ZWEMBAD
Investeren in recreatieve zwembaden loont effectief Menen, Waregem en Wingene tonen spectaculaire cijfers van bezoekersaantallen en ontvangsten Het is een oud cliché dat gemeentelijke zwembaden per definitie verlieslatend moeten zijn. Wat wil je: verouderde infrastructuur, kwistig beheer, ambtelijke aanpak, spotgoedkope tarieven, geen eigentijdse attracties, enzovoort. Een vernietigende cocktail dus van factoren die vele gemeentebesturen en sportdiensten moedeloos maken, zeker in politiek troebele tijden van jaarlijkse begrotingsopmaak. Toch kan het beter, veel beter zelfs! Dit bewijzen drie gemeenten die de jongste jaren grondig geïnvesteerd hebben in nieuwe of vernieuwde zwembaden: Wingene, Waregem en Menen. We hadden al langer een vermoeden dat er in de drie baden opmerkelijk meer publiek kwam zwemmen en aangezien ook de tarieven marktconform gestegen waren, moet iedereen die het lager onderwijs met vrucht beëindigd heeft toch direct kunnen concluderen dat de gemeenteontvangers ‘kassa kassa’ konden doen? De provinciale sportdienst maakte dit vermoeden hard door even harde cijfers op te vragen bij de drie zwembadbeheerders. De nuchtere feiten bevestigden onze werkhypothese: investeer in eigentijdse recreatieve voorzieningen en je geraakt (bijna) uit die eeuwige rode cijfers. Bij wijze van contrast serveren we u ook de statistieken van ons eigen Olympiabad te Brugge. Het niet aanpassen van het zwembadcomplex aan de recreatieve wensen van de klant hebben ertoe geleid dat de bezoekcijfers en financiële statistieken grafieken tonen met Fortis-allures … Positief gesteld vormt dit alleen maar een bevestiging van de noodzaak en het nut om te investeren in de ‘baden van de toekomst’.
Recreatiebad Menen
Het zwemprofiel bouwen we niet per bad, maar volgens thema, zodat vergelijken en concluderen nog gemakkelijker wordt. De drie baden
Het vergelijkend onderzoek dat we gevoerd hebben, sloeg op de volgende drie baden: • Het Badhuis in Menen; • De Treffer in Waregem; • De Alk in Wingene. Ze hebben het gemeenschappelijke kenmerk dat ze een grondige verbouwing ondergingen of zelfs volledig nieuw ‘uit hun as herrezen zijn’. De onderzochte thema’s waren even eenvoudig als ze duidelijk waren: telkens een vergelijking van vóór de recreatieve investeringen met de periode erna en dit op het vlak van: • bezoekersaantallen; • openingsuren; • toegangsprijzen; • inkomsten en uitgaven; • aantal personeelsleden; • regionale uitstraling.
De Alk in Wingene Wingene had tot 1993 een klassiek 25m-bad, zoals er zoveel gebouwd werden in de zeventiger en tachtiger jaren. Nonkel Vlarem noopte de gemeente evenwel tot sluiting van het afgeleefde gebouw. Het gemeentebestuur besliste uiteindelijk tot volledige nieuwbouw. Het complex leidde tot een investering van zo’n vier miljoen euro, wat zeker niet evident was voor een plattelandsgemeente van amper 13.500 inwoners. De gemeente maakte de strategische beleidskeuze om resoluut voor een recreatiebad te gaan, gericht naar gezinnen, kinderen, senioren … ‘De Alk’ ging begin 2000 open en kan volgend visitekaartje voorleggen: • 20m-bad tot 190 cm diep (dus bewust geen traditioneel 25m-bad); • cirkelvormig peuterbad tot 20 cm diep; • instructie- en kleuterbad tot 80 cm diep;
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer
45
N° 213
Z W E MBA D
• attracties: familieglijbaan (3 m breed en 6 m lang), stroomversnelling, bubbelbad; • tegen betaling: Turkse stoombaden en individuele geurbaden.
