27/11/2015
INWONERSCHAP In het vizier van de fiscale administratie
1
Wie ben ik? Stijn Van Hove FOD Financiën Algemene Administratie van de Bijzondere Belastinginspectie [AABBI] Gewestelijke Directie Brussel Expertise: Taxatieagent Intern lesgever: • Opzoekingen in het kader v/e fraudeonderzoek; • Onderzoek en fiscale aanpak van domiciliefraude en offshore structuren.
2
1
27/11/2015
Inhoudstafel presentatie Inleiding Deel I: Theorie inwonerschap 1. Inwonerschap 1.1 Inwonerschap van een natuurlijk persoon 1.2 Inwonerschap van een vennootschap 2. Gevolgen van inwonerschap 3. Onderzoek van inwonerschap van een vennootschap 4. Offshore inwonerschap te koop 5. Relatie van inwonerschap met andere bewijsmiddelen 6. Belastingontwijking of –ontduiking? 7. Internationale context Deel II: Cases 1. Natuurlijk persoon 2. Offshore dienstenvennootschap 3. Offshore payroll 4. Hybride entiteit 5. Offshore holding 6. The multinational approach Deel III: Enkele bedenkingen 3
Inleiding Presentatie = mijn persoonlijke standpunt [niet bindend voor de administratie] Boodschap: het aspect inwonerschap is erg belangrijk bij fiscale controles.
Enkele voorbeelden die een aantal problemen rond inwonerschap illustreren: 4
2
27/11/2015
Foto van het kantoor van iTunes Sarl in Luxemburg [op een bepaald moment de grootste onderneming ter wereld]
5
In de North Orange Street 1209, Wimington, Delaware [USA] zijn 217.000 bedrijven geregisteerd op 1 adres. Het is een heel bescheiden kantoor van de Corporation Trust. Hier zijn zowel de hoofdkwartieren van Coca Cola, General Motors, Google, Kentucky Fried Chicken, Hewlett Packard, Intel Corp., … gevestigd.
6
3
27/11/2015
Double Irish with a Dutch sandwich (dual residence)
7
Een offshore vennootschap wordt vaak gecombineerd met fiscale gunstregimes, sweetheart tax rulings en/of hybrid mismatches. =>Verschuiving van de belastingdruk =>Oneerlijke concurrentie
8
4
27/11/2015
Deel I: THEORIE INWONERSCHAP 1. Inwonerschap Enkele opmerkingen:
Synoniemen van inwonerschap [residence]: fiscaal domicilie, fiscaal adres Het registratieadres [= maatschappelijke zetel] van een belastingplichtige is grotendeels irrelevant [cf. concept ‘offshore’] 9
‘OECD model tax convention on income and capital, condensed version – 2010’, commentary on article 4, §3, n° 22:
“It would not be an adequate solution to attach importance to a purely formal criterion like registration. Therefore §3 attaches importance to the place where the company, etc. is actually managed”.
10
5
27/11/2015
1.1 Inwonerschap van een natuurlijk persoon Het dubbelbelastingverdrag [DBV] Art 4, §2 DBV: Een natuurlijke persoon is inwoner van België als: 1) hij hier beschikt over een duurzaam tehuis (gezin, privé, permanent karakter) 2) Middelpunt van de levensbelangen (pers. en econ. betrekkingen) 3) Staat waar hij gewoonlijk verblijft (duurtijd) 4) Nationaliteit 5) Procedure van onderling overleg
11
Het interne recht: Art 2 WIB’92: Een natuurlijke persoon is inwoner van België als hij hier beschikt over: Zijn woonplaats (effectief en duurzaam verblijf) OF de zetel van zijn/haar fortuin in België heeft. (beheer van het vermogen) 2 wettelijke vermoedens van inwonerschap: 1) Een [weerlegbare] wettelijk vermoeden in dat wie in het Rijksregister van de natuurlijke personen is ingeschreven, rijksinwoner is. 2) Een [onweerlegbare] wettelijk vermoeden voor gehuwden: de belastingwoonplaats wordt bepaald door de plaats waar het gezin is gevestigd. 12
6
27/11/2015
1.2 Inwonerschap van een vennootschap Het DBV Art 4§3 DBV: een vennootschap is inwoner van België wanneer haar plaats van werkelijke leiding [‘place of effective management’] hier is. Dit is de plaats waar: • de belangrijkste management- en commerciële beslissingen m.b.t. de ondernemingsactiviteit worden genomen. • de hoogstgeplaatste personen van de onderneming beslissingen nemen, • de acties worden bepaald voor de onderneming als geheel, • …
13
Het interne recht: Art 2, 5°, a) WIB'92 stelt dat een vennootschap als een binnenlandse vennootschap wordt beschouwd wanneer ze in België haar: • maatschappelijke zetel • OF haar voornaamste inrichting • OF haar zetel van bestuur of beheer heeft.
