Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging. Jaarverslag. sharing the past, creating the future

Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging

Ja a r v e r s l a g

2008 s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e

va n d e d i r e ct e u r

3 - Jaarverslag 2008

Beste lezer, Welkom in het jaarverslag 2008 van het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging, kortweg het IIAV. Dit is het laatste jaarverslag onder de naam IIAV. In 2008 hebben we veel veranderingen in werking gezet. Eén daarvan is het afscheid van onze naam IIAV. In augustus 2009 lanceren wij onze nieuwe naam. Tegen de tijd dat dit jaarverslag gepubliceerd is heten wij Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis. Wat in elk geval niet verandert: onze missie! Het IIAV staat voor het verzamelen en delen van kennis en informatie over vrouwengeschiedenis en de positie van vrouwen in de samenleving. Onze ambitie is om zo kennis te vergroten en verder onderzoek te bevorderen. Hiermee willen wij bijdragen aan de emancipatie van vrouwen in al hun diversiteit. De drie speerpunten die het IIAV in haar activiteiten benadrukt zijn daarom Emancipatie, Erfgoed en Wetenschap. Op al deze terreinen zijn wij dit jaar actief geweest. De focus ligt daarbij expliciet op de digitalisering van ons materiaal en het verzamelen van het erfgoed van zwarte, migrantenen vluchtelingenvrouwen. 2008 was ook het jaar waarin een begin werd gemaakt met een aantal andere grote veranderingen. Directe aanleiding is een subsidiekorting door onze belangrijkste financier, het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap. Onze nieuwe doelstellingen komen naar voren in het beleid voor 2009. In 2008 is al een begin gemaakt. Het IIAV versterkt bijvoorbeeld haar positie in de wetenschap. En we richten ons op publieksactiviteiten, fondsenwerving en het aangaan van samenwerkingsverbanden met collega-organisaties. Met de nieuwe naam en huisstijl gaan we op volle kracht vooruit om deze doelstellingen te verwezenlijken. Heel graag horen wij van u. Denk met ons mee! Wij denken graag met u mee! Met vriendelijke groeten,

Saskia Wieringa Directeur IIAV s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e

va n d e R a a d va n To e z i c h t


Beste relaties van het IIAV, Allereerst willen wij als Raad van Toezicht, gedurende 2008 nog in de rol van Raad van Bestuur, het IIAV graag feliciteren met haar nieuwe naam en voorkomen. Wij zijn er van overtuigd dat de organisatie met deze nieuwe naam een nog bredere en meer diverse groep mensen kan bereiken en aanspreken. Het IIAV heeft al bijna 75 jaar expertise opgebouwd in het vastleggen van de emancipatie van vrouwen. Als u zich afvraagt waarom we dat doen is het antwoord simpel. Wie het verleden niet bewaart, bouwt niet aan de toekomst. En het IIAV bouwt zeker aan de toekomst. Dat is ook hard nodig. De emancipatie van vrouwen heeft tijdens de twee feministische golven, in het begin van de 20e eeuw en in de roerige jaren ’60 en ’70, enorme vorderingen gemaakt. Maar de laatste decennia lopen vrouwen weer tegen oude èn nieuwe belemmeringen op, door nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen, zoals migratie, vergrijzing en verschuiving in welvaart. Het IIAV zorgt ervoor constant nieuw materiaal aan te leveren om in de veranderende behoefte van de klant te voorzien. We zijn er trots op dat jaarlijks meer en meer zoekers de weg vinden naar onze informatie. Bovendien, door de verhalen over de successen en het dagelijks leven van vrouwen toen èn nu te verzamelen en met u te delen, komen de actuele thema’s in een breder perspectief te staan. De inzichten die deze kennis geeft kan helpen om oplossingen te vinden voor de toekomst. Zie hier de achterliggende beweegredenen van het IIAV: de verbetering van de positie van vrouwen door kennis te delen. De Raad van Toezicht is trots haar steentje bij te dragen aan een organisatie met deze doelstellingen en ambities. Wij wensen het IIAV veel succes met haar activiteiten in 2009. Met hartelijke groet,

Corrie-Christine van der Woude Voorzitter Raad van Toezicht IIAV s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e