De aanwezige recreatiebaden en bijhorende attracties hebben een hoofdfunctie ten opzichte van het competitiegedeelte of zijn toch minstens evenwaardig Het Badhuis in Menen Menen beschikte aan de Leie-oevers over een historisch art-decogebouw ‘badhuis’. Het oude publieke bad werd evenwel vervangen door een jeugdlokaal en ook het oude 50m-buitenbad werd buiten dienst gesteld. Ondertussen had de stad in de jaren zeventig een ander binnenbad gebouwd, maar ook dat voldeed in 1998 niet meer aan de strenge milieuwetgeving. Op de plaats van het oude badhuis werd een volledig nieuw overdekt zwembadcomplex gebouwd dat eind 2002 voor het grote publiek openging. Staalkaart van het nieuwe Badhuis: • 25m-competitiebad met acht banen; • recreatiebad van 74 m²; • instructiebad van 93 m²; • attracties: borrelplaat, reuzenglijbaan, waterkreek met stroomversnelling, massagedouche, zitbank met watermassage, zonneterras met ligweide; • tegen betaling: whirlpools, stoomhutten, solarium.
verdubbelde gebruikersoppervlakte. Eind 2001 kon de Waregemse bevolking met bewonderende ogen kennismaken met een echte zwemparel: • 25m-competitiebad; • instructiebad; • peuterbad; • duikkuil met springplank; • recreatief bad met allerlei attracties: brede familieglijbaan, reuzenglijbaan, waterkreek, borrelzitbad, nekdouche; • tegen betaling: whirlpools, stoomcabines (Turks bad). Recreatieve gelijkenissen Er vallen veel gelijkenissen te bespeuren tussen die drie baden en dat zal niet toevallig zijn voor dergelijk recreatief concept. Enkele vaststellingen: • De aanwezige recreatiebaden en bijhorende attracties hebben een hoofdfunctie ten opzichte van het competitiegedeelte of zijn toch minstens evenwaardig; vooral voor de vele opengestelde uren voor baantjeszwemmen is het 25m- of 20m-bad van groot recreatief belang. • De baden spelen duidelijk in op de wellness- en cocoonbehoeften van de klant met extra verwarmd water, veel peuter- en kleutervoorzieningen, doelgroepgerichte baden, gebruik van zoutelektrolyse in plaats van een irriterend chloorsysteem, aanbod van sauna en wellness in alle geuren en kleuren, enzovoort. Openingsuren
De Treffer in Waregem In 1975 opende ook Waregem een klassiek 25m-bad met instructiebad en springplank. Op het einde van vorige eeuw – u gaat het nooit geloven – sloeg de omslachtige Vlarem-wetgeving ook hier toe. Interessant om weten is dat het ook de trouwe recreatieve zwemmers waren die samen met de vele gezinnen ‘smeekten om meer speels water’. In 2000 werd begonnen met een grondige renovatie. In tegenstelling met Menen en Wingene werd in Waregem het bestaande 25m-bad behouden en werd dezelfde locatie omgetoverd tot een eigentijds zwemparadijs met bijna
Als we ons vizier richten op de openingsuren voor het publiek tijdens de schoolperiode, dan merken we opvallende parallellen tussen de drie baden. Zo zien we dat ze zonder uitzondering zeven dagen op zeven open zijn. Tijdens de schooldagen is dat elke avond van 16.00 à 17.00 uur tot rond 21.00 uur. In Menen is het heel simpel te onthouden: elke weekdag van 7.00 tot 21.00 uur. In het weekend zijn ze van ’s morgens tot ’s avonds open. Vooral het feit dat er op zondagnamiddag geen bordje ‘gesloten’ hangt, onderscheidt hen van veel andere zwembaden. Een bewuste politiek als je weet dat het vrijetijdsbaden zijn die zich een heel gezinsvriendelijk imago willen aanmeten.
