Inspirerende stromen

Inspirerende stromen GMB Directieverslag 2012

Inhoud Voorwoord van de groepsdirectie

2

Voorwoord van de Raad van Commissarissen

3

1 Beleid & strategie 1.1 1.2 1.3

Het jaar 2012 in cijfers Het verhaal achter de cijfers Verwachtingen

2 Verslag per cluster 2.1

2.2

2.3

GMB Civiel 2.1.1 Het jaar 2012 in cijfers 2.1.2 Het verhaal achter de cijfers 2.1.3 De projecten 2.1.4 Verwachtingen GMB Services 2.2.1 Het jaar 2012 in cijfers 2.2.2 Het verhaal achter de cijfers 2.2.3 Verwachtingen GMB BioEnergie 2.3.1 Het jaar 2012 in cijfers 2.3.2 Het verhaal achter de cijfers 2.3.3 Verwachtingen

3 Personeel 3.1 3.2

De ontwikkelingen in 2