INTERACTIVE MARKETING BOOK 2010 THE FIFTH EDITION OF THE INTERACTIVE MARKETING BOOK IS A PUBLICATION OF

INT MA ER BO RK ACT OK ETI IVE 20 NG 10 THE FIFTH EDITION OF THE INTERAC TIVE MARKETING BOOK IS A PUBLICATION OF

Interactive Marketing Book 2010 Inhoudstafel www.digimedia.be

007 Introductie Interactive Marketing Book 2009 Welkom bij het IAB

023 1. Interactive marketing binnen de multi-channel strategie

025 2. De structuur van de online markt 2.1. De adverteerders 2.2. De spelers 2.3. Rollen van de verschillende spelers

028 3. Het interactieve landschap in België 3.1. Gebruik en profielen 3.2. Investeringen in online reclame 2008 3.3. Studies

040 4. De website

Welkom in de interactieve wereld! Inside Digital Media is “het” magazine over nieuwe media. Al meer dan 13 jaar de referentie in de markt voor 16.000 beslissingsnemers en een ware gids van de beste interactieve campagnes. Ongetwijfeld de beste manier om kennis te maken met de wereld van de nieuwe media. Informatie: [email protected] - 02 645 34 62 - [email protected] - 02 645 34 64 -www.digimedia.be

4.1. De vier etappes bij de productie van een website 4.2. Online campagnes 4.3. Een website maken: stel de juiste vragen 4.4. Search Engine Optimization 4.5. Customer Relationship Management

5.8. Mobile 5.9. Digital Signage 5.10. Product Placement

061 6. Communicatietechnieken 6.1. User generated content 6.2. Social Media Marketing 6.3. Viral Marketing 6.4. Gamevertising / Advergaming

067 7. Campagnebeheer 7.1. Voorbereiding 7.2. Planning 7.3. Aankoop 7.4. Technische implementatie

073 8. Return on Investments 8.1. Optimalisatie van de lopende campagnes 8.2. Conclusies en lessen 8.3. Het rendement van een interactieve communicatie meten 8.4. Web Analytics 8.5. Mediakanalen vergelijken

079 9. Wettelijk kader en veiligheid 9.1. De wet en de interactieve marketing 9.2. De interactieve marketing en de wet

049 5. De interactieve kanalen 5.1. Display advertising 5.2. Integratie van de content 5.3. Newsletters 5.4. Keyword buying (SEA) 5.5. E-mail marketing 5.6. Social Marketing 5.7. iDTV

085 10. Winnende campagnes 10.1. Cyber Lions Awards Belgium 10.2. Mixx Awards Belgium

092 11. Bijlages 103 12. Woordenlijst 112 13. Ledenlijst 003

Permesso.be

de kortste weg tussen uw boodschap en haar doelgroep Met Permesso.be verliest u uw doelgroep nooit uit het vizier. Op zoek naar potentiële klanten die vlot op uw e-mail reageren? Een snelle, nauwkeurige gesegmenteerde oplossing voor de lancering van uw product of dienst? Via Permesso.be bereikt u met uw aanbiedingen (via e-mail) exclusief consumenten binnen uw beoogde doelgroep. Permesso.be telt ondertussen 700.000 leden en garandeert u de beste ‘double touch’ (e-mailadres en postadres). En Permesso.be maakt ook deel uit van net-affairs, een ruimer aanbod van WDM Belgium als ondersteuning van uw interactieve, digitale marketingstrategie. Maar doelgroep is niet alles… De belangrijkste ‘driver’ van respons voor een marketingcampagne is zonder twijfel de doelgroepselectie, goed voor zo’n 60% van het succes. Maar wat als je boodschap naar deze zorgvuldig

gekozen individuen verloren gaat in een te volle mailbox, omdat de subject line niet optimaal is? Of dat je call-to-action niet wordt opgepikt door de surfer in kwestie? Of je twijfelt over de te gebruiken visual of aanbod voor de gekozen doelgroep? Daarom gaat Permesso.be net dat stapje verder… In samenwerking met specialisten ter zake bieden we een aantal unieke optimalisatietools. En als we goede zaken in huis hebben, dan houden we die niet voor onszelf! Ook campagnes op uw eigen opt-in e-mailbestanden verdienen het beste! Evalueer je campagne voor verzending en stuur bij indien nodig De unieke ‘Campaign Evaluation Tool’, ontwikkeld in samenwerking met Netway, laat toe uw subject lines en campagnes te evalueren, nog voor ze worden verzonden. Vaak hebben kleine aanpassingen grote impact op het succes van de open en click rates van uw e-mail.

Net-affairs…

of de kunst van het optimaliseren van uw digitale dialogen.

Sneller en goedkoper testen Testen van campagnes is van alle tijden. Maar in een digitale wereld verlopen testen sneller en goedkoper dan voorheen. In samenwerking met 8Seconds biedt WDM Belgium de mogelijkheid om de ROI van uw campagnes te verhogen, terwijl ze aan het lopen zijn.

Net-affairs is het geheel van nieuwe digitale, interactieve oplossingen van WDM Belgium en faciliteert het opbouwen van langetermijndialogen tussen uw merk(en) en uw doelgroep. net-affairs verhoogt eveneens op tastbare wijze uw korte en langetermijn return on investment van uw interactieve campagnes.

Geknipte partner in e-couponing E-couponing opent geheel nieuwe perspectieven voor het ondersteunen van gerichte promoties, maar eveneens voor het bouwen aan een langetermijndialoog met uw consumenten. WDM Belgium en Permesso.be zorgen voor een veilige, erkende verspreiding van uw e-coupons en begeleidt u bij het aanleggen, beheren en profileren van uw on- en offline (e-coupon)bestand.

Van ‘conversie’ naar ‘conversatie & conversie’ In de klassieke customer lifecycle is de ‘conversie’ van prospect naar klant hét scharniermoment. In een digitale wereld is er een nieuw scharniermoment: het ogenblik waarbij de consument aangeeft met je merk in dialoog te willen treden: ‘conversatie’. (vb. door het bekomen van een e-mail opt-in).

U neemt alleen genoegen met de BESTE e-mailcampagnes, in al hun aspecten? Dan contacteert u ons snel: [email protected]

Bereiken en observeren, interageren, identificeren en kwalificeren: dat zijn de nieuwe stappen in de digitale aanpak van uw consumentendialogen. En net-affairs faciliteert en optimaliseert elke stap!

Optimaliseer uw interactieve campagnes. Maak gebruik van het net-affairs aanbod om uw e-mailcampagnes te verbeteren (zie hiernaast). Stuur uw mediabestedingen in search en banners bij, aan de hand van de net-affairs metrics, … En observeer de individuele consument van e-mail naar website, van pagina naar pagina en bouw relevante interactie in. Kennis van het online gedrag van het individu laat toe om in real time uw website aan te passen aan de interesses en behoeften van deze consument. Identificeer en kwalificeer uw website leads. Online gedrag wordt omgezet in een aankoopintentiescore en in interessevelden. Hoge scores sturen een ‘pop-in’ scherm aan, waarin de consument wordt gevraagd of hij of zij bereid is de dialoog aan te gaan. Eens geïdentificeerd, helpt WDM Belgium u bij het kwalificeren, profileren, verrijken en kwalitatief beheren van de onen offline consumentendata. De juiste connectie maken tussen merk en consument is wegge-

legd voor u en uw agentschap, maar net-affairs is opnieuw de facilitator om deze boodschappen via de juiste kanalen bij de consument te brengen: e-mail campaign management, verrijken met telefoonnummers ter ondersteuning van uw contact center, kwalificatie van leads aan de hand van CONSU-matrix data, enz… Deze multichannel strategie wordt uiteraard ondersteund door onze sterke database oplossingen. U bent op zoek naar een partner die u helpt om een relevante en rendabele dialoog op te zetten met uw klanten en prospecten? Uw website is daarbij het hart van uw communicatie, omgeven door een multitude van kanalen? Dan wil u vast meer weten over wat net-affairs voor u kan doen! [email protected]

†•ĥ‚Ă‚Š“” RESULT DRIVEN INTERACTIVE MARKETING

Powered by

Interactive Marketing Book 2010 Beste lezer, Met dit naslagwerk wil het Interactive Advertising Bureau (IAB Belgium) de marketing en communicatie professionals meer inzicht bieden in digitale marketing en de Belgische marktspelers.  Door een antwoord te geven op concrete vragen over de verschillende vormen van digitale en interactieve communicatie, over alle aspecten van een online strategie en de middelen waarmee de ROI wordt gemeten. Maar ook door de belangrijkste studies, de beste campagnes, de wettelijke regels, de standaardformaten en een verklarende woordenlijst. En opnieuw maken we u wegwijs doorheen de sector met de IAB-ledenlijst, geordend volgens activiteitsdomein. Daarnaast hebben we geprobeerd om de interactieve marketing in de globale context van de marketing en de communicatie terug te plaatsen : van de structuur van het publiek tot de creatieve benadering, van de digitale kanalen over de campagnes tot het beheer ervan. Zo willen we met dit praktische, nuttige en complete hulpmiddel een bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van de interactieve markt. Dit ‘Book’ is dan ook het resultaat van het gezamenlijke werk van de leden van het IAB. Wij wensen hen hier dan ook nog eens hartelijk te danken voor de kwaliteit van hun werk en hun betrokkenheid bij dit project. Patrick Marck General Manager IAB Belgium

Dank aan : Annick Vandersmissen (blue2purple) Axel Lefebvre (KOAN Legal Strategies) Bart Van den Brande (KOAN Legal Strategies) Damien Lebbe (Total Belgium) Delphine Van Loocke (Havas Digital) Gaëlle Bonne (Google Belgium) Gianni Cooreman (InSites Consulting) Gunter Blanckaert (Microsoft Advertising) Hans Smellinckx (Selligent) Jean-Michel Depasse (MindShare) Laurent Reybosch (Mobile Trend) Noëlle Stevens (Microsoft Advertising)

Olivier De Doncker (Communicationweb) Patrick Hermie (MediaH) Raphaël Stuyck (S²Media) Sophie Meert (These Days) Stéphanie Radochitzki (Havas Digital) Wouter Has (Proximity/BBDO) Coördinatie en vertaling : Gaétane Deneumostier (IAB Belgium) Patrick Marck (IAB Belgium) Grafische : FingerPrint Regie : Best Of Publishing - New Media Providers Verantwoordelijke uitgever : Jean de Gheldere

007

Welkom bij het IAB Beste lezer,

Inside

“Kennis delen is het teken van intelligentie” zei Socrates en dat is nu net wat een heel aantal leden drijft bij het schrijven aan dit Interactive Marketing Book en bij het samenwerken binnen het Interactive Advertising Bureau (IAB Belgium). Als het kennis- en ontmoetingsplatform voor interactive advertising en digital marketing in België, verenigt het alle marktspelers van de digitale sector: adverteerders, uitgevers, media-agentschappen, reclame-bureau’s, regies, digitale platforms en andere dienstenleveranciers van de interactieve sector. Interactive advertising en digital marketing stimuleren en de markt ontwikkelen, dat is de missie van het IAB. En dat doen we vanuit 5 actiedomeinen: reguleren, opleiden, informeren, promoten en uitwisselen. Hoe we dit in de praktijk brengen (en wie die ‘we’ zijn), leest u in dit IAB-hoofdstuk. IAB Belgium brengt ‘your eye on digital marketing’ in de praktijk via haar werkgroepen, seminaries en publicaties – met als centraal knooppunt het Knowledge Center op www.iab-belgium.be waar alle presentaties, cases, research en publicaties voor u samengebracht worden. Onze leden roepen we graag op om met dezelfde dynamiek te blijven deelnemen aan alle activiteiten en projecten om interactive marketing te ontwikkelen: dat was de basis van het succes in het verleden en dat is het ook in de toekomst! Is uw bedrijf nog geen lid? Ontdek dan alle ledenvoordelen en toegevoegde waarde van het IAB en neem dan meteen contact op met het IAB team. Veel succes en tot binnenkort op één van de vele IAB evenementen!

INSPIRE

DEBATE

EXPLORE

Join us in the digital shower, where we show you the most inspiring campaigns from all over the world

The place to share your knowledge, experience and opinion with other online fanatics on different hot topics

Prepare yourself for the future and learn more about the upcoming new technology and opportunities in digital and interactive marketing

SAVE THE DATE : FEBRUARY 9TH 2009

Patrick Marck General Manager IAB Belgium

Alain Heureux President IAB Belgium & Europe

009

De 5 actiedomeinen van het IAB Alle activiteiten en projecten spruiten voort uit de missie van het IAB om de interactieve digitale markt te stimuleren en ontwikkelen die we in 5 actiedomeinen samenvatten. Mission

Regulate Het scala aan technologische mogelijkheden en de snelheid van de evolutie maakt dat standaardisering noodzakelijk is voor een efficiënte (samen)werking tussen alle marktspelers. Dat doet IAB Belgium via zijn Task Force Webvertising door technische specificaties voor webvertising voorop te stellen, alsook Sales Guidelines, een Glossary of verklarende woordenlijst, en een Late Creative Policy (regels en tips om het tijdig aanleveren van creatief materiaal te stimuleren), online samengebracht in de IAB Toolbox.

over ongewenste reclame. IAB Belgium is actief lid van de Raad voor de Reclame en IAB Europe.

Educate De Workgroup Training ontwikkelt niet enkel opleidingsprojecten voor de (nieuwe) werknemers in de sector via de IAB Academy (driedaagse basisopleiding) en IAB Ateliers (halve dag opleiding voor gevorderden), maar mikt tevens op de toekomstige werknemers. Zo ontwikkelt de Workgroup opleidingstrajecten voor overheidsinstellingen en tracht ze de onderwijswereld te helpen bij het vormen van de juiste talenten. Tot slot bekroont de IAB Talent Award ook de student zelf met een prijs voor het beste eindewerk over interactive marketing.

Inform Om de reclamesector te informeren over de mogelijkheden van interactive marketing, ontwikkelt en begeleidt de Workgroup Research onderzoeksprojecten en organiseert het IAB team NetCafé’s en Breakfasts (avond- of ochtendseminarie

Reguleren betekent ook samenwerken met overheidsinstanties, academische wereld en collega-verenigingen om online reclame op wetgevend of deontologisch vlak te begeleiden, een actiedomein van de Legal Workgroup. IAB Belgium is initiatiefnemer van SpamSquad.be, een overlegplatform én consumentenwebsite

0011

MySite, the DIY website traffic solution Create your own branded site in no-time and get instant traffic

DESIGN

This fully modular site will allow you to easily and at any time: NAVIGATION

PROMOTION

MEDIA

• Adapt the design to your own branding • Add modules like promotional activities, rich media, catalogues, opening hours, payment methods and many, many more • Create new pages • Drag and drop as one pleases • Manage a real media-library •… Once done, you’re one click away from real time publication and you will instantly create traffic through search engines and attract ready-tobuy customers on goudengids.be/ pagesdor.be/goldenpages.be Contact us: Tel.: 078 15 15 25 Fax: 078 15 43 05 E-mail: [email protected]

It’s that easy!

met networking) en een jaarlijks congres. De B2B Workgroup waakt over het aandeel business-to-business in alle activiteiten en communicatie van het IAB. De Workgroup Efficiency gaat dan weer op zoek naar de beste cases en brengt alle know-how bijeen in het Knowledge Center op de IAB website. Maar ook via publicaties zoals dit Interactive Marketing Book, de CookBooks, de bijdrage bij Inside Magazine, de Online Quarterly van PUB of de Internet Special van MediaMarketing tracht het IAB de markt te informeren. Al het nieuws uit onze werkgroepen vindt u terug op de nieuwspagina van de IAB website.

Promote De meerwaarde van digital marketing bewijzen doet het IAB via de Belgian Cyber Lions Awards (ism RMB) die de creativiteit van een online campagne of actie belonen, en via de MIXX Awards (ism Inside Magazine) die de creativiteit, de strategie, het mediagebruik en de resultaten van een campagne bekronen. Maar het promoten van digital marketing doet het IAB ook via onderzoek. Cijfers die de evolutie in de online markt en het online consumentengedrag in kaart brengen, bieden de marketeer een houvast bij het ontwikkelen van online strategieën. De Workgroup Research coördineert dan ook meerdere jaarlijkse studies, zoals het onderzoek naar de online media investeringen (IAB AdEx Belgium en Europe) en het gebruik

van Internet (IAB Barometers, MC DC Studie ,…) alsook media-gerelateerde studies (Belgium Emailmarketing Benchmark, Search Survey, …).

Exchange Uitwisselen van kennis en ervaring staat centraal binnen de missie van IAB Belgium: via de Workgroups en Task Forces, via de netwerking op evenementen en via de IAB website. IAB Belgium wil hét kennis- en ontmoetingsplatform voor interactive digital marketing in België zijn.

3 tips als antwoord op uw interactieve noden 1. Schrijf u in op de e-newsletter en andere e-communicatie van IAB Belgium. Registreer u gratis online, zo blijft u op de hoogte van de projecten en evenementen van IAB. 2. Neem deel aan de activiteiten van IAB Belgium. Hou de agenda op www.iab-belgium.be goed in het oog! 3. Word lid om te genieten van alle unieke ledenvoordelen en deel te kunnen nemen aan de Workgroups en Task Forces.

013

Een blik achter de schermen van IAB Belgium Enkel en alleen dankzij dynamische lidbedrijven en hun enthousiaste medewerkers maakt IAB Belgium zijn missie waar om de digitale interactieve reclamesector te stimuleren en ontwikkelen. We geven u graag een blik achter de schermen: zo ontdekt u niet alleen de meerwaarde van de verschillende platformen voor de sector, maar ook waar u zich als bedrijf of marketeer kunt inzetten.

IAB Leden IAB Belgium telt 210 leden, adverteerders, uitgevers, media-agentschappen, reclamebureau’s, regies en andere dienstenleveranciers van de interactieve digitale markt. U vindt ze in het laatste hoofdstuk van het Interactive Marketing Book ingedeeld volgens bedrijfsactiviteit of online op www.iab-belgium.be

IAB Workgroups & Task Forces Alle projecten van het IAB vinden hun oorsprong in een Workgroup of Task Force. Een Workgroup behandelt thema’s over de verschillende

digitale media heen, terwijl een Task Force één specifiek digitaal kanaal als actiedomein heeft. Om ook de adverteerder een apart platform te bieden voor uitwisseling van kennis en ervaring, organiseert de Advertisers Club informele bijeenkomsten onder adverteerders. Meer informatie over de doelstellingen, realisaties en leden van elke groep vindt u op de IAB website (www.iab-belgium.be). Deelnemen kan door een mail te sturen naar Patrick Marck ([email protected]).

Workgroup B2B Deze werkgroep tracht de marketeer te helpen bij het ontwikkelen en uitvoeren van een online business-to-business strategie. Naast het uitgeven van het CookBook Online B2B Marketing, maakt de Workgroup deze missie waar door de aandacht voor Business-to-business in de IAB seminaries en opleidingen op peil te houden, en aparte sessies te organiseren.

Workgroup Efficiency Adverteerders overtuigen van de efficiëntie van online marketing drijft deze werkgroep. Dit doen de leden ondermeer door ondersteuning te geven aan de organisatie van de MIXX Awards en via een roadshow in de verschillende provincies.

De Workgroups en hun activiteiten [email protected]

015

AGENCY.COM

CONNECT 365

DIGITAL

THE DIGITAL CONSUMER 365 DAYS A YEAR. AGENCY.COM

BUILDERS

YOUR BRAND HAS TO CONNECT AND INTERACT WITH INVOLVES AND ENGAGES YOUR TARGET GROUPS IN AN

CONVERSATION

ONGOING DIALOGUE VIA ALL POSSIBLE DIGITAL MEDIA.

WWW.EUROSTARTRIPPLANNER.COM CMS based, automatic content integration

NEW MAES The longest bar: invite the mates for 400.000 beers in the local pub

DELHAIZE PIXAR-DISNEY digital platform with swap & e-commerce application

NIVEA AWARDS: building relations & conversations with brand ambassadors

Workgroup Legal

Advertisers Club

Vanuit de Raad voor de Reclame (Belgisch niveau) en IAB Europe (Europees niveau) ontvangt deze werkgroep input over de evoluties van het juridisch en deontologisch kader. Privacy, handelspraktijken en ICT behoren tot de belangrijkste thema’s. Daarnaast organiseert de werkgroep maandelijks een Legal Workshop.

De adverteerders lid van IAB wisselen kennis en ervaring uit via informele bijeenkomsten en via de LinkedIn groep ‘Advertisers Club’.

Workgroup Research

Task Force E-Mail Marketing

De onderzoeken die het IAB uitvoert (zoals AdEx, de barometers, MC DC, ...) worden door deze werkgroep gecoördineerd. Daarnaast onderzoekt de werkgroep tevens welke studies in de sector nog ontbreken die een impact kunnen hebben op een efficiëntere verdeling van het marketing budget en hoe deze, al dan niet tesamen met externe partners, te realiseren.

De markt helpen bij het ontwikkelen en uitvoeren van e-mailmarketing strategieën via ondermeer het CookBook E-mailmarketing, de Belgian E-mail Marketing Benchmarks en een Atelier behoren tot de prioriteiten van deze Task Force.

Workgroup Training

Deze Task Force wil in overleg met alle actoren komen tot een efficiënt proces voor het ontwikkelen, meten en bijsturen van iDTV campagnes, het bewijzen van de efficiëntie van iDTV in de mediamix en het promoten van iDTV.

Zowel de opleidingen naar de marketeers (Academy en Ateliers) als de inspanningen naar de academische wereld om interactive advertising en digital marketing in het opleidingsprogramma aan bod te laten komen (inclusief de Talent Awards voor het beste eindwerk), behoren tot de prioriteiten van deze werkgroep. De Task Forces en hun activiteiten

NISSAN MICRA 25TH: e-conversations leading to 32,6 % of annual sales and 5 Best of Activation Awards

Agency.com Brussels 02 789 39 39

EURO MILLIONS: searching a castle-sitter via viral brand activation

contact: [email protected]

www.agency.be

Workgroup Channel De Workgroup Channel groepeert alle Task Forces die kanaal-geöriënteerd zijn.

Task Force iDTV

Task Force Social Media Om marketers wegwijs te maken in de wereld van sociale netwerken en hoe er als bedrijf al dan niet op in te spelen, ontwikkelt deze Task Force een CookBook. Daarnaast voedt het de IAB Academy en Ateliers.

017

DE TIJD | L’ECHO

MOBILE

27.449 pageviews per maand

SABATO

Wekelijks magazine gewijd aan luxe en ontspanning

UW CONNECTIE MET DE COMPLETE BELGISCHE BUSINESS COMMUNITY Dankzij het Mediafin Business Network kunt u deze moeilijk te bereiken doelgroep via 5 verschillende mediatypes (kranten,

Task Force Mobile Marketing

IAB Board

Via een roadshow delen de mobile experts van het IAB-netwerk hun kennis en ervaring over de sterk groeiende markt van mobile marketing. De volgende stap is het opzetten van een mobile day en een CookBook.

Elk twee jaar verkiezen de leden een Raad van Bestuur die uit maximim 19 leden bestaat. De volgende verkiezingen vinden plaats begin 2011.

Task Force Radio Het meten, onderzoeken en communiceren over zowel webradio als de mix radio+Internet staan centraal in deze Task Force. Verschillende subgroepen werken aan de ontwikkeling en promotie van dit kanaal.

Task Force Webvertising

interactive, magazines, audiovisuele media, databases) vlot bereiken. En dit 24 uur op 24 uur en 7 dagen op 7. Kom te weten hoe u de deuren opent naar de

DE TIJD | L’ECHO

Belgische business community

202.000 lezers per dag

en contacteer Pascal Willekens

NETTO | MON ARGENT

bij Trustmedia, de reclameregie van

Praktisch en succesvol magazine over alle facetten van personal finance

De Tijd en L’Echo: op 02/422.05.08 of surf naar www.trustmedia.be.

Display advertising lijkt tot de basiskennis te behoren van elke (online) marketer, maar in de praktijk speelt innovatie in deze tak een grote rol. De Task Force tracht via de IAB Tech Specs, de Sales Guidelines en de Late Creative Policy de verschillende actoren efficiënter op elkaar te laten inspelen. Daarnaast zorgen de Glossary, het seminarie Displaylicious en het CookBook voor de verspreiding van de kennis over de creativiteit en de efficiëntie van display advertising.

TIJD.BE | LECHO.BE

195.000 surfers per werkdag

TIJD.BE I LECHO.

BE

De meest bezochte Belgische business sites

DE TIJD – L’ECHO – TIJD.BE – LECHO.BE – NETTO – MON ARGENT – NETTO.BE MONARGENT.BE – SABATO – TIJD TV – LECHO TV – DATABASES – NEWSLETTERS

Task Force Search Het promoten van search engine marketing door de markt meer inzicht te geven in de werking, opportuniteiten en resultaten ervan realiseert deze Task Force via het uitvoeren van de IAB Search Survey, alsook het ontwikkelen van de search-presentaties voor de IAB Academy en Atelier. Daarnaast werkt de Task Force aan een CookBook over Search Engine Marketing.

Directiecomité : Voorzitter – Alain Heureux Managing Director – Kameleon Vice-Voorzitter – Laure Emmanuelle Nonnenmacher – Customers Interactions Manager – Proximus Vice-Voorzitter – Erik Portier Country Manager – Google Belgium Penningmeester – Bruno Van Boucq Managing Director – BEWEB General Manager – Patrick Marck IAB Belgium

019

Overige bestuurders : ■■ Benoit Lips – CVO – LBi ■■ Damien Lebbe – E-business Project Manager – Total Belgium ■■ Danny Lein – Managing Director - MobileWeb.be ■■ Didier Ackermans – Director Digital and Marketing Services – Aegis Media ■■ Didier Ongena - Country Sales Director – Microsoft Advertising ■■ Hugues Rey – Chief Strategy Officer - MediaBrands ■■ Jan Decorte – Avocat & Solicitor; Senior Associate KOAN Legal Strategies ■■ Jean-Michel Depasse – Digital Manager – Mindshare Belgium ■■ Jo Caudron – Managing Director – Dear Media ■■ John Wittesaele – European Mobile Director – Hi-Media ■■ Mark Daemen – Webvertising Manager - Corelio Connect ■■ Patrick Steinfort – Marketing Director – Hi-Media ■■ Patricia Boydens – Business Development Manager - Rabobank.be ■■ Stéphanie Radochitzki – Country manager – Havas Digital

IAB Belgium is sponsorised by

Het IAB team Alain Heureux president [email protected]

Patrick Marck general manager [email protected] 02/467.58.84 Gerda Kennis membership & office manager [email protected] 02/467.58.57 Sara Rachdi project manager [email protected] 02/467.58.85 Gaétane Deneumostier project manager [email protected] 02/467.56.35 Adres : IAB Belgium, Research Park 120, 1731 Zellik Vanaf januari 2010 : The Egg, Barastraat 175, 1070 Brussel www.iab-belgium.be

021

1. Interactive marketing binnen de multi-channel strategie Nu het tijdperk van massacommunicatie bijna voorbij is en het koopproces van consumenten zich meer en meer online afspeelt, is het voor adverteerders en marketeers een uitdaging om hun marketingactiviteiten op een nieuwe manier af te stemmen op de plek waar de consumenten zich bevinden. Marketeers zullen merkcommunicatie anders gaan invullen en zich meer moeten gaan verdiepen in het aanbieden van producten en diensten die interessant zijn voor specifieke communities. Niet alleen kopen consumenten meer en meer online, ook zoeken ze veelal online naar informatie over een product dat ze willen aanschaffen. En dat niet alleen via zoekmachines, webwinkels en vergelijkingssites. Steeds vaker wordt informatie op basis waarvan een koopbeslissing wordt genomen, verkregen via online communities of platforms waar vele consumenten bij elkaar komen. Om deze communities te bereiken, zullen adverteerders zich steeds meer van een ‘push’ naar een ‘pull’ model moeten bewegen en in contact treden met deze communities. Hierbij moet de toegevoegde waarde voor de betreffende community centraal staan. Dit kan bewerkstelligd worden door de dialoog aan te gaan en het product online tot leven te brengen, bijvoorbeeld door middel van entertainment, extra content, een speciale microsite of extra services.

dering van de consument steeds groter, gebaseerd op specifieke informatie die bekend is over de consument. In tegenstelling tot een paar jaar geleden, is het hebben van een website niet meer voldoende. Het is nu de uitdaging hoe je via Internet in contact komt met je consument. Het is dan ook van uiterst groot belang dat adverteerders met behulp van verschillende targeting mogelijkheden consumenten gaan benaderen. Het spreekt voor zich dat met een goede communcatiemix tussen alle kanalen een beter resultaat zal bereikt worden. Het is noodzakelijk om de verschillende communicatiekanalen goed op elkaar af te stemmen om een passende mix te vinden tussen de online en offline benadering. De volgende hoofdstukken bieden de marketeer alle basisingrediënten om het ‘interactive marketing’ aandeel als een volwaardige entiteit in de strategie op te nemen om zo zijn meerwaarde te bewijzen. Want ook al veranderde de realiteit van de consument en de marketeer, de missie blijft uiteindelijk dezelfde.

Inhakend op de opkomende nieuwe media wordt de behoefte aan een individuele bena-

023

2. Structuur van de online markt 2.1. De adverteerders Niet alleen de markt is door de jaren heen gegroeid, ook het soort adverteerders die zich aanbieden op de markt om hun producten online te promoten hebben een flinke evolutie doorgemaakt. Daar waar we voorheen voornamelijk met (zeer) grote merken te maken hadden en zeer grote communicatieplannen, zien we nu een fragmentatie van de adverteerdersmarkt. Sommige bedrijven beperken zich bijvoorbeeld tot het voeren van permanente search engine campagnes, terwijl andere volledig geïntegreerde online communicatieplannen uitwerken.

ad: www.theparkinglot.com

2.2. De spelers Creatieve agentschappen, media-agentschappen, reclameregies en uitgevers spelen globaal gezien dezelfde rol online als in andere markten. Deze basisstructuur wordt echter wel uitgebreid met een aantal “servicebureau’s” die zich met specifieke aspecten van de online marketing bezighouden, zoals Search Engine Marketing (SEM), viral marketing, social media, CRM, productiehuizen, user experience analysis, web analytics, etc.

De creatieve bureaus

on digimedia.be Het is zover! U vindt voortaan alle artikels die in uw favoriete maandblad verschenen zijn terug op de site digimedia.be. U zoekt een artikel, een naam, een case study, cijfers, een goed interview...Alles is nu te vinden in de archief-rubriek op de site, nadat het eerst verscheen in het print magazine - uiteraard hebben de abonnees prioriteit.Ontdek de nieuwe versie van Digimedia.be.Completer,duidelijker leesbaar,en meer dan ooit bezocht* door de vaklui met een passie voor nieuwe media. Zoekt u iets? Het is te vinden op digimedia.be! * www.digimedia.be verwelkomt elke maand 28.000 unieke bezoekers

De meeste reclame-agentschappen hebben tegenwoordig de interactieve communicatie in hun dienstenpakket geïntegreerd. Vaak gaat het om een specifieke afdeling of een interactief filiaal dat al dan niet dezelfde

naam draagt als het moederbedrijf. Deze agentschappen beschikken over een dienstenaanbod waarin alle communicatiekanalen zijn opgenomen, gaande van klassieke Direct Marketing tot SEM. Anderzijds zijn er ook een aantal zeer gespecialiseerde reclameagentschappen die vanuit het interactieve kanaal reclamecampagnes opzetten en zo een volledige communicatiestrategie uitrollen. Hoe dan ook, tegenwoordig beschikken de meeste agentschappen over of een totaalaanbod of een sterk netwerk aan gespecialiseerde leveranciers. Het agentschap speelt dan de rol van SPOC (single point of contact) en beheert de campagnestrategie.

De media-agentschappen De structuur van de media-agentschappen loopt gelijk met die van de creatieve agentschappen. Ook hier vinden we generalisten – met een “online afdeling”- als gespecialiseerde “buyers” die alle ladingen dekken en geïntegreerd media aankopen. Het media-agentschap zal net zoals voor andere communicatiekanalen de adverteerder bijstaan in zijn mediaselectie: hoe en waar de doelgroep bereiken? op welke moment en hoe vaak? wat zijn socio-demografische elementen waarmee we rekening moeten houden? etc. Naast een raadgevende rol, bieden agentschappen die een online focus hebben ook vaak SEO/SEA diensten, trafficking en third-

025

party-tracking diensten aan. Deze diensten kunnen als een pakket of een alleenstaande dienst aangeboden worden. Net zoals dit het geval is bij de agentschappen hoeft men niet op alle niveau’s klant te zijn. Sommige merken adverteren bijvoorbeeld uitsluitend online, daar waar anderen verschillende media (print, radio, televisie) mixen tot een ideale combinatie. Via verschillende tools houdt het mediaagentschap de kosten nauwgezet in het oog. Optimalisaties zowel op het niveau van formaat, plaats, creatie als timing kunnen in de loop van de online campagne aangepast worden.

De uitgevers Bijna alle uitgevers in de perswereld zijn tegenwoordig aanwezig op het Internet. Daarnaast zijn er nieuwe uitgevers verschenen die uitsluitend online content aanbieden. De informatie kan erg variëren; gaande van klassieke nieuwssites over video, fotosites, sociale netwerken of mengvormen van al het voorgaande. De kwaliteit van de content is een doorslaggevende factor voor de ‘betrokkenheid’ van de bezoeker van de website… en dus voor de impact van de reclameboodschappen die op de site te zien zijn. Gezien de hoeveelheid aan beschikbare online informatie is er een enorm aanbod op alle vlakken en via alle mogelijke online kanalen. Ook consumer-generated-content sites

026

zoals blogs komen in aanmerking als “uitgever”. Gespecialiseerde reclameregieën (zie verder) bieden hier verschillende advertentieformaten en mogelijkheden aan.

De reclameregies Net zoals dit het geval is in traditionele media beheren (online) reclameregies de beschikbare advertentieruimte. Sommige uitgevers beschikken over een eigen interne regie die al dan niet verschillende mediavormen aanbiedt. Anderen doen hiervoor een beroep op de diensten van externe regies. Het grootste verschil tussen de offlineregies en hun online-tegenhangers is het feit dat deze laatsten zich ook bezighouden met de technische uitvoering van de campagnes op de sites. Om de verdeling van de online reclame vlot te laten verlopen gebruikt men de zogenaamde ‘Ad Servers’. Hiermee worden de campagnes verspreid op de verschillende sites en worden de resultaten gemeten.

2.3 Rollen van de verschillende spelers Net zoals het geval is in de traditionele media, zijn de processen tussen alle spelers niet rechtlijnig. Het is dus erg moeilijk om de processen tussen de verschillende spelers rechtlijnig uit te stippen. Onderstaande grafiek geeft weer in welke verhouding en relatie de verschillende partijen zich bevinden. Zo kunnen een aantal diensten in pakket aangeboden worden en kan de rol van de verschillende spelers dus wat vervagen. Een aantal voorbeelden: ■■ Een reclamebureau kan zich als “full-service” bureau profileren en niet alleen voor strategie, creatie en productie zorgen maar ook de mediaaankoop verzorgen.

■■ Een regie dat cross-mediale formaten aanbiedt kan de productie van een eenvoudige banner (een vertaling van het campagnebeeld naar een “banner”) voor zijn rekening nemen. ■■ Een media-agentschap kan verschillende kanalen aankopen en de volledige communicatiestrategie op internationaal vlak coördineren. ■■ Een adverteerder kan zelf een regie zijn (denk aan de grote uitgevers).

In sommige gevallen worden er nog extra partijen betrokken in het process zoals een streaming media provider die technologisch instaat voor een deel van het adverteren, een trafficking bureau dat de campagnevoorbereidingen treft of nog worden delen van de productie (de zogenaamde “versioning” of vertaalwerk) uitbesteed in typische productielanden zoals India of Rusland.

