internationale agenda van twente

internationale agenda van twente

Deel De e A A:: de k kernpunten ernp er npun np unte un ten te n

1

internationale agenda van twente deel a: de kernpunten deel b: notitie

Twente / Brussel, 7 maart 2008 Bestuurscommissie Regio Twente/ Netwerkstad

3

4

Internationale Agenda van Twente

inhoudsopgave voorwoord

6

de internationale agenda deel a: de kernpunten mission statement waarom een internationale agenda?

10 10

de internationale agenda deel b: notitie 1. vooraf 2. mission statement 3. strategie 4. organisatie 5. activiteiten provincie overijssel

18 19 20 25 27

5

voorwoord internationalisering Het internationale contact tussen mensen, organisaties, bedrijven en landen is de afgelopen periode sterk toegenomen. Wereldwijde contacten komen via internet steeds eenvoudiger tot stand. De binnengrenzen in Europa zijn verdwenen wat voor meer internationale mobiliteit zorgt en de economie stimuleert. Ook zijn er nieuwe uitdagingen op het wereldtoneel waar we als afzonderlijke regio’s of landen geen antwoord op hebben en waarvoor internationale samenwerking geboden is. Denk aan de verandering van het klimaat, het veiligstellen van een duurzame energievoorziening, de gevolgen van demografische veranderingen, maar ook de wereldvrede en veiligheid. Internationalisering is aan de orde van de dag. Het zal steeds belangrijker worden voor overheden, ondernemingen, onderzoeks- en onderwijsinstellingen - ‘de vier O’s’ - om de kansen die dit biedt te benutten.

Open Days 2007: Frank Kerckhaert geeft een toelichting voor RTV Oost op de Twentse deelname rondom het thema “creatieve economie”.

agenda van twente en twentse innovatieroute De Twentse gemeenten hebben gezamenlijk met de provincie Overijssel een meerjarig ontwikkelingsprogramma opgesteld: de Agenda van Twente. Centraal in deze agenda staat het versterken van de sociaaleconomische structuur van Twente. De Agenda van Twente bevat de belangrijkste projecten die Twente komende jaren zal realiseren. De Twentse Innovatieroute vormt het hart van de Agenda van Twente. De Innovatieroute is een gezamenlijk product van de vier O’s. Voor het tot uitvoering brengen van de Agenda van Twente en de Twentse Innovatieroute is een internationale aanpak essentieel.

internationale agenda van twente Onze doelstelling is dat Twente in 2020 bekend staat als een internationaal toonaangevende kennisregio in een grensoverschrijdende omgeving en behoort tot de Europese topregio’s op het gebied van innovatie en technologie. Deze doelstelling geeft focus aan onze acties en wordt door heel Twente gedragen. Om dit te bereiken is de Internationale Agenda van Twente opgesteld, die nu voor u ligt. Hierin is aangegeven: •

met welke acties en strategieën Twente zich de komende tijd internationaal profileert,

• hoe voor Twente belangrijke projecten worden gefaciliteerd en •

6

wat zal worden ondernomen om de internationale oriëntatie van burgers en gemeenten in Twente te vergroten.


Twente zet de komende jaren in op innovatieve werkwijzen en nieuwe technologieën. Alleen dan kan de productiviteit verder toenemen en dat is nodig voor behoud en groei van duurzame werkgelegenheid en het verhogen van de levenskwaliteit in heel Twente. Twente is bezig te transformeren van een van oudsher sterk industriële regio naar een moderne kenniseconomie. De maakindustrie in Twente maakt steeds intensiever gebruik van de nieuwste kennis en vindingen, en allerlei nieuwe vormen van bedrijvigheid ontstaan. De Twentse onderwijsinstellingen en met name de Universiteit Twente spelen in dat proces een belangrijke rol. Twente wil dit bereiken door uit te gaan van haar eigen kwaliteiten en authentieke kenmerken. Zo is Twente bijvoorbeeld goed in het ontwikkelen en toepassen van nieuwe materialen, maar ook de nano-technologie is een sector waarin Twente wereldwijd een toonaangevende positie heeft opgebouwd. Alleen als je als regio vanuit je eigen kracht werkt, kun je een reëel en aansprekend profiel op het internationale toneel neerzetten.

samen met anderen Nu de agenda voor de komende jaren is opgemaakt, schakelen we over naar de uitvoering ervan. Daartoe zullen we steeds de samenwerking zoeken met en tussen de vier O’s. Afstemming met maatschappelijke partners is belangrijk om internationaal als Twente sterk voor de dag te kunnen komen. Soms is een grotere schaal nodig om onze acties internationaal kracht bij te zetten. Daarom werken we samen met partners in Europa. We participeren in Eurocities, een netwerk van grote Europese steden. We werken samen met regio’s en provincies in Oost-Nederland en in Duitsland: in de stedendriehoek MONT (Münster, Osnabrück, Netwerkstad Twente) en grensoverschrijdend in de Euregio. Ook wereldwijd zijn er tal van contacten door de jumelages van gemeenten met partnersteden. Twente beschikt al sinds 2006 over een eigen kantoor in Brussel van waaruit gewerkt wordt aan het opbouwen van een netwerk van contacten in Europa, en waar actief gezocht wordt naar voor Twente belangrijke programma’s, projecten en partners. Brussel is hierdoor voor Twente inmiddels ‘binnenland’ geworden. Wij nodigen u uit om samen met ons in Twente grensverleggend te werken. drs Frank A.M. Kerckhaert Portefeuillehouder “Internationaal” voor Regio Twente Voorzitter Netwerkstad

7

internationale agenda van twente deel a: de kernpunten

mission statement In 2020 staat Twente bekend als een internationaal toonaangevende kennisregio in een grensoverschrijdende omgeving en behoort tot de Europese topregio’s op het gebied van innovatie en technologie.

(Bron: Kennispark Twente) Masterplan gebiedsontwikkeling kennispark twente

waarom een internationale agenda? Onze ambitie is om de Twentse economie onafhankelijker te maken van nationale conjuncturele schommelingen. We werken aan behoud en groei van duurzame werkgelegenheid én het verhogen van de levenskwaliteit in heel Twente.

