COR-Nieuws is een twee-maandelijkse uitgave van de Commissie Ouderenzorg Religieuzen van de KNR
NUMMER 3, JUNI 2011
INHOU D Gewijzigde datum Themadag .......................... 1 PGB, weg ermee? ...................................................... 1
GEW IJZIGDE DA TUM THEMA DAG De themadag Ouderenzorg en Religieuzen is verplaatst van 3 november naar donderdag 27 oktober 2011. De bijeenkomst vindt plaats in ’sHertogenbosch. In het volgende CORNieuws berichten we u over het programma en de aanmeldingsprocedure.
Brandbrief KNR over PGB ................................... 2 NHC krijgt meer vorm ........................................... 2 Zorg om de arbeidsmarkt ................................... 3 Uitbreiding Commissie Ouderenzorg Religieuzen ..................................................................... 4 Vraag en Vrijwilliger ................................................ 5 Erfgoed en goede zorg .......................................... 5 Richtlijnen aanvullende diensten .................. 6 Rubriek: Zicht op Zorg.......................................... 6 Nieuwe branchevereniging kleinschalige zorg...................................................... 6 Zorgregister ................................................................... 7 Vereenvoudiging indicatie 80-plussers... 7 Nieuws uit de huizen .............................................. 8 Volgende COR-Nieuws........................................... 8
PGB, WEG ER MEE?
Door Joop Peters, voorzitter COR Stelt u zich eens voor, je bent sinds een aantal maanden staatsecretaris van VWS. Je wordt geconfronteerd met het feit, dat er veel meer gebruik gemaakt wordt van het persoonsgebonden budget, dan door deskundigen(?) ooit was geraamd. Daarnaast weet je dat al je andere uitgaven eerder meer zullen zijn dan minder. En stelt u zich ook eens voor: je bent hulpbehoevend en blij dat je, ondanks de beperkingen die je in het dagelijks leven ondervindt, van de overheid de middelen krijgt, waardoor je zelf toch nog de regie over je eigen leven kan behouden. Ineens verneem je berichten, dat die middelen wel eens niet meer beschikbaar zouden kunnen worden gesteld.
Colofon .............................................................................. 8 Van een staatssecretaris, die bekend is met de doelgroep die AWBZ-zorg ontvangt, mag je toch verwachten dat zij, COR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
Pagina 1 van 8
geconfronteerd met een dergelijke problematiek, zich in haar beslissingen niet louter en alleen laat leiden door die lege portemonnee. Dat zij met de kwetsbare doelgroep voor ogen, gesprekken aangaat met belangengroeperingen en met hen samen de mogelijke oplossingen bespreekt. Natuurlijk zullen pijnlijke maatregelen moeten worden genomen, die hogere uitgaven moeten gedekt worden. Maar deze verpleeghuisarts zei toch ook niet tegen patiënten: u bent erg ziek, maar de instelling kan uw medicijnen niet meer betalen? Laten we hopen dat de geluiden die ons “uit Haagse kringen” op dit moment bereiken niet kloppen met de werkelijkheid. Mij dunkt dat in goed overleg sterkere en meer schouders te vinden zijn, die de extra lasten kunnen dragen, zodat hulpbehoevenden hun verworven autonomie kunnen behouden.
