binnendringen, zal er een gevecht ontstaan, dat nimmer zal ontaarden in gerafelde vinnen of beschadigde lichamen, want het is alleen maar een schijngevecht. In dit gevecht kunt u goed zien hoe mooi de 14

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” keizertetra eigenlijk is. De keizers staan dan schuin met de koppen naar beneden en slaan met de staartvinnen tegen elkaar. Op dat moment spreiden ze hun vinnen maximaal uit en tonen zich tegenover hun strijdmakker op zijn sterkst. Toch is het fijn om te weten dat het nooit een ernstig gevecht wordt. De keizertetra verlangt wel dat er iets aan het water wordt gedaan, omdat de voorkeur uit gaat naar zacht en enigszins zuur water. Ook aan de temperatuur worden nogal wat eisen gesteld, want die mag voor de keizertetra niet onder de 23 en niet boven de 27° C komen. Wanneer we de Keizertetra een goed beplant aquarium geven, hoeft u hem maar één keer aan te kopen, want dan zullen de jongen spontaan in uw aquarium geboren worden. Natuurlijk zult u niet kunnen rekenen op grote kweken, maar de kwaliteit gaat in dit geval voor de kwantiteit. De keizer zal in het algemeen niet groter worden dan een 5 ½tot 6 cm. De

mannetjes zijn het mooist, maar de vrouwtjes zijn ook aantrekkelijk. Bij de mannetjes vallen, vooral bij volwassen exemplaren, de doorgroeide vinstralen van de staartvin op. Als we over de kleur iets mogen zeggen, dan moet deze wel tot uw verbeelding spreken. Wanneer de keizer in het zonlicht zwemt, dan is zijn kleur niet te beschrijven, want dan is hij zo variabel als een toverbal. Maar bij zijn normaal gedrag in het aquarium heeft hij een diep blauw-zwarte streep van de kop tot de staatwortel. Daarboven een staalblauwe streep die er niet scherp afgezoomd tegenaan ligt. Boven die staalblauwe streep is hij goudbruin gekleurd, wat verder naar de staart toe enigszins goudkleurig word. De rug is zeer diep bruin gekleurd, evenals de buikpartij. Behalve helemaal onderaan de buik, daar gaat de kleur over naar zilver. De aarsvin is eveneens diep bruin gekleurd, maar deze is afgezoomd met eerst een diepzwarte zoom en daarna een goudkleurige. In de staartvin kunnen we wat blauw terug vinden. Het is een alleseter die niet direct de voorkeur toont voor een bepaald soort voer. Der vis is verdraagzaam voor alle soorten vis, wat hem aantrekkelijk maakt. Zetten we daarnaast nog zijn bijna onbeschrijflijke schoonheid, dan kan en mag hij zeker niet in uw aquarium ontbreken. De vrouwtjes zijn minder scherp getekend, maar alle kleuren die hierboven zijn beschreven zijn ook bij het vrouwtje terug te vinden. Bron: Aquarium houden als liefhebberij Door: A.Sanderse

15

a.v. “De Glasbaars” (Vervolg van pagina 13)

het water vermijdt dat ze direct weer kunnen gaan vliegen. De vissen zullen deze muggen gretigvan het wateroppervlak wegpikken. Dansmuggen steken (gelukkig) niet. Spinnen (Epeira) en vooral de kleinere zijn ook als voedsel geschikt. De spin is geen, zoals velen denken, insect. De lichaamsbouw der spinnen (Arachnida) is zeer verschillend ten overstaan van de insecten (Hexapoda) zodat ze in een aparte groep werden onderverdeeld. Het duidelijkste verschil is het aantal poten: insecten hebben zes poten, terwijl de spinnen op acht poten door het leven gaan. Spinnen zijn nuttige diertjes, ze leven van insecten, gebruik ze dus liever niet als visvoeder. Wandelt er eentje door de huiskamer, tot schrik en ergernis van moeder de vrouw, pak hem op (als je durft) en laat hem los in de vrije natuur. En geen schrik, onze inheemse spinnen kunnen niet door onze huid bijten. (Red. wolfspinnen kunnen aan de vijverkant wel venijnig steken!) Tot zover een overzichtje over alternatieve voedseldieren. Waarom moeten we meer met insecten voederen ? De meeste vissen hebben in de natuur ook insecten op hun dagelijks menu staan. Immers volgens onderzoekingen ter plaatse, in de wateren waar de vissen leven blijken er zeer weinig voedseldieren aanwezig te zijn. De hoofdbrok van voedseldieren zijn deze die in of op het water vallen. We voederen dus zoveel mogelijk landinsecten. Opsporen en vangen van insecten is een leerzame en boeiende Bezigheid. Met dank aan Minor Menen (Schrijver onbekend)