Realisatie van onze ambitie vraagt om een internationale oriëntatie van onze regio. Europa, de wereld, zijn van steeds grotere invloed op onze eigen economische en conjuncturele ontwikkeling. Dit daagt ons uit tot gezamenlijk, internationaal, opereren van ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden in Twente vanuit één gedeelde ambitie én strategie. Europa, de wereld, ze lijken ver weg maar zijn tegelijk dagelijks dichtbij. Daarom kennen we ook veel belang toe aan inspanningen die de internationale oriëntatie van onze inwoners vergroten. Twente is erin geslaagd één Agenda van Twente op te stellen. De Twentse Innovatieroute is bijzonder omdat het een initiatief is dat gedragen en gefinancierd wordt door ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden. Daar kunnen we (inter)nationaal trots op zijn. Tegelijk wordt vanuit de Agenda van Twente geïnvesteerd in een optimaal vestigingsklimaat, met als sterke Twentse punten: landschappelijke kwaliteiten, een uitstekend en veilig woonklimaat, goede bereikbaarheid, een hoogwaardig voorzieningenniveau. Het is cruciaal dat de projecten die hieraan gekoppeld zijn de komende jaren gerealiseerd worden. Dat vraagt mede om een internationale oriëntatie en dus internationale agenda waarin het opdoen van kennis, het beïnvloeden van weten regelgeving, het binnenhalen van

10


subsidies van de rijksoverheid en Europa, het sluiten van strategische allianties buiten onze landsgrenzen met vergelijkbare kennisregio’s en het werken aan internationale bewustwording bij onze inwoners centraal staan. Twente stemt nauw af met de provincie Overijssel over de provinciale grensoverschrijdende activiteiten. Ook stemt Twente af met in het bijzonder de deelstaatregeringen van Noordrijn-Westfalen, Neder-saksen en de Nederlandse rijksoverheid, gericht op de realisatie van de ambities van de Internationale Agenda. Het werkprogramma Zuid-OostNederland - Noordrijn-Westfalen beschrijft de gezamenlijke ambities van de provincies Overijssel, Gelderland en Limburg en aangrenzende Bezirke in Noordrijn-Westfalen. Hieraan gekoppeld is een uitvoeringsprogramma. Dit programma is uitgangspunt voor bestuurlijke overleggen van provincies met bijvoorbeeld de Noordrijn-Westfaalse deelstaatregering en is input voor grensoverschrijdende activiteiten van het Rijk richting deelstaten en Berlijn. In het werkprogramma neemt de provincie relevante punten uit de Internationale Agenda voor Twente op. Wederzijds geldt de afspraak dat de lobbyisten van Twente en landsdeel Oost in Brussel zoveel mogelijk gezamenlijk zullen optrekken en intensief zullen afstemmen ter versterking van de regionale lobby.uitwerking in drie strategielijnen

acties strategielijn 1 Twente internationaal als kennis-, innovatie- en technologieregio profileren en positioneren.

1. Ontwerp en uitvoering internationale marketingstrategie Twente waarin profiel kennis, innovatie en technologie centraal staat. Uitvoering: vier O’s. 2. Gezamenlijk optrekken van de vier O’s binnen de Internationale agenda van Twente. 3. Intensiveren Twentse en landsdelige samenwerking op internationaal gebied

box 1: voorbeelden van bereikte resultaten Elke lidstaat is verplicht om in een zgn. Nationaal Hervormings Programma (NHP) vast te leggen op welke wijze wordt bijgedragen aan het realiseren van de beleidsdoelen van de Europese Unie op het gebied van kennis en innovatie (de Lissabonagenda). Vervolgens dient de lidstaat jaarlijks te rapporteren over de voortgang die is geboekt. Netwerkstad Twente participeerde in de begeleidingsgroep van het voortgangsverslag 2007. De positie van Twente op het gebied van kennis en innovatie is over het voetlicht gekomen tijdens een expertmeeting middels een presentatie van de directeur van het Innovatieplatform Twente en vermelding van de Twentse Innovatieroute als best practice in het voortgangsverslag. Op initiatief van het lobbykantoor Brussel is het Twentse instituut voor micro- en nanotechnologie MESA+ voorgedragen voor de Regio Stars Award als best practice op het gebied van kennisvalorisatie. De Europese Commissie is op zoek naar best practices die zich tot regiostar hebben ontwikkeld mede dankzij financiële steun vanuit Europa. In de toekomst zullen we vaker dit soort initiatieven ontwikkelen. De reeds bestaande stedenband tussen Palo Alto en Enschede is benut om samenwerking tot stand te brengen tussen Twente als kennisregio en Silicon Valley. Een en ander heeft geleid tot het onlangs afgesloten “Economic Partnership Agreement” waarbij alle vier O’s zijn betrokken. Op dezelfde wijze zijn Almelo en Hengelo bezig om hun stedenbanden een nieuw profiel te geven. De samenwerking met Münster en Osnabrück wordt geïntensiveerd in het Münster-Osnabrück-Netwerkstad Twente-verband, kortweg MONT. Het project MONT-mapping brengt de sterke punten van de MONT-regio op de terreinen wetenschap, economie en infrastructuur in beeld op grond waarvan de samenwerkingsagenda verder vormgegeven kan worden. Ecorys Brussel is gevraagd om te adviseren over de internationale dimensie van de Innovatieroute Twente. Het contact met Ecorys is gelegd door de provinciale en de Twentse vertegenwoordigers in Brussel. Op een workshop in Twente zijn de leden van het IPT geïnformeerd over Europese programma’s die mogelijkheden bieden voor het realiseren van de innovatieroute.

Deel A: de kernpunten

11

acties strategielijn 2 Faciliteren (in kennis, netwerken, geld, beleidsbeïnvloeding) van projecten uit de Agenda van Twente

4. Proactief opsporen van Europese programma’s en financieringsmogelijkheden voor projecten in Twente die bijdragen aan ons mission statement. 5.

Beleidsbeïnvloeding op Europese weten regelgeving gericht op de vormgeving van nieuwe Europese programma’s en het voorkomen danwel opheffen van belemmeringen bij het realiseren van de Agenda van Twente.

6. Twents Lobbykantoor in Brussel: door middel van fysieke aanwezigheid relaties en netwerken opbouwen die noodzakelijk zijn voor de eerste twee acties.