2 0 0 8 – h e t j a a r va n . . . n i e u w e o n t w i k k e l i n g e n

s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e

8 - Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8

Subsidiekorting Het IIAV speelt een belangrijke rol in het Nederlandse beleid om de emancipatie van vrouwen en mannen te bevorderen. We waarderen de bijdrage van het Rijk aan ons werk: de basissubsidie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Directie Emancipatie. In 2008 kwam de hoogte van deze subsidie onder druk te staan. Intensief lobbyen bij de Tweede Kamer wierp zijn vruchten af. De aangekondigde subsidiekorting werd teruggebracht van 25% naar 10% vanaf 2010. In overleg met het Ministerie werd er een ingrijpende beleidswijziging ingezet: een bezuiniging op de kerntaken zoals de bibliotheek en meer nadruk op een groter publieksbereik. Aanpassing beleid Het IIAV heeft daarom een nieuw beleid opgesteld op basis van de subsidiekorting. Naast bezuinigingen op het bibliotheekbudget en het tijdschrift LOVER, werden er nieuwe ontwikkelingen in gang gezet. De belangrijkste is het omvormen van de organisatie van een op subsidie draaiende instelling naar een organisatie die een deel van de inkomsten uit de markt haalt. Dit betekent o.a. dat marketing, PR en fondsenwerving meer aandacht krijgen. Vandaar ook de nieuwe naam, Aletta, Instituut voor Vrouwengeschiedenis, die meer doelgroepen zal aanspreken en makkelijker is in de communicatie. Ook de website, de acquisitie van fondsen, projectmanagement en de mogelijkheden van web 2.0 worden nu prioriteit. Samenhuizing in 2011: meer efficiëntie Om schaalvergroting te bereiken op huisvesting is de samenwerking met het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG) versterkt. Zoals het ernaar uitziet zal het IIAV in 2011 gaan huizen in het gebouw van het ISG aan de Cruqiusweg te Amsterdam. In september 2008 werd de intentieverklaring ondertekend. Deze inhuizing zal ook zeker tot betere dienstverlening en meer efficiëntie leiden. Vernieuwing Bij een organisatie in beweging hoort een website die aansluit bij de nieuwste ontwikkelingen. Het IIAV is in 2008 begonnen aan de bouw van een website die laat zien wat het IIAV allemaal te bieden heeft. De website wordt het eerste dienstverleningskanaal van de organisatie en is door het frisse en eigentijdse ontwerp geschikt voor een breed publiek. De website wordt bovendien toekomstvast gemaakt door mogelijkheden tot uitbreiding in te bouwen, zodat kan worden ingesprongen op ontwikkelingen als web 2.0 en een groeiende digitale collectie.


Met de vormgeving van de nieuwe website en de nieuwe koers ontstond een mooi moment om ook een nieuwe naam te introduceren. De lancering van de nieuwe naam en website zal in 2009 plaatsvinden. Meer publieksactiviteiten Marketing is een zaak van de hele instelling. We gaan in de toekomst grotere evenementen organiseren met meer partners om voor een breed publiek interessant te zijn. De reden voor de naamsverandering van IIAV naar Aletta lag erin om meer binding met het grote publiek te krijgen. Nieuw bestuur In 2008 is eveneens een nieuw bestuur aangetreden, met expertise uit de wetenschappelijke en erfgoedwereld en de journalistiek. De bestuursleden zijn voorzitter Corrie Christine van der Woude, Alma Mahawat Khan, Saskia Keuzenkamp, Tineke Willemsen, Fione Zonneveld en Anya Wiersma.

‘Het IIAV is een geweldige bron van informatie die ik zeker kan gebruiken voor mijn scriptie!’ Jolien Kempen


e r fg o e d


1 2 - Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8

Doelstellingen erfgoed ‘Erfgoed’ vormt een kerntaak van het IIAV. Het IIAV behoudt en deelt het cultureel erfgoed van en over vrouwen en de vrouwenbeweging in verleden, heden en toekomst in het politieke, sociale en culturele domein. Het IIAV ontwikkelt informatiediensten die mede gericht zijn op het toegankelijk maken van het erfgoed. Het IIAV bevordert vrouwenstudies en het vrouwenperspectief in de wetenschap in het algemeen door middel van het verzamelde cultureel erfgoed. Het IIAV heeft daarom in 2008 veel activiteiten ondernomen op het gebied van erfgoed.