De marktspelers en hun rol

Naast de klassieke reclameruimte (Display advertising) beschikken de meeste reclameregies over een ruim aanbod aan diensten, zoals de verhuring van e-mailadreslijsten of lijsten van GSM-nummers, de aankoop van trefwoorden (Search Engine Advertising) op zoekmotoren, de integratie van content op de websites of nog affiliate programma’s. Sommige Search Engine Marketingagentschappen doen ook dienst als regie wanneer ze reclameruimte op de zoekmotoren commercialiseren.

027

3. Het interactieve landschap in België

van 12 jaar en ouder. 5,7 miljoen Belgen zeggen elke dag Internet te gebruiken.

3.1. Gebruik en profielen a. Internet a.1. Penetratie van Internet Internet is duidelijk een massamedium geworden. Volgens het onderzoek Plurimedia Merken-Producten (PMP) van het CIM (2007-2008), vertegenwoordigen de internauten 64 % van de Belgische bevolking Total Internet penetration

ISPA (Internet Service Providers Association, de beroepsvereniging van de Internet toegangsleveranciers op de Belgische markt) heeft in het tweede trimester 2009 meer dan 2,9 miljoen Internetverbindingen geteld in België, waarvan 97% breedband zijn. Zij zijn veel sneller dan de klassieke telefoonverbindingen (dial-up) en zorgen voor een intensiever gebruik van het Internet. In Belgïe heeft 57% van de totale bevolking 12+ die surft een desktop en 36% heeft een notebook. Wat betreft de providers waarmee ze surfen, is het duidelijk dat de penetratiegraad van ADSL via Belgacom veel hoger ligt in het Zuiden (48%) dan in het Noorden (37%). Dit komt omdat in het Noorden via de kabel (Telenet) gesurft wordt. En 24% van de bevolking surft al draadloos of via WIFI.

Yesterday use or audience last period (web or e-mail usage)

a.3. Activiteiten van de internauten Volgens het CIM onderzoek gebruikt 51% van de Belgische bevolking ouder dan 12 het Internet dagelijks om hun emails te raadplegen (50%), vervolgens gebruiken ze graag de routeplanner applicaties (39%), informatie zoeken betreffende hobbies of interesses (37%), het raadplegen van nieuwssites (37%), gevolgd in de top 5 positie door practische informatie betreffende het weer, tv-gids en dergelijke. Activities on Internet (total 12+)

a.2. Profiel van de Belgische internauten

Bron: CIM PMPA 2007-2008

Yesterday use

Bron: CIM PMPA 2007-2008

028

In 2009 is het gebruik van de laatste periode van de Internet penetratie gestegen van 49% tot 51%. Het blijft steeds selectiever bij mannen alsook qua sociale groepen één tot en met vier. 58% van de mannelijke bevolking (12-jarigen en ouder) gebruikte gisteren het Internet in vergelijking met 44% van de vrouwen. In het Noorden (54%) blijft de penetratie nog steeds hoger dan in het Zuiden (46%). Qua leeftijdscategorie blijft men uitermate selectief op de leeftijdsschalen 12-54 jaar. In het algemeen benadert het profiel van de surfer meer en meer dat van de Belgische bevolking qua leeftijd, geslacht en taal.

zenden. 26,3% van de bevolking gebruikt de gsm als platform om e-mails te ontvangen en te verzenden. Een iets kleiner aantal (23,7%) gebruikt zijn GSM om te surfen op Internet. Deze cijfers zijn in constante evolutie. De komst van nieuwe types smartphones (iPhone, HTC, ...) en multimediatoepassingen (Windows Mobile, Google mobile, ...) moeten het dagelijkse gebruik nog verder stimuleren. Volgens het BMM onderzoek (Belgian Media Mapping) van InSites is één Belgische gsmgebruiker op drie geïnteresseerd in het ontvangen van gesponsorde informatie op zijn mobiel toestel. Hierbij dient men te noteren dat de gebruikers enkel boodschappen willen ontvangen die hen aanbelangen, afkomstig van een duidelijk geïdentificeerde verzender en waarbij zij zelf kunnen controleren hoeveel boodschappen zij zullen ontvangen. Uit diezelfde studie blijkt dat de in de traditionele media aangekondigde sms-wedstrijd de meest gebruikte toepassing blijft. Mobile Phone use (total 12+)

b. Mobile Penetratie & Profiel Volgens CIM/PMP bezit 86,9% van de Belgen ouder dan 12 jaar een gsm of een PDA. 76,5% gebruikt hem om sms te ontvangen en ver-

Met bijna 800.000 Belgen die regelmatig mobiel Internetten, de constante toename van de mobiele Internetactoren die in België actief zijn (Publishers, search engine, …) en de efficiënte reporting tools, levert een mobiele marketingcampagne heel mooie resultaten op (vooral gekoppeld aan een traditionele mediacampagne).

029

Adding Mobile in Media plans improve efficiency

tere spreiding begint iDTV nu interessanter te worden voor adverteerders.

3.2. Investeringen in online reclame 2008 Nu koppelverkoop wettelijk tœgelaten is, verwachten we dat GSM toestellen samen met een abonnement voor een laag bedrag aangeboden zullen worden. Tevens moet het aantal personen dat regelmatig mobiel Internet gebruikt de komende maanden in principe sterk toenemen waardoor België stilaan het Europese gemiddelde zal benaderen (9% voor België tegen 20% op Europees niveau).

c. iDTV iDTV bestaat bij ons sinds 2005 en heeft sindsdien een zeer snelle groei gekend. Momenteel zijn er in heel België meer dan 1,5 miljoen abonnees (huishoudens) bij de verschillende aanbieders. Het zwaartepunt ligt nog in Vlaanderen maar Brussel en Wallonië halen hun achterstand snel in. Juist door deze verhoogde penetratiegraad en de beAantal abonnees per operator

* VOO en Numericable zullen pas tegen eind 2009 interactiviteit aanbieden

030

a. Methodologie In 2009 leidde het IAB, opnieuw in samenwerking met MediaH, een studie over de online investeringen van 2008. De methodologie van de “IAB AdEx studie” was dezelfde als in 2007. Toen had IAB beslist om de bruto gefactureerde cijfers (tarief verminderd met de kortingen, maar voor aftrek van de commissie) van de grootste marktspelers te meten. De markt heeft immers nood had aan benchmarks van de werkelijke Internet-reclamebestedingen. De IAB AdEx studie onderscheidt zich daarmee van de CIM MDB studie die zich uitsluitend baseert op een “rate card price” benadering. Opgelet: vermits deze 2 studies, CIM en IAB AdEx, een ander waarderingsysteem gebruiken, zijn hun resultaten niet met elkaar te vergelijken. Deze studie kon gerealiseerd worden dankzij de deelname van de voornaamste Belgische reclameregies en –agentschappen, verantwoordelijk voor de planning en de aankoop van online campagnes. In 2008 werkten volgende regies mee: Adlink, Belgacom Skynet, BeWeb, Corelio Connect, De Persgroep Advertising, Hi-Media, Media Marketing,

Medialogue Online, Microsoft Advertising, Oridian, Paratel, Pebblemedia, Radionomy, Roularta Media, Seniorennet (People Communication), Testnet, Trustmedia en WDM Belgium. De agentschappen die cijfers leverden zijn: Aegis/Isobar, Bemedia, MediaedgeCIA, Havas Digital, Emakina Belgique, Mediabrands/ Fastbridge, iProspect, Lbi Belgium, Mindshare, OmnicomMediaGroup, Outrider, Publicityweb, Space en Zenith Optimedia/Zed Digital. In de IAB AdEx 2008 studie worden enkel werkelijk gedeclareerde bedragen (totaal van de door regies en agentschappen opgegeven cijfers) gerapporteerd en werden geen andere bronnen geraadpleegd om een ruimere inschatting te maken. Dit betekent dan ook dat deze studie een onderschatting van de gevaloriseerde interactieve reclameomzetten in België inhoudt. Net als vorige jaren is het IAB er niettemin van overtuigd dat AdEx 2008 de markttendensen correct weergeeft. De reclame bij zoekresultaten (keyword buying of SEA) blijft een geval apart. De cijfers van AdEx 2008 integreren enkel de aankopen die werden gedaan door de media-agentschappen en de gespecialiseerde agentschappen en niet de reclame op zoekplatformen die door adverteerders rechtstreeks werd aangekocht. Het aandeel van reclame bij zoekresultaten is daardoor, net als het vorige jaar, onderschat.

b. Voornaamste resultaten De totale markt bereikte in 2008 bijna de

kaap van 100 miljoen euro. De groei van 2008 tegenover 2007 bedroeg 24,5%. We stellen vast dat het plotse losbarsten van de financiële crisis in het laatste trimester van 2008 niet voor een dramatische wending heeft gezorgd. De groei van de markt in 2008 ligt in lijn en overtreft zelfs de voorzichtige groeivoorspelling van +21% die we in september 2008 gemaakt hadden op basis van een gedeeltelijke meting van het eerste semester. De verhoudingen tussen de kanalen zijn stabiel. Display advertising (banner, skyscraper, half page, ...) blijft de hoofdmoot van de in deze studie gemeten kanalen (71,4%) en neemt zelfs een iets groter aandeel in dan in de vorige AdEx-studie. Met

14,9% is Keyword advertising (reclame bij zoekresultaten van zoekmotoren) het tweede belangrijkste kanaal. Hierbij moeten we meteen opmerken dat de AdExstudie slechts een gedeelte van de totale Keyword markt in kaart kan brengen. Doordat Google nog steeds geen cijfers voor België apart kan vrijgeven, zijn we aangewezen op de aangiftes van mediabureaus en gespecialiseerde agentschappen. Daardoor wordt per definitie enkel de

031

zogenaamde “gestructureerde” markt in kaart gebracht en hebben we geen zicht op de omvang van de reclame bij zoekresultaten die rechtstreeks bij de regie door de adverteerder aangekocht wordt. In 2008 deed Display het met een groei van 32,5% weer beter dan de gemiddelde marktgroei ondermeer dankzij een toenemend aantal adverteerders die voor het medium kiezen.

van de ontwikkeling van deze kanalen. Net geen driekwart van de digitale reclame wordt op basis van CPM of kost per duizend contacten verhandeld. Tegenover 2006 en 2007 is het aandeel opnieuw gestegen. Dit hangt natuurlijk zeer nauw samen met de grotere groei van display advertising tegenover keyword advertising. Split by channel

Bij de kleinere kanalen zien we dat Content Integration (elke betaalde vorm van samenwerking tussen een site en een adverteerder zonder directe link naar de website van de adverteerder) voor een aandeel van 6,5% staat en 18,2% gegroeid is. E-mail behoudt eveneens een aandeel van bijna 5% (4,8%) en groeit 20,4%. Newsletters zorgen voor de grootste groei met een verdubbeling. Het blijft niettemin een klein kanaal met minder dan 1% (0,9%) aandeel. De categorie ‘Other’ krimpt tot 1,5%. Dat kan opgevat worden als een positief teken dat slechts een beperkt deel van de markt moeilijk te plaatsen is in de grote categorieën. Anderzijds is dit ook de categorie waarin nieuwe interactieve marketingmogelijkheden ondergebracht worden tot ze groot genoeg zijn om als een afzonderlijk kanaal gerapporteerd te worden. In vorige AdExstudie werden voor de eerste maal iDTV en Mobile gemeten. Omwille van beperkte aangiftes van de verschillende marktspelers, stelden we vast dat de iDTV en Mobile markt in 2008 zich nog onvoldoende ontwikkelde. Wellicht wordt het wachten tot de AdExstudie 2009 om een beter beeld te krijgen

032

Het belang van het volume verkocht zonder een directe link van de prijs naar het aantal contacten of het resultaat is verder gehalveerd tegenover 2007 en bedraagt nog 2%. Type of buy

Conclusie We kijken terug op 2008 als een zeer moeilijk jaar voor de ganse reclamesector. De bruto mediabestedingen stagneerden quasi, maar zoals voorspeld, was online advertising het enig medium dat duidelijk groeide met +24,5% volgens de IAB AdEx studie.

grootste winst liet optekenen. Search vertegenwoordigt 43% van de totale markt. Daarna volgen classifieds of online zoekertjes met een aandeel van 26%, display (29%) en e-mail (2%). Split by channel

c. Het Europese perspectief Op Europees niveau verzamelt IAB Europe in samenwerking met PricewaterhouseCoopers de gegevens voor 19 landen. De voornaamste input komt van de nationale IAB’s. In tegenstelling tot België verzamelt de Europese studie ook de cijfers voor “classifieds” of online zoekertjes. Er wordt getracht een vergelijkbare basis te vormen voor alle landen. Voor ontbrekende cijfers worden inschattingen gemaakt op basis van de evoluties in vergelijkbare markten.

3.3. Studies

De gemiddelde groei van online advertising in Europa bedroeg 20% tegenover 2007. België deed het dus iets beter dan gemiddeld. De grootste groei werd opgetekend in Slovenië (+77%), Polen (+60%) en Oostenrijk (45%). In mature markten was de groei bescheidener: UK, Duitsland en Zweden zaten met +19% net onder het Europees gemiddelde. Nederland kende de zwakste groei met slechts 9%. De 6 belangrijkste markten vertegenwoordigen samen 81% van het totaal van € 12,9 miljard.

De meeste studiebureaus (Comscore, InSites Consulting, Metrixlab, …) hebben het Internet intussen als tool geïntegreerd. Sommige van die kantoren zijn zelfs gespecialiseerd in de studie van het Internet als dusdanig. Gedrag, verbruik en gebruik maken het voorwerp uit van verschillende studies waarmee adverteerders hun online communicatie nauwkeuriger kunnen sturen, de return on investment van hun campagnes meten, een zicht krijgen op de impact van hun campagnes op het vlak van de naambekendheid enz.

De grootste groei werd op Europees niveau opgetekend bij search. We hebben gezien dat in België search minder snel groeide en het vooral display advertising was dat de

Er zijn ook meetinstituten, zoals de CIM die de referentie voor metingen op websites en andere media is geworden - en het IAB met haar verschillende studies.

033

Enkele algemene mediastudies hebben een Internetluik. De belangrijkste referenties op dat vlak zijn het Plurimedia MerkenProducten (PMP) onderzoek van het CIM en de MC DC studie van InSites en IAB.

socio-demografische criteria (geslacht, leeftijd, …) of gedragscriteria.

In het algemeen bestaan er twee soorten studies: “user centric” en “site centric”. De eerste categorie is gebaseerd op een panel van internauten en extrapoleert de verkregen gegevens. De tweede vertrekt van een meting van het verkeer op de deelnemende websites.

- CIM-PMP De referentiestudie van CIM bevat verschillende vragen over de penetratie van Internet (totaal bezoek en bezoek de dag tevoren), penetratie van computers, frequentie en duur van het gebruik, activiteiten op het Internet, de plaats van aansluiting, enz. De vragen over het gebruik van Internet kunnen op de website van CIM geraadpleegd worden (www.cim.be).

Hieronder vindt u een lijst van de belangrijkste studies die in België beschikbaar zijn, ingedeeld per categorie en in alfabetische volgorde.

- CIM Metriweb Sinds 2000 is Metriweb het “site centric” systeem van CIM dat het bezoek meet op meer dan 300 sites.

a. Onderzoek van bezoekers

Deze tool meet de bezoekers door het identificeren van de verschillende computers die een site bezoeken. Hij meet ook het aantal opgevraagde pagina’s (“page requests”) op een bepaalde site. Metriweb maakt een onderscheid tussen “unieke” bezoekers en “regelmatige” bezoekers (d.w.z. die gedurende minstens 2 dagen werden gedetecteerd door het systeem). Dit om de robots en andere spiders uit te schakelen die de meting kunnen vervalsen.

CIM-PMP, Metriweb, Metriprofil De studies van CIM hebben op twee niveaus betrekking op het Internet. Op strategisch niveau, met de studie Plurimedia Merken-Producten (PMP), met vragen specifiek gericht naar het Internet. Op tactisch niveau met een “site centric” meetinstrument, Metriweb, aangevuld met de studie Metriprofil, een online vragenlijst waarmee socio-demografische profielen opgemaakt kunnen worden van de sites die door het CIM gevolgd worden. De overlapping tussen beide studies laat voortaan toe om de online media te benaderen, niet alleen voor een algemene doelgroep (alle surfers) maar ook voor specifieke doelgroepen op basis van

034

Met Metriweb kan het bezoek van elke site officieel gemeten worden. Deze dienst gaat samen met een reeks standaardrapporten, te verkrijgen op de CIM-site (www. cim.be). Men vindt er rapporten over het bezoek per maand of per dag, het bezoek op verschillende delen van een site, benchmark rapporten waarmee men kan meten welk bezoek een site gemeen heeft

met haar voornaamste concurrenten.

Top 20 Sites Metriweb VS Comscore

- CIM Metriprofil Sinds 2006 beschikt Metriprofil het Internet over het sociodemografisch profiel van het bezoek van elke door CIM gemeten site en van het medium in het algemeen, net zoals bij alle andere door CIM gemeten media. Metriprofil is gebaseerd op een representatief staal van de Belgische Internetbevolking (verzameld via een online vragenlijst die gehost wordt op de sites die aan de Metriweb studie deelnemen). De resultaten van deze studie laten toe om het netto mediumbereik (bezoekers) en bruto mediumbereik (bekeken pagina’s) van elke site te analyseren. Ook de selectiviteit van deze sites voor een aantal socio-demografische variabelen (leeftijd, geslacht) of gedragsvariabelen (plaats van surfen, verantwoordelijke voor de aankopen in het gezin) kan uit deze resultaten berekend worden. Enkel de Belgische sites die lid zijn van Metriweb kunnen deelnemen aan Metriprofil. ComScore ComScore is een “user centric” studie. ComScore bestudeert de socio-demografische variabelen van de leden van zijn panel, alsook de grootte van het mediumbereik van alle Internet sites (Belgisch of niet). Het Belgische panel van ComScore bestaat uit ongeveer 5.000 personen.

EIAA Mediascope Europe Study EIAA (European Interactive Advertising Association) publiceert elk jaar een panEuropese studie over het mediaverbruik. Het Belgische luik van de studie 2007 sloeg op een Europees staal van 7008 respondenten, met 3% van Belgen. De telefonische interviews werden van 3 tot 28 september 2007 afgenomen. De studie onderzoekt verschillende kwantitatieve (penetratie, doorgebrachte tijd, frequentie en jaarlijkse

035

groei van deze verschillende parameters) en kwalitatieve (verbruik en voorkeuren) aspecten van het mediaverbruik. De voornaamste resultaten voor ons land zijn de volgende: ■■ In België zijn wekelijks 5,8 miljoen personen online ■■ Meer dan de helft (55 %) van alle Belgische internauten surft dagelijks ■■ 77 % van de Belgische internauten zit ’s avonds op het net ■■ Online opzoekingen beïnvloeden in 39 % van de gevallen de keuze voor een bepaald merk ■■ De helft (50 %) van alle breedband internauten surft draadloos

Dat soort resultaten is ook verkrijgbaar voor welbepaalde socio-demografische doelgroepen. MC DC (InSites Consulting / IAB) InSites Consulting en 16 nationale IAB’s, lid van IAB Europe, lanceerden in 2009 MC DC, “Marketers & Consumers, Digital & Connected”. Op basis van gesprekken met marketeers werden 17 uitdagingen geformuleerd waar bedrijven en marketeers elke dag mee te maken krijgen wanneer ze zich willen vestigen in de digitale wereld van consumenten. Elke uitdaging wordt behandeld in het MC DC rapport waarbij concrete inzichten en aanbevelingen gegeven worden hoe ermee om te gaan. De MC DC bestaat uit een pan-Europees kwantitatief onderzoek bij meer dan 32.000 Internetgebruikers in 16 landen. De steekproeven per land zijn representatief voor de online bevolking van 15 jaar en ouder. Daarnaast werd er ook een online discus-

036

sieforum opgezet in juli 2009 met 200 Europese Internetgebruikers om kwalitatieve inzichten te sprokkelen. De eerste editie van de MC DC is beschikbaar vanaf sinds 15 september en gratis voor IAB-leden. http://mcdc.insites.eu.

b. Onderzoek van de impact BPS Barometer De BPS of Brand Positioning System (naar analogie met de GPS) is een initiatief van BEWEB. Het doel van de studie is om verder te kijken dan impressies en kliks, de direct gemeten impact van een online campagne, en ook de klassieke impactindicatoren als ‘advertisement recognition’ en ‘brand attribution’ te meten. Respondenten die in contact gekomen zijn met de campagne (gekend via registratie van een code in het advertentiemateriaal) worden daags na het afsluiten van de campagne uitgenodigd om deel te nemen aan een online onderzoek. Er worden telkens 500 personen ondervraagd. De vragenlijst bevat, naast vragen over advertentieherinnering en merkherinnering, ook vragen naar merkvoorkeur en een kwalitatieve evaluatie van de advertenties. BEWEB biedt haar klanten met BPS een impactmeting die vergelijkbaar is met de barometers van de klassieke grote media. Metrixlab (Microsoft Advertising) Microsoft Digital Advertising Solutions heeft in samenwerking met Metrixlab voor haar cliënten verschillende studies uitgevoerd over de impact in de financiële -, de energie- en de FMCG sector (fast moving consumer goods). De internauten werden

gerecruteerd via banners op MSN en het Windows Live platform. Test- en controlegroepen worden bepaald op basis van een traceertechnologie die gebruik maakt van cookies. De bestudeerde variabelen : herkenning (top of mind, spontaan en met hulp), de koopintentie, de toewijzing maar ook een reeks parameters die de adverteerder bepaalt.

campagnes (bannering in de brede zin van het woord, textlinks) verhandeld op basis van een tariefbepaling van het volume (CPM) in de Pige inbegrepen. Dit wil zeggen dat met e-mailing of verkoop per klik (zoekmotoren) bijvoorbeeld nog geen rekening wordt gehouden in de Pige. Deze maatregel omvat dus nog niet de totaliteit van de beschikbare formaten, noch de cijfers van alle spelers.

c. Studies van de investeringen

d. Andere studies

IAB Ad Ex Deze studie van IAB meet de online publicitaire investeringen op basis van de investeringen bruto gefactureerd. De investeringen worden in zes categorieën verdeeld:

IAB Barometers In samenwerking met InSites Consulting voert IAB Belgium regelmatig sectoriële barometers uit. Met deze studies biedt IAB Belgium adverteerders en agentschappen exclusieve onderzoeksinformatie ter ondersteuning van hun online marketing strategie. Deze onderzoeken peilen naar de attitude van de consument ten aanzien van de online activiteit van adverteerders in een bepaalde economische sector. Niet enkel informatie over het profiel van de internaut per sector, maar tevens zijn gebruik van het Internet in het aankoopproces en parameters die inspelen op de merkentrouw en –tevredenheid worden gemeten in deze Barometers. In de periode 20082009 voerde IAB Belgium en InSites Consulting onderzoek in 15 sectoren: automotive, travel, finance, telco, computers, home decoration, domestic appliances, consumer electronics, e-gov, public services-transport, pharma, food/drinks/ household products, beauty/fashion, retail en sports/leasure. Voor IAB-leden

■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■

Display Advertising E-mailing Content Integration Newsletters Keywords Other

Door deze cijfers wordt de evolutie van de online reclamebestedingen, de verschillende kanalen, de aankooptypes, enz. duidelijk. CIM MDB Sinds 2007 heeft het CIM in haar meetstudie over reclameïnvesteringen (‘Pige’ MDB) ook een deel van de online investeringen geïntegreerd. Deze integratie betreft de regies Adlink, BEWEB, Corelio, Microsoft Advertising, Skynet, De Persgroep, Paratel en Hi-Media. Tot op heden worden enkel de display

037

zijn de resultaten gratis beschikbaar via de IAB website. Belgian E-mailmarketing Benchmarks (IAB) De Task Force E-mail Marketing van IAB Belgium startte een nieuw jaarlijks onderzoek op dat een maatstaf biedt bij de beoordeling van het succes van e-mail marketing campagnes. De Belgian E-mail Marketing Benchmarks onderzoekt een reeks van pertinente parameters voor email marketing per type van communicatie (commerciële e-mail, wedstrijd e-mail, persbericht, nieuwsbrief, …), per economische sector (14 sectoren), per taal en per doelgroep (B2B/B2C). Met zowat een half miljard onderzochte e-mails bieden deze eerste Belgische e-mail marketing benchmarks representatieve cijfers die de marketeer helpt om niet alleen zijn campagnes te evalueren, maar tevens de kwaliteit van zijn database te toetsen. De Whitepaper met de resultaten en conclusies is gratis beschikbaar voor IAB-leden (betalend voor niet-leden) via de IAB website. Brand Media Monitor (BMM) De Brand Media Monitor (BMM) is de studie die om de 2 jaar door TNS Media wordt uitgevoerd en vandaag reeds toe is aan zijn 5de editie. Via de Jury van TNS Media werden 4.600 respondenten ondervraagd (on-line/papier), en dit zowel in het Noorden als in het Zuiden van ons land. Eerst en vooral laat de BMM toe om personen te beschrijven, het socio-demografische niveau overstijgend, met informatie over het waardenprofiel (semiometrie),

038

aankoopgedrag (shopper typologie) en toekomstpotentieel (FutureView) van deze consumenten. Daarnaast beschrijft de BMM niet minder dan 500 merken, onder meer gebruik makend van een model dat de psychologische gehechtheid van consumenten aan merken meet. In een derde luik worden de media belicht -above zowel als below-the-line- en dit met een 3-dimensionele kijk: strategisch, tactisch en inhoudelijk. De rijkheid van deze studie ligt voornamelijk in de kruising van de gegevens uit deze drie luiken.

invloed van de verschillende kanalen op de conversie), waardoor veel efficiëntere campagnes kunnen worden ontwikkeld. ISPA Internet Market Survey ISPA (Internet Services Providers Association), de vereniging van de leveranciers van Internettoegang, publiceert elk trimester statistieken over de evolutie van de Internetaansluitingen in ons land. De studie houdt rekening met zowel privéals professionele aansluitingen.

Engagement mapping (Microsoft Advertising / The Atlas Institute) De door de The Atlas Institute ontwikkelde studie Engagement Mapping geeft een duidelijker beeld van de return on investment online. De marketeers zijn zich ervan bewust dat de ROI van publiciteitscampagnes niet op de juiste manier wordt gemeten. Engagement Mapping is een nieuwe tool die verder gaat dan de online metingen van het standaardmodel, of dat van de zogenaamde “laatste klik”. Dat wijst de volledige conversie toe aan de laatste aangeklikte advertentie en houdt geen rekening met de 93 tot 95% van de relevante online advertenties waaraan een consument is blootgesteld tijdens de momenten die aan de conversie voorafgaan. Engagement Mapping geeft een overzicht van de laatste contactpunten van de klant vóór de conversie. Op die manier krijgen de adverteerders een veel duidelijker beeld van de return on investment van de verschillende online kanalen (m.a.w. de

039

4. De website Ook nu het World Wide Web al ettelijke jaren meegaat, blijft de website de belangrijkste tool om aanwezig te zijn op het Internet voor een adverteerder of een marketeer. U mag zelfs stellen dat de webstek de plek bij uitstek geworden is om een band te smeden tussen het merk en de consument. Mobiele website De laatste maanden is het Internet op mobiele apparatuur explosief gegroeid: voortaan is surfen mogelijk met een draagbare telefoon, een “Smartphone”, een MP3-speler, een spelconsole, enz. Deze toepassingen worden voorlopig nog niet massaal gebruikt maar zullen steeds vaker opduiken naarmate mobiel Internet een grotere plaats in het leven van de consumenten inneemt. De meeste websites zijn echter niet compatibel met navigatie op die nieuwe terminals, ook al is de weergave op een aantal toestellen (zoals de fameuze iPhone van Apple) meer dan behoorlijk. Daarom is het nuttig uw bezoekers een site te presenteren die qua aflezing en ergonomie speciaal is aangepast aan de vereisten van de mobiele apparatuur. Opvallend is ook dat het mobiele Internet voor Internetgebruikers niet op dezelfde behoeften inspeelt als het “traditionele” Internet: studies zijn het erover eens dat mobiel Internet op meer specifieke taken is gericht (e-mail lezen, snel praktische informatie vinden …) en op andere momenten van de dag wordt gebruikt (in de wagen tijdens de woon-werkverplaatsingen, thuis tijdens het weekend …). Dit beantwoordt aan het concept “always on”: dankzij mijn draagbare telefoon ben ik permanent op eender welke plaats online.

040

4.1. De vier etappes bij de productie van een website Klassiek bestaat een websiteproject uit volgende fasen, van analyse tot actualisering: 1. Analysefase ■■ Analyseren en begrijpen van de behoeften: welke zijn de doelstellingen van de site (cf. hieronder)? ■■ Functionele analyse: wat is de status en de werking van de toepassingen op de site in functie van de rol (administrator, bezoeker, koper…)? ■■ Analyse van de informatiearchitectuur en de ergonomie: hoe is de inhoud georganiseerd op de site? In hoeverre beantwoordt deze hiërarchie aan de behoeften van de bezoeker? ■■ Technologische analyse: welke technologieën moeten aangewend worden om de site op te bouwen? Wat zijn de voordelen en de nadelen van elke mogelijke technologie? ■■ Grafische analyse: wat is het meest aangewezen ontwerp voor de site? Moet er een grafisch charter ex nihilo opgemaakt worden of moet een bestaand grafisch charter gerespecteerd worden? 2. Ontwerpfase ■■ Ontwikkeling ■■ Grafische uitwerking ■■ Video-opnames indien nodig ■■ Indelen van de inhoud in HTML-taal ■■ Integratie van de elementen in de tool voor contentbeheer, indien vereist

3. Tests en “ingebruikname” De test kan uitgevoerd worden door een specialist ter zake. Deze etappe dient om de goede werking van de site te valideren, zowel voor het zichtbare (voorbeeld: pagina’s en toepassingen op de publieke site) als het onzichtbare (voorbeeld: tool voor contentbeheer) deel van de ijsberg. Parallel met het werk van de tester kan ook een laatste controle gebeuren door een representatief panel Internetsurfers van de doelgroep die de website wil bereiken. Op basis van hun feedback kunnen de laatste aanpassingen uitgevoerd worden vóór de inwerkingstelling van de site, i.e. zijn officiële “opening” op het net. U moet weten dat, onder impuls van “Web 2.0”, de grens tussen testfase en ingebruikname momenteel aan het vervagen is. De opdrachtgever van de site stelt een eerste, onvoltooid prototype voor dat vrij toegankelijk is voor Internetsurfers en vraagt ze hun mening door te geven over die eerste versie. Met die aanpak, “bètamodus” voor ingewijden, is het mogelijk de opinie van de gebruikers zo vroeg mogelijk te verwerken in de productie van een site om eventuele correcties achteraf te beperken. Diezelfde methode kan ook perfect passen in een public relations strategie : door de opinie te vragen van zijn klanten geeft een merk aan dat het bereid is naar hen te luisteren en dat het rekening houdt met hun verwachtingen. 4. Onderhoud en actualisering Zodra de site toegankelijk is op het Internet moet hij natuurlijk ook geactualiseerd worden en moeten er eventueel nieuwe functies aan

toegevoegd worden indien nodig. Ook de “bugs”die niet gedetecteerd werden in de testfase moeten verdwijnen. Kortom: een website blijft evolueren, ook na zijn lancering. U ziet het, de productie van een site is niet meer enkel het voorrecht van een informaticus. Er zijn meerdere partijen betrokken met diverse vaardigheden: grafici, ergonomen, integratoren, testers, copywriters… Een van de sleutelfactoren bij het succes van een site is de goede samenwerking van deze verschillende disciplines binnen hetzelfde team.

4.2. Online campagnes Vandaag kunnen de meeste adverteerders geen communicatiestrategie meer bedenken zonder te steunen op het Internet. Doorgaans vertaalt het gebruik van nieuwe technologieën zich in de eerste plaats door een website die een product of een dienst voorstelt aan de surfers. Voor elke creatie, moet men eraan denken om : ■■ De URL te reserveren (let op het belang van de naam van de url): de URL is een element dat vaak wordt vergeten in het geval van mini-sites. Alvorens te beginnen met het creëren van een site of micro-site, controleer of de domeinnaam beschikbaar is. In België is het de VZW DNS.be die de domeinnamen in “.be” beheert. U kan op de site www.dns. be de beschikbaarheid nakijken van het adres dat u wenst te gebruiken. Vergeet trouwens niet dat de zoekmachines reke-

041

ning houden met de aanwezigheid van trefwoorden in de URL om te oordelen over de relevantie van een site. Het is dus soms verstandiger om generische trefwoorden te gebruiken als domeinnaam (bijvoorbeeld: www.besterentevoeten.be) dan de merk-of productnaam. ■■ Optimaliseer de homepage van de minisite om de conversie van de bezoeker te verbeteren (in klant, in persoon die is ingeschreven op uw newsletter…). Bijvoorbeeld, wanneer de Internetgebruiker klikt op een banner in het Nederlands om terecht te komen op uw micro-site, is het niet meer nodig om hem op de homepagina zijn taal te vragen. In dezelfde orde van gedachten kan u reeds bepaalde informatie vergaren bij de publicitaire creatie zelf, zodat u ze niet meer moet vragen op de mini-site zelf. Dit mechanisme werd goed geïntegreerd door de datingsites die niet aarzelen om formulieren (zelfs beknopt) te plaatsen in de banners (man / vrouw, liefde / vriendschap, enz.). ■■ Traceer zorgvuldig de trafiek op de mini-site, in het bijzonder de bronnen van trafiek (banieren, e-mail, gesponsorde links…) om te bepalen welke bronnen het meeste bezoekers aanbrengen.

rond een product of een dienst (zoals bij affiches en advertenties), ofwel meer trafiek genereren naar een site. In dit laatste geval moet de bannering niet alleen een boodschap oproepen die aanmoedigt tot klikken (“call to action”), maar die ook een doeltreffende welkompagina oproept (“landing page”) die de oorspronkelijke belofte nakomt (de adverteerder levert effectief de informatie die hij in de banner aankondigt) of die de surfer aanzet om meer informatie te zoeken over een product, om zijn persoonlijke gegevens mee te delen (om later bijvoorbeeld een newsletter te ontvangen), of zelfs om online aan te kopen. Noteren we nog dat bannering momenteel in een standaard wordt gegoten (omvang en volume van een bestand), die door het Interactive Advertising Bureau wordt opgesteld en door alle marktspelers wordt erkend.

4.3. Een website maken: stel de juiste vragen Dit Interactive Marketing Book kan u helaas geen complete gids voorschotelen van projectbeheer toegepast op een website. Wat we u wel kunnen voorstellen zijn enkele denkpistes die nuttig zijn bij het maken van een nieuwe site of bij het opfrissen van een bestaande site. 1. Waarom een website?

In een tweede fase wil men logischerwijze meer publiek lokken naar deze site. De meest gebruikte basistools om dit te realiseren zijn banners, e-mail en de aankoop van trefwoorden voor zoekmachines. Zo kan een bannercampagne bijvoorbeeld twee doelstellingen beogen: ofwel naambekendheid genereren

042

Een website beantwoordt steeds aan een welbepaalde doelstelling. En die kan van allerlei aard zijn: ■■ Beschikken over een vitrine om uw bedrijf, uw producten of uw diensten in de kijker te stellen.