BRANDBR IEF KNR OV ER PGB Het kabinet is onlangs akkoord gegaan met een voorstel van staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten (VWS) om in te grijpen in de steeds maar stijgende kosten van het persoonsgebonden budget (pgb). Als bijdrage aan deze discussie heeft de KNR een brief gestuurd aan de Vaste Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport en aan het CDA. In deze brief tonen zij hun bezorgdheid over de voorgestelde bezuinigingen. Gesteld wordt ''dat veel religieuzen leven in kloostergemeenschappen die zij in stand kunnen houden dank zij toegewijde mantelzorg aan elkaar, zelfgefinancierde zorg voor huis, tuin en keuken en door de persoonsgebonden budgetten voor de professionele verzorging. Wanneer hen de mogelijkheid van pgb’s zal
COR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
worden ontnomen zal dit bij verschillende kloostergemeenschappen ingrijpende gevolgen hebben. De zorggeïndiceerde religieuzen zullen ofwel moeten verhuizen naar intramurale zorginstellingen, ofwel aangewezen zijn op zorg vanuit een thuiszorgorganisatie. Omdat er in het klooster ook niet-geïndiceerde en zelf gefinancierde zorg wordt geleverd (bijvoorbeeld het schoonhouden van de algemene ruimtes) zal de verzorging versnipperen en minder efficiënt zijn. Dit kan nimmer de bedoeling zijn van de voorgestelde bezuinigingen. Het effect zal in dat opzicht averechts werken en heeft als consequentie dat hechte kloostergemeenschappen, waar het ‘in gemeenschap samenleven met elkander’ al vanaf de vroege middeleeuwen een wezenlijk onderdeel is van het religieus leven, uit elkaar worden getrokken. Wij doen dan ook een dringend beroep op u om u goed te bezinnen op de vele verstrekkende gevolgen van een drastisch ingrijpen in de pgb’s. Voor oudere religieuzen en voor veel ouderen en gehandicapten is dit instrument van wezenlijk belang omdat het hen de mogelijkheid biedt om enige regie te houden over het eigen leven. Het tegemoet komen aan die fundamentele menselijke behoefte dient de basis te zijn van humane zorg in de 21e eeuw. Het persoonsgebonden budget is hiervoor een zeer waardevol en efficiënt middel gebleken; in plaats van het af te breken zou het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik meer op zijn plaats zijn, en het maatschappelijk draagvlak vergroten." De volledige tekst van de brief is te vinden op de website van de KNR: www.knr.nl
NHC KRI JGT MEER VORM Begin juni 2011 heeft de staatssecretaris van VWS, mevr. Veldhuijzen van Zanten,
Pagina 2 van 8
de Tweede Kamer geïnformeerd over de invoering van de Normatieve Huisvestingscomponent (NHC) voor de AWBZ. Als de Tweede Kamer akkoord gaat met de voorstellen gaat de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) de nieuwe beleidsregels binnenkort uitwerken. Vanaf 2012 gaat een overgangstraject van start dat er toe moet leiden dat de kapitaallasten vanaf 2018 volledig op basis van de NHC vergoed worden.
vraag en anderzijds minder verzorgenden door uitstroom en vergrijzing krijgt deze branche het dubbel te verduren. Toch zijn er maar weinig zorginstellingen die hier nu al op anticiperen. “Het is al jaren moeilijk om aan goed personeel te komen, maar het lukt ons nog altijd” wordt vaak gezegd. De meer professionele zorgaanbieders kijken echter al wel serieus vooruit en proberen op verschillende manieren te zorgen voor voldoende en kwalitatief goed personeel door:
Er komt een overgangsregime conform het eerdere advies van de NZa. Met een geleidelijke afbouw van de nacalculatie en een geleidelijke opbouw van de NHC worden enerzijds de effecten van de onrendabele top voor zorgaanbieders die veel nieuwbouw in hun portefeuille hebben, gedempt terwijl er voor zorgaanbieders met oudere gebouwen in hun portefeuille na verloop van tijd een inverdieneffect ontstaat waarmee zij in staat gesteld worden zelf boekwaardeproblematiek op te lossen. Op dit punt is goed aangesloten op het model dat ActiZ gepropagandeerd heeft.
De achterdeur dicht Binden en boeien van het huidige personeel is een van de meest voor de hand liggende stappen om te voorkomen dat goed personeel vertrekt naar collega-instellingen. Betrokkenheid van de medewerkers op de organisatie vergroten gaat meestal gelijk op met de betrokkenheid die de organisatie toont voor zijn medewerkers. Het faciliteren van de huidige werknemer door opleidingen en voorzieningen kan de uitstroom laag houden. Wie zich hierin verdiept hoort steeds vaker de term ‘gemaksdiensten’ vallen: een veelheid aan services die een organisatie aan zijn personeel kan aanbieden: kinderopvang, was- en strijkservice, kapper en dergelijke. Werken in de zorg: kunnen we het niet leuker én makkelijker maken?