World Trade Center Twente

box 2: voorbeelden van bereikte resultaten Actieve participatie in de fora van Eurocities (waarvan Netwerkstad Twente lid is) en deelname aan bijeenkomsten en conferenties in Brussel en elders in Europa levert een schat aan informatie op over Europese programma’s, projectinitiatieven en partners die benut konden worden voor projecten in de Twentse steden. Middels de fora van Eurocities wordt ook een actieve bijdrage geleverd aan discussies over beleidsvoorstellen van de Europese Commissie, zoals het groenboek duurzaam stedelijk transport. We zijn lid van verschillende werkgroepen, op de thema’s mobiliteit, economie, onderwijs en creatieve sector. Op dit moment zijn de volgende projectvoorstellen in voorbereiding of reeds ingediend: NOICE (demographic change, Interreg), SURF (stadsranden, Interreg), RIA (Interreg), 4C4D (cultuur, Interreg), EEE (duurzaamheid en innovatie, Urbact). Op het gebied van kenniseconomie en creatieve economie bestaan concrete ideeën voor projecten binnen Interreg.

12


Netwerkstad Twente heeft actief geparticipeerd in de voorbereiding van het nieuwe EFRO-programma voor landsdeel Oost. Onlangs heeft de Europese Commissie het programmadocument goedgekeurd. Met de 160 miljoen euro vanuit Brussel kan in de komende 7 jaar een groot aantal projecten uit de Twentse Innovatieroute en Agenda van Twente worden gefinancierd. Het Twentse lobbykantoor in Brussel is inmiddels betrokken bij de discussie over de toekomst van de Europese fondsen vanaf 2013. Op het gebied van beleidsbeïnvloeding is vanuit de Twentse Innovatieroute initiatief genomen voor het voorbereiden van een “omnibusregeling” voor innovatiesubsidies. Een dergelijke regeling voorkomt dat voor elk individueel project goedkeuring gevraagd moet worden aan de Europese Commissie in verband met staatssteunbepalingen. De regeling is via het Interprovinciaal Overleg (IPO) ingediend bij het ministerie van Economische Zaken die er vervolgens mee naar de Europese Commissie is gegaan. Private partijen die een bijdrage leveren aan de voorbereiding van gemeentelijke plannen blijken niet in te kunnen schrijven wanneer voor deze plannen een aanbestedingsprocedure wordt uitgeschreven. Dit probleem is aangekaart bij Europarlementariër Hennis-Plasschaert, die er vragen over heeft gesteld aan de Europese Commissie. De Regio Randstad is één van de partners in het Europese netwerk Purple. Het netwerk houdt zich bezig met de positie van stadsranden in het overheidsbeleid. Ook voor Twente is dit een belangrijk thema. De eerder genoemde projecten RIA en SURF spelen hier ook op in. Op dit moment bekijken welke rol Twente / Oost Nederland zou kunnen vervullen in het Purple-netwerk.

Conferentie over beleid Europese Unie ná 2013

Netwerkstad Twente heeft in 2007 voor het eerst actief deelgenomen aan de Open Dagen van de Regio’s en de Steden in Brussel, dit jaar onder het motto “cities and regions make it happen”. Een conglomeraat bestaande uit de regio’s Noord- en Oost-Zweden, Tulcea Region in Roemenië, Lapland/Oulu regio uit Finland, Niederösterreich, Stadsregio Arnhem-Nijmegen en Netwerkstad Twente heeft een tweetal druk bezochte workshops georganiseerd onder de titel “The Creative Sector Makes It Happen”. Twente is goed op de kaart gezet door drie sprekers, te weten een ondernemer in de creatieve sector, de directeur van de Technologiekring Twente en een wetenschapper van de Universiteit Twente. De bijeenkomst heeft naamsbekendheid opgeleverd voor Twente middels publicaties in verschillende regionale en landelijke media (kranten en RTV Oost). Daarnaast hebben de participerende bedrijven vanuit Twente er een aantal interessante bedrijfscontacten in andere Europese landen aan over gehouden. De contacten tussen partners in het conglomeraat kunnen benut worden voor deelname in Europese programma’s in de toekomst


13

acties strategielijn 3 De internationale oriëntatie in Twente vergroten

7. Internationale oriëntatie Twentse burgers en ondernemers vergroten onder meer door inzet Huis voor Europa en het daaraan verbonden Europaloket. 8. Internationale oriëntatie Twentse gemeenten vergroten door te faciliteren in gerichte werkbezoeken aan Brussel, cursussen en trainingen aan te bieden en Twentse gemeenten te informeren over en te betrekken bij voor hen relevante internationale ontwikkelingen . 9. Aangaan nieuwe strategische coalities, in de wereld, met kennisinstituten en vergelijkbare economische regio’s (niet qua omvang wel qua inhoud en doelen). Deze coalities zijn gericht op het vergroten van onze kennis en het versterken van onze positie als kennis-, innovatie- en technologieregio.

box 3: voorbeelden van te bereiken resultaten: Het Huis voor Europa Twente speelt een centrale rol in het vergroten van de internationale oriëntatie in Twente. In dit kader zijn en worden een groot aantal activiteiten georganiseerd die de betrokkenheid van burgers, bedrijven en instellingen bij Europa doet toenemen. Deze vergrote aandacht voor Europa is belangrijk voor het noodzakelijke draagvlak onder de Internationale Agenda van Twente. Thema’s en contacten lopen via het eigen netwerk van het Huis voor Europa, via het lobbykantoor in Brussel en via de vertegenwoordigingen in onder andere Eurocities. In het afgelopen jaar zijn diverse bestuurlijke en ambtelijke werkbezoeken georganiseerd aan Brussel. In januari 2007 is afgetrapt door een grote delegatie bestuurders en topambtenaren van NT-gemeentes. Vervolgens zijn diverse kleinere en grotere delegaties naar Brussel gekomen voor gesprekken over uiteenlopende onderwerpen. Het karakter van de bezoeken was aanvankelijk kennismaking met Europese instellingen en Europese besluitvorming. De agenda van de werkbezoeken wordt allengs concreter. Zo is tijdens het laatste werkbezoek van de portefeuillehouder internationaal en de regiosecretaris aan Brussel van gedachten gewisseld over de mogelijkheid om onderdelen van de Twentse Innovatieroute te positioneren als European Center of Excellence.