■■ Een relatie aanvatten met de bezoeker door hem bij voorbeeld zijn e-mailadres te vragen en hem vervolgens een newsletter te sturen. ■■ Sommige kosten beperken (voorbeeld: oproepen naar een callcenter) door de toegang tot bepaalde types informatie te vergemakkelijken. ■■ Een transactie uitvoeren met de consument, zoals het online aankopen van goederen of diensten. Zodra die doelstelling duidelijk omschreven is, moet u vervolgens de parameters vastleggen om het succes van uw site te meten: het aantal bezoekers, het aantal regelmatige bezoekers, de trafiek via de zoekmotoren, de conversie van bezoeker tot klant of abonnee op de newsletter, verkoopvolume, meerdere aankopen door dezelfde klant… Met andere woorden, u moet indicatoren vastleggen die het investeringsrendement van het project meten. Dat kan onder meer met behulp van een tool voor publieksmeting (Web Analytics). Een website is steeds gericht op een bepaald doelpubliek. U moet uw website dus uitdenken in functie van zijn bezoekers, hun behoeften en hun sociaaldemografische kenmerken. Een voorbeeld: op een site voor mobiele telefonie zal de tiener die een betaalkaart gebruikt op zoek gaan naar andere informatie dan de baas van een KMO die de beste abonnementsformule wil voor zijn werknemers. Hier komt de ergonoom tussen. Hij is gespecialiseerd in informatiearchitectuur en analyse van het gedrag van de gebruiker tegenover nieuwe media. Dit conceptuele werk mag u niet onderschat-

ten: een website zal pas gebruikt worden wanneer hij vlot bruikbaar is. De typische kenmerken van e-commerce. Indien u een elektronische handel wilt opstarten dient u rekening te houden met een aantal elementen die eigen zijn aan die activiteit: ■■ Juridische : wetten inzake verkoop op afstand en bescherming van de consument gelden ook voor e-commerce. ■■ Logistieke : een door de consument via uw site aangekocht(e) goed of dienst moet ook tot bij hem geraken. In dit verband dringen zich een aantal vragen op: wat zijn de transportkosten? Welke verzendingsmodi stelt u voor? Hoe zult u de stocks beheren? ■■ Technologische : e-commerce sites vergen een CMS (Content Management System) met meer ontwikkelde functionaliteiten dan die van een site met enkel een “visitekaart-” functie. Online betaling gaat bovendien gepaard met de keuze voor een in dat soort transactie gespecialiseerde partner, die verantwoordelijk is voor het beveiligde betalingsproces met bankkaart. 2. Welke tool voor contentbeheer? In de coulissen van een website actualiseert de tool voor het beheer van de inhoud (of Content Management System, afgekort CMS) de informatie zelf zonder externe technische interventie. CMS bestaan uit twee hoofdcategorieën: de “server-based” en de “web-based”. Zoals de naam al laat vermoeden worden de

043

“server-based” oplossingen op een server van uw bedrijf geïnstalleerd (of op die van een derde onderneming gespecialiseerd in de verhuur van servers voor professionele doeleinden). Dit is een uitstekende keuze indien u uw CMS op andere systemen (ERP, CRM…) wilt aansluiten. Grootste nadeel is echter de kost. Behalve de server zelf dient u een gebruikerslicentie aan te kopen, net zoals voor eender welke andere software. U zult ook zelf moeten instaan voor de parametrering, het onderhoud en de update van de CMS. Dit kan voor heel wat extra werk zorgen en de kosten daarvoor zijn aanzienlijk. Voor “Web based” oplossingen (ook wel ASP of “Application Service Provider” genoemd) is geen server nodig en hoeft ook geen software te worden geïnstalleerd: deze technologie wordt vanop afstand beschikbaar gesteld door de CMS-uitgever en het beheer van de site gebeurt via een klassiek browservenster. In vergelijking met de “server based” aanpak is de voornaamste troef van de “web based” tools voor inhoudsbeheer de kostprijs. De installatie en de update van uw CMS zijn immers voor rekening van uw editor. U hoeft enkel nog inhoud op uw site toe te voegen, de interface te regelen (grafische elementen, ergonomie…) en de publicatie“workflow” te bepalen. “Web based” oplossingen zijn echter vaak moeilijk aan uw eigen behoeften aan te passen. De aansluiting ervan op andere systemen van uw bedrijf zijn bovendien beperkt, en soms zelfs helemaal onmogelijk. Dit onderscheid is uiteraard redelijk theoretisch en wijzigt constant: zo zien we dat de“web based” tools steeds flexibeler wor-

044

den en hun achterstand op meer traditionele oplossingen aan het inlopen zijn. Welk type CMS u ook kiest, belangrijk is dat aan al uw behoeften is voldaan. Voorbeelden: ■■ Zijn er reeds CMS in gebruik in activiteitensectoren die vergelijkbaar zijn met de uwe? ■■ Hoeveel talen worden op de site gebruikt? Kan dit CMS al deze talen vlot beheren? ■■ Welke types content moet het CMS kunnen beheren : tekst, video, foto…? ■■ Kan het CMS vlot de «meta-tags» van een pagina veranderen om de indexering ervan door de zoekmotoren te optimaliseren? ■■ Is het mogelijk om zonder probleem nieuwe “hoekstenen” aan het CMS toe te voegen: newsletter, forum, e-commercemodule…? ■■ Vereist het CMS kennis van HTML of kunt u werken in “wysiwyg” net als bij een software voor tekstverwerking? ■■ Wat is de procedure wanneer een nieuwe pagina moet gepubliceerd worden op de site? Welke zijn de verschillende etappes voor validatie van de inhoud (“content workflow”) door de bevoegde personen? ■■ Is de website enkel gericht op contentbeheer of moet hij geïntegreerd worden in een hele reeks andere tools (CRM, ERP…)? ■■ Tot op welk niveau moet de informatie beveiligd zijn? Moeten bepaalde zones van de site met een paswoord worden beschermd?  Laatste belangrijke opmerking: de dimensie “human resources” mag nooit worden onderschat. Een website is al enkele jaren niet langer het voorrecht van het IT-team maar is intussen uitgegroeid tot een gemeenschappelijk platform van verschillende departementen. Het is dus belangrijk dat alle actoren bij het project

worden betrokken om aan al hun specifieke verwachtingen tegemoet te komen. Daarom kan de implementatie of het opfrissen van een CMS een gelegenheid zijn om bepaalde interne processen van het bedrijf te herbekijken en de werking ervan te optimaliseren. 3. Welk serviceniveau moet gewaarborgd worden? De website is een “business critical”-toepassing die, wanneer ze onbeschikbaar is, duizenden euro kan kosten aan de eigenaar. Daarom kan het nuttig zijn een “service level agreement” af te sluiten met uw dienstverlener. Die verbindt er zich via dit SLA toe om bepaalde prestatiecriteria na te leven die u samen heeft bepaald. Een voorbeeld: wat is bij een panne de interventietermijn om de storing te identificeren en te herstellen? Wat moet de graad van beschikbaarheid en de antwoordtijd van uw site zijn, vooral tijdens de piekmomenten? Wat is het tarief van deze interventies? Vragen die u moet stellen in de eerste fasen van een project om onaangename verrassingen achteraf te vermijden. In aanvulling op de SLA is het tevens mogelijk uw website te laten controleren door onafhankelijke bedrijven gespecialiseerd in de monitoring van Internettoepassingen. Die controleren de permanente toegankelijkheid van uw site en verwittigen u zodra er iets misloopt.

4.4. Search Engine Optimization Op enkele uitzonderlijke gevallen na moet een website die naam waardig worden geoptima-

liseerd voor de zoekmotoren. Die laatsten zijn soms goed voor 40% van het totale verkeer op een Internetsite. De marketing rond zoekmotoren (of Search Engine Marketing) kan worden opgedeeld in Search Engine Optimization (SEO) en Search Engine Advertising (SEA). De Search Engine Optimization wil een website verbeteren om voor een betere rangschikking in de door de zoekmotor voortgebrachte “natuurlijke” of “organische” resultaten te zorgen. Deze techniek houdt met verschillende criteria rekening: inhoud en keuze van de sleutelwoorden, structuur van de broncode, boomstructuur van de site, relevantie van de externe links die naar de site verwijzen, een enkele inhoud of duplicatie van de inhoud, enz. De inhoud van uw site blijft de “grondstof” waarmee zoekmotoren de belangstelling voor een site kunnen evalueren. Het is dus noodzakelijk de beste sleutelwoorden te identificeren en te gebruiken, nl. die die door de Internetgebruikers worden gebruikt en niet het publiciteitsjargon dat eigen is aan het bedrijf. De inhoud van een website blijft uiteraard een sleutelcriterium, de zoekmotoren houden echter ook rekening met de plaats van de site in het netwerk dat het Internet per definitie vormt. Voorbeeld: hoeveel externe links leiden rechtstreeks naar de website? Hoe beschrijven deze links de website? Wat vertellen die bronnen? In welke context kaderen die links? Search Engine Optimization richt zich zowel op het verzamelen van relevante sleutelwoorden als op de strategische aanpak van de communicatie. Het resultaat van een “natuur-

045

lijke” search moet dus worden gezien als een klassieke publicitaire unit met een titel, een boodschap en idealiter een call-to-action. Search Engine Advertising van haar kant heeft betrekking op de gesponsorde of commerciële zoekresultaten, nl. in de reclames die naast de resultaten van de natuurlijke zoekresultaten verschijnen. De adverteerder koopt die publiciteit op basis van de CPC (Cost per click). Via geïntegreerde meettools kunnen er zelf banners op basis van de CPA (Cost per action) worden gelanceerd en kan de publiciteitsboodschap nog verder worden verfijnd en geoptimaliseerd. Trends 2010 Een tendens die zich reeds in de vorige editie 2009 aftekende lijkt zich dit jaar te bevestigen: zoekmotoren beperken zich niet enkel tot webpagina’s en bieden voortaan verschillende soorten informatie aan : beelden, video’s, news… om de surfer een nog betere searchervaring te geven. Deze evolutie is intussen beter bekend onder de naam “universal search”. Andere opvallende mutatie : individuen zetten een steeds groter deel van hun privéleven online. Zoekmotoren proberen die tendens te volgen door het begrip “real time” in hun resultaten te integreren. Ander logisch gevolg: het beheer van zijn persoonlijke reputatie (“reputation management” of SERM) wordt voor Internetgebruikers een nieuwe uitdaging. Ook hier specialiseren zoekmotoren zich in de informatie over individuen en in zekere mate kunnen ze zelfs informatie over die individuen controleren en wijzigen.

046

4.5. CRM CRM (Customer Relationship Management) of “Klantenrelatiebeheer” houdt verband met de visie die een bedrijf ontwikkelt omtrent de relatie met zijn klanten, om dan volgens deze visie een aantal zakelijke processen uit te tekenen en om uiteindelijk – en niet eerder – een aantal tools te kiezen en in bedrijf te stellen. CRM laat toe om de evolutie van klanten te voorspellen (Lifetime management), om het aankoopgedrag van klanten beter te begrijpen of nog om de klanten doelgericht te gaan benaderen op basis van een specifiek verkoopkanaal (channel optimization) of op basis van hun profiel (customersegmentation, value base, share of wallet). Een CRM-project moet passen binnen een breder engagement vanuit alle onderdelen van de bedrijfsvoering en binnen de overkoepelende strategie. Het is op te splitsen in twee grote fasen: 1. Het verrijken van het model via de registratie van klantgegevens, het capteren van elke interactie tussen de klant en het bedrijf (bv. via de helpdesk, de klantendienst, de verkoopafdeling, de winkels, de website…) of nog het vergaren van allerlei intern of extern beschikbare gegevens, zoals benchmarks of trendgegevens. Deze fase laat toe om een inventaris op te maken van alle gegevens die het bedrijf bezit omtrent zijn klanten, partners, prospecten… 2. De analysefase en het opstellen van een model dat toelaat om aan te wijzen welke de sleutelgegevens zijn voor de CRM-ac-

tiviteiten van het bedrijf, om deze te gaan gebruiken, het model verder te ontwikkelen en te testen. In deze fase is het vaak aangewezen om externe hulp in te roepen, om de processen zo objectief mogelijk te benaderen. Voor het bedrijf komt het ontwikkelen van een ‘CRM-visie’ fundamenteel neer op het omschakelen van een ‘transactionele’ strategie, gericht op producten en aankopen, naar een ‘relationele’ visie waarin de relatie met de klant centraal staat, de getrouwheid en de waarde van de klant op langere termijn. Om deze relationele visie te kunnen hebben, is er dus een verregaande integratie nodig tussen de verschillende bedrijfsprocessen. Door de populariteit van online, worden ook meer en meer online trends van doorslaggevend belang zoals bv. een meeting van a tot z, het kunnen aansturen van digitale processen vanuit het CRM pakket etc. Onder meer omdat de term ‘CRM’ heel wat verschillende domeinen bestrijkt, zorgt hij voor heel wat verwarring bij sommige marketeers. De verschillende onderdelen van de klantrelatie waarin CRM een rol kan spelen, zijn: ■■ Presales: studie van de behoeften van de klant en ontwikkeling van prospecten – de analyse van de verzamelde gegevens laat toe om de vraag beter te beantwoorden, om prospecten tijdens hun volledige beslissingstraject op te volgen, of zelfs om marketingcampagnes te automatisere ■■ Sales : het gaat erom de verkoopploeg te voorzien van de juiste tools, die hen bijstaan bij het prospecteren (vastleggen van afspraken, opvolging…).

■■ Klantendienst : hoe meer een bedrijf beschikt over bijkomende gegevens over zijn klanten, hoe beter het die klanten op een gepersonaliseerde manier kan benaderen. ■■ Dienst na verkoop : de ondersteuning van klanten kan in hoge mate worden geautomatiseerd via de website, het call center… De CRM-problematiek speelt in twee dimensies. Eén dimensie is die van de “[ontwikkeling van de] relatie” en een andere is die van het “beheer [van informatie]”. Eerst moet er in principe een klantrelatie bestaan, alvorens u deze kunt gaan beheren – wat ook het registreren en bewaren van informatie betekent. De “Relatie”-dimensie raakt alles wat te maken heeft met zuivere interactiviteit. Wat ook de gebruikte middelen zijn om in een relatie te treden met een (toekomstige) klant, het gaat erom een dialoog op te zetten die in beide richtingen winstgevend is. De klant stemt ermee in dat het bedrijf zijn persoonlijke gegevens bewaart en gebruikt, omdat hij daar zelf ook een voordeel in ziet. Voor het bedrijf is het dus cruciaal om te definiëren welke gegevens prioritair zijn, en de juiste tools te voorzien die toelaten om deze gegevens te verzamelen. De dimensie “Beheer” staat voor een aanpak die toelaat de informatie die dankzij een interactieve aanpak werd ingezameld, te beheren. Om de gegevens te kunnen beheren, moet u ze enerzijds opslaan (data warehousing) en ze vervolgens via een gebruiksvriendelijke interface beschikbaar maken. Met de komst van het Internet heeft een totale nieuwe generatie CRM-tools het licht gezien.

047

5. De interactieve kanalen Ze zijn meestal opgebouwd uit modules, rond een strategische as zoals marketing, verkoop of klantendienst. De EMA-modules (Enterprise Marketing Automation) van deze CRM-tools laten toe om automatisch een voorgeprogrammeerde actie te genereren (bv. periodieke verzending van een e-mail of een newsletter), of een gepersonaliseerd antwoord als gevolg van een actie van de klant (bv. een e-mail ter bevestiging van een aankoop). Andere modules stellen de ingezamelde informatie (zichtbaarheid van campagnes, gebruikte producten, aanvraag van informatie…) ter beschikking van de verkoopteams en de klantendienst, en dit in real-time. De CRM-tools beschikken meestal ook over een module voor data mining, die toelaat om de gegevens te analyseren met het oog op modellering (bv. segmentatie van profielen).

Dit hoofdstuk stelt de verschillende kanalen van de interactieve marketing voor.

5.1 Display advertising De ‘display advertising» is het meest klassieke kanaal van de interactieve publiciteit. De adverteerder maakt gebruik van publicitaire ruimten die vast bepaald zijn qua vorm en plaatsing op de site. Banners, Skyscrapers, Medium Rectangle of Leaderboards zijn voorbeelden van de multimediaformaten die bij display advertising gebruikt worden.

De reclame kan eveneens verschijnen in functie van de inhoud van de pagina, van de interactie van de surfer met de website of om het even welke andere informatie over surfer of website. Display advertising

Leaderboard Overlayer

Deze bevatten tekst en afbeeldingen, maar soms ook geluid of video. Zij kunnen zich ook openplooien op de pagina om de boodschap meer ruimte en impact te geven (“expandable banners”). Deze verschillende formaten zijn onderworpen aan normen vastgelegd door IAB. Deze formaten kunnen wijzigen in volgende vormen: ■■ “Expandable” : door met de muis over de reclame te gaan wordt deze groter en verschijnt een aanvullende boodschap of visual. ■■ “Overlayer” : de reclame verschijnt gedurende 8 seconden in het midden van het scherm om vervolgens te verdwijnen. ■■ “Pop-up” : de reclame verschijnt in een nieuw geopend venster. Door de keuze van de sites of delen ervan waarop Display Advertising vertoond wordt,

048

wordt enerzijds een socio-demografische bepaling van de doelgroep mogelijk dankzij “user-centric” studies (Metriprofil CIM) en anderzijds een contextuele bepaling van de doelgroep.

Medium Rectangle

5.2. Integratie van de content De integratie van de content, dat ook advertorial inhoudt, is ruwweg het online equivalent van de publireportage: de adverteerder verwerkt zijn boodschap binnen een bepaalde site zelf. Deze boodschap krijgt de vorm van een artikel of een hele rubriek op maat van de klant. Het principe: de commerciële boodschap via informatieve content brengen. Wil men verzekerd zijn van verkeer naar de

049

geïntegreerde content, dan kan men verschillende middelen gebruiken: een link op de homepage van de site, Display advertising, of een beroep doen op offline media. De integratie kan “geconnecteerd” worden op de website en zo de informatie op de pagina gebruiken. Bijvoorbeeld, op een website voor onroerende goederen kan een financieringsinstantie de prijzen van de goederen gebruiken en de surfer een vooraf bepaalde berekening voorstellen.

sing (Leaderboards, Banners, ...). De selectie van de behandelde thema’s maakt een bepaling van de doelgroep op basis van interessepunten mogelijk alsook het volledig automatiseren tussen content aanbod en het versturen van de nieuwsbrieven. Newsletter

product of dienst en daarbij stelt u ook advertentieteksten op. Wanneer een gebruiker op bijvoorbeeld Google één van de gekozen zoekwoorden intikt, verschijnt uw advertentie automatisch naast het overzicht met de zoekresultaten. U betaalt als adverteerder alleen als iemand daadwerkelijk op uw advertentie klikt. Zo komt u op een goedkope en effectieve manier direct in contact met potentiële klanten. Adverteerders gebruiken Search Engine Advertising (SEA) voor het bereiken van uiteenlopende marketingdoelstellingen: vergroten van uw naamsbekendheid, genereren van leads of het stimuleren van online verkopen. Nog een groot voordeel aan SEA is dat de resultaten direct meetbaar zijn via allerhande meetsystemen (bvb. Google Analytics) en u dus vlug het al dan niet succes van uw investering kan inschatten.

Integratie van de content

bedrijfsprocessen en automatisatie van de communicatie. De basis bij een goede e-mail marketing strategie is een goede gegevensbank. Hoe beter de kwaliteit van de instroom van data, hoe beter de data wordt. Op regelmatige tijdsstippen gegevensbanken opschonen is eveneens primordiaal. Gebruikers zelf de mogelijkheid bieden hun gegevens up to date te houden, is een eenvoudige en kost efficiënte wijze om je data vers te houden. Commerciële e-mail

5.5. E-mail marketing 5.3. E-Nieuwsbrieven Nieuwsbrieven zijn informatieve e-mails die een bedrijf verzendt naar personen die zich erop geabonneerd hebben of naar een bestaande klantengroep. Deze nieuwsbrieven kunnen ingezet worden als volgt: aanvullende product/dienst informatie, een promotie voor bestaande of nieuwe producten/diensten of een overzicht van de laatste informatieberichten. Publicitaire inlassingen binnen deze Newsletters kunnen de vorm hebben van tekst (enkele lijnen) of allerlei formaten van Display Adverti-

050

5.4. Keywords buying (SEA) Elke dag voeren miljoenen mensen in België zoekopdrachten uit op zoekmachines om die producten, diensten of informatie te vinden waarnaar ze op zoek zijn. Search Engine Advertising (SEA) is een manier om uw eigen publiciteit te plaatsen naast de zoekresultaten van die voornaamste zoekmachines (bvb. Google, Microsoft, Yahoo). Bij het opzetten van een SEA campagne selecteert u zoekwoorden die aansluiten bij uw

E-mail marketing is na search de meest gebruikte tool op het Internet. Dit communicatiekanaal kan gebruikt worden voor zowel werving (met al dan niet commerciële boodschappen) als retentie campagnes. Telkens, met uitzondering voor B2B e-mails, moet de ontvanger zijn uitdrukkelijke toestemming gegeven hebben (opt-in wetgeving). De B2B wetgeving is soepeler, maar dit kan snel veranderen zoals in Nederland. E-mail marketing is het uitgelezen kanaal om op een persoonlijke wijze te communiceren met klanten, doelgroepen, … Lifecycle marketing, of het uitmappen van ideale contact momenten met doelgroep en deze volledig te automatiseren is “the next best thing” alsook de volledige integratie met bestaande

051

5.6. Social Marketing Eén enkele definitie van sociale media (“social media”) bestaat niet. Men kan ze omschrijven als een geheel van platformen waarmee gebruikers zonder technische kennis inhoud kunnen produceren en delen. De term “social media” is verwant met twee andere concepten waar we in het volgende hoofdstuk dieper op ingaan: “user generated content” en “Web 2.0”. Sociale media zijn op verschillende communicatiekanalen gebaseerd : ■■ De blog (samentrekking tussen “web” en “log”) is een logboek van een of meerdere auteurs. Elke blog publiceert op verschillende tijdsstippen “posts”. Lezers kunnen op elke post onmiddellijk reageren door rechtstreeks hun commentaar te publiceren. De interactie tussen de blogs heet “blogosfeer”: de blogs zijn onderling verbonden via een systeem van links en “retrolinks” die een echt netwerk vormen en een soort conversatie tussen de blogs op gang brengen. De meeste blogs worden door amateurs geschreven maar een aantal is intussen dermate professioneel opgesteld dat ze zich als echte media profileren. Een bedrijf kan een blog als communicatiemiddel met de consumenten gebruiken. Deze laatsten zijn echter op hun hoede voor alle vormen van verdoken reclame en verwachten van de adverteerder transparantie en eerlijkheid. ■■ RSS stromen (“Really Simple Syndication

052

”)zijn informatiestromen die door uitgevers van webinhoud op het Internet worden verspreid. Aanvankelijk werden RSS stromen vooral door de blogosfeer gebruikt. Nadat men zich via een RSSlezer op een RSS stroom heeft geabonneerd, ontvangt men automatisch nieuwe inhoud die door een uitgever wordt gepubliceerd. Voordeel van de RSS is dat men makkelijk verschillende honderden informatiebronnen kan aggregeren en raadplegen zonder telkens met elk daarvan individueel een verbinding te moet leggen. Een adverteerder kan een RSS gebruiken om makkelijk informatie over zijn producten of promoties te verspreiden. RSS is een volledig “opt in” formaat waardoor het aan de Internetgebruiker is om zich daarop te abonneren. In principe staat hij dus open voor de boodschap die u hem wil toesturen. ■■ De sociale netwerken zijn sites via dewelke private en professionele relaties kunnen worden gelegd en onderhouden. Op een aantal sociale netwerken kunnen leden inhoud aanmaken en delen met hun netwerk van contacten. ■■ Platformen voor de uitwisseling van beelden en videofilmpjes zijn er, zoals hun naam het laat vermoeden, voor het delen van beelden en videofilmpjes die u hebt gemaakt. Een adverteerder kan daar bijvoorbeeld virus-achtige videofilmpjes op verspreiden. ■■ Podcasting is een samentrekking van “iPod” (de MP3-speler van Apple) en “broadcasting”. Daarmee kunnen au-

dio- en videobestanden, gekoppeld aan een RSS stroom worden aangemaakt, verspreid en verbruikt, waardoor men automatisch de laatst gepubliceerde bestanden kan ontvangen. Met podcasting krijgt men ook “à la carte” toegang tot media, waar en wanneer men wil en op verschillende terminals. Een adverteerder kan zijn eigen reclame-podcast aanbieden of commercials in de door de uitgevers gepubliceerde podcasts inlassen.

echter hetzelfde als een walled garden site. Een interactieve spot kan verwijzen naar een walled garden site, of een specifiek deel ervan. Ook interactieve programma’s kunnen naar de walled garden site van een adverteerder linken. NMBS dienstregeling in de Telenet walled garden

5.7 iDTV Interactieve digitale televisie combineert de betere kwaliteit van beeld en geluid door het digitale signaal met de mogelijkheid tot interactie via de rode knop, en dit zowel met programma’s als met reclamespots. Adverteerders hebben 5 verschillende mogelijkheden om campagnes te ondersteunen met iDTV. Walled garden De walled garden is een mini-site binnen de afgesloten omgeving van de operatoren, ontwikkeld via specifieke technische guidelines. Ofschoon de technische platformen per operator verschillen, ontwikkelde de NMBS een toepassing die werkte op zowel Telenet als Belgacom TV. Een walled garden site is bedoeld om permanent beschikbaar te zijn, terwijl een DAL (Dedicated Advertiser Location) voor een interactieve spot enkel toegankelijk is via de spot, en dit slechts voor de duur van de campagne. Een DAL is technisch gezien

iAds iAds zijn interactieve reclamespots waarbij de (interactieve) kijker tijdens de spot een call-to-action te zien krijgt om op de rode knop te drukken. Als hij dit doet wordt hij doorverwezen naar een Digitext pagina, een DAL of een walled garden site (zie hierboven). Binnen deze sites kan de adverteerder allerhande interactiviteit aanbieden, zoals het verzamelen van gegevens van consumenten, aangevuld met informatie over het product, en verpakt in een wedstrijd. De beste resultaten worden bereikt als de interactiviteit ingebouwd zit in het concept van de spot zelf.

053

Home page van de DAL voor de Ford S-Max iAd

op interactiviteit in een programma dan in een reclamespot (studies in de UK wijzen op 3x zoveel). Dit gaat op als de interactiviteit niet gewoon aan een bestaand programma wordt geplakt, maar echt een onderdeel is van het concept.

Best practices

Digitext Digitale teletext, of Digitext, is een verbeterde, meer grafische versie van het bekende teletext. Het aanbod van digitale teletextpagina’s is de jongste 2 jaar enorm gegroeid. Er worden ook nieuwe technische toepassingen gevonden die erin kunnen worden geïntegreerd en die het echt interactief maken, waardoor ze meer in de buurt komen van walled garden sites. iZone Ook wel “strap” genoemd. Een nieuwe interactieve digitale omgeving van de omroepen met mogelijkheden voor adverteerders. De dienst is permanent toegankelijk via de rode knop. Het aanbod van diensten op iZone wordt voortdurend uitgebreid. Gesponsorde interactiviteit Deze praktijk vindt de jongste tijd steeds meer ingang. De reden hiervoor is niet alleen dat dit goedkoper is, maar ook dat de relevantie van interactiviteit in een programma hoger is dan die in een spot. Met andere woorden, de kijker klikt meer door

054

Het belangrijkste principe om in gedachte te houden vanaf de conceptfase is dat iDTV niet hetzelfde is als Internet op televisie. Niet alleen vanuit een technologisch standpunt, maar ook vanuit de manier waarop de kijker de toepassing zal gebruiken. Lean back Om te beginnen zit de kijker in een zogenaamde lean back houding. Dat wil zeggen, onderuit in zijn zetel. Hij wil zich ontspannen. Op Internet is het eerder lean forward. Alle aandacht gaat naar het actief zoeken van informatie. Dat betekent dat de televisie niet de beste plaats is om de kijker een hoop droge informatie te geven. Het moet hapklaar zijn en het moet entertaining zijn. Sociaal medium Daarbij komt dat TV geen individueel medium is zoals de PC. Iedereen die meekijkt moet het gezinslid met de zapper volgen. Zelfs als men de kijker kan overhalen om de site te bezoeken moet de adverteerder er rekening mee houden dat er andere mensen bij kunnen zitten die willen dat het zo kort mogelijk duurt, of dat het zo entertaining is dat het de moeite is om er het eigenlijke programma even voor te vergeten.

Andere fysieke omstandigheden Dan zijn er nog een aantal fysieke omstandigheden die de ervaring tussen Internet en iDTV verschillend maken : ■■ Men zit verder van het scherm, en kan daardoor bijvoorbeeld kleine teksten niet lezen, ook al is een tv-scherm doorgaans groter dan dat van een PC. ■■ Tv-schermen zijn ontworpen voor de weergave van bewegende beelden, PC schermen eerder voor statische beelden. Dat wil zeggen dat we teksten en buttons relatief groot moeten weergeven om te compenseren voor de afstand en de trilling van het scherm. ■■ De kijker gebruikt zijn afstandsbediening in plaats van een toetsenbord met een muis. De bedoeling is om de kijker de toepassing te kunnen laten gebruiken zonder dat hij naar zijn afstandsbediening moet kijken. De navigatie moet dus volledig kunnen gebeuren met de pijltjestoetsen en de OK-knop. Enkel voor het invullen van teksten moet de kijker de cijfertoetsen gebruiken, net als bij het versturen van een sms. Dit is nogal bewerkelijk, dus formulieren worden best zo kort mogelijk gehouden. Hoe zorg je ervoor dat kijkers op de rode knop drukken ? Zowel in België als in het buitenland is er onderzoek gedaan naar de factoren die het ‘klikgedrag’ beïnvloeden. Daaruit komen een aantal praktische tips : ■■ De hoogste doorklikratio wordt bereikt als de visuele call-to-action wordt ondersteund door een audio-prompt tijdens de spot.

Ook de vooraankondigingen van een interactieve spot in het reclameblok door de zender blijken zeer effectief. ■■ De call-to-action moet duidelijk zijn en overeenkomen met het aanbod dat de kijker vindt op de eerste pagina van de toepassing. ■■ Probeer te vermijden dat de call-toaction vooral kijkers aantrekt die meer geïnteresseerd zijn in de prijs dan het voorgestelde product.

5.8. Mobile Mobile marketing is de laatste maanden sterk geëvolueerd, o.m. dankzij toestellen (iPhone, HTC, …) die van de gsm een heuse multifunctionele terminal maken. De “telefoon-” functie blijft uiteraard essentieel maar het steeds groeiende aantal webactoren en mobiele applicatools maken er intussen wel een multimediaal communicatiekanaal van waar we niet langer omheen kunnen. De “mobiele dichtheid” heeft intussen een voldoende massa bereikt en de gebruikers zijn steeds meer bereid open reclame op deze drager te ontvangen. Op vandaag zijn er op de markt talrijke mobiele communicatie-oplossingen, de gebruiker hoeft dus enkel de meest aangepaste methode te kiezen in functie van zijn behoeften.

055

Mobiele oplossingen in functie van de marketing doelstellingen

Hieronder een beschrijving van de verschillende beschikbare mobiele kanalen: Met de SMS kan men een reclameboodschap versturen naar een doelpubliek (SMS MAILING) dat er soms op kan antwoorden, zoals bijvoorbeeld bij wedstrijden (SMS & WIN), of door een call center gecontacteerd kan worden (SMS TO CALL). Verder kunnen ook toegangstickets voor culturele evenementen (concerten, tentoonstellingen...) afgeleverd worden in de vorm van elektronische coupons per sms (m-couponing). Gecombineerd met andere interactieve kanalen en de traditionele media biedt de sms talloze mogelijkheden tot interactie. Met SMS kan men ook diensten tegen betaling aanbieden, toch niet onbelangrijke inkomsten voor de uitgevers. Het succes van de diensten waar men beltoontjes kan downloaden (ring tones) of de DRTV campagnes (Direct Respons TV) zijn sprekende voorbeelden. De MMS is een SMS vergezeld van beeld en klank. Met de komst van de communicatienetwerken van de 3e generatie zien ook steeds meer MMS toepassingen het licht.

056

Er werden in België al verschillende interactieve campagnes gevoerd waarbij MMS in synergie gebruikt wordt met de andere media. Bovendien bieden sommige uitgevers MMS content als download aan. Voice boodschappen (voice deposit) Staan toe om een gesproken publicitaire boodschap naar draagbare telefoons te sturen. De boodschap kan meteen door de gebruiker beluisterd of “achtergelaten” worden op zijn antwoordapparaat om later beluisterd te worden. Deze boodschappen kunnen radiospots zijn of speciaal voor de gelegenheid gemaakte boodschappen. Net zoals bij sms mag zo’n boodschap enkel verstuurd worden aan personen die vooraf hun akkoord gegeven hebben (opt-in). Mobile Internet : Het steeds veelvuldiger gebruik van deze technologie en het verschijnen van steeds volledigere terminals leidt tot de ontwikkeling van Mobiele Internet sites die aan deze drager gewijd worden. Elke operator heeft voor zijn klanten een eigen portaal gemaakt, die een Mobile Plateforme grote waaier aan PlazZza diensten biedt, gelijkend op de diensten op de grote Internet portaalsites. De drie grootste operatoren hebben ook PlazZza ontwikkeld, een gemeenschappelijke zoekmachine waarmee men toegang krijgt

tot de beschikbare Wap-sites. Qua reclame bieden de verschillende spelers (publishers, media, …) banners volgens hetzelfde principe als de banners op de websites. Mobile TV is de mogelijkheid om tv op zijn mobiele telefoon te kijken. Verschillende kanalen zijn al beschikbaar, waarbij de gebruiker zijn favoriete programma’s rechtstreeks kan bekijken of in uitgesteld relais. Het gebruik van dit soort dienst is weliswaar nog marginaal, maar zal in de volgende jaMobile TV

ker ontvangt informatie in functie van zijn geografische positie (restaurants, musea, tankstations...) Deze lokalisatiefunctie is aan strenge reglementeringen onderworpen, vooral met betrekking tot de voorafgaandelijke explicite toestemming. Blutetooth : Deze applicatie gebruikt een radiotechnologie met lage frequentie met de bedoeling om de verbindingen tussen de elektronische apparaten te vereenvoudigen. Interactive boards die de Bluetooth technologie toepassen, kunnen

5.9. Digital Signage

ren evolueren en uitgroeien tot een interessante publicitaire drager. Le LBS (Location Based Service) biedt de klant de informatie die hij wenst en dit aangepast aan zijn positie op het gsm-netwerk. Met deze techniek kan een adverteerder zijn boodschap personaliseren in functie van het profiel van de bestemmeling en de plaats waar hij zich fysiek bevindt. Momenteel wordt LBS voor verschillende soorten toepassingen gebruikt. Twee typische toepassingsgebieden: ■■ De geografische positionering van een persoon als veiligheidsvoorzorg: verloren gelopen kinderen, een persoon die een noodoproep gedaan heeft en gelokaliseerd moet worden.. ■■ Location based information: de gebrui-

Digital signage is een nieuwe vorm van visuele communicatie. Het gaat om een complexe technologie die reclamecommunicatie (met tekst, beelden of videobeelden), objectieve informatie en kwalitatieve inhoud kan verspreiden naar een doelpubliek en dit op verschillende plaatsen zoals verkoopspunten, vrijetijdsruimtes, openbaar vervoer & luchthavens, bars & restaurants, hotels, bedrijven & administraties, enz. Digital signage heeft talloze voordelen zoals o.m.: ■■ De continue verspreiding tijdens de openingsuren of volgens een vast uurrooster; ■■ Het in real time aanpassen en wijzigen van de inhoud van de verspreide boodschappen; ■■ Het verbeteren van de communicatie met klanten en/of personeel; ■■ Het verhogen van de verkoopscijfers.