B E H O U D E N E N D E L E N VA N E R FG O E D

Bibliotheek Het beleid van de bibliotheek nam een voorsprong op de bezuinigingen die in 2009 worden ingevoerd. Wat betreft internationale publicaties ging het IIAV zich nu richten op het verwerven van ‘uniek materiaal’, publicaties die niet elders in Nederland te vinden zijn. Daarom is in 2008 begonnen met het opzeggen van een groot aantal betaalde gedrukte tijdschriften, vooral wetenschappelijke uitgaven. Daarnaast werd de trend voortgezet om méér digitale publicaties te verwerven en aan te bieden. 14% van de nieuwe aanwinsten in 2008 bestaat uit digitale boeken en rapporten. Van de tijdschriftabonnementen is bijna de helft digitaal. Gerritsencollectie Het IIAV is blij dat de belangrijke online full-text Gerritsen Collectie aangekocht kon worden, met een gulle gift van de Wilhelmina Drucker Fundatie en in samenwerking met de Universiteitsbibliotheek Groningen. De Gerritsen Collectie is één van de grootste bronnen voor de studie van vrouwengeschiedenis ter wereld en bevat 133 tijdschriften en meer dan 4.000 boeken in verschillende talen, vanaf de 16e eeuw tot 1945. De beschikbaarheid van deze online collectie is uniek in Nederland. De basis van de collectie werd gevormd door de bibliotheek van Carel Victor Gerritsen, de man van Aletta Jacobs. Archief Er is in 2008 bijna 90 meter archief verworven. Organisaties als het Centrum voor Gender en Diversiteit van de Universiteit Maastricht, De Vereniging voor Feministische Hulpverlening en Transact, het Landelijk expertisecentrum seksespecifieke zorg en seksueel geweld, schonken hun archief. Evenals personen als Tweede Feministische Golf feministes Maaike Meijer en Francis van Soest. Daarnaast ontving het IIAV 12 verschillende dagboeken van gewone vrouwen als Hannie Heijtveldt-Galema en Mari Jacobs-Buis. Het


IIAV is erg blij met deze aanwinsten. Archieven en dagboeken maken onzichtbare geschiedenis zichtbaar. Beeldarchief Tot voor kort verzamelde het IIAV alleen stilstaand beeldmateriaal, zoals foto’s, affi ches en parafernalia. Zo heeft het IIAV in 2008 o.a. 50 kunstwerken van het Vrouwen Kunst Kollektief ontvangen van Rob Metz, affiches en parafernalia van de vrouwenvredesbeweging en meer dan 100 affiches van Women’s Global Network for Reproductive Rights (WGNRR). In 2008 is daarnaast gestart met een nieuwe manier van het verzamelen van erfgoed: de oral history methode. Middels videoportretten legt het beeldarchief de verhalen uit de Tweede Feministische Golf en de Tweede Wereldoorlog vast. Hierover wordt verderop in het verslag meer verteld. Digitalisering en conservering Het aantal digitaliseringprojecten dat het IIAV uitvoert, neemt per jaar toe. Het digitaliseren van kwetsbare papieren archieven wordt gedaan binnen Metamorfoze, het nationaal programma voor het behoud van het papieren erfgoed. Met de conservering van het archief van de Algemeene Nederlandsche Vrouwen Vredebond (ANVV) uit de periode 1918-1940 werd een begin gemaakt. En bijna de gehele verfilming van het archief van Johanna Westerdijk (1883-1961), de eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland, werd afgerond. In 2008 is gestart met de digitalisering van alle 35 jaargangen van het tijdschrift LOVER en de publicaties van Dolle Mina. Alle jaargangen van Nemesis, het tijdschrift van het voormalige Clara Wichman instituut, zijn bovendien nu te vinden op de website www.tijdschriftnemesis.nl. In het beeldarchief is in 2008 begonnen met het digitaliseren van klein drukwerk en kunstwerken. Ruim 1000 foto’s van de collectie Gon Buurman zijn al gedigitaliseerd. Fotograaf Gon Buurman begon eind jaren ‘70 met het fotograferen van de vrouwenbeweging. De hoge kwaliteit, de grote hoeveelheid foto’s en het perspectief dat het IIAV de auteursrechten zal verkrijgen, maakt deze collectie zeer waardevol.

