Humane campylobacteriose als gevolg van de consumptie van kippenvlees in België: vergelijken van interventiemaatregelen via een kwantitatieve microbiële risicobeoordeling W. Messens1, E. Hartnett2, X. Gellynck3, J. Viaene3, D. Halet3, L. Herman1, K. Grijspeerdt1 1
Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), Eenheid Technologie en Voeding, Brusselsesteenweg 370, B-9090 Melle, België 2 Decisionalysis Risk Consultants Inc., 1831 Yale Avenue, Ottawa, ON, K1H 6S3, Canada 3 Department Landbouweconomie (Agecon), Universiteit Gent, Coupure Links 653, B-9000 Gent, België
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
Outline • Inleiding risicoanalyse • Het CAMPY model • Interventiestrategieën
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
2
Outline • Inleiding risicoanalyse • Het CAMPY model • Interventiestrategieën
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
3
Risicoanalyse • Einddoel: het kunnen nemen van een goed ondersteunde strategische beslissing gebaseerd op een kwantitatief of kwalitatief resultaat • 3 hoofdcomponenten
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
4
Risicobeoordeling • Onafhankelijk wetenschappelijk proces • Het doel is het inschatten van de probabiliteit en ernst van gezondheidsrisico’s als gevolg van de blootstelling aan een gevaar – Gevaar: een biologisch, chemisch of fysisch agens met het potentieel om gezondheidsrisico’s te geven – Risico: de probabiliteit en ernst van een gezondheidsrisico als gevolg van een gevaar
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
5
Risicobeoordeling • Kwalitatief versus kwantitatief – Deterministisch versus probabilistisch
• Onderdelen volgens Codex Alimentarius – Gevarenidentificatie en -karakterisatie, blootstellingsschatting, risicokarakterisatie
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
6
MPRM = modulair proces risicomodel • “Modulair”
• “Process” – Microbieel proces • Groei • Inactivatie
– Productieproces • • • •
Mengen Verdelen Snijden Kruiscontaminatie ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
7
Outline • Inleiding risicoanalyse • Het CAMPY model • Interventiestrategieën
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
8
Objectieven CAMPY model • Ontwikkelen van een kwantitatieve microbiële risicobeoordeling van humane campylobacteriose als gevolg van de thuisconsumptie van kippenvlees besmet met thermotolerante Campylobacter spp. in België • Nagaan van interventiestrategieën op # niveaus – Effectiviteit en kosten/batenanalyse
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
9
Het CAMPY model • Van “gaffel tot vork” met modules (MPRM) – Levende keten: primaire productie & transport – Dode keten: slachten & verwerking – Consument: bereiding & consumptie
• Gebaseerd op model van Hartnett (2001), maar aangepast aan België en geüpdatet • Monte-Carlo simulaties in @Risk – Input parameters ~ distributie – Staalname van distributies en combineren om risico te schatten (50,000 iteraties) – Herhaal N (5) keer ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
10
Gevarenidentificatie • Campylobacter: hoofdoorzaak van voedselgerelateerde gastroenteritis • Contact met en consumptie van gevogeltevlees is één van de belangrijkste risicofactoren voor infectie (dioxinecrisis) Salmonella
S. Enteritidis
S. Typhimurium
Campylobacter
160 140
cases per 100000 habitants
• Symptomen campylobacteriosis: meestal zelflimiterend, maar complicaties mogelijk
120 100 80 60 40 20 0
1984
1986
1988
1990
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
1992
1994 1996 year
1998
2000
2002
25 november 2008
2004
11
2006
BS: Module levende keten • Uitkomst: – probabiliteit dat een willekeurig gekozen braadkip van Belgische oorsprong Campylobacter positief is op het moment van slachten; ook concentratie Campylobacter indien positief