In deze brief van de staatssecretaris wordt ook ingegaan op de plannen van het kabinet met betrekking tot het scheiden van wonen en zorg. Meer informatie over de plannen rond de NHC en een link naar de brief van de staatssecretaris is te vinden op: www.actiz.nl
ZORG OM DE ARB EIDSMARKT Steeds vaker klinken de waarschuwingen dat er een krapte op de arbeidsmarkt verwacht wordt, en dan vooral in de zorgsector. Door enerzijds meer zorg-
COR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
De voordeur open - De ene zorginstelling is de andere niet. Van KVH’s wordt vaak gezegd dat ze een bijzondere uitstraling hebben, veel meer rust doen overkomen dan de reguliere zorginstellingen. Dat kan een aspect zijn waarmee deze groep zich kan onderscheiden op de arbeidsmarkt en medewerkers kan
Pagina 3 van 8
aantrekken. Iets om rekening mee te houden als u bezig bent met zich te profileren op de zorgmarkt. Het zijn niet alleen potentiële cliënten aan wie u zich presenteert, net zo belangrijk is de uitstraling naar potentiële werknemers.
wonen. Ik hoop met mijn inbreng en expertise een constructieve bijdrage te leveren aan de vraagstukken waar de COR nu en in de toekomst mee geconfronteerd wordt.
De redactie van het COR-nieuws staat open voor ideeën van succesvolle acties, die er toe leiden dat personeel blijft, respectievelijk nieuw wordt binnengehaald.
Mijn naam is Cynthia Lieshout, ik ben 37 jaar oud en woon met mijn gezin in Oisterwijk. Tijdens mijn studie Theologie aan de Theologische Faculteit Tilburg specialiseerde ik mij in Moraaltheologie en Ethiek en studeerde ik tevens Bioethiek en Gezondheidsrecht aan de Universiteit Utrecht. Na mijn opleiding ben ik enkele jaren werkzaam geweest als geestelijk verzorger in Veldhoven en Tilburg. Op dit moment werk ik als stafmedewerker bij Reliëf, christelijke vereniging van zorgaanbieders. Reliëf is voortgekomen uit de fusie tussen de voormalige CVZ en KVZ; katholieke vereniging van zorginstellingen. Veel ziekenhuizen, instellingen voor mensen met een verstandelijk beperking, verpleeg- en verzorgingshuizen zijn lid van Reliëf. Ook veel religieuze instituten, individuele religieuzen en kloosterverzorgingshuizen zijn lid. Reliëf probeert op diverse manieren de belangen van de leden te behartigen, kort gezegd komt Reliëf op voor zin in zorg. Reliëf biedt scholingen, trainingen en advies op het gebied van zorg, zingeving, ethiek en levensbeschouwing. Ook op het gebied van de zorg voor (oudere) religieuzen heeft Reliëf veel expertise en ervaring. In mijn persoonlijk leven ben ik niet onbekend met het religieuze leven. Met name de franciscaanse spiritualiteit is voor mij een belangrijke bron van inspiratie.
UI TBREIDING COMMISSIE OUDERENZORG R ELI GIEUZEN Met genoegen kunnen we u meedelen dat de Commissie Ouderenzorg Religieuzen is uitgebreid met drie nieuwe leden. Hiermee is deze KNR-commissie weer op volle sterkte. De nieuwe leden zijn: Cynthia Lieshout, Marie-Louise Luybregts en Wien Pijnenburg. In deze en komende nieuwsbrieven stellen zij stellen zich kort even aan u voor.
Even voorstellen……Wien Pijnenburg Mijn naam is Wien Pijnenburg en ik ben 57 jaar geleden in ‘s-Hertogenbosch geboren. Mijn vrouw en ik hebben samen drie zonen en een schoondochter. Vanaf 1972 ben ik werkzaam in de gezondheidszorg en heb meerdere functies bekleed, uiteenlopend van “aan het bed” tot en met mijn huidige directeursfunctie bij de Stichting Bejaardenzorg Zusters Dominicanessen van Voorschoten. Ik vind het prettig dat o.a. door de inspanningen van de medewerkers het mogelijk is om de zusters die zorg te geven die zij nodig hebben, ongeacht hun zorgvraag. Zo kunnen zij te allen tijde in hun eigen vertrouwde omgeving blijven COR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
Even voorstellen……Cynthia Lieshout
Ik hoop met deze persoonlijke en professionele achtergrond een goede en zinvolPagina 4 van 8
le bijdrage te kunnen leveren aan het belangrijke werk van de COR en ga mij daar in elk geval met veel plezier voor inzetten.