057

Digital signage wordt ook wel eens dynamic display, in-store TV, narrowcasting, dynamic digital signage, digital media (networks), digital Out-of-Home, enz. genoemd. Digital Signage in een verkooppunt

5.10. Product Placement Dacht u dat videospelen enkel voor enigszins geïsoleerde teenagers bestemd zijn? Vergis u niet ! Gamers zijn steeds talrijker en de meesten zijn ouder dan 30. Bovendien besteden zij er meer dan de gemiddelde tijd aan. Schattingen maken gewag van 13 miljoen volwassenen in Europa die regelmatig gamen. Het gaat hier om zowel mannen als vrouwen binnen elke leeftijdscategorie: 51% van de 36-50-jarigen en 18% van de 51-65-jarigen spelen minstens een keer per semester. Elk geslacht heeft echter zo z’n eigen spelstijl. Mannen spelen liever rollenspellen (RPG) of games waar strategieën (RTS) of schieten (FPS) aan te pas komen, en uiteraard ook de onvermijdelijke sportgames. Vrouwelijke speelsters hebben het dan weer meer voor muziek- en dansgames, quizzen en spelletjes

058

van het type Arcade. Het publiek van “gamers” is makkelijk te bereiken en elke campagne is over het algemeen efficiënt, zolang een aantal basisprincipes maar wordt gerespecteerd. Denk om te beginnen verder dan CTR. Dit is ongetwijfeld belangrijk in heel wat gevallen maar het is ook niet meer dan een maatregel zoals vele andere. Bij het inlassen van merken of producten in videogames, is de vuistregel dat deze inlassing de game-ervaring zeker niet mag verstoren. Wanneer die inlassing echter goed is uitgevoerd, zal ze het scenario realistischer maken om het nog beter bij het dagelijkse leven van de gamer te doen aansluiten. Denk uiteraard aan de relevantie van de inlassing in het spel. Stel u ook flexibel op t.o.v. uw logocharter, het is immers uw merk dat in het spel wordt geïntegreerd en niet omgekeerd! Hou er rekening mee dat de blootstellingsduur tijdens spelen veel langer is dan in een ander type omgeving. Net als de avonturen die in de games worden beleefd, zijn de communicatie mogelijkheden naar de spelers toe onbeperkt en nieuwe opportuniteiten inzake online gaming dienen zich aan.

Binnen PC spelen en consoles Sinds enige jaren heeft de adverteerder de mogelijkheid om binnen videospelen aanwezig te zijn doorheen product placement of via affichage. Zoals eerder reeds vermeld worden deze oplossingen, doordat ze realistischer zijn, sterk gewaardeerd door consumenten. Goed ook om weten is dat dit type advertentie bijzonder doeltreffend is en dat de naambekendheid erdoor aanzienlijk verhoogt. Het herinneringspercentage is spectaculair. Met de algemene verspreiding van de spelconsoles die rechtstreeks via wifi of andere netwerkverbindingen zijn verbonden, zoals iPhone, smartphone, PSP, … dienen er zich voor adverteerders nieuwe dragers en producten aan en voor uitgevers nieuwe verspreidingskanalen. Naast de traditionele drager die gaming is, zullen adverteerders binnenkort over een nieuw pallet aan formaten en dragers kunnen beschikken. Product placement in een game

Binnen een klassiek reclameformaat Een spel kan worden opgenomen in een flashanimatie en het voordeel daarvan is dat er games voor meerdere spelers kunnen worden ontwikkeld binnen een traditioneel display formaat, een splash page, een Medium Rectangle, een applicatie voor sociale netwerken … Zo kan een surfer die op een site A aanwezig is spelen met een speler op een site B, waardoor de adverteerder de aandacht van de speler op verschillende dragers kan aantrekken.

059

6.1 User Generated Content / Web 2.0 Het Web 2.0 is een concept dat al in 2004 door Tim O’Reilly werd uitgewerkt. In zijn oorspronkelijk artikel stelt de Amerikaanse uitgever dat het Internet veranderd is. Er zijn heel wat verschillen tussen de eerste generatie webtoepassingen en de sites die na het uiteenspatten van de Internetzeepbel zijn opgedoken. De nieuwe diensten, aldus O’Reilly, hebben gemeenschappelijke kenmerken die het netwerk een nieuw gezicht geven. Het “Web 2.0” is noch een programmeertaal, noch een zuiver wetenschappelijke theorie: het gaat meer om een geheel van tendensen die u empirisch op het net kunt vaststellen. Hoe dan ook is dit paradigma niet oninteressant en helpt het om bepaalde belangrijke bewegingen die het Internet vandaag bezighouden, beter te begrijpen.

zien er, al dan niet terecht, een nieuwe vorm van collectieve intelligentie in). Enkele voorbeelden : surfers geven hun mening op hun persoonlijke blog, delen hun foto’s op Flickr, hun videobeelden op YouTube, hun bookmarks op Del.icio.us… We maken de overgang van een Internet dat men verbruikt, naar een Internet dat men zelf maakt. In deze nieuwe filosofie is het Web niet langer een bestemming, maar een doel, een platform waar gebruikers van ideeën wisselen en ze klasseren (een “tagging” systeem waar Internetgebruikers vrij sleutelwoorden kunnen toekennen aan hun videobeelden, foto’s, favorieten, …) en zelfs hun ideeën kunnen combineren (“mash-up”).

Voor de vakmensen uit de communicatie houdt het Web 2.0 zes belangrijke evoluties in :

2. Het doelpubliek versplintert. Hoewel het Internetverkeer verder blijft samenvloeien in grote punten zoals portals en algemene informatiesites, toch hebben steeds meer surfers de neiging om te fragmenteren tussen een veelvoud aan andere sites, blogs en toepassingen. Dat is het principe van de “Long Tail” (“lange sleep” in het Nederlands), dat door journalist Chris Anderson werd onthuld in zijn gelijknamige boek.

1. De sterke groei van inhoud, geproduceerd door de gebruiker (“user-generated content”). Diensten van het type Web 2.0 zijn gebaseerd op de massieve en gedecentraliseerde deelname van duizenden Internetgebruikers. Zij brengen gratis hun creativiteit, expertise en kritische geest aan… ten voordele van de hele gebruikersgemeenschap (de aanhangers van Web 2.0

3. De machtsverhouding tussen de adverteerder en de consument verandert. Als informatiemaker heeft de surfer het over alles en nog wat op het net... inclusief de dagdagelijkse producten en diensten. Indien hij niet tevreden is over zo’n product of dienst, kan de Internetgebruiker zijn ongenoegen makkelijk uiten en snel zijn mening via mond-aan-mondreclame op het Internet

061

verkondigen (die een zoekmotor als Google vervolgens nog sneller kan versterken). Dit nieuwe paradigma creëert nieuwe machtsverhoudingen in de relatie tussen een merk en haar consumenten. Marketeers waren het gewend om eenrichtingsboodschappen te brengen, maar zullen voortaan moeten leren spreken met hun doelgroep, rekening houden met hun reacties (in het bijzonder bij de opinieleiders), en waken over wat er in blogs over hun producten of diensten wordt verteld. 4. De opkomst van nieuwe informatietransportkanalen zoals RSS (zie hoofdstuk 5), waarmee verschillende informatiebronnen binnen één en dezelfde interface kunnen worden gecentraliseerd of geconcentreerd. In tegenstelling tot het “klassieke” surfen, waar de surfer de informatie die hij zoekt, zelf naar zich toe haalt (“pull media”), is RSS een “push” formaat: zodra de bezoeker op een RSS-stroom is geabonneerd, “duwt” de uitgever nieuwe inhoud naar hem toe, die geactualiseerd wordt in het RSS-programma van de bestemmeling. 5. Technologieën als Ajax die de ervaring van de surfer verrijken. Ajax is een heel nieuwe methode om pagina’s te ontwerpen. Om nieuwe gegevens op te vragen, moet niet langer de volledige pagina worden afgehaald (met andere woorden, stukjes inhoud binnen een pagina kunnen autonoom worden aangepast via onafhankelijke opvragingen die naar de server worden gestuurd). Via deze “asynchroniciteit” zijn veel complexere interacties mogelijk tussen de interface en zijn gebruiker, wat zich zal vertalen in een betere “ervaring” voor de gebruiker.

062

6. Het web in real time (“real time web”) is de meest recente opgemerkte tendens . Naarmate de internauten het geheel van hun professioneel - en privé-leven online brengen, wordt het web een “rechtstreeks medium” dat internauten gebruiken om meteen hun gedachten, foto’s, video’s, … te delen. De voornaamste uitdrukking van deze evolutie is de dienst van Twitter micro-blogging die toelaat om berichten van 140 karakters te delen met zijn omgeving via een computer of gsm. Voor de adverteerder is het een uitdaging om deze uitgebreide gesprekken in real time te volgen om eventuele potentiële dreigingen te herkennen en snel te reageren op de communicatie- en marketing-mogelijkheden.

6.2. Social Media Marketing Het begrip “social media” werd beschreven in het vorig hoofdstuk. Het houdt in dat een web dat passief gebruikt wordt, verandert in een web dat wisselwerkingen tussen internaut en inhoud creëert maar ook tussen de internauten zelf. Dankzij een overvloed aan gebruiksvriendelijke en vaak kosteloze toepassingen, is de consument in staat om voor het grootste aantal bezoekers een originele inhoud, of het nu een tekst-, audio- of videobestand is, te produceren en te verspreiden. Vanuit het oogpunt van de adverteerder is social media marketing gebaseerd op het gebruik van verschillende zogenaamde sociale platformen om relaties te ontwikkelen met een gemeenschap van Internetgebruikers. Door te investeren in die platformen zijn de adverteerders in staat om de invloedrijke

gebruikers te identificeren en hun een rol toe te vertrouwen van “promotor” van het merk bij de gemeenschap. Concreet wordt gesproken over : ■■ Social Media Optimization (SMO), d.w.z. de verspreiding van een bericht, van inhoud (audio, video) of van de identiteit van een merk via de sociale media. Bij virale campagnes wordt ook wel de term “seeding” gebruikt om de activeringsfase aan te duiden die bedoeld is om het mond aan mond effect op gang te brengen door de verspreiding van creatief materiaal bij tussenpersonen en opinieleiders ■■ Social Media Watch of E-reputation : het toezicht op een product, een dienst of een merk in de sociale media. Door het verzamelen van informatie en inzichten kan de adverteerder een vorm van marktonderzoek in reële tijd uitvoeren, beter zijn doelgroep leren kennen en, in voorkomend geval, contact nemen met de internauten om hen op de hoogte te brengen van een dreiging (negatieve geruchten…) of inspelen op een opportuniteit. In het meest gevorderd stadium kan de adverteerder zijn eigen community of zijn sociaal netwerk ontwikkelen, waardoor hij een stap dichter staat bij de internaut. Enkele tips ter attentie van de adverteerders die sociale marketing wensen te integreren in hun communicatiestrategie: ■■ Begrijpen wat de consument ertoe aanzet om de sociale media te gebruiken ■■ Zich uitdrukken als merk en het gemeenschappelijke gedrag van de gebruikers

van deze platformen aannemen ■■ Een kwaliteitsdialoog creëren en onderhouden ■■ De onafhankelijkheid van de deelnemers bevorderen ■■ De “promotoren” identificeren in lijn met het merk

6.3. Viral Marketing Virale marketing kunnen we omschrijven als de elektronische evenknie van mond-aan-mondreclame: in plaats van passief blootgesteld te worden aan een medium, wordt de consument nu zelf de drager om een reclameboodschap te verspreiden. De voordelen zijn van economische (de verspreiding van een campagne is gratis) en sociologische aard: de moderne consument is minder gevoelig voor de traditionele media en steunt steeds meer op de mening van zijn sociale netwerk (collega’s, vrienden, ouders…). Dat lijkt steeds meer zijn eerste informatiebron te worden, en dus ook zijn eerste aankoopbepalende omgeving. Virale marketing biedt een antwoord op de groeiende onverschilligheid ten opzichte van reclame…maar de surfer moet wel aanvaarden om u een deel van zijn aandacht te schenken, en vervolgens uw woordvoerder te worden in zijn omgeving. En dan nog een laatste aantrekkingspunt van virale marketing : het toelaten van het klasseren van een website in de zoekmotoren door het genereren van externe links in fora, blogs, informatiesites … Hier vindt men het belang van links en het netwerk terug, zoals we het reeds uitlegden in het hoofdstuk dat gewijd is aan Search Engine Optimization (SEO). Virale marketing is niet zo’n exacte “wetenschap” als een TV-spot of een volle pagina in

063

een dagblad. Om dit goed te gebruiken, hebben specialisten dan maar een reeks “best practices” op een rijtje gezet, die wij hieronder samenvatten. 1. Bepaal de toegevoegde waarde voor de consument. Hoe goed ook de inhoudelijke kwaliteit van uw creatief materiaal, surfers zullen pas aanvaarden om deze boodschap te verspreiden als ze er ook een echt en onmiddellijk tastbaar voordeel uit kunnen halen. Dat voordeel kan op diverse manieren worden vertaald: ■■ Humor in de tweede graad (maar let toch op : zoals Pierre Desproges al zei, kan u met alles lachen, maar niet met iedereen); ■■ Het nut, bijvoorbeeld in de vorm van kortingbonnen, gratis stalen of software en toepassingen die het leven van de surfer vergemakkelijken (klassieke voorbeelden zijn de zoekmotor Google, de alternatieve browser Firefox en de telefoniesoftware Skype); ■■ De zonderlinge en ontluikende kant, dit wil zeggen het plezier en de verrassing om iets vreemds en ongewoons te ontdekken, wat men nog nooit eerder heeft gezien. Herinner u de spreekwoordelijke uitdrukking van John B. Bogart, hoofdredacteur van de New York Sun: “When a dog bites a man, that is not news, because it happens so often. But if a man bites a dog, that is news.” Om de juiste beloning te vinden, moet u in detail het profiel van uw doelgroep kennen, met hun smaken, gewoonten, communicatiekanalen (gebruikt uw publiek e-mail of eerder instant messaging?), … Deze detailbeschrijving van uw doelpubliek is een

064

onvermijdelijke stap: de Internetgebruikers zijn echt wel de “laatste beslissingnemers” inzake het succes van een virale campagne. Indien zij weigeren de boodschap te verspreiden, wordt uw project een mislukking. Te onthouden dus : niet het creatieve agentschap of de adverteerder moet zich kunnen vinden in het concept van een virale campagne, maar wel degelijk de consument zelf. 2. Ga op zoek naar de raakvlakken met uw doelgroep. Om uw campagne uit de startblokken te laten schieten, moet u een “seeding” uitvoeren, wat zoveel betekent als uw creatief materiaal verspreiden op plaatsen waar consumenten hun inhoud uitwisselen (blogs, forums…). Verder moet u ook de “opinieleiders” lokaliseren. Hen moet u absoluut bereiken om een “buzz” op te wekken bij de andere surfers. Vermelden we nog dat dit een permanente inspanning vergt, die nog enkele weken na de officiële start van de campagne moet verder gaan. VW Escape TV

Het concept VW EscapeTV (www.vwescape.tv) is een voorbeeld van een campagne die virale Marketing en “Web 2.0” georiënteerde platformen gebruikt voor één merk. VW EscapeTV is een podcasting televisiezender die in amper drie weken tijd meer dan 100.000 bezoekers aantrok.

Hier moet men Web 2.0 toepassingen gebruiken zoals Twitter (micro-blogging), YouTube (delen van videobeelden), Flickr (delen van foto’s), Del.icio.us (bookmarks)… Gecombineerd kunnen deze nieuwe kanalen een krachtige hefboom vormen om trafiek te genereren. 3. Concentreer u op meetbare parameters. Hoewel een virale campagne altijd enkele onbekenden in zich bergt, kunnen (en moeten) een aantal parameters toch al bij de start worden bekeken. Enkele voorbeelden: hoe groot moet de kritische massa consumenten zijn opdat uw boodschap zich zonder inspanningen verspreidt? En welke doelstelling heeft uw campagne: de verkoop verhogen, kennismaken met een merk, of de trafiek naar een site stimuleren? 4. Meet de resultaten. Marketeers beschikken vandaag over een arsenaal aan middelen en tools om de impact van een virale campagne te evalueren. Zo kan u oplossingen gebruiken die het aantal bezoekers meten (WebTrends of Google Analytics bv.), maar ook gespecialiseerde dienstenzoals BlogPulse (www.blogpulse.com), Technorati (www.technorati.com), Twitter Search (search.twitter.com) of Google BlogSearch (www.google.com/blogsearch). Sommige van deze tools genereren bovendien ook RSS-stromen, waarmee u bijna in real time de evolutie van een gerucht in de blogosfeer kan volgen. 5. Lieg niet. U kan het Internetpubliek maar beter niet voorliegen. Indien uw virale project bijvoorbeeld de kaart van de parodie en spot trekt, moet dit laatste

meteen aantoonbaar zijn en mag niet de minste twijfel bestaan over de aard van de boodschap. Dergelijke houding is niet alleen schadelijk voor uw product/dienst, maar ook verboden door de wet.

6.4. Gamevertising / Advergaming Zowel in de reële als in de virtuele wereld is een spelletjeswedstrijd een goede manier om de interesse van de consument te wekken. De nieuwe technologieën voegen nog een extra dimensie toe aan deze communicatiewijze: interactiviteit, betrokkenheid van de consument en een langer contact met het merk behoren tot de voornaamste troeven van gamevertising in een mediaplan. Nog twee andere belangrijke aspecten zijn : ■■ Het virale effect. Internetspelletjes zijn een mooi voorbeeld van mond-aanmondreclame, vooral indien er ook nog attractieve elementen in zitten. Stop dus zeker een “tell a friend” module in uw spel, waarmee spelers hun vrienden kunnen uitnodigen. Of beter nog: waarom vraagt u de bezoekers niet om teams te vormen om te kunnen deelnemen? ■■ Informatie verzamelen. Gamevertising kan een extreem doeltreffende techniek zijn om gegevens over de gebruikers – met hun uitdrukkelijke goedkeuring (opt-in) – te verzamelen. Indien de surfer het voorgestelde spel weet te smaken, zal hij al snel geneigd zijn om zich meteen ook voor een newsletter in te schrijven.

065

Discover the online opportunities! IAB, your eye on digital marketing

Educate Promote Regulate Exchange Inform Academy SpamSquad

talent Congress

Workgroups

MIXX Awards

AdEx

NetCafé

Atelier

Legal workshop

CookBook

10 before 10

IAB Mag

Breakfast

The Interactive Advertising Bureau (IAB) Belgium keeps an eye on interactive and digital marketing by regrouping and inspiring all actors of the Belgian marketing scene. Contact us on: [email protected] or +32 2 467 58 57. Join the interactive community on www.iab-belgium.be

Boosted by :

7. Campagnebeheer Bij de lancering van een online campagne komt veel meer kijken dan enkel maar een banner en een website. Om doelgericht en efficiënt te (kunnen) communiceren is er net zoals bij andere traditionele communicatievormen behoefte aan een goed uitgewerkte communicatiestrategie. De strategische keuzes die gemaakt worden in functie van de campagne zullen in alle volgende fases de rode draad zijn door het proces: wie is onze doelgroep, hoe en waar gaan we de doelgroep aanspreken, wat zijn onze voornaamste doelen, wanneer is onze actie succesvol, etc. Wanneer we een communicatiestrategie vertalen naar een online/interactief platform is het cruciaal om rekening te houden met het snelle, flexibele gegeven van de online wereld. Dit heeft zowel betrekking op de content van de site van de adverteerder en eventueel zijn markering, als op de reclameruimten (banners) op de ondersteunende sites. Zo is naast de campagne, de site van bestemming een cruciaal element. Het is van essentieel belang dat “de site” in de communicatiestrategie past en dat ze op één lijn staat met de doelstellingen van de campagne. De pagina’s waarnaar de surfers worden doorgestuurd nadat ze op een creatie hebben geklikt, moeten overeenstemmen met de boodschap die op die creatie te lezen was. Men moet dus een zekere coherentie respecteren als men wil dat de doelgroep tot actie overgaat. Die

homogeniteit tussen de site en de campagne leidt steeds vaker tot de creatie van een specifieke website voor een actie (minisite, microsite).

7. 1. Voorbereiding a. Strategie & doelstellingen Zoals bij ieder andere vorm van communicatie, bepaalt de omschrijving van de strategie en de (meetbare) doelstellingen de verschillende fases en de resultaten van de online campagne. Daarom is het zo belangrijk om strategisch een kader te scheppen voor de campagne en de (meetbare) doelstellingen van de campagne te definiëren. De doelstellingen van de campagne kunnen dus op verschillende manieren bepaald worden; gaande van “branding”, tot activatie of conversie. Hieruit zullen dan indicatoren opgemaakt worden om de campagne af te toetsen aan de gedefinieerde verwachtingen. Een pre-evaluatie van de performanties laat toe om de campagneresultaten te vergelijken met de vooraf gedefinieerde verwachtingen.

b. Doelgroep, meten van de performanties en KPI’s Een van de grootste voordelen van online communicatie is dat je de gebruiker op verschillende manieren en momenten kan bereiken. Uit onderzoek blijkt dat de Internetgebruiker erg veel vertrouwen heeft in de informatie dat hij online vindt

067

en deze vaak beschouwt als een invloedrijke bron aan informatie om beslissingen te nemen. Je moet weten wie (doelgroep) en wat je wil bereiken (doelstellingen) om te weten hoe je de performanties van uw campagne moet meten (KPI’s). Doelgroep Met ruim 7 miljoen (cijfers december 2008) online Belgen is het bereik in de voorbije jaren erg vergroot en de advertentiemogelijkheden exponentieel gegroeid. Om een doelgroep te bereiken is een grondige analyse van deze doelgroep nodig. Hier spelen niet alleen de socio-demografische gegevens een rol maar ook locatie, timing, kanaal en context waarin een surfer benaderd wordt zijn belangrijke factoren. Het is van cruciaal belang om de aandacht van de gebruiker op het juiste moment te trekken en deze vast te kunnen houden. Een gebruiker zal maar zelden of nooit meteen een aankoopbeslissing nemen na een eerste bezoek. Meten van de performanties Gezien een campagne meestal op meerdere online platformen gevoerd wordt, kan de meting van de performantie afgestemd worden op het kanaal en de context. Strategisch staat op voorhand vast wat de hoofddoelstelling van de campagne is; kunnen de verschillende metingen bijgewerkt worden op de gekozen communicatiekanalen : voor werving campagnes via e-mail ligt de focus op nieuwsbriefregistraties, voor een nieuwssite is dit het bezoek aan

068

de nieuwsectie, voor een promotieportaal is het de aankoop van een product, etc. De meeteenheden kunnen verschillend zijn in functie van de kanalen en de doelstellingen.

king voor de lancering van de campagne te doen.

maakt men hierbij gebruik van andere kanalen, formaten en meettechnieken.

Deze benchmarks kunnen voortkomen uit verschillende bronnen :

Door het gebruik van een CRM (Customer Relationship Management) of MIS (Marketing Information System) kunnen we een stap verder gaan met de klanten en prospecten. Via deze systemen kunnen we het gedrag van abonnees of klanten analyseren die vanuit de campagne komen.

■■ Uit eigen data van de adverteerder : campagnes uit het verleden kunnen als norm gebruikt worden zowel op niveau van het klikgedrag als van de KPI’s ■■ Marktcijfers : via eigen onderzoek of via externe partijen ■■ Salescijfers : voor de campagne Versus de te bereiken verkoopdoelstellingen ■■ Conversiecijfers : uit marktgemiddeldes, communicatiekanaal of uit het gebruikte (e-mailing, bannering, …).

De keuze van de verspreidingskanalen zal aan de verschillende doelstellingen worden aangepast. De kenmerken van de verschillende kanalen en de mogelijkheden om acties op heel specifieke doelgroepen te richten, leveren een erg uitgebreid keuzepalet op: van een selectie op basis van socio-demografische criteria of hobby’s over e-mailingcampagnes tot de brede coverage van de algemen sites of zelfs het kiezen van nieuwe commuciatievormen, zoals Mobile en iDTV.

KPI’s (Key Performance Indicators of kritische succes indicator) KPI’s zijn de voornaamste performantiemetingen om op heldere en eenvoudige wijze het succes van de campagne te evalueren. Deze KPI’s moeten bijgevolg meteen aan de strategische doelstellingen gelinkt worden. Door voorafbepaalde KPI’s met een beperkt aantal metingen zal niemand verdrinken in een massa van onverwerkbare informatie. Gemiddeld heeft een campagne 4 KPI’s, gaande van de gemiddelde gespendeerde tijd op de site, over het aantal registraties, productaankopen of nog downloads. Merkcampagnes zullen eerder gericht zijn op indicatoren als Naambekendheid, Waardering van het bericht, Merktrouw, Aankoopintentie, etc.

c. Benchmarking Om de doelstellingen in een juist daglicht te kunnen plaatsen en objectief te kunnen evalueren of een campagne voldoet aan de verwachte resultaten (die via de KPI’s zijn geregistreerd) is het beter een benchmar-

Door de KPI’s naast de benchmarks te stellen en de evolutie te analyseren over de campagneperiode heen kan men op een meer precieze wijze de reële resultaten van de actie analyseren. Zie ook verder in volgend hoofdstuk.

7.2. Planning EIn functie van de doelstellingen van de campagne, de doelgroep die moet worden bereikt en het budget dat voor de actie werd vrijgemaakt, zal de mediaplanner de dragers, formaten en de duur van de campagne bepalen. De mediaplanning speelt een belangrijke rol om het aantal impressies ‘buiten de doelgroep’ te beperken, aangezien bij de mediaplanning de meest geschikte dragers worden gekozen. Globaal genomen werkt online mediaplanning volgens dezelfde principes als offline mediaplanning. Alleen

De selectie van de sites die de boodschap van de campagne zullen verspreiden, is gebaseerd op verschillende criteria en technieken, die grofweg vergelijkbaar zijn met de criteria en technieken die ook in de traditionele media worden toegepast. Vermogen, selectiviteit en zuinigheid blijven de basisparameters waarmee rekening moet worden gehouden bij de keuze van de dragers. Ook de keuze van de ondersteunende sites moet beantwoorden aan de doelstellingen van de campagne en passen bij de doelgroepen die men wil bereiken. Als de adverteerder bijvoorbeeld in de eerste plaats een maximale coverage wil bereiken bij een brede doelgroep, zal de mediaplanner vooral kijken naar algemene sites die druk worden bezocht, zoals portaalsites of nieuwssites. Bij de keuze van de formaten moet men rekening houden met de specifieke eigenschappen van ieder formaat. Het spreekt voor zich dat een formaat duidelijker zichtbaar is naarmate het groter is. Maar anderzijds is het ook

069

zo dat een opdringerig formaat kan leiden tot een negatief imago van het merk of een verlies van potentiële klanten. Dit laatste kan men berekenen door het verschil te maken tussen het aantal geregistreerde kliks op een creatie en het aantal surfers die vanaf die creatie inderdaad op de pagina van de site van de adverteerder terechtkomen. Het is met andere woorden de bedoeling om een goed evenwicht te vinden tussen zichtbaarheid en ‘opdringerigheid’. Een goed middel om de zichtbaarheid te verhogen zonder daarbij het ‘irritatieniveau’ te verhogen, bestaat erin om formaten te kiezen waarvan de grootte door de surfer kan worden bepaald (zie in dit verband ‘expandable banners’ in het deel ‘standaarden en formaten’). Heel wat recente onderzoeken hebben intussen al de impact van Rich Media en meer nog van video’s op de doeltreffendheid van online campagnes aangetoond. Hierbij kwam onder meer aan het licht dat een televisiespot online minstens even doeltreffend is als wanneer hij op televisie wordt getoond.

triprofil) mat, kunnen we eindelijk de GRPnotie op Internet invullen. Die notie is van essentieel belang om het Internet in de plurimediaplannen te kunnen integreren, want de traditionele campagnes gebruiken het GRP als maatstaf voor de reclamedruk. De Gross Rating Point combineert de noties van dekking (% van de doelgroep die de boodschap minimum één keer heeft gezien) en van frequentie (het aantal keren dat de boodschap door een individu werd gezien). Formule: GRP = Dekking x OTS OTS: Opportunity To See

7.3. Aankoop Met aankoop bedoelen we de reservering van reclameruimte, de controle van de toepassing van de algemene verkoopvoorwaarden en de onderhandelingen. Algemeen gesteld, wordt reclameruimte op drie verschillende manieren op de markt aangeboden :

Het bedrijf Dynamic Logic publiceert regelmatig (Amerikaanse en Europese) marktnormen, waaruit de suprematie van videobeelden blijkt op het vlak van de gerealiseerde impact. Het merendeel van de regies nemen de streamingkosten op zich (het online zetten van bv video’s, ...). Dit geeft uiteraard een nieuwe dimensie aan het medium.

■■ aankoop per impressie (CPM – kostprijs per duizend contacten) ■■ aankoop per klik (CPC – kostprijs per klik) ■■ aankoop per omzetting (CPA – kostprijs per actie).

GRP en Internet Dankzij een single source-studie die in 2007 werd uitgevoerd door het CIM en die enerzijds de bezoekersvolumes (Metriweb) en anderzijds de profielen van de sites (Me-

Sommige dragers bieden ook de mogelijkheid om een specifieke doelgroep aan te kopen (op basis van socio-demografische criteria zoals de leeftijd of het geslacht), waardoor het risico op verlies aanzienlijk

070

Deze manieren kunnen ook worden gecombineer (hybride aankoop).

kan worden beperkt. Via Ad Serving of via de regies kan men ook de reclameboodschap slechts op bepaalde tijdstippen te verspreiden. Bij een eerste analyse kan men stellen dat een aankoop op basis van CPM, het best geschikt is voor een actie waarbij men vooral de naamsbekendheid of “Branding” wil vergroten. Een aankoop op basis van de CPC is dan weer vooral bedoeld om zoveel mogelijk bezoekers naar de site van de adverteerder te leiden en een aankoop op basis van de CPA is aangewezen wanneer het de bedoeling is om zoveel mogelijk conversies te halen. In de praktijk moet men het bovenstaande wel wat nuanceren. Bij een campagne die bedoeld is om de verkoop op de site van de adverteerder te stimuleren, is de belangrijkste parameter het aantal surfers die op de site van de adverteerder een conversie tot stand brengen. Een parameter die overigens niet mag worden verward met het aantal kliks die door de reclameruimten worden voortgebracht. De ‘post-click’- of ‘post-view’-actie meet niet alleen de uiteindelijke conversie, maar ook de eventuele omzet die door die conversie wordt voortgebracht en dus de rendabiliteit van iedere klant die door de reclamecampagne werd binnengehaald. In het kader van een campagne die bedoeld is om conversies te genereren, meet men de reële doeltreffendheid op dat niveau. Het is waarschijnlijk voor dit soort campagnes dat een goede omschrijving van het doelpubliek en een goede selectie van de formaten het meest doorslaggevend zijn. Men stelt immers vast dat bij een gelijk aantal kliks het aantal conversie en hun rendabiliteit spectaculair kunnen verschillen naargelang van de sites en

de formaten waar die kliks vandaan komen. Mapping Target sites Ratio Conversion 0,00

Site 7

Site 18 Site 2 Site 15

Site 13

Site 8

5,00 Site 11 Site 10

Site 17

Site 20 Site 4

10,00 3

2,5

2

1,5

Site 16

1 Site 12

Site 5

Site 19 0

0,5

Cost / Conversion

15,00 Site 14

Site 3

Site 9 20,00

Site 6 Site 1

Bubble size: Number of Conversions

Economic sites

Een reclameruimte die op het eerste gezicht voordelig lijkt, kan in realiteit dus heel duur uitvallen wanneer men de conversies bekijkt die erdoor worden gegenereerd ongeacht het aankoopsysteem dat daarbij wordt gebruikt. Aan de hand van de opvolging van de statistische parameters ‘post-click’- en ‘post-view’ die in de loop van de campagne werden gemeten, kan men de verspreiding optimaliseren door een groter gebruik te maken van de reclameruimten en de creaties die de beste resultaten opleveren.

7.4. Technische implementatie Op basis van het mediaplan en de timing (verschillende waves, …) en de technische specificaties van de uitgevers en het IAB (specifieke homepage take-over data) kunnen de technische teams van de regies aan het werk. De technische set-up van een online campagne kan op 3 verschillende manieren :

071

8. Return on investments ■■ Via een eigen 3rd party Ad Server: de adverteerder en/of het mediabureau centraliseren de creaties en de het mediaplan in de Ad Server ■■ Via de Ad Servers van de respectievelijke regies en uitgevers ■■ Via een Rich Media Ad Server: voor alle speciale formaten zoals video, streaming of overlayer combinaties Afhankelijk van de afspraken en de set-up kan een klant dus volledig in eigen beheer een campagne broadcasten of dit door verschillende partijen laten verzorgen. De rol van de Ad Server is cruciaal in de online campagne. De server en de software applicatie zorgen ervoor dat de juiste creaties, met de juiste frequentie, op het juiste moment aan de juiste doelgroep getoond worden. Zo kunnen sommige creaties specifiek gericht zijn naar bezoekers die wel/niet klant zijn van de adverteerder, kunnen intrusieve formaten beperkt worden tot 1 weergave (zie capping en cookies) of nog worden verschillende gerelateerde creaties samen getoond (zie roadblock en take-over). Daarnaast is de Ad Server ook een betrouwbare bron aan informatie wat betreft de klikresulaten en de eventueel daaraan gekoppelde doelstellingen. Uit de Ad Server kunnen impressies, kliks en een deel van het klikgedrag op de site (zie Ad Server tagging) gemeten en geanalyseerd worden. In functie van de markeringen die op de website van de adverteerder zijn geïnstalleerd, kunnen ook de “post-view” bezoeken op de website gemeten worden. De Ad Server

072

weet dus of de gebruiker die via natuurlijke weg op de site geraakt al dan niet vroeger blootgesteld is aan de creatieve boodschap. Een klein stukje javascript wordt toegevoegd op de landingspagina/conversiepagina en kan informatie uit de cookie van de bezoeker halen. Indien de campagne over verschillende waves of een langere periode loopt zal de campagne al dan niet automatisch geoptimaliseerd kunnen worden op basis van de cijfers van de Ad Server.

8.1. Optimalisatie van de lopende campagnes Een van de grote voordelen van online campagnes te voeren is dat zo goed als alles gemeten en gewogen kan worden. De ROI berekening ten opzichte van de totale campagne kan in principe voor elke bezoeker berekend worden. Zoals in het hoofdstuk over campagnebeheer al aan bod kwam, kan een online campagne op verschillende momenten en vanuit verschillende perspectieven en cijfergegevens geëvalueerd worden. Naast strategische doelstellingen, vooropgestelde KPI’s en kwantitatieve gegevens (contacten, kliks, conversie, sales, …), kan een campagne om ook geëvalueerd worden op basis van meer kwalitatieve gegevens. Zo kunnen parameters als “gemiddelde gespendeerde tijd op een site” of nog “bounce rate” (weigeringspercentage) de kwaliteit van een bezoek op de website van de adverteerder beschrijven. De bezoekersinformatie kruist men dus met deze kwalitatieve elementen in een web measurement tool. Een bezoeker die niet meteen tot conversie overgaat kan misschien wel op een andere manier interesse tonen in de aangeboden producten en diensten of op een andere manier intermediaire acties doen, zoals zich inschrijven voor een newsletter of een offerte aanvragen. Zo goed als alle gegevens uit een Ad Server en een webanalytics tool kunnen naast me-

kaar gelegd worden, maar… gezien beide systemen genoeg van elkaar verschillend zijn, zowel technologisch als qua methodologie kunnen de geleverde cijfers van elkaar variëren. We zullen dus meer naar de trends kijken in deze vergelijkende fase dan naar de juiste cijfers. Deze trends-analyses maken het mogelijk om de lopende campagnes te optimaliseren, door de meest efficiënte creaties voorop te plaatsen, door de sitepagina’s te herwerken om hun conversieratio te verbeteren of, indien mogelijk, het gebruik van de verschillende reclamedragers op elkaar af te stemmen.

