Internet Academie. Datum : 14 december 2009

Internet Academie

Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie, namens de werkgroep ‘.frl Top Level Domein’ Status: Eindversie Versie: 5.0 Datum : 14 december 2009

© Auteursrecht voorbehouden. Dit document is uitsluitend voor intern gebruik voor die partijen waaraan het beschikbaar gesteld is. Gehele of gedeeltelijke overneming of reproductie van de inhoud van deze uitgave op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende is verboden, behoudens de beperking bij de wet gesteld. Het verbod betreft ook gehele of gedeeltelijke bewerking. Het is niet toegestaan derde partijen hiervan op de hoogte te brengen zonder schriftelijke goedkeuring vooraf van de auteursrechthebbende.

Bladzijde 1 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie


Internet Academie

Inhoudsopgave: Hoofdstuk 2: Uitgevoerde activiteiten in de eerste fase ........................................ 9 Hoofdstuk 3: Achtergrondinformatie.................................................................... 11 Hoofdstuk 6: Financiële scenario’s ..................................................................... 29 Lijst met gebruikte afkortingen en termen ........................................................... 45


Internet Academie

Hoofdstuk 1: Inleiding Aanleiding Fryslân is een provincie met een geheel eigen sociaal-culturele identiteit, waarmee zij zich nadrukkelijk onderscheidt van andere provincies en regio’s. Deze identiteit wordt onder meer bepaald door de eigen taal en cultuur, tradities en karakteristieke waarden als rust, ruimte, water en natuur. Als Fryslân zou kunnen beschikken over een eigen top level domein op internet (verder in de tekst aangeduid als TLD (zie voor een toelichting hoofdstuk 3.)) is de verwachting dat deze identiteit verder versterkt zal kunnen worden en de herkenbaarheid van Fryslân op het internet aanzienlijk zal toenemen. Dit blijkt uit contacten met andere regio’s, die nu al over een TLD beschikken of daarvoor aan het lobbyen zijn, zoals: Vlaanderen, Catalonië en Berlijn. Het hebben van een eigen TLD is daarnaast eveneens vanuit economische optiek interessant. Als Friese bedrijven, organisaties en instellingen beschikken over een domeinnaam binnen het TLD .frl dan vergroot dat de vindbaarheid: voor zoekmachines (zoals bijvoorbeeld Google) wordt het zoeken naar content gerelateerd aan Fryslân daardoor immers sneller, eenvoudiger en eenduidiger. Nu ICANN (zie hoofdstuk 3) de weg begint vrij te maken voor het aanvragen en verkrijgen van nieuwe TLD’s ten behoeve van o.a. communities en regio’s, biedt dat kansen voor Fryslân om in het verlengde van het voorgaande zélf in aanmerking te komen voor zo’n TLD. Wanneer dit wordt toegekend, verkrijgt Fryslân zijn eigen TLD en daarmee zijn eigen identiteit in het internetdomein. In de vergadering van Provinciale Staten van 12 november 2008, heeft het College van Gedeputeerde Staten een amendement van het CDA (ondersteund door de PVDA en de Christenunie) op de begroting van 2009 overgenomen om het proces in gang te zetten om een eigen TLD voor Fryslân te verwerven. Op basis van dit besluit is een kleine informele projectgroep samengesteld om de eerste stappen voor te bereiden. Dit document is het resultaat van de werkzaamheden van de projectgroep en vormt de basis waarop de projectgroep aan Gedeputeerde Staten adviseert om het traject om een Fries TLD te verwerven te vervolgen door de bijgevoegde besluiten en het voorgestelde plan van aanpak van de projectgroep goed te keuren. De belangrijkste reden hiervoor is dat de projectgroep heeft geconstateerd dat het hebben van een TLD voor de provincie Fryslân zowel een grote sociaal-culturele als een economische waarde vertegenwoordigt en het mogelijk is om een Fries TLD op middellange termijn volledig kostenneutraal in stand te houden.


Internet Academie

Samenstelling projectgroep In de projectgroep hebben naast beleidsmedewerkers van de Provincie ook een aantal externen zitting, vanwege de benodigde expertise die zij inbrengen. De projectgroep bestaat uit de volgende leden: • Martijn Ledegang van de afdeling Economie, Recreatie en Toerisme (ERT) van de Provincie Fryslân. Martijn is coördinator ICT en Breedband bij de Provincie. Daarnaast heeft ook de afdeling Cultuur, Taal en Onderwijs haar bijdrage geleverd aan het voortraject. • Markus Travaille, SIDN, Stichting Internet Domeinregistratie Nederland, de registry van .nl. • Klaus Spithost, registrar, directeur IT-Works. • Max Vijftigschild, directeur Internet Academie. Aangezien dit onderwerp in eerste instantie de meeste raakvlakken vertoont met de provinciale beleidsterreinen ICT en Breedband, en Cultuur, Taal en Onderwijs zijn Martijn Ledegang en Sybren Posthumus bij dit proces betrokken geweest. Max Vijftigschild, Markus Travaille en Klaus Spithost hebben allen een zeer ruime ervaring in het Internetdomein. Max Vijftigschild vanuit zijn vorige functies bij KPN, als manager van KPN-Intranet en vertegenwoordiger van KPN in het internationale standaardisatieoverleg, en nu als directeur van de Internet Academie, een onderdeel van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) dat mede mogelijk gemaakt is door een bijdrage van de Provincie. Markus Travaille als beleidsmedewerker van SIDN, de registry van het .nl TLD, gevestigd in Arnhem, en Klaus Spithost als een registrar van het eerste uur die o.a. .nl domeinen en .eu domeinen registreert.

Doelen en aanpak van de projectgroep Het doel van de projectgroep is het in kaart brengen van de elementen die een rol spelen bij het verkrijgen en het in stand houden van een Fries TLD. Deze informatie zal de provinciale bestuurders in staat moeten stellen een weloverwogen besluit te kunnen nemen. De volgende aspecten zijn daarbij van belang: • het verkrijgen van inzicht in de voorwaarden waaraan een aanvraag voor een TLD moet voldoen; • het in kaart brengen van de juridische en financiële kaders die van toepassing zijn op de acquisitie en de exploitatie van een Fries TLD; • het ontwikkelen van een voorlopige businesscase voor een Fries TLD, op basis van de op dit moment voor handen zijnde gegevens. Bij aanvang van de projectgroep is het duidelijk geworden dat er sprake moet zijn van een gefaseerde aanpak met duidelijke besluitvormingsmomenten. Bladzijde 5 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie Het plan van aanpak bestaat uit twee hoofdfasen. Dit document is het resultaat van Fase 1, de fase van het vooronderzoek. In deze fase is de haalbaarheid van een Fries TLD onderzocht. Wanneer Gedeputeerde Staten besluiten om door te gaan met de voorbereiding van een Fries TLD, waarvoor dit document de basis biedt, vangt Fase 2 aan. Aan het einde van Fase 2 heeft Fryslân zijn eigen TLD, heeft er een succesvolle sunrise (= de start van een nieuw TLD) plaatsgevonden, en is er een werkende organisatie voor de uitgifte van domeinnamen met de extensie .frl. Fase 2 zelf bestaat uit vier afzonderlijke deelfasen: • Fase 2A: Voorbereiding op de aanvraag bij ICANN middels het verder, zowel inhoudelijk als financieel, uitwerken van een businessplan voor de registry van het Friese TLD; • Fase 2B: Het schrijven en indienen van de aanvraag bij ICANN en, parallel aan de behandeling van de aanvraag door ICANN, het uitvoeren van verdere voorbereidende werkzaamheden om na goedkeuring van de aanvraag een vliegende start te kunnen maken; • Fase 2C: Implementatie van de registry en alle operationele activiteiten, predelegatie testen en het organiseren en uitvoeren van de sunrise; • Fase 2D: Het Friese TLD en de daarbij behorende organisatie, procedures en processen zijn volledig operationeel. De Provincie heeft zowel bij het afsluiten van Fase 2A als gedurende Fase 2B op verschillende, nog nader te noemen momenten, de mogelijkheid om de aanvraag in te trekken. Uiteraard zullen daar wel kosten mee gepaard gaan. Gedurende Fase 2A zullen deze exitmomenten en de exitkosten die daarbij horen expliciet in kaart worden gebracht.

Centrale vraagstelling en deelvragen In deze eerste fase van het proces ten behoeve van het mogelijk verwerven van een Fries TLD stond de volgende vraagstelling centraal:

In hoeverre is het praktisch en financieel haalbaar om ten behoeve van “de Friese community in den brede” een eigen Fries Top Level Domein in het internetdomein te verwerven en te exploiteren. Van deze vraagstelling kunnen een aantal deelvragen worden afgeleid, die ieder in deze fase een richtinggevend antwoord behoeven:


Internet Academie • •

• •

• • • • • • •

Is het praktisch en financieel haalbaar een Fries TLD te exploiteren à la .nl-domein? Wat zijn de procedures en de (juridische) randvoorwaarden op basis waarvan een TLD wordt toegewezen en wat zijn de consequenties wanneer meerdere entiteiten voor hetzelfde TLD opteren? Op welk TLD moet voor Fryslân richting de ICANN en het internationale lobbycircuit worden ingezet? Welke eisen, organisatorisch en financieel, stelt ICANN ten aanzien van de registry? Op welke wijze kan met inachtneming van deze eisen de organisatie kostenneutraal opereren na een periode van 5 jaar? Welke juridische entiteit moet voor de registry worden gekozen? Hoe kan de inrichting van deze entiteit gestalte krijgen? Welke policies zijn denkbaar voor de uitgifte van domeinnamen aan gebruikers van de Friese TLD-domeinextensie? Wat zijn de praktische consequenties van deze policies en hoe vertaalt dit zich naar marges en prijsstellingen? Welke alternatieven zijn er ten aanzien van de operationele taken van de registry? In welke mate hebben Friese bedrijven, organisaties en instellingen belangstelling voor een Fries TLD? Welke stappen, incl. tijdsplanning, moeten na positieve besluitvorming in GS worden genomen om de aanvraag voor te bereiden en in te dienen en de registry van het Friese TLD operationeel te krijgen?

Uitgevoerde werkzaamheden Ten aanzien van de werkzaamheden die in deze eerste fase zijn uitgevoerd, verwijzen wij naar Hoofdstuk 2, waar dit expliciet beschreven is.

Toelichting bij de hoofdstukken Het document bestaat in totaal uit acht hoofdstukken. Hoofdstuk 2 beschrijft de werkzaamheden die door de projectgroep uitgevoerd zijn. Hoofdstuk 3 geeft achtergrondinformatie over een aantal begrippen, organisaties en procedures uit het internetdomein, zoals de URL, het Top Level Domein, de ICANN, SIDN en het aanvraagproces voor .nl-domeinnamen. In Hoofdstuk 4 worden de uitkomsten van het marktonderzoek en de consultatie van de registrars besproken. In Hoofdstuk 5 wordt een mogelijke inrichting van het Friese TLD voorgesteld zoals de voorgestelde naam, afwegingen bij het beleid en de mogelijke organisatievorm. Bladzijde 7 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie Hoofdstuk 6 beschrijft de voorlopige business case van een Fries TLD. Hoofdstuk 7 gaat in op de te nemen stappen en activiteiten van Fase 2A inclusief de daarbij behorende kosten, alsmede een inschatting van de activiteiten van Fase 2B, 2C en 2D en de daarbij behorende kosten. Hoofdstuk 8 bevat de algemene samenvatting en conclusies, alsmede een voorgestelde besluitenlijst op basis waarvan Gedeputeerde Staten een besluit kan nemen over te nemen vervolgstappen.


