Interactief voorlezen met het prentenboek ‘Een knuffel van mama’
Oriënteren
Doel
Voorbereiding Zet het prentenboek goed zichtbaar bij de ingang van de groepsruimte of zorg dat je het bij de hand hebt op de plek waar je de kinderen en ouders ontvangt en waar ze afscheid van elkaar nemen. Activiteit Kleine groep | ‘Dag Dieuwke, kom maar binnen. Jij bent de eerste!’ Zo begroet Roelie deze ochtend de peuter die binnenkomt. ‘Je mama brengt je vandaag! En ik weet wat jullie dadelijk doen als mama weer weggaat. Kijk eens, net als dit kind en de mama voor op dit boek, denk ik.’ Dieuwke kijkt meteen naar de plaat. Ook haar moeder kijkt. ‘Wat doen ze?’ vraagt Roelie. ‘Knuffelen’, antwoordt Dieuwke. ‘Dat doen wij ook altijd zo ja’, zegt haar moeder. ‘Zal ik jou ook zo’n grote knuffel geven? Kom maar’, en ze tilt Dieuwke op en omhelst haar net zoals de moeder en het kindje voor op het boek. ‘Dat is een fijne knuffel van jouw mama! Ik zie het!’ zegt Roelie, ‘bewaar die knuffel maar goed tot mama jou straks weer komt halen.’ Dieuwke knikt en lacht. Dat zal ze doen. Het moment waarop kinderen en ouders afscheid van elkaar nemen bij het brengen, is een goed moment om te gebruiken als introductie van het prentenboek ‘Een knuffel van mama’. Als je het boek bij de hand hebt, op de plek waar je ouders en kinderen ontvangt, zien zowel ouders als kinderen meteen wat voor boek het is dat jullie gaan lezen. Een boek dat over knuffelen gaat, net zoals zij samen doen als mama of papa vertrekt. De kinderen ervaren dan op een heel directe manier dat het over een knuffel gaat die je elkaar geeft en niet een knuffel als speelgoeddier. Samen met de ouder en het kind kom je vanzelf tot een kort gesprekje over het verhaal. En als het kind een afscheidsknuffel krijgt, past de vraag: ‘Bewaar je die knuffel goed tot mama straks weer terug is?’ Het boek staat op de boekenstandaard klaar. Omdat er zoveel op de platen te zien is, ontdekken de kinderen van alles dat ze herkennen en kunnen benoemen. Zonder de tekst te lezen en vragen te stellen wordt al bladerend duidelijk dat Lisa, de hoofdpersoon in het verhaal, knuffelt met haar mama, met haar papa, met haar broertjes, met haar kleine babyzusje en met de hond. De hond loopt weg en komt weer terug bij Lisa en hij geeft haar een lik. Dat is ook een soort knuffel. Je vertelt dat Lisa voordat ze gaat slapen nog een kusje vraagt aan haar mama. Kusjes heeft haar mama nog heel veel. ‘En jullie? Hebben jullie ook veel kusjes?’ Speel samen een spelletje door een heleboel kusjes in de lucht te gooien. ‘En hebben jullie ook de knuffel nog die mama of papa je vanmorgen gegeven heeft?’ Als de ouders de kinderen weer komen halen, begroeten ze elkaar weer. Een moment om grapjes te maken zoals in het boek: ‘Waar is jouw knuffel? Heb je hem nog? Geef hem maar aan jouw mama!’
De kinderen komen in de sfeer van het prentenboek en maken kennis met het verhaal. Materiaal • prentenboek ’Een knuffel van mama’ • boekenstandaard Begrippen Bekend slapen, zoeken, blaffen Basis de mama, de papa, de arm, de knuffel (fysiek), lief, teruggeven, lang, zacht (voelen), optillen, fijn, de jongen, (te) snel, verdrietig, huilen, kwijt, nat, blij, het kusje Extra voordat, de allerlaatste, lenen, terugbrengen, stevig, de tweeling, omhelzen, allebei, huppelen, houden van, omdraaien, loslaten, het is op (er is niets meer) Context beloven, jakkes, mopperen, twee keer zo groot, de armen spreiden, giechelen, de pindakaas, weghollen, ondeugend, zich bukken, (achter iemand aan) vliegen, kamer in kamer uit, aflikken, bedtijd, slaperig, de lik, doorgeven, de foto, de dieren, thuis, ondeugend
Doel De kinderen horen de letterlijke tekst van het verhaal. De kern van het verhaal wordt duidelijk. Ze leren de personages kennen en leren een aantal belangrijke begrippen. Materiaal • prentenboek ‘Een knuffel van mama’ • boekenstandaard • poppenhuispopjes: meisje, vader en moeder, twee jongetjes, babypopje en een hond, eigen knuffels van de kinderen Voorbereiding Je vraagt de ouders of ze hun kind een eigen knuffel mee naar de groep laten nemen en leg hen uit wat jullie daarmee gaan doen. • Bedenk wat er in het verhaal moeilijk is voor de kinderen om te begrijpen. De moeder in het boek maakt eigenlijk een grapje. Daarom is een vrolijke (beetje plagende) toon goed te gebruiken als je het verhaal leest. Peuters voelen dat goed aan. • Welke woorden, zinnen en begrippen wil je uitleggen en hoe ga je dat doen? • Zet het poppenhuis met de popjes klaar.