• Omvat: – opfok – transport naar slachthuis
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
12
Model positieve tomen • Status kolonisatie – pos. • t = 0: random dier • 1 ≤ t ≤ 4: dieren binnen cluster • t > 4: dieren binnen toom
• Status ext. contaminatie – neg. • 1 ≤ t ≤ 4 en niet in cluster
– pos. • 1 ≤ t ≤ 4 en in cluster • t>4 • graad Ωt ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
13
Model negatieve tomen • Externe contaminatie mogelijk – via vangers – via transportkooien
• Kans – Ptp × unif(0,1)
• Contaminatiegraad – 1% van Ωt ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
14
BS: Module dode keten • Uitkomst: – probabiliteit dat een willekeurig gekozen karkas/kippenbil van Belgische oorsprong Campylobacter positief is bij verlaten slachthuis; ook concentratie Campylobacter indien positief
• Omvat: – broeien, plukken, evisceratie, koelen wassen, koelen – versnijden ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
wassen broeien plukken evisceratie
25 november 2008
15
BS: portionering en bewaring • Niveau slachthuis – Gegevens van Ann Truyen, VIP – 10% karkas (95% vers) en 90% versneden (80% vers)
• Niveau consument – – – –
Gegevens Landbouweconomie, UGent 31.9% karkas en 68.1% versneden 39% vriest vers vlees thuis in Tijden van bewaring ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
16
BS: Module consument • Uitkomst – probabiliteit dat een willekeurig gekozen maaltijd waarbij kip wordt verbruikt Campylobacter positief; ook concentratie Campylobacter indien positief
• Omvat – Bewaring bij consument • Gekoeld • Diepvries
– Bereiding: kruiscontaminatie ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
17
Kruiscontaminatie
Dr. Henk van der Zee, Food Inspectorate, the Netherlands ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
18
BS: Kruiscontaminatie • Principe volgens Mylius et al. (2007)
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
19
Gevarenkarakterisatie • Gezondheidsrisico’s – Symptomen campylobacteriose • Koorts, buikpijn, diarree • Meestal zelflimiterend, maar complicaties kunnen optreden: reactieve artritis, GuillainBarré syndroom e.a.
– Bij ernstige gevallen wordt antibiotica toegediend
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
20
Gevarenkarakterisatie • Dosis-respons model – “Oud” model • Data Black et al. (1988)
– Infectie • Pinf(n) = 1 – (1 – Beta(0.145,7.59))n
– Ziekte • Pziekte(n) = 0.33 × Pinf (n)
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
21
Resultaten basismodel contaminatie
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
22
Resultaten basismodel contaminatie
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
23
Risicokarakterisatie • Aantal ziektegevallen per jaar uit model: – Sla en/of rauwe groenten: 215 750
• Aantal gerapporteerde gevallen – 2004: 6 716 – 2005: 6 879 – Aangenomen wordt dat 10% wordt gerapporteerd
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
24
Outline • Inleiding risicoanalyse • Het CAMPY model • Interventiestrategieën
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
25
Bepaling baten/kosten-ratio
Mangen et al., 2005
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
26
Ziektekosten campylobacteriose Omschrijving
Gevallen/jaar
Kost/geval (€)
Totale kost (€ x 1000)
GE zonder bezoek aan huisarts
35 445
126
4 466
GE met alleen bezoek aan de 19 314 huisarts
485
9 367
GE met ziekenhuisopname GE met sterfte
345 21
2 661 1 774
918 37
GBS CDO ReA Totale kost
56 43 714
67 852 202 385 23
3 799 8 712 16 27 317
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
27
Effectiviteit interventies Niveau
Maatregel
Effectiviteit P