VINNEN

V

innen maken het vislichaam beweeglijk. Ze worden overigens niet allen gebruikt voor het sturen, aandrijven en afremmen, maar ook voor het uitwisselen van signalen, bijvoorbeeld bij de balts of bij gevechten. Aantal, vorm en plaatsing van de vinnen en de daarin opgenomen harde en zachte vinstralen zijn belangrijke kenmerken bij de determinatie van vissen. Elke individuele vin speelt een rol bij het zwemmen; anders had de evolutie er voor gezorgd dat de vin er niet meer was. De bewegingen van de afzonderlijke vinnen zijn het beste waar te nemen bij langzaam zwemmende, zeer wendbare 16


Automobielbedrijf PEEMAN & SLOT B.V. Industrieweg 15 Den Helder tel. 0223-634700


17

a.v. “De Glasbaars” soorten zoals Cichli-

den.

1=rugvin, 2 = staartvin, 3 = anaal- of aarsvin, 4 = buikvin, 5 = borstvin Er zijn ongepaarde en gepaarde vinnen. De ongepaarde vinnen zijn de rugvin, de staartvin en de anaal- of aarsvin (de laatste vlak achter de aarsopening gezeten). Gepaard zijn de borstvinnen (te vergelijken met onze armen) en de buikvinnen (opzij en voor de aarsopening). Soms ontbreekt bij vissen een bepaalde vin, maar soms hebben ze er nog andere vinnen bij, zoals een tweede rugvin of een vetvinnetje, een vlezig lobje achter de rugvin, met een nog steeds onduidelijke functie. De vinnen bestaan uit de vinhuid, de musculatuur en de steunende vinstralen. De vinstralen bestaan bij kraakbeenvissen (haaien en roggen) en longvissen hoofdzakelijk uit hoorn, bij prikken uit kraakbeen. Bij de beenvissen ontstaan er embryonaal hoornvinstralen, maar deze worden later door been vervangen. Men onderscheidt enkelvoudige, benige harde vinstralen of stekelstralen, naast zachte vinstralen die op weg naar de vinrand meermalen gevorkt of veervormig vertakt zijn en ook wel gelede vinstralen worden genoemd. De vinnen die voorzien zijn van vinstralen kunnen per vinstraal worden bestuurd, de vinstraal is via de scharnierende vinstraaldrager met een bot in het lichaam verbonden en kan met spieren bestuurd. De snoek beweegt vaak alleen de achterste vinstralen van zijn rugvin en een paar vinstralen van de borstvinnen om heel langzaam zijn positie in het water aan te passen, of om een prooi te besluipen.

Borst- en buikvinnen Vissen hebben meestal twee gepaarde vinnen, al kunnen de buikvinnen ook ontbreken. De borstvinnen zijn met spieren verbonden met de schoudergordel en zijn daardoor erg bewegelijk. Ze dienen ervoor om de positie van het lichaam te veranderen. De vis kan hiermee heel precies manoeuvreren en zich 18