VRAAG EN VR IJWILLIGER Het is een kunst om de juiste vrijwilliger op de juiste plek in te zetten. Movisie, landelijke kennisinstituut en adviesbureau voor maatschappelijke ontwikkeling heeft een nieuwe handreiking ontwikkeld voor de coördinator vrijwilligerswerk. De publicatie ‘Vraag en Vrijwilliger’ ondersteunt coördinatoren vrijwilligerswerk bij het maken van combinaties tussen het aanbod van vrijwilligers en de vragen van cliënten. De publicatie Vraag en Vrijwilliger. Creëren, Accepteren en Organiseren van vrijwillige zorg is gratis te downloaden via Movisie. Meer informatie: www.movisie.nl
ERFGOED EN GOEDE ZORG In St. Agatha is een prachtig en waardevol archief van religieuzen; het Erfgoedcentrum Sint Aegten. Maar – zo vroegen de Zusters van “De Voorzienigheid” in Heemstede zich af – hebben we alleen een verleden na te laten? Het einde van onze congregatie is in zicht. Kunnen we nog een impuls geven aan de toekomst? Zorg en onderwijs hebben ons altijd na aan het hart gelegen, maar inmiddels zijn we van zorg-verlener zorg-vrager geworden. Kunnen we niettemin bijdragen aan goede zorg? Deze vragen brachten het project Erfgoed op gang, een project dat een imCOR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
puls wil geven aan goede zorg in Nederland. Van meet af aan was duidelijk dat de congregatie dit project niet alleen kon en wilde dragen. Er waren bondgenoten nodig: mensen-in-het-veld die zich inzetten voor zorg met oog voor de menselijke maat en geestverwanten binnen de wereld van de religieuzen. Het project Erfgoed kent twee fasen. De eerste fase, een onderzoeksfase, zette “De Voorzienigheid” samen met de Stichting Presentie op. De praktijk stond centraal: hoe wordt er nu gewerkt op de verschillende gebieden van zorg? Op welke wijze zoeken de huidige werkers naar goede zorg? Welke dilemma’s en beperkingen ervaren ze, welke waarden houden ze hoog? Wat hebben zij nodig om goede zorg te kunnen geven en wat herkennen wij, religieuzen daarin? Ruim vijftig zusters uit dertien verschillende congregaties hebben hieraan meegewerkt. Het is bemoedigend, vreugdevol en enthousiasmerend hoe werkers-vannu en werkers-van-vroeger elkaar gevonden hebben in gedeelde zorg om goede zorg. Hieruit ontstond een voorstel voor de tweede fase van het plan: zou er een Centrum kunnen worden ontwikkeld, als nalatenschap van religieuzen, dat een bijdrage kan leveren aan verbetering van de kwaliteit van de zorg. De eerste globale opzet voor een dergelijk Centrum is beschreven, maar het moet verder uitgewerkt worden. Daarvoor zijn congregaties nodig die dit mee willen gaan dragen. Het gaat om een project van religieuzen. Enkele congregaties hebben al te kennen gegeven dit initiatief te steunen. Maar om een Erfgoedcentrum verder vorm te geven zijn er meer congregaties
Pagina 5 van 8
nodig die zich hiervoor willen gaan inzetten – samen met de werkers-van-nu. Meer informatie:
Mevr. Elly Moonen, beleidsmedewerker van de Congregatie der Zusters van “De Voorzienigheid”
[email protected] of tel. 023-892 99 41