Internet Academie

Hoofdstuk 2: Uitgevoerde activiteiten in de eerste fase Het afgelopen jaar is met name besteed aan het doen van onderzoek. Alle partijen hebben hieraan bijgedragen zonder kosten in rekening te brengen. Hieronder worden puntsgewijs alle activiteiten die door de projectgroep zijn uitgevoerd benoemd. •

Allereerst is onderzocht wat de voorwaarden zijn voor het doen van een aanvraag voor een Fries TLD en vanaf wanneer een aanvraag ingediend kan worden. Hoewel ICANN, de organisatie die TLD’s uitgeeft, al in juni 2008 heeft aangekondigd dat er nieuwe TLD’s kunnen worden aangevraagd, is ICANN op dit moment nog druk bezig om de aanvraagprocedure en de criteria voor een aanvraag vast te stellen. Gezien de zeer complexe materie is het nog niet duidelijk wanneer ICANN daarmee klaar is, maar de inschatting is dat het in 2010 mogelijk wordt om een TLD aan te vragen.

•

De projectgroep is een aantal keren bij elkaar geweest om te discussiëren over de toegevoegde waarde van een Top Level Domein voor Fryslân. Uit deze discussie kwam nadrukkelijk naar voren dat een eigen TLD de (sociaal-)culturele identiteit van Fryslân en de Friezen zou kunnen versterken, maar dat ook de economische waarde van een eigen TLD niet mis te verstaan is.

•

In de afgelopen periode zijn er meerdere kontakten geweest met een aantal Friese internet service providers, die domeinnamen en daarbij behorende diensten aan eindgebruikers aanbieden en is er een bespreking geweest met een selectie van Friese registrars om na te gaan hoe zij als frontrunner in het internetdomein de ambities van Fryslân ervaren om een eigen TLD op te richten. De resultaten van deze ontmoetingen zijn verwerkt in dit rapport.

•

Verder heeft SIDN namens de projectgroep op een aantal ICANN conventies bij verschillende partijen dit Friese initiatief gesondeerd, informatie ingewonnen en contacten gelegd t.b.v. het op te richten TLD. Dit is gebeurd bij de bijeenkomsten van ICANN in Cairo, Mexico-Stad en Sydney. Tijdens deze bijeenkomsten is onder andere contact gelegd met het al bestaande TLD van Catalonië (.cat) en met andere partijen die een TLD voor hun provincie of stad willen aanvragen zoals .berlin, .paris, .nyc (New York), .bcn (Barcelona), .bzh (Bretagne), en .gal (Galicië).


Internet Academie •

Er is een voorbespreking geweest van de Internet Academie met SIDN om de mogelijkheden van outsourcing te onderzoeken. SIDN is op dit moment de enige partij in Nederland die een TLD beheert en zij heeft aangegeven open te staan voor het verzorgen van een aantal operationele activiteiten voor een Fries TLD op contractuele basis. Daarnaast heeft SIDN aangegeven bereid te zijn als adviseur bij de aanvraag en de inrichting van een Fries TLD te worden betrokken.

•

Als onderbouwing van de business case is in de afgelopen periode onderzocht welke kosten en opbrengsten te verwachten zijn bij het beheer en de exploitatie van een Fries TLD. Op basis hiervan is een voorlopige business case uitgewerkt met als uitgangspunt dat een Fries TLD op termijn zelfstandig kan opereren zonder publieke co-financiering.

•

Als laatste is een uitgebreid onderzoek gedaan naar de verwachtingen van potentiële afnemers. Dit is gedaan in de vorm van een uitgebreide telefonische enquête, die is uitgevoerd door de Provincie Fryslân in samenwerking met een groot aantal studenten van de NHL (studenten Bedrijfsinformatica en studenten Management, Economie en Recht).


Internet Academie

Hoofdstuk 3: Achtergrondinformatie Inleiding In dit hoofdstuk wordt achtergrondinformatie gegeven over het internet, (domeinnaam)extensies en de relevante partijen en organisaties die hierbij betrokken zijn. Daarnaast is bij dit rapport een begrippenlijst als bijlage opgenomen.

De rol en werking van het internet Het internet is ontstaan door het aan elkaar koppelen van computernetwerken waardoor deze met elkaar informatie kunnen uitwisselen (1961). Op basis van dit netwerk zijn allerlei toepassingen zoals websites (het WWW) en e-mail ontwikkeld. Op dit moment is een wereld zonder het internet niet meer denkbaar, vanwege het grote economische en sociaal-culturele belang ervan en de impact die het heeft op ons dagelijks leven. Een Top Level Domein (TLD), of internetextensie, heeft een heel specifieke en belangrijke rol in het internet. Voorbeelden van bestaande TLD’s zijn .nl, .com en .eu. Om de verschillende aspecten van een eigen Fries TLD goed te kunnen plaatsen is het van belang om enig inzicht te hebben in de werking van het internet en de onderliggende protocollen zoals het Internet Protocol (IP), Domein Naam Systeem (DNS) en Universal Resource Locators (URL).

Het Internet Protocol (IP) Om informatie-uitwisseling op het internet technisch mogelijk te maken wordt gebruik gemaakt van het zogenaamde Internet Protocol (IP). Een onderdeel van dit protocol is dat elke computer die met het internet verbonden is een eigen IPadres moet hebben. Deze IP-adressen bestaan uit een reeks van nummers, en zijn vergelijkbaar met de rol van telefoonnummers op een telefonienetwerk. Helaas zijn deze nummers voor mensen lastig te onthouden vanwege hun lengte en het numerieke karakter.

De rol van het Domein Naam Systeem (DNS) Het Domein Naam Systeem zorgt ervoor dat computers in het internet niet alleen via een IP-adres, maar ook via een logische naam kunnen worden gevonden. Dat gebeurt door een domeinnaam te “resolven” middels een DNS database (een DNS-server geeft een IP-adres terug op basis van een domeinnaam). De DNS database is zeer robuust en snel. Dit heeft te maken met de simpelheid van de vragen die gesteld worden (het DNS protocol), maar ook met de manier waarop DNS vragen worden afgehandeld. Het DNS maakt namelijk gebruik van een gedistribueerde database waardoor er niemand is die de volledige database Bladzijde 11 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie hoeft te beheren. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van de hiërarchische structuur van het DNS zoals in onderstaande figuur is weergegeven.

ICANN, een Amerikaanse non-profit organisatie, beheert daarbij de “root” en zorgt ervoor dat de Top Level Domeinen zoals .nl en .com hierin zijn opgenomen. De Top Level Domeinen worden vervolgens door registries gemanaged, zoals SIDN dat doet voor .nl. Domeinnamen worden, in naam van de houder, door registrars bij de registries geregistreerd. Door deze organisatie van het DNS heeft elke partij slechts de verantwoordelijkheid over zijn eigen deelgebied. Mede hierdoor is het mogelijk dat er in Fryslân eigen domeinen kunnen worden gebruikt die niet hoeven te worden afgestemd met bijvoorbeeld .nl domeinen. Verderop in dit hoofdstuk worden de termen die hier worden gebruikt nader toegelicht. SIDN exploiteert als registry voor het .nl domein, de primaire domeinnaamservers van het .nl TLD. Deze domeinnaamservers zijn voor het .nl domein van wezenlijk belang omdat anders geen enkele .nl domeinnaam meer werkt. Vanwege dit belang heeft SIDN als norm dat de uptime van haar DNS infrastructuur 100% moet zijn. Ook voor een .frl TLD zal de uptime van deze infrastructuur op 100% moeten liggen. Gezien de structuur en de werking van het DNS is deze uptime reëel, maar het vereist wel de nodige aandacht en zorgvuldigheid.

Het gebruik van domeinen als internetadres (URL) Domeinnamen zijn in feite internetadressen. Hieronder is een voorbeeld weergegeven van een browser met daarin een URL ingevuld. De afkorting URL staat voor Uniform Resource Locator, de Engelse term voor internetadres. Bladzijde 12 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie Aan de hand van dit voorbeeld worden de volgende begrippen uiteengezet: • Protocol • Domeinnaam • Padnaam • Querystring

De URL, die in de adresbalk van het voorbeeld staat, heeft de volgende vorm:

Het gedeelte “http://” geeft het gebruikte protocol aan. In dit geval wordt het httpprotocol gebruikt.1 Het gedeelte google.nl is de domeinnaam, waarbij “.nl” de Top Level Domein aanduiding is. Achter de slash (‘/’) tot in dit geval het vraagteken wordt het pad aangegeven. Dit is een plaats op de webserver waar dit domein draait. Alles achter het vraagteken wordt de querystring genoemd. Hiermee worden parameters van de ene webpagina naar de volgende webpagina doorgegeven. De complete string kent nog meer mogelijkheden, maar die worden hier niet behandeld omdat die buiten de scope van dit document vallen. Verder is het punt van de querystring 1

Domeinnamen kunnen voor veel meer dan alleen webpagina’s (http) worden gebruikt. Ook E-Mail en FTP (een protocol voor dataverzending) zijn veelgebruikte toepassingen van domeinnamen. Bladzijde 13 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie meer voor de volledigheid opgenomen, omdat dit veel gebruikt wordt op het web. De volgende URL“http://en.wikipedia.org/wiki/Uniform_Resource_Locator“ geeft de volledige syntax en beschrijving van de URL weer.

Top Level Domein (TLD) Dit document gaat over het verwerven van een top level domein voor Fryslân. Het huidige internetadres van de Provincie Fryslân is: www.fryslan.nl. Dus het domein www.fryslan.nl is een onderdeel van het Top Level Domein .nl. Wanneer Fryslân zijn eigen top level domein heeft zou de URL van de provinciale website ook www.fryslan.frl kunnen worden. Er zijn meerdere categorieën van top level domeinen. De volgende top level domeinen zijn te onderscheiden: • De generic top level domeinen. De zogenaamde gTLD’s, zoals .com, .net, .org, .edu, .gov. • De country code top level domeinen, ccTLD’s. Voorbeelden hiervan zijn .nl voor Nederland, .fr voor Frankrijk en .de voor Duitsland. Verderop in dit hoofdstuk worden de verschillen tussen beide categorieën nader uitgewerkt.

Relevante organisaties betrokken bij het Domein Naam Systeem ICANN De naam ICANN staat voor Internet Corporation for Assigned Names and Numbers. Het hoofdkantoor is gevestigd in Marina del Rey, in Californië in de Verenigde Staten. ICANN is een private non-profit organisatie, die in 1998 is opgericht om een aantal taken uit te voeren, die daarvoor werden verricht door de Amerikaanse overheid. ICANN is voor een groot aantal zaken verantwoordelijk ten aanzien van het complete internetdomein. Het gaat daarbij vooral om zaken die betrekking hebben op gTLD’s en ccTLD’s. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat ICANN verantwoordelijk is voor de uitgifte van Top Level Domeinnamen. Zeg maar de backbone van het volledige internet-domein. De totstandkoming van het beleid van ICANN kan beschreven worden als “bottom-up, consensus gedreven”. Dit leidt ertoe dat besluitvorming in de regel traag plaatsvindt. Dit geldt zeker waar het gaat om het vaststellen van de randvoorwaarden en eisen voor aanvragen van nieuwe gTLD’s. Alhoewel het principe-besluit om nieuwe gTLD’s toe te staan al in juni 2008 is genomen is het de verwachting dat de daadwerkelijke aanvragen pas op zijn vroegst in de loop van de eerste helft van 2010 zullen kunnen worden ingediend. Inmiddels is Bladzijde 14 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie bekend dat aanvragen tussen 12 januari en 12 april 2012 kunnen worden ingediend. Voor meer informatie over ICANN wordt verwezen naar de ICANN-website, www.icann.org en http://en.wikipedia.org/wiki/ICANN.

SIDN SIDN speelt als registry van het .nl TLD een vergelijkbare rol als ICANN voor de “root”. SIDN staat voor Stichting Internet Domeinregistratie Nederland. Sinds 1996 beheert SIDN de domeinnamen van het .nl TLD. Hiervoor werd dit gedaan door het Centrum voor Wiskunde en Informatica. SIDN is zelfregulerend, maar vanwege het grote belang van .nl zijn er afspraken gemaakt met het Ministerie van Economische Zaken over de stabiliteit van het .nl domein en de waarborgen die SIDN biedt om deze te garanderen. SIDN is gevestigd in Arnhem. SIDN beheert de registratie van .nl domeinnamen waarvan er op dit moment (medio 2009) ongeveer 3.5 miljoen zijn geregistreerd (situatie 2011: 4 miljoen). Hiermee neemt het .nl TLD de 4e plaats in op de wereldranglijst van ccTLD’s. SIDN geeft gemiddeld 1.700 domeinnamen per dag uit. Vanwege de grootte van het .nl TLD en het belang ervan voor Nederland staan bij SIDN betrouwbaarheid en bedrijfszekerheid zeer hoog in het vaandel. Dit leidt ertoe dat de bedrijfsvoering uiterst effectief en transparant verloopt.