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” ook omdraaien. Vissen als de braam (Brama brama)en de koningsvis (Lampris guttatus) zijn gedwongen deze vin ook voor de voortbeweging te gebruiken omdat de kop zwaarder is dan de rest van het lichaam. Ook trekkervissen en koffervissen maken van deze vinnen gebruik voor de voortbeweging vanwege het starre lichaam. De ‘gewone’ vissen als de karper maken vaak flappende bewegingen met de borstvinnen om het lichaam te besturen tijdens het zoeken naar voedsel. De borstvinnen van vliegende vissen zijn enorm vergroot en worden als starre vleugels gebruikt bij lange zweefvluchten, bij sommige geslachten zijn ook de buikvinnen vergroot. De buikvinnen zijn lager geplaatst en door middel van spieren verbonden met de bekkengordel. Ze zijn over het algemeen wat minder bewegelijk dan de borstvinnen. De buikvinnen dienen bij de meeste vissen als rem en als hoofdrichtingsroer. De buikvinnen zijn heel verschillend aangezet: vaak zitten ze ongeveer in het midden van de romp, tussen borstvinnen en aarsvin (borststandige buikvinnen), maar ze kunnen ook sterk naar voren zijn verschoven (keelstandig) of juist naar achteren (buikstandig). Sommige vissen (zoals de Aal) hebben helemaal geen buikvinnen. Bodemvissen als de kwabaal en de rode poon gebruiken de buikvinnen om over de bodem te lopen. Bij de stekelbaars bestaan de buikvinnen en de eerste rugvin alleen nog als dikke verharde stralen. Bij veel grondels en andere bodemvissen uit stromend water zijn de buikvinnen gemodificeerd tot een zuignap.

Rug- en anaalvin De rug- en anaalvinnen helpen de vis een verticale stand te bewaren en hebben de functie van een kiel Rugvinnen kunnen zachte of harde tot zelfs stekelige vinstralen bezitten, of een combinatie daarvan: dat is per soort verschillend. Sommige vissen hebben een zeer lange rug- of anaalvin, en bewegen zich voort door golvende spiercontracties aan de vinbasis. De rugvinnen worden vaak ingeklapt, of uitgeklapt naargelang de stemming van de vis. Het inklappen van vinnen is vaak ook een teken van stress. Bij sommige soorten is de anaal- of aarsvin gewijzigd tot hulporgaan bij de paring. Bij mannetjes van levendbarenden heeft de anaalvin zich tot een buisje 19

a.v. “De Glasbaars” ontwikkeld, waarmee het mannetje zijn sperma in de geslachtsopening van het wijfje kan brengen. De anaalvinnen van sommige karperzalmen hebben kleine haakjes. Vermoedelijk dienen zijom het mannetje en het wijfje tijdens de paring dicht bijeen te houden.

De Vetvin De vetvin wijkt af van andere, normale vinnen, doordat hij hoofdzakelijk uit vetweefsel bestaat. Bij een paar soorten zijn er echter rudimentaire vinstralen te zien. Lang niet alle vissen hebben een vetvin, en de vorm en grootte kunnen sterk wisselen. Bij vissen die veel ondersteboven zwemmen is de vetvin heel groot; hij dient daar blijkbaar voor hetzelfde doel als de aarsvin bij normaal rechtop zwemmende vissen, namelijk om een verticale stand te stand te bewaren.

De Staartvin De staartvin dient voor de voortbeweging van de vis. Hij vormt samen met de spieren van romp en staart het voornaamste aandrijforgaan. De beweging van de wervelkolom wordt overgedragen naar het grote oppervlak van de staartvin. Ook de huid van de vis is waarschijnlijk cruciaal in het overdragen van de beweging van de lichaamsspier naar de staartvin. Heen en weer geslagen, levert hij de stuwkracht die de vis door het water vooruitdrijft; de vaart wordt erin gehouden door met de romp golvende bewegingen te maken. Bij sommige soorten loopt detaartvin door in de rugvin en/of de aarsvin, zodat een ononderbroken vinzoom ontstaat. Hoe sneller de vis, hoe smaller en hoger de staartvin wordt. De staartwortel van snelle vissen als makreel en tonijn is verdikt en voorzien van kleine vinnetjes, die waarschijnlijk dienen om turbulentie te beperken. Deze vissen slaan de staart met een zeer hoge frequentie en de rest van het lichaam beweegt maar weinig. Vaak is er zelfs een uitsparing om de borstvin in te kunnen leggen om de stroomlijn te optimaliseren" Bij vissen die veel zwemmen is de staartvin diep gevorkt maar vrij laag,voor een goede stuwkracht bij geringe weerstand. Een staartvin met brede, gespierde staartsteel heeft meer weerstand, maar ook grotestuwkracht. Vissen met zo'n staart, waaronder veel Cichliden, bewegen zich doorgaans langzaam en weloverwogen. Bij gewone vissen als de karper speelt ook de golvende beweging van het li20

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” chaam en de daaraan verbonden rug- en anaalvin een rol bij de voortbeweging, Bij vissen als de paling is dit de enige vorm van voortstuwing.