De zwembaden zijn zonder uitzondering zeven dagen op zeven open Ook inzake feestdagen wil men de sluiting maximaal beperken en wijkt men vaak af van de wettelijke verlofdagen voor rustende ambtenaren. Enkel Kerstmis, Nieuwjaar, Pasen en Allerheiligen zijn heilig. Maar wist u dat u in Waregem terecht kan op 1 mei, Hemelvaart en 21 juli, in Menen op Pinksteren en in Wingene op Paasmaandag, Pinksteren en 1 mei? De jaarlijkse verplichte sluitingsperiode voor onderhoud wordt beperkt tot één à twee weken. Het zou ons ter ver doen afdrijven om de huidige openingsuren in detail te vergelijken met die van voor de renovaties. Vaststaand feit is dat het aantal openingsuren voor het publiek opmerkelijk gestegen is, zowel qua aantal volle
Recreatiebad Waregem 46
ZWEMBAD
dagen als qua aantal uren per dag. Belangrijke factor hierin is natuurlijk het vooropstellen van het recreatieve publiek als prioritaire doelgroep ten opzichte van bijvoorbeeld clubs. Het besluit kan heel snel gemaakt worden: de drie gemeenten zien hun zwembad als een semi-commercieel product dat aan de ‘horeca-wetmatigheid’ onderworpen is, namelijk werken als de andere mensen niet werken.
• Wingene: van 80.000 in 1993 naar 135.000 in 2007. Samen lokten ze 558.000 zwemmers méér naar hun baden. Deze drie zwembaden alleen al bezorgden liefst 834.000 mensen zwemplezier! Zonder te vitten, zou dit theoretisch niet om nieuwe zwemmers kunnen gaan, maar ten koste zijn van andere baden. Deels kan dit concurrerend effect misschien gespeeld hebben, maar dit nieuwe type baden heeft vooral ook een ander publiek, meer gezinsgericht, gelokt.
Tarieven Pas heel interessant wordt het als we een vergelijkende voor/na-analyse maken van de toegangsprijzen. Het spreekt voor zich dat die ingrijpende investeringen voor een duidelijke meerwaarde zorgen, wat op zijn beurt mag vertaald worden in meer marktconforme tarieven. Als we als standaard een ticket voor volwassenen rekenen, krijgen we volgend resultaat: • Menen: van 1,5 naar 4 euro (inwoners: 3 euro); • Waregem: van 1,4 naar 3 euro; • Wingene: van 1,25 naar 3,6 euro (inwoners: 2,4 euro). We spreken hier dus van een verdubbeling tot een verdrievoudiging van de vroegere inkomprijzen. Ter info geven we ook nog de kindertarieven prijs: • Menen: van 1 euro (tot 6 jaar) naar 2 euro (van 7 tot 12 jaar); • Waregem: 1 euro (tot 3 jaar) naar 1,25 euro (maar slechts tot 6 jaar); kinderen betalen vanaf 6 jaar dus 3 euro zoals een volwassene; • Wingene: van 1 euro (tot 6 jaar) naar 3 euro (tot 16 jaar). Voor de jeugd noteren we dus ook een factor x2 en x3. Tabel 1 geeft de evolutie van de tarieven weer. tabel 1: Evolutie van de tarieven (€)
voor renovatie
na renovatie
inwoners
Menen
1,5
4
3
Waregem
1,4
3
3
Wingene
1,25
3,6
2,4
Bezoekersaantallen Als je als zwembad je tarieven in dergelijke mate laat stijgen, kan je maar twee veronderstellingen maken over het effect ervan op de bezoekersaantallen. Een pessimist waarschuwt voor nefast dalende cijfers, een optimist durft vermoeden dat het aantrekkelijke product net voor extra klanten zorgt. Blijkbaar is die optimist een realist, want onderstaande evoluties van de bezoekersaantallen spreken boekdelen: • Menen: van 105.000 in 1998 naar 381.000 in 2007; • Waregem: van 191.000 in 1999 naar 318.000 in 2007;