Het Berlaymont, hoofdkwartier Europese Commissie

14



15

internationale agenda van twente deel b: notitie

1. vooraf Dit is de Internationale Agenda van Twente. In deze agenda wordt de internationale ambitie, strategie en werkwijze van de regio Twente geschetst. De Internationale Agenda is onderdeel van de Agenda van Twente. Twente is erin geslaagd één Agenda van Twente op te stellen. De Twentse Innovatieroute is bijzonder omdat het een initiatief is dat gedragen en gefinancierd wordt door ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden. Daar kunnen we (inter)nationaal trots op zijn. Tegelijk wordt vanuit de Agenda van Twente geïnvesteerd in een optimaal vestigingsklimaat, met als sterke Twentse punten: landschappelijke kwaliteiten, uitstekend en veilig woonklimaat, goede bereikbaarheid, een hoogwaardig voorzieningenniveau. Het is cruciaal dat de projecten die hieraan gekoppeld zijn de komende jaren gerealiseerd worden. Dat vraagt mede om een internationale oriëntatie en dus internationale agenda waarin het opdoen van kennis, het beïnvloeden van weten regelgeving, het binnenhalen van subsidies van de rijksoverheid en Europa, het sluiten van strategische allianties buiten onze landsgrenzen met vergelijkbare kennisregio’s en het werken aan internationale bewustwording bij onze inwoners centraal staan.

Twentse bestuurders op werkbezoek in Brussel

De Internationale Agenda van Twente is een initiatief van de Bestuurscommissie Netwerkstad van de Regio Twente. De agenda is tot stand gekomen in nauwe afstemming met de Provincie Overijssel. Voor een succesvolle en krachtige uitvoering van deze agenda is goed samenspel en bundeling van diverse initiatieven tussen de verschillende overheden noodzakelijk. In verschillende situaties kan het nodig zijn om op verschillende schaalniveaus internationaal te opereren. De bovenregionale rol van de provincie is hierbij van groot belang. Deze internationale agenda bundelt een aantal lokale en bovenlokale internationale initiatieven . Denk aan de lobby en het internationaal beleid van Netwerkstad Twente, lobby rondom de Twentse Innovatieroute en Twente in Internationaal Perspectief. De verschillende initiatieven worden samengebracht in één internationale agenda voor de Netwerkstad Twente. De afzonderlijke gemeenten zullen hun internationaal beleid op de ambitie van deze internationale agenda richten. De komende jaren werken we toe naar één gedeelde agenda van álle Twentse overheden. Tegelijk willen we vanuit deze internationale agenda als regio samenwerken met het Twentse bedrijfsleven, de kennisinstituten en onderzoeksinstellingen om ook met hen vanuit één gedeelde ambitie en strategie Twente internationaal te positioneren. Deze Internationale Agenda kan overigens niet los worden gezien van een nationale agenda, waarin we de inspanningen om Twente te profileren op nationaal niveau bijeenbrengen. Dat vraagt goede afstemming tussen de inspanningen in Brussel en in Den Haag.

18


2. mission statement Mission statement In 2020 staat Twente bekend als een internationaal toonaangevende kennisregio in een grensoverschrijdende omgeving en behoort tot de Europese topregio’s op het gebied van innovatie en technologie.

Ons mission statement vloeit voort uit de inhoudelijke focus die bedrijfsleven, kennisinstituten, onderzoeksinstellingen en overheden in de innovatieroute hebben aangebracht. De gezamenlijke ambitie is om de Twentse economie onafhankelijker te maken van nationale conjuncturele schommelingen. We werken aan behoud en groei van duurzame werkgelegenheid én het verhogen van de levenskwaliteit in heel Twente. In 2020 willen we tot de top van kennis-, innovatie- en technologieregio’s in Europa behoren. Een regio met een hoogwaardig innovatief klimaat, waar innovatie wordt toegepast in het regionale bedrijfsleven en in de samenleving. Feitelijk wordt aan die ambitie invulling gegeven door de onlangs vastgestelde Agenda van Twente. Daarin neemt de Innovatieroute een prominente plaats in. Het is juist die Innovatieroute waarmee Twente in samenwerking met het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen de Europese Lissabonagenda en Götenborgstrategie voor sterke, concurrerende en duurzame kennisregio’s handen en voeten probeert te geven.

waarom een internationale agenda? Realisatie van onze ambitie vraagt om een internationale oriëntatie van onze regio. Europa, de wereld, zijn van steeds grotere invloed op onze eigen economische en conjuncturele ontwikkeling. Dit daagt ons uit tot gezamenlijk, internationaal, opereren van ondernemers, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden in Twente vanuit één gedeelde ambitie én strategie. Europa, de wereld, ze lijken ver weg maar zijn tegelijk dagelijks dichtbij. Daarom kennen we als Regio Twente ook veel belang toe aan inspanningen die de internationale oriëntatie van onze inwoners vergroten. We zien de Internationale Agenda als onderdeel van en ondersteunend aan de Agenda van Twente. In de Internationale Agenda wordt aangegeven op welke punten Twente zich internationaal wil profileren en op welke manier Twente daarbij met partners wil samenwerken. Om te meten of Twente erin slaagt de internationale ambitie waar te maken, zijn onder andere de volgende indicatoren van belang: • Positie UT op lijst Europese universiteiten van de OECD; • Aantal Twentse bedrijven op de ‘fast fifty’ lijst; • Rapportcijfer Benchmark ondernemersklimaat (GSB); • Imago-ontwikkeling; • Internationale strategische coalities met sterke technologische onderzoeks- en onderwijsinstituten en kansrijke economische regio’s.

Deel B: notitie

19

3. strategie In de voorgaande paragraaf hebben we ons mission statement en het waarom van deze internationale agenda toegelicht. De vraag is welke strategielijnen in het kader van deze internationale agenda gekozen moeten worden. Welke randvoorwaarden zijn nodig om daadwerkelijk tot de top van de Europese kennisregio’s te gaan behoren? We kiezen er drie: 1. Twente internationaal als kennis-, innovatie- en technologieregio profileren en positioneren; 2. Faciliteren (in kennis, netwerken, geld, beleidsbeïnvloeding) van projecten uit de Agenda van Twente; 3. De internationale oriëntatie in Twente vergroten.