Zeezoogdieren Ook de zeezoogdieren zoals walvissen, dolfijnen, en zeehonden hebben vinnen. Dit zijn stevige leerachtige huidflappen waar afhankelijk van de soort en positie ook nog botstructuren in zitten. Bij de walvissen en dolfijnen bestaat het grootste gedeelte van de borstvin uit een leerachtige flap met daarin het bot van de tweede vinger. Alleen de verbinding met het schouderblad is nog bewegelijk. De staartvin is niet voorzien van botstructuren. Hetzelfde geldt voor de zeekoeien. Zeehonden bewegen zich voort met zijwaartse bewegingen van de staartvin, de voorpoten zijn ook vrij star, maar nog wel bewegelijk in het ellebooggewricht. De achterpoten zijn buiten het water niet functioneel. De voor en achterpoten zijn voorzien van leerachtige flappen waardoor ze als vin fungeren.

Reptielen Vinachtige lichaamsdelen komen ook voor bij sommige hagedissen zoals basilisken, en ook sommige dinosauriërs hadden dit soort uitsteeksels. Ze worden echter niet beschouwd als een vin omdat ze zijn ontstaan uit een rugkam. Gelezen in maandblad van Xiphophorus , Oss

21


ALGEMENE RANGSCHIKKING KEURING DISTRICT KOP VAN NOORD HOLLAND KEURMEESTER: W.A. TOMEY - DD: 04/05 FEBRUARI 2012 Gezelschap zoetwater A1 (Arie Buth Bokaal) Plaats

Naam

Vereniging

Biologisch

Totaal

1 2 3 4 5 6 7

J.v.d. Werve J.W de Laat N. v. Roon H. Steenwijk R. Kramer Mw. A. Breedijk G. Flores

Hugo Aqua Rode Rio de Glasbaars de Glasbaars de Glasbaars Black Molly Black Molly

64 63 62½ 63 62 61½ 60

398½ 396½ 392½ 392 390½ 378½ 378½

Zoutwater B1/2 Geen deelnemers Paludaria C1/2 Plaats

Naam

Vereniging

Biologisch

Totaal

1 2

E.A. Vierhout R. Bravenboer

Rode Rio de Glasbaars

61½ 61½

389 385½

Speciaal zoetwater A2/3 Plaats

Naam

Vereniging

Biologisch

Totaal

1 2 3 4 5 6

R. Zuijdam J. Poorte F. v.d. Meulen Mw J.N. Vierhout H. Sieraad J. Bonouvrie

Hugo Aqua de Glasbaars Hugo Aqua Rode Rio Hugo Aqua Hugo Aqua

62½ 63 60½ 61½ 60½ 60½

392½ 392 389 387½ 383 380½

22

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” Vijvers D1/D2 Plaats 1 2 3 4 5

Naam R.F. de Jong B. Harryvan R. Zuijdam R. van El J. Brijer

Vereniging Hugo Aqua Hugo Aqua Hugo Aqua Black Molly Hugo Aqua

Biologisch 70½ 70 71 68 67

Totaal 395 392 382 377 377

Biologisch 64 63 70½ 62½ 62½ 70 63 63 62 61½ 60½ 61½ 61½ 60½ 71 60½ 61½ 60 68 67

Totaal 398½ 396½ 395 392½ 392½ 392 692 392 390½ 389 389 387½ 385½ 383 382 380½ 378½ 378½ 377 377

Algeheel kampioen (Arie Stoffers Bokaal) Plaats 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Naam J.C. v.d. Werve J.W. de Laat R.F. de Jong R. Zuijdam N. v. Roon B. Harryvan J.P. Poorte H.B. Steenwijk R. Kramer E.A. Vierhout Mw F. v.d. Meulen Mw J.W. Vierhout R. Bravenboer H.A. Sieraad R. Zuijdam J. Bonouvrie Mw. A. Breedijk G. Flores R. van El J. Brijer