8.2. Analyse, conclusies en lessen Na afloop van de campagne, kunnen we een eerste evaluatie van de resultaten maken. Enkele weken later, kan deze informatie met bijkomende gegevens over het gedrag van de consument op de website van de adverteerder gekoppeld worden. De gegevens die het mogelijk maken om het resultaat van de campagne te analyseren en de lessen eruit te trekken, komen vooral uit de volgende bronnen. ■■ De Ad Server : indien de campagne via uw eigen Ad Server werd geboekt kunnen alle nodige gegevens uit dit systeem gehaald worden, zo niet zijn er andere gegevens door de Ad Servers van de regies bewaard. Met deze Ad Servers kan informatie zoals impressies, CTR, coverage, unieke contacten, OTS gehaald worden.

073

■■ Webanalytics tool : hieruit kan het gedrag op de site geanalyseerd worden van de bezoekers die van de campagne afkomstig zijn. Informatie over gespendeerde tijd op de site, bounce rate, meest bekeken inhoud, …, is uit deze bron beschikbaar. ■■ Database : indien er transacties of NAW gegevens gevraagd werden aan de surfer kunnen deze data relevant zijn bij de analyse van de resultaten van de campagne. De analyses kunnen het globale resultaat van de campagne t.o.v. de vooraf bepaalde doelstelling weergeven, de doeltreffendheid van de creaties, de verschillende gebruikte formaten, de websites zelf of de externe databases, de conversiepagina van de adverteerderswebsite en de prijs/ kwaliteitverhouding. Het is belangrijk om de conclusies en daaruit geleerde lessen (“learnings”) van deze reclamecampagne, mee te nemen naar de volgende actie en er rekening mee te houden om deze te optimaliseren.

8.3. Het rendement van een interactieve communicatieactie meten De meting van de ROI is zowel bij online als bij offline afhankelijk van een goede definitie van de communicatiedoelstellingen. Net als bij de offline media kan men de ROI monitoren als de mediaplanning, de aankoopprocessen en de opvolging in de verschillende meetinstrumenten op een

074

coherente manier worden beheerd. Het is erg belangrijk om de verschillende succes indicatoren (verschil tussen klik en visit, implementatieniveau van de controletags of nog technologische specificaties, etc…) goed te doorgronden om deze monitoring en de daaruit volgende berekeningen in een juist daglicht te kunnen plaatsen. Gezien de rijkdom van de data, de kwantitatieve en kwalitatieve parameters kan men elke actie koppelen aan een precieze investering. De return op de campagne kan dus in verschillende lagen opgebouwd zijn, gaande van de kost per blootstelling aan de creatie tot een “gewoon” bezoek aan de site, een participatie aan een actie of nog een feitelijke aankoop. De ROI kan dus op verschillende niveaus en/ of combinaties hiervan berekend worden: ■■ Naam- of merkbekendheid: De meting van het ‘imago en de naambekendheid’ kan via een impacttest (zie ook het deel ‘impacttests’) gebeuren. ■■ Trafiek op de website : De resultaten die uit het webanalytics tool zoals gespendeerde tijd op de website, frequentie van bezoek, participatieniveau, …, kunnen de kwaliteit van de trafiek op de website van de adverteerder analyseren. ■■ Verkoop en omzet: via de cijfers uit het webanalytics tools en/of de Ad Servers kan de ratio tussen de investeringen en de aankoopwaarde van de klant gerekend worden. Net zoals bij andere communicatiekanalen kan men dan ook gaan rekening houden met de “lifetime value” van een klant in de berekening van de ROI.

■■ Participatie en engagement: een campagne moet niet perse om omzet of merkbekendheid gaan maar kan ook een wedstrijd zijn, een download van een applicatie, een verrijking van emaildatabases, aanbrengen van nieuwe leden, participeren aan fora, etc… Ook hier kan een waarde (fictief) gegeven worden aan elke actie en kan in de berekening van de ROI van de campagne gebruikt worden.

8.4. Web Analytics Wat is webanalyse? Het continue proces van meten, rapporteren en analyseren om effectiviteit van de online activiteiten te verhogen. Daar waar webanalyse gisteren nog een IT-zaak was, is het vandaag een essentieel onderdeel van marketingcommunicatie om de online activiteiten efficiënter en effectiever maken.

Hoe ziet de markt er uit? Volgens recent onderzoek van Forrester bedroegen de Europese investeringen in online marketing 9,8 miljard euro in 2008. Ondanks de crisis, zou dat dit bedrag tegen 2012 meer dan verdubbelen. Marketing- en communicatiemanagers zullen dus nu meer dan ooit de effectiviteit en het rendement (ROI) van hun investeringen willen begrijpen en aantonen. Het hulpmiddel bij uitstek is webanalyse.

Verloop van een webanalyse project Het bepalen en meten van de succesfactoren zien we als de eerste stap. Hoeveel bezoekers komen er, wat doen ze, slagen ze erin hun doel te bereiken en meer nog : vervullen ze de doelstelling van de adverteerder. Dat kan gaan over registratie of inschrijving, maar ook over het geven van commentaar, verbeteren van de houding (tevredenheid versus klachten) tot zelfs online aankopen. Daarna komt de fase die focust op aanbeveling van de veranderingen en leidt tot optimalisering van de effectiviteit van de website. Hoe krijg je een beter renderende website, een hogere return voor online campagnes, meer inzicht in de “buzz” rond een product of merk, een efficiëntere nieuwsbrief, een succesvollere e-shop, etc. Deze fase is belangrijk want elk digitaal platform kan worden gemeten én verbeterd. “Web Analytics” evolueren naar “Business Analytics” en “Customer Analytics”. Webanalyse is dan ook geen eenmalige oefening, maar een doordacht proces dat constant moet worden herhaald. Hij moet aan de bedrijfs- en/of marketingdoelstellingen aangepast worden. Deze kunnen in functie van de evolutiemarkt variëren. De webanalyse-cyclus dient dus permanent gevoed met nieuwe prioriteiten. Kortom, “Web Analytics” evolueren naar “Business Analytics” en “Customer Analytics”. Tijden de vergelijking van de data tussen verschillende periodes, men moet van de evolutie van de Internetbevolking rekening houden.

075

De tools “Steek 10% van je webanalyse budget in de tools, 90% in de brains”. Webanalyse draait om veel meer dan om de analyse van de data die door de tools geleverd worden, dan om de tools zelf en hun technologische toeters en bellen. Kennis ontstaat niet uit naakte cijfers. Wel uit de manier waarop je ze analyseert, correleert, interpreteert en combineert met andere data binnen het bedrijf. Er bestaat een overvloed aan beschikbare tools, en de keuze wordt beïnvloed door factoren zoals budget, beheer, resources, support... Maar uiteraard ook door de marketingdoelstellingen (e-commerce, lead generation, integratie met externe data, exportmogelijkheden, …). De keuze van het juiste pakket is dus erg afhankelijk van de vooropgestelde specificaties, technische beperkingen of vereisten en budget. De laatste 2 jaar zien we nog altijd nieuwe tools opduiken. Toch kunnen we zien een aantal kernspelers : ■■ de gratis tools (Google Analytics, Yahoo! Analytics i.e. Indextools, Microsoft adCenter Analytics…) ■■ de betalende pakketen (Omniture, WebTrends, Unica, Nedstat …).

Integratiemogelijkheden Naast het meten van het online platform en het gebruikersgedrag is het belang van het

076

juist meten (en wegen) van de evaluatieelementen van het succes van een online campagne vandaag erg belangrijk. Een klik is al lang geen essentiële parameter meer om een online campagne te evalueren. Via een combinatie aan tools en databronnen (Ad Servers, survey’s, CRM en databanken) kan de volledige flow van een campagne pre en post klik in kaart gebracht worden en kunnen een aantal bijkomende waardevolle elementen zoals kostprijs per “Brand Interaction Hour” (1u interactie met de consument op de site), downloads of inschrijvingen gekoppeld worden aan een campagne. Door de vooraf bepaalde KPI’s van de campagne kunnen de verschillende tracking instrumenten en de opgestelde integratieelementen juist geïmplementeerd om zo homogene gegevens te verkrijgen.

De toekomst Webanalyse gaat vandaag al veel verder dan enkel de simpele opvolging van wat gebruikersgedrag op een website. Ook de analyse van zijn “lifecycle”, het testen van verschillende designs en inhoud (multivariate en A/B testing), geïntegreerde campagnetracking over verschillende tools, engagement tracking en ad-en content targeting op basis van het bezoekersgedrag (behavioral targeting) maken nu deel uit van webanalyse. Met de opkomst van de mobiele applicaties en de Web 2.0 toepassingen, evolueert de webanalyse ook zeer snel in die richting. Het is perfect mogelijk om nieuwe applicaties

zoals mobiele websites, RSS feeds, of nog technologieën zoals Ajax, Flex of Air voor Web 2.0. toepassingen, al is het in sommige gevallen nog erg arbeidsintensief.

cruciaal om naar de juiste indicatoren te kijken; gaan de trends omhoog of omlaag, hoe is de verhouding tussen het bereik en de doelgroep, etc…

Specifieke toepassingen binnen web analytics Webanalyse gaat in vele gevallen hand in hand met een ruim spectrum aan gerelateerde tools. Vele webanalytics tools bieden nu verschillende pakketten aan, gaande van “webmaster tools” waar een aantal basiselementen getest kunnen worden in functie van gebruikerservaring of ontwerp tot volledig geïntegreerde CRM en MIS applicaties die de levenscyclus van de klant crossmediaal kan opvolgen.

Het is mogelijk om de waarde van de verschillende communicatiekanalen met elkaar vergelijken. De responserate van een DM kan bijvoorbeeld vergeleken worden met een e-mailcommunicatie, de gespendeerde tijd op de website kan vergeleken worden met een spot TV, het brandingeffect kan perfect crossmediaal gemeten worden. Ook de kracht van de combinatie van verschillende media kan via deze weg geanalyseerd en geoptimaliseerd worden.

Het gaat dus om veel meer dan wat cijfermateriaal “na de feiten”. Met behulp van zulke pakketten kunnen er zeer accurate inschattingen gemaakt worden met betrekking tot conversie, participatie of ROI in het algemeen.

8.5. Mediakanalen vergelijken Van de verschillende mediakanalen, is de online campagne veruit het meest meetbare kanaal. Maar, de uitdaging bestaat erin om van de juiste gegevensten opzichte van elkaar te zetten om het globaal succes van een campagne te kunnen evalueren. Zoals eerder vermeld, moeten alle cijfers als “trends” bekeken worden, niet als een exacte wetenschap want het samenbrengen van verschillende databronnen kan voor enkele verschillen zorgen. Het is dus

Achieve your business objectives through intelligent email marketing NEW E-COUPON MODULE If you are looking to boost your interactive campaigns, EmailGarage is your technology partner of choice. We deliver multi-channel solutions.

Online reclamewetgeving In tegenstelling tot de gevestigde mening is het Internet geen wetteloze zone waar alles zomaar is toegestaan. De online reclame wordt bijgestuurd door een uitgebreid juridisch kader: diverse normen, zowel Belgische als Europese, reglementeren haar, terwijl een rechtspraak in volle ontwikkeling steeds meer duidelijkheid verschaft over.

9.1. De wet en de interactieve marketing In België is dit de voornaamste wetgeving met betrekking tot de interactieve marketing:

INTEGRATION EXPERTS DELIVERABILITY

EmailGarage helps you create and plan successful email campaigns. Manage your databases, make selections, run your campaigns and monitor the results in realtime. Our à la carte services include e-marketing consultancy, webservices (API), project management and expertise on email deliverability and renderability. EmailGarage, trusted partner for agencies, B2B, B2C and non-profit organisations

EmailGarage - Brusselsesteenweg 560 - BE-3090 Overijse - Belgium www.emailgarage.com - www.emailgarage.fr – www.emailgarage.nl

9. Wettelijk kader en veiligheid

■■ de Wet van 14 juli 1991 betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en bescherming van de consument (wet handelspraktijken of WHPC); ■■ de Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (privacywet); ■■ de Wet van 11 maart 2003 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij (wet op de elektronische handel); ■■ het Koninklijk besluit van 4 april 2003 tot reglementering van het verzenden van reclame per elektronische post. Hierbij dient te worden genoteerd dat daarenboven nog specifieke regels van toepassing kunnen zijn naargelang het voorwerp van de betrokken advertentie. Dat is bijvoorbeeld het geval bij kansspelen, medicijnen,

tabak, alcohol, enz. Men moet ook rekening houden met de auteurs- en merkenrechten, portretrechten, persoonlijkheidsrecht, rechten van minderjarigen, eerbied voor de goede zeden, grondwettelijke rechten, enz. De meeste van deze regels werden in de loop der laatste jaren aangepast conform de Europese regelgeving. De wet op de consumentenbescherming (WHPC) is van toepassing op alle reclame in het algemeen, en slaat dus zowel op “offline” als “online” reclame. Ook de Privacywet kan zowel “offline” als “online” van toepassing zijn, indien er tenminste sprake is van een of andere vorm van elektronische verwerking van persoonsgegevens. De wet van 11 maart 2003 op de elektronische handel voorziet daarenboven nog in bijzondere regels die enkel betrekking hebben op de elektronische publiciteit.

a. De WHPC De WHPC kan beschouwd worden als de basistekst voor de regeling van alle vormen van publiciteit. Heel wat basisbegrippen zoals ‘reclame’ worden hierin wettelijk gedefinieerd. De WHPC voorziet in de eerste plaats enkele belangrijke algemene principes zoals het verbod op oneerlijke handelspraktijken. De rechtspraak bepaalt wat als oneerlijk dient te worden beschouwd. Daarenboven is er een bijzonder hoofdstuk VII van de WHPC gewijd aan de reclame, waarin specifieke regels zijn voorzien voor vergelijken-

079

de en bedrieglijke reclame, de basisgegevens die elke reclameboodschap moet bevatten, de verbodsbepalingen, de sancties, de te volgen procedures ingeval van inbreuken, enz.

b. De Wet op de privacy Elke “elektronische verwerking van persoonsgegevens” is aan strenge voorwaarden onderworpen. Het toepassingsveld van deze wet is erg ruim. Elke elektronische inzameling en verwerking van persoonlijke informatie over een fysieke persoon (zoals de naam, de leeftijd, geslacht of meer in het algemeen elke vorm van informatie die rechtstreeks of onrechtstreeks kan leiden tot identificatie van de persoon) is dus onderworpen aan de voorwaarden van deze wet. Een elektronisch adres (met uitzondering van generische adressen zoals [email protected]) en een nummer van een mobiele telefoon worden beschouwd als persoonsgegevens. Wanneer een reclameactie derhalve gepaard gaat met het verzamelen of verwerken van persoonsgegevens, moet de boodschap een reeks elementaire gegevens bevatten, waarvan de belangrijkste zijn: naam en adres van de verantwoordelijke voor het verwerken van de gegevens, het doel van de verwerking, het bestaan van het recht op inzage, wijziging en verzet, enz. Bovendien, wanneer een adverteerder een commerciële email wenst te verzenden, mag hij dit enkel doen indien hij voorafgaande toestemming heeft van de prospect (opt-in). Bij betwisting ligt de bewijslast voor het bestaan van een dergelijke toestemming bij de verantwoordelijke voor de gegevensverwerking. Zeker

080

in gevallen waar de toestemming mondeling wordt bekomen, is dergelijke bewijslast vaak moeilijk te leveren.

wanneer uit de advertentie niet duidelijk en ondubbelzinnig blijkt dat het om een reclame gaat.

Daarenboven dient de geadresseerde zich op elk ogenblik gemakkelijk te kunnen uitschrijven (opt-out).

d. De Wet op de elektronische communicatie

Tenslotte dient te worden opgemerkt dat de verwerking van bepaalde persoonsgegevens onderworpen wordt aan zeer strikte bijkomende voorwaarden. Zulks is bijvoorbeeld het geval bij de verwerking van zogenaamde ‘gevoelige’ gegevens zoals bijvoorbeeld medische gegevens en gegevens over persoonlijke overtuiging en etnische afkomst.

Artikel 129 van de Wet op de elektronische communicatie verplicht de verantwoordelijken voor websites die cookies gebruiken, om de gebruiker de mogelijkheid te geven om voorafgaandelijk de verwerking, en bijgevolg de opslag en gebruik van cookies te weigeren. Men moet de gebruiker op duidelijke en precieze wijze inlichten over de doeleinden van de verwerking en over zijn rechten. Het is aangeraden om in de disclaimer aan de gebruiker aanwijzingen te geven over hoe hij de instellingen van zijn browser kan aanpassen om cookies te weigeren.

In ieder geval moet worden vermeld dat voorafgaandelijk aangifte dient te worden gedaan bij de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer of de zogenaamde “Privacycommissie” van elk systeem waarbij verwerking van persoonsgegevens kan of zal plaatsvinden (zie ook http://www.privacycommission.be/nl).

c. De Wet op de elektronische handel

9.2. De interactieve marketing en de wet

Door aan de online uitgevers verplichte vermeldingen op te leggen zoals het geografisch adres, zorgt de wet voor een eenvoudige identificatie van deze uitgevers.

In de mate waarin alle hieronder opgesomde vormen van interactieve marketing de promotie van producten en diensten tot doel hebben (via Internet), dienen de bepalingen van de WHPC en de wet op de elektronische handel bij al deze vormen van marketing in acht genomen te worden.

Sinds de aanpassing van de wet in 2004 is de expliciete vermelding dat het om reclame gaat niet meer systematisch vereist. Een dergelijke verplichting blijft enkel bestaan

De bepalingen zoals vermeld in de Wet op de privacy zullen van toepassing zijn zodra de reclameboodschap de verwerking van persoonsgegevens met zich meebrengt.

a. Website & “display advertising” De website zelf is in principe – naast de WHPC - enkel onderworpen aan de Wet op de elektronische handel in het geval er op de website promotie wordt gemaakt voor producten of diensten, maar ook indien het imago van een bedrijf of van een organisatie of een persoon positief wordt voorgesteld, (wat bij praktisch alle commerciële sites het geval is). Mededelingen op websites die verwijzen naar andere (commerciële) sites, zoals domeinnamen, e-mailadressen of hypertekst, kunnen ontsnappen aan de verplichtingen van de Wet op de elektronische handel, op voorwaarde dat deze links onafhankelijk tot stand gekomen zijn en meerbepaald zonder financiële tegenprestatie van de adverteerder. Andere communicatie met een duidelijk publicitair karakter, zoals “display advertising” (banners, interstitiële boodschappen, “pop-ups”, enz.), maar ook metatags, gratis of tegen betaling, en hyperlinks, kunnen beschouwd worden als commerciële communicatie, onderworpen aan de wet op de elektronische handel.

b. E-mail marketing/ Mobile marketing Verder worden e-mails, SMS, MMS, “chats”, videoconferenties of boodschappen achtergelaten op antwoordapparaten van telefoons ook beschouwd als “elektronische

081

post” en door de wet op de elektronische handel onderworpen aan een speciaal regime. Geen enkele elektronische post mag geadresseerd worden zonder de voorafgaande en specifieke toestemming van de bestemmeling. Dit systeem van “opt-in” is een reactie op het fenomeen van “spamming”, dat wil zeggen het massaal verzenden van niet-gewenste reclame. Een koninklijk besluit van 4 april 2003 voorziet echter in twee uitzonderingen op deze vereiste : enerzijds voor reclame geadresseerd aan bestaande klanten (onder welbepaalde voorwaarden) en anderzijds voor reclame geadresseerd aan rechtspersonen. Behalve wanneer voldaan is aan de bij wet voorziene uitzonderingen, vormt het “optin” systeem in de praktijk een reëel probleem voor de dienstverlenende bedrijven in de elektronische publiciteitssector : hoe kan men immers op een wettelijke manier de voorafgaande toestemming verkrijgen, als men niet eerst langs de telefoon of klassieke mail mag gaan? Elk eerste contact via elektronische weg dat tot doel heeft de expliciete toestemming van de bestemmeling te verkrijgen kan immers opgevat worden als een verboden publiciteit indien het zich niet beperkt tot die ene vraag om toestemming. In een omzendbrief van 1 oktober 2004 heeft de Minister van Economie, op basis van een vonnis van de Rechtbank van Koophandel te Nijvel van 26 november 2003, bevestigd dat het zenden van een eerste elektronische mail (“kwalificatie-e-mail”), niet

082

in strijd is met de bepalingen van de Wet op de elektronische handel, mits bepaalde voorwaarden in acht genomen worden. Dit principe wordt ondertussen besproken. Verder moet de publicitaire e-mail ook in een “opt-out” systeem voorzien: er moet in de e-mail op een duidelijke en begrijpelijke manier worden aangeven welke mogelijkheden er bestaan om zich te verzetten tegen het ontvangen van zulke publiciteit in de toekomst, en er moet een efficiënte manier worden aangeboden om dit recht op elektronische wijze uit te oefenen.

c. Viral marketing Virale marketing is een elektronische vorm van “mond-op-mond” reclame waarbij de geadresseerde wordt aangezet om de reclameboodschap zelf verder te verspreiden. De communicatie bij virale marketing is vaak “verhuld” in een humoristische of ludieke vorm, wat ertoe kan leiden dat de publicitaire aard van de boodschap soms, althans in de beginfase, verborgen is. De geadresseerde moet uiteraard de vrije keuze blijven hebben om de betreffende reclameboodschap al dan niet door te sturen. Het publicitaire karakter moet steeds op een ondubbelzinnige wijze blijken bij ontvangst van de boodschap of de boodschap dient alleszins verplicht de vermelding “reclame” te dragen. Wanneer de bestemmeling uitgenodigd wordt om de boodschap bij zijn kennissen rond te dragen en, door dit te doen, de adverteerder hiervan een kopie bezorgt, mag die laatste de aldus bekomen adressen in ieder geval niet gebruiken voor

direct marketing reclamecampagnes. Er zijn sinds 2008 indicaties in de rechtspraak en bij de overheid die erop lijken te wijzen dat uiteindelijk elke vorm van virale marketing voor commerciële doeleinden een wettelijk risico inhoudt.

d. “Gamevertising” en “Advertainment” Gamevertising en Advertainment doen zich vaak voor in de vorm van virale marketing en daarvoor gelden dan ook de voorgaande regels. Verder moet men ook rekening houden met de regels die in het algemeen van toepassing zijn bij spelletjes en wedstrijden. De voor publicitaire doeleinden georganiseerde spelletjes zijn dan ook onderworpen aan de WHPC (artikel 94 11 7°): ze mogen in geen geval bij de gebruiker de hoop of de zekerheid opwekken dat hij door toeval een product, een dienst of enig voordeel gewonnen heeft of zou kunnen winnen. In de mate dat sprake is van spelletjes waarbij een rechtstreeks of onrechtstreekse financiële inzet vereist is en waarbij winst of verlies afhankelijk is van het toeval, dient bovendien rekening gehouden te worden met het feit dat zulke activiteiten als kansspel beschouwd kunnen worden en in dat geval onderworpen zijn aan de kansspelwet. De ganse sector van de kansspelen is op dit ogenblik aan grote veranderingen onderhevig en verscheidene wetsvoorstellen liggen op tafel die zowel het organiseren van

kansspelen (inclusief offline en online weddenschappen, pokertornooien, …) als de reclame voor zulke kansspelen aan nog strengere voorwaarden willen onderwerpen. De vraag stelt zich op dit ogenblik nadrukkelijk of zulke strengere regelgeving compatibel kan zijn met de vrije mededinging en het vrij verkeer van goederen en diensten en of zulke strengere wetgeving er dus überhaupt kan komen. Noteer dat in elk geval op dit ogenblik elke vorm van reclame voor niet-vergunde kansspelen (inclusief pokertornooien en weddenschappen) verboden is en streng vervolgd wordt.

e. Social marketing Er zijn vooralsnog geen specifieke rechtsregels die in het bijzonder social marketing viseren. Het spreekt voor zich dat de hierboven beschreven regels uit de WHPC en de wet op de elektronische handel onverminderd van toepassing zijn op social marketing activiteiten binnen social networks. Bijzondere aandacht dient bij dergelijke acties besteed te worden aan het respecteren van de verplichtingen volgend uit de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Daarnaast dreigen zich bij social marketing acties meer nog dan bij andere interactieve marketing activiteiten vragen te rijzen aangaande portretrechten, auteursrecht, aansprakelijkheid voor user generated content, etc.

083

10. Winnende campagnes

DID YOU KNOW?

Om de kracht van interactive marketing voor de Belgische marketingwereld te bewijzen, organiseert IAB Belgium jaarlijks de Cyber Lions Awards Belgium (ism RMB), die de Belgische creatieve parels blootleggen, en de MIXX Awards (ism Inside Internet), die de beste digitale en interactieve campagnes bekronen.

10.1. Cyber Lions Awards Belgium • The jack of spades and the jack of hearts are drawn in profile • The queen of spades holds a scepter and is sometimes called “the bedpost queen” • The king of hearts has a sword behind his head, which makes him “the suicide king” • The king of diamonds is drawn in profile and is the only king without a sword, which makes him “the man with the axe”

We pay attention to the tiniest details. That’s our job.

Om de creativiteit in interactive marketing te stimuleren en de Belgische creatieve parels vlot te laten doorstromen naar de internationale Cyber Lions Awards van het Reclamefestival in Cannes, organiseren IAB en RMB samen de Belgische editie. Een jury bestaande uit Belgische creatieven beoordeelde alle inzendingen uit drie categorieën, “Interactive campaigns”, “Online advertising” en “Viral advertising” en verkoos telkens drie winnaars.

Categorie Online advertising

Bureau : Boondoggle Adverteerder : Axion - Dexia Campagne : Axion - Banner concerts Banken en de jeugd, het is niet echt liefde op het eerste gezicht. Daarom vond Axion een manier om jonge muziekgroepjes een duwtje in de rug te geven en zo de Axion jongerenrekening te positioneren.

Bureau : Boondoggle Adverteerder : Volvo Campagne : Personalized Website Volvo introduceerde speciale auto-decoratie voor hun C30 model. Ze brachten 20 verschillende patronen op de markt. Via een bannercampagne kon je eerst de website van de uitgever met die prints personaliseren en daarna je eigen C30.

the parking lot | complete solutions online and offline | t: +32 2 305 49 36 | www.theparkinglot.com

085

Categorie Interactive campaigns

Categorie Viral advertising

Bureau : Boondoggle Adverteerder : Axion - Dexia Campagne : Axion - Banner concerts

Bureau : Duval Guillaume Adverteerder : Komatsu Campagne : Precision E-mailing

Banken en de jeugd, het is niet echt liefde op het eerste gezicht. Daarom vond Axion een manier om jonge muziekgroepjes een duwtje in de rug te geven en zo de Axion jongerenrekening te positioneren.

Via een e-mailing campagne met enkel 1 link naar een video bewijst Komatsu de precisie van hun machines. De e-mail werd namelijk getypt met een pen, vastgehouden door een Komatsu-machine

Bureau : Famous Adverteerder : Proximus Campagne : Generation Movie Project

Bureau : Boondoggle Adverteerder : Berlitz Campagne : The ‘Out of Focus’- reply

Door hen online te laten meewerken aan een filmspot trachtte Proximus mensen met elkaar in contact te brengen. Elke sitebezoeker kon een frame van de spot uitkiezen en zelf naspelen. Later werden de beste frames eruit gehaald en als TV-spot gebruikt.

Via een ludieke ‘out of office’ boodschap, inclusief de grappige foutieve vertalingen, promoot Berlitz zijn taalopleidingen.

Bureau : Boondoggle Adverteerder : Vlaamse Overheid Campagne : Het testament van… De Belgische overheid wil jongeren stimuleren om veiliger te rijden. Jongeren willen dit niet horen van de overheid, maar ze luisteren wel naar hun beste vrienden, door online het testament van hun roekloze vriend(in) te maken en te versturen…

086

087

10.2 Mixx Awards Belgium De jury van de “Marketing and Interactive Excellence (MIXX) Awards Belgium” beoordeelt en beloont het beste uit de digitale en interactieve marketing. In tegenstelling tot de Cyber Lions Awards waar enkel de creativiteit beoordeeld wordt, neemt de jury van de MIXX Awards alle facetten van de campagne onder de loep: de strategie, de creatie, de selectie van de media en de doeltreffendheid (ROI). Uit de 105 inzendingen nomineerde de Jury in 2009 de volgende campagnes in de 4 categorieën: brand awareness, product launch, direct response en best use of interactive media. Tijdens een grootse uitreikingsceremonie met meer dan 600 marketeers aanwezig in Tour&Taxis werden de bronzen, zilveren en gouden medailles uitgereikt. Meer info over de campagnes vindt u in de sectie ‘Case Studies’ van het online knowledge center op de IAB website (www.iab-belgium.be).

Bureau : Proximity BBDO Adverteerder : Belgacom Campagne : “Internet is mine”

088

Bureau : Tequila/Agency.com Adverteerder : Delhaize Campagne : Pixar Voor de lancering van de PIXAR kaartverzameling wedstrijd, wou Delhaize de interactie tussen online en offline optimaliseren. De grootste uitdaging: Duurzaamheid – de aandacht en interesse gedurende de hele periode behouden (bijna 3 maanden).

Bureau : Boondoogle Adverteerder : Dexia Campagne : Banner Concerts

De verfrissende ‘Internet is mine’-campagne gaf Belgacom de nodige credibiliteit en hielp de awareness rond zijn budget-aanbod een heel eind vooruit.

Jonge muziekgroepen in een hokje steken (letterlijk dan), een optreden opnemen en dat vervolgens uitzenden in een banner. Het jongerenmerk Axion kreeg er een nieuwe dynamiek door en de campagne slaagde erin om interactie te genereren buiten de traditionele media om.

Bureau : Amphion Adverteerder : Coca-Cola Campagne : Wishmas Tree

Bureau : Ogilvy Adverteerder : Ford Fiesta Campagne : Famehousse

Een geïntegreerde campagne die inspeelt op de magie rond Kerstmis ten voordele van een goed doel. Om hun doelen te bereiken hebben ze gebruik gemaakt van de gekende slagzin in de reclamewereld: “Think global, act local.”

De campagne is gebaseerd op een activatieplatform dat als “Ford Fiesta Famehousse” werd gedoopt. Een duidelijke positionering naar jongeren toe die willen dat hun auto hun waarden, hun persoonlijkheid, enz. weerspiegelt.

089

Bureau : These Days Adverteerder : Nokia Xpress Music Campagne : Nokia

Bureau : Happiness Brussels Adverteerder : Toyota Campagne : Toyota iQ Font

Met de 5800 XpressMusic zette Nokia zijn ambitie kracht bij om naast een bekend gsm-merk ook een erkend muziekmerk te worden. De complementariteit tussen de online communicatie en de steun van de offline radiopartners zorgde voor een geslaagde campagne.

Doelstelling : de iQ bij 18 tot 35-jarigen promoten zonder mediabudget. Zoals het adagium bij de reclamebureaus luidt : “Als je geen geld hebt om mediaruimte te kopen, maak dan veel lawaai.” Vertaling: viral marketing via social media.

Bureau : These Days Adverteerder : Nokia Campagne : Nokia Supernova Vorig najaar viel een nieuwe Nokia Supernova zonder uitleg, zonder contactgegevens en zonder emailadres in de brievenbus van een reeks bloggers. Doel 1: ontdek van welke andere blogger de gsm echt is. Doel 2: zorg voor ‘rumour around the brand’.

Bureau : Boondoogle Adverteerder : KDMA Campagne : Baby Elephant De campagne had als doel het aantal bezoekers van de Zoo drastisch te doen stijgen, concreter, 200 000 bezoekers meer of een stijging van 18%. De nakende geboorte van een Aziatisch olifantje was het hoofdpersonage in deze unieke, emotionele campagne.

Bureau : LBi Adverteerder : Touring Campagne : TA 2009 Touring Assistance wenst nieuwe klanten te werven en meer kennis te vergaren over hun bestaande klanten via de grote transhumance festival. En dat gebeurde via een op CRM gebaseerde campagne.

090

091

11. Bijlagen 11.1. Formaten en standaarden De standaarden en technische aanbevelingen van het IAB voor Display advertising werden door de Taskforce Webvertising gerealiseerd in samenwerking met de reclameregies en uitgeverijen. Zij streven naar het vereenvoudigen van het werk van de verschillende schakels in de ketting van creatie, productie en verspreiding. Deze herwerkte versie kan je raadplegen op de IAB website onder Toolbox (www.iab-belgium.be).

a. Waarom formaten en standaarden? Standaardisering is een synoniem van volwassenheid. Een markt is pas professioneel wanneer er duidelijke standaardformaten worden ingevoerd die het werk van alle marktspelers vereenvoudigen. De definitie van vaste afmetingen voor verschillende formaten (leaderboard, skyscraper, zie verder) laat uitgevers toe om de reclame op een eenvoudige manier in de structuur van hun site te integreren, creatieve agentschappen om het productieproces te rationaliseren (dezelfde afmetingen voor alle sites) en adverteerders om de campagne snel in te voeren. De technische specificaties van het IAB bevatten dan ook een lijst met voorschriften die, wanneer ze worden gerespecteerd, garant staan voor een snelle invoering ervan door alle reclameregies die deel uitmaken van het IAB. Uiteraard geldt de standaardisering alleen voor de meest gebruikte formaten. Dankzij

092

het soepele karakter van het web kunnen ontwerpers dan ook ‘buitengewone’ creaties bedenken die per definitie niet ‘standaardiseerbaar’ zijn. Maar net als bij de klassieke media kunnen dit soort creaties pas worden toegepast wanneer daarover vooraf duidelijke afspraken zijn gemaakt met de reclameregies, onder meer om na te gaan of de uitgevers het eens zijn met het resultaat en/of het allemaal technisch haalbaar is.

ledige pagina vertragen, waardoor surfers in de verleiding komen om naar een andere site te surfen. Dankzij de uitbreiding van broadbandaansluitingen kunnen tegenwoordig zwaardere banners worden toegepast – hoewel u er altijd rekening moet mee houden dat 3% van de privé-surfers zich nog altijd met een laag debiet-aansluiting behelpen. Het gewicht heeft overigens ook nog een impact op de verspreidingskosten.

Vanuit technisch standpunt bekeken is de standaardisering van de reclameformaten een kwestie van afmetingen, gewicht en bestandsformaat.

Bestandsformaten Het bestandsformaat wordt niet alleen bepaald door de technische mogelijkheden van het Internet, maar ook door de aanbevelingen op het vlak van het gebruik. Slechts enkele formaten zijn technisch bruikbaar. Dit betekent dat sommige aangeraden zijn en dat ze de creatieve mogelijkheden bepalen. We denken hierbij vooral aan de formaten JPG, GIF en Flash (Adobe). JPG wordt gebruikt voor een statische visual, GIF voor een statische of geanimeerde visual en Flash voor animaties, geluid of video. Het Flash-formaat is het belangrijkste ‘rich media’-formaat waarmee volwaardige multimedia-content kan worden aangemaakt (tekst, beeld, geluid, video).