Registry, registrar en registrant In het vakjargon wordt de beheerder van een TLD een registry genoemd. De partijen die domeinnamen namens registrants, of houders, registreren, worden aangeduid als registrars. Voor het .nl TLD zijn er zo’n 2100 registrars actief. Deze bedrijven registeren de domeinnamen voor bedrijven en particulieren. Hiervoor draagt een registrar per verkocht domein jaarlijks een fee af aan de registry. In hoofdstuk 6 wordt nader ingegaan op het business model van de registry en de registrars.

Specifieke aspecten van de registry rol Een belangrijk pluspunt van SIDN is het vertrouwen dat zij als registry van het .nl TLD geniet in de markt. De verdere ontwikkeling van het .nl TLD en ook van het internet als geheel is afhankelijk van het toenemen van het vertrouwen van de gebruikers. Dit betekent dat good governance, transparantie en duidelijke en heldere regels enorm belangrijk zijn en hoog op de agenda staan. Thema’s als toegang, diversiteit, veiligheid en vertrouwen zijn daarbij van eminent belang. Registries van TLD’s spelen hierin vaak een belangrijke rol vanwege hun positie Bladzijde 15 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie in het DNS. Dit zal ook gelden voor het Friese TLD, wanneer dit operationeel wordt. Voor het Friese TLD is de samenwerking met SIDN van wezenlijk belang voor het welslagen van de aanvraag bij ICANN, de sunrise en de organisatie van beheer en uitgifte. SIDN is de enige partij in Nederland die ruime ervaring heeft met alle aspecten die te maken hebben met de uitgifte van domeinnamen en de problemen die daar eventueel uit zouden kunnen ontstaan. Op dit moment maakt de projectgroep al in ruime mate gebruik van het netwerk van SIDN om contacten met andere TLD’s te leggen en informatie te verkrijgen ten aanzien van aanvraagprocedures etc. SIDN heeft aangegeven bereid te zijn om als adviseur en als Registry Service Provider (RSP) bij een aanvraag en de exploitatie van een Fries TLD betrokken te willen zijn. De rol van de registrar bij het aanvraagproces van .nl domeinnamen Uit de paragrafen hiervoor blijkt dat SIDN de registry is van het .nl TLD. Hiervoor heeft SIDN een aanvraag- en beheersproces geïmplementeerd. Als resultaat van een aanvraag wordt de naam beschikbaar in het internetdomein. Het aanvragen van domeinnamen geschiedt via een registrar. Hiervan zijn er ongeveer 2100 in Nederland, waarvan er ongeveer 50 in Fryslân zitten. Dit zijn bedrijven, waar bedrijven of particulieren een domeinnaam kunnen registreren. Meestal is de domeinnaam onderdeel van een package. Zo’n package bestaat uit de domeinnaam plus een web- en mailomgeving bij een hostingprovider. Meerdere domeinnamen kunnen naar eenzelfde webdomein wijzen. Wanneer een domeinnaam aangevraagd wordt, wordt eerst gekeken of de voorgestelde naam nog beschikbaar is. De beschikbaarheid van een domeinnaam is te checken via de WHOIS service op www.sidn.nl.

De registrant, eigenaar van een domeinnaam De registrant, ook wel houder genoemd, is de persoon of het bedrijf dat een domeinnaam registreert om er vervolgens gebruik van te maken. Er zijn zeer veel typen gebruik van domeinnamen mogelijk. Hieronder worden een paar voorbeelden genoemd: • Domeinen voor gebruik van websites en email • Defensieve domeinnaamregistratie, eventueel doorgelinkt naar de primaire website • Domeinnaamhandel (speculatie op de waarde van domeinnamen op de tweedehands markt)


Internet Academie Daarnaast kan er ook misbruik van domeinen worden gemaakt zoals phishing (het namaken van een bekende website onder een fake domeinnaam) of spam (het versturen van ongewenste email).

Verschillen tussen ccTLD’s en gTLD’s Op dit moment is ICANN de voorwaarden en regels aan het bepalen om nieuwe gTLD’s toe te laten. Wanneer Fryslân haar eigen TLD wil hebben, zal dit TLD vallen onder het regime van de gTLD’s en niet onder het regime van de ccTLD’s. Voor de laatste gelden aparte regels waarbij landen een zeer grote autonomie hebben. Voor gTLD’s gelden meer uniforme regels die wereldwijd van kracht zijn en die door ICANN worden vastgesteld en afgedwongen. De aanvraag van Fryslân voor een TLD heeft dus betrekking op een gTLD en niet op een ccTLD. De belangrijkste verschillen zijn samengevat in de onderstaande tabel.

Contract Vaststelling beleid

Registrars

Bijdrage aan ICANN

Eisen aan registry

gTLD Verplicht standaard contract met ICANN Vaststellen beleid door ICANN. Registry kan zelf met voorstellen komen maar heeft toestemming van ICANN nodig. Alle wijzigingen worden voorgelegd ter consultatie aan de ICANN community Alleen ICANN accredited registrars. Alle ICANN accredited registrars moeten worden toegelaten Vaste jaarlijkse bijdrage van minimaal $ 25.000 of een bedrag van $ 0,25 per domein ICANN stelt eisen aan registry vast

ccTLD Geen verplicht contract met ICANN ccTLD bepaalt zelf, in consultatie met de locale internet gemeenschap, het beleid. ICANN heeft hier geen zeggenschap over

Registry bepaalt zelf wie registrar kunnen worden. ICANN accreditatie niet nodig Vrijwillige, zelf vast te stellen bijdrage aan ICANN Geen specifiek uitgewerkte eisen

Deze verschillen zorgen ervoor dat een gTLD minder vrijheid heeft in het vaststellen van het beleid dan een ccTLD, zoals .nl. Voor een Fries TLD geldt dat het verstandig is om van tevoren goed na te denken over het vast te stellen Bladzijde 17 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie beleid zodat dit in één keer aan ICANN kan worden voorgelegd. De reden hiervoor is dat er zo min mogelijk gebruik moet worden gemaakt van het wijzigingsproces voor TLD beleid dat ICANN hanteert Elke wijziging die na goedkeuring van de aanvraag plaatsvindt moet namelijk worden goedgekeurd door de ICANN community middels een openbaar proces van consultatie. Een dergelijk proces kan de nodige tijd in beslag nemen. Voor het vaststellen van het beleid van een Fries TLD zal in Fase 2A tijd worden vrijgemaakt. Overigens geldt ook voor ccTLD’s dat zij hun beleid moeten afstemmen met de lokale internet gemeenschap. Ook dit kan een langdurig en traag proces zijn. Zorgvuldigheid is voor registries van TLD’s over het algemeen belangrijker dan snelheid.

De ICANN aanvraagprocedure De procedure en de voorwaarden voor het indienen van een aanvraag voor een gTLD bij ICANN zijn in grote lijnen bekend, maar nog niet in detail. Dat is een complicerende factor, maar de verwachting is dat deze voorwaarden in Q1 2010 bekend zullen worden (de procedure en de voorwaarden zijn inmiddels bekend). Gegeven de complexiteit van dit proces voor ICANN zou het niet vreemd zijn, wanneer de aanstaande mogelijkheid om het aantal TLD’s uit te breiden wel eens de eerste en laatste is.

Dit betekent dat de aanstaande mogelijkheid om een TLD aan te vragen direct ook de enige kans lijkt! In Fase 2A zullen de procedure en de voorwaarden, alsmede de consequenties daarvan voor een Fries TLD, uitgebreid worden uitgewerkt. Een aantal voorwaarden staan echter min of meer al wel vast: • Het bedrag dat bij het indienen van een aanvraag aan ICANN dient te worden betaald is $185.000,• Aanvragen vanuit een community krijgen voorrang boven “open” aanvragen als ze allebei een TLD met dezelfde extensie willen aanvragen. De eisen om in aanmerking te komen voor een community TLD zijn nog aan verandering onderhevig. Een aanvraag voor een Fries TLD zou op basis van een community voorstel moeten worden ingediend. ICANN stelt wel strengere eisen aan community TLD’s in het contract. • Indien een of meerdere partijen dezelfde extensie voor een TLD aanvragen en allebei dezelfde status hebben (open of community), zal er Bladzijde 18 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie een veilingproces in werking treden. Er moet naar gestreefd worden om dit te voorkomen aangezien de kosten dan niet meer voorspelbaar zijn. • Een aanvrager moet minimaal vijf jaar instaan voor de jaarlijkse uitgaven die de registry minimaal nodig heeft. Dit is een bedrag van € 500.000,- tot € 750.000,-. Hiervoor dient een garantstelling te worden afgegeven. • Een goedgekeurde aanvraag leidt tot delegatie van het TLD en een contract met ICANN onder het gTLD regime. Binnen dit regime gelden een aantal eisen waar een TLD minimaal aan moet voldoen. Daarnaast zal er een minimum bedrag van $ 25.000 per jaar (of $ 0,25 per geregistreerd domein indien er meer dan 100.000 domeinen geregistreerd zijn) aan ICANN moeten worden betaald.


Internet Academie

Hoofdstuk 4: Uitkomsten van het uitgevoerde marktonderzoek Om meer inzicht te krijgen in de behoefte aan en de belangstelling voor een Fries TLD vanuit de Friese samenleving zijn er verschillende methoden door de projectgroep gehanteerd. In de eerste plaats was er op 26 februari 2009 een bijeenkomst met een aantal Friese ‘registrars’, bedrijven die domeinnamen verkopen. Doel van deze bijeenkomst was om te toetsen of de uitgangspunten van de projectgroep ten aanzien van de exploitatie van een Fries TLD klopten en na te gaan aan welke andere randvoorwaarden voldaan zou moeten worden. Ten tweede heeft er ook een grootschalig representatief marktonderzoek plaatsgevonden onder 1148 organisaties/bedrijven in Fryslân.

Consultatie Friese registrars Op 26 februari 2009 heeft er op het Provinciehuis een consultatie plaatsgevonden met acht mensen van een viertal Friese ‘registrars’. Enkele onderwerpen die aan de orde kwamen waren: omvang van de markt van een Fries TLD; de retailprijs/wholesaleprijs die voor een .frl domeinnaam reëel zou zijn; te hanteren policies; invulling van de sunrise; overige randvoorwaarden en mogelijkheden. Volgens de aanwezigen is een marktomvang van 55.000 .frl domeinnamen realistisch, zeker als je dit relateert aan het totale aantal inwoners en bedrijven. Men denkt dat het haalbaar is om een retailprijs van maximaal € 20 - € 25 per jaar en een wholesaleprijs van € 10 tot € 15 per jaar te gaan hanteren. Over het algemeen is de opvatting dat er in het begin redelijk strenge regels dienen te zijn (‘code of conduct’), onder meer om het ‘kapen’ van domeinnamen te voorkomen. Door de registrars wordt bevestigd dat er ten aanzien van policies en voorwaarden onderscheid dient te worden gemaakt tussen de initiële (sunrise) fase en de operationele fase. Een groot aantal domeinnamen zou in de sunrise al op voorhand vastgelegd kunnen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de namen van Friese steden en dorpen in het Fries en in het Nederlands. Om te voorkomen dat je last krijgt van zogenaamde ‘opkopers’ zou je ervoor kunnen kiezen om de eerste domeinnaam voor € 30,- te verkopen en de tweede en volgende voor € 100,-. Let wel: je kunt een eenmaal vastgestelde policy niet zomaar wijzigen. Bladzijde 20 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie In het kader van de ‘randvoorwaarden’ wordt geadviseerd om een offensieve campagnestrategie op te zetten. Er kan hierbij ook gedacht worden aan stickers, T-shirts, websites, netwerkbijeenkomsten etc. Er kan ook worden nagedacht over het laten sponsoren van het Friese TLD. Verder is de algemene opmerking van deze groep registrars dat het beste voor .frl als Fries TLD gekozen kan worden. Men denkt dat dit nu al het beste is ingeburgerd.

