Instructie: Landenspel ‘light’ Korte omschrijving werkvorm In dit onderdeel vormen groepjes leerlingen de regeringen van verschillende landen. Ieder groepje moet uiteindelijk twee werkbladen (dus twee landen) invullen. Welke beslissing zou de regering van een bepaald land nemen? Alle groepjes schrijven per onderwerp hun oplossing op en moeten hun antwoorden kunnen presenteren aan de groep. U zorgt dat ieder land klassikaal (kort) wordt besproken. Let erop dat u bij uw uitleg steeds een link legt naar het concept ‘rechtsstaat’. Leerdoel Leerlingen weten dat het leven in een democratische rechtsstaat niet vanzelfsprekend is. Duur 30 minuten Benodigdheden Per groepje twee opdrachten van verschillende landen. Handleiding 1. Verdeel de leerlingen over zes groepjes. Leg uit dat iedere groep zich moet inleven in de regering van een bepaald land. Deel eerst één werkblad uit aan de groepjes. Zorg dat ieder groepje een ander land heeft. Laat de leerlingen de vraag op het werkblad beantwoorden. Welke besluit zou jouw regering nemen? Geef de leerlingen 5 minuten de tijd. 2. Deel als de leerlingen klaar zijn met het eerste werkblad een tweede werkblad uit van een ander type land. Dus als ze net “Nederland” hebben gehad, deelt u nu bv. “NoordKorea” uit. Geef de leerlingen weer 5 minuten de tijd. 3. Bespreek de bevindingen klassikaal. Geef per groepje een leerling het woord over hun eerste werkblad. Zorg dat leerlingen hun antwoord toelichten. Vraag om aanvulling of vragen vanuit de klas. Ga ook in op het verschil tussen een dictatuur en een democratische rechtsstaat. Vragen die discussie kunnen uitlokken: - Wie is de baas in een democratie en wie in een dictatuur? Bij een democratie is het volk (uiteindelijk) de baas. In een democratische rechtsstaat kan de volksvertegenwoordiging de regering dwingen om uitleg te geven over besluiten. De volksvertegenwoordiging kan zelfs de regering naar huis sturen. In een dictatuur heeft vaak één persoon (of hebben meerdere personen) alle macht zonder dat deze op een eerlijke manier gekozen is/zijn. - Wie kent een paar belangrijke rechten die burgers hebben in een democratische rechtsstaat? En weet je ook waar deze rechten in staan opgeschreven? Belangrijke rechten zijn de grondrechten. Grondrechten geven het volk de vrijheid om te leven en mee te doen in de samenleving en aan de politiek, zonder dat de overheid zich ermee bemoeit. Deze grondrechten hebben we op meerdere plekken opgeschreven, vastgelegd en afgesproken met elkaar.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Speciaal voor de Nederlandse burgers hebben we de Nederlandse Grondwet, daarin staat een aantal klassieke grondrechten beschreven, bijvoorbeeld: - Iedereen is voor de wet gelijk - Vrijheid van godsdienst - Vrijheid van drukpers - Recht op vereniging en vergadering (relevant voor de politiek!) - Vrijheid van meningsuiting - Recht op eigendom (relevant voor vraag over stuwdam) Daarnaast is er bijvoorbeeld ook het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en nog een aantal Europese en internationale verdragen die ook voor ons in Nederland gelden.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Beschrijving Saoedi-Arabië
Er is een machtige Koning. Hij heeft altijd het laatste woord.
De wetgeving is streng islamitisch.
Vrouwen mogen niet autorijden.
Hoe zou de regering in Saoedi-Arabië reageren als… …vrouwen de straat op gaan om te protesteren, omdat ze vinden dat ze worden gediscrimineerd? De regering zou: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Kenmerken rechtsstaat: - De overheid moet zich aan de wet houden. - Rechters zijn onafhankelijk. - Burgers hebben grondrechten.
Is Saoedi-Arabië volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Beschrijving Zwitserland
Burgers mogen meestemmen over wetten. Elk jaar wordt iemand anders van de regering het staatshoofd.
Er mogen geen minaretten meer worden gebouwd.