MESA+, Topinstituut voor nanotechnologie

1. twente internationaal als kennis, innovatie- en technologieregio profileren en positioneren Internationaal voet aan de grond krijgen betekent kennen en gekend worden. Twente heeft een sterke positie op het gebied van technologie en innovatie, beschikt over een fors aantal bedrijven dat internationaal opereert en slaagt er steeds vaker in om interessante spin-offs voort te brengen die ook over de landsgrenzen de aandacht op zich vestigen. Onze onderwijsinstellingen Universiteit Twente, Saxion en ROC van Twente kennen inmiddels een veelheid aan grensoverschrijdende, Europese en internationale samenwerkingsverbanden waarin innovatie, kennis en kennistransfer centraal staan. Daarnaast zien we dat de overheden (gemeenten, netwerkstad, regio en provincie) enthousiast werken aan stedenbanden, direct grensoverschrijdende samenwerking en samenwerking met Europese regio’s. Een belangrijk initiatief in dit kader is de strategische samenwerking met Palo Alto in Silicon Valley. Hiermee verwerft Twente zich een interessante positie van ‘Gateway to Europe’. Ook de strategische samenwerking binnen de Euregio tussen Münster, Osnabrück en Netwerkstad Twente (MONT) is hier van belang.

20


Kortom: de kwaliteiten zijn er, we hebben veel te bieden. Toch is juist hier een kritische noot op zijn plaats. De activiteiten die internationaal ondernomen worden, zijn nog te vaak versnipperd en op zichzelf staand en zijn onvoldoende gebundeld in één profiel: Twente, een internationaal toonaangevende kennisregio. In de voorbereiding van deze Internationale Agenda hebben we geconstateerd dat dit door alle vier O’s als een gemis wordt ervaren. Twente zou internationaal sterker kunnen zijn als ze: • Inhoudelijk focus aanbrengt in haar internationale profilering; • Door middel van gebundelde inzet, vanuit de 4 O’s en vanuit de inhoudelijke focus, Twente internationaal positioneert. De kansen zijn er zeker. Zoals aangegeven heeft Twente met de Innovatieroute iets unieks in handen: versterking van de regio in een samenspel van kennisinstellingen, bedrijfsleven en overheden. Om ons strategisch te profileren, ontwikkelen we daarom een gezamenlijke internationale marketingstrategie voor Twente waarin het profiel ‘kennis, innovatie en technologie’ centraal staat. We hebben inmiddels samen met VNO-NCW, Saxion, UT, Twents bureau voor Toerisme, Innovatieplatform en Career Centre Twente het initiatief genomen om te komen tot één gedeelde (inter-)nationale marketingstrategie voor Twente. De Regio Twente treedt hierbij op als initiatiefnemer. De vier O’s bepalen in gezamenlijkheid het kader, invulling en uitwerking. Het resultaat hiervan wordt medio 2008 verwacht. Overigens zullen we hierbij de uitkomsten van het onderzoek ‘Europese focus voor de Triangle valleys in OostNederland’ van ECORYS betrekken. Dit onderzoek wordt verricht in opdracht van de Provincie Gelderland en de Provincie Overijssel. De overheden zullen, als het om het profileren en positioneren van Twente gaat, werken vanuit het mission statement zoals dat in paragraaf 1 is geformuleerd. De gemeenten binnen Netwerkstad en de Regio Twente hebben in de voorbereiding op deze internationale agenda de intentie uitgesproken om vanuit één internationale agenda te werken. Met deze Internationale agenda, gekoppeld aan de Agenda van Twente, worden bestaande activiteiten van de Netwerkstad Twente en de Regio Twente als geheel gebundeld. Naast de agenda staat een aantal provinciale activiteiten, die de doelstellingen en voorgestelde maatregelen in deze agenda ondersteunen of versterken. In 2004 heeft de provincie een aantal actielijnen geïnitieerd om samen met Netwerkstad Twente, de Twentse onderwijs- en kennisinstellingen, het Twents bedrijfsleven en de partners aan Duitse kant de internationale positie van Twente te versterken: het traject “Twente in internationaal perspectief”. Deze uitvoeringsagenda wordt binnen de Internationale Agenda geïncorporeerd.

Acties strategielijn 1 1. Ontwerp en uitvoering internationale marketingstrategie Twente waarin profiel kennis, innovatie en technologie centraal staat. Uitvoering vindt plaats door de vier O’s gezamenlijk; 2. Gezamenlijk optrekken van de vier O’s binnen de Internationale agenda van Twente; 3. Intensiveren Twentse en landsdelige samenwerking op internationaal gebied.

Open Days 2006: toespraak Peter den Oudsten over de Twentse Innovatieroute

Deel B: notitie

21

2. faciliteren (met kennis, netwerken, geld, beleidsbeïnvloeding) van projecten uit de agenda van twente In strategielijn 1 is aangegeven dat kennisinstellingen, onderwijs, bedrijfsleven en overheid in gezamenlijkheid het profilerings- en positioneringsvraagstuk op zullen pakken. In strategielijn 2 richten we ons wat specifieker op de bijdrage die wij als overheden met internationale activiteiten kunnen geven aan de Agenda van Twente. Naast de Innovatieroute gaat het ook om projecten die bijdragen aan een optimaal vestigingsklimaat in onze regio. Bereikbaarheid - A1 en Berlijnlijn - vormt daarin een belangrijke schakel. Ook andere Twentse topprojecten die een internationale dimensie kennen, zullen vanuit deze internationale activiteiten ondersteund kunnen worden. Vanuit de Internationale agenda zullen we onze internationale lobbyactiviteiten intensiveren en richten op projecten uit de Agenda van Twente. Voor de realisatie van die projecten is het belangrijk om op zoek te gaan naar Europese programma’s en financiering en aan de voorkant van weten regelgeving invloed uit te oefenen in het belang van onze regio. Om daarin pro-actief te kunnen handelen vinden we het noodzakelijk om daadwerkelijk aanwezig te zijn in Brussel door middel van een eigen Twents lobbykantoor. De volgende activiteiten staan bij deze strategielijn centraal.