Demonstreren Activiteit Kleine groep | Roelie zit met vier peuters klaar om weer te gaan voorlezen. Op een vrolijke manier haalt ze een knuffeltje uit haar zak. ‘Kijk eens wie ik heb mee gebracht vandaag. Dit is mijn knuffeltje. Die heb ik al heel lang en ik wil hem nooit kwijt. Af en toe dan knuffel ik met mijn knuffeltje, kijk zo.’ Roelie houdt haar knuffeltje tegen haar wang en geeft het een kusje. ‘Ik vind hem zo lief. Jullie hebben ook allemaal een knuffel bij je. Vind je die ook zo lief?’ Luuk omhelst meteen zijn knuffelgiraf en Britt doet precies na met haar schaapje wat Roelie deed. Sef heeft een krokodil bij zich. Hij vindt het leuker om die te laten grauwen en in de beer van Arnica te laten happen. ‘Au’, roept Arnica terwijl ze haar beer ver van de krokodil van Sef weghoudt. Roelie lacht en vraagt: ‘is dat een knuffel geven Sef? Nee? Hoe moet het dan? Zo ja, dat is een echte knuffel!’ De kinderen laten hun knuffel zien. Bekijk samen wie ze mee hebben gebracht. ‘Kun je er fijn mee knuffelen? Laat maar eens zien.’ Dit is een betekenisvolle introductie van het begin van het boek. ‘Daar vraagt Lisa haar mama om een knuffel. Maar, wat denk je? Het is mama’s allerlaatste knuffel. Lisa belooft hem straks terug te geven. Ze mag hem even hebben maar geeft hem ook weer terug. Waar gaat Lisa nou naartoe met de knuffel?’ Lees het verhaal verder. Je ziet aan de kinderen wanneer ze iets willen zeggen of hoe ze zich voelen bij bepaalde fragmenten. Als de kinderen daar ruimte voor krijgen en jij reageert op hen, is het lezen van het verhaal een gezamenlijke belevenis. Het is bijvoorbeeld spannend om te bekijken waar de hond naartoe holt. ‘Komt hij nog wel terug met de knuffel? Maar gelukkig, Lisa heeft haar knuffel weer en kan die aan haar mama teruggeven.’ Zo wordt het verhaal mooi afgerond met een veilig einde. De kinderen kunnen het verhaal verwerken door na het voorlezen te spelen met hun knuffels, het poppenhuis en de popjes. Misschien spelen ze spontaan stukjes van het verhaal na. Laten ze de hond trap op, trap af rennen? Of ligt popje Lisa in bed en komt haar mama een kusje brengen? Je ziet wat het meest bij de kinderen leeft. Door te benoemen wat ze doen bevestig je niet alleen hun initiatieven maar zorg je ook voor taalaanbod. Als het spel naar jouw idee een impuls kan gebruiken, spelen jullie samen bijvoorbeeld met het meisjespopje en het babypopje: ‘Jouw popje is Lisa en ik heb het babypopje. Die heet Lilly. Geeft Lisa een knuffel aan Lilly? Mmm, dat is lief. Lilly geeft Lisa ook een knuffel. Oei, dat is een pindakaasknuffel! Ik ruik het! Hoe komt dat nou?’ Suggestie Laat de kinderen die baat hebben bij extra herhaling het boek nog eens bekijken als digitaal prentenboek op de computer.