14
7
27/11/2015
=> Bij de bepaling van inwonerschap dien je feiten af te wegen: Inwoner van land X
Inwoner van België
Feiten
Feiten
15
2. Gevolgen van inwonerschap 2.1 Inkomstenbelastingen Twee belangrijke principes: 1. Woonstaatbeginsel [residence principle]: Een inwoner van België is hier belastingplichtig op zijn wereldinkomen [behaald in België en in het buitenland] Inwoner -> belastbaar in de PB/VennB 2. Bronstaatbeginsel [source principle]: Een niet-inwoner van België is hier belastbaar op de in België verkregen inkomsten VI -> belastbaar in de PB BNI/VennB BNI
2.2 BTW Toepassing BTW-regels Verplichtingen BTW-plichtige [cf. ReA Brussel 30 april 2015 over de verplichting van een Belgische VI om Belgische BTW aan te rekenen aan haar Belgische klanten]
16
8
27/11/2015
17
2.3 Sociale zekerheid Het Belgische socialezekerheidsstelsel is algemeen gesteld van toepassing op de werknemer die in België werkt en: van wie de werkgever in België gevestigd is of van wie de werkgever in het buitenland gevestigd is, maar in België een exploitatiezetel heeft waarvan de werknemer afhangt.
18
9
27/11/2015
3. Het onderzoek van het inwonerschap van een vennootschap 3.1 Bewijslast inwonerschap Bewijslast bij de administratie Veelheid aan elementen vereist In tijd en ruimte Een shelf company is quasi direct gebruiksklaar. De bankrekening van een shell company is direct leeggemaakt. 19
3.2 Wat onderzoeken? Groepsstructuur; Financiële stromen binnen de groep; Substantie van de groep; Administratief proces; Activiteiten van de onderneming en de verbonden entiteiten; FAR-analyse van de onderneming en de entiteiten [functions, assets en risks]; Beschrijving van de Belgische locatie, de mensen die er werken en hun takenpakket; Situatie in het buitenland/registratieland [lokalen, personeel en fiscaal regime + candy]; Dagdagelijkse functionele leiding en algemeen beheer; UBO’s van de groep. 20
10
27/11/2015
4. Offshore inwonerschap te koop Een ganse dienstensector van fiduciaires en fiscale raadgevers verdient haar brood met het verkopen en ondersteunen van virtueel inwonerschap. Afhankelijk van de jurisdictie kan een offshore vennootschap binnen een uur worden opgericht. Het beheer van de vennootschap kan vanop afstand gebeuren. Instructies worden gegeven via mail of telefoon. • Telefoon -> doorschakelen • Post -> (inscannen en) doorsturen Huur van [mini]bureau, brievenbus Timesharing van kantoren en appartementen. Anonimiteit via nominees [directors, aandeelhouders en bedrijfssecretaresses], private vermogensstructuren en layering. 21
22
11
27/11/2015
5. Relatie van inwonerschap met andere bewijsmiddelen Bij de aanpak van offshore transacties en offshore constructies, dient een strikte volgorde te worden gevolgd: Een inbreuk op het fiscaal recht [bvb. het DBV en/of het interne fiscaal recht]. Op dit niveau speelt bvb. een taxatie obv inwonerschap/VI; Verboden simulatie; Ter ontwijking van belastingen heeft de BP een rechtshandeling van openbare orde of dwingend recht geschonden; Een specifieke antimisbruikbepaling is overtreden [bvb. TP]; Een algemene antimisbruikbepaling kan worden toegepast [art 344 § 2 of PPT]. Bij toepassing van Unierecht: antirechtsmisbruikdoctrine, zoals ontwikkeld door het EHvJ [kunstmatige constructie]. 23