Marktonderzoek onder Friese bedrijven/instellingen Van 28 mei tot en met 29 juni 2009 is er een telefonisch marktonderzoek uitgevoerd onder een groot aantal bedrijfscategorieën en organisaties in het ‘maatschappelijk middenveld’, denk aan scholen, culturele organisaties etc. Hieronder is weergegeven wat de belangrijkste uitkomsten waren van deze enquête. Na analyse van de onderzoeksgegevens, kunnen op hoofdlijnen de volgende conclusies worden getrokken: Veruit de meeste organisaties in Fryslân hebben 1 (65%) of meerdere websites (20%). Slechts 15% is nog niet 'voorzien'. Met name in de sectoren ‘Cultuur’ (24%) en ‘Bedrijven algemeen’ (21%) is er een redelijk hoge afwezigheid van een eigen site. De vraag waarom organisaties nog geen eigen website hebben maakte geen onderdeel uit van dit onderzoek. De belangstelling voor/behoefte aan een eigen Fries TLD varieert, maar is gemiddeld genomen 34%. Met name in de sector ‘Toerisme en Recreatie’ is er veel belangstelling. Wellicht niet verwonderlijk omdat Fryslân erg gericht is op het toerisme en zich ook als zodanig profileert. Op basis van de inschatting dat er 100.000 bedrijven zijn in Fryslân, van zzp-ers, MKB tot grootbedrijf, is de verwachting dat er op basis van een voorzichtige raming van 26,5% ongeveer 26.500 bedrijven/organisaties zijn die in elk geval een Friese domeinnaam willen hebben. Van de bedrijven/ organisaties die serieuze belangstelling hebben, zijn de e-mailadressen opgeschreven. Hierdoor beschikt de Provincie nu al over honderden e-mailadressen van serieus geïnteresseerde bedrijven/organisaties. De mogelijke voordelen van een Fries TLD voor bedrijven/organisaties zijn divers. ‘Gericht zoeken wordt gemakkelijker’ wordt door 25% van de geënquêteerden genoemd (m.n. bedrijven/organisaties in de sector ‘Recreatie en Toerisme’). Maar ook de voordelen ‘Extra marketing tool’ (13%), ‘Friese identiteit organisatie’ (16%) en ‘Verbondenheid met Fries/Fryslân’ (15%) worden vaak genoemd. Minder vaak wordt de optie 'Kapstok voor Friestalige site genoemd’ (3%). Veel bedrijven die belangstelling hebben weten op dit moment nog niet exact wat de Bladzijde 21 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie

mogelijke voordelen zijn. Maar liefst 28% zegt nu nog 'weet niet' of 'niet bekend'. Het is heel duidelijk dat de overgrote meerderheid van de bedrijven/ organisaties (59%) kiest voor een Fries TLD met als extensie .frl. Daarnaast is er een zekere belangstelling voor .friesland (12%) en .fryslan (9%). Met name in de culturele en toeristische sectoren is hier belangstelling voor, waarschijnlijk mede door de verbondenheid van deze sectoren met de regio. 13% van de geënquêteerden maakt het niets uit welke extensie het wordt. Er is slechts 8 maal een andere extensie voorgesteld, bijvoorbeeld .wad (voor Wadden). .fl is enkele keren genoemd, maar deze optie is niet haalbaar aangezien een TLD met twee letters is voorbehouden aan staten. 65% van de bedrijven/organisaties kiest voor een eigen Friese domeinnaam met een prijs tussen de € 20 tot € 30. Dit komt overeen met de retailprijs die uit de raadpleging van de registrars naar voren kwam. In de categorieën € 30-40, € 40-50 en hoger zitten de percentages rond de 10%. Er dient hier wel te worden aangetekend dat 27% van de bedrijven/ organisaties deze vraag niet heeft beantwoord. Zodra het Friese TLD een feit is wil maar liefst 81% actief geïnformeerd worden door de Provincie of een andere organisatie die dan deze taken heeft overgenomen. 8% zegt dat men het wel in de pers kan lezen. Slechts 4% wil niet geïnformeerd worden. Hieruit blijkt een grote betrokkenheid bij dit onderwerp.

Tot slot heeft de afdeling Economie, Recreatie en Toerisme (nu: Kennis en Economie) van de Provincie aangegeven dat zij erg positief is over de belangstelling vanuit de sector ‘Recreatie en Toerisme’ en dat zij daarom bereid is t.z.t. een eigen project op te zetten om de bedrijven in deze sector te benaderen als blijkt dat het proces rondom het verwerven van de .frl domein wordt gecontinueerd.


Internet Academie

Hoofdstuk 5: Inrichting van een Fries Top Level Domein In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de voorgestelde naam van het Friese TLD en de afwegingen ten aanzien van de organisatievorm en het beleid van de registry.

De naam van het Top Level Domein Bij de aanvraag moet de naam (extensie) voor het TLD dat wordt aangevraagd worden aangegeven. Er zijn hiervoor een aantal mogelijkheden. Extensies van twee letters voor een TLD komen niet aanmerking, omdat deze zijn voorbehouden aan ccTLD’s (Staten!), maar vanaf 3 tot 64 karakters is verder alles mogelijk. Logischerwijze gaat de voorkeur uit naar extensies met 3 letters vanwege het korte karakter eenvoudiger te onthouden is en wat leidt tot minder fouten in het gebruik. Dat betekent dat .frl, .fry en .fri in aanmerking komen maar uiteraard ook .fryslan en .frysk tot de mogelijkheden behoren. Het invoegen van accenten en andere diakritische tekens (bijvoorbeeld û en é) is weliswaar mogelijk in extensies, maar vanuit gebruikersoptiek niet wenselijk. Dit heeft er o.a. mee te maken dat toetsenborden vaak ingesteld staan op de Engelse taal en de diakritische tekens via codes moeten worden ingevoerd. Op het moment dat Fryslân het eigen TLD verworven heeft, kan hier nader onderzoek naar gedaan worden. In deze fase zal het voor de gebruikers van het internetdomein alleen maar tot verwarring leiden. Vanuit de projectgroep bleek dat de extensie .frl de voorkeur had. Het is een breed geaccepteerde afkorting van Fryslân en hij bestaat uit drie letters. De projectgroep heeft echter de hiervoor genoemde alternatieven middels een marktonderzoek aan de mogelijke gebruikers voorgelegd en daarnaast ook de geraadpleegde registrars naar hun voorkeur gevraagd. Hieruit blijkt dat ook de geënquêteerden en de registrars voorkeur hebben voor de extensie .frl (zie ook hoofdstuk 4). Tussen 3 juni 2009 en 8 juni 2009 heeft Omrop Fryslân via haar internetsite een enquête gedaan naar de meest gewenste TLD extensie. Uit de resultaten, die aan de projectgroep ter beschikking zijn gesteld door Omrop Fryslân, blijkt het volgende: .frl heeft mijn voorkeur 52 % .fry is mooier 5% .fri is mooier 1% .fryslan is wel zo duidelijk 10% Ik vind het onzin 33% Figuur 12 2

Bron Omrop Fryslân Bladzijde 23 van 45

Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie

In totaal zijn in de genoemde periode 1809 stemmen uitgebracht. Hieruit valt de conclusie te trekken dat .frl ook de voorkeur geniet van deze ondervraagden. Op basis van het bovenstaande heeft de projectgroep SIDN gevraagd om tijdens de ICANN vergaderingen al te gaan lobbyen voor de naam .frl en na te gaan of er mogelijk andere partijen zijn, die dezelfde naam zouden willen. Vanuit SIDN werd geopperd om eerst met de Fransen te gaan praten, omdat de beoogde naam dicht bij hun .fr naam ligt en ICANN wil voorkomen dat er verwarring ontstaat tussen verschillende TLD’s. In een eerste contact is hierover met de Fransen gesproken en zij gaven toen aan dat zij in principe geen bezwaar zullen aantekenen als er een voorstel vanuit Fryslân zou komen met daarin uitgewerkt hoe de mogelijke verwarring tussen .fr en .frl zou kunnen worden voorkomen. Hier moet uiteraard nog verder over gesproken worden, maar de kans is klein dat dit een probleem zal gaan opleveren. Door in een zo vroeg mogelijk stadium met de naam .frl te gaan lobbyen, wordt al een signaal afgegeven. Zodra dit plan van aanpak is goedgekeurd zal er nog veel meer aandacht gevraagd moeten worden voor dit Friese initiatief. Hiervoor zullen in Fase 2A al pr- en communicatieactiviteiten worden opgezet. De reden waarom in een vroeg stadium al moet worden aangeven dat Fryslân .frl wil aanvragen is het risico dat een andere partij, regio of commerciële partij, voor dezelfde naam gaat. Dit kan tot een juridisch dispuut of veiling van de naam bij ICANN leiden. In beide gevallen kost het veel geld zonder enige toegevoegde waarde. Van belang is dus dat snel duidelijk wordt of de naam .frl beschikbaar is en dat geen andere partij hierop aanspraak zal maken. Namesnatching o.i.d. is hier niet van toepassing omdat de aanvraagprocedure van ICANN erin voorziet dat dit niet mogelijk is. Tot op heden lijkt het erop dat geen andere partij opteert voor de naam .frl. Niet duidelijk is of mogelijk de Italiaanse regio Friulië deze extensie ook wil. De kans hierop wordt klein ingeschat.

Het voorstel is om bij ICANN de extensie .frl aan te vragen.

De kans om deze extensie te verwerven lijkt aanzienlijk, maar er zal tijdens de bijeenkomsten van ICANN gelobbyd moeten blijven worden voor deze naam. Van belang is in de eerstvolgende fase (Fase 2A) te gaan starten met de pr- en communicatieactiviteiten voor deze naam binnen en buiten Fryslân. Bladzijde 24 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie

Beleid (policy) t.a.v. de aanvraag van domeinnamen De registry van een TLD bepaalt het beleid (policy) van het TLD. Zo heeft SIDN in de loop der jaren voor het .nl TLD een liberale policy ontwikkeld, waarbij het uitgangspunt is: wie het eerst komt, wie het eerst maalt (het zgn. molenaarsprincipe). Dus als de domeinnaam vrij is, kan deze worden geregistreerd. Hierna kunnen andere partijen de naam betwisten en gelden een aantal spelregels die zijn neergelegd in het merkenrecht etc. De spelregels (policy) voor.nl domeinnaam registraties worden door SIDN, een ccTLD registry, in consultatie met de lokale internet gemeenschap vastgesteld. Voor gTLD’s geldt dat deze policy binnen ICANN wordt vastgesteld. Een registry heeft wel de vrijheid om zelf aanvullende regels vast te stellen, maar de minimum regels zijn door ICANN bepaald. Dit betekent dat een gTLD zoals .frl aan een aantal minimum eisen zal moeten voldoen. Daarnaast kan er in het kader van .frl voor worden gekozen om bijvoorbeeld eisen te stellen aan de houder en het gebruik van een .frl domeinnaam. Tevens dient er nadrukkelijk aandacht te worden besteed aan het uitwerken van een arbitrage-/klachtenregeling. Deze eisen (policy) moeten zijn vastgesteld (op hoofdlijnen) bij het indienen van de aanvraag. Hieraan zal in Fase 2A de nodige aandacht worden besteed. In zijn algemeenheid geldt: hoe strikter de regels, hoe groter de barrière voor aanvragers en hoe duurder het registratieproces wordt en hoe minder domeinnamen er worden aangevraagd. Het voordeel van striktere regels is wel dat de aanvraag voor een gTLD meer kans maakt bij ICANN en dat de kwaliteit van het gebruik van de .frl domeinnamen hoger wordt. SIDN heeft ervoor gekozen om met strenge regels te beginnen, maar daarna met relatief eenvoudige regels verder te gaan waardoor het .nl TLD eerst kwalitatief hoog is geworden (veel websites met content) en daarna zeer groot is geworden. Het Catalaanse TLD (.cat) heeft er ook voor gekozen om zeer strenge regels toe te passen waardoor het aantal registraties maar 35.000 is en de prijs van € 25,hoog is, maar wel allemaal met Catalaanse content. Op dit moment kiezen zij er nog niet voor hun registratieregels te versoepelen. Gedurende Fase 2A zullen hierover een aantal principebesluiten genomen dienen te worden. De kennis en ervaring van SIDN, maar ook die van een TLD als .cat van Catalonië, zullen hierin worden meegenomen.