Afmetingen (pixel) De afmetingen worden uitgedrukt in pixels, de meeteenheid van een digitaal beeld. Vermeldenswaard in dit verband is het feit dat een pixel geen vaste ‘metrische’ afmetingen heeft. De afmetingen van een strook van 728x90 pixels in centimeters is afhankelijk van de resolutie en van de afmetingen van het scherm waarop de banner wordt weergegeven. Gewicht (Kb) Het gewicht wordt uitgedrukt in bytes en dan meer bepaald in kilobytes (Kb). Een standaardbanner (leaderboard) meet tegenwoordig bijvoorbeeld 728x90 pixels en weegt 40 Kb. Hoe ‘zwaarder’ een banner is, des te langer het zal duren voordat hij wordt opgeladen. Als de banner te zwaar is, bestaat het risico dat uw banner niet wordt weergegeven op het moment dat de surfer een pagina doorloopt. Het gewicht van een banner is ook van belang voor de uitgever: een zware banner kan het laden van de vol-

b. De standaardformaten van het IAB De regies die lid zijn van het IAB hebben, in overleg met de andere marktspelers, een vereenvoudigde fiche opgesteld met daarop de belangrijkste formaten en technische specificaties voor de productie van reclamemateriaal. Dit document is beschikbaar op de site van het IAB: http://www.iab-belgium.be.

c. Universal Ad Package Aangezien alle marktspelers vragende partij zijn voor een gestandaardiseerd aanbod van formaten, gaat de voorkeur uiteraard uit naar de populairste formaten. Op basis van het Amerikaanse IAB creëerde het IAB dan ook een Universal Ad Package, waarin de vaakst gebruikte formaten zijn opgenomen (728x90, 300x250, 160x600, 180x150). Aangezien het merendeel van de publishers/regies deze formaten aanbieden, kan men met een beperkt aantal formaten toch een groot bereik bekomen.

Met deze aanpak wil men het gebruik van het Internet als reclamemedium vereenvoudigen. De uitgevers kunnen hier dan ook rekening mee houden wanneer ze hun site aanmaken of aanpassen. De adverteerders zien hierdoor hun kosten zakken en bovendien wordt hierdoor de planning van een campagne in verschillende landen eenvoudiger. Formats

Leaderboard Overlayer

Medium Rectangle

093

Voor meer gedetailleerde informatie hierover verwijzen we u naar de site van het IAB in het deel over de ‘formaten’ http://www.iab-belgium.be

d. Niet-gestandaardiseerde formaten

Splash pages : een reclamepagina die wordt weergegeven nog voordat de surfer de eigenlijke site heeft bereikt. Overlayers

Dit zijn per definitie alle formaten die niet in de lijst met de standaardformaten van het IAB zijn opgenomen. Deze formaten kunnen in twee categorieën worden opgesplitst: 1.De formaten die gebaseerd zijn op de IAB standaarden Als ze niet het ene of het andere voorschrift respecteren (afmetingen, gewicht, informatica-formaat), worden deze formaten niet meer als standaard beschouwd. 2. De niet-standaardiseerbare formaten, of de formaten die uit meerdere standaardformaten bestaan. Het Internet biedt een onbeperkte verscheidenheid aan creatieve mogelijkheden. Sommige niet-standaard formaten maken deel uit van een gestructureerd aanbod en kunnen zonder aanpassingen in de site worden opgenomen. Ziehier enkele voorbeelden.

Take-over

Wanneer u dit soort formaten wilt gebruiken, zult u misschien extra onderhandelingen moeten voeren met de uitgevers en/of de regie. Het is ook mogelijk dat de installatie van zo’n creatie meer tijd in beslag neemt. Vaak wordt er voor zulke formaten ook gekozen om met een Rich Media Vendor (zoals Eyewonder, Eyeblaster, Unicast, ...) te werken. Clickbox

Takeover : reclame die zich ontplooit in de achtergrond van de site en die kan gecombineerd worden met een medium rectangle. Layer ads : (Overlayers, Interstitials, Superstitials): Flash-creaties die boven de pagina van een site of tussen twee binnenpagina’s worden weergegeven en die automatisch worden gesloten.

Expandable ads

Click Box : Eigendomsformaat uitgebracht door de BEWEB regie om alle pay per click campagnes op te vangen en zo het CPM diffusienetwerk duidelijk te scheiden van het CPC diffusienetwerk.

Road Blocks

11.2. Outils

Splash pages

Road Blocks : bestaan meestal uit een banner en één of twee Skyscrapers die gelijktijdig worden weergegeven.

Expandable ads : creaties die gebaseerd zijn op een standaardformaat, maar die voorzien zijn van een zogenaamde ‘mouse over’-functie, wat betekent dat er een extra paneel opengaat wanneer de surfer met zijn muis over de creatie gaat.

A. Ad Servers De Ad Server, een niet te omzeilen werkinstrument binnen online reclame, is een webtoepassing (-programma) om reclamecampagnes te beheren. Dankzij dit instrument kunnen:

Anderzijds is het mogelijk om uitzonderlijke formaten te creëren naar aanleiding van een campagne en/of voor een specifieke site.

094

■■ 1. Reclamebanners (visuals, ...) opgeslagen worden (hosting); ■■ 2. Campagnes over websites verspreid

095

worden, in functie van de verschillende parameters (website, sectie van de site, datum, omgeving van de surfer, type Internetconnectie, …); ■■ 3. Statistische gegevens verzameld worden (aantal displays, aantal personen die de reclame gezien hebben, tijdstip waarop de reclame gezien werd, aantal personen die op de reclame geklikt of gereageerd hebben, …).

a.1. Basismechanisme van Ad Serving ■■ 1. De bezoeker komt aan op de pagina; ■■ 2. De informatie over pagina en bezoeker wordt naar de Ad Server gestuurd (welke pagina, paginapositie, type PC, type verbinding, land van de surfer, enz.). ■■ 3. De geschikte banner wordt geselecteerd en op de pagina weergegeven; ■■ 4. Mogelijke interactie door de gebruiker (klik); ■■ 5. De statistische gegevens worden geboekt en opgeslagen in de Ad Server. ■■ 6. Een statistisch verslag van de geregistreerde inlichtingen en resultaten wordt bezorgd aan de klant.

a.2. Ad Servers uitgevers/ regies en Third Party Ad Servers Men maakt een onderscheid tussen twee types Ad Servers: ■■ 1. Ad Server Publisher: Die door de uitge-

096

vers of hun reclameregies worden gebruikt. Hiermee kunnen de campagnes worden verspreid, de reclameruimten beheerd en de campagneverslagen opgesteld. ■■ 2. Ad Server Agency/Advertiser, meer bekend onder de term “Third Party Ad Server”. Die door de media-agentschappen worden gebruikt. Dankzij de Third Party Ad Server beschikt men over één enkele bron voor de statistieken van de campagne en het bewerken van het reclamemateriaal. Tevens kan hij gebruikt worden om de statistische gegevens tussen de verschillende verspreiders (websites/regies) te ontdubbelen.

a.3. Unieke bezoekers: frequentieplafond (frequency capping) Het basisprincipe van‘frequency capping’bestaat erin dat een reclameboodschap over een bepaalde periode slechts een beperkt aantal keren aan dezelfde gebruiker wordt getoond. Het gaat hier om een controle van de OTS (Opportunity To See). Algemeen gesteld gaat men ervan uit dat zo’n aanpak tot een maximaal resultaat leidt (aantal kliks) per bezoeker en dat de campagne op die manier een maximaal aantal bezoekers van een website kan bereiken. Op die manier vermijdt men dat de gebruiker de indruk krijgt dat hij een reclameboodschap te vaak opgedrongen krijgt. Bij campagnes waarbij capping wordt gebruikt, krijgt men dan ook vaak een beter ‘klikresultaat’. De frequency capping wordt gebruikt om een overaanbod aan reclame te vermijden indien het gebruikte formaat als intrusief kan overkomen, waardoor de frequency capping de surfkwaliteit op een website kan garanderen.

a.4. Post-clic & post-viewtracking De post-clic en de post-view zijn de twee peilers van het mechanisme van de postanalyse.

kennismaakt met het aanbod waarnaar de campagne verwees. De Ad Server (beide versies) herkent de cookie die voordien door de campagne naar de bezoeker werd verstuurd en slaat de relevante gegevens op.

Door dit mechanisme kunnen de handelingen van de surfer op een website, nadat hij een advertentie gezien (post-view) heeft of erop geklikt (post-clic), geschetst worden.

Dit soort tracering biedt dus interessante informatie over de impact van een campagne doordat er ook rekening wordt gehouden met andere effecten dan het klik-effect.

Wanneer een surfer reclame ziet of erop klikt wordt een “cookie” op zijn PC gezet.

a.5. Tools voor optimalisering

Wanneer hij dan later een bepaalde handeling uitvoert op de adverteerderswebsite (bezoek, inschrijving, bestelling …), wordt de cookie gelezen en geïnterpreteerd.

Ad Servers worden ook gebruikt om campagnes automatisch te optimaliseren. Deze optimalisering is vooral gebaseerd op het aantal kliks (of leads) en werkt automatisch in functie van de vooraf bepaalde criteria. Zo kan de Ad Server automatisch een banner die het geparametreerde klikresultaat niet haalt, vervangen door een andere banner. Hij kan ook in functie van hetzelfde criterium de verspreiding van de campagne op de ene of de andere pagina stoppen en meer visibiliteit bezorgen aan de formaten/boodschappen die wel een goede performantie vertonen.

Door een statistische analyse, is de adverteerder in staat om te zien of de reclamecampagne hem nieuwe klanten heeft aangebracht, verkopen heeft gegenereerd, of het getrouwheids-/retentiegehalte gestegen is, enz. Het aantal bezoekers op de website van een adverteerder of de specifieke acties op zijn website kunnen op die manier met de campagne worden gelinkt. We kunnen dit op de volgende manier schematisch voorstellen: Bij een bezoek aan de site wordt een bezoeker aan een campagne blootgesteld. Hij heeft dan wel de campagne opgemerkt, maar hij heeft er niet op geklikt. Nadat hij de campagne online heeft gezien, maar zonder dat hij op de reclameboodschap heeft geklikt, komt dezelfde bezoeker op de website van de adverteerder terecht, waar hij

De analyse detecteert automatisch de surfers die niet reageerden op de reclame, waardoor een nieuw bericht naar hen kan gestuurd worden. Voorbeeld : ■■ 1. een surfer ziet een banner voor sinaasappelsap maar bezoekt de website niet. ■■ 2. de post-view/post-clic analyse ontdekt dit gebrek aan belangstelling ■■ 3. wanneer deze surfer reclame van dezelfde fabricant ziet, zorgt de Ad Server

097

ervoor dat het sinaasappelsap niet langer getoond wordt, maar wel citroensap en op deze manier werkt de Ad Server steeds verder. Deze techniek heet “retargetting”, het gaat om “her-cibleren” van de surfer op basis van zijn interactie met de reclame en/of website van de adverteerder.

a.6. Penetratie van de rich media: broadband, bijgewerkte softwareversies, mogelijkheden van browsers De hoge penetratie van broadband en de mogelijkheden die door betere browsers worden aangeboden, hebben het gebruik van ‘rich media’ aanzienlijk gestimuleerd. Met behulp van deze technologieën kan men beelden bewerken en erg spectaculaire boodschappen creëren, waarbij er een verregaande interactie met de surfer mogelijk is zonder dat hij daarvoor naar de site van de adverteerder hoeft te worden afgeleid. Rich Media dient vooral om video’s te verspreiden en de interactie te meten (gemiddelde tijd besteed aan de video, het aantal keren bekijken, het klikken op play/pauze …). Rich Media laat niet alleen toe om meer inhoud in de reclame te zetten maar ook om de inhoud kwalitatief en vooral interactief aan te passen aan de surfer door bvb. Minispelen, mini-zoekmotoren, enz.

098

a.7. The future is now ! Na de opkomst in de VSA en Groot-Brittannië gaat er tegenwoordig ook in België heel wat aandacht naar het ‘Audience Management’. Steeds meer uitgevers en adverteerders zijn voorstanders van een aanpak waarbij de campagnes niet langer uitsluitend in functie van de content van de site, een rubriek of een specifieke pagina worden weergegeven, maar ook op basis van informatie over het gedrag en/of het profiel van de bezoeker. Het algemene principe van de aanpak op basis van het gedrag van de bezoeker (behavioral targeting) bestaat erin om hem campagnes te tonen die niet alleen betrekking hebben op het deel van de site dat hij bezoekt, maar ook in functie van de onderwerpen van de pagina’s die hij voordien heeft bezocht. Een voorbeeld: na verschillende bezoeken aan het ‘auto’gedeelte van een bepaalde site komt een bezoeker terecht in het ‘reis’gedeelte van dezelfde site. Daar wordt hij dan niet alleen meer geconfronteerd met algemene campagnes uit de reissector, maar ook met campagnes in verband met auto’s, omdat men aan de hand van zijn parcours op de site heeft kunnen vaststellen dat hij ook in dat onderwerp geïnteresseerd is. De aanpak op basis van het profiel (profile targeting) betekent ook een stap vooruit. In dat geval koppelt men een database met informatie over gebruikers aan een Ad Server. Op die manier kan men campagnes verspreiden in functie van de socio-demografische parameters van de bezoeker zoals leeftijd, geslacht, enz. Een ander type van targeting is de contextuele targeting, in navolging van SEA

programma’s en tools die van de text-ads in zoekmotoren een groot succes maakten. Hierbij wordt de advertentie in een voor de adverteerder relevant contextuele omgeving getoond. Een laatste opkomende vorm is de creative re-targeting. Hierbij wordt een advertentie tijdens de tweede fase van een campagne getoond in functie van het feit of de gebruiker al dan niet werd blootgesteld

aan de eerste fase van de campagne. ‘Hot’ in online advertising is tegenwoordig Video Advertising, in verschillende formaten: preroll voor contentvideo’s of geïntegreerd in standaard formaten. Online Ad Technology bedrijven breiden hun aanbod uit met meerdere types voor targeting en programmeringstools; de meeste investeren in een geïntegreerd RichMedia platform.

B. Web Analytics / b.1. Producten Mode

Pricing

SEM

Testen & Content Targeting

Mobile Measurement

Exports & datawarehouse

Comments

AT Internet (Xiti)

ASP

Maandelijkse betaling

In opbouw

In opbouw

Geïntegreerd

Manueel, automatisch en gepland: XML, Access, CSV, …

Franse speler, oplossing is robuust en betaalbaar, met user interface gericht naar marketeers

Coremetrics

ASP

Licentie of maandelijkse betaling

Bid Manager: Coremetrics Search 7

A/B testing, Product en Advertentie targeting

Live Profile’ warehouse, API’s en robuuste applicatie om data te exporteren en correleren

Flexibele oplossing die vooral focust op de retail sector, en pas sinds kort actief werd op de Europese markt

Google Analytics

ASP

Gratis

Geïntegreerd

A/B en MV Testing via Google Optimizer

Manueel, automatisch en gepland per email: PDF, XML, CSV, TSV. API inbegrepen

De focus blijft vooral op SEA maar de functionaliteiten worden op regelmatige basis uitgebreid

Lyris ClickTracks

Inhouse & ASP

Licentie of maandelijkse betaling

PPC Management via Lyris HQ Search Marketing

Manueel, automatisch en gepland per email: PDF, XML, CSV, TSV. API inbegrepen

Richt zich op de KMO markt via een flexibele oplossing met focus op segmentatie en integratie met andere webplatform vormen (CMS, Newsletter, ...)

NedStat

ASP

Maandelijkse betaling

Geïntegreerd

Manueel, automatisch en gepland naar excel, csv en html en per email in html

Nederlands, sterk in het meten van streaming media

Omniture

ASP

Maandellijkse betaling

Bid Manager: Search Center

A/B en MV Testing, en Content Targeting als extra module

Geïntegreerd

Veel exportmogelijkheden. Platform Genesis, Warehouse, Goed gedocumenteerde API’s inbegrepen

Meest uitgebreide platform. Open oplossing, integreerbaar met met vele andere tools in plug & play formaat. Discover OnPremise geeft een volledige 360° visie en is het meest complete product op de markt

Unica

Inhouse & ASP

Licentie of maandelijkse betaling

Integratie mogelijkheden

Content Targeting als extra module

Datawarehouse volledig open, standaard geïntegreerd met o.a. Cognos en Business Objects

Flexibele analytics oplossing als standalone of als onderdeel van Enterprise Marketing Management platform. Competitieve prijs, evolutief product.

Webtrends

Inhouse & ASP

Licentie of maandelijkse betaling

Bid Manager: Dynamic Search

A/B en MV Testing, en Content Targeting als extra module

Manueel, automatisch en gepland per email in verschillende formaten, ODBC connectie, APIs, en Datawarehouse

Gevestigde waarde met elegante en volledige oplossing, met continue platform ontwikkeling en uitbreiding

Yahoo! Web Analytics

ASP

Gratis via Y!WN partner

Geïntegreerd

Gepland per email of manueel: html, excel, pdf of CSV. APIs beschikbaar

FDe focus ligt op SEA en Advertising maar biedt heel wat drilldown en segmentatie mogelijkheden, o.a. via de eigen tool Rubix

099

b.2. lijst AP-vendors > AT Internet (Xiti ) > Coremetrics > Google Analytics > Lyris ClickTracks > Nedstat > Omniture > Unica > WebTrends > Yahoo! Web Analytics

b.3. Bronnen Boeken > Web Site Measurement Hacks, Eric T. Peterson > Web Analytics: An Hour a Day, Avinash Kaushik

> Actionable Web Analytics: using Data to make smart > Business Decisions, Jason Burby & Shane Atchison > Web Metrics: Proven Methods for Measuring Web > Site Success, Jim Sterne

Officiële verenigingen Web Analytics Association: www.webanalyticsassociation.org

Evenementen: Emetrics Top, www.emetrics.org, 9 x per jaar: London, Madrid, Mexico, München, Santa Jose, Toronto, Washington, Sao Paulo, Stockholm.

c. Customer Relationship Management tools CRM is dan misschien wel in de eerste plaats een revolutie binnen het bedrijf, waarbij de klant in het middelpunt van de vakgebonden processen wordt geplaatst, maar toch is CRM ook gebaseerd op een belangrijke technische infrastructuur. Wanneer u de klant vanaf de prospectiefase tot het beheer van de relatie na de verkoop wilt volgen, moet u enerzijds de informatie kunnen opslaan en moet u anderzijds die informatie op een eenvoudige manier kunnen bereiken en bijwerken. De meeste CRM-tools die momenteel op de markt worden aangeboden, zijn in modules gestructureerd. Daarbij worden meestal de volgende modules gebruikt : Sales Force Automation Met deze modules worden niet alleen de lijsten van prospecten en klanten, de historiek van de contacten en de planning van de verkoopteams beheerd, maar worden ook prognoses gemaakt over de omzet. Service and support De servicemodules bekommeren zich om de relatie met de klant na de verkoop: automatisch versturen van een e-mailbericht als de klant op de site contact opneemt met de online ondersteuning, opslag van de historiek van de vragen en de behandeling ervan door de klantenservice…

100

Marketing Automation De EMA-modules (Entreprise Marketing Automation) van de CRM-tools laten u toe om automatisch een geprogrammeerde actie voort te brengen (vb. periodieke verzending van een newsletter) of een persoonlijk antwoord te formuleren naar aanleiding van een actie (vb. verzenden van een emailbericht ter bevestiging van een verkoop). Deze modules kunnen submodules bevatten die de verzamelde marketing-informatie (blootstelling aan campagnes, gebruikte producten, aanvragen om informatie) in realtime ter beschikking stellen van de commerciële teams en de klantenservice. Er wordt meestal ook gebruikgemaakt van een data mining-module, waarmee de gegevens met het oog op modelvorming kunnen worden geanalyseerd (vb. segmentering van profielen). MA is de jongste nieuwkomer in de wereld van de CRM-modules. Dit is ook de module die het meest geschikt is voor het gebruik van interactieve media. MA is immers gebaseerd op wervings- of bindingsprogramma’s en maakt daarbij erg vaak gebruik van onlinekanalen en geavanceerde scenario’s waarmee verschillende benaderingen van segmentering of activering kunnen worden ingeschakeld en opgevolgd. Heel wat acties zijn dan ook door MA-modules verbonden met webvertising-, e-mailing- en andere campagnes die bedoeld zijn om de bestaande databases uit te breiden of te verdiepen en gelijktijdig een fijne segmentering door te voeren van de geworven profielen. Hiermee kan de verzamelde informatie later ook worden gebruikt in geautomatiseerde processen voor het vernieuwen van contacten met klanten.

101

12. Woordenlijst

iDEA

panel tools

methodologists

A/B Testing : test met 2 versies van een pagina (A et B) om te bepalen welke pagina de beste resultaten oplevert. Door A/B testing kunnen websites doeltreffender gemaakt worden. Ad Server : Een hard- en softwareoplossing voor het beheer, de analyse en de optimalisatie van een interactieve campagne. AdServers gebruiken HTML tags die op sitepagina’s met reclame zijn ingevoegd. Wanneer een gebruiker een website bezoekt, geeft de AdServer de creaties weer, het aantal impressies, het aantal kliks per creatie en een statistisch verslag voor elke campagne.

competitive pricing

flexibility

iCOMPARE specialists

enriched data

customised reporting

speed

international

transparency

campaign testing iREPORTS innovative

Socratos

360° online data collection

interactive polling

online community

representative panel

proximity panels marketing state-of-the-art sampling quality excellence

iVOX - Karel van Lotharingenstraat 4 - 3000 Leuven - +32 16 22 62 14 - [email protected] - www.ivox.be - www.ivoxpanel.be

(niche)panels

3G : Acroniem voor Third Generation. Snelle mobiele technologie die snelle datatransfer en multimedia binnen bereik brengt. Ook UMTS genoemd.

web 3.0 research

Affiliate marketing : 1) Overeenkomst tussen twee websites, waarbij één van beide, nl. het lid, ermee instemt om inhoud of een ontworpen advertentie te plaatsen om zo bezoekers naar de andere site te brengen. In ruil daarvoor krijgt het lid een percentage of een andere compensatie van de gegenereerde verkoop door de omgeleide bezoekers 2) Inkomstenverdeling tussen de online adverteerders/handelaars en de uitgevers/ verkopers van online ruimte, waarbij de compensatie gebaseerd is op metingen van de prestaties, meestal in de vorm van verkoop, kliks, inschrijvingen of op basis van een hybride model.

Alt text (Alternate texte) : Tekst die verschijnt door met de muis over een beeld te gaan (bij voorbeeld “klik hier” terwijl de cursor over de banner beweegt). Deze tekst kan eveneens ter vervanging van het beeld verschijnen wanneer dat beeld niet correct werd opgeladen. ASP (Application Service Provider) : Onderneming die software/toepassingen via Internet ter beschikking stelt, zodat gebruikers deze kunnen ‘huren’. Audience (Reach) : Het aantal surfers dat tijdens een bepaalde periode wordt bereikt. Dit cijfer kan absoluut (aantal personen), in een percentage (t.o.v. de totale geanalyseerde doelgroep) weergegeven worden. Wordt ook wel gededupliceerd publiek/bereik of netto publiek/bereik genoemd. B2B (Business to Business) : Handelsbetrekkingen tussen ondernemingen : dienstenverkeer, informatie en/of producten van de ene onderneming naar een andere. De term B2B wordt tegenover B2C (Business to Consumer) gebruikt . B2C (Business to Consumer) : Handelsbetrekking tussen een onderneming en het grote publiek : dienstenverkeer, informatie en/of producten van een onderneming naar de gebruiker. Banner : Een vaak gebruikt rechthoekig advertentieformaat op het Internet. Behavioral Targeting : Online segmentatie-techniek die de vorige acties van de

103

bezoeker analyseert om een gedragsmodel te kunnen ontdekken en gerichte acties te ontwikkelen (bv. aangepaste informatie/ reclame tonen,…). De gegevens van de consument uit de doelgroep kunnen worden opgeslagen via formulieren, ‘cookies’, … Zie ook Profiling. Beta : Het percentage van de doelgroep dat de reclameboodschap na het eerste contact ermee heeft onthouden. Blog : Een blog, ook weblog genoemd, is een persoonlijke website waarop één of meer personen zich vrij kunnen uitdrukken. Deze blogs worden op verschillende hosts gegroepeerd en vormen de blogosfeer. Breedband : Een Internetverbinding, zoals ADSL of kabel, die sneller is dan een klassieke inbelverbinding. Browser : Het softwareprogramma dat de surfer gebruikt om het wereldwijde web te bezoeken en webpagina’s te bekijken. Bounced e-mail : Een e-mail bericht dat niet bij de ontvanger terechtkomt en naar de initiële server teruggestuurd wordt. De e-mails kunnen ‘bouncen’ om verschillende redenen. Het adres kan verkeerd of onbestaand zijn, de mailbox van de ontvanger kan overvol zitten, er kunnen problemen zijn met de mailserver, het systeem heeft de e-mail als een spam bestempeld, enz. Call to Action : De actie die aan de kijker of lezer wordt gevraagd om te ondernemen. (klik hier, koop nu, …).

104

Capping : Beperking van het aantal stellingen aan de publicitaire creatie. Voorbeeld: een creatie met capping 1 zal slechts eenmaal aan de surfer getoond worden. Click Through Rate : Procentuele verhouding van het aantal blootstellingen aan een online creatie en het aantal gegenereerde kliks. Content integration : Online equivalent voor publireportage, waarbij de reclameboodschap in de inhoud geïntegreerd kan worden of op een centrale plaats in die inhoud of volgens een specifieke context. Conversion rate (conversieratio) : Het percentage bezoekers dat de door u gewenste actie onderneemt (bijvoorbeeld inschrijven voor een evenement). Cookie : Een klein tekstbestand dat wordt opgeslagen op de harde schijf van de surfer en een bepaalde informatie bevat over zijn bezoek of surfgedrag.

actie wordt bepaald op basis van het aantal impressies. Deze kostprijs wordt uitgedrukt in de prijs per duizend impressies. CRM ( Customer Relationship Management) : het geheel van technieken dat gericht is op een efficiëntieverhoging van de relatie met uw klant en op een betere kennis van die klant doorheen alle contacten. DAL (Dedicated Advertiser Location ) : term uit de interactieve digitale TV (iDTV). Een DAL is eenvoudig gezegd de aan een adverteerder toegewezen omgeving waarin de surfer terecht komt als hij interageert met reclame op iDTV. Alle huidige toepassingen van Walled Garden zijn DALs. Delivery tracking/rate : De eenheid (en ratio) van het aantal e-mails al dan niet geleverd in functie van het formaat, het ISP of andere factoren en problemen tijdens de levering (bounced, ongeldige adressen, serverfouten, enz).

bepaald, zowel qua vorm als qua locatie op de site. Banners, Skyscrapers, Medium Rectangles of Leaderboards zijn stuk voor stuk multimediaformaten die worden gehanteerd in Display advertising. DRTV spot : Direct respons TV spot. Een interactieve spot die zich focust op het genereren van response. Enhanced TV : Interactieve TV toepassingen die gekoppeld zijn aan een programma (ipv een spot), zoals bijvoorbeeld de mogelijkheid voor de kijker thuis om mee te doen aan een quizprogramma. Expandable banner : Een banner die uitklapt wanneer u erop klikt of deze met de muis aanwijst. Eyetracking : Een technologie die toelaat om de oogbewegingen van een testgroep surfers te volgen terwijl ze bijvoorbeeld een website bezoeken.

Digitale Teletext (Digitext) : Nieuwe digitale versie van teletext met beter leesbare lettertypes en afbeeldingen. Visueel is er nauwelijks nog verschil tussen een DAL en een Digitext applicatie.

Flash™ : Het bestandsformaat, ontwikkeld door het bedrijf Macromedia, dat via een plug-in wordt gebruikt voor Rich Media (animatie, geluid, beeld, display ads) in reclamecreaties en webpagina’s

CPC (Cost Per Click) : De kostprijs van de interactieve actie wordt bepaald op basis van het aantal gegenereerde kliks.

Digitale televisie : Niet hetzelfde als iDTV want er is geen interactiviteit. Digitaal betekent wel betere beeld- en geluidskwaliteit en vaak ook een breder aanbod van zenders.

False positive : Een legitiem bericht dat ten onrechte geïdentificeerd werd als spam door een anti-spam programma. Hoe strenger het anti-spamprogramma, hoe meer false positives.

CPL (Cost Per Lead) : Manier van commercialiseren van reclameruimte op basis van het aantal geleverde prospecten (leads). CPM (Cost Per Mille) : De kostprijs van de

Display advertising : “Display advertising” vormt het meest klassieke kanaal van de interactieve reclame. De adverteerder gebruikt hier advertentieruimte die vooraf is

Floating ads : Een advertentie die verschijnt binnen het hoofdvenster van de browser bovenop de normale content van de webpagina waardoor het lijkt dat de ad“zweeft”boven de pagina.

CPA (Cost Per Acquisition) : De kostprijs van een interactieve actie wordt bepaald op basis van het aantal vastgestelde bezoekers dat een specifieke door de adverteerder gewenste actie onderneemt, zoals het inschrijven op een nieuwsbrief.

105

Frequentie : Aantal keer date en advertentie bezorgd wordt aan een surfer in een bepaalde periode. Ad Servers gebruiken cookies om de verspreidingsfrequentie van reclameboodschappen te controleren. Frequentieplafond (“Frequency capping”) : functionaliteit van de Ad Servers die het mogelijk maakt om het aantal blootstellingen aan een zelfde reclamebanner te beperken voor de bezoeker van de site. GIF (Graphic Interchange Format) & Animated Gif : Gecomprimeerd grafisch formaat voor de productie van statische of reclamebanners. GRP : De GRP of Gross Rating Point is een meeteenheid die de penetratie van een reclamecampagne in kaart brengt. Hij combineert twee andere parameters: de dekking (het % van de doelgroep dat de boodschap minstens één keer heeft gezien) en de herhaling (aantal keer dat elk individu de mogelijkheid heeft gehad om de boodschap te zien, ook bekend als OTS of “Opportunity To See”). iDTV (Interactive Digital Television) : Technologie voor interactieve digitale televisie die interactiviteit binnen het TVplatfom mogelijk maakt en de kijker extra functies biedt (programmagids, video op aanvraag, enz.). Impressie : Een meeteenheid die het aantal displays van een online advertentie weergeeft. Wordt ook “contact” of “bruto contact” genoemd. Instant messaging : Interactieve com-

106

municatie in reële tijd tussen één of meer personen via een zogeheten IM programma (bijvoorbeeld: MSN Messenger). Interstitial : Advertenties die verschijnen tussen twee webpagina’s in. Ook gekend als transitionele of interstitiële reclame. IP adres (Internet Protocol) : Identificatienummer voor elke computer, aangesloten op Internet, of algemener en preciezer : de interface met het netwerk van alle hardware (rooter, printer) verbonden met een informaticanetwerk, die het Internet Protocol gebruikt. ISP (Internet Service Provider) : Een leverancier van Internettoegang. JPEG (Joint Photographic Experts Group) : Een gecomprimeerd grafisch formaat dat enkel statische display ads toelaat. Bewegende beelden zijn niet mogelijk in dit formaat Key Performance Indicator – KPI (sleutelindicator voor doeltreffendheid) : Meest representatieve parameter voor de activiteit van een onderneming waardoor de globale doeltreffendheid in functie van de te bereiken doelstellingen geëvalueerd kan worden. Keyword buying : Zie SEA – Search Engine Advertising Landing page : De “landing page” of landingspagina is de webpagina waar uw doelpubliek terecht komt bij een e-marketing actie. Ze geeft inhoud weer die een aanvul-

ling is op de reclameboodschap. Er bestaan twee soorten landing pages : voor transacties en voor referenties. De eerste soort tracht de bezoeker te overtuigen om transacties te doen, bijvoorbeeld het invullen van een vragenlijst, met de bedoeling een product of dienst te verkopen. De tweede soort biedt relevante informatie aan voor de bezoeker.

Metriweb : Het “site centric” meetsysteem van het CIM.

Layer ad : Reclameformaat dat zich vrij boven een website plaatst (overlayer, superstitial…)

Multivariate Testing : test van verschillende versies van een website of een pagina, om de meest efficiënte opties te bepalen.

LBS: LBS of Location Based Service is een dienst die aan de hand van de locatie van de klant op het GSM netwerk de door hem gevraagde informatie levert.

Opt-in : Voorafgaandelijke uitdrukkelijke toestemming van de ontvanger om zijn emailadres te gebruiken voor elektronische commerciële communicatie (e-mail, maar ook SMS) te ontvangen.

Leaderboard : Een rechthoekige banner, meestal bovenaan een webpagina, die groter is dan een traditionele banner. Link popularity : Kwantiteit- en kwaliteitsmeting van sites die naar uw site verwijzen. Local Business Ads – lokale bedrijfsadvertenties : Bedrijfsadvertenties die onder de vorm van reclamelinks of visitekaartjes geografisch weergegeven worden. Deze kunnen zowel op de kaarten als op de resultaten van de zoekpagina weergegeven worden. Medium Rectangle : Een vierkante of rechthoekige display ad (meestal dynamisch) die binnen de inhoud van een webpagina wordt verwerkt (bijvoorbeeld in een nieuwsbericht). Vroeger IMU genoemd (Interactive Marketing Unit).

Microsite : Een “minisite” of “microsite” is een kleine site die in het kader van een communicatiecampagne ontworpen werd. MMS (Multimedia Messaging Service) : SMS met toevoeging van beeld en geluid.

Opt-out : De mogelijkheid in elke elektronische commerciële mededeling (e-mail, maar ook SMS) om aan te geven dat de ontvanger weigert andere berichten van dezelfde afzender te ontvangen. OTS (Opportunity to See) : Een parametervoor de blootstelling aan een advertentie : het aantal bereikte boodschappen voor een campagne. Bij meer inlassingen van de advertentie op meerdere dragers is de kans voor blootstelling groter. Zie ook GRP. Overlayer : Reclameformaat dat bovenop de website verschijnt (overlayer, superstitial, …) Zie ook Layer ad. Pay-per-Click : Zie CPC. Page request : Mogelijkheid dat een HTML document in het venster van de surfer ver-

107

schijnt, aansluitend bij een interactie van de gebruiker met de website. Page view : Pagina werkelijk gezien door de gebruiker, momenteel echter nog niet meetbaar; de beste benadering wordt geleverd door de page request. Performance pricing model : Reclamemodel waarin adverteerders betalen op basis van het geheel van overeengekomen prestatiecriteria, zoals een percentage van online inkomsten of de aankoop van nieuwe sales leads. Zie ook CPA, CPC, CPL. Permission marketing : Marketing-communicatie die is gebaseerd op de toestemming van de consument om hem informatie over een bedrijf te sturen. Pixels : De omvang van een display ad wordt uitgedrukt in pixels, dat wil zeggen de meeteenheid van een digitaal beeld.

levert : opzoekmogelijkheden, een overzicht van websites, nieuwsberichten, weerberichten, emailboxen, ruimte voor onthaalpagina’s, sportnieuws, ontspanning, een telefoongids, wegenkaarten, chatfora, enz. Post-klik : Een opsporingssysteem (dankzij tags op de adverteerderswebsite) dat toelaat om het gegenereerd verkeer voor een campagne op de adverteerderswebsite te meten, nadat de surfer op de reclamebanner heeft geklikt. Post-view of post-impression : Opsporingssysteem (dankzij cookies op de computer van de contacten die de campagne hebben gezien in combinatie met tags op de adverteerderswebsite) dat toelaat om het gegenereerd verkeer voor een campagne op de adverteerderswebsite te meten, zonder dat de surfer op een reclamebanner heeft geklikt (hoewel hij deze gezien heeft) maar door zich nadien naar de adverteerderswebsite te begeven.

PLF (Pay For Listing) : Zie Keyword buying. Podcasting : Podcasting (samenvoeging van “iPod” en “broadcasting”) is een verspreidingsmiddel voor geluidsbestanden op het Internet. Pop-under : Een advertentie die in een apart venster verschijnt onder het open browservenster. Pop-up: Een advertentie die in een apart venster verschijnt bovenop het open browservenster. Portal : Een website die gevarieerde inhoud

108

Profiling : Praktijk met de bedoeling om informatie omtrent de interesses van de gebruikers te verzamelen door hun online verplaatsingen te registreren. Het is mogelijk om informatie te bekomen zonder de persoonlijke gegevens maar door de inhoud te analyseren, de url’s en andere informatie die de gebruiker raadpleegt tijdens het navigeren. Rich media : Interactieve reclame die gebruik maakt van een veelheid aan multimediale elementen waaronder beeld, geluid, beweging, video… of zelfs van interactiemogelijkheden die binnen de creatie gebeuren.