Vereniging Hugo Aqua Rode Rio Hugo Aqua Hugo Aqua De Glasbaars Hugo Aqua De Glasbaars De Glasbaars De Glasbaars Rode Rio Hugo Aqua Rode Rio De Glasbaars Hugo Aqua Hugo Aqua Hugo Aqua Black Molly Black Molly Black Molly Hugo Aqua

Verenigingsklassering (verenigingsbeker) (BESTE 3 DEELNEMER) 1 2 3 4

Naam vereniging Hugo Aqua De Glasbaars Black Molly Rode Rio

Totaal 1186.0 1181.0 1133.5 776.5 23


Dolfijnen, de intelligentsia van de zee

H

eel regelmatig zie op televisie of lees je in de krant berichten over dolfijnen. Soms heel ontroerende berichten, bijvoorbeeld dat gehandicapte kinderen samen met dolfijnen zwemmen waarbij dan vermeld wordt hoe voorzichtig die dolfijnen met die kinderen omgaan en hoe goed dat is voor de ontwikkeling van die kinderen. Soms ook heel treurige berichten, als maar weer eens een grote groep dolfijnen op een kust is beland waar de meeste dan de dood vinden. Onmiddellijk zijn er dan lieden die de mens van zo'n stranding de schuld geven, op de meest wonderlijke manieren wordt dan gezocht naar door de mens veroorzaakte invloeden op het gedrag van de dolfijn, terecht of niet. Al zal je in geen enkel (huis) aquarium ooit een dolfijn zien, het is zo’n fascinerend dier dat we dachten dat we er maar eens iets van op papier moeten zetten. Om te beginnen: het zijn zoogdieren en dus geen (echte) vissen, ze behoren tot de orde van de walvissen en de onderorde der tandwalvissen. Ze komen voor in alle wereldzeeën. Er zijn 34 soorten dolfijnen, verdeeld over 16 geslachten, variërend van kleintjes van een dikke meter tot reuzen van zeven meter, de Orka, die U vast wel kent. Zo’n kleintje haalt de 50 kilo niet eens en een Orka kan wel vijf ton wegen. Ze leven vooral in ondiep water en eten vis en inktvis. Maar orka's pakken even goed ook wel een zeehond en ook dat heeft U vast wel eens gezien op TV, ze zwemmen er zelfs een stukje het strand voor op en soms loopt dat beroerd voor ze af want dan zitten ze vast en gaan op het strand dood... Dolfijnen zijn beroemd om hun intelligentie. Daarover gaan een heleboel sterke verhalen. Bijvoorbeeld dat ze de hulp van vissers inroepen als er een in een visnet verstrikt is geraakt. Of dat ze drenkelingen op hun rug nemen en op de kust afleveren. Zo zijn er nog een heleboel verhalen in omloop, die natuurlijk niet waar of in ieder geval zwaar overdreven zijn. Maar dat neemt niet weg dat het inderdaad heel intelligente dieren zijn! Voorbeelden: ze herkennen hun eigen spiegelbeeld. Ongelofelijk toch! Of: ze begrijpen het aanwijzen van een voorwerp door een mens. En: ze roepen elkaar met een bepaald fluittoontje, niet zomaar een toontje, nee: een per dier verschillend toontje. Dat zou je kunnen vergelijken met onze namen, per mens ver24