Dankzij het trekken van de recreatieve zwemkaart en ‘ondanks’ de verhoogde tarieven noteren we een spectaculair toegenomen interesse Als we de bezoekers opsplitsen in recreatief publiek en in scholen of clubs zien we bij Wingene een verhoging van 44.000 naar 100.500 (+147%) terwijl de scholen lichtjes in aantal daalden van 36.000 naar 26.000. Nog een voorbeeld: in Menen stonden de scholen en de clubs vroeger voor 60% in van de 105.000 tickets. Na de renovatie zijn de schoolaantallen slechts lichtjes gestegen tot 53.000 zwembeurten, wat plots maar een zevende meer uitmaakt van de bezoekersstatistieken. In hetzelfde Badhuis te Menen kent men een daggemiddelde van 1.000 bezoekers met vaak pieken boven de 1.500! Ook mede dankzij de grote Franstalige interesse zijn er soms weken waarin elke dag een bordje ‘uitverkocht’ hangt. Kritische bedenking kan zijn dat het om een tijdelijk effect gaat van nieuwsgierige bezoekers of eendagszwemmers. Driewerf neen: in Waregem fluctueren de cijfers van 2003 tot 2007 tussen de 310.000 en 325.000, in Wingene zitten er amper 8.000 bezoekers (134.000 - 148.000) speling tussen 2002 en 2007 en in Menen horen we dezelfde klok, meer zelfs: sinds de opening (278.000) valt er een gestage klim waar te nemen van 102.000 zwemmers tot 380.000 in 2007. Samenvatting van de les: dankzij het volop trekken van de recreatieve zwemkaart en ‘ondanks’ de merkelijk verhoogde tarieven noteren we een spectaculair toegenomen interesse van de bevolking voor de drie (zwembad)tenoren. Tabel 2 geeft de evolutie van de bezoekersaantallen weer. Inkomsten Een beetje wiskunde leert dat meer bezoekers die meer betalen tot significant meer ontvangsten zou moeten leiden. De werkelijkheid bevestigt dit theoretisch vermoeden ten volle: • In Waregem zijn de ticketinkomsten van 145.000 euro (1999) gestegen tot 604.000 euro (2007), wat een factor x 4,2 betekent.
tabel 2: Evolutie van de bezoekersaantallen
voor renovatie
na renovatie (2007)
Menen
105.000
381.000
+ 376.000
+ 262%
Waregem
191.000
318.000
+ 127.000
+ 66%
Wingene
80.000
135.000
+ 55.000
+ 69%
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer
verschil
47
N° 213
Rockfon plafonds voor een perfecte akoestiek Een zeer goede akoestiek is essentieel voor de communicatie in een sportomgeving. Sporters kunnen zich hierdoor beter concentreren en beter oriënteren op de bal en de tegenstander. Lange nagalmtijden en een hoog achtergrondgeluidsniveau zorgen voor onrust, keelpijn, hoofdpijn, vermoeidheid bij sportinstructeurs en publiek.
ZWEMBAD
• Men kende in Wingene in 1992 amper 85.000 euro ontvangsten, dan was dat in 2007 opgelopen tot 370.000 euro, wat neerkomt op een verviervoudiging. • Het beheer van het Badhuis in Menen kon en wilde de financiële resultaten niet vrijgeven. Op het gevaar af appels met peren te vergelijken, was een voor- en naverhaal niet mogelijk. Veel cijfers zijn immers geïntegreerd in het hele sportcomplex (inclusief sporthal) en het beheer is bovendien overgegaan van de stad naar een autonoom gemeentebedrijf. Verderop in dit verhaal kunnen we wel wat vertellen over de globale exploitatie. Naast de tickets kan men ook nog andere financiële bronnen ontginnen. Cafetaria’s leveren bijvoorbeeld een aardige concessie op. In Waregem is de horecazaal een echte (vol)treffer, wat de stad toelaat een concessievergoeding van 40.000 euro op te strijken. In Wingene moeten ze het dan met heel wat minder stellen (zo’n 4.000 euro). Ook betalende wellness-attracties kunnen de kassa spekken. In Waregem leveren de whirlpools en het Turks bad ongeveer 24.000 euro per jaar, wat ruim voldoende is om de onderhouds- en herstelkosten mee te betalen. In Menen werd de recreatiehoek met jacuzzi’s en stoomhutten in 2003 liefst 30.000 keer gebruikt. Tel na uw winst! Alle inkomstenbronnen opgeteld, komen we zo aan 661.000 euro