6. Belastingontwijking of –ontduiking? ‘Belastingontduiking’ = intentionele inbreuk op de fiscale wet Bij fictief inwonerschap: Inbreuk op de fiscale wet Intentioneel element [‘bedrieglijk opzet of het oogmerk te schaden’] is vaak aanwezig [nominees, post doorsturen, fiscale verplichtingen nt nakomen, zwarte inkomsten,…] ⇒ Veelal sprake van fraude ⇒ Gevolgen voor: • de aanslagtermijn • sanctionering • melding parket / CFI • aansprakelijkheid bestuurder [zware fout] • …
24
12
27/11/2015
7. Internationale context Natuurlijke personen: Automatische uitwisseling van financiële informatie en inkomsten [< FATCA, CRS, Bijstandsrichtlijn (2011/16/EU en 2014/107/EU)] => eerste info voor inkomstenjaar 2014 UBO-register op komst [< FATCA, 4de Antiwitwasrichtlijn] Multinationals: Automatische uitwisseling van rulings [Bijstandsrichtlijn] -> BE wil hier nu al mee beginnen; CBC-reporting [BEPS, Bijstandsrichtlijn]
25
Quasi al deze automatische informatie-uitwisseling zal uitgewisseld worden op basis van het inwonerschap van de BP’en. [FATCA is wel ruimer] ⇒
het belang van een correct inwonerschap neemt toe
26
13
27/11/2015
Oorzakelijk verband?
27
Deel II: CASES 1. Natuurlijk persoon • • • • • •
• •
Bedrijfsleider X, die een Belgische groep leidt, verhuist op 45-jarige leeftijd samen met zijn echtgenote van België naar Monaco X neemt ontslag uit de Belgische vennootschappen van zijn groep. X richt een Cypriotische vennootschap op die zijn managementprestaties aan de Belgische groepsvennootschappen gaat factureren. X blijft officieel op de achtergrond, maar blijft de facto beslissen over HRbeslissingen en commerciële deals van de Belgische groep. X behoudt zijn kantoor in België. Niemand geregistreerd op zijn oude Belgische adres. Deze woning geeft een bewoonde indruk. Internet-, telefoonaansluiting, waterverbruik, … worden betaald door voornoemde Cypriotische vennootschap. X bezit een appartement in Monaco. Hij is op dit adres geregistreerd. X staat regelmatig met een wagen met Monegaskische nummerplaat op de parking van zijn bedrijven in België. 28
14
27/11/2015
2. Offshore dienstenvennootschap Freddy, freelance IT-specialist en inwoner van België, factureert zijn ITprestaties in België via een Belgische vennootschap [BVBA Freddy]. Zijn buitenlandse prestaties factureert hij via een Zwitserse vennootschap [SA Freddy]. Enkele kenmerken van de SA Freddy: • Factureert enkel de prestaties van Freddy [in Frankrijk en Finland] • 2 directeurs: 1 Zwi directeur (nominee) en Freddy • Boekhouding in Zwi • MZ: gekend registratieadres in Zwi; Zwi bestuurder = een advocaat. • Veel Be leveranciers (leveringsadres: Be domicilie van Freddy) • Freddy is enkel voor de oprichting naar Zwi gegaan. • Freddy beweert dat de Zwi directeur de echte bestuurder van de vap is. • Inkomsten van Freddy worden door de Zwi vap aan een Panamese trust betaald.