Organisatievorm Om het .frl TLD in de lucht te krijgen en te houden is een organisatie, de zogenoemde registry, nodig. Op dit moment wordt de voorbereiding van het .frl TLD gedaan door een projectgroep. Op het moment echter dat er daadwerkelijk een aanvraag richting ICANN gaat, kan dit door de projectgroep worden ondersteund, maar dient de aanvraag te worden ingediend door de organisatie


Internet Academie die daadwerkelijk het .frl TLD gaat exploiteren3. Deze organisatie kan verschillende vormen hebben: • • •

Een afdeling binnen de Provincie Fryslân Een besloten vennootschap Een stichting

Een afdeling binnen de Provincie kan tot organisatorische problemen binnen de Provincie zelf leiden in verband met de betrokkenheid van meerdere afdelingen. Daarnaast brengt de investering in een .frl TLD een zeker risico met zich mee dat beter beheerst kan worden in een rechtsvorm waarbij de Provincie minder rechtstreeks betrokken is. Wel heeft deze vorm het voordeel dat er ondubbelzinnig duidelijk wordt gemaakt dat de Provincie de “lead” heeft bij het .frl initiatief. Een besloten vennootschap heeft een winstoogmerk en het is de vraag of de activiteiten gediend zijn met een winstoogmerk. Het betekent onder andere dat de aandeelhouders rendement willen halen uit hun investering in de vorm van een dividenduitkering. Daarnaast kan een BV worden opgekocht door een andere partij die niet per definitie dezelfde doelen nastreeft als waarvoor de BV was opgericht. Een stichting heeft de voorkeur, omdat dit een herkenbare rechtspersoon is en géén winstoogmerk heeft. Alle revenuen komen ten goede aan de stichting en de stichting kan deze alleen inzetten om het statutair bepaalde doel te bereiken. Verder kan binnen de statuten van de stichting de verhouding tot de voornaamste financier(s) expliciet geregeld worden, zowel op financieel gebied als op verantwoordingsgebied ten aanzien van de uitvoering etc. Op dit moment lijkt dus een stichting de meest wenselijke vorm, maar in fase 2A zal hierover definitief een knoop worden doorgehakt..

Het voorstel is om de registry van een .frl TLD onder te brengen in een stichting.

3

Deze organisatie kan een papieren vorm hebben, maar ICANN stelt wel een aantal eisen aan de organisatie en de organisatievorm waar minimaal aan voldaan moet zijn. Bladzijde 26 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie In hoofdstuk 3 is uiteengezet wat de rol van een registry is. Daarbij is het duidelijk geworden dat dit een zeer specifieke rol is die in Nederland op dit moment alleen door SIDN wordt uitgevoerd. Vanwege het specialistische karakter van de registry-activiteiten en de operationele last die ermee gepaard gaat is de projectgroep van mening dat deze activiteiten het beste uitbesteed kunnen worden aan een Registry Service Provider (RSP). Hierdoor kan de .frl registry zich volledig focussen op haar kernactiviteiten op het gebied van • Marketing • Promotie • Beleid en policies • Klachtenafhandeling Een aantal andere activiteiten zouden zowel kunnen worden uitbesteed als door de stichting zelf kunnen worden uitgevoerd. Het gaat hierbij om de volgende activiteiten: • Facturering • Hosting van de website • Kantoorruimte en infrastructuur Uiteindelijk komt dit erop neer dat de dagelijkse praktijk volledig uitbesteed kan worden en beleidsmatige en marketingactiviteiten bij de stichting (registry) gehouden worden. Dit heeft de voordelige consequentie dat de bemensing van de stichting klein gehouden kan worden.

Het voorstel is om de operationele activiteiten van de registry van het .frl TLD zoveel mogelijk uit te besteden.

Bestuur en relatie met de Provincie Fryslân Bij een stichting is er ook sprake van een bestuur. De bestuursleden van de beoogde organisatie zouden kunnen komen uit de Provincie Fryslân, de Internet Academie, het Friese bedrijfsleven, ICT-gerelateerde organisaties, of relevante maatschappelijke organisaties. De meest geëigende bestuurlijke samenstelling zal eveneens in de volgende fase verder handen en voeten gegeven moeten worden. Ook de precieze relatie van de Stichting ‘Ynternet Domeinregistraasje Fryslân’ (werktitel) met de Provincie moet nog nader worden uitgewerkt maar zal uiteindelijk moeten worden vastgelegd in een uitvoeringsovereenkomst met de


Internet Academie Provincie Fryslân4. Hierin kan bijvoorbeeld worden opgenomen welke prestaties worden afgesproken bij een bepaalde (financiële) inspanning door de Provincie Fryslân. Daarbij valt te denken aan een terugbetalingsregeling, het uitreiken van awards voor kwalitatief goede sites (incl. Frysktalich) en het instellen van een sponsorbedrag voor de meerkosten van Friestalige websites.

4

De projectgroep zal in Fase 2A met een voorstel komen. Wellicht is het convenant tussen SIDN en het Ministerie van Economische Zaken een goed vertrekpunt. Bladzijde 28 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie

Hoofdstuk 6: Financiële scenario’s Algemeen De projectgroep heeft een groot aantal gegevens verzameld en geanalyseerd om een goed beeld te krijgen van de kosten en baten van de exploitatie van een Fries TLD. Op basis hiervan zou de financiële haalbaarheid kunnen worden bepaald. Omdat op dit moment nog weinig harde feiten voor handen zijn, is uitgegaan van schattingen en “best guesses”. Deze “best guesses” zijn geverifieerd door deze voor te leggen aan een aantal Friese registrars5 die op dit moment actief zijn voor o.a. het .nl TLD. Tijdens deze consultatie bijeenkomst kwam naar voren dat de registrars de getallen zoals voorgesteld door de projectgroep konden onderschrijven. In eerste instantie wordt toegelicht hoe SIDN binnen het .nl TLD haar activiteiten financiert. Daarna wordt ingegaan op het Friese .frl TLD.

Prijzen en bedragen SIDN6 De registrars betalen een vast bedrag per jaar aan SIDN in de orde van grootte van € 800, -. Daarnaast dragen zij voor elke geregistreerde domeinnaam een bedrag van ongeveer € 4,- per jaar af aan SIDN. Met de ontvangst van deze bedragen voert SIDN haar activiteiten uit, beheert zij het .nl TLD en heeft zij een organisatie om een en ander uit te voeren. In de bijlage is het jaarverslag opgenomen met daarin een financiële verantwoording. Deze geeft een goed beeld van de financiële omvang en de kosten en baten van een registry van een groot TLD als .nl. Sommige registrars maken een marge op hun domeinregistratie diensten, andere leveren deze tegen kostprijs in combinatie met andere diensten in zogenaamde ‘packages’ waarop wél marge gemaakt wordt. Gemiddeld kan wel worden aangegeven dat een domeinnaam voor een prijs tussen de € 7,50 en € 25,- wordt aangeboden. Veel registrars van het .nl domein leveren registratiediensten als product bij bijvoorbeeld internet access. Een aantal kiest er juist bewust voor om zich helemaal toe te leggen op domeinnaamregistratie en -handel (domainers). Ook voor een .frl TLD zullen er verschillende soorten registrars moeten komen die diensten leveren voor elk type klant. Ten opzichte van andere registries in de wereld heeft SIDN een zeer lage prijsstelling. Deze prijsstelling is ook van invloed op de prijsstelling van een Fries

5 6

In de bijlage zijn de namen opgenomen van de geconsulteerde registrars Bron: SIDN jaarverslag 2008 Bladzijde 29 van 45


Internet Academie TLD omdat de .nl domeinnaam het eerste referentiekader zal zijn voor een .frl domeinnaam.

.frl TLD Om een inschatting te kunnen maken van de potentie van een Fries TLD is uitgegaan van de volgende kengetallen: Voor Nederland: • Aantal inwoners = 16 miljoen • Aantal uitgegeven .nl domeinnamen = 3,5 miljoen (medio 2009) • 38% van de domeinnamen staat op naam particulier7 (1,3 miljoen domeinnamen) • Gemiddeld is er één domeinnaam op zes Nederlanders (ratio) Voor de provincie Fryslân: • Aantal inwoners = 640.000 • Aantal bedrijven = 100.000 • Aantal geregistreerde .nl domeinnamen met Friese houders = 96.000 • Op basis van de hierboven gestelde ratio, zou het maximale aantal domeinnamen in Fryslân op ruim 100.000 komen. De projectgroep heeft op basis van deze inschatting echter gekozen voor het hanteren van een behoudend scenario, zoals weergegeven in de onderstaande tabel.8 Jaar Aantal domeinnamen

sunrise 10.000

Jaar 1 20.000

Jaar 2 30.000

Jaar 3 37.500

Jaar 4 45.000

Jaar 5 50.000

Jaar n 55.000

Met de term “sunrise” (zie Fase 2C uit hoofdstuk 7) wordt de preregistratie van domeinnamen in het .frl TLD inclusief alle bijbehorende procedures bedoeld. De sunrise is daarmee een aparte situatie die alleen aan het begin van een TLD voorkomt. In de volgende fasen van het project zal de inrichting van de sunrise verder inhoudelijk uitgewerkt worden. Uit bovenstaande tabel kan opgemaakt worden dat er geschat wordt dat er tijdens de sunrise 10.000 .frl domeinnamen aangevraagd en verkocht zullen worden. Uit de sunrise van het .eu TLD is bekend dat er sprake is van een hoge mate van prijsinelasticiteit. Dat wil zeggen dat het binnen een vrij brede marge niet veel uitmaakt wat de verkoopprijs voor een domeinnaam is. Voor welke

7

Bron: jaarverslag SIDN 2008 Per periode wordt het eind ervan bedoeld. Aan het eind van jaar 2 (2 jaren na het einde van de sunrise) zijn er dus 30.000 domeinen geregistreerd. 8


Internet Academie bandbreedte van prijzen dat ook voor de sunrise van een .frl TLD van toepassing is moet door de projectgroep nog verder worden onderzocht. Verder blijkt uit het overzicht dat er in de eerste drie jaren een behoorlijke groei ingeschat wordt (10.000 domeinnamen per jaar) en dat daarna de groei zal afvlakken. Uiteindelijk wordt geraamd dat op de lange termijn zo’n 55.000 tot 60.000 domeinnamen geregistreerd zullen staan9. Deze getallen zijn getoetst in de bijeenkomst met de registrars, waarin deze getallen bevestigd werden. Verdere onderbouwing van de getallen is moeilijk te geven, omdat er slechts een beperkt aantal nieuwe TLD’s is gelanceerd sinds 2000 en vergelijkingsmateriaal niet of nauwelijks voor handen is. Om inzicht te krijgen in de potentie van een Fries TLD en de belangstelling van Friese bedrijven, organisaties en instellingen, is door studenten van de NHL, in opdracht van de projectgroep, een uitgebreide enquête gehouden (zie meer in detail hoofdstuk 4.). Op basis van de uitkomsten van deze enquête kan met een zekerheid van 95% worden gezegd dat 31% van de organisaties en bedrijven in Fryslân een Fries TLD wil. Met name de toeristische en recreatieve sector scoort hierin hoog (41%). Relatief gezien is er in het onderwijs (m.n. basisscholen) minder belangstelling. Doorvertaald naar het totale Friese bedrijfsleven (op basis van 100.000 bedrijven in Fryslân, van eenmanszaken tot grootbedrijf) zou dit bij benadering 26.500 bedrijven en organisaties opleveren die een domeinnaam voor een .frl TLD willen hebben. Er zijn geen particulieren gevraagd naar hun belangstelling, maar uitgaande van de kengetallen van het .nl TLD (38% van totaal, zie hierboven) zou dit ruim 16.000 aanvragen kunnen opleveren. Hiermee is binnen enkele jaren een vraag van zeker 42.000 domeinnamen te verwachten. Dat wil zeggen, zonder dat er überhaupt enige marketinginspanning is verricht.