voor Waregem en 364.000 euro voor Wingene (zie tabel 3, p. 51). Personeelsinzet Laat ons nu eens kijken naar de andere kant van de balans. Hoe zijn de uitgaven geëvolueerd sinds de respectievelijke facelifts? Globaal kunnen ze opgesplitst worden in twee posten: werkings- en personeelskosten. We focussen ons eerst op de personeelsinzet. Het is ergens logisch dat grotere zwembaden meer personeel vergen inzake redders en schoonmaak. In de drie baden evolueerde het personeelsbestand als volgt: • In Menen deed men het oude bad draaien op 8,5 voltijds equivalenten (VTE) en nu zet men het dubbel in (17 VTE); het aantal redders ging van 4 naar 9 VTE en de schoonmaakploeg van 2,5 naar 4,5. • Waregem groeide van 5,5 VTE naar 15 VTE in 2007; vooral redder-kassiers (+ 6 VTE) en schoonmaaksters (+ 2 VTE) tekenden voor deze toename. • Wingene tenslotte kende een gelijkaardige evolutie: momenteel werken er 10,5 VTE (4 redders, 2 kassa, 4 schoonmaak, 0,5 beheerder), wat ook duidelijk meer is dan vroeger (details niet bekend). Wat de techniekers betreft, zijn we wat bezorgd om vergelijkingen te maken gezien sommige baden hun zwembadtechnieken geheel of gedeeltelijk uitbesteden aan onderhoudsfirma’s. Dergelijke personeelsuitbreidingen hebben natuurlijk een prijskaartje. In Waregem stegen de loonkosten van 271.000 euro (1999) naar 604.000 euro (2007). Wat Wingene betreft, hebben we geen details van vroeger, maar kennen we wel de huidige personeelskosten: 312.000 euro (eigenlijk 363.000 euro maar er vloeien ook jaarlijks 51.000 euro GESCO-premies terug).
Recreatiebad Wingene
Werkingskosten Tweede grote pijler van de uitgavenzijde behelst de gewone werkingskosten als onderhoud, energie, administratie, promotie … • In Waregem groeiden de werkingskosten van 84.000 euro naar 279.000 euro (+ 195.000 euro). • In Wingene moeten we personeel en werking samen bekijken en zien we slechts een kleine stijging in vijftien jaar tijd van 505.000 euro (1992) naar 566.000 euro (2007). De werkingskosten bedragen nu zo’n 254.000 euro. Exploitatiecijfers Bovengenoemde rekenoefeningen stellen ons in staat tot financiële eindtotalen te komen waar iedereen op zit te wachten. Uit automatisme zouden we voor een zwembad direct al geneigd zijn om de vraag te stellen hoeveel het ‘exploitatietekort’ bedraagt. Maar is er wel degelijk sprake van een aanzienlijk verlies? We laten de investeringsbedragen (en bijhorende leningslast) buiten beschouwing en berekenen of de inkomsten van de bezoekers, cafetaria en wellness voldoende zijn om de jaarlijkse werkings- en personeelskosten te dragen. Kleine kanttekening is dat het hier niet om een wetenschappelijk onderzoek gaat van financiële auditoren, maar een grootteorde is die enkel duidelijke tendensen wil weergeven. • Wat Menen betreft, beschikken we zoals eerder gesteld niet over exact cijfermateriaal, maar konden toch uit een ruwe raming achterhalen dat er vroeger 284.000 euro verlies geboekt werd en in 2003 een exploitatiewinst van 33.000 euro bekomen werd, dus inclusief de personeelskost van 17 voltijdse medewerkers. • In Waregem kende men in 1999 een nettoverlies van 182.000 euro, in 2007 was dit licht gestegen tot 222.000 euro. Langs beide kanten van de boekhouding werd een grote stijging waargenomen: de inkomsten stegen tot 661.000 euro (waarvan 604.000 euro tickets) en de uitgaven tot 883.000 euro. Grote slokop natuurlijk is hier de personeelskost met 604.000 euro. Als we enkel de exploitatie rekenen zonder personeel, boekt de vzw sportbeheer jaarlijks een winst van eventjes 382.000 euro.