Het lobbykantoor Brussel, Rue des aduatiques 71-75 B-1040 Brussel, België

europese programma´s en financiering door deel te nemen aan Europese programma’s vinden wij zowel nieuwe financiële als inhoudelijke input voor onze projecten. Ook kunnen wij Twente profileren via deelname aan programma’s.

beleidsbeïnvloeding door aan de voorkant van weten regelgeving invloed uit te oefenen, zorgen we dat het belang van Twente meegewogen wordt in nieuw beleid. We zetten belemmeringen op de Europese agenda teneinde die opgeheven te krijgen in Europese weten regelgeving.

lobbykantoor brussel Om de inzet op lobby te vergroten en meer aanwezig te zijn in ‘Brussel’2, heeft Netwerkstad Twente een lobbykantoor geopend in Brussel. Het kantoor is faciliterend in de internationale werkzaamheden van de hele regio Twente, dus uitdrukkelijk ook voor onze partners in Twente. De lobbyisten werkzaam in dit kantoor richten zich op relaties opbouwen met partners (Europese regio’s, Europarlementariërs, ministeries), netwerken uitbouwen en op basis daarvan het effectiever binnenhalen van Europese subsidiegelden voor Twentse projecten. Ook ondersteunen zij bij de lobby om de projecten uit de Agenda van Twente en de Innovatieroute te realiseren. In Brussel wordt intensief samengewerkt met de lobbyisten van Landsdeel Oost (Overijssel + Gelderland). De samenwerking wordt vergemakkelijkt doordat beide kantoren zich fysiek in hetzelfde gebouw bevinden. In Brussel wordt daarnaast contact gezocht met andere regionale vertegenwoordigingen om ervaringen te delen en samenwerkingsmogelijkheden in beeld te brengen.

22


Acties strategielijn 2 4. Proactief opsporen van Europese programma’s en financieringsmogelijkheden voor projecten in Twente die bijdragen aan ons mission statement; 5.

Beleidsbeïnvloeding op Europese weten regelgeving gericht op de vormgeving van nieuwe Europese programma’s en het voorkomen danwel opheffen van belemmeringen bij het realiseren van de Agenda van Twente;

6.

Twents Lobbykantoor in Brussel: door middel van fysieke aanwezigheid relaties en netwerken opbouwen die noodzakelijk zijn voor de eerste twee acties.3. internationale oriëntatie in twente vergroten

Europa, de wereld, ver weg maar tegelijk dagelijks dichtbij. Voor het welslagen van deze internationale agenda willen we houding en gedrag ontwikkelen waarin internationale samenwerking een vanzelfsprekendheid is, of het nu vlak over de grens is in het Euregiogebied of ver weg. Die mindset willen we actief stimuleren bij onze inwoners en bij de afzonderlijke gemeenten in Twente. Veel gemeenten in Twente beschikken over stedenbanden. Burgers, verenigingen, maatschappelijke organisaties en bedrijfsleven zijn hier, vaak zeer enthousiast, op lokaal niveau bij betrokken. Het koesteren en stimuleren van die internationale relaties is wezenlijk voor de internationale mindset van burgers op lokaal niveau. Toepassing van de Europese Lissabonstrategie in onze regio vraagt om een regio die openstaat voor dat wat er om ons heen gebeurt, dichtbij in Duitsland en iets verder weg in Europa. Het toenemend belang van Europa en de invloed die Europa heeft op ons nationaal en regionaal beleid noodzaakt tot het stimuleren van bewustwording bij burgers daarvan. Het actief contacten onderhouden met mensen uit andere landen en culturen heeft een meerwaarde op zich. Binnen Twente kunnen het Huis voor Europa en de daaraan verbonden verschillende Europese steunpunten een waardevolle rol vervullen in die bewustwording. Ondertussen zien we tal van Euregionale projecten waarin die bewustwording al volop plaatsvindt.

Een vertegenwoordiger van de Europese Commissie geeft informatie over de nieuwe programma’s voor grensoverschrijdende samenwerking

internationale oriëntatie twentse gemeenten Behalve burgers zullen ook wij als Twentse gemeenten de horizon verder moeten verbreden. Steeds meer gemeenten werken actief met Europa, bezoeken met ambtelijke en bestuurlijke delegaties Brussel,nemen deel aan conferenties en seminars die in Brussel worden georganiseerd. Op die manier verbreden we onze horizon, doen kennis en relevante contacten op. Twente kent een 50 jaar oude, rijke traditie in samenwerking met Duitsland binnen de Euregio. Vanuit de netwerkstad wordt binnen de Euregio steeds intensiever samengewerkt met Münster en Osnabrück in MONT-verband. Daarnaast participeert de Netwerkstad actief in Eurocities, een krachtig en groeiend netwerk van Europese steden. We hebben de ambitie om vanuit deze Internationale Agenda samenwerkingsallianties te sluiten met andere vergelijkbare regio’s in de wereld. Vergelijkbaar niet per se qua omvang, maar wel qua doelen en ambities. Deze coalities zijn gericht op het vergroten van onze kennis en het versterken van onze positie als kennis-, innovatie- en technologieregio.

Deel B: notitie

23

Daarnaast zijn diverse gemeenten al langere tijd bezig met het verwerven van Europese subsidies. Het is van belang deze inspanningen waar mogelijk te bundelen en zodoende de bestaande kennis en capaciteit effectiever en efficiënter in te zetten ook voor andere gemeenten in Twente. Voor nu geldt dat we deze Internationale Agenda actief onder de aandacht willen brengen van de Twentse Colleges en Gemeenteraden. Hen willen we niet alleen informeren over de keuzes die in deze agenda gemaakt worden maar ook bijpraten over de internationale samenwerkingsverbanden en ontwikkelingen die er al zijn. Daarnaast zullen we vanuit het lobbykantoor in Brussel gemeenten uitnodigen om op maat gesneden werkbezoeken aan Brussel te brengen. In de derde plaats zullen we heel gericht Europa dichterbij brengen door training en scholing. Zo loopt binnen Regio Twente op dit moment een training voor ambtenaren en bestuurders waarin samenwerking en het overbruggen van cultuurverschillen met Duitsland centraal staat. Een vergelijkbaar initiatief gericht op bestuurders en raadsleden is genomen door de Euregio. Vanuit Netwerkstad wordt gewerkt aan een op maat gesneden Brusselse lobbytraining voor ambtenaren en medewerkers van de 4 O’s.

Acties strategielijn 3 7.

Internationale oriëntatie Twentse burgers en ondernemers vergroten onder meer door inzet Huis voor Europa en de daaraan verbonden Europese steunpunten.

8.

Internationale oriëntatie Twentse gemeenten vergroten door te faciliteren in gerichte werkbezoeken aan Brussel, cursussen en trainingen aan te bieden en actief Twentse gemeenten te informeren over de internationale ontwikkelingen in en vanuit Twente.