Kosten vs. baten Om het .frl TLD levensvatbaar te krijgen en te houden dienen de inkomsten en de uitgaven niet teveel uit de pas te lopen. De inkomsten kunnen worden geschat op basis van het aantal te verwachten domeinnamen dat onder .frl zal worden geregistreerd en de wholesaleprijs10 die de stichting .frl daarvoor vraagt. Voor dit stuk wordt uitgegaan van een wholesale prijs van € 12,- per domeinnaam. Dit bedrag ligt drie maal zo hoog als dat voor een .nl domeinnaam,

9

Het aantal geregistreerde domeinnamen is de basis voor alle berekeningen voor het project, maar ook de basis voor alle zaken m.b.t. ICANN. 10 Prijs die de registry aan de registrars vraagt Bladzijde 31 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie maar is nog altijd veel goedkoper dan een aantal andere TLD’s, zoals .cat dat € 25,- vraagt en in het eerste jaar zelfs een prijs van € 75,- hanteerde.11 Er is hierbij geen rekening gehouden met een vaste jaarlijkse fee van de registrars, omdat deze, in tegenstelling tot de situatie bij SIDN, moet worden betaald aan ICANN en niet aan de registry van het TLD. De kosten van een registratie in de sunrise moeten € 45,- per domeinnaam zijn om de kosten van de sunrise te dekken. De geschatte inkomsten en kosten zijn weergegeven in de volgende tabel:12 Jaar Aantal domeinnamen Inkomsten Kosten Kasstroom Vermogen

sunrise

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

Jaar 5

10.000

20.000

30.000

37.500

45.000

50.000

55.000

Jaar 6 = n

€450.000,€450.000,€0,€0,-

€240.000,€450.000,-€210.000,-€210.000,-

€360.000,€450.000,-€90.000,-€300.000,-

€450.000,€450.000,€0,-€300.000,-

€540.000,€450.000,€90.000,-€210.000,-

€600.000,€450.000,€150.000,-€60.000,-

€660.000,€450.000,€190.000,€130.000,-

Als we er dan vanuit gaan dat het .frl TLD na 2 jaar operationeel kostenneutraal moet draaien (in het 3e jaar dus) dan mogen de operationele kosten niet hoger zijn dan € 450.000,- per jaar.13 Als deze kosten als uitgangspunt worden genomen, uitgaande van een kostenneutrale sunrise, dan kan de investering in een .frl TLD na 5,5 jaar worden terugverdiend. Uiteraard moet nog verder onderzocht worden of het mogelijk is de kosten van de sunrise te verlagen en/of de inkomsten van de sunrise te verhogen door een hogere registratie fee te vragen14. Daarnaast moet ook onderzocht worden of het mogelijk is om de kosten van de registry mee te laten schalen met het aantal geregistreerde domeinnamen. Hier zal in de volgende fase meer onderzoek naar moeten worden gedaan omdat de kosten van de registry en de sunrise sterk samenhangen met de gekozen policies.

11

Dit is de wholesale prijs zoals die is besproken met de registrars in de consultatiebijeenkomst. De registrars schatten deze wholesale prijs als reëel in. Een hogere wholesale prijs zal de marge van de registrars negatief beïnvloeden omdat de retailprijs niet te hoog kan zijn. Een lagere wholesale prijs leidt tot een langere terugverdientijd. 12 In Fase 2A zal een Netto Contante Waarde berekening worden gemaakt op basis van meerdere scenario’s van domeinregistraties per jaar. Voor deze fase van het project is gekozen om de tabel simpel en overzichtelijk te houden aangezien de belangrijkste parameters het aantal geregistreerde domeinen is en daar nog een relatief grote onzekerheid mee gepaard gaat. 13 Naast dit criterium kan ook in algemene termen naar de kosten gekeken worden. Een bedrag van € 450.000,- is daarbij een redelijk bedrag voor een registry van ongeveer 50.000 domeinnamen. 14 Bij eerdere sunrises werd uitgegaan van een kostenneutrale sunrise of een sunrise om startkapitaal mee te vergaren. Voor sommige TLD’s zijn de sunrise prijzen wel tot € 500,- per domein, een veelvoud van de normale registratieprijs. De vraag of de sunrise geld op moet leveren of kostendekkend moet zijn zal in Fase 2A verder moeten worden beantwoord. Bladzijde 32 van 45


Internet Academie

Alternatieve bronnen van inkomsten Extra diensten naast domeinnaamregistratie In het huidige voorstel is uitgegaan van inkomsten voor het .frl TLD op basis van domeinnaamregistratie. Er zijn echter ook extra diensten mogelijk die samen met andere Friese internetdienstverleners zouden kunnen worden ontwikkeld. In Fase 2A zullen deze mogelijke extra diensten nader worden onderzocht en worden uitgewerkt. Nadrukkelijk aandachtspunt hierbij zal moeten zijn dat deze extra diensten wél extra inkomsten genereren maar geen of zo min mogelijk extra kosten met zich meebrengen. Op dit moment zijn de mogelijke inkomsten en kosten van dergelijke extra diensten vooralsnog niet meegenomen in deze voorlopige business case.

Sponsoring en donateurschap Indien de investering die nodig is om de eerste jaren van het Friese TLD en de aanvraag te kunnen financieren niet mogelijk is omdat er te weinig (publieke) middelen hiervoor beschikbaar zijn, kan worden overwogen om het bedrijfsleven en particulieren om sponsoring, dan wel een donateurschap te vragen. Uit een eerste sondering blijkt dat het “grote” bedrijfsleven hier welwillend tegenover staat. Sponsoring en/of donateurschap zullen, indien noodzakelijk, verder uitgezocht moeten worden, waarbij de tegenprestatie eveneens helder gemaakt zal moeten worden. Te denken valt daarbij bijvoorbeeld aan een vermelding op de website van het .frl TLD in oprichting en speciale sunrise-tarieven of -voorwaarden.

Waaruit bestaan de kosten van een registry? Om een TLD registry te kunnen draaien moeten er een aantal operationele activiteiten worden opgezet. Daarbij kan onderscheid worden gemaakt in management en marketing & PR-taken, en de operationele taken m.b.t. domeinnaamregistratie en resolving (zie ook hoofdstuk 3). Op dit moment gaat de projectgroep ervan uit dat het management en de marketing & PR-activiteiten door de “stichting .frl” zelf zullen worden uitgevoerd, en de operationele activiteiten met betrekking tot domeinnaamregistratie en resolving worden uitbesteed aan een Registry Service Provider (RSP). In dit laatste geval gaat het onder andere om: • het uitvoeren van domeinnaamregistraties en alle daarbij behorende handelingen middels een geautomatiseerd EPP compatibel domeinnaamregistratiesysteem • het DNS systeem (voor resolving van .frl-domeinnamen) Bladzijde 33 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie • • •

• • • •

WHOIS functionaliteit (“openbare” view op het domeinnaamregistratiesysteem) het openbaar beschikbaar stellen van een lijst met alle geregistreerde domeinnamen data ESCROW (een overeenkomst waarbij een software leverancier of distributeur en gebruiker overeenkomen dat de leverancier de broncode van een software product ten behoeve van de gebruiker deponeert bij een gespecialiseerde partij) support op de geleverde diensten (ook rechtstreeks aan registrars) beheer van gegevens voor facturering facturering ICANN rapportages

Een RSP moet voor haar diensten kosten maken en deze zijn onder andere opgebouwd uit de volgende componenten: • machinepark voor het beheer en de resolving van de domeinnamen. In principe zijn dit meerdere machines, verdeeld over meerdere locaties om het risico op uitval of aanvallen te vermindere; • het opzetten en onderhouden van een domeinnaamregistratiesysteem, eventueel redundant uitgevoerd op meerdere locaties; • het opzetten en in de lucht houden van WHOIS servers; • help- en supportdesk ten behoeve van registrars en klanten; • personele bezetting voor applicatie- en systeembeheer en overige beheerstaken. Er is door de projectgroep heel bewust voor gekozen om het hiervoor bedoelde beheer en het machine- en softwarepark volledig uit te besteden en niet binnen een juridische entiteit zelf op te bouwen, ook al zou dit een kostenbesparing opleveren. De reden hiervoor is dat het .frl TLD het zich niet kan permitteren dat er iets mis gaat met de operatie en er altijd teruggevallen moet kunnen worden op een ervaren partij waarmee goede afspraken en SLA’s (Service Level Agreement) zijn afgesloten. In de volgende projectfase (Fase 2A) zal een nader uitgewerkt voorstel worden ontwikkeld ten aanzien van de zelf door de registry uit te voeren activiteiten en activiteiten die beter uitbesteed zouden kunnen worden aan een RSP. De keuzes die hierin gemaakt worden zullen nader worden onderbouwd met praktische of financiële argumentaties. Ook zal in die fase een verdere kostencalculatie van de verschillende (uitbestede) activiteiten worden opgesteld. De totale kosten van het Friese TLD zullen echter binnen het budget van € 450.000,- per jaar moeten liggen om de business case voor het .frl TLD gezond te houden. Uitgangspunt Bladzijde 34 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie zal hierbij verder dienen te zijn dat het .frl TLD operationeel kostenneutraal zal zijn na 2 jaar en de investering in ongeveer 5 jaar zal zijn terugverdiend. De voornoemde zaken hangen echter ook sterk af van de policies van het .frl TLD, die eveneens in Fase 2A verder zullen worden uitgewerkt.

Hoofdstuk 7: Plan van aanpak en geschatte kosten Wanneer Gedeputeerde Staten, op basis van dit document, besluiten om door te gaan met de voorbereidingen van een Fries TLD, start Fase 2. Fase 2, waarin stapsgewijs wordt toegewerkt naar een Fries TLD, bestaat uit vier subfasen die ieder weer een eigen go/no-go moment kennen: • Fase 2A: Voorbereiding op de aanvraag bij ICANN middels het verder, zowel inhoudelijk als financieel, uitwerken van een businessplan voor de registry van het Friese TLD; • Fase 2B: Het schrijven en indienen van de aanvraag bij ICANN en, parallel aan de behandeling van de aanvraag door ICANN, het uitvoeren van verdere voorbereidende werkzaamheden om na goedkeuring van de aanvraag een vliegende start te kunnen maken; • Fase 2C: Implementatie van de registry en alle operationele activiteiten, predelegatie testen en het organiseren en uitvoeren van de sunrise; • Fase 2D: Het Friese TLD en de daarbij behorende organisatie, procedures en processen zijn volledig operationeel. Hieronder zullen we in hoofdlijnen de verschillende activiteiten benoemen die in deze subfasen zoal zullen worden uitgevoerd. Wat betreft de bij Fase 2A (de eerstvolgende fase na goedkeuring door GS) gewenste uit te voeren activiteiten kunnen wij al vrij concreet zijn. Op basis hiervan kunnen we voor Fase 2A dan ook al een vrij reële kostenindicatie geven. Het overzicht van de activiteiten in de Fasen 2B, 2C en 2D is nog slechts indicatief. Deze activiteiten, en de daarmee gemoeide kosten, zullen in de loop van de daaraan voorafgaande fase verder worden geconcretiseerd, e.e.a. eveneens op basis van voortschrijdend inzicht en de ontwikkelingen binnen ICANN. Na fase 2A en na fase 2B zullen de activiteiten en de kosten van de volgende fase voor een go/no go-besluit aan GS worden voorgelegd.