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer
49
N° 213
ZWEMBAD
tabel 3: Evolutie van de exploitatiecijfers (€)
INKOMSTEN
WERKINGSKOSTEN
voor
na
verschil
voor
na
verschil
Waregem
173.000
661.000
+ 488.000
84.000
279.000
+ 195.000
Wingene
85.000
370.000
+ 285.000
505.000
254.000
/
(incl. personeel) PERSONEEL
EINDBALANS
voor
na
verschil
voor
na
verschil
Waregem
271.000
604.000
+ 333.000
- 182.000
- 222.000
- 40.000
Wingene
in de werkingskosten
312.000
+ 61.000
- 420.000
- 196.000
+ 224.000
• Bij Wingene zal de gemeenteontvanger ook niet geklaagd hebben over de renovatie: in 1992 was er nog een totaal verlies van 420.000 euro, heden ten dage is dat gezakt naar 196.000 euro! Laten we de personeelskosten eruit (312.000 euro), dan zien we een jaarlijkse winst van 116.000 euro verschijnen. Tabel 3 geeft de evolutie van de exploitatiecijfers weer. Regionale uitstraling De grondige recreatieve facelifts moeten blijkbaar niet alleen in de gemeente of stad voor de nodige weerklank zorgen, want ook tot ver daarbuiten staat de kwaliteit ervan hoog aangeschreven. Zo blijkt: • In Menen komt liefst 69% uit de omliggende gemeenten of zelfs uit Noord-Frankrijk en Henegouwen. • In Wingene kende men in 2007 een verhouding 15.000 inwoners/75.000 niet-inwoners en ook qua scholen komen er bijna evenveel leerlingen uit omliggende gemeenten; het is trouwens algemeen geweten dat veel zwemmers uit de grote stad Brugge geregeld afzakken naar het kleine, afgelegen Wingene … • In Waregem is dergelijke analyse niet mogelijk omdat er geen gereduceerd tarief voorhanden is voor Waregemnaren en er dus geen apart kassasysteem bijgehouden wordt. In Menen en Wingene kent men dus een reductie van 1 euro toe aan de eigen bevolking, ook voor abonnementen en beurtenkaarten. Dit brengt ons bij een heel interessante discussie over de lokale versus regionale taakstelling van zwembaden. Het is duidelijk dat ook veel inwoners vanuit buurgemeenten gebruik maken van een van die drie baden. Gezien de investeringslasten bij de lokale bevolking liggen, wil het gemeentebestuur dit ergens compenseren via goedkopere tarieven voor eigen volk. Vreemd evenwel dat het duurdere tarief door de niet-lokale zwemmers dient opgehoest te worden. Waarom nemen de naburige gemeenten zelf niet het heft in handen door een solidariteitsbijdrage te storten of door de meerkost van hun inwoners op zich te nemen? Ze beschikken in hun regio immers over een ‘gratis’ bad. Dit houdt meteen ook een pleidooi in om dergelijke recreatieve zwemparadijzen niet als een lokale taak te zien, maar in een ruimere regionale context ...
Conclusie Wat hebben we nu geleerd vandaag? Dat de vele statistieken dus zwart op wit onze starthypothese bevestigen. Dat recreatieve investeringen letterlijk lonen. Alle drie de baden maken duidelijk exploitatiewinst: in oude franken uitgedrukt klinkt het nog sterker door te kunnen stellen dat er jaarlijks miljoenen aan overschotten geboekt worden. Rekenen we zelfs de personeelskosten erbij, dan variëren de resultaten nog van winst tot licht of gematigd verlies. Dergelijk gunstig slotresultaat mag nu hopelijk niet tot de automatische reflex leiden om zomaar alle andere zwembaden te gaan omtoveren tot recreatieve topattracties. De bovenstaande exploitatiecijfers zouden immers veel gemeentebesturen op ideeën kunnen brengen en hen de koudwatervrees doen wegnemen om zelf een concurrerende zweminfrastructuur te realiseren. Om te beginnen dient opgemerkt te worden dat de investeringslast niet inbegrepen is en vergeten we ook niet de dwingende suggestie van daarnet om recreatieve baden in een ruim regionaal kader te beoordelen. Ten slotte nog meegeven dat ook om een nog andere reden dit artikel als een positief eindigend verhaal mag beschouwd worden. Het promoten van de zwemsport in al haar facetten mag en moet als een basisopdracht van een gemeente-
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer
51
N° 213
ZWEMBAD
lijke overheid beschouwd worden, toch zeker voor gemeenten met een centrumfunctie of minimaal aantal inwoners (Mesen hoeft niet ongerust te zijn). Dit impliceert dat er een maatschappelijk deficit tegenover mag staan. Net als bij cultuurcentra, sporthallen of bibliotheken mag die sociale meerwaarde zich vertalen in een negatieve exploitatiebalans tot op een aanvaardbaar niveau. Enkel als de tarieven torenhoog gemaakt zouden worden, kan men er winst uit puren, maar dan verlies je de democratische functie of krijg je geen kat over de vloer. Een gemeente kan moeilijk 15 euro aan een jongere vragen voor een zwembeurt zoals een vakantieoord als Sun Parcs bijvoorbeeld doet.