Er zijn vier officiële talen: Duits, Frans, Italiaans en Retro-Romaans.
Hoe zou de regering in Zwitserland reageren als… …buitenlanders die in Zwitserland wonen onderwijs in het Spaans willen? De regering zou: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Kenmerken rechtsstaat: - De overheid moet zich aan de wet houden. - Rechters zijn onafhankelijk. - Burgers hebben grondrechten.
Is Zwitserland volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Beschrijving Rusland
De president en de premier zijn heel machtig. Ze luisteren niet altijd naar de volksvertegenwoordiging.
Soms zitten er mensen in de gevangenis, zonder dat er onderzocht is of ze wel schuldig zijn.
Er zijn regelmatig mishandelingen van joden en gastarbeiders uit buurlanden.
Hoe zou de regering in Rusland reageren als… …journalisten een kritisch stuk schrijven over de regering? De regering zou: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Kenmerken rechtsstaat: - De overheid moet zich aan de wet houden. - Rechters zijn onafhankelijk. - Burgers hebben grondrechten.
Is Rusland volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Beschrijving Verenigde Staten
De president wordt gekozen door het volk. Hij woont en werkt in het Witte Huis.
Je mag overal grappen over maken. Maar maak geen grappen over terrorisme, want dan zijn Amerikanen heel streng.
Een jury van burgers mag bepalen of een verdachte wel of niet schuldig is. Iedere staat heeft in de Verenigde Staten eigen regels.
Hoe zou de regering in de Verenigde Staten reageren als… …iemand de president beledigt? De regering zou: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Kenmerken rechtsstaat: - De overheid moet zich aan de wet houden. - Rechters zijn onafhankelijk. - Burgers hebben grondrechten.
Zijn de Verenigde Staten volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: _________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Beschrijving Noord-Korea
Deze man is al dood, maar toch is hij nog de president. Zijn kleinzoon regeert nu het land.
Er zijn wel verkiezingen, maar iedereen weet dan dat de Koreaanse Arbeiderspartij de grootste partij wordt. Er zijn namelijk geen andere partijen.
Iedereen moet zich gedragen zoals de regering graag ziet. Soms ‘verdwijnen’ er mensen.
Hoe zou de regering in Noord-Korea reageren als… …veel burgers moeten verhuizen om een dam aan te kunnen leggen? De regering zou: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Kenmerken rechtsstaat: - De overheid moet zich aan de wet houden. - Rechters zijn onafhankelijk. - Burgers hebben grondrechten.
Is Noord-Korea volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Beschrijving Nederland
De Koning heeft bijna geen macht. Het parlement beslist over de regels in het land.
Eens in de vier jaar mogen volwassenen stemmen op de politieke partij die ze graag in het parlement willen hebben.
Er is in Nederland veel vrijheid voor iedereen. Zo mogen de Friezen les krijgen in hun eigen taal.
Hoe zou de regering in Nederland reageren als… …een organisatie die opkomt voor de rechten van homo’s een demonstratie wil houden? De regering zou: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Kenmerken rechtsstaat: - De overheid moet zich aan de wet houden. - Rechters zijn onafhankelijk. - Burgers hebben grondrechten.