‘Compliment voor de collectie muziek. Knap om dat zo bij elkaar te brengen.’ Tineke Gijsberts

Dienstverlening Het fysieke bezoek aan de bibliotheek is toegenomen. Vaak zijn bezoekers van een evenement nieuwsgierig geworden naar al het materiaal dat de bibliotheek en het archief van het IIAV te bieden heeft en komen ze terug om uitgebreid te kijken en te zoeken. Ook het aantal vragen per telefoon, website en e-mail is weer gegroeid, net als het aantal nieuw ingeschreven leners. Er wordt ook gretig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om informatiepakketten en kopieën van artikelen opgestuurd te krijgen. s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e

1 4 - Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8

IIAV website en databases Het aantal zoekacties op de website is in 2008 enorm toegenomen. De toename valt samen met de nieuwe vormgeving van de website in 2007. Met het zoeken in Google komen gebruikers nu vaker direct in de databases terecht. De page ranking – de beoordeling van de website door Google – is gestegen naar 7, een goede score voor een archiefsite. Een greep uit de ontwikkelingen in de databases in 2008: de catalogus groeide met 3324 titels. De database Gender & etniciteit groeide met ruim 1100 records. Vrouwen met Marokkaanse, Surinaamse en Nederlands-Indische roots lieten nieuwe verhalen achter op de website www.haargeschiedenis.nl. En 205 publicaties en 16 websites op het terrein van Vrouw en recht zijn toegevoegd aan de database Vrouw en recht. Daarnaast gingen de biografieëndatabase en de database Vrouw en Muziek online. Onderwijsmateriaal Het IIAV veranderde haar activiteiten voor het onderwijs in 2008 van het maken van lesmateriaal naar het aanleveren van bronnenmateriaal met een aantal opdrachten of vragen. Het IIAV kan goed aansluiten op de geschiedeniscanon op www.entoen.nu. Het venster ‘Aletta Jacobs’ staat voor vrouwenemancipatie en vrouwenbeweging. Het project ‘De vrouw beslist’ over de tweede feministische golf en lesmateriaal over Aletta Jacobs zijn al opgenomen. De makers van de tv-serie Kaaskoppen & Waterlanders van de NCRV en de serie Het Verleden van Nederland hebben voor hun afleveringen gebruikgemaakt van het IIAV-materiaal. Het venster ‘Kleurrijk Nederland’ zal het IIAV aanvullen met de geschiedenis van zwarte, migrantenen vluchtelingenvrouwen. Traveling Heritages In 2005 vierde het IIAV haar 70e verjaardag met een symposium waarin historici en beheerders van archieven uit binnen- en buitenland reflecteerden op de uitdagingen waarvoor een internationaal vrouwenarchief zich gesteld ziet. De bijdragen aan dit symposium, aangevuld met hoofdstukken geschreven door medewerkers van het IIAV, zijn nu te lezen in het boek ‘Traveling Heritages: New Perspectives on Collecting, Preserving and Sharing Women’s History’. Het boek verscheen in 2008 en is te bestellen via de website www.aletta.nu/boeken.

O N T W I K K E L E N VA N C U LT U R E E L E R FG O E D

‘Oral History’ Het IIAV heeft het maken van videoportretten middels de oral history methode als prioriteit gesteld, omdat zo een bijzondere bijdrage kan worden geleverd aan de geschiedschrijving. Daarom wil het IIAV graag een collectie oral history interviews van de Nederlandse vrouwenbeweging aanleggen. Mondelinge geschiedenis geeft een context aan het papieren archief. En zo wordt bovendien nieuw bronnenmateriaal gecreëerd voor toekomstige onderzoekers. Materiaal dat niet alleen feitelijke informatie overdraagt, maar ook verbanden legt en emoties tot uitdrukking laat komen. Videoportretten: Vrouwenhulpverlening Het IIAV maakte in 2008 een start met de oral history collectie door het op video vastleggen van levensverhalen van sleutelfiguren uit de Tweede Feministische Golf. Het eer ste project op dit terrein focuste zich op de geschiedenis van de vrouwenhulpverlening en -gezondheidszorg. De collectie interviews ‘Vrouwenhulpverlening in Nederland’ is op www.aletta.nu/videohistory met beeld en geluid integraal te bekijken. De Faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica van de Universiteit Twente maakte de videoportretten door middel van spraakherkenning doorzoekbaar. In o.a. Trouw, Opzij en het tijdschrift Historica werd aandacht besteed aan het project. Documentaire Vrouwenhulpverlening De videoportretten zijn samen met aanvullend archief- en filmmateriaal gebruikt voor het maken van de documentaire ‘Vrouwenhulpverlening, ontdekken en vernieuwen’, onder regie van Grietje Keller en Josien Pieterse. De film toont de geschiedenis van de vrouwenhulpverlening en laat haar invloed op de vrouwenbeweging en de (traditionele) hulpverlening zien. U kunt de documentaire bestellen via onze website www.aletta.nu/ documentaires_en_films. Web 2.0 Voor het project Vrouwenhulpverlening is voor het eerst ook actief gebruik gemaakt van nieuwe media. Middels een blog http://videohistoryiiav.blogspot.com/, een Wiki http:// iiav.wikidot.com/ en videofragmenten op Youtube, vimeo.com en viddler.com. Via de nieuwe website zal het IIAV in de toekomst bezoekers meer nieuwe mogelijkheden geven ons erfgoed te bezichtigen.