“Tussen Lange Jaap en Kuitje” schillend. Fascinerend! Behalve dat dolfijnen goed kunnen horen en zien en proeven (ruiken kunnen ze niet) hebben ze nog een zintuig, een heel bijzonder: ze hebben sonar,ook wel echolocatie genoemd. Ze maken geluiden die dan tegen voorwerpen of de bodem of prooi- vissen botsen. Die geluiden worden door de dolfijn weer opgevangen en zo weet de dolfijn waar dat voorwerp of die vis is. Slapen doen ze maar met een helft van hun hersenen, dat is zo omdat ze om de paar minuten naar boven moeten om adem te halen. Ze zouden verdrinken als ze helemaal in slaap zouden vallen! De bekendste soorten dolfijnen zijn onder andere de al genoemde orka en de tuimelaar die ook bij ons wel gezien wordt. Ook in zoetwater komen dolfijnen voor, bijvoorbeeld in de Amazonerivier en in China, in de gele Rivier, hoewel ze daar op het punt van uitsterven staan door de onvoorstelbare watervervuiling in die rivier. Ook de bruinvis, die bij ons ook in de Oosterschelde voorkomt behoort tot de dolfijnen. De laatste jaren worden er nogal wat gewonde, zieke en dode bruinvissen gevonden. Nu zou je kunnen zeggen dat dit op zich wel een goed teken is: er zijn kennelijk steeds meer bruinvissen en dat er zieke en dode worden gevonden is een natuurlijk gegeven. Maar onze milieu ”deskundigen” denken daar natuurlijk anders over: door de menselijke invloed worden er steeds meer ziek en gaan dood. Ziet U zelf maar wat U er van vindt.... De waarschijnlijk meest bekende dolfijn is de gewone dolfijn. Een snelheidsmonster: hij kan ruim 50 km per uur halen en is daarmee alle roofdieren, zelfs de orka, te vlug af. Hij dankt zijn populariteit waarschijnlijk nog het meest aan zijn gewoonte vlak voor of naast schepen mee te zwemmen. Dat heeft al heel wat zeelieden en watertoeristen tot ontroering gebracht! Schitterende dieren, die dolfijnen! Voor u gelezen in het blad van AV Aquavo Purmerend 25


Nieuw ingeschreven leden / donateurs Het bestuur heet de onderstaande leden en donateurs van harte welkom in de vereniging en hoopt dat uw deelname zal bijdrage tot meer vreugde in het beleven van uw hobby. Als u vragen of problemen heeft, schroom dan niet om te vragen of wij die samen met u kunnen oplossen. Nieuwe leden / donateurs:

26



Bel voor informatie naar 06-43828618


27


Visbeursnieuws van Tom lage prijzen en prima kwaliteit in de Visbeurs

D

it keer een visbeursnieuws vlak voor de Vivariumdagen 2012 in Nieuwegein de aanhangwagen is al geladen en wij zijn er spreekwoordelijk klaar voor.

In de visbeurs zijn er een aantal nieuwe af vervangende artikelen binnengekomen de buitenpompen van ADC zijn vernieuwd en de nr 1 en 2 hebben wij pas binnengekregen niet alleen dat ze vernieuwd zijn, maar ook de prijs is vernieuwd, normaal is het zo dat een vernieuwing meer gaat kosten maar bij deze pompen is het andersom deze pompen zijn nu € 2,50 goedkoper geworden. Ook in onze voerlijn ben ik bezig met een aantal vernieuwingen het rode granulaatvoer voor cichliden van een bekend merk is vervangen door een vergelijkwerkzaanheden verrichtbaar huismerk maar de prijs is niet vergelijkbaar, deze literpot granulaat is verkrijgbaar voor € 9,95 iets geheel nieuws is het tropischegranulaat dat word verkocht in een pot van 330 ml dit zinkende granulaatvoer is verkrijgbaar voor € 6,95 Onze leverancier van diepvriesproducten en huismerkvoeders komt elke maand langs om de bestellingen te leveren, mocht u iets anders nodig hebben dan wij in ons assortiment voorradig hebben dan kunt u dit altijd vragen ik zal zorgen dat er een lijst in de visbeurs ter inzage zal liggenmet alle artikelen die wij kunnen bestellen. In de visbeurs zij er een aantal kleine werkzaamheden verricht de haspels met de aquariumslang zijn nu netjes opgehangen zodat ze er nu netjes bijhangen, waar de tafel stond in de visbeurs staat nu een kastje met hierin de testsets en de weegschalen nu nog een kleine aanpassingen zodat wij een schuif in de kast kunnen zetten en wij kunnen testen en wegen in de kast. Tom Looijestein 28

is een maandelijkse uitgave van de Helderse aquariumvereniging De GLASBAARS Jaargang 63, april 2012

Recommend Documents