Is Nederland volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Antwoorden Landenspel ‘light’ Saoedi-Arabië Hoe zou de regering in Saoedi-Arabië reageren als… …vrouwen de straat op gaan om te protesteren, omdat ze vinden dat ze worden gediscrimineerd? Als er geruchten zijn van een protest, dan is de politie waarschijnlijk met veel machtsvertoon aanwezig. Politieagenten zullen voertuigen controleren en mensen fouilleren. Als er inderdaad een protest komt, is het mogelijk dat ze het vuur openen op demonstranten. Is Saoedi-Arabië volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: In Saoedi-Arabië is geen recht op vereniging: demonstraties zijn verboden. Een grondwet, die burgers rechten geeft, is belangrijk in een rechtsstaat. De Koning in Saoedi-Arabië hoeft geen rekening te houden met een grondwet. Zwitserland Hoe zou de regering in Zwitserland reageren als… …buitenlanders die in Zwitserland wonen onderwijs in het Spaans willen? Er zijn in Zwitserland veel verschillende scholen van minderheden. Ze spreken natuurlijk zelf al verschillende talen. Gemeenten mogen zelf beslissen in welke talen onderwijs wordt gegeven. Is Zwitserland volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: In Zwitserland is veel vrijheid voor de burgers. Ze mogen bv. demonstreren en kritisch schrijven in de pers. Ook mogen ze via referenda over veel zaken meebeslissen. Zo hebben de burgers van Zwitserland aangegeven dat ze geen nieuwe minaretten willen. Daarvan kun je je afvragen of dat niet botst met de vrijheid van godsdienst. De Europese rechter [van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg] heeft uiteindelijk besloten dat Zwitserland toch de bouw van nieuwe minaretten mag verbieden.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Rusland Hoe zou de regering in Rusland reageren als… …journalisten een kritisch stuk schrijven over de regering? In de Wereld Persvrijheid Index van 2015 staat Rusland op de 152e plaats van in totaal 180 landen. In Rusland is de persvrijheid erg achteruit gegaan in de afgelopen jaren. Journalisten worden vaak bang gemaakt, zodat ze schrijven wat de Russische regering wil horen. Is Rusland volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: Hoewel veel Russen zeggen dat Rusland een democratie is, is er weinig vrijheid voor de burgers. Zeker voor de minderheden in Rusland is er weinig vrijheid. In een goede democratische rechtsstaat worden minderheden beschermd. Dat is in Rusland dus niet het geval. Verenigde Staten Hoe zou de regering in de VS reageren als… …iemand de president beledigt?
Hoewel de Verenigde Staten bekend staan als het land van de vrijheid, is er toch kritiek op de persvrijheid na 2003, toen de VS Irak binnenvielen. De Amerikaanse overheid hield de media steeds meer in de gaten. Het was immers belangrijk dat er steun onder de bevolking bleef voor de oorlog. Hoewel er dus wel kritiek is op inperking van de persvrijheid, mogen mensen over de president in de V.S. juist wel weer grappen maken. Hier doen ze niet moeilijk over. Daar moet de president in een vrij land als de VS maar tegen kunnen! Zijn de Verenigde Staten volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: Natuurlijk zijn er best kritiekpuntjes te verzinnen, maar de VS hebben al sinds 1787 een grondwet die niet zo makkelijk veranderd kan worden. Ook hebben de VS gescheiden machten. De wetgever is niet de uitvoerder en de rechter moet bepalen welke straf iemand die de wet overtreedt krijgt. Ook hebben de burgers grondrechten.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
Noord-Korea Hoe zou de regering in Noord-Korea reageren als… …veel burgers moeten verhuizen om een dam aan te kunnen leggen? In Noord-Korea is geen recht van eigendom, alle eigendommen en productiemiddelen zijn in handen van de staat. Niemand heeft privébezit. De overheid zal hier dus geen enkel probleem hebben met de 100.000 mensen die moeten verhuizen. Is Noord-Korea volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: In Noord-Korea bepaalt de staat alles. Noord-Korea is een communistische ‘volksrepubliek’, maar het volk heeft niets te zeggen. Er is geen vrije pers, geen recht op eigendom, mensenrechten worden geschonden, kortom: absoluut geen rechtsstaat. Nederland Hoe zou de regering in Nederland reageren als… …een organisatie die opkomt voor de rechten van homo’s een demonstratie wil houden?
De regering zou dit toestaan, mits de demonstranten zich netjes gedragen en de openbare orde niet verstoren. In Nederland bestaat vrijheid van betoging en vereniging. Is Nederland volgens jullie een rechtsstaat? JA / NEE, want: In Nederland bestaat vrijheid van vereniging. Mensen zijn vrij om te demonstreren. Ook is Nederland ten opzichte van veel andere landen behoorlijk tolerant tegenover homoseksuelen, maar ook tegenover andersdenkenden. Iedereen, dus ook minderheden, hebben het recht op een plek in onze samenleving. Dat staat ook in de Grondwet. In Nederland is het homohuwelijk mogelijk.
Rechtsstaat: Landenspel ‘light’