Erfgoed van de Oorlog In 2008 is een begin gemaakt met een serie videoportretten rond het erfgoed van de Tweede Wereldoorlog. Het IIAV legde de ervaringen van nationaal-socialistische vrouwen tijdens de Tweede Wereldoorlog vast in het kader van ‘Erfgoed van de Oorlog’, een project van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het taboe om over dit onderwerp te spreken is nog altijd zeer groot. Een oproep leidde in eerste instantie slechts tot één interview. Projectmedewerker Zonneke Matthée heeft daarna via de geschreven pers, radio en haar persoonlijke en professionele netwerk nog tien andere vrouwen bereid gevonden hun verhaal aan haar te vertellen. Het project heeft zeer veel publiciteit gegenereerd in regionale en nationale geschreven pers en op de radio.

‘Hartelijk dank voor deze uitgebreide informatie. De IIAV-website bevat inderdaad waardevolle gegevens!’

Dochters van ‘foute’ ouders Gekoppeld aan het project ‘Erfgoed van de Oorlog’ is een tweede project ontwikkeld, waarin dochters van ‘foute’ ouders gevraagd worden hun geschiedenis op video vast te leggen. Het project is in december 2008 van start gegaan. Op 30 juni 2008 vertelde Zonneke Matthée hierover in het AVRO-programma ‘Wat nu?’

Magaly Rodriguez, België


E M ANCIPATIE


1 8 - Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8

Emancipatie door informatie Het IIAV wil kennis vergroten en onderzoek bevorderen naar de positie van vrouwen en daarmee bijdragen aan de emancipatie en positieverbetering van vrouwen in al haar diversiteit. Informatie biedt de mogelijkheid veranderingen teweeg te brengen. Toegang tot informatie is daarom erg belangrijk voor vrouwen om bewust te worden van hun positie in de samenleving. Het IIAV biedt informatie over de geschiedenis en de actualiteit van de vrouwenemancipatie in Nederland. Ook in de internationale informatievoorziening voor vrouwen is het IIAV actief. Op dit terrein werden in 2008 de volgende activiteiten ondernomen. Dag van de Emancipatie Op 8 maart 2008, Internationale Vrouwendag, werd de ‘Dag van de Emancipatie’ georganiseerd. Samen met andere vrouwenorganisaties uit het Amsterdamse stadsdeel Zeeburg, slaagde het IIAV erin om meer contact te krijgen met vrouwen en vrouwenorganisaties uit de buurt. Het thema ‘Haar geschiedenis – Vrouwen verhalen van ver en dichtbij’ liep als rode draad door de dag. ‘Haar geschiedenis’, een bestaand IIAV-project, is bedoeld om vrouwen kracht en inspiratie te laten putten uit levensverhalen van vrouwen van Surinaamse, Marokkaanse en Indische afkomst. Het informatieve en multiculturele feest werd geopend door stadsdeelwethouder Fatima Elatik. Vertelkunstenares Hilli Arduin en activiste Khadija el Mourabit gaven een performance over herinneringen en ervaringen die hun leven hebben bepaald. Verhalendeskundige Yvette Kopijn ging aan de slag om mooie levensverhalen naar boven te halen. Vrouwen uit Suriname, Pakistan, Iran en Turkije werden voor publiek geïnterviewd. Boek European Feminist Forum Het European Feminist Forum was van 2004 tot 2008 een interactieve website en een netwerk voor strategische uitwisseling, opgezet door het IIAV en haar Europese collegavrouwenorganisaties. In januari 2008 werd besloten een publicatie samen te stellen van de resultaten van het European Feminist Forum. De publicatie is bedoeld als bijdrage aan de ontwikkeling van een ‘Europees feminisme’. Naar verwachting is het document najaar 2009 beschikbaar.