MW
O
% reductie in campylobacteriose gevallen P MW O
Primaire productie
Faagtherapie
1a
2a
2a+1b
53
76
82
Slachthuis
Melkzuur
0,3c
1,3c
2c
0 (21e)
38 (52 e)
72 (78 e)
EO water
1,1c
2,3 c
3c
28 (60 e)
80 (88 e)
91 (97 e)
Crustfreezing
0,4c
1,1 c
1,7 c
32
61
82
Irradiatie
4,7c
10,5 c
20,8 c
100
100
100
Hygiëne keuken
0%d
3%d
7%d
0
3
9
Consument
0%d 3%d 7%d Thuis 0 6 invriezen (0,13 c) (0,24 c) (0,46 c) a log reductie van Campylobacter in de faeces van de braadkippen b log reductie van Campylobacter extern op het verenkleed van de braadkippen c log reductie van Campylobacter op het karkas of het kippendeel d wijziging in gedrag na de campagne e na binnenbuitenwasser
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
9
25 november 2008
28
Interventiemaatregelen in primaire productie aantal campylobacteriosegevallen
300000 250000
32%
200000
53%
150000
77%
100000 50000 0 basismodel
toomprevalentie 25%
toomprevalentie 50%
toomprevalentie 75%
aantal campylobacteriosegevallen
reductie toomprevalentie
300000 250000 200000
41% 150000
60% 100000 50000
77%
87%93%
99%
ba si sm od 0, el 5 lo g re du ct ie 1 lo g re du ct 1, ie 5 lo g re du ct ie 2 lo g re du ct 2, ie 5 lo g re du ct ie 3 lo g re du ct 3, ie 5 lo g re du ct ie 4 lo g re du ct ie
0
reductie uitscheiding + externe contaminatie
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
29
Interventiemaatregelen in slachthuis: EO-water en melkzuur 0%
aantal campylobacteriosegevallen
400000 350000 300000 250000
28%
200000
72%
150000
52%
80% 100000
38%
21%
60% 88%
50000
89% 97%
78%
0 EO water: 1,07 log reductie
EO water: 2,33 log reductie
lactic EO lactic lactic water: 3 acid: 0,3 acid: 1,3 acid: 2 log log log log reductie reductie reductie reductie
reductie karkascontaminatie
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
30
Interventiemaatregelen in slachthuis: irradiatie en crust-freezing aantal campylobacteriosegevallen
250000
200000
32% 150000
61% 100000
82% 50000
100% 100% 100% 0 irradiatie: irradiatie: irradiatie: crust 4,7 log 10,5 log 20,8 log freezing: reductie reductie reductie 0,4 log reductie
crust freezing: 1,1 log reductie
reductie karkascontaminatie
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
31
crust freezing: 1,7 log reductie
300000 250000 200000
0% 3% 9%
150000
0% 6% 9% 0% 6% 13%
100000 50000
25 november 2008
7% en
3% en ne
hy
gi e
ne gi e
wijziging gedrag
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
ie z in
vr
vr
ie z
en in en
en ne hy
gi e hy
en
0%
7% ie z
in
vr
in vr
ie
ie
ze n
ze n
0% in vr
in vr
ie
ne
ze n
7%
3% gi e hy
gi e
ne
ne hy
gi e hy
3%
0 0%
aantal campylobacteriosegevallen
Interventiemaatregelen bij consument: hygiëne en invriezen
32
Baten/kosten-ratio Niveau
Primaire productie Slachthuis
Consument
Maatregel
Reductie ziektekosten: Kosten maatregel: Y X (miljoen €/jaar) (miljoen €/jaar) Alle: België: OverPrimair Industrie X1 X2 heid
Baten/kosten- ratio1
X1/Y
X2/Y
Faagtherapie
8,28
12,00
3,26
-
-
2,54
3,68
Melkzuur
4,15 (5,68a)
6,01 (8,24a)
-
1,02
-
4,06 (5,57a)
5,89 (8,08a)
EO water
8,74 (9,62a)
12,67 (13,94a)
-
0,49
-
17,66 (19,63a)
25,62 (28,45a)
Crust-freezing
6,66
9,66
-
18,00
-
0,36
0,53
Irradiatie
10,92
15,84
-
35,10
-
0,31
0,45
Hygiëne keuken
0,33
-
-
-
1,85
0,18
-
-
1,85
0,35
-
Thuis 0,66 invriezen 1 De interventiemaatregel is efficiënt wanneer de ratio > 1 (vet). a na binnenbuitenwasser
ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
33
Dank aan • FOD Volksgezondheid – R-04/002-CAMPY project
• Contactpersonen – VCP – FAVV: Katie Vermeersch, Karen Vereecken – VIP: Ann Truyen
• Verdere info – Journal of Food Protection, 71 (3), 479-485 –
[email protected] ILVO - Technologie en Voeding http://www.ilvo.vlaanderen.be/T&V
25 november 2008
34