9.

Aangaan nieuwe strategische coalities, in de wereld, met kennisinstituten en vergelijkbare economische regio’s (niet qua omvang wel qua inhoud en ambities). Deze coalities zijn gericht op het vergroten van onze kennis en het versterken van onze positie als kennis-, innovatie- en technologieregio.

De voorzitter van het Mobility Forum van Eurocities bedankt Netwerkstad Twente voor het hosten van de Forum Meeting

uitwerking De strategielijnen kunnen niet los van elkaar gezien worden, ze zijn van invloed op elkaar. Twente zal internationaal zichtbaar moeten worden, dat kan niet zonder concrete resultaten te boeken. Resultaten die tot stand komen als de projecten uit de Agenda van Twente en in het bijzonder de Innovatieroute gefinancierd en gerealiseerd worden. Dat lukt alleen als de vier O’s gezamenlijk optrekken. En daarvoor is ook nodig dat er steeds meer gewerkt wordt vanuit een internationale mindset. Deze agenda vervolgt met een organisatieparagraaf. Daarin wordt een voorstel gedaan voor een bestuurlijke en ambtelijke organisatiestructuur.

24


4. organisatie Om de gestelde doelen in de Internationale Agenda te kunnen bereiken, is een bepaalde bestuurlijke en ambtelijke organisatiestructuur nodig en is bepaalde inzet vereist. De hier voorgestelde organisatiestructuur doet recht aan de inhoudelijke uitgangspunten van de internationale agenda, zoals besproken in het eerste deel van deze notitie. We willen ons profileren en positioneren als toptechnologische regio, we willen projecten met een Europese en internationale dimensie uit de Agenda van Twente faciliteren, met behulp van het lobbykantoor in Brussel en we willen de internationale oriëntatie in onze regio stimuleren. Tegelijk anticipeert de voorgestelde structuur op een verbreding van de Internationale Agenda van Netwerkstad Twente naar Regio Twente en op de overdracht van het initiatief ‘Twente in Internationaal Perspectief’ van de provincie Overijssel naar de Regio Twente. Ook doet de structuur recht aan het feit dat de Internationale Agenda ondersteunend is aan de Agenda van Twente en dat de agenda daarmee een samenspel tussen alle overheden moet zijn. Verder is het uitgangspunt dat slechts een beperkt aantal taken vanuit de regio-organisatie wordt verricht, voornamelijk coördinatie en afstemming. Het overgrote deel van de taken blijven waar ze nu al liggen, bij de gemeenten in Twente, bij de Provincie Overijssel, bij onderwijsinstellingen, bij kennisinstituten en bij de partners in het bedrijfsleven. De organisatie valt uiteen in een bestuurlijk en een ambtelijk deel, waar vooral in het bestuurlijke deel ook uitdrukkelijk samengewerkt wordt met de partners in Twente: Ondernemers, Onderzoeksinstellingen en Onderwijsinstellingen.

bestuurlijk intern regio De internationale agenda van Twente wordt inhoudelijk vastgesteld door de Regio Twente. De bestuurlijke trekkracht ligt bij de Bestuurscommissie Netwerkstad. Portefeuillehouder voor de Internationale Agenda is Frank Kerckhaert, die tevens lid is van het Dagelijks Bestuur van de Regio Twente. Door deze constructie is het mogelijk situationeel als stedelijk netwerk dan wel als Twente in zijn geheel te functioneren. Verder is het door deze combinatie mogelijk dat de Internationale Agenda ook op Twentse schaal aan kracht wint en draagvlak en ondersteuning ondervindt.

regiegroep met vier o’s Ten behoeve van de samenwerking met de vier O’s wordt een bestuurlijke regiegroep gevormd.

Deel B: notitie

25

ambtelijke structuur De bestuurlijke structuur vereist een goede ambtelijke ondersteuning. Om de portefeuillehouder Internationale Agenda te voeden wordt een ambtelijke regiegroep in het leven geroepen. Tevens voedt deze ambtelijke regiegroep de bestuurlijke regiegroep zoals die is voorgesteld. Tot op heden heeft binnen de Netwerkstad Twente een Taskforce Lobby & Internationaal beleid geopereerd. Die Taskforce bestaat uit de Netwerkstadgemeenten en de Provincie Overijssel, en staat onder leiding van de secretaris van de Regio Twente. De huidige Taskforce Lobby en Internationaal, aangevuld met een nieuwe functie coördinatie Internationale Agenda en Lobby, kan de functie als ambtelijke regiegroep goed vervullen. De gemeentesecretaris van Hengelo en de secretaris van Regio Twente vormen het duo dat de Internationale Agenda Twente ambtelijk trekt.

werkzaamheden De ambtelijke werkzaamheden ten behoeve van de internationale agenda vallen uiteen in: •

Werkzaamheden vanuit het lobbykantoor Brussel;

•

Procescoördinatie en voortgangsbewaking Internationale Agenda;

•

Uitvoering activiteiten Internationale Agenda.

De werkzaamheden kantoor Brussel en de coördinatie van de Internationale Agenda zijn taken die onder verantwoordelijkheid van de Regio Twente vallen. De uitvoering van de activiteiten uit het activiteitenplan vallen onder de verantwoordelijkheid van de betrokken partijen (gemeenten, onderwijsinstelling etc).

werkzaamheden vanuit lobbykantoor brussel De werkzaamheden vanuit het lobbykantoor Brussel zijn beschreven in het eerste deel van de notitie. Het is noodzakelijk dat de werkzaamheden vanuit Brussel goed afgestemd worden met de ontwikkelingen in de regio. Ook moeten de werkzaamheden in Brussel goed afgestemd zijn op de nationale lobby richting Den Haag.

coördinatie internationale agenda en lobby De coördinatie Internationale Agenda en Lobby richt zich primair op de voortgang van het activiteitenplan van de Internationale Agenda. In deze rol stemt de coördinatie af tussen de gemeenten die uitvoering geven aan het activiteitenplan enerzijds en de programmamanagers van de Agenda van Twente en de lobbyisten in het kantoor in Brussel anderzijds. Ook vallen de taken die binnen het project MONT-mapping bij de regio Twente belegd zijn onder de verantwoordelijkheid van de coördinatie Internationale Agenda en Lobby. De coördinatie Internationaal en Lobby volgt tevens de nationale lobby, zodat ook hiermee afstemming kan worden bereikt in de internationale werkzaamheden van de Regio Twente. Daarnaast heeft de coördinatie ook de taak om zicht te houden op de inspanningen voor subsidieverwerving die verschillende gemeenten ondernemen. Daarbij wordt gezocht naar goede verbindingen met de inspanningen die binnen de gemeenten in het kader van subsidieverwerving worden verricht.