Quid inwonerschap SA Freddy? 30
15
27/11/2015
3. Offshore payroll Gegevens na het vooronderzoek: Beeld van 1 groep bestaande uit een aantal Lux vennootschappen, 1 Belgische vennootschap (substantie) en kleinere buitenlandse dochters; Activiteit: facturatie van IT-consultancy (ongeveer 50 FTE consultants) De bestuurders van alle Lux vennootschappen zijn Belgen of nominees; De groep heeft hoofdzakelijk Belgische klanten; De Luxemburgse vennootschappen zijn geregistreerd op postbusadressen; Kantoren van de bestuurders in België (MZ Be vap); Geen winst in de Belgische entiteit [break even]; De meeste IT-consultants: • wonen in België • werken onder het statuut van werknemer • afwisselend werknemer van de verbonden Lux ondernemingen • vragen vrijstelling van belasting bezoldiging in België, want prestaties in Luxemburg • maar ook een aangifte Limosa voor prestaties in België • onderworpen aan de Lux sociale zekerheid 31
Aangetroffen stukken bij bezoek ter plaatse: Vooral de werkgever heeft baat bij een Luxemburgse payroll [Lux werkgeversbijdragen RSZ] => Een Luxemburgse werkgever kan concurrentieverstorend optreden op de Belgische markt. De meeste werknemers-consultants vragen in hun aangifte in de PB in België onterecht de vrijstelling van hun bezoldiging. De bewijsstukken voor hun tewerkstelling in Luxemburg zijn vals. -> Verschillende compromitterende stukken aangetroffen bij de belastingplichtige [valse stukken (onkostennota’s, HC, verklaringen), briefing medewerkers en antidatering van stukken]
32
16
27/11/2015
Inwonerschap van de Luxemburgse vennootschappen Uit het onderzoek blijkt: • de alle (Lux en Be) vennootschappen behoren tot één groep • Belgische managers met bureau in België • werkelijke functionele en algemene leiding in België • geen substantie in Luxemburg • quasi geen Lux klanten => de Luxemburgse groepsvennootschappen zijn eigenlijk inwoners van België Fiscale gevolgen: inkomstenbelastingen en BTW Sociale gevolgen: RSZ-bijdragen verschuldigd op de bezoldigingen van het personeel dat in Luxemburg is ingeschreven. Ter info: gelijkaardige resultaten indien de Lux vennootschappen over een Belgische VI zouden beschikken.
33
34
17
27/11/2015
De aanpak van dergelijke offshore payrollstructuren is erg belangrijk, want: • Ze werken marktverstorend; • Ze kosten ons handenvol geld:
35
4. Hybride entiteit Een Luxemburgse SCS (société en commandite simple) •Bezit
rechtspersoonlijkheid •In Luxemburg fiscaal transparant In België niet transparant •Valt niet onder de meldingsplicht [in de PB] van juridische constructies of onder de Kaaimantaks. Casus •Een Belgische inwoner NP treedt op als verzekeringsmakelaar; •Enkel Belgische klanten; •Klanten contacteren hem via Belgische contactgegevens; •Verkoopt Lux spaarverzekeringsproducten; •Factureert zijn commissies via zijn Lux SCS; 36
18
27/11/2015
Kenmerken van de SCS: • •
• • •
De boekhouding van de CSC wordt gevoerd in Luxemburg; De SCS timesharet een kantoor in Lux (met toegang tot gedeelde printer, desksharing, telefoon en wifi). Het betreft een gedeeld kantoor met een aantal tafels en stoelen. De makelaar gaat 1 keer per maand naar Luxemburg (ook 1 keer voor de AV van de vap) De post vd SCS wordt door de fiduciaire naar het Be thuisadres van de makelaar doorgestuurd. De winst van de SCS bedraagt 100K. De makelaar ontvangt van de SCS een Lux bezoldiging van 50K, die hij in België aangeeft, maar vrijstelt wegens buitenlandse oorsprong. De SCS betaalt geen belasting in Lux. De SCS geniet hiervoor een ruling van de Lux administratie.