Verbreden Activiteit Kleine groep | Voordat het boek er bij wordt gehaald, bekijkt het groepje kinderen met jou de foto’s van de knuffels uit het boek op de pc, laptop of tablet. Om de beurt bedient een van de kinderen het apparaat en bepalen ze zelf het tempo en wat er bekeken wordt. Afhankelijk van hoe de kinderen reageren, vertellen of commentaar geven, wordt er stilgestaan bij een van de beelden en ontstaan er gesprekjes. Het gaat er in deze stap om dat je al pratend met elkaar de eigen ervaringen van kinderen erbij betrekt en toch dicht bij het onderwerp van het boek blijft. ‘Van wie krijg je thuis een knuffel? Wie geef jij zelf thuis een knuffel?’ Meestal vertellen kinderen spontaan. ‘Zóóó’n grote knuffels heeft papa…!’ Rayan maakt met zijn armen een boog boven zijn hoofd om te laten zien hoe groot de knuffels van zijn papa zijn. Om het nog duidelijker te maken gaat hij op zijn tenen staan. ‘Nou zeg, dat is groot…’, reageert Roelie bewonderend. Ze kijkt eens naar de andere kinderen. Wie zal er volgen? En ja hoor, prompt gaan ze ook staan met hun armen in de lucht. Roelie lacht en zegt: ‘wat een lieve papa’s hebben jullie! En van wie krijgen jullie hele lange zachte knuffels?’ en ze doet met heel haar houding voor hoe dat is. ‘Ook van papa’, roept Rayan enthousiast. ‘Met Finn moet ik heel zachtjes doen!’ vertelt Evi. ‘Zeker’, zegt Roelie. ‘Jouw broertje is nog zo klein, die mag je niet heel hard knuffelen.’ ‘Dan gaat hij huilen’, voegt Evi er aan toe. Roelie knikt: ‘ja, dat vindt Finn niet fijn. Je geeft een knuffel juist omdat je lief voor hem wilt zijn. Laat op het scherm nog eens zien hoe Lisa en haar babyzusje Lilly knuffelen!’ De kinderen vertellen wie ze thuis allemaal een knuffel geven. Broertjes, zusjes, mama en papa natuurlijk. Wie nog meer? Vinden iedereen het fijn? Willen ze misschien ook wel eens geen knuffel van je? Dat is ook zo met Sassa en Toto. Sassa is de grote zus van Toto. Ze vindt haar broertje lief en daarom krijgt hij een kus. Maar als ze dat gedaan heeft veegt hij hem weg met zijn hand. De kinderen bekijken het filmpje van Sassa en Toto. ‘Hoe zie je dat Toto niet zo‘n zin heeft in de kus van Sassa? Toch zie je dat ze ook leuke broer en zus zijn.’
Doel De kinderen krijgen meer inzicht in het verhaal en koppelen het verhaal aan eigen ervaringen. Materiaal • prentenboek ‘Een knuffel van mama’ • boekenstandaard • pc, laptop of tablet • fotoreeks (zie voorbereiding) • filmpje ‘Kus van je zus’ (zie voorbereiding • eigen knuffels van de kinderen • potje pindakaas Voorbereiding • Bedenk hoe je gesprekjes kunt voeren over het verband tussen een paar onderdelen van het verhaal. • Maak foto’s van enkele (onderdelen van) prenten uit het boek: de knuffel met mama, met papa, met de broertjes, met baby Lilly en (twee verschillende) met hond Sammy. Als laatste de prent van Lisa en haar moeder op bed. Maak ze zo groot en duidelijk mogelijk en zet ze als een korte reeks op een pc, laptop of tablet. • Bekijk het volgende filmpje en zet het klaar voor gebruik op pc, laptop of tablet:
Na het liedje en de gesprekjes wordt het prentenboek er weer bij gehaald om het nog eens voor te lezen. Ga dieper in op hoe de knuffels in het boek beschreven zijn. De knuffels die Lisa krijgt van mama, en terugkrijgt van papa, broertjes, babyzusje en de hond, zijn allemaal verschillend, maar allemaal even fijn! De kinderen doen met hun eigen knuffel na wat in het boek gebeurt. Zo voelen ze hoe het is om een lange zachte knuffel te geven zoals mama, een heel grote zoals papa, een mopper knuffel zoals de broertjes of een klein babyknuffeltje. ‘Hoe is een pindakaasknuffel? Hoe is dat? Lisa krijgt ook een natte knuffel van de hond. Een hond kan niet echt kusjes geven maar je wel een lik geven.’
3
Verdiepen
Doel De kinderen kennen de verhaallijn en
Activiteit Kleine groep | Om de kinderen de kans te geven om nog eens te genieten van dit prentenboek, lees je het verhaal helemaal in een keer voor. Samen met het groepje kinderen wordt nog eens doorgepraat over verschillende onderwerpen.
kunnen verbanden leggen tussen de onderdelen van het verhaal. Materiaal • prentenboek ‘Een knuffel van mama’ • boekenstandaard Voorbereiding • Bereid heldere afstandsvragen voor. • Bedenk een paar onderwerpen bij het verhaal waarover je samen verder kunt praten.
‘Waarom wil Lisa van iedereen de knuffel terug? Omdat ze mama heeft beloofd haar laatste knuffel terug te geven. Ze mag hem lenen.’ Dit is wellicht voor sommige kinderen nog wat lastig om te snappen omdat het niet over een voorwerp gaat. Je helpt hen door het nog eens voor te doen. Je geeft een kind een speelse knuffel en vraagt een knuffel terug. Nu heb jij hem weer. Het kind mocht hem eventjes hebben. Dat is lenen. Zijn de kinderen in je groep niet zo knuffelig? Gebruik dan poppen. ‘Waarom geeft hond Sammy de knuffel niet meteen terug? Hij gaat er vandoor als Lisa hem loslaat. Dat gebeurt zo snel dat Lisa de knuffel niet terug heeft kunnen vragen. Waarom is Lisa verdrietig over wat Sammy doet? En hoe maakt Sammy haar weer blij? Lisa kan nu doen wat ze haar mama heeft beloofd. Wat heeft ze mamma beloofd?’ ‘Is het echt waar denk je dat het mama’s laatste knuffel is?’ Of kinderen dat aanvoelen of begrijpen of niet, door uit te leggen dat mama een klein grapje maakt, wordt het begrijpelijker. Dat is tijdens de eerste stap voorlezen al aan de orde geweest. Misschien kunnen sommige kinderen dit nu zelf vertellen. Samen concludeer je dat knuffels nooit ‘op’ zijn, net zo min als kusjes. De kinderen bladeren zelf in het boek en vertellen over het gezin en in wat voor huis Lisa woont. Er zijn vast prenten en details op de prenten die de kinderen boeien, bijvoorbeeld de rommel die Sammy op het toilet heeft gemaakt met het toiletpapier. ‘Wat is papa eigenlijk aan het doen in de huiskamer en waarom steekt hij zijn handen in de lucht terwijl hij tv kijkt?’ Lilly zit op de keukenvloer tussen allerlei potjes lekker te knoeien en te snoepen. De laatste prent laat het hele gezin zien, de kinderen in bed en vader en moeder met de baby beneden op de bank. Een mini-vertaalplaat om de kinderen veel bij te laten praten. Titel: Een knuffel van mama Auteur: Nick Bland Illustrator: Freya Blackwood Uitgeverij: Christofoor ISBN: 9789060386859 Jaar van uitgave: 2013 Oorspronkelijke uitgave: Scholastic Australië 2011 Inhoud Voordat Lisa naar bed gaat wil ze nog graag een knuffel van haar mama. Mama zegt dat het haar allerlaatste knuffel is, waarop Lisa belooft hem weer terug te geven. Ze krijgt een lange zachte knuffel. Daarmee holt ze door het huis om haar papa, haar tweelingbroers en haar babyzusje de knuffel te geven. Aan ieder vraagt ze de knuffel weer terug en dat gebeurt ook. De knuffels zijn telkens weer anders maar ‘net zo fijn’. Als ze echter als laatste hond Sammy omhelst, gaat die er met de knuffel vandoor. Lisa kan hem niet vangen en juist als het huilen haar nader staat
4
dan het lachen springt Sammy op haar en geeft haar een natte lik. Nu kan Lisa de knuffel teruggeven aan haar mama. En als ze lekker ondergestopt in bed ligt, heeft mama nog een kusje voor haar. Die hoeft ze niet te lenen want daar heeft mama er heel veel van.
Tips digitale prentenboeken Gerelateerd aan dit boek: Digitaal prentenboek: Raad eens hoeveel ik van je houd Digitaal prentenboek: En nu lekker slapen Sam Digitaal prentenboek: Het grote knuffelboek
5
