Is digitaal het nieuwe normaal? Een onderzoek bij kansengroepen naar hun gebruik van internet en sociale media voor arbeidsbemiddeling
Marijke Lemal, Steven Wellens & Eric Goubin Juni 2012
# 1 Opzet en design studie
Onderzoeksvragen •
Welke internetmedia (met nadruk op sociale media en mobiele internetmedia) zijn relevant om te worden ingezet bij begeleiding en bemiddeling in en naar werk voor kansengroepen?
•
Welke plaats nemen deze media in in de bredere mix van communicatiekanalen die kunnen worden ingezet bij begeleiding en bemiddeling in en naar werk voor kansengroepen?
Onderzoeksopzet 1. Literatuuronderzoek 2. 14 focusgroepen (kansengroepen & begeleidingstrajecten) • • • • •
Laaggeschoolden 45+ ers Personen van etnisch-culturele minderheden Personen met arbeidshandicap Personen in armoede = Op microniveau inzoomen op hypothesen literatuuronderzoek inzake drempels en kansen internet- en sociale mediagebruik, globaal en in context van ‘zoeken naar werk’.
# 2 Brede communicatiestrategie
Belangrijkste conclusies en aanbevelingen 1. Geef cliënten altijd het gevoel van gerespecteerd te worden 2. Investeer maximaal in mondelinge, persoonlijke communicatie Dit is door geen enkel ander communicatiekanaal te vervangen
3. Werk aanvullend een multichannelstrategie uit op basis van de voorkeuren van de cliënt • •
op basis van rationele afwegingen, persoonlijke en situationele kenmerken voorkeuren op regelmatige basis in kaart brengen (push en pull)
Belangrijkste conclusies en aanbevelingen 4. Maak onderscheid tussen need to know en nice to know • •
cliënten willen need to know info onder geen beding missen ze willen een kanaal dat ‘zekerheid van ontvangst’ biedt
5. Optimaliseer het pushen van vacatures en de vacaturedatabank • •
vacaturedatabank van VDAB is ‘top of mind’ én ‘top of action’ suggesties ter verbetering: oude vacatures sneller verwijderen ; zoekterm aanvullen
6. Werk aanvullend aan kanaalsturing, vanuit het belang van de cliënt • •
bv. veranderen van percepties en attitude t.o.v. sociale media: bv. verhogen zichtbaarheid op sociale media op een manier die hen vooruithelpt opletten met kanaalsturing vanuit economische overwegingen
# 3 Digitale en sociale media
Vlaanderen digitaal • 93% van de Vlamingen heeft thuis een PC of Laptop (IBBT, digimeter 2012) • 90% van de Vlamingen heeft thuis een internetaansluiting (IBBT, digimeter, 2012)
• 79% van de Belgische internetgebruikers surft dagelijks (statbel.fgov.be, 2012)
Vlaanderen sociaal • TOP 3 activiteiten op sociale media (WDM Belgium, 2011) 1. Sociale netwerken 2. Communiceren 3. Documenten of inhoud delen • 69,5% van de Vlamingen neemt deel aan sociale netwerksites • 20% bekijkt video’s online • 26% Chat IBBT, digimeter 2012
Sociale netwerksites in België • • • •
Ruim 4,8 miljoen profielen op Facebook (59% van de VL surfers) Ruim 1,1 miljoen profielen op Linkedin Ruim 4 miljoen profielen op Netlog Ruim 170.000 profielen op Twitter
Belgian Social Media Monitor & IBBT, digimeter 2012
Vlaanderen mobiel • 4 op 10 Vlamingen hebben een smartphone (IBBT, digimeter 2012) • 45% van de Belgische internetgebruikers heeft de laatste drie maanden mobiel gesurft (statbel.fgov.be, 2012)
Kansengroepen en sociale & mobiele media • Communicatiehouding en DNA sociale media • Hier-en-nu kortetermijndenken • Eenvoudig gebruik en toegankelijk • Iedereen kan op gelijke voet deelnemen aan conversaties en interactie • Persoonlijke aanpak -> gerichte acties naar afgebakende doelgroepen mogelijk daar waar zij actief zijn • Netwerkbenadering: via-via (tweet, share & like) • Audiovisuele inhoud • MAAR: gevaar digitale uitsluiting
Digitale kloven • Digitale kloof kloven • Hebben of niet hebben: ongelijkheden in toegang • Kunnen of minder goed kunnen: ongelijkheden in gebruikspatroon en vaardigheden • Drempels voor digitale inclusie: • Financiële drempel • Intellectuele drempels of vaardigheidsdrempels • Psychologische drempels: – Mentale houding: gebrek aan motivatie of interesse – Gebrek aan sociaal kapitaal: belang van “warme experts”
Kansengroepen sociaal en mobiel
Gebruik van sociale & mobiele media (focusgroepen) • Meerderheid • Youtube • Facebook • Bekijken van profielen • Chatten • Minderheid is lid van groep • Bij uitstek privé • LinkedIn: zo goed als onbekend • Toekijkers op de participatieladder • Mobiel: minderheid. Financiële en motivationele drempels
Aandachtspunten digitale media in het algemeen a)
Rekening houden met het bestaan van digitale kloven • Toegang tot computers en internet voorzien • Mobiele toepassingen via smartphone ? • Nood aan opleiding en begeleiding: zowel formeel opgezet als informeel in de dagelijkse praktijk (“warme experts”) • Vertrek vanuit de behoefte (nut) en de relevantie voor de doelgroep: “what’s in it for me?”
b) Inzet is afhankelijk van de aard van de communicatie en de persoonlijke kanaalvoorkeur van de cliënt
Aandachtspunten specifiek voor sociale media Niet gekend en gebruikt door iedereen 1.
Binnen het proces van arbeidsbemiddeling • Start met experimenteren op kleinere schaal en bij afgebakende doelgroep • Sociale netwerkmedia + Youtube • Waarborg privacy en zorg voor vertrouwen • Reputatieproblemen Facebook VS gesloten, beveiligd sociaal netwerkplatform • Organisatie moet duidelijk herkend worden als eigenaar of initiatiefnemer
Aandachtspunten specifiek voor sociale media • •
•
•
Nut en relevantie van sociale media moeten duidelijk zijn Samengevat: het moet duidelijk zijn – Van wie de toepassing afkomstig is – Voor wie ze bedoeld is – Wat het doel/inhoud is (aansluitend bij wensen en noden doelpubliek) Zorg voor begeleiding en moderatie door een begeleider (als “warme expert”)
Opleidingen voor cliënten én begeleiders
Aandachtspunten specifiek voor sociale media 2. Voor werving en public relations • Breed opgezette Facebookpagina (met o.a. Youtube filmpjes): beeld van de organisatie schetsen voor huidige cliënten, potentiële cliënten en andere stakeholders • Storytelling! • Actieve gemeenschap of community creëren • Communicatieverantwoordelijke als ‘community manager’ • Voor werving: eerst band opbouwen vooraleer sociale media worden ingezet
Er zijn zeker kansen voor sociale media in het proces van arbeidsbemiddeling voor kansengroepen, maar… mondelinge communicatie is voor hen nog steeds ‘het normaal’ …