Robot : Informaticaprogramma dat automatisch werkt, zonder menselijke tussenkomst. De robots (“spider” of “crawler”) worden door zoekmotoren gebruikt. (“search engines”) om Internetsites, -webpagina’s, -beelden, -video’s, … automatisch te inventariseren. RON (Run Of Network) : Het plannen van een online reclame waarbij het reclamenetwerk de plaatsing zelf bepaalt in functie van de beschikbare ruimte. Biedt geen premium positie maar een lagere CPM. ROC (Run of Channel) : Zelfde principe als “RON” maar de verspreiding is beperkt tot een specifiek thema (vb : kanaal man, kanaal vrouw, kanaal reizen, …). ROS (Run Of Site): Zelfde principe als RON maar op één enkele website.

wikkeling van zoekmotoren. SEM is bedoeld om de visibiliteit van een website in de zoekmotoren te vergroten door de site zelf te bewerken (cf. SEO) of door de aankoop van trefwoorden (cf. SEA) SEO (Search Engine Optimization) : Het geheel van ingrepen dat u kunt verrichten opdat de verschillende zoekmotoren uw website hoog rangschikken in hun ‘natuurlijke’ resultaten. Sitelinks : Thematiseren (deeplinken) van de zoekresultaten van een zeer grote site. De zoekresultaten kunnen dan op een eenvoudige manier onderverdeeld worden in bijvoorbeeld een support-sectie, een download-sectie, een contact-sectie, ... Shortcode : Verkort telefoonnummer gebruikt voor ‘mobile marketing’ campagnes

RSS (Rich Site Summary of Really Simple Syndication) : Procédé dat het delen (“syndication”) van webinhoud toelaat. In de praktijk stellen informatiesites “RSS stromen” beschikbaar om de traffic op hun sites te genereren.

SMO (Social Media Optimization) : een vorm van SEO waarbij de linkpopulariteit van de site voorop gesteld is. We evolueren hoe langer hoe meer naar een user-generated-content omgeving.

SEA (Search Engine Advertising) : Reclametechniek die gebonden is aan zoekmotoren en een tekstuele advertentie (commerciële link) kan laten verschijnen binnen de eerste opzoekingsresultaten in functie van de ingevoerde trefwoorden door de gebruiker. Deze techniek wordt eveneens “Keyword buying” of “Pay For Listing – PFL” genoemd.

SMS (Short Message Service) : Eén van de meest gebruikte applicaties om berichten via mobiele telefoontoestellen te sturen; korte tekstuele boodschappen van standaard maximaal 160 lettertekens lang. SMS MO (SMS Mobile Originated) : de SMS wordt verzonden vanaf een mobiele GSM terminal naar een SMS applicatie op afstand.

SEM (Search Engine Marketing) : is een discipline ontstaan uit de populaire ont-

SMS MO-R (SMS Mobile Originated Reversed Charging) : de prijs van de SMS

109

wordt betaald door de ontvanger van de boodschap, hier de operator of dienstverlener. SMS MT (SMS Mobile Terminated) : de SMS wordt gestuurd van de mobiele operator naar de ontvangende GSM en wordt aangerekend aan de klant. SMS MT-R (SMS Mobile Terminated Reversed Charging) : de prijs van de SMS wordt betaald door de ontvanger van de boodschap, hier de gsm gebruiker. Social Media sites : Websites die personen toelaten en aanmoedigen om onderling te communiceren, zoals Facebook, My Space, LinkedIn, Twitter, etc. Spam : Ongewenste e-mail. Splash page : Publicitaire pagina die verschijnt alvorens de website te betreden. Deze pagina verdwijnt na enkele seconden na klikken op de link “Toegang tot de website” waarna de onthaalpagina van de website verschijnt. De Splash pagina wordt beschouwd als reclame-impressies en niet als impressies van de pagina. Ook ‘Interstitial’ genoemd. Superstitials® : Een reclameformaat dat werd ontwikkeld door Unicast en loopt in de “dode tijd” tussen twee webpagina’s in. Superstitials kunnen de hele schermoppervlakte vullen door een nieuw browservenster te openen over de homepage van een website. Tag : Informatica-code die op een website geplaatst wordt en die het websiteverkeer kan meten, met name dankzij de ‘Ad Servers’.

110

Take-over : Reclame die zich ontplooit op de achtergrond van de website en die gecombineerd kan worden met een medium rectangle. Third Party Ad Server : Onafhankelijke en externe ondernemingen, gespecialiseerd in het beheer, het onderhoud, serving en tracking, die de online campagneresultaten analyseren. Ze laten toe om de reclame te richten in functie van de gegeven voorkeuren en de veronderstelde karaktereigenschappen van de consumenten.

WAP : Le Wireless Application Protocol (WAP) is een communicatieprotocol met als doel toegang tot het Internet te verlenen met behulp van een mobiele terminal (bijvoorbeeld een gsm, een PDA...). WAP is het webequivalent voor mobiele terminals. Web 2.0 : Web 2.0 is een term die gebruikt wordt voor alles dat beschouwd wordt als een belangrijke transitie van het World Wide Web, gaande van eenverzameling websites tot een volledig informaticaplatform, dat de gebruiker webtoepassingen levert.

Universal search : Deze zoekresultaten dekken de volledige online markt, zowel tekst (nieuws, wiki’s, user-generated), beeld (logo’s, foto’s en tekeningen) als video (zowel qua vorm als alle kanalen) worden hieronder geïndexeerd. Video on Demand (VoD) : Mogelijkheid voor gebruikers om op elk gewenst moment een film of programma te starten uit het aanbod van een broadcaster of operator. Er wordt een apart kanaal opgezet voor de individuele kijker. Visit : Het meten van het opvragen van een reeks pagina’s door eenzelfde surfer binnen meer dan 30 opeenvolgende minuten. Vodcasting (zie Podcasting) : Video equivalent van Podcasting. Walled Garden : Promotionele ruimte aangeboden op iDTV-platformen waarbinnen klanten van operatoren toegang hebben tot interactieve diensten. Het iDTV-equivalent van een website.

111

De IAB–ledenlijst biedt een overzicht van alle bedrijven volgens hun activiteitsdomeinen. Alle lidbedrijven zijn onderverdeeld in 7 categorieën : advertiser, creative/multimedia agency, media agency/planning, publisher/portal, sales house, services en other. Deze laatste is nogmaals onderverdeeld in 19 subcategorieën: Ad Serving and Ad Operations, affiliate marketing, consultancy, CRM, e-commerce, e-mail marketing, iDTV, legal services, market research, mobile marketing, performance marketing, search marketing, social media/marketing, software/ict, training, webanalytics, webbuilding, webradio en webvertising/games. Daar de markt en de bedrijfsactiviteiten steeds in ontwikkeling zijn, kan u steeds terecht op www.iab-belgium.be om volgens bedrijfsactiviteit of alfabetisch online opzoekingen te verrichten.

Advertisers Actel Rue de Ligne – De Lignestraat 13 1000 Brussels T 02 229 67 11 F 02 229 68 73 http://www.actel.be [email protected] AGC Flat Glass Europe Chaussée de la Hulpe 166 Terhulpsesteenweg 166 1170 Brussels T 02 674 31 11 F 02 674 31 64 http://www.glaverbel.com [email protected]

112

Beiersdorf Bld Industriel – Industrielaan 30 1070 Brussels T 02 526 52 11 F 02 526 52 19 http://www.beiersdorf.com [email protected] Belgacom Proximus Rue du Progrès – Voruitgangstraat 55 1210 Brussels Tel. 02 / 205 40 00 Fax. 02 / 205 21 12 http://www.proximus.be [email protected]

http://www.fortis.be [email protected] Brico Belgium BP 105 - EVERE 3 1140 Brussels Tel. 02 / 467 92 11 Fax. 02 / 467 93 00 http://www.brico.be [email protected] Brussels Airlines Bld Brussels Airport 6 Ringbaan 1831 Diegem Tel. 02 / 754 19 00 Fax. 02 / 754 19 10 http://www.Brusselsairlines.com [email protected] Carrefour Belgium Avenue de l’Olympiade 20 Olympiadenlaan 20 1140 Brussels Tel. 02 / 729 21 11 www.hypercarrefour.be

Colgate-Palmolive Bld du Souverain 165 Vorstlaan 165 1160 Brussels Tel. 02 / 674 92 90 Fax. 02 / 674 92 10 http://www.colgate.be [email protected]

Advertisers

13. Ledenlijst

Connections - Eurotrain Rue des Pierres - Steenstraat 35 1000 Brussels Tel. 02 / 550 01 90 Fax. 02 / 502 66 10 http://www.connections.be [email protected] D’Ieteren Rue du Mail - Maliestraat 50 1050 Brussels Tel. 02 / 536 53 20 Fax. 02 / 539 08 35 http://www.dieteren.be [email protected]

AGC Flat Glass Europe Chaussée de la Hulpe 166 Terhulpsesteenweg 166 1170 Brussels

BMW Group Belux Lodderstraat 16 2880 Bornem Tel. 03 / 890 97 11 Fax. 03 / 890 98 11 http://www.bmw.be [email protected]

Citibank Belgium Bld Gen. Jacqueslaan 263 G 1050 Brussels Tel. 02 626 51 11 http://www.citibank.be [email protected]

Daikin Europe Zandvoordestraat 300 8400 Oostende Tel. 059 / 55 81 11 Fax. 059 / 55 88 99 http://www.daikineurope.com [email protected]

AXA Bld du Souverain Vorstlaan 23 1170 Brussels www.axa.be [email protected]

BNP Paribas / Fortis Montagne du Parc 3 Warandeberg 3 1000 Brussels Tel. 02 / 510 52 11 Fax. 02 / 510 56 26

Club Med Avenue Louise – Louizalaan 59 1050 Brussels Tel. 02 / 535 25 44 Fax. 02 / 535 25 99 http://www.clubmed.be

De Post - La Poste Centre Monnaie - Muntcentrum 1000 Brussels Tel. 02 / 226 21 11 http://www.post.be [email protected]

113

Delhaize Group Rue Osseghemstraat 53 1080 Brussels Tel. 02 / 412 21 11 Fax. 02 / 412 21 94 http://www.delhaize.be [email protected] Deutsche Bank Avenue Marnixlaan 13-15 1000 Brussels Tel. 02 / 551 65 11 Fax. 02 / 551 66 66 http://www.deutschebank.be [email protected] Dexia Bank Bld Pachecolaan 44 1000 Brussels Tel. 02 / 222 11 11 Fax. 02 / 222 82 04 http://www.dexia.be [email protected] Electrabel Avenue du Régent - Regentlaan 8 1000 Brussels Tel. 02 / 518 69 15 Fax. 02 / 518 66 38 http://www.electrabel.com [email protected] Ethias Rue des Croisiers 24 4000 Liège Tel. 04 / 220 31 11 Fax. 04 / 220 38 79 http://www.ethias.be [email protected]

114

Europ Assistance Bld du triomphe 172 Triomphlaan 172 1160 Brussels Tel. 02 / 533 75 75 Fax. 02 / 533 77 73 www.europ-assistance.be [email protected] Gamma België Amsterdamstraat 18 2000 Antwerpen Tel. 03 / 202 53 00 Fax. 03 / 202 53 01 http://www.gamma.com [email protected] Henkel Belgium Avenue du Port - Havenlaan 16 1080 Brussels Tel. 02 / 421 27 11 Fax. 02 / 420 70 25 http://www.henkel.be [email protected] Hubo Koralenhoeve 35 2160 Wommelgem Tel. 03 / 541 74 29 Fax. 03 / 541 76 00 http://www.hubo.be [email protected] ING Belgium Avenue Marnixlaan 24 1000 Brussels Tel. 02 / 547 62 50 Fax. 02 / 547 62 95 http://www.ing.be [email protected]

Kapaza Sint-Katarinastraat 52 1831 Diegem http://www.kapaza.be [email protected]

1190 Brussels Tel. 02 / 340 68 85 Fax. 02 / 340 68 86 http://www.mediadis.com [email protected]

Kinepolis Group Belgium Moutstraat 132-146 9000 Gent Tel. 09 / 241 00 00 Fax. 09 / 241 00 01 http://www.kinepolis.com [email protected]

Monster Belgium Medialaan 28B 1800 Vilvoorde Tel. 02 / 753 11 00 Fax. 02 / 753 11 11 http://www.monster.be [email protected]

KPN Mobile International Rue Neerveldstraat 105 1200 Brussels Tel. 0484 / 00 66 91 Fax. 0484 / 00 72 22 http://www.KPNGroup.be

Mobistar Avenue Reyerslaan 70 1030 Brussels Tel. 02 / 745 71 11 Fax. 02 / 745 70 00 http://www.mobistar.be [email protected]

Loterie Nationale Rue Belliard 25-33 Belliardstraat 25-33 1040 Brussels Tel. 02 / 238 45 11 http://www.nationale-loterij.be [email protected] Mastercard Europe Chaussée de Tervuren 198A 1410 Waterloo Tel. 02 / 352 51 11 Fax. 02 / 352 58 07 http://www.mastercard.com [email protected] Mediadis Rue Saint-Denis Sint Denisstraat 282

Nestlé Belgilux Rue de Birminghamstraat 221 1070 Brussels Tel. 02 / 529 52 52 Fax. 02 / 529 56 00 http://www.nestle.be [email protected] Netmedia Europe / Promobutler Centrum Zuid 1527d 3530 Houthalen Tel. 011 / 24 69 80 Fax. 011 / 24 69 89 http://www.promobutler.be [email protected] Pioneer Europe Keetberglaan 1

115

1040 Brussels Tel. 02 / 288 99 33 Fax. 02 / 288 32 60 http://www.total.be [email protected]

Rabobank.be Uitbreidingstraat 86 bus 3 2600 Antwerpen Tel. 03 / 289 28 88 Fax. 03 / 281 21 54 http://www.rabobank.be [email protected]

Toyota Belgium Avenue du Japon, 51 1420 Braine L’Alleud Tel. 02 / 386 72 11 Fax. 02 / 386 75 40 http://www.toyota.be [email protected]

Renault BeLux Avenue W.A. Mozartlaan 20 1620 Drogenbos Tel. 02 / 334 76 11 Fax. 02 / 334 76 12 http://www.renault.be [email protected]

Unibet.com 1 Hartfield Road 4th Floor UK SW 193 RU London Tel. 09 / 240 77 00 Fax. 09 / 240 77 09 http://www.unibet.com [email protected]

Telenet Liersesteenweg 4 2800 Mechelen Tel. 015 / 33 30 00 Fax. 015 / 33 39 99 http://www.telenet.be [email protected] Thomas Cook Belgium Tramstraat 65 9050 Zwijnaarde Tel. 09 / 241 16 10 Fax. 09 / 241 16 81 http://www.thomascook.be [email protected] Total Belgium Rue du Commerce - Handelsstraat 93

116

Unilever Belgium Bld de l’Humanité 292 Humaniteitslaan 292 1190 Brussels Tel. 02 / 333 66 66 Fax. 02 / 333 63 33 http://www.unilever.be [email protected]

Creative / Multimedia Agency

Fax. 016 / 30 85 69 http://www.boondoggle.eu [email protected]

A.C. Arrow Communications Avenue Brugmannlaan 12A 1060 Brussels Tel. 02 / 344 24 34 Fax. 02 / 343 36 91 http://www.acarrow.com [email protected]

Cherry and Cake Avenue Van Volxemlaan 313 1190 Brussels Tel. 02 / 340 02 10 Fax. 02 / 343 50 46 http://www.cherryandcake.eu [email protected]

Adhese Sint-Pietersnieuwstraat 132 C 9000 Gent Tel. 09 / 329 57 67 Fax. 09 / 223 38 08 http://www.adhese.com [email protected]

Comith 455 NV Brusselsbaan 77-79 1790 Affligem Tel. 053 / 64 54 64 Fax. 053 / 64 54 99 http://www.jona.be [email protected]

Amphion Museumstraat 31-33 2000 Antwerpen Tel. 03 / 290 54 19 Fax. 03 / 290 54 19 http://www.amphion.be [email protected]

creaxial Rue de Bruxelles 48-50 1300 Wavre Tel. 010 / 45 54 57 Fax. 010 / 45 97 47 http://www.creaxial.net [email protected]

BBC Veldkant 37 2550 Kontich Tel. 03 / 451 00 00 Fax. 03 / 458 45 05 http://www.bbc.be [email protected]

Cyberwork Rue de l’Intendant 262 Opzichterstraat 262 1080 Brussels Tel. 02 / 426 38 02 Fax. 02 / 426 92 99 http://www.cyberwork.be [email protected]

Boondoggle Vaartkom 31/09 3000 Leuven Tel. 016 / 30 85 50

Creative / Multimedia Agency

9120 Melsele Tel. 03 / 570 05 85 Fax. 03 /570.05.11 http://www.pioneer.be [email protected]

DG Consult Poeldreef 72 2950 Kapellen

117

Tel. 0476 / 63 50 95 Fax. 03 / 293 53 36 http://www.dgconsult.be [email protected] Dreammachine Rue de la Bruyère Saint-Martin, 12 1320 Tourinnes-la-Grosse Tel. 010 / 86 12 42 http://www.dreammachine.be [email protected] Duval Guillaume Bld d’Anvers 40 Antwerpselaan 40 1000 Brussels Tel. 02 / 412 08 88 Fax. 02 / 412 08 58 http://www.duvalguillaume.com [email protected] Ebuco Digital Productions Rue des Francs 79 Frankenstraat 79 1040 Brussels Tel. 02 / 793 34 52 Fax. 02 / 793 34 51 http://www.ebuco.eu [email protected] EmailGarage (LUON) Brusselsesteenweg 560 3090 Overijse Tel. 02 / 658 29 50 Fax. 02 / 686 00 19 http://www.emailgarage.com [email protected] Emakina Group Rue Middelbourgstraat 64 A

118

1170 Brussels Tel. 02 / 400 40 00 Fax. 02 / 400 40 01 http://www.emakina.com [email protected] Eyeplay Rue de Ruy 41 4400 Flemalle Tel. 02 / 454 59 47 Fax. 02 / 520 65 90 http://www.eyeplay.be [email protected] Euro RSCG 4D Rue du Doyenné 58 Dekenijstraat 58 1180 Brussels Tel. 02 / 348 38 00 Fax. 02 / 347 59 11 http://www.eurorscg.be [email protected] Creative/Multimedia Agency FAMOUS Rue de l’agrafe 68/70 Gespstraat 68/70 1070 Brussels Tel. 02 / 411 35 45 Fax. 02 / 411 84 48 http://www.famous.be [email protected] GERMAINE / Gonzales De Burburestraat 6 - 8 2000 Antwerpen Tel. 03 / 216 30 03 Fax. 03 / 260 94 23 http://www.germaine.be [email protected]

Head Office Fonteinstraat 1A 3000 Leuven Tel. 016 / 21 32 21 Fax. 016 / 21 32 22 http://www.headoffice.be [email protected]

ONE Agency Antoon Catriestraat 1A 9031 Drongen Tel. 09 / 216 81 11 Fax. 09 / 217 00 38 http://www.one-agency.be [email protected]

Kunstmaan Tervuursevest 362 bus 1 3000 Leuven Tel. 016 / 30 07 80 Fax. 016 / 30 07 89 http://www.kunstmaan.be [email protected]

Oxalis Chaussée de Nivelles 83 1420 Braine-L’Alleud Tel. 02 / 376 43 31 Fax. 02 / 376 48 91 www.oxalis.be [email protected]

LBi Belgium Bd du Souverain 191 - Vorstlaan 1160 Brussels Tel. 02 / 706 05 40 Fax. 02 / 706 05 69 http://www.lbigroup.be [email protected]

PROPHET Dendermondestraat 44/1 2018 Antwerpen Tel. 03 / 216 16 60 Fax. 03 / 216 16 70 http://www.prophet.be [email protected]

McCann Erickson I. Vandammestraat 5-7 D 1560 Hoeilaart Tel. 02 / 674 13 11 Fax. 02 / 674 13 00 http://www.mccann.be [email protected]

Proximity BBDO Rue de l’Escaut 122 Scheldestraat 122 1080 Brussels Tel. 02 / 421 23 40 Fax. 02 / 421 22 04 www.proximity.bbdo.be [email protected]

Ogilvy Interactive Boulevard de l’Impératrice 13 Keizerinlaan 13 1000 Brussels Tel. 02 / 545 65 65 Fax. 02 / 545 65 99 http://www.ogilvy.be [email protected]

Qwentes Rue du Marteau – Hamerstraat 81 1000 Brussels Tel. 02 / 235 20 35 Fax. 02 / 280 07 74 http://www.qwentes.be [email protected]

119

The Reference Stapelplein 70, bus 201 9000 Gent Tel. 09 / 234 05 36 Fax. 09 / 234 05 37 http://www.reference.be [email protected]

Saatchi and Saatchi Avenue Rogier 20 Rogierlaan 20 1030 Brussels Tel. 02 / 247 17 11 Fax. 02 / 247 17 71 http://www.saatchi.be [email protected]

These Days Karel Oomsstraat 47 B 2018 Antwerpen Tel. 03 / 286 44 50 Fax. 03 / 286 44 51 http://www.thesedays.be [email protected]

Strategie Rue Grand Aaz 31 4680 Hermee Tel. 04 / 229 19 19 Fax. 04 / 229 19 01 www.strategie.be [email protected] The Creative Stores Avenue de Jette 120 Jetselaan 120 1090 Brussels Tel. 02 / 256 08 91 Fax. 02 / 256 08 92 http://www.thecreativestores.com [email protected] The Parking Lot Schapulierstraat 14 1400 Vilvoorde Tel. 02 / 305 49 36 http://www.theparkinglot.com [email protected]

120

Tagora Rue de la Consolation 70 Trooststraat 70 1030 Brussels Tel. 02 / 890 90 00 Fax. 02 / 890 90 99 http://www.tagora.com [email protected] TEQUILA\Agency.com Rue Haute 139 - Hoogstraat 139 1000 Brussels Tel. 02 / 789 39 39 Fax. 02 / 789 39 40 http://www.tbwagroup.com [email protected] tmp.adcomms De Kleetlaan 5 box 12 1831 Diegem Tel. 02 / 723 95 33 Fax. 02 / 723 95 57 http://www.adcomms.be [email protected]

Walking Men Rue du Vieux Marché aux Grains - Oude Graanmarkt 46 1000 Brussels Tel. 02 / 412 02 52 Fax. 02 / 241 14 246 http://www.walkingmen.com [email protected] Wanabe Drève Richelle 161 - Building L3 1410 Waterloo Tel. 02 / 357 52 00 Fax. 02 / 357 52 09 http://www.wanabe.be [email protected]

Media Agency Planning A.C. Arrow Communications Avenue Brugmannlaan 12A 1060 Brussels Tel. 02 / 344 24 34 Fax. 02 / 343 36 91 http://www.acarrow.com [email protected] Emakina Group Rue Middelbourgstraat 64 A 1170 Brussels Tel. 02 / 400 40 00 Fax. 02 / 400 40 01 http://www.emakina.com [email protected] FastBridge (a company of Mediabrands Belgium) Place des Maïeurs - Meiersplein 2

1150 Brussels Tel. 02 / 464.93.60 Fax. 02/ 464.63.69 http://www.fastbridge.be [email protected] Havas Digital Rue Maurice Charlent 53 Maurice Charlentstraat 53 1160 Brussels Tel. 02 / 349 15 60 Fax. 02 / 349 15 70 http://www.havasdigital.com [email protected]

Media Agency Planning

Republica Heirstraat 12 3630 Maasmechelen Tel. 089 / 77 14 15 Fax. 089 / 77 14 15 http://www.republica.be [email protected]

Isobar Chée de la Hulpe 189 Terhulpsesteenweg 189 1170 Brussels Tel. 02 / 663 51 11 Fax. 02 / 663.51.49 http://www.isobar-belgium.be [email protected] MediaCom Bld de la Woluwe 56/3 Woluwedal 56/3 1200 Brussels Tel. 02 / 773 17 14 Fax. 02 / 771 11.04 http://www.mediacomeurope.com [email protected] Mediaedge:CIA Rue de Stallestraat 65 1180 Brussels Tel. 02 / 333 09 00 Fax. 02 / 332 20 02 http://www.mediaedgecia.be [email protected]

121

OMD Belgium Rue Charles Lemairestraat 1 1160 Brussels Tel. 02 / 661 06 63 Fax. 02 / 678 25 99 http://www.omd.com [email protected] Seven Zorgvliet 17 2860 Sint-Katelijne-Waver Tel. 015 / 45 17 77 Fax. 015 / 21 74 72 http://www.sevenproductions.be [email protected] Space Avenue Tedesco 41 - Tedescolaan 41 1160 Brussels Tel. 02 / 663 57 30 Fax. 02 / 675 91 20 http://www.space.be [email protected] These Days Karel Oomsstraat 47 B 2018 Antwerpen Tel. 03 / 286 44 50 Fax. 03 / 286 44 51 http://www.thesedays.be [email protected]

122

Universal Media I. Vandammestraat 5-7B 1560 Hoeilaart Tel. 02 / 676 11 11 Fax. 02 / 675 23 97 http://www.umww.com [email protected] ZenithOptimedia Belgium Clos Lucien Outers 11-21 1160 Brussels Tel. 02 / 716 01 20 Fax. 02 / 725 85 89 http://www.zenithoptimedia.be [email protected]

Publisher / Portal Actu 24 Les Editions de l’Avenir (Groupe Corelio) Route de Hannut 38 5004 Bouge Tel. 081 / 24 88 11 Fax. 081 / 22 27 17 http://www.actu24.be [email protected] AutoScout 24 Belgium Bld Paepsemlaan 20 1070 Brussels Tel. 02 / 559 00 00 Fax. 02 / 527 96 31 http://www.autoscout24.be [email protected] BE ON WEB Avenue du Col-Vert - Groenkraaglaan3 1170 Brussels

Tel. 02 / 675 40 00 Fax. 02 / 675 35 94 http://www.beonweb.eu [email protected] Belgacom Skynet Avenue Roi Albert II, 27 Koning Albert II-laan, 27 1030 Brussels Tel. 02 / 202 47 30 Fax. 02 / 202 46 80 http://www.skynet.be [email protected] Best of Publishing Rue du Belvédèrestraat 28 1050 Brussels Tel. 02 / 349 35 50 Fax. 02 / 645 34 87 http://www.internetaddict.be [email protected] Concentra Herckenrodesingel 10 3500 Hasselt Tel. 011 / 878.111 Fax. 011 / 878.204 http://www.hbvl.be http://www.gva.be http://www.hebbes.be http://www.koopjeskrant.be http://www.jannonce.be [email protected] Corelio A. Gossetlaan 30 1702 Groot-Bijgaarden Tel. 02 / 467 22 11 http://www.standaard.be http://www.nieuwsblad.be

http://www.jobat.be http://www.vakantiegids.be [email protected] De Persgroep Publishing Brusselsesteenweg 347 1730 Asse Tel. 02 / 454 22 16 Fax. 02 / 454 27 37 http://www.persgroep.be [email protected]

Publisher / Portal

Mindshare Chee de Wavre 1789 B18 Waversesteenweg 1789 B18 1160 Brussels Tel. 02 / 678 24 42 Fax. 02 / 678 24 00 http://www.mindshareworld.com [email protected]

Express.be Chée de la Hulpe 150 Terhulpsesteenweg 150 1170 Brussels Tel. 02 / 647 92 35 Fax. 02 / 705 27 78 http://www.express.be [email protected] Google Belgium Rue des Colonies - Kolonienstraat 11 1000 Brussels Tel. 0031/20 799 7640 Fax. 0031/20 524 8150 http://www.google.be [email protected] I.P.M. S.A. Rue de Francs - Frankenstraat 79 1040 Brussels Tel. 02 / 211 27 42 Fax. 02 / 211 28 20 http://www.saipm.com [email protected] Kluwer - PUB Motstraat 30 2800 Mechelen

123

Media Marketing Rue de Stallestraat 70-82 1180 Brussels Tel. 02 333 07 00 Fax. 02 332.05.98 http://www.mm.be [email protected] Minoc Business Press Parklaan 22 bus 10 2300 Turnhout Tel. 014 / 46 23 00 Fax. 014 / 46 23 66 http://www.smartbiz.be http://www.zdnet.be [email protected] pebblemedia Schaliënhoevedreef 20/c 2800 Mechelen Tel. 015 / 27 56 54 Fax. 015 / 21 18 92 http://www.pebblemedia.be [email protected] Produpress Avenue Général Dumonceau 56 Generaal Dumonceaulaan 56 1190 Brussels Tel. 02 / 333 32 11 02 / 333 32 10 http://www.immoweb.be http://www.automagazine.be [email protected]

124

Rossel et Cie Rue Royale - Koningsstraat 100 1000 Brussels Tel. 02 / 225 52 01 Fax. 02 / 225 69 15 http://www.lesoir.be [email protected]

SBS Belgium Fabrieksstraat 55 1930 Zaventem Tel. 02 / 715 11 50 Fax. 02 / 720 70 96 http://www.vt4.be www.vijftv.be [email protected]

RTBF Bld A. Reyerslaan 52 - B. BRR024 1044 Brussels Tel. 02 / 737 28 43 Fax. 02 / 737 27 30 http://www.rtbf.be [email protected]

Skyregie 37 bis Rue Greneta F – 75002 Paris Tel. +33 1 44 88 81 62 Fax. +33 1 40 13 92 51 http://www.skyrock.com/ [email protected]

RTL Digital Avenue Jacques 2 Georginlaan 2 1030 Brussels Tel. 02 / 337 62 11 Fax. 02 / 679 52 39 http://www.ipb.be [email protected]

Truvo Belgium De Keyserlei 5 bus 7 2018 Antwerpen Tel. 078 / 15 15 25 Fax. 078 / 15 43 05 http://www.truvo.be [email protected]

Roularta Media Meiboomlaan 33 8800 Roeselare Tel. 051 / 26 61 11 Fax. 051 / 26 68 66 http://www.roularta.be [email protected] Sanoma Mag. Belg. Telecomlaan 5-7 1831 Diegem Tel. 02 / 776 22 11 Fax. 02 / 776 23 16 http://www.sanoma-magazines.be [email protected]

Vacature-References Interactive Pontbeekstraat 4 1702 Groot-Bijgaarden Tel. 02 / 481 15 09 Fax. 02 / 481 15 05 htttp://www.vacature.com http://www.references.be http://www.jobscareer.be [email protected] VRT Avenue Auguste Reyers 52 Auguste Reyers laan 52 1043 Brussels Tel. 02 / 741 31 11 Fax. 02 / 741 52 00

http://www.vrt.be [email protected]

Sales Houses

Tel. 015 / 36 13 12 Fax. 015 / 36 18 99 http://www.pub.be http://www.kluwerregie.be [email protected]

Sales Houses Belgacom Skynet Avenue Roi Albert II 27 Koning Albert II-laan, 27 1030 Brussels Tel. 02 / 202 47 30 Fax. 02 / 202 46 80 http://www.skynet.be [email protected] Be Media Groep Rijnkaai 101 - Hangar 26-27 2000 Antwerpen Tel. 03 / 212 10 50 Fax. 03 / 212 10 60 http://www.bemedia.be [email protected] BEWEB Avenue Léopold II laan 170 1080 Brussels Tel. 02 / 423 55 60 Fax. 02 / 423 55 79 http://www.beweb.com [email protected] Concentra Herckenrodesingel 10 3500 Hasselt Tel. 011 / 878.111 Fax. 011 / 878.204 http://www.hbvl.be http://www.gva.be http://www.hebbes.be http://www.koopjeskrant.be

125

http://www.jannonce.be [email protected] Corelio A. Gossetlaan 30 1702 Groot-Bijgaarden Tel. 02 / 467 22 11 http://www.standaard.be http://www.nieuwsblad.be http://www.jobat.be http://www.vakantiegids.be [email protected] De Persgroep Publishing Brusselsesteenweg 347 1730 Asse Tel. 02 / 454 22 16 Fax. 02 / 454 27 37 http://www.persgroep.be [email protected] Hi-Media Belgium Avenue des Volontaires 19 Vrijwilligerslaan 19 1160 Brussels Tel. 02 / 513 34 31 Fax. 02 / 502 40 24 http://www.hi-media.be [email protected]

126

1831 Diegem http://www.kapaza.be [email protected] Kluwer - PUB Motstraat 30 2800 Mechelen Tel. 015 / 36 13 12 Fax. 015 / 36 18 99 http://www.pub.be en www.kluwerregie.be [email protected] LikeOnlineMedia Industriepark-Drongen 14/104 9031 Drongen Tel. 09 / 245 41 00 Fax. 09 / 245 41 01 http://www.likeonlinemedia.be [email protected] Microsoft Advertising Bayreuth Building Da Vincilaan 3 1935 Zaventem Tel. 02 / 704 31 26 Fax. 02 / 704 35 35 http://advertising.microsoft.be [email protected]

1800 Vilvoorde Tel. 02 / 255.66.11 Fax. 02 / 253.32.95 http://www.paratel.be [email protected]

8800 Roeselare Tel. 051 26 61 11 Fax. 051 26 68 66 http://www.roularta.be [email protected]

pebblemedia Schaliënhoevedreef 20/c 2800 Mechelen Tel. 015 / 27 56 54 Fax. 015 / 21 18 92 http://www.pebblemedia.be [email protected]

Sanoma Mag. Belg. Telecomlaan 5-7 1831 Diegem Tel. 02 / 776 22 11 Fax. 02 / 776 23 16 http://www.sanoma-magazines.be [email protected]

Publicitas Lozenberg 23 1932 Zaventem Tel. 02 / 639 84 20 Fax. 02 / 639 84 30 http://www.publicitas.com/belgium [email protected]

Skyregie 37 bis Rue Greneta F – 75002 Paris Tel. +33 1 44 88 81 62 Fax. +33 1 40 13 92 51 http://www.skyrock.com/ [email protected]

R.M.B. Rue Colonel Bourg - Kolonel Bourgstraat 133 1140 Brussels Tel. 02 / 730 44 40 Fax. 02 / 730 47 16 http://www.rmb.be [email protected]

Testnet Online Advertising Frankrijklei 107 2000 Antwerpen Tel. 03 / 213 04 59 Fax. 03 / 213 04 19 http://www.testnet.be [email protected] TradeDoubler Koningin Astridplein 41-42 2000 Antwerpen http://www.tradedoubler.be [email protected]

I.P.M. S.A. Rue des Francs - Frankenstraat 79 1040 Brussels Tel. 02 / 211 27 42 Fax. 02 / 211 28 20 http://www.saipm.com [email protected]

Minoc Business Press Parklaan 22 bus 10 2300 Turnhout Tel. 014 / 46 23 00 Fax. 014 / 46 23 66 http://www.smartbiz.be http://www.zdnet.be [email protected]

Radionomy Rue Theodore Verhaegen 196 Theodore Verhaegenstraat 196 1060 Brussels Tel. 02 / 526 20 50 http://www.radionomy.com [email protected]

Kapaza Sint-Katarinastraat 52

Paratel Medialaan 1

Roularta Media Meiboomlaan 33

Trustmedia Avenue du Port - Havenlaan 86 C bus 202 1000 Brussels Tel. 02 / 422 05 08

127

Fax. 02/ 422 05 10 http://www.trustmedia.be [email protected] Utarget European Networks Zuidplein 36 NL – 1077 XV Amsterdam Tel. 0031 0 20 799 7718 Fax. 0031 0 20 799 7801 www.utarget.be [email protected] VAR Tollaan 107b bus 3 1932 Sint Stevens Woluwe Tel. 02 / 716 34 03 Fax. 02 / 725 39 77 http://www.var.be [email protected]