Mapping the World – vertaling in het Spaans In 2008 is een begin gemaakt met de Spaanse vertaling van de succesvolle database ‘Mapping the World’. ‘Mapping the World’ biedt toegang tot vrouweninformatievoorzieningen wereldwijd. Deze rijke bron aan vrouweninformatie is nu ook toegankelijk voor een grote groep nieuwe gebruikers in Spaanstalige landen. De Spaanse database is in februari 2009 onder de naam ‘Mapa del Mundo’ gelanceerd.

‘Ik krijg heel leuke reacties op de kaarten van de mensen aan wie ik ze verstuur. Misschien doen die ook nog wat met de informatie die jullie voor het voetlicht brengen.’ Wiepke Ensing


wetenschap


2 2 - Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8

Doelstelling De activiteiten op het gebied van vrouwenstudies en wetenschap dragen bij aan de realisatie van de doelstelling: het bevorderen van vrouwenstudies en het vrouwenperspectief in de wetenschap in het algemeen door middel van het verzamelde cultureel erfgoed. Het IIAV richt zicht op drie speerpunten: Gender & etniciteit, Seksualiteit en Erfgoed. Hoogleraren Prof.dr. Gloria Wekker bekleedt al enige jaren de hoogleraarpositie Gender en Etniciteit aan de Universiteit van Utrecht. In 2008 verscheen o.a. een voorwoord van haar, getiteld ‘Een schatkamer met cultureel erfgoed’, in het boek ‘De geheimtaal van Suriname’s hoofddoeken’ van Christine van Russel-Henar. De directeur van het IIAV, prof. dr. Saskia Wieringa, is hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Zij bekleedt de bijzondere leerstoel Gender and Women’s Same Sex Relations Crossculturally. Zij schreef in 2008 o.a. Between Constructivis, and Essentialism; Discussing Intersex Persons, als bijdrage voor de Second Conference of the Kartini Asia Network in Bali op 2 tot 5 november 2008. In 2008 is nog een hoogleraar op het gebied van seksuele rechten aangetrokken: dr. Renée Römkens, die de leerstoel Interpersoonlijk Geweld bezet aan de Universiteit van Tilburg. Römkens werkte in 2008 o.a. mee aan het boek ‘De mogelijke meerwaarde van AWARE voor de politie. Ervaringen met een nieuwe aanpak van belaging door ex-partners (IVA/Universiteit Tilburg, 2008). Presentatie wetenschap Op 7 maart 2008 hield het IIAV een bijeenkomst in het kader van de Internationale Vrouwendag. De dag gaf een beknopt beeld van het wetenschappelijke werkveld van het IIAV. Documentairemaakster Grietje Keller vertelde haar verhaal over het oral history project ‘Vrouwenhulpverlening’. En de nieuwste publicatie ‘Traveling Heritages – Collecting, Preserving and Sharing Women’s History’ werd gelanceerd door directeur Saskia Wieringa, adjunct-directeur Marjet Douze, Susan Legène van het Koninklijk Instituut voor de Tropen, Joanna Semeniuk van het European Feminist Forum en dichteres/student Khadija Al Mourabit. De gasten waren verder getuige van de lancering van de website Vrouw en Wetenschap, met een lezing van prof. dr. Mineke Bosch over beeldvorming van vrouwelijke wetenschappers en het bevorderen van de doorstroming van vrouwen in de wetenschap.