RICHTLI JNEN AANVULL ENDE DIENSTEN Recent heeft LOC Zeggenschap in zorg (landelijke cliëntenorganisatie in zorg en welzijn) een project afgerond over aanvullende diensten in de zorg, die naast de reguliere aanspraken op grond van de AWBZ geleverd kunnen worden. Instellingen mogen voor aanvullende diensten die zij leveren (ook wel pluspakketten genoemd) een vrijwillige bijdrage aan cliënten vragen. Voorbeelden van aanvullende diensten zijn het wassen van kleding, recreatieve activiteiten, kapper e.d.. Resultaat van dit project is het boekje Handreiking aanvullende diensten. Input voor deze handreiking komt onder meer uit gesprekken met zorginstellingen van verschillende sectoren waaronder de ouderenzorg. ActiZ heeft deelgenomen aan de klankbordgroep en dit traject vanaf het begin ondersteund. In de brochure staan onder meer een stappenplan en voorbeelden die u kunt gebruiken om het onderwerp aanvullende diensten te bespreken en (beter) in de organisatie in te bedden. Zorgorganisaties mogen geen extra bijdragen vragen voor AWBZ-verzekerde zorg, waarvoor cliënten een indicatie hebben. Volgens de richtlijnen van ActiZ mag en kan er alleen sprake zijn van bijCOR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
betalingen voor pluspakketten wanneer aan de volgende 3 voorwaarden voldaan is: • Er mag geen bijbetaling worden gevraagd voor het verzekerd pakket; • De cliëntenraad moet betrokken worden bij de besluitvorming over het aanbod van aanvullende diensten; • Het aanbod moet transparant zijn en op basis van een vrijwillige keuze van de cliënt geleverd worden. Meer informatie: www.actiz.nl
RUBR IEK: ZICHT OP ZORG In elk COR-Nieuws willen we een zorginstelling onder de aandacht brengen die op een bijzondere manier zorg verleent aan religieuzen. Dat kan een KVH zijn, maar ook een reguliere zorginstelling die religieuzen als (deel)doelgroep heeft. Hiermee willen we een platform bieden aan zorginstellingen die oog hebben voor de specifieke zorg aan religieuzen en ook de diversiteit laten zien in de ouderenzorg aan religieuzen. Wilt u uw zorginstelling onder de aandacht brengen, neem dan contact op met Yvonne van Geffen via
[email protected].
NI EUWE BRA NCHEVER ENIG ING KL EINS CHALIG E Z ORG De nieuwe Branchevereniging Kleinschalige Zorg (BVKZ) is 16 april officieel opgericht. De aanleiding voor de nieuwe vereniging is de pgb-stop van vorig jaar. In de nieuwe vereniging willen zorgaanbieders zich sterk maken voor de verdere ontwikkeling van kleinschalige, pro-
Pagina 6 van 8
fessionele, laagdrempelige, betaalbare en innovatieve zorg aan cliënten. De BVKZ wordt nu gesteund door ruim tachtig ZZP-ers, ouderinitiatieven, kleinschalige wooninitiatieven, stichtingen, zorgboerderijen en kleine ondernemingen. Belangenbehartiging is echter niet de enige reden om een branchevereniging op te richten. Een andere reden is de negatieve publiciteit rond enkele “slechte appels”. De Branchevereniging Kleinschalige Zorg hanteert daarom strikte toelatingseisen. Ze zijn er niet voor zorgbemiddelingsbureaus, zorgmakelaars en organisaties die ZZP-ers detacheren of PGB’s beheren. Meer informatie: www.zorgvisie.nl
ZORGR EGIS TER Welke eisen stelt de kwaliteitswet aan mijn organisatie? of Waaraan moet ik voldoen als ik een zorginstelling wil starten? Het ministerie van VWS geeft hierop antwoord in het internetdossier www.rijksoverheid.nl/kwaliteitseisenzorginstellingen. Naast deze website is er ook de site www.antwoordvoorbedrijven.nl/regel/kw aliteitseisen-zorginstellingen, met een overzicht van regels voor zorgondernemers in het midden- en kleinbedrijf. Privéklinieken en particuliere verpleegen verzorgingshuizen dienen zich bij het Centraal Informatiepunt Beroepen gezondheidszorg (CIBG) te registreren. Voor andere nieuwe toetreders zoals particuliere thuiszorgorganisaties, geldt een vrijwillige registratie. Hiermee zijn deze instellingen voor de IGZ (Inspectie
COR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