Het is na dit onderzoek dan ook verheugend vast te stellen dat voor een heel gezonde gemeenschapsmaterie als de zwemsport toch geen grote financiële putten moeten worden gegraven. Er zijn weinig dienstverleningen die zoveel inkomsten genereren als dergelijke zwembaden. Sporthallen of cultuurzalen kunnen onmogelijk een vergelijkbare omzet halen. De uitgaven voor een eigentijds, Vlarem-getrouw zwembad mogen dan hoog lijken, aan de andere kant komt er heel veel binnen. Niet elk overheidsgebouw kan er immers mee pronken dat de exploitatie hen niks kost en ze er zelfs een groot deel of al hun personeelsuitgaven mee kunnen dekken.
De neerwaartse spiraal van het Olympiabad te Brugge Het past om in een artikel die een ‘goed-nieuws-show’ brengt over recreatieve zwembaden, ook eens de evolutie te schetsen die het provinciaal Olympisch Zwembad te Brugge doorgemaakt heeft. Het brengt het verhaal van wat er gebeurt als er niet geïnvesteerd wordt in moderne recreatieve attracties. Bezoekersaantallen In figuur 1 wordt de evolutie geschetst van het aantal publiekszwemmers sinds 1984. Het Olympiabad kende toen zijn gouden periode met 200.000 jaarlijkse bezoekers. Sindsdien zijn de cijfers in vrije val met een daling van 60% naar 85.000 in 2007. Om een idee te schetsen van wat de impact van een recreatieve attractie kan zijn: in 1984 werd een lange glijbaan geïnstalleerd (de eerste in West-Vlaanderen) en die zorgde meteen voor 30% meer bezoekers. In drie maanden was de investering terugverdiend. Deze recreatieve voorziening van vijfentwintig jaar geleden was de laatste grote investering. 225000 200000 175000 150000 125000 100000 75000 50000 25000 0
figuur 1: Evolutie aantal publiekszwemmers sinds 1984
Exploitatietekort Het feit dat enerzijds aan de inkomstenzijde jaar na jaar minder ontvangsten van inkomgelden geboekt worden en dat anderzijds de werkings- en onderhoudskosten van het dertig jaar oude complex structureel blijven stijgen, zorgt voor een negatieve mix van exploitatie. In cijfers uitgedrukt: in 2007 werden 327.000 euro aan inkomsten geboekt. De werkings- en onderhoudskosten bedroegen 221.000 euro, maar daar moeten nog de nutsvoorzieningen bijgeteld worden van liefst 314.000 euro per jaar. Voor een 50m-bad van 5 m diep met een zwemhal van 15 m hoog en een negatieve energiebalans lopen de facturen voor elektriciteit, verwarming en water uiteraard hoog op. De exploitatiebalans zorgt aldus voor een jaarlijks tekort van 208.000 euro. Daar zijn dan de personeelskosten nog niet bij gerekend, die op hun beurt 698.000 euro aan de provinciekas kosten. Dit leidt tot een gecumuleerd verlies van zo’n 906.000 euro per jaar!
Frank Bulcaen diensthoofd Sport provincie West-Vlaanderen (met dank aan de drie zwembadbeheerders voor de cijfers en de tekstverificatie)
Trefwoord(en): recreatieve zwembaden, kengetallen, West-Vlaanderen
Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer
53
N° 213