Fase 2A: Voorbereiding op de aanvraag bij ICANN Deze fase betreft het verder zowel inhoudelijk als financieel uitwerken van een businessplan voor de registry van het Friese TLD, op basis waarvan de formele aanvraag bij ICANN kan worden opgesteld. In dit businessplan zullen in de eerste plaats zaken worden uitgewerkt die door ICANN in de aanvraag worden Bladzijde 35 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie gevraagd. Daarnaast zullen ook meer in detail aspecten worden behandeld die voor GS relevant zijn om een weloverwogen besluit te nemen om wel of niet een aanvraag bij ICANN in te dienen. In dat kader zal in het businessplan in ieder geval een verdere verdiepingsslag worden gemaakt op de volgende aspecten:

• • • • • • •

• • •

de meest geschikte rechtsvorm; de organisatiestructuur en de bemensing; de technische en operationele inrichting; de activiteiten die door de registry zélf uitgevoerd zullen moeten worden de activiteiten die zich lenen voor uitbesteding (aan een RSP of andere derden); de mogelijke extra diensten die samen met andere Friese internetdienstverleners zouden kunnen worden ontwikkeld; de policies voor de uitgifte van domeinnamen onder het Friese TLD, zowel voor de sunrise-periode als voor de operationele fase. Hierbij is support nodig van juristen die ervaring hebben met deze materie. de begroting en de beoogde financiële dekking; de definitieve prijsstelling; de mogelijkheden voor sponsoring en/of donateurschap.

Daarnaast moet in deze fase ook veilig gesteld worden dat de naam van het TLD “.frl" niet op weerstand stuit bij andere TLD’s, met name Frankrijk (TLD .fr). Tevens zal een gedetailleerd plan van aanpak, een tijdsplanning en een begroting voor Fase 2B worden opgesteld.

Schatting van de kosten van Fase 2A Op basis van de hiervoor geschetste activiteiten, dient er in deze fase rekening gehouden te worden met de volgende kosten: • In Fase 1 (de haalbaarheidsfase waarvan dit document de resultante is) is het werk van de Internet Academie bekostigd uit de subsidiebijdrage van de Provincie Fryslân. De bijdragen van SIDN en IT-Works zijn “om niet” geweest. In Fase 2A is de bijdrage van zowel SIDN, IT-Works als de Internet Academie onontbeerlijk om tot een goede afweging te komen. In Fase 2A wordt dan ook voorzien dat deze organisaties wederom een bijdrage leveren. In totaal wordt voor deze fase een gemiddelde tijdsinspanning van 100 uur per organisatie voorzien. Uitgegaan wordt van een uurtarief van € 120,- per uur. Geschatte kosten Consultancy: € 36.000,-.15 15

Exclusief reis- en verblijfskosten en btw Bladzijde 36 van 45


Internet Academie •

•

•

In deze fase zal er aanzienlijk meer tijd van de Provincie gevraagd worden, zowel in de uitvoering van bepaalde activiteiten als in het proces/projectmanagement. In dit kader zal uitgegaan dienen te worden van een personele inzet van gemiddeld minimaal 0,5 fte. Als dit binnen de bestaande formatie van de Provincie kan worden opgelost dan zal dit geen extra kosten met zich meebrengen. Mocht dergelijke capaciteit echter geheel of gedeeltelijk extern moeten worden ingehuurd dan zal hiermee naar verwachting een bedrag in de orde van grootte van € 30.000,- gemoeid zijn. Geschatte kosten Provincie: € 30.000,-. Door lobbywerk bij en afstemming met ICANN en andere regio’s /TLD’s dient veiliggesteld te worden dat de beoogde Friese TLD-naam niet op weerstand zal stuiten bij andere regio’s of TLD’s of daarvan concurrentie zal gaan ondervinden. Dit zou vorm kunnen krijgen in bilaterale contacten of het bijwonen van de ICANN-bijeenkomsten. De meeste kosten gaan in dit kader zitten in het bijwonen van de ICANN-vergaderingen. ICANN vergadert over de hele wereld om elke regio de gelegenheid te geven zich te profileren. Dit is gebruikelijk in het internationale overleg. Uitgegaan wordt van deelname van één persoon, waarbij de kosten (vliegkosten, hotel– en verblijfskosten) worden geschat op € 3.000,-. In totaal worden er voor deze fase drie bijeenkomsten voorzien. Geschatte overheadkosten: € 9.000,Onvoorziene uitgaven. Geschatte kosten Onvoorzien: € 10.000,-.

Totale geschatte maximale kosten voor Fase 2A: € 85.000,NB: Op dit moment overweegt ICANN om begin 2010 een preregistratie te gaan organiseren om beter zicht te krijgen op partijen die daadwerkelijk van plan zijn een TLD aan te vragen en partijen die in dat kader naar verwachting problemen zullen kunnen gaan opleveren. Alleen partijen die zich tijdens deze preregistratie officieel hebben voorgeregistreerd, zullen daarna een formele aanvraag in kunnen dienen. Partijen die zich tijdens de preregistratie-fase niet formeel gemeld hebben zullen worden uitgesloten van de verdere aanvraagprocedure. Als deze preregistratie inderdaad begin 2010 wordt geopend dan zullen een aantal kosten die op dit moment zijn voorzien in de volgende fase (2B) rondom het schrijven van de aanvraag (gedeeltelijk) naar voren dienen te worden gehaald. Dit betreft onder meer een gedeelte van de consultancykosten en een gedeelte van de aanvraagkosten: ICANN zal namelijk betaling van een gedeelte van de aanvraagkosten ($ 50.000 van de $ 185.000) vragen bij deze preregistratie. Bladzijde 37 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie

Fase 2B: Het indienen van de aanvraag bij ICANN In Fase 2A zal een gedetailleerd plan van aanpak en een begroting voor deze fase worden opgesteld. Dit kan pas als ICANN de aanvraagprocedure definitief heeft vastgesteld. ICANN heeft aangegeven dat ze dan een periode van 4 maanden inlast waarin aanvragers zich kunnen voorbereiden op een aanvraag. Fase 2B zal dus pas starten op het moment dat de aanvraagprocedure van ICANN definitief is.16 Op dit moment kan echter al wel gesteld worden dat in Fase 2B in ieder geval de volgende deelfasen kunnen worden onderscheiden: 1. Schrijven van de aanvraag Het schrijven van de aanvraag is een complex proces waarbij de nodige expertise op het gebied van ICANN, TLD-aanvragen en het runnen van een registry nodig is. Hiervoor zullen adviseurs van SIDN moeten worden ingehuurd. Het businessplan dat in Fase 2A wordt opgeleverd dient als basis voor de aanvraag. 2. Indienen van de aanvraag en managen van het aanvraagproces De aanvraagprocedure van ICANN bestaat uit verschillende fasen. Na elk van deze fasen kan een aanvrager besluiten om zijn aanvraag in te trekken. Daarbij keert ICANN een deel van de aanvraagfee weer uit, afhankelijk van het moment waarop besloten wordt om zich terug te trekken. Daarnaast eist ICANN dat er een contactpersoon is die de aanvraag indient en die in kan gaan op vragen van ICANN. Deze contactpersoon dient ook in de gaten te houden of er problemen zouden kunnen optreden en of het nog zinvol is om de volgende fase van de procedure in te gaan. 3. Contractonderhandelingen met ICANN Als ICANN de aanvraag goedkeurt en er geen andere aanvragers zijn voor dezelfde extensie dan beginnen de onderhandelingen met ICANN. Ondanks het feit dat er niet heel veel ruimte is voor onderhandelingen is het toch zaak dat deze goed gevoerd worden, met name op het gebied van aanvullende policies die .frl zou willen invoeren.

16

In eerdere communicaties is ICANN voortvarend geweest met het afgeven van een planning. Op dit moment geeft ICANN niet meer duidelijk aan wanneer zij verwacht de aanvraagprocedure klaar te hebben. Dit is dus een onzekerheid die door het project gemanaged zal moeten worden. Bladzijde 38 van 45


Internet Academie 4. Verdere voorbereidende werkzaamheden t.b.v. operationalisering van het Friese TLD na goedkeuring door ICANN De behandeling van de aanvraag door ICANN zal naar verwachting behoorlijk wat tijd in beslag nemen. De behandeltijd is in belangrijke mate afhankelijk van het aantal ingediende aanvragen. Op basis van ervaringen uit het verleden zal dit bij meer dan 200 aanvragen op kunnen lopen tot 18 maanden. Om het momentum vast te houden zouden, parallel aan de behandeling van de aanvraag door ICANN, de volgende voorbereidende werkzaamheden kunnen worden uitgevoerd ten behoeve van de feitelijke start van het .frl TLD na goedkeuring van de aanvraag door ICANN: het opstellen van de functieprofielen van de eventueel aan te stellen medewerkers; het vormgeven van een pr- en communicatie-/marketing-plan en het geven van een eerste aanzet aan de uitvoering hiervanh het opbouwen van een ondersteunende webomgeving voor het Friese TLD om alvast communicatie met de markt te bewerkstelligen en het mogelijk te maken al belangstelling voor een Fries TLD kenbaar te maken; overeenkomsten voor sponsoring en/of donateurschap afsluiten; gereserveerde en uitgesloten .frl domeinen voor de sunrise bepalen; Voordat de sunrise daadwerkelijk van start gaat zal er bepaald moeten worden welke .frl domeinnamen buiten de sunrise blijven. Er is onderscheid te maken in domeinnamen die niet beschikbaar zijn voor verkoop (uitgesloten domeinen) of die alleen maar door een specifieke partij/persoon kunnen worden geregistreerd (gereserveerde domeinen). Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan namen, die refereren aan gemeenten en plaatsen dorpsnamen, zowel in het Fries als in het Nederlands. Naast dit soort namen zal er nog een groot aantal andere namen buiten de sunrise gehouden kunnen worden. Dit kunnen bijvoorbeeld namen van geografische objecten, namen van gemeentelijke en provinciale instellingen en namen van scholen en culturele instellingen zijn. Het is aanbevelenswaardig om hiervoor in een vroeg stadium een lijst op te stellen en deze activiteit te laten uitvoeren door een subprojectgroep, die voorstellen doet. De ervaring van SIDN en .cat leert dat het verstandig is om een consultatie met belanghebbenden te organiseren voor het samenstellen van deze lijst.