=> Fiscale problematieken? 37
5. Offshore holding • • • •
• • • • •
Belgische groep met een moederholding ‘X’ in Luxemburg; X heeft geen economisch activiteiten in Luxemburg; X beschikt niet over personeel in Luxemburg; X kent een belangrijk krediet onder de vorm van een PPL (hybride instrument) toe aan de Belgische entiteiten. Doel van de registratie in Lux = fiscaal (niet betwist door de BP); Meer dan 50 entiteiten geregistreerd op het adres van X; X beschikt niet over eigen lokalen in Lux; X beschikt niet over eigen bureau-infrastructuur in Lux; X beweert dat ze gezien haar activiteiten als holding en financier geen personeel/infrastructuur nodig heeft; Bewijs dat bepaalde transacties (betalingen en overschrijvingen) via het internet in België werden uitgevoerd; 38
19
27/11/2015
• • •
De bestuurders van X werken voor de Belgische entiteiten van de groep en hebben hun kantoor in België; De bestuurders van X ontvangen geen vergoeding voor hun prestaties voor X; 1 keer per jaar rijden de bestuurders naar Luxemburg voor de AV van de Lux holding. Ze ondertekenen hier de besluiten van de AV (voorbereid in België). X beweert dat de voorbereide besluiten tijdens deze vergadering nog aangepast kunnen worden.
=> Inwonerschap van de Lux holding?
39
6. De multinational approach
40
20
27/11/2015
The banana company ‘De opstart’ WINST
WINST
Bananenboer (Brazilië)
Winkel (België)
Klant (België)
Donkerblauw = substantie
The multinational approach: squeeze them at the producer end, squeeze them at the consumer end and push all the profits into the middle, in a tax haven. 41
The banana company ‘Multinational approach’ Cyaan: nauwelijks substantie Verkoopt bananen goedkoop
Aankoopcentrale (Cayman Islands)
Verkoopt bananen duur
WINST
Bananenboer (Brazilië)
Facturatie
Insurance branch (Bermuda)
Management (Jersey)
Shipping (Isle of Man)
Financing branch (Luxemburg)
Brand licence (Netherlands)
HRM (Switzerland)
Winkel (België)
Facturatie
Klant (België) 42
21
27/11/2015
Zelfde resultaat: Alle activiteiten met substantie worden limited risk gemaakt. De bananenboer werkt op contract (limited risk producer), net als de winkel die een limited risk distributor wordt. De IP, HR, verzekeringen, … worden offshore geregistreerd. De producent en de distributeur gaan werken op costplus basis (5-10%). => Zelfde resultaat: de winst belandt offshore, waar er eigenlijk geen substantie is. 43
Een CFO van een mondiale olieproducent wordt gevraagd in welke onderdeel van de multinational nu het meeste winst wordt gemaakt: bij de productie, de raffinage, de verkoop, …? Zijn antwoord: ‘The profits are made right here in my office. Wherever I decide.’
44
22
27/11/2015
Deel III: Enkele bedenkingen Het aspect inwonerschap is veel moeilijker aan te vechten bij een multinational, want: • Enkel activiteiten met weinig substantie offshore; • Inbedden van offshore entiteiten in lokale activiteiten met substantie; • Wie neemt de beslissingen in een multinational? ⇒ Vaak dienen andere bewijsmiddelen te worden gebruikt. ⇒ Het fiscale stelsel bevoordeelt multinationals. 45
Kritische bedenkingen Het aspect inwonerschap heeft een grote impact: budgettair [fiscaal en sociaal] en moreel [free rider takes all]; Zware procedures [onderzoek en invordering] flexibiliteit van de BP Zware bewijslast [over een ganse periode]. Investering van veel middelen met slechts een redelijke kans op slagen; Het onderzoek van het inwonerschap van een NP raakt steeds aan zijn privé-leven; Toerekeningsregels van winst aan een VI zijn overloos complex; 46
23
27/11/2015
Fraudeurs zijn goed georganiseerd (ganse dienstensector); Problematisch qua invordering (Bijkomend: BV/RSZ: rechten creëren die niet worden betaald); Veel landen blazen warm en koud [bvb. IP-boxregimes, afwijzing van CCCTB door de Benelux, gebrekkige informatie-uitwisseling (Zwi, UK en andere belastingparadijzen)]; BEPS maakt haar beloftes niet waar: ingewikkelde technische aanpassingen, maar geen echte koerswijziging),
47
Lessen voor een efficiënter onderzoek: Aandacht voor inwonerschap/VI van de BP. Onderzoek de economische werkelijkheid, baseer je minder op formele elementen. Onderzoek een ganse groepsstructuur. Beperk je onderzoek niet tot individuele dossiers.
48
24
27/11/2015
Vragen/Opmerkingen?
49
25