Website Vrouw en Wetenschap De website www.vrouwenwetenschap.nl is bedoeld om de resultaten van het Europese Equal-project ‘Participatie van vrouwen als prioriteit voor wetenschap’ te verankeren en voor geïnteresseerden breed toegankelijk te maken. Het project, uitgevoerd door het IIAV en het Centrum voor Gender & Diversiteit van de Universiteit Maastricht, is gericht op het vergroten van het aantal vrouwen in hoge wetenschappelijke functies. De website bevat statistisch materiaal, een verslag van de ‘good practices’ opgedaan tijdens het project, recente publicaties en websites op het gebied van vrouwen en wetenschap. Is spiritualiteit typisch iets voor vrouwen? In mei 2008 is een derde debat gehouden in een serie over het thema vrouwen en spiritualiteit, in samenwerking met de Vereniging voor Vrouwengeschiedenis (VVG). De vraag van het debat luidde: Is spiritualiteit typisch iets voor vrouwen? Vijf vrouwen gingen hierover met elkaar in gesprek: Marnel Breure (o.a. over Voodoo), Inde van Emmerik (Graalbeweging), Yoeke Nage (Wicca), Els Thisse (o.a. Cursus in Wonderen) en Emma Hummelen (Diamond-Approach).

SEKSUELE RECHTEN

Female Masculinities Op 5 en 6 september 2008 werd een tweedaags internationaal symposium Female Masculinities gehouden aan de Universiteit van Amsterdam, in samenwerking met de Stichting Lesbische- en Homostudies en gefinancierd door Hivos. Er namen twintig internationale onderzoekers en meer dan honderd studenten aan deel. In de loop van 2010 zal een boek over het onderwerp gepubliceerd worden. Van 5 september tot 12 oktober was in de bibliotheek van het IIAV de fototentoonstelling ‘Female Masculinities’ te bezichtigen met een twintigtal portretten van ‘mannelijke vrouwen’ en hun families en gemeenschappen, uit verschillende delen van de wereld. European Sexuality Resource Center Het projectplan van het aan het IIAV verbonden European Sexuality Resource Center, in samenwerking met het Kartini Asia Network, is verder uitgewerkt. Dit behelst het opzetten van een videodatabase ten aanzien van gender, seksualiteit en islam. In 2008 bleef het European Sexuality Resource Center zoeken naar kansen. In februari 2008 kwam de mogelijkheid om onderzoek te doen ten behoeve van het ministerie voor OCW, Directie Emancipatie, om een inventarisatie te maken van projecten ten behoeve van de seksuele


weerbaarheid van jonge mensen. Het project is uitgevoerd in samenwerking met de Rutgers Nisso Groep onder de titel ‘Mapping van bestaande projecten en initiatieven op het gebied van seksuele weerbaarheid en analyse van 17 projecten op randvoorwaarden en succesfactoren’.

G E S C H I E D E N I S & E R FG O E D VA N D E V R O U W E N B E W E G I N G

Internationaal seminar over Rosa Manus Het IIAV hield op 23 en 24 oktober 2008 een wetenschappelijk seminar over Rosa Manus (1881-1943?), bijgewoond door twintig internationale onderzoekers uit Europa en de Verenigde Staten. Rosa Manus was actief in de internationale vrouwen- en vredesbeweging en één van de oprichters van het Internationaal Archief voor de Vrouwenbeweging (de voorloper van het IIAV). Zij reisde veel en liet op veel plaatsen ter wereld haar sporen na. De door de aanwezigen geschreven papers, met elk een andere thematische en geografische invalshoek, worden bewerkt tot een boek met als werktitel ‘The World of Rosa Manus’. De geplande verschijning is in 2010/2011.

‘Heel erg bedankt voor het toesturen van de oude nummers van Lover! Ik heb me geabonneerd uit nieuwsgierigheid en had het blad nog nooit gezien, laat staan gelezen. Het ziet er erg interessant uit. Ik ga me er eens lekker in verdiepen.’

Symposium Vrouwenhulpverlening Op 25 september hielden het IIAV en het Graduate Gender Programme van de Universiteit Utrecht een symposium over de geschiedenis van de feministische hulpverlening in Nederland, ter ere van de presentatie van het boek ‘Vrouwenhulpverlening 1975-2000. Beweging in en rond de gezondheidszorg’ onder redactie van prof.dr. J. Mens en prof.dr. B. Waaldijk. Tevens vond de première plaats van de videodocumentaire ‘Vrouwenhulpverlening, ontdekken en vernieuwen’. Zo’n 200 mensen bezochten deze bijeenkomst. De volgende dag werd er voor studenten en onderzoekers een Engelstalige masterclass gehouden over het onderwerp ‘vrouwenhulpverlening’, verzorgd door Gail Pheterson, psycholoog en professor Sociale Psychologie aan de Universiteit van Picardie in Frankrijk.