Geschatte kosten van Fase 2B Op basis van de hierboven genoemde, verwachte activiteiten in deze fase, kan al een eerste voorlopige inschatting gemaakt worden van de kosten die met deze fase gemoeid zouden kunnen zijn. Een en ander natuurlijk met de nodige slagen om de arm, aangezien veel afhangt van de uiteindelijke vastgestelde aanvraagBladzijde 39 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie procedure bij ICANN en alles wat daarbij komt kijken voor het Friese TLD. Gedurende Fase 2A zal hierover ongetwijfeld meer bekend worden en een meer gedetailleerd overzicht van de uit te voeren activiteiten in fase 2B en de daarmee gemoeide kosten zal dan ook in Fase 2A worden opgesteld. •

•

•

• • •

Ook in Fase 2B is de bijdrage van zowel SIDN, IT-Works als de Internet Academie onontbeerlijk om te komen tot een goede aanvraag bij ICANN. In dit kader wordt voor deze fase eveneens een gemiddelde tijdsinspanning van 100 uur per organisatie voorzien. Uitgegaan wordt van een uurtarief van € 120,- per uur. Geschatte kosten Consultancy: € 36.000,-.17 Ook in deze fase is het belangrijk dat deelname aan de ICANNbijeenkomsten wordt gecontinueerd. Uitgegaan wordt van deelname van één persoon, waarbij de kosten (vliegkosten, hotel– en verblijfskosten) worden geschat op € 5.000,-. In totaal worden er voor deze fase drie bijeenkomsten voorzien. Geschatte overheadkosten: € 15.000,In deze fase zal er naar verachting eveneens een grote tijdsinvestering van de Provincie gevraagd worden, zowel in de uitvoering van bepaalde activiteiten als in het proces/projectmanagement. In dit kader zal uitgegaan dienen te worden van een personele inzet van gemiddeld minimaal 0,5 fte. Als dit binnen de bestaande formatie van de Provincie kan worden opgelost dan zal dit geen extra kosten met zich meebrengen. Mocht dergelijke capaciteit echter geheel of gedeeltelijk extern moeten worden ingehuurd dan zal hiermee naar verwachting een bedrag in de orde van grootte van € 30.000,- gemoeid zijn. Geschatte kosten Provincie: € 30.000,-. De kosten van de aanvraag van een TLD bij ICANN zijn $185.000,-. Geschatte kosten Aanvraag: € 130.000,-1819 Opzetten van een rechtsvorm, inclusief reglement etc. Geschatte kosten Rechtsvorm: € 2.000,-. Onvoorziene uitgaven Geschatte kosten Onvoorzien: € 10.000,-.20

Totale geschatte maximale kosten van Fase 2B: € 223.000,17

Exclusief reis- en verblijfskosten en btw Als wisselkoers wordt genomen € 1,- = $ 1,42. 19 Gedurende het aanvraagproces bij ICANN bestaat de mogelijkheid om de aanvraag in te trekken. ICANN zal een deel van het ingelegde geld dan terugbetalen, afhankelijk van het moment van intrekken. Zodra de definitieve bedragen en termijnen hiervoor bekend zijn zullen deze in dit plan worden opgenomen. Deze gegevens zullen in ieder geval bekend zijn bij het afsluiten van Fase 2A. 20 Deze post kan sterk oplopen als er bezwaren tegen een Fries TLD worden ingediend. 18


Internet Academie

Fase 2C: Implementatie van de registry en de operationele activiteiten, predelegatie testen en sunrise Deze fase speelt zich af na de goedkeuring van de aanvraag door ICANN en nadat de onderhandelingen met ICANN zijn afgerond. Fase 2C kan worden opgesplitst in 3 onderdelen: 1.

Implementatie van de registry en alle operationele activiteiten Bij dit onderdeel zullen de zaken die in Fase 2A op papier zijn voorbereid (in het businessplan) worden geïmplementeerd (o.a de inrichting van de bedrijfsprocessen van de registry, het opstellen en aangaan van contracten met registrars, de RSP etc., het opzetten van samenwerkingsverbanden met belanghebbenden). Daarnaast zullen de activiteiten waarvoor in Fase 2B de eerste aanzet is gegeven worden gerealiseerd of uitgebouwd (zoals bijvoorbeeld het aanstellen van de medewerkers van de organisatie en de pr-, communicatie-/marketingactiviteiten).

2.

Predelegatie testen Voordat ICANN definitief een TLD “delegeert” moet de registry aantonen dat zij technisch en operationeel in staat is om een TLD te runnen. Hiervoor zullen de benodigde (domeinregistratie)systemen moeten worden ingericht en getest gedurende een periode van één of meerdere maanden. Dit proces zal moeten worden gemanaged door de registry, maar de grootste hoeveelheid werk zal bij de RSP liggen die al haar systemen moet inrichten en optuigen.

3.

Sunrise De sunrise is de benaming voor de lancering van het .frl TLD. In deze fase zullen een groot aantal activiteiten uitgevoerd moeten worden die de eerste voorlopige registratie van domeinnamen mogelijk moeten maken voor belangstellenden (o.a. marketingactiviteiten). De aanvraagprocedure dient in overeenstemming te zijn met de policies die zijn ingediend bij ICANN.

Geschatte kosten van Fase 2C Inzicht in de exacte kosten van deze fase zal tijdens Fase 2A en 2B worden verkregen. Wat betreft de sunrise wordt vooralsnog uitgegaan van een kostenneutrale sunrise met een omzet van € 450.000,- (zie ook de financiële scenario’s in het vorige hoofdstuk). Het is zeker mogelijk om de prijs van een sunrise-registratie zeer hoog te maken, bijvoorbeeld € 500,-. Als dan vanwege de hogere prijs uitgegaan wordt van 2000 in plaats van 10.000 registraties wordt een startkapitaal van € 500,-*2.000 (€ 1 miljoen) -/- €450.000,- = € 550.000,Bladzijde 41 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie vergaard. De operationele cashflow van het eerste jaar wordt dan wel lager vanwege het lagere aantal registraties waardoor het verschil met het eerder uitgewerkte scenario wellicht klein zal zijn op de wat langere termijn. Met dit voorbeeld wordt het duidelijk dat er op het gebied van de sunrise veel keuzes gemaakt kunnen worden die een grote impact hebben op het succes en verdere verloop van het TLD. In Fase 2A zullen de belangrijkste afwegingen hiervoor door de projectgroep gemaakt moeten worden.

Fase 2D: Het Friese TLD en de daarbij behorende organisatie, procedures en processen zijn volledig operationeel. In deze fase is het Friese TLD en de daarbij behorende organisatie, procedures en processen volledig operationeel en functioneert deze volgens de in de voorgaande fasen ontwikkelde randvoorwaarden en binnen het gekozen financiële scenario. Uitgangspunt hierbij is dat het .frl TLD na 2 jaar operationeel kostenneutraal moet draaien (in het 3e jaar dus) en dat de investering in een .frl TLD na ongeveer 5 jaar wordt terugverdiend.

Hoofdstuk 8: Conclusies en voorgestelde besluiten In de vergadering van Provinciale Staten van 12 november 2008, heeft het College van Gedeputeerde Staten een amendement op de begroting van 2009 overgenomen om het proces in gang te zetten om een eigen internetextensie (Top Level Domein (TLD)) voor Fryslân te verwerven. Op basis van dit besluit is een kleine informele projectgroep, bestaande uit ambtenaren van de Provincie Fryslân en externe experts, van start gegaan om de haalbaarheid van een dergelijk traject te onderzoeken. De centrale vraag die de projectgroep zich hierbij heeft gesteld was: In hoeverre is het praktisch en financieel haalbaar om ten behoeve van “de Friese community in den brede” een eigen Fries Top Level Domein in het internetdomein te verwerven en te exploiteren. Ten behoeve van de beantwoording van deze vraag en een aantal direct daarvan afgeleide deelvragen, heeft de projectgroep in de eerste plaats deskresearch uitgevoerd. Daarnaast heeft zij eveneens, middels field-research, potentiële gebruikers (representatieve telefonische enquête onder Friese bedrijven en organisaties) en Friese registrars (bijeenkomst) geraadpleegd. Op basis van de op deze wijze verkregen informatie is er vervolgens een voorlopige businesscase op hoofdlijnen uitgewerkt, die in het nu voorliggende document is vastgelegd. Bladzijde 42 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie Een eerste conclusie die op basis van dit document kan worden getrokken is dat een eigen Friese internetextensie zowel een sociaal-culturele als een economische meerwaarde heeft voor de provincie Fryslân. Ten tweede toont de voorlopige businesscase aan dat het praktisch en financieel mogelijk is om voor Fryslân een Top Level Domein (TLD) te verwerven en te exploiteren. In het verlengde van het voorgaande adviseert de projectgroep om in een volgende fase (fase 2) verdere stappen te ondernemen ten aanzien van het verwerven en het exploiteren van een eigen Fries TLD. Hierbij zouden, op basis van het uitgevoerde haalbaarheidsonderzoek, de volgende uitgangspunten dienen te worden gehanteerd: • Fryslân vraagt de extensie .frl aan als eigen TLD. • De registry van een .frl TLD wordt ondergebracht in de vorm van een stichting, die met name belast zal worden met activiteiten op het gebied van beleid en marketing. • De operationele activiteiten van de registry van het .frl TLD worden zoveel mogelijk uitbesteed. • Het .frl TLD dient na 2 jaar operationeel (inclusief de sunrise dus feitelijk in het 3e jaar) kostenneutraal te draaien en de voorinvestering in een .frl TLD dient na ruim 5 jaar te zijn terugverdiend. • De Provincie Fryslân neemt de benodigde voorinvesteringen voor haar rekening en geeft indien gewenst financiële garantstellingen af aan ICANN. Om een Fries TLD concreet te maken zal er nog veel werk verzet dienen te worden en de projectgroep heeft hiervoor in dit document een plan van aanpak uitgewerkt met de belangrijkste organisatorische, beleidsmatige en financiële aspecten. Dit plan van aanpak gaat uit van een gefaseerde aanpak die bestaat uit de volgende deelfasen: • Fase 2A: Voorbereiding op de aanvraag bij ICANN middels het verder, zowel inhoudelijk als financieel, uitwerken van een businessplan voor de registry van het Friese TLD; • Fase 2B: Het schrijven en indienen van de aanvraag bij ICANN en, parallel aan de behandeling van de aanvraag door ICANN, het uitvoeren van verdere voorbereidende werkzaamheden om na goedkeuring van de aanvraag een vliegende start te kunnen maken; • Fase 2C: Implementatie van de registry en alle operationele activiteiten, predelegatie testen en het organiseren en uitvoeren van de sunrise; • Fase 2D: Het Friese TLD en de daarbij behorende organisatie, procedures en processen zijn volledig operationeel. Bladzijde 43 van 45 Titel : Haalbaarheidsonderzoek .frl Top Level Domein Auteur : Internet Academie Status : Eindversie Versie : 5.0 Datum : 14 december 2009 File : projecten/ BusinessPlan TLD FRL versie 008.doc

Internet Academie Na fase 2A en na fase 2B is er een go/no go moment waarop aan GS opnieuw besluitvorming zal worden gevraagd over de uitvoering van de volgende fase en de daarbij behorende kosten.

Voorgestelde besluiten Op basis van hetgeen hiervoor uiteengezet is worden Gedeputeerde Staten gevraagd te besluiten: • opdracht te verlenen aan de projectgroep om Fase 2A te starten en te komen met een gedetailleerd businessplan op basis waarvan de aanvraag voor een .frl TLD bij ICANN kan worden geschreven en ingediend • het voor Fase 2A begrote bedrag à € 91.000,- beschikbaar te stellen


Internet Academie

Lijst met gebruikte afkortingen en termen Data ESCROW DNS

ICANN

IP NHL (Pre)delegatie

Registry Registrar Registrant RSP SIDN SLA Sunrise TLD gTLD ccTLD URL (Web)hosting WHOIS

Het in beheer geven van data/gegevens aan een onafhankelijke derde partij Domein Naam Systeem, een gedistribueerde database die de vertaling van domeinnamen naar IP adressen mogelijk maakt Internet Corporation of Assigned Names and Numbers, de organisatie verantwoordelijk voor het wereldwijde beheer van domeinnamen en IP adressen Internet Protocol, IP adressen zijn de technische adressen van computers op het internet Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Delegatie is het verwijzen in het DNS naar een zone. Zo verwijst ICANN in de root zone naar .nl en .com. Predelegatie is een technische fase waarin er getest wordt of alles goed werkt De organisatie die een Top Level Domein beheert De organisatie die namens de registrant domeinnamen bij de registry registreert De houder van een domeinnaam zoals in de WHOIS van de registry is bijgehouden Registry Services Provider, een partij die de expertise in huis heeft om een registry te runnen Stichting Internet Domeinregistratie Nederland, de organisatie die het .nl TLD beheert Service Level Agreement, afspraken die gemaakt zijn tussen twee partijen over de kwaliteit van de geleverde diensten Preregistratie periode waar specifieke voorwaarden voor gelden Top Level Domein Generic Top Level Domein, voorbeelden zijn .com en .org Country Code Top Level Domein, voorbeelden zijn .nl en .eu Universal Resource Locator, Engelse term voor internetadres Het beheren van servers waar bijvoorbeeld websites en/of e-mail servers draaien Publieke database van de registry waar gegevens over domeinnamen kunnen worden opgevraagd


Internet Academie. Datum : 14 december 2009

Recommend Documents