Gezondheidszorg) te traceren en direct bij inschrijving wordt aan de hand van een vragenlijst gecontroleerd of de instellingen voldoen aan de kwaliteitseisen. VWS en IGZ hebben aangekondigd om te bezien op welke wijze zij de groep waarvoor geen registratieplicht geldt, kunnen ‘aanmoedigen’ om zich te registreren. Meer informatie: www.zorgregister.nl
VER EENVOUDIGING I NDICA TIE 80-PL USS ERS Mensen van 80 jaar en ouder die langdurig verblijf nodig hebben hoeven vanaf 1 oktober a.s. alleen nog maar te worden geregistreerd bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Aanbieders waar de opname is beoogd dan wel waar de cliënt in zorg is kunnen de (her)indicatie dan melden bij het CIZ, zo schrijft de staatssecretaris in een brief aan de zorgaanbieders. De staatssecretaris heeft verdere stappen gezet in het vereenvoudigen van de indicatiestelling. In een brief aan de aanbieders schrijft mevrouw Veldhuijzen van Zanten uit te willen gaan van vertrouwen in de cliënt en in de professional. Het huidige proces van indicatiestelling wordt als omslachtig ervaren. Daarom treft ze nu drie maatregelen: 1. Maximale geldigheidstermijn van het indicatiebesluit wordt vijftien jaar voor cliënten met een stabiele zorgvraag, vanaf 18 april 2011. 2. ‘Behandeling’ voor zintuiglijk gehandicapten wordt indicatievrij, ook vanaf 18 april 2011. 3. Indicatiemelding door zorgaanbieders voor langdurig verblijf AWBZ voor tachtig plussers, vanaf 1 oktober 2011. Pagina 7 van 8
Toegelaten aanbieders voor verblijf krijgen vanaf 1 oktober a.s. de mogelijkheid om de indicatie voor 80-plussers op zorginhoudelijke argumenten en op basis van de Beleidsregels Indicatiestelling AWBZ te melden bij het CIZ. Het gaat om zowel de eerste (opname) als om vervolg verblijfsindicaties voor zorg in natura. Een uitzondering is ZZP 9 V&V Herstelgerichte Behandeling; die valt niet onder deze vereenvoudiging. Meer informatie: www.actiz.nl of www.ciz.nl
NIEUWS UIT DE HUIZ EN U kunt uw zorginstelling voor religieuzen profileren in het COR-Nieuws in onze rubriek “Zicht op Zorg”. Neem hiervoor contact op met Yvonne van Geffen
COL OFON Het COR-nieuws is een twee-maandelijkse nieuwsbrief van de KNR op het gebied van ouderenzorg, specifiek vanuit de religieuze leefwereld. Deze nieuwsbrief wordt kosteloos toegestuurd aan voormalige leden van de VOR (Vereniging Ouderenzorg Religieuzen) en aan religieuze instituten. U kunt u u aanmelden via
[email protected] of schriftelijk via het adres van de KNR: COR, Postbus 111, 5201 AC ’s-Hertogenbosch. Het COR-Nieuws is ook digitaal te verkrijgen, in plaats van óf naast de papieren versie. De digitale versie is te vinden op de website van de KNR www.knr.nl, op de pagina van de commissie COR. U kunt ook een verzoek sturen om de nieuwsbrief digitaal te ontvangen op uw e-mailadres. Stuur daarvoor een berichtje naar
[email protected]. Dit bulletin werd samengesteld door: Yvonne van Geffen in samenwerking met de leden van de Commissie Ouderenzorg en Religieuzen van de KNR.
Ook nieuws uit uw organisatie, zoals een fusie, verhuizing, opening of een nieuwe directeur kan via ons bekend gemaakt worden in de wereld van religieuzen en zorg. Heeft u vacatures die u bekend wilt maken onder onze lezers? Mail uw berichten naar
[email protected]. VOLGENDE COR-NIEU WS Het volgende COR-Nieuws wordt in augustus 2011 verzonden. Heeft u berichten voor het COR-Nieuws? Schroom niet en mail ze ons toe. De deadline voor de volgende editie is 3 augustus 2011. U kunt Yvonne van Geffen telefonisch bereiken via het secretariaat van de KNR: telefoon: 073 – 692 13 21.
COR-Nieuws
nr. 3, juni 2011
Pagina 8 van 8