Services Ad Serving and Ad Operations S²Media Rue des Palais - Paleizenstraat 44 1030 Schaerbeek Tel. 02 / 223 11 27 Fax. 02 / 233 31 07 http://www.s2media.be [email protected] Adhese Sint-Pietersnieuwstraat 132 C 9000 Gent Tel. 09 / 329 57 67 Fax. 09 / 223 38 08 http://www.adhese.com [email protected]

128

Consultancy

Adforce Rue Antoine Dansaert 18 / 7 Antoine Dansaertstraat 18 / 7 1000 Brussels Tel. 02 / 511 56 69 Fax. 02 / 402 75 89 http://www.adforce.be [email protected]

A.C. Arrow Communications Avenue Brugmannlaan 12A 1060 Brussels Tel. 02 / 344 24 34 Fax. 02 / 343 36 91 http://www.acarrow.com [email protected]

Delhaize Group Rue Osseghemstraat 53 1080 Brussels Tel. 02 / 412 21 11 Fax. 02 / 412 21 94 http://www.delhaize.be [email protected] FairEtail Boomsesteenweg 690 2610 Wilrijk Tel. 03 / 303 05 50 Fax. Fax. 02 / 404 08 12 http://www.fairetail.be [email protected] Testnet Online Advertising Frankrijklei 107 2000 Antwerpen Tel. 03 / 213 04 59 Fax. 03 / 213 04 19 http://www.testnet.be [email protected] TradeDoubler Koningin Astridplein 41-42 2000 Antwerpen http://www.tradedoubler.be [email protected]

Amphion Museumstraat 31-33 2000 Antwerpen Tel. 03 / 290 54 19 Fax. 03 / 290 54 19 http://www.amphion.be [email protected]

Services

Affiliate Marketing

GERMAINE / Gonzales De Burburestraat 6 - 8 2000 Antwerpen Tel. 03 / 216 30 03 Fax. 03 / 260 94 23 http://www.germaine.be [email protected] Interel PR and PA Avenue de Tervurenlaan 402 1150 Brussels Tel. 02 / 761 66 11 Fax. 02 / 731 66 00 http://www.interel.be [email protected]

BrainTower Grote Steenweg 50 2550 Waarloos Tel. 02 / 261 11 06 http://www.braintower.com [email protected]

Kaméléon nv/sa Huldekens 13 2970 Schilde Tél. 03 / 297 10 31 Mob. 0495 22 51 35 www.kameleon.tm.com [email protected]

CMS-Channel Brielstraat 28 9255 Buggenhout Tel. 052 / 39 95 29 Fax. 052 / 35 80 13 http://www.cms-channel.be [email protected]

Lodestar Zuidstationstraat 38 9000 Gent Tel. 09 / 235 82 82 Fax. 09 / 235 82 83 http://www.lodestar.be [email protected]

Ernst & Young De Kleetlaan 2 1831 Diegem Tel. 02 / 774 91 11 Fax. 02 / 774 90 90 http://www.ey.com/be [email protected]

MobileWeb.be Rue de Verdunstraat 742 1130 Brussels Tel. 02 / 247 37 08 Fax. 02 / 247 37 01 http://www.mobileweb.be [email protected]

129

Oxalis Chaussée de Nivelles 83 1420 Braine-L’Alleud Tel. 02 / 376 43 31 Fax. 02 / 376 48 91 www.oxalis.be [email protected]

VDAB Keizerslaan 11 1000 Brussels Tel. 02 / 506 15 21 Fax. 02 / 506 16 40 http://www.vdab.be [email protected]

PROPHET Dendermondestraat 44/1 2018 Antwerpen Tel. 03 / 216 16 60 Fax. 03 / 216 16 70 http://www.prophet.be [email protected]

CRM

Psilogy Amerikalei 200/0.2 2000 Antwerpen Tel. 03 / 244 19 00 Fax. 03 / 244 19 09 http://www.psilogy.com [email protected] S²Media Rue des Palais 44 Paleizenstraat 44 1030 Schaerbeek Tel. 02 / 223 11 27 Fax. 02 / 233 31 07 http://www.s2media.be [email protected] The House of Marketing KardinaalMercierplein 2 2800 Mechelen Tel. 015 / 44 40 00 Fax. 015 / 44 40 44 http://www.thom.eu [email protected]

130

[email protected]

http://www.headoffice.be [email protected]

Dun and Bradstreet Belgium Atlantis Corner Building Avenue Charles Quint - Keizer Karellaan 576 1082 Brussels Tel. 02 / 481 81 22 Fax. 02 / 481 82 72 http://www.dnb.com/be [email protected]

Oxalis Chaussée de Nivelles 83 1420 Braine-L’Alleud Tel. 02 / 376 43 31 Fax. 02 / 376 48 91 www.oxalis.be [email protected]

Citobi Rue de Clairvaux 8 1348 Louvain-La-Neuve Tel. 010 / 45 85 14 Fax. 010 / 45 85 23 http://www.citobi.com [email protected] Webvertising/Games

EmailGarage (LUON) Brusselsesteenweg 560 3090 Overijse Tel. 02 / 658 29 50 Fax. 02 / 686 00 19 http://www.emailgarage.com [email protected]

SAS Hertenbergstraat 6 3080 Tervueren Tel. 02 / 766 07 00 Fax. 02 / 760 07 77 http://www.sas.com/belux [email protected]

Cronos Veldkant 35D 2550 Kontich Tel. 03 / 450 80 38 Fax. 03 / 450 80 39 http://www.cronos.be [email protected]

Epona Avenue du Forumlaan 17 B18 1020 Brussels Tel. 02 / 262 16 14 Fax. 02 / 262 21 64 http://www.epona.be [email protected]

SPSS Buro & Design Center Heizel Esplanade B38 1020 Brussels Tel. 02 / 474 03 60 Fax. 02 / 474 03 63 http://www.spss.com/be [email protected]

De Post - La Poste Centre Monnaie - Muntcentrum 1000 Brussels Tel. 02 / 226 21 11 http://www.post.be [email protected]

Gowie Avenue G.Demylaan 57 1160 Brussels Tel. 02 / 333 81 53 Fax. 02 / 245 25 55 http://www.optin-solution.be [email protected]

DataBase Management Delta Park, Weihoek 1 1930 Nossegem Tel. 02 / 240 94 20 Fax. 02 / 245 42 86 http://www.databasemanagement.be

Head Office Fonteinstraat 1A 3000 Leuven Tel. 016 / 21 32 21 Fax. 016 / 21 32 22

Selligent Lambroekstraat 5A 1831 Diegem Tel. 02 / 788 23 50 Fax. 02 / 788 23 59 http://www.selligent.com [email protected] Strategie Rue Grand Aaz 31 4680 Hermee Tel. 04 / 229 19 19

131

Fax. 04 / 229 19 01 www.strategie.be [email protected] TEQUILA\Agency.com Rue Haute 139 Hoogstraat 139 1000 Brussels Tel. 02 / 789 39 39 Fax. 02 / 789 39 40 http://www.tbwagroup.com [email protected] WDM Belgium Allée de la Recherche 65 Researchdreef 65 1070 Brussels Tel. 02 / 555 94 44 Fax. 02 / 521 12 00 http://www.wdmbelgium.be [email protected]

E-Commerce

132

eBay Belgium Avenue Louise 120 Louizalaan 120 1050 Brussels Tel. 02 / 788 97 00 Fax. 02 / 788 97 50 http://www.ebay.be [email protected] Natch Brandstraat 16 9160 Lokeren Tel. 09 / 340 66 76 Fax. 09 / 340 66 86 http://www.natch.be [email protected] Mastercard Europe Chaussée de Tervuren 198A 1410 Waterloo Tel. 02 / 352 51 11 Fax. 02 / 352 58 07 http://www.mastercard.com [email protected]

Antidot Rue du Grand Duc 13 Groothertogstraat 13 1040 Brussels Tel. 02 / 641 13 90 Fax. 02 / 640 04 41 http://www.antidot.com [email protected]

Lodestar Zuidstationstraat 38 9000 Gent Tel. 09 / 235 82 82 Fax. 09 / 235 82 83 http://www.lodestar.be [email protected]

Combell Skaldenstraat 121 9042 Gent Tel. 09 / 218 79 79 Fax. 09 / 218 79 78 http://www.combell.com [email protected]

Cronos Veldkant 35D 2550 Kontich Tel. 03 / 450 80 38 Fax. 03 / 450 80 39 http://www.cronos.be [email protected]

E-Mail Marketing Artoos - The Marcom Factory Oudestraat 19 1910 Kampenhout Tel. 016 / 60 00 85 Fax. 016 / 60 47 90 http://www.artoos.com/marcomfactory [email protected] CAP47 Tumulusstraat 44 8800 Roeselare Tel. 051 / 252 032 Fax. 011 / 845 679 http://www.cap47.be [email protected] DataBase Management Delta Park, Weihoek 1 1930 Nossegem Tel. 02 / 240 94 20 Fax. 02 / 245 42 86 http://www.databasemanagement.be [email protected] DG Consult Poeldreef 72 2950 Kapellen Tel. 0476 / 63 50 95 Fax. 03 / 293 53 36 http://www.dgconsult.be [email protected] e-Zen Bautersemstraat 1 2800 Mechelen Tel. 015 / 34 78 40 http://www.e-zen.be [email protected]

EmailGarage (LUON) Brusselsesteenweg 560 3090 Overijse Tel. 02 / 658 29 50 Fax. 02 / 686 00 19 http://www.emailgarage.com [email protected] Emailvision Boulevard de la Woluwe 60 Woluwedal 60 1200 Brussels Tel. 02 / 761 75 75 Fax. 02 / 344 20 86 http://www.emailvision.com [email protected] Gowie Avenue G.Demy 57 1160 Brussels Tel. 02 / 333 81 53 Fax. 02 / 245 25 55 http://www.optin-solution.be [email protected] Head Office Fonteinstraat 1A 3000 Leuven Tel. 016 / 21 32 21 Fax. 016 / 21 32 22 http://www.headoffice.be [email protected] I-consulting Av. Victor Hugo 7 1420 Braine-L’Alleud Tel. 02 / 351 22 89 Fax. 02 / 351 22 95 http://www.ptg.be [email protected]

133

Mailmate Kattestraat 11 1741 Wambeek Tel. 0487 18 34 88 Fax. 016 48 82 72 http://www.mailmate.be [email protected] Selligent Lambroekstraat 5A 1831 Diegem Tel. 02 / 788 23 50 Fax. 02 / 788 23 59 http://www.selligent.com [email protected] Tagora Rue de la Consolation - Trooststraat 70 1030 Brussels Tel. 02 / 890 90 00 Fax. 02 / 890 90 99 http://www.tagora.com [email protected] TEQUILA\Agency.com Rue Haute 139 Hoogstraat 139 1000 Brussels Tel. 02 / 789 39 39 Fax. 02 / 789 39 40 http://www.tbwagroup.com [email protected] WDM Belgium Allee de la Recherche 65 Researchdreef 65 1070 Brussels Tel. 02 555 94 44 Fax. 02 521 12 00 http://www.wdmbelgium.be

134

[email protected]

iDTV Alcatel-Lucent Copernicuslaan 50 2018 Antwerpen Tel. 03 / 240 40 11 Fax. 03 / 240 99 99 www.alcatel-lucent.com [email protected] Belgacom Skynet Avenue Roi Albert II 27 Koning Albert II-laan 27 1030 Brussels Tel. 02 / 202 47 30 Fax. 02 / 202 46 80 http://www.skynet.be [email protected] Ebuco Digital Productions Rue des Francs 79 Frankenstraat 79 1040 Brussels Tel. 02 / 793 34 52 Fax. 02 / 793 34 51 http://www.ebuco.eu [email protected] Paratel Medialaan 1 1800 Vilvoorde Tel. 02 / 255.66.11 Fax. 02 / 253.32.95 http://www.paratel.be [email protected] pebblemedia Schaliënhoevedreef 20/c

2800 Mechelen Tel. 015 / 27 56 54 Fax. 015 / 21 18 92 http://www.pebblemedia.be [email protected] RTL Digital Avenue Jacques 2 Georginlaan 2 1030 Bruxelles Tel. 02 / 337 62 11 Fax. 02 / 679 52 39 http://www.ipb.be [email protected] SBS Belgium Fabrieksstraat 55 1930 Zaventem Tel. 02 / 715 11 50 Fax. 02 / 720 70 96 http://www.vt4.be http://www.vijftv.be [email protected] The Creative Stores Avenue de Jette 120 Jetselaan 120 1090 Brussels Tel. 02 / 256 08 91 Fax. 02 / 256 08 92 http://www.thecreativestores.com [email protected] Zappware Via Media 4 3500 Hasselt Tel. 011 / 71 23 30 Fax. 011 / 71 23 31 http://www.zappware.com [email protected]

Legal Services Altius Tour & Taxis Avenue du Port 86C - B.414 Havenlaan 86C - B.414 1000 Brussels Tel. 02 / 426 14 14 Fax. 02 / 426 20 30 http://www.altius.com [email protected] Bird and Bird Avenue d’Auderghem 22-28 Oudergemlaan 22-28 1040 Brussels Tel. 02 / 282 60 00 Fax. 02 / 282 60 11 http://www.twobirds.com [email protected] Crowell & Moring Rue Royale - Koningsstraat 71 1000 Brussels Tel. 02 / 282 18 49 Fax. 02 / 230 63 99 http://www.crowell.com [email protected] KOAN Legal Strategies Bld du Souverain - Vorstlaan 100 1170 Brussels Tel. 02 / 566 90 00 Fax. 02 / 566 90 10 http://www.koan.be [email protected] Ulys Avenue de la Couronne 224 Kroonlaan 224

135

1050 Brussels Tel. 02 / 340 88 10 Fax. 02 / 345 35 80 http://www.ulys.net [email protected]

Market Research ivox Karel van Lotharingenstraat 4 3000 Leuven Tel. 016 / 22 62 14 Fax. 016 / 22 62 18 http://www.ivox.be [email protected] InSites Consulting Evergemsesteenweg 195 9032 Gent-Wondelgem Tel. 09 / 269 15 00 Fax. 09 / 269 16 00 http://www.insites.be [email protected] MediaXim Bld du Souverain 191 Vorstlaan 191 1160 Brussels Tel. 02 / 790 29 00 Fax. 02 / 790 29 02 http://www.mediaxim.com [email protected] Psilogy Amerikalei 200/0.2 2000 Antwerpen Tel. 03 / 244 19 00 Fax. 03 / 244 19 09 http://www.psilogy.com [email protected]

136

Mobile Marketing Alcatel-Lucent Copernicuslaan 50 2018 Antwerpen Tel. 03 / 240 40 11 Fax. 03 / 240 99 99 www.alcatel-lucent.com [email protected] BlueTalk Derbystraat 367 9051 Gent Tel. 09 / 242 99 26 Fax. 09 / 282 01 29 www.bluetalk.be [email protected] Belgacom Proximus Rue du Progrès 55 Vooruitgangstraat 55 1210 Brussels Tel. 02 / 205 40 00 Fax. 02 / 205 21 12 http://www.proximus.be [email protected] Eyeplay Rue de Ruy 41 4400 Flemalle Tel. 02 / 454 59 47 Fax. 02 / 520 65 90 http://www.eyeplay.be [email protected] Emailvision Boulevard de la Woluwe 60 Woluwedal 60 1200 Brussels Tel. 02 761 75 75

Fax. 02 / 344 20 86 http://www.emailvision.com [email protected] KPN Mobile International Rue Neerveldstraat 105 1200 Brussels Tel. 0484 / 00 66 91 Fax. 0484 / 00 72 22 http://www.KPNGroup.be Mobistar Avenue Reyers 70 Reyerslaan 70 1030 Brussels Tel. 02 745 71 11 Fax. 02 745 70 00 http://www.mobistar.be [email protected] MobileWeb.be Rue de Verdunstraat 742 1130 Brussels Tel. 02 / 247 37 08 Fax. 02 / 247 37 01 http://www.mobileweb.be [email protected] Mobile Trend Av. des Volontaires - Vrijwilligerslaan 19 1160 Brussels Tel. 02 / 743 47 77 Fax. 02 / 218 31 41 http://www.mobiletrend.be [email protected] Microsoft Advertising Bayreuth Building Da Vincilaan 3 1935 Zaventem

Tel. 02 / 704 31 26 Fax. 02 / 704 35 35 http://advertising.microsoft.be [email protected] Paratel Medialaan 1 1800 Vilvoorde Tel. 02 / 255.66.11 Fax. 02 / 253.32.95 http://www.paratel.be [email protected] Pumbby Rue Berthelotstraat 106-108 1190 Brussels Tel. 02 / 223 72 17 Fax. 02 / 218 78 39 http://www.pumbby.com [email protected] RTL Digital Avenue Jacques Georginlaan 2 1030 Brussels Tel. 02 / 337 62 11 Fax. 02 / 679 52 39 http://www.ipb.be [email protected] Selligent Lambroekstraat 5A 1831 Diegem Tel. 02 / 788 23 50 Fax. 02 / 788 23 59 http://www.selligent.com [email protected] The Creative Stores Avenue de Jette 120 Jetselaan 120

137

1090 Brussels Tel. 02 / 256 08 91 Fax. 02 / 256 08 92 http://www.thecreativestores.com [email protected]

Performance Marketing Adforce Rue Antoine Dansaert 18 / 7 Antoine Dansaertstraat 18 / 7 1000 Brussels Tel. 02 / 511 56 69 Fax. 02 / 402 75 89 http://www.adforce.be [email protected]

Google Belgium Rue des Colonies - Kolonienstraat 11 1000 Brussels Tel. 0031/20 799 7640 Fax. 0031/20 524 8150 http://www.google.be [email protected]

DG Consult Poeldreef 72 2950 Kapellen Tel. 0476 / 63 50 95 Fax. 03 / 293 53 36 http://www.dgconsult.be [email protected]

Gowie Avenue G.Demylaan 57 1160 Brussels Tel. 02 / 333 81 53 Fax. 02 / 245 25 55 http://www.optin-solution.be [email protected]

Editus Luxembourg 45, rue Glesener L-4955 Luxembourg Tel. +352 49 60 51 1 Fax. +352 49 60 56 http://www.luxweb.com [email protected]

Microsoft Advertising Bayreuth Building Da Vincilaan 3 1935 Zaventem Tel. 02 / 704 31 26 Fax. 02 / 704 35 35 http://advertising.microsoft.be [email protected]

FairEtail Boomsesteenweg 690 2610 Wilrijk Tel. 03 / 303 05 50 Fax. 02 / 404 08 12 http://www.fairetail.be [email protected]

138

FastBridge (a company of Mediabrands Belgium) Place des Maïeurs - Meiersplein 2 1150 Brussels Tel. 02 / 464.93.60 Fax. 02/ 464.63.69 http://www.fastbridge.be [email protected]

Testnet Online Advertising Frankrijklei 107 2000 Antwerpen Tel. 03 / 213 04 59 Fax. 03 / 213 04 19 http://www.testnet.be

[email protected] TradeDoubler Koningin Astridplein 41-42 2000 Antwerpen http://www.tradedoubler.be [email protected]

Search Marketing blue 2 purple Rue de la Consolation 70 Trooststraat 70 1030 Brussels Tel. 02 / 890 90 39 Fax. 02 / 890 90 18 http://www.blue2purple.com [email protected] bSeen.be Kortrijksesteenweg 214 bus 2 9830 Sint-Martens-Latem Tel. 09 / 331 55 50 Fax. 09 / 331 55 51 http://www.bseen.be [email protected] e-Zen Bautersemstraat 1 2800 Mechelen Tel. 015 34 78 40 http://www.e-zen.be [email protected] Editus Luxembourg 45, rue Glesener L-4955 Luxembourg Tel. +352 49 60 51 1 Fax. +352 49 60 56 http://www.luxweb.com [email protected]

FairEtail Boomsesteenweg 690 2610 Wilrijk Tel. 03 / 303 05 50 Fax. 02 / 404 08 12 http://www.fairetail.be [email protected] FastBridge (a company of Mediabrands Belgium) Place des Maïeurs - Meiersplein 2 1150 Brussels Tel. 02 / 464.93.60 Fax. 02/ 464.63.69 http://www.fastbridge.be [email protected] Google Belgium Rue des Colonies 11 Kolonienstraat 11 1000 Brussels Tel. 0031/20 799 7640 Fax. 0031/20 524 8150 http://www.google.be [email protected] Havas Digital Rue Maurice Charlentstraat 53 1160 Brussels Tel. 02 / 349 15 60 Fax. 02 / 349 15 70 http://www.havasdigital.com [email protected] iProspect Belgium Chée de la Hulpe 189 Terhulpsesteenweg 189 1170 Brussels Tel. 02 704 49 59 Fax. 02 704 49 55

139

http://www.iprospect.be [email protected] QueroMedia De Villermontstraat 9 2550 Kontich Tel. 03 / 450.82.00 Fax. 03 / 450.82.01 http://www.queromedia.be [email protected] Truvo Belgium De Keyserlei 5 bus 7 2018 Antwerpen Tel. 078 / 15 15 25 Fax. 078 / 15 43 05 http://www.truvo.be [email protected]

Social Media / Marketing Adhese Sint-Pietersnieuwstraat 132 C 9000 Gent Tel. 09 / 329 57 67 Fax. 09 / 223 38 08 http://www.adhese.com [email protected] Amphion Museumstraat 31-33 2000 Antwerpen Tel. 03 / 290 54 19 Fax. 03 / 290 54 19 http://www.amphion.be [email protected] BE ON WEB Avenue du Col-Vert 3 Groenkraaglaan 3

140

1170 Brussels Tel. 02 / 675 40 00 Fax. 02 / 675 35 94 http://www.beonweb.eu [email protected]

1030 Brussels Tel. 02 / 223 11 27 Fax. 02 / 233 31 07 http://www.s2media.be [email protected]

Cherry and Cake Av. Van Volxemlaan 313 1190 Brussels Tel. 02 / 340 02 10 Fax. 02 / 343 50 46 http://www.cherryandcake.eu [email protected]

Software / ICT

Citobi Rue de Clairvaux 8 1348 Louvain-La-Neuve Tel. 010 / 45 85 14 Fax. 010 / 45 85 23 http://www.citobi.com [email protected]

Adhese Sint-Pietersnieuwstraat 132 C 9000 Gent Tel. 09 / 329 57 67 Fax. 09 / 223 38 08 http://www.adhese.com [email protected]

Combell Skaldenstraat 121 9042 Gent Tel. 09 / 218 79 79 Fax. 09 / 218 79 78 http://www.combell.com [email protected]

Adobe Systems Culliganlaan 2F 1831 Diegem Tel. 02 / 416 40 00 Fax. 02 / 416 40 09 http://www.adobe.be [email protected]

Cyberwork Rue de l’Intendant - Opzichterstraat 262 1080 Brussels Tel. 02 / 426 38 02 Fax. 02 / 426 92 99 http://www.cyberwork.be [email protected]

Alcatel-Lucent Copernicuslaan 50 2018 Antwerpen Tel. 03 / 240 40 11 Fax. 03 / 240 99 99 http://www.alcatel-lucent.com [email protected]

DigiPoint Liersesteenweg 38-B 2800 Mechelen Tel. 015 / 28 60 00 Fax. 015 / 28 60 01 http://www.digipoint.be [email protected]

Antidot Rue du Grand Duc 13 Groothertogstraat 13 1040 Brussels Tel. 02 / 641 13 90 Fax. 02 / 640 04 41 http://www.antidot.com [email protected]

EDATIS Belgium Avenue de Volontaires 19 Vrijwilligerslaan 19 1160 Brussels Tel. 02 / 514 78 72 Fax. 02 / 511 19 54 http://www.edatis.be [email protected]

ivox Karel van Lotharingenstraat 4 3000 Leuven Tel. 016 / 22 62 14 Fax. 016 / 22 62 18 http://www.ivox.be [email protected] Nascom C-Mine 1 bus 13 3600 Genk Tel. 089 / 20 15 00 Fax. 089 / 20 15 01 www.nascom.be [email protected] Netlog Emile Braunplein 18 9000 Gent Tel. 070 / 66 07 28 Fax. 070 / 66 07 29 http://corporate.netlog.com [email protected] S²Media Rue des Palais - Paleizenstraat 44

141

Epona Avenue du Forumlaan 17 B18 1020 Brussels Tel. 02 / 262 16 14 Fax. 02 / 262 21 64 http://www.epona.be [email protected] Key-Performance Parc Einstein Chaussée du Cyclotron 6 1348 Louvain-la-Neuve Tel. 010 / 39 00 40 Fax. 010 / 39 00 01 http://www.key-performance.eu [email protected] Lodestar Zuidstationstraat 38 9000 Gent Tel. 09 / 235 82 82 Fax. 09 / 235 82 83 http://www.lodestar.be [email protected] SAS Hertenbergstraat 6 3080 Tervueren Tel. 02 / 766 07 00 Fax. 02 760 07 77 http://www.sas.com/belux [email protected]

Training Vlerick Leuven Gent Management School Reep 1 9000 Gent Tel. 09 / 210 97 11 Fax. 09 / 210 97 00

142

http://www.vlerick.com [email protected] Best of Publishing Rue du Belvédèrestraat 28 1050 Brussels Tel. 02 / 349 35 50 Fax. 02 / 645 34 87 http://www.internetaddict.be [email protected]

Fax. 010 / 39 00 01 www.key-performance.eu [email protected]

Web Analytics

LBi Belgium Bd du Souverain 191 Vorstlaan 191 1160 Brussels Tel. 02 / 706 05 40 Fax. 02 / 706 05 69 http://www.lbigroup.be [email protected]

blue 2 purple Rue de la Consolation - Trooststraat 70 1030 Brussels Tel. 02 / 890 90 39 Fax. 02 / 890 90 18 http://www.blue2purple.com [email protected]

Nedstat Berchemstadionstraat 78 2600 Berchem Tel. 03 / 286 68 30 Fax. 03 / 286 68 31 http://www.nedstat.be [email protected]

bSeen.be Kortrijksesteenweg 214 bus 2 9830 Sint-Martens-Latem Tel. 09 / 331 55 50 Fax. 09 / 331 55 51 http://www.bseen.be [email protected]

Netmagic Avenue. Hippocrates 2 Hippocrateslaan 2 1932 Sint Stevens Woluwe Tel. 02 / 762 95 35 Fax. 02 / 762 95 67 http://www.netmagic.be [email protected]

e-Zen Bautersemstraat 1 2800 Mechelen Tel. 015 34 78 40 http://www.e-zen.be [email protected] Key-Performance Parc Einstein - Ch. du cyclotron, 6 1348 Louvain-la-Neuve Tel. 010 / 39 00 40

QueroMedia De Villermontstraat 9 2550 Kontich Tel. 03 / 450.82.00 Fax. 03 / 450.82.01 http://www.queromedia.be [email protected] SAS Hertenbergstraat 6

3080 Tervueren Tel. 02 / 766 07 00 Fax. 02 760 07 77 http://www.sas.com/belux [email protected]

Webbuilding Antidot Rue du Grand Duc - Groothertogstraat 13 1040 Brussels Tel. 02 / 641 13 90 Fax. 02 / 640 04 41 http://www.antidot.com [email protected] Cronos Veldkant 35D 2550 Kontich Tel. 03 / 450 80 38 Fax. 03 / 450 80 39 http://www.cronos.be [email protected] Cyberwork Rue de l’Intendant 262 Opzichterstraat 262 1080 Brussels Tel. 02 / 426 38 02 Fax. 02 / 426 92 99 http://www.cyberwork.be [email protected] DigiPoint Liersesteenweg 38-B 2800 Mechelen Tel. 015 / 28 60 00 Fax. 015 / 28 60 01 http://www.digipoint.be [email protected]

143

Dreammachine Rue de la Bruyère Saint-Martin, 12 1320 Tourinnes-la-Grosse Tel. 010 / 86 12 42 http://www.dreammachine.be [email protected] Emakina Group Rue Middelbourgstraat 64 A 1170 Brussels Tel. 02 / 400 40 00 Fax. 02 / 400 40 01 http://www.emakina.com [email protected] Endrone Kleindokkaai 18 9000 Gent Tel. 09 / 233 44 04 Fax. 09 / 223 26 86 www.endrone.com [email protected] GERMAINE / Gonzales De Burburestraat 6 - 8 2000 Antwerpen Tel. 03 / 216 30 03 Fax. 03 / 260 94 23 http://www.germaine.be [email protected] I-consulting Av. Victor Hugo 7 1420 Braine-L’Alleud Tel. 02 / 351 22 89 Fax. 02 / 351 22 95 http://www.ptg.be [email protected]

144

Internet Architects Sint-Elisabethstraat 38A 2060 Antwerpen Tel. 03 / 270 16 55 Fax. 03 / 270 16 16 http://www.internetarchitects.be [email protected]

PROPHET Dendermondestraat 44/1 2018 Antwerpen Tel. 03 / 216 16 60 Fax. 03 / 216 16 70 http://www.prophet.be [email protected]

Kunstmaan Tervuursevest 362 bus 1 3000 Leuven Tel. 016 / 30 07 80 Fax. 016 / 30 07 89 http://www.kunstmaan.be [email protected]

Uchrony Place Communale 8-9 Gemeenteplein 8-9 1160 Brussels Tel. 02 / 660 49 25 Fax. 02 / 660 81 33 http://www.uchrony.com [email protected]

LBi Belgium Bd du Souverain - Vorstlaan 191 1160 Brussels Tel. 02 / 706 05 40 Fax. 02 / 706 05 69 http://www.lbigroup.be [email protected] Nascom C-Mine 1 bus 13 3600 Genk Tel. 089 / 20 15 00 Fax. 089 / 20 15 01 www.nascom.be [email protected] Ogilvy Interactive Bld de l’Impératrice 13 Keizerinlaan 13 1000 Brussels Tel. 02 / 545 65 65 Fax. 02 / 545 65 99 http://www.ogilvy.be [email protected]

Walking Men Place du Vieux Marché aux Grains 46 Oude Graanmarkt 46 1000 Brussels Tel. 02 / 412 02 52 Fax. 02 / 411 42 46 http://www.walkingmen.com [email protected]

Webradio Radionomy Rue Theodore Verhaegenstraat 196 1060 Brussels Tel. 02 / 526 20 50 http://www.radionomy.com [email protected]

Tel. 02 / 511 56 69 Fax. 02 / 402 75 89 http://www.adforce.be [email protected] BE ON WEB Avenue du Col-Vert - Groenkraaglaan 3 1170 Brussels Tel. 02 / 675 40 00 Fax. 02 / 675 35 94 http://www.beonweb.eu [email protected] Cherry and Cake Avenue Van Volxemlaan 313 1190 Brussels Tel. 02 / 340 02 10 Fax. 02 / 343 50 46 http://www.cherryandcake.eu [email protected] Citobi Rue de Clairvaux 8 1348 Louvain-La-Neuve Tel. 010 / 45 85 14 Fax. 010 / 45 85 23 http://www.citobi.com [email protected]

Webvertising / Games

creaxial Rue de Bruxelles 48-50 1300 Wavre Tel. 010 / 45 54 57 Fax. 010 / 45 97 47 http://www.creaxial.net [email protected]

Adforce Rue Antoine Dansaertstraat 18 / 7 1000 Brussels

Dreammachine Rue de la Bruyère Saint-Martin, 12 1320 Tourinnes-la-Grosse

145

146

Tel. 010 / 86 12 42 http://www.dreammachine.be [email protected]

Fax. 02 / 351 22 95 http://www.ptg.be [email protected]

Fax. 02 / 280 07 74 http://www.qwentes.be [email protected]

Editus Luxembourg 45, rue Glesener L-4955 Luxembourg Tel. +352 49 60 51 1 Fax. +352 49 60 56 http://www.luxweb.com [email protected]

Nascom C-Mine 1 bus 13 3600 Genk Tel. 089 / 20 15 00 Fax. 089 / 20 15 01 www.nascom.be [email protected]

S²Media Rue des Palais – Paleizenstraat 44 1030 Brussels Tel. 02 / 223 11 27 Fax. 02 / 233 31 07 http://www.s2media.be [email protected]

Endrone Kleindokkaai 18 9000 Gent Tel. 09 / 233 44 04 Fax. 09 / 223 26 86 www.endrone.com [email protected]

Netmagic Avenue Hippocrateslaan 2 1932 Sint Stevens Woluwe Tel. 02 / 762 95 35 Fax. 02 / 762 95 67 http://www.netmagic.be [email protected]

Tagora Rue de la Consolation 70 Trooststraat 70 1030 Brussels Tel. 02 / 890 90 00 Fax. 02 / 890 90 99 http://www.tagora.com [email protected]

Eyeplay Rue de Ruy 41 4400 Flemalle Tel. 02 / 454 59 47 Fax. 02 / 520 65 90 http://www.eyeplay.be [email protected]

Netmedia Europe / Promobutler Centrum Zuid 1527d 3530 Houthalen Tel. 011 / 24 69 80 Fax. 011 / 24 69 89 http://www.promobutler.be [email protected]

The Parking Lot Schapulierstraat 14 1400 Vilvoorde Tel. 02 / 305 49 36 http://www.theparkinglot.com [email protected]

Havas Digital Rue Maurice Charlentstraat 53 1160 Brussels Tel. 02 / 349 15 60 Fax. 02 / 349 15 70 http://www.havasdigital.com [email protected]

Ogilvy Interactive Bld de l’Impératrice - Keizerinlaan 13 1000 Brussels Tel. 02 / 545 65 65 Fax. 02 / 545 65 99 http://www.ogilvy.be [email protected]

Uchrony Place Communale - Gemeenteplein 8-9 1160 Brussels Tel. 02 / 660 49 25 Fax. 02 / 660 81 33 http://www.uchrony.com [email protected]

I-consulting Avenue Victor Hugo 7 1420 Braine-L’Alleud Tel. 02 / 351 22 89

Qwentes Rue du Marteau – Hamerstraat 81 1000 Brussels Tel. 02 / 235 20 35

Walking Men Place du Vieux Marché aux Grains - Oude Graanmarkt 46 1000 Brussels

Tel. 02 / 412 02 52 Fax. 02 / 411 42 46 http://www.walkingmen.com [email protected]

Other Ebuco Digital Productions Rue des Francs - Frankenstraat 79 1040 Brussels Tel. 02 / 793 34 52 Fax. 02 / 793 34 51 http://www.ebuco.eu [email protected] Eyewonder Herengracht 124-128 NL 1015 BT Amsterdam Tel. +31 20 79 44 880 Fax. +31 20 79 44 881 http://www.eyewonder.com [email protected] MobileWeb.be Rue Verdunstraat 742 1130 Brussels Tel. 02 / 247 37 08 Fax. 02 / 247 37 01 http://www.mobileweb.be [email protected] http://www.thecrewadvertising.com [email protected] VDAB Keizerslaan 11 1000 Brussels Tel. 02 / 506 15 21 Fax. 02 / 506 16 40 http://www.vdab.be [email protected]

147

In a

 Notes

world of nuts and bolts, bits and chips, pellets and goggles and double blind, lean production, Kanban and JIT, object classes, parents and php, targets and budgets and ROI, ISO and GMP, HACCP and TPM, jitter and hops, wimax and FSO...

Visit our new website: www.but.be InteractIve medIa, prInt and vIdeo for the corporate and IndustrIal world

I B·u·t nv I Molenberglei 4-13 I 2627 Schelle I T. +32 (0)3 610 89 11 I E. [email protected] I

148

we talk business

149

 Notes

150

151

 Notes

152

153

 Notes

154

155

 Notes

156

157

 Notes

3rd edition

E-shop Expo 2010

E-shop Expo 31 March & 1 April 2010 Location: Tour & Taxis, Brussels

The e-commerce event of 2010! More info at: www.eshopexpo.be

The e-shop expo is a powerful combination of a trade show and conference. www.ebusinessexpo.be It offers information, interaction and innovation. Don’t miss it!

158

 Notes

160