Instrumenten
Duurzaamst ondernemen Kim de Leeuw en Marleen de Vos
FEM BUSINESS FOCUS nr. 46 17 november 2008 Kim van der Leeuw Marleen de Vos
DUURZAAMST ONDERNEMEN Vijf sectoren en hun voorlopers uitgelicht Duurzaam ondernemen is JONGLEREN met drie pijlers: people, planet en profit. Welke bedrijven doen dit het best? FEM Business richt de schijnwerpers op de sectoren bouw, energie, financiële dienstverlening, food en transport. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker. Stond het thema vroeger nogal eens uit ijdelheid op de agenda, en om risico's te beperken, nu wordt duurzaamheidbeleid steeds vaker offensief ingezet en gezien als bron voor innovatie. De aandacht verschuift van intern milieubeleid naar duurzaamheidsbeleid met een breder perspectief, gericht op ketenbeheer. "Een ontwikkeling met vergaande gevolgen is dat de overheid vanaf 2010 duurzaam .gaat inkopen. Ook invloedrijke bedrijven als Philips, Unilever en Shell zijn hier actief mee bezig", aldus Enno Masurel, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan de VU. In alle sectoren is dynamiek waarneembaar. Maar er is nog veel te doen. De aandachtspunten liggen op het gebied van ketenbeheer, transparantie en arbeidsomstandigheden. Gerard Keijzers, hoogleraar Duurzaam Ondernemen aan Universiteit Nyertrode: "De grote klappen moeten komen uit de sectoren bouw, transport en energie. Deze sectoren zijn flink achtergebleven bij bijvoorbeeld landbouw en industrie."
Duurzaamheidcriteria De criteria zijn opgesteld aan de hand van opmerkingen van een tiental experts op het gebied van duurzaamheid. Ben is daarnaast de vraag voorgelegd wat de aandachtspunten per sector zijn en welke bedrijven het best scoren met betrekking tot de bepaalde criteria. Per best practice worden de opvallendste punten belicht. Er gelden twee randvoorwaarden: het gaat om datgene wat bedrijven vrijwillig aan duurzaamheid doen. Regel- en wetgeving zijn daarom buiten beschouwing gelaten. Daarnaast zijn voor een optimale vergelijking van duurzaamheidinspanningen bedrijven die duurzaamheid als core business hebben, niet opgenomen in dit onderzoek. Van belang is juist het transformatieproces richting meer duurzaamheid.
Bouw Hoewel de bouw langzaam in beweging aan het komen is, loopt de sector relatief gezien erg achter. Dit tot verbazing van veel
Hoe kwam de meetlat tot stand? Hoe is de duurzaamheidsbeoordeling van FEM Business tot stand gekomen? Bij het overall-beleid is gekeken naar het ketenbeheer, de mate van transparantie (is er een gedragscode?) en de rol van het leiderschap (spreekt de top zich uit?). Op people gebied is gekeken naar scholingsmogelijkheden, arbeidsomstandigheden (ook in productielanden), participatie van minderheden, lokale betrokkenheid, vrijwilligerswerk van werknemers en beloning (niet te scheve verhoudingen). Op planet vlak is nagegaan in hoeverre de productie klimaatneutraal is, er duurzaam materiaal wordt gebruikt, er aan afvalbeperking en recycling wordt gedaan en hoe groot de uitstoot vervuiling is ook qua huisvesting en vervoer). Op profit terrein is gekeken naar eerlijke concurrentie, de reputatie van de onderneming en de mate van duurzaam investeren en beleggen.