verweven met agenda van twente en nationale lobby De Agenda van Twente kent een viertal programma’s. De internationale agenda raakt alle terreinen en moet dus als breipen door deze vier programma’s heen worden gestoken. De lobbywerkzaamheden in Brussel, maar ook de lobbywerkzaamheden gericht op Den Haag worden vervolgens dwars op die programma’s geplaatst. Het staat buiten kijf dat er tussen de Brusselse en Haagse lobby verbindingen liggen en afstemming plaats moet vinden. Het is dan ook aan te bevelen een vernieuwde opzet van lobby voor Brussel en Den Haag in te richten, die recht doet aan die noodzakelijke verbinding. Het aantrekken van een Twentse lobbyist in Den Haag, gedragen door de vier O’s kan een van de opties zijn en wordt momenteel uitgewerkt. Bovendien geldt voor beide lobbystrategieën dat een goede afstemming met vier O’s van wezenlijk belang is en de lobby aan kracht doet winnen. Hiermee ligt wederom een verbinding met de Innovatieroute.

26


5. activiteiten provincie overijssel 1. grensoverschrijdend samenwerking noordrijn-westfalen De provincie Overijssel coördineert totstandkoming, actualisering en uitvoering van het werkprogramma ZuidOost-Nederland - Noordrijn-Westfalen. Dit werkprogramma omschrijft de gezamenlijke ambities van de provincies Overijssel, Gelderland en Limburg en de aangrenzende Bezirke Münster, Düsseldorf en Keulen op de terreinen Bestuurlijke samenwerking, Europa en Veiligheid, Ruimtelijke Ordening, Milieu, Waterbeheer en Natuur, Mobiliteit en Infrastructuur, Economie en Innovatie en Cultuur. Daarnaast geeft het programma een overzicht van de concrete acties per beleidsterrein, die bijdragen aan het realiseren van de genoemde ambities. Fiches beschrijven de doelstelling, voortgang en verantwoordelijke partijen per project. Uitgangspunt van de betrokken partijen in het traject naar totstandkoming van het werkprogramma was een hechtere, meer integrale grensoverschrijdende samenwerking tussen de partijen onderling te bereiken. Het werkprogramma biedt daarvoor nu de benodigde structuur en het commitment, en brengt prioritering aan. Het werkprogramma is een dynamisch programma. IJkpunten zijn de halfjaarlijkse zittingen van het 3+3 overleg (bestuurlijk overleg van CdK’s en Regierungspräsidenten, eens per jaar aangevuld met bewindslieden van Rijk en NRW). Het werkprogramma biedt een mogelijkheid voor de partijen om relevante punten onder de aandacht te brengen van vakdepartementen van deelstaatregering en Rijk en input te leveren voor bestuurlijke overleggen op nationaal niveau. Input vanuit de Regio Twente in noodzakelijk voor een representatieve weergave van Overijsselse punten in het werkprogramma. De provincie Overijssel zal de Regio dan ook actief benaderen om input te leveren voor het werkprogramma en voorkomende bestuurlijke overleggen.

samenwerking nedersaksen De provincie Overijssel onderhoudt goede contacten met de deelstaat Nedersaksen, op dit moment met name via het samenwerkingsverband Nieuwe Hanze Interregio (NHI), bestuurlijk afstemmingsberaad met provincies Drenthe, Groningen en Fryslân en deelstaten Nedersaksen en Bremen. Nedersaksen en de provincie Overijssel hebben afgesproken in te zetten op intensivering van de onderlinge samenwerking. Input vanuit de Regio Twente in noodzakelijk voor een representatieve weergave van de Overijsselse inzet hierbij (in NHI-verband en in individuele contacten met de deelstaat). De provincie Overijssel zal de Regio dan ook actief benaderen voor input.

samenwerking regio münster De regio Münster zet in op intensivering van de grensoverschrijdende samenwerking met Overijssel. Op dit moment wordt met Overijssel nagedacht over samenwerking tussen het Münsterland, de provincie Overijssel en een derde, Italiaanse, regio op het gebied van Cultuur en Lifestyle, de Triënnale der Regionen. Ook in de Internationale Agenda van Twente wordt het besef aangegeven, dat cultuur drager is van samenwerking op de meer ´harde´ samenwerkingsthema´s als economie/innovatie en infrastructuur.

27

aandacht vanuit het rijk Het ministerie van BZK heeft recent aangekondigd haar (oude) coördinerende rol op het vlak van grensoverschrijdende samenwerking weer te willen oppakken. BZK heeft zich voorgenomen, op basis van de inventarisaties/werkprogramma’s die provincies en euregio’s langs de grens hebben opgesteld, een 10puntenlijst op te stellen van knelpunten die grensoverschrijdende samenwerking belemmeren. BZK zal zich richting andere departementen, deelstaatregeringen en Berlijn inzetten voor oplossen van deze knelpunten. Werkprogramma ZONL-NRW is door BZK expliciet genoemd als een van de initiatieven waarop de 10puntenlijst zal worden opgesteld.

Het halfrond, de grote vergaderzaal van het Europees Parlement

2. transnationaal De provincie Overijssel beziet op welke wijze de transnationale samenwerking van de provincie meer gestructureerd en geleid vanuit inhoudelijke beleidsdoelen vorm gaat krijgen. Draagvlak voor onze transnationale ambities onder regionale partners waaronder de Regio Twente is hierbij onmisbaar. De provincie Overijssel zal de Regio dan ook actief benaderen voor input.

28


29

30


Deel B: notitie

31

Regio Twente

Lobbykantoor Netwerkstad Twente

Nijverheidstraat 30

Urban Networks South and East Netherlands

7511 JM Enschede

Rue des aduatiques 71-75

tel

B-1040 Brussel, België

+31 53 487 65 43

[email protected] www.regiotwente.nl

phone

+32 273 468 10

internationale agenda van twente

Recommend Documents