Laura Jansma

Tijdschrift LOVER Het door het IIAV uitgegeven feministische blad LOVER levert een bijdrage aan de bevordering van vrouwenstudies en het vrouwenperspectief in de wetenschap door middel van het verzamelde cultureel erfgoed. LOVER verschijnt vier keer per jaar en heeft 1054 abonnees. In 2007 had LOVER een koers ingezet om de inhoud voor een breder publiek aantrekkelijk te maken en de naamsbekendheid te vergroten. In 2008 werden hier de vruchten van geplukt. Het blad vernieuwde zich en is nu aantrekkelijk voor een grotere groep lezers. s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e

2 4 - Ja a r v e r s l ag 2 0 0 8

Inkomsten: 2.381.000 euro Subsidie UvA

2%

Dienstverlening: 4712 1%

Overig

Vragen per post

1% Opbrengsten uit projecten

23%

42%

32% 32% Vragen per e-mail

Subsidie DE hoogleraar

67%

5%

Subsidie DE tbv projecten

Bezoekers

Subsidie DE algemeen

2%

22%

3% (daarvan nieuwe bezoekers)

Telefonische vragen

cijfers

Uitgaven: 2.400.000 euro

Internetbezoeken: 1.144.207

Overig

7% 25%

Projecten

26%

46%

Salarissen

Andere websites

75% 1% Verkoop Kantoor- en organisatie

www.iiav.nl

5%

2% 9%

4%

Afschrijvingen materiële vaste activa

Huisvesting Overige personeelskosten


Internetbezoeken overige websites: 280.065

Specifieke zoekacties in de databases: 779.961

Zoekacties op www.iiav.nl : 6.359.300

Organisaties

Overig www.tijdschriftlover.nl

2,7% Themadatabase Vrouwenstudies 2,3% 1,9% www.vrouweninfo.nl

3%

In de databases

4,3%

12%

Informatiecentra

www.europeanfeministforum.org

26,5%

1,5%

Dossiers

Vrouw en recht

34,5%

11,9% 31,6%

5,2%

Archief

www.alettajacobs.org

88%

www.vrouwenwetenschap.nl

1,7% www.devrouwbeslist.nl www.haargeschiedenis.nl

3,8%

3,9%

Websites

In de catalogus

6,1%

www.sexualityresources.eu

16%

Vrouwenthesaurus

13,6%

Overig

12,9%

2%

www.knowhowcommunity.org

Beeldmateriaal

Nieuw beeldmateriaal: 1133 items

Groei bibliotheekcollecties: 3125 items

Beeldmateriaal over zwarte, migrantenen vluchtelingenvrouwen

Tijdschriften

16%

26%

Digitaal 47%

Materiaal over zwarte, migrantenen vluchtelingenvrouwen

Digitaal 14%

18% 84%

14%

Boeken

1% Dvd en video

Audio

2% 4%

Kunstwerken

Parafernalia

19% 74% Overige beeldmateriaal

48% 26%

Affiches

82% Overige materiaal


Foto’s

S ponsors

Het IIAV bedankt de volgende instellingen voor hun financiële bijdrage: Cordaid Global Fund for Women Hivos Icco Koninklijke Bibliotheek KSP Fonds Mama Cash Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Mondriaan Stichting Oranjefonds Oxfam Novib Prins Bernhard Cultuurfonds Projectbureau Geheugen van Nederland SNS Reaal Thil ten Cate fonds Universiteit van Amsterdam Universiteit Maastricht VSB fonds Wilhelmina Drucker Fundatie

COLOFON Vormgeving Maya Timmer/M A T Ontwerp Redactie Lidwien Jansen en Sigrid van der Ploeg Beeldmateriaal ANEFO/Nationaal Archief, Arbeiderspers/IISG, Juliëtte Bavel, J. Fierman Prent, IIAV, Bertien van Manen, Kees Molkenboer/Int. Photo Press Office, NIOD, Arenda Oomen Aletta, Instituut voor Vrouwengeschiedenis (voorheen het Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging, IIAV) Obiplein 4 1094 RB Amsterdam Informatiebalie 020-6650820 [email protected] Secretariaat 020-6651318 [email protected] www.aletta.nu


Internationaal Informatiecentrum en Archief voor de Vrouwenbeweging. Jaarverslag. sharing the past, creating the future

Recommend Documents