deskundigen. "Je zou verwachten dat de bouwfraude- affaire de sector zou dwingen om:meer na te denken over transparantie en duurzaamheid", vindt hoogleraar Enno Masurel. Grote winsten zijn in deze sector vooral te halen in de prestaties op het gebied van CO2-reducties, energie-efficiëntie en materiaalgebruik. Het kernprobl eem is 'Opdrachtgevers moeten meer dat de gaan steilen' sector zich te Lenie Klein Holkenborg (proleetafhankelij medewerker Natuur en Milieu) k en afwachten d opstelt. Keijzers: "De bouw is over het algemeen een business-to-businesssector en heeft weinig direct voordeel van duurzaamheidmaatregelen, dus de prikkels ontbreken. Door de afgeschermde positie binnen de keten voelt de sector de maatschappelijke druk minder en stelt zich conservatief op? Best practice: BAM Een best practice is moeilijk aan te wijzen in deze sector, aangezien er veel verschillende, veelal kleine, bedrijven zijn en veel daarvan 'iets' aan duurzaamheid doen. Helaas meestal op kleine schaal. Bovendien is er weinig duurzaamheidsverslaggeving waardoor een duidelijk inzicht per bedrijf ontbreekt. Als geheel scoort de sector slecht op transparantie. Er is één bedrijf dat veelvuldig wordt genoemd: BAM. Deze onderneming is bezig een inhaalslag te maken op het gebied van duurzaamheid en wordt gezien als koploper. Zo is ze in gesprek met het Economie Light Project van de Stichting Natuur en Milieu, dat bedrijven stimuleert schoner te werken en efficiënter om te gaan met energie, om mee te werken aan diens doelstellingen. "Het was een:paar jaar geleden een bewuste keuze om deze voorloperrol na te streven", zegt Nico de Vries, lid van de raad van bestuur van Koninklijke BAM Groep. "Na de bouwfraude realiseerden we ons dat we als sector en als bedrijf te veel in onszelf waren gekeerd. We wilden meer interactie met onze omgeving, om zo een bijdrage te leveren aan de ontwikkelingen in de bouw." Anderhalf jaar geleden begon BAM met een MVO-symposium met diverse stakeholders.
De verschillende Europese bedrijven die onder de. groep vallen waren hierbij aanwezig. "Het bleek dat ze in het Verenigd Koninkrijk ver voor liepen. Daar hebben we veel van kunnen leren." Een concrete stap op people-gebied is het aanscherpen van het veiligheidsbeleid om het aantal ongevallen te doen dalen. Daarnaast Is een commissie ingesteld die het glazen plafond in de ondereisen neming aan de kaak stelt. De Vries: "Op de lange termijn geloven we dat meer participatie van vrouwen voordelig is voor het functioneren van de onderneming." Op planet-vlak is er steeds meer aandacht voor duurzaam bouwen. De Vries: "Met ons projectontwikkelbedrijf kijken we naar energie-efficiënte technieken, zoals warmte-koude opslag." Ook wordt met FSC (het keurmerk voor verantwoord hout) gesproken over een convenant, waarin wordt afgesproken altijd het goedgekeurde hout toe te passen, indien de opdrachtgever akkoord .gaat. Hiermee wordt meteen een probleem op VIVOgebied belicht: er is geen duidelijk sturende partij. Lenie Klein Holkenborg, projectmedewerker Economie Light van Natuur en Milieu: "Opdrachtgevers projectontwikkelaars en wooncorporaties moeten meer richting geven en eisen stellen. Zij hebben veel macht." Ook De Vries vindt dat dit meer aandacht verdient. "We kunnen nog veel verbeteren in de organisatie van het gehele proces. Zo kunnen we afval vermijden, energie besparen en transportafstanden verkleinen. Dat is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor onze portemonnee." Eervolle vermelding Projectontwikkelaar OVG uit Rotterdam is onderdeel van het Clinton klimaatproject en heeft onlangs toegezegd de komende vijf jaar 1 miljard dollar te willen investeren in duurzaamheid. Opvallend ambitieus; waarvan de uitvoering natuurlijk nog moet blijken. De eerste voorbeeldprojecten lopen echter al.
Financiële dienstverlening De financiële sector is een belangrijke factor in alle ketens, die een faciliterende
rol speelt. Geldstromen bepalen in belangrijke mate de kansen van een duurzame samenleving. De sector wordt gezien als voorloper.
actief gaan onderzoeken of en in hoeverre ze nog met bestaande klanten in zee kon gaan. Dit geldt ook voor participatie in een land als China. Kritisch punt hierbij: "De transparantie om objectief te kunnen Focus op kernactiviteiten bepalen of een bedrijf voldoende duurzaam Myriam van der Stichele, senior is om in aanmerking te komen voor onderzoeker bij Somo: "Er zijn twee financiering ontbreekt nog weleens. We aspecten: wat doet de financiële zouden in dit opzicht ook als sector beter dienstverlener zelf en hoe duurzaam zijn de samen moeten werken. Wij kunnen als effecten van de kernactiviteiten financieren individuele bank wel strenge en beleggen?" Bij deze kernactiviteiten is financieringseisen stellen, maar als de de grootste winst te behalen. Gerard andere financierders dat niet doen, gaat het Keijzers: "Banken kunnen bijsturen aan de bewuste bedrijf gewoon naar de concurrent bron door duurzaamheidseisen in de en verandert er op maatschappelijk vlak financieringsvoorwaarden op te nemen en niets", aldus Krouwel. verschillende spelers bij elkaar te brengen." Ook binnen Rabobank zelf worden Hier valt nog wel een slag te maken. activiteiten ontplooid. Onlangs heeft de "Duurzaamheid mag bank de zwaarder wegen als European 'Er wordt nog steeds onduurzaam kredietverstrekkingcriteri Green Fleet belegd' um en helaas wordt er Award Willem Lageweg (directeur MVO nog steeds in gewonnen voor Nederland) onduurzame projecten het milieubelegd. Op deze punten vriendelijke kan nog veel vooruitgang wagenpark. De worden geboekt," meent Willem Lageweg, P van people komt onder meer tot uiting in directeur MVO Nederland. vrijwilligerswerk in de tijd van de baas. In rurale gebieden waar kantoren moeten Best practice: Rabobank worden gesloten, wordt de bereikbaarheid Rabobank wordt als de onbetwiste nummer in de gaten gehouden door extra, eventueel een beschouwd. Bart Jan Krouwel, directeur rijdende, geldautomaten in te zetten, of MVO Rabobank Nederland: "Erg mooi dat zelfs een besteldienst. ons beleid opvalt, want wij dragen Ook in de toekomst zetten de duurzame duurzaamheid zowel intern als extern al ontwikkelingen zich voort. Bart Jan jaren uit. Wij geloven niet alleen in de Krouwel: "Een concreet voorbeeld is dat we maatschappelijke voordelen, maar ook in momenteel in rurale gebieden in financiële winstgevendheid. Door het ontwikkelingslanden via onze eigen aandraaien van de duimschroeven met oorspronkelijke succesformule betrekking tot MVO-eisen stimuleer je coöperatievorming - de kansarme innovatie." Geroemd worden de plattelandsbevolking toegang willen transparante MVO-verslaggeving en de verschaffen tot financiële dienstverlening." consumentenproducten als de creditcard met klimaatcompensatie en de Eervolle vermeldingen Bij alle grote banken ligt duurzaamheid klimaathypotheek. Rabobank is bovendien verankerd in de strategie. Een aantal één van de weinige organisaties waarbij de interessante initiatieven: Fortis heeft een variabele salariscomponent van topadviseur in de arm genomen om klanten topmanagers is gekoppeld aan hun te adviseren hoe ze herbruikbaar kunnen persoonlijke inzet op MVO-gebied. produceren. ABN Amro heeft strenge Wat betreft kredietaanvragen is Rabobank duurzaamheideisen bij kredietverstrekking zeer stellig. Als de MVO-paragraaf en SNS heeft ASN als dochteronderneming, ontbreekt op het aanvraagformulier, gaat een bank die duurzaamheid als de kredietverstrekking sowieso niet door. kernactiviteit heeft en 100 procent Ook vaart de bank een duidelijke koers met duurzaam belegt. betrekking tot beleggen. Toen duidelijk werd dat veel grote banken in de wapenindustrie belegden, is Rabobank
Duurzaam of maatschappelijk verantwoord? In theorie zijn maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaam ondernemen verschillende begrippen. Aangezien de verschillen marginaal zijn en niet relevant voor dit onderzoek, gebruikt FEM Business beide begrippen door elkaar. Willem Lageweg, directeur MVO Nederland: "Je kunt de begrippen rustig door elkaar gebruiken. We moeten proberen ten minste net zo perspectiefrijk achter te laten als we hem hebben aangetroffen. MVO is hiervoor het middel en duurzame ontwikkeling het doel."
Food Food is een dynamische sector met een aantal koplopers, maar een achterblijvende massa. De ontwikkeling rondom de sojaproblematiek en biologische producten is echter opvallend positief en er komen steeds meer duurzame initiatieven, met name van kleine bedrijven. Transparantie en innovatie Qua transparantie loopt de sector echter niet voorop. Voor consumenten is het vrij lastig om de herkomst van een product te achterhalen, net als de invloed van hun aankoop op dierenwelzijn. Wel worden supermarkten kritischer en leggen ze de lat steeds hoger voor:hun leveranciers. "Helaas wordt er nog altijd veel in eigen belang gelobbyd en zijn de marges op ecologische producten voor de producenten laag, maar in de schappen hoog," zegt Myriam Vander Srichele van Somo. Andere belangrijke aandachtspunten zijn: productie en verwerking van grondstoffen, verpakking, gezonde producten voor de consument en marketing van ongezonde producten. Ook innovatie kan een impuls gebruiken. Joost de Jong, teammanager Natuur & Landbouw bij stichting Natuur en Milieu: "Het ministerie zou innovatie moeten stimuleren met bijvoorbeeld subsidie. Dit komt gelukkig inmiddels langzaam op gang." Best practica: Campina De internationale coöperatieve zuivelonderneming Campina houdt zich op een structurele manier met duurzaamheid bezig en heeft de ambitie om op MVOgebied tot de Europese top van de zuivelindustrie te gaan behoren. Joost de Jong: "Ze hebben de consumptiemelkproducten al zo aangepast dat ze onderscheid kunnen maken met andere merken. Hierdoor versterken ze hun imago als innovatieve en duurzame
voedingsmiddelenproducent. Het getuigt echt van lef om zoiets te doen en ook daadwerkelijk het voortouw te nemen. Je nek uitsteken kan je bovendien goede publiciteit bezorgen. Meer bedrijven zouden zo integraal en ketenbreed moeten opereren." "Duurzaamheid past bij ons merk", aldus Jaap Petraeus, corporate milieu coördinator bij Campina. Het begrip is één van de vier strategische pijlers van het zuivelbedrijf. Naast de lokale betrokkenheid die inherent is aan de bedrijfsstructuur, met circa 8.000 melkveeboeren als leden, speelt ook internationale verantwoordelijkheid een rol. "Toen we enkele jaren geleden steeds meer signalen opvingen over de invloed van de sojateelt in Zuid-Amerika, hebben we ons als doel gesteld om in de toekomst alleen nog maar duurzaam geteelde soja te gebruiken in het veevoer", vertelt Petraeus.
'Het ministerie moet innovatie stimuleren' Joost de Jong (Teammanager Landbouw bij Natuur en Milieu) Hiertoe is een samenwerking aangegaan met WNF, Solidaridad en de stichting Natuur en Milieu. In 2006 zijn de eerste partijen verwerkt en in 2011 zal alle soja voor Campina koeien op verantwoorde manier geteeld zijn. Andere zaken waar op planet-gebied aan gewerkt wordt, is energiebesparing en broeikasgasreductie, in de voerketen. Petraeus: "Slechts 20 procent van het verbruik zit in onze eigen fabrieken, de rest zit bij onze leveranciers en in transport." Vandaar dat Campina naar eigen zeggen de verschillende schakels in de zuivelketen wil overtuigen om verdere verduurzaming te bereiken en als partner van Economie Light in gesprek is met diverse partijen.
Eervolle vermeldingen De Hoeve BV, een samenwerkingsverband van bedrijven met betrekking tot verantwoord varkensvlees, met het keurmerk Milieukeur, verdient een eervolle vermelding. Het bedrijf zet zich in voor een milieu- en diervriendelijker productieproces en drukt een belangrijke stempel op het aanbod van varkensvlees. De tweede vermelding verdient Gulpener Bierbrouwerij, die de hopteelt van Tsjechië naar Nederland heeft gebracht. Dit kwam de werkgelegenheid in Zuid-Limburg ten goede, en de vervuiling door transport is gedaald. Het bedrijf doet veel aan innovatie in de productie van grondstoffen, energieverbruik in de fabriek en verwerking van afval, met de uiteindelijke ambitie bier te produceren met 100 procent duurzame grondstoffen.
achter in het productieproces zelf. Zo bestaan er plannen om vijf nieuwe kolencentrales te bouwen. Steenkool is ongeveer de vuilste, maar ook de goedkoopste energiebron. Hoogleraar Gerard Keijzers: "Het probleem is dat in deze sector de economische belangen haaks op milieuaspecten staan. Met vijf centrales erbij worden de CO2doelstellingen van de overheid zo goed als onhaalbaar! De sector heeft veel hoop gevestigd op het afvangen en de opslag van de CO2-uitstoot, maar dit is een verre van volwassen techniek."
Best practice De bedrijven zijn het best te vergelijken op het gebied van energieproductie en levering, Op deze terreinen is qua duurzaamheid de meeste winst te behalen. Eneco geeft al met al het beste toekomstsignaal af. Wilde: "Bijna 90 Energie procent van hun zelfgeproduceerde energie is duurzaam, met name dankzij het gebruik De energiesector wordt als achterlopend van windmolens. Momenteel investeert beschouwd. MVO kwam tot 2003 alleen af Eneco procentueel vier keer zoveel in en duurzaamheid als Nuon en Essent." Marc toe naar voren in jaarverslagen. Kombrink, communicatieadviseur bij Eneco: Duurzaamheidverslaggeving is pas iets van "Momenteel herzien we onze de laatste jaren. Joseph Wilde, onderzoeker bedrijfsstrategie en zetten we stevig in op bij Somo: "De energiesector heeft een duurzaamheid. Voordat we in Nederland extra probleem aangezien het de grootste volledig kunnen draaien op energie van uitstoter van broeikasgas CO2 is. " zon, wind en biomassa zijn we tientallen jaren Economische belangen verder, maar hiervoor moeten we nu al De sector zou meer aandacht moeten bewust duurzame keuzes maken. Vanaf schenken aan duurzame energie en 2008 wordt ons windpark Q7 in gebruik investeringen (de grootste investeringen genomen. Dit bevindt zich op de Noordzee worden nog steeds in niet-duurzame zaken en gaat 125.000 huishoudens van groene gedaan, zoals kolencentrales) en de stroom voorzien. Wij zetten ook enorm in stakeholders meer betrekken bij de op gas, daarom bereiden we ons voor op de beleidsvorming. Joseph Wilde: bouw van een nieuwe gascentrale. Gas is "Energiebedrijven investeren slechts een een flexibele, schone transitiebrandstof en klein deel van hun totale investeringen in om die reden goed te combineren met duurzame duurzame energie." energiebronn Eneco onderstreept dat er en, zoals 'Economische belangen staan haaks op binnen de sector nog veel windmolens. het milieu' winst te behalen is ("we zijn Het Gerard Keijzers (Hoogleraar Duurzaam er nog lang niet!"), vooral percentage Ondernemen Nyenrode) op het gebied van duurzame energiebesparing. Een mooi energie kan voorbeeld van bovendien energiebesparende technieken is Warmte omhoog. Zelfs bij de best scorende Kracht Koppeling (WKK), waarmee het bedrijven is dit percentage maar een fractie bedrijf zich bezighoudt. Met deze techniek van het totaal." wordt de warmte die vrijkomt bij het De energiesector profileert zich tegenover opwekken van elektriciteit ingezet als de consument als voorloper, maar loopt ver
stadsverwarming. Op people-gebied zorgt Eneco onder meer voor opleidingen tot gasmonteur voor minderheden en is er een breed uitgedragen veiligheidsbeleid. Ook heeft het bedrijf eerlijke handel hoog in het vaandel staan. Marc Kombrink: "We onderzoeken samen met Max .Havelaar de mogelijkheden van groene stroom met een Fairtrade-keurmerk, Zaken als eerlijke handel, lokale welvaart, biodiversiteit en gezondheidszorg in de productielanden staan centraal. Een belangrijke kanttekening is dat slechts 10 procent van hun energieleveringen duurzaam is. Ter vergelijking: bij Essent is dit percentage 25 procent. Eneco is een kleiner bedrijf dat energie van andere producenten inkoopt. Kombrink: "Momenteel is het technisch helaas niet mogelijk om de herkomst van ingekochte stroom aan te geven. Stroometikettering kan op dit punt nog worden verbeterd."
Transport
De transportsector bevindt zich in de achterhoede en heeft nog veel stappen te zetten. Maarten van Biezen, teammanager Ruimte & Mobiliteit bij stichting Natuur en Milieu: "De centen zijn in deze sector belangrijker dan maatschappelijke kwesties. Er is een aantal voorlopers, met name grote bedrijven, maar het merendeel van de transportsector bestaat uit kleine familiebedrijven en die innoveren helaas nog onvoldoende." Innovatie is de sleutel Er wordt bijvoorbeeld veel in oude, vervuilende vrachtauto's gereden. Gekeken naar de absolute emissies is het wegverkeer de grootste vervuiler. Ook de luchtvaart groeit explosief en is erg vervuilend, daar is voorlopig geen innovatie tegen opgewassen. De scheepvaart maakt gebruik van bijzonder milieubelastende brandstof en verouderd materiaal. De sector heeft zelf bovendien weinig direct kostenvoordeel van duurzaamheidmaatregelen en er is relatief weinig regulering door de overheid, die de sector tot op zekere hoogte beschermt. De vrachtsector betaalt zeker vergeleken met een personenauto heel weinig belasting. Bovendien gelden er geen CO2-normen voor vrachtwagens, terwijl dit voor personenauto's wel het geval is.
Veelgehoord advies is dat afnemers van transportdiensten meer eisen zouden moeten stellen. Maarten van Biezen: "Blokker en Ikea zijn voorbeelden van bedrijven die daar goed over nadenken en er naar handelen, maar op het gebied van transportbesparing moet er aan de opdrachtgeverskant nog veel gebeuren. Ook kunnen zij veel vaker eisen stellen aan de milieuprestaties van het vervoer." Best practice: TNT Binnen deze achterlopende sector bestaat wel een grote uitzondering: TNT. Volgens de Dow Jones Sustainability Index is TNT zowel wereldwijd sectorleider als algemeen wereldleider op het gebied van duurzaamheld. Dat deze ambitie door de gehele organisatie zichtbaar is, blijkt uit het actief participeren van chief executive officer Peter Bakker, die onlangs zijn Porsche voor de hybride Toyota Prins heeft geruild. Gevraagd waarom TNT hoge duurzaamheidambities heeft, antwoordt Carin ten Hage, Social Responsibility Project Director: "Wij vinden dat duurzaamheid een integraal onderdeel van onze strategie moet zijn. We zijn wereldwijd actief en worden dus ook wereldwijd geconfronteerd met problemen als honger en klimaatverandering." Het bedrijf gelooft door nu stevig in te zetten beter voorbereid te zijn op de toekomstige veranderde marktomstandigheden. De doelstelling om koploper te zijn, betaalt zich ook uit volgens Ten Hage: "Door onze ambitie onderscheiden we ons van de concurrentie." Die ambitie is veelomvattend. Op peop1egebied is er een samenwerkingsverband met het World Food Programme (WFP) van de VN. In plaats van geld te doneren is gekozen voor een meer integrale aanpak. "Het WFP is de logistieke arm van de Verenigde Naties. Als transportbedrijf zijn wij zeer goed uitgerust om een meerwaarde te creëren, in de vorm van voertuigen en expertise," aldus Ten Hage. Zo werden TNT-specialisten ingezet na de tsunami om de voedselvoorziening snel op gang te krijgen. Daarnaast wordt er veel aandacht besteed aan de arbeidsomstandigheden. Voornaamste wapenfeit op planet-gebied is een veelomvattend plan om klimaatneutraal te gaan vervoeren. Het wagenpark wordt vernieuwd en er is een grote pilot opgezet om nieuwe brandstoffen en
transportvormen te testen. "In Amsterdam rijden nu 56 voertuigen op koolzaadolie, in India testen we een mix met biodiesel en in Engeland rijden nu elektrische vrachtwagens," zegt Carin ten Hage. "Daarbij kijken we goed naar de bronmaterialen bij biobrandstoffen." De luchtvaart baart het bedrijf nog wel zorgen. Door de grote afhankelijkheid van motorenen-vliegtuigbouwers is het moeilijk een verandering teweeg te brengen. Ten Hage: "Alleen door continu in gesprek te zijn, ook met concurrenten, kunnen we invloed uitoefenen. Zo zijn we nu met KLM en Boeing aan het praten over dit onderwerp." Eervolle vermelding De NS verdient een vermelding vanwege hun doelstelling om tussen 1990 en 2020 het aantal passagiers minimaal te verdubbelen en de CO2-uitstoot met 20 procent te verminderen. Gerard Keijzers:
"De kilometerheffing van de overheid zou moeten leiden tot 20 procent minder autovervoer, wat ongeveer 50 procent meer ov-gebruik tot gevolg heeft. De NS is een cruciale factor in deze omslag van het transportsysteem." Een duurzamere eeuw Het begin van de nieuwe eeuw wordt gekenmerkt door een toenemend besef van de wereld om ons heen. De uitgebreide aandacht voor het klimaatvraagstuk, mensenrechten en eerlijke handel hebben een klimaat geschapen waarin duurzaamheid ook economisch steeds meer gaat lonen. Velen voorzien dat bedrijven die hier niet goed op reageren claims aan hun broek krijgen of buiten de boot vallen, MVO Nederland-directeur Willem Lageweg: "De enige manier om ook in de 21e eeuw succesvol te ondernemen, is de duurzame manier."
Unilever en de VBDO Ketenaward Unilever valt eigenlijk niet onder de vijf onderzochte sectoren, maar verdient toch special aandacht van FEM Business. Het wordt door verschillende experts geroemd om het duurzaam ketenbeleid , won in 2006 de VBDO Ketenaward, is dit jaar wederom door de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling genomineerd en neemt al acht jaar een wereldwijde koppositie in op de Dow Jones Sustainability Index. De Verantwoord Ketenbeheer Award is een initiatief om beursgenoteerde ondernemingen te belonen die zich op een posititeve manier onderscheiden. Directeur duurzame landbouw Jan Kees Vis vertelt dat het bedrijf al lang bezig is op dit vlak: “Begin jaren ’90 hebben we onze footprint in kaart proberen te brengen. Daaruit bleek dat we vooral op visserij en landbouw een buitenproportionele bijdrage aan de milieudruk leverden. Voor de visserij activiteiten heeft dit besef in 1995 geleid tot de oprichting van het MSC keurmerk, samen met WWF. Een jaar later werd gefocust op de landbouwactiviteiten. Driekwart van onze grondstoffen komt uit de landbouw. De grootste milieueffecten in de keten worden veroorzaakt bij de productie en winning van deze landbouwproducten en bij de eindgebruiker”. Aldus Vis. Na een grondige analyse van de ketens rondom de vijf belangrijkste gewassen werden good practice standaarden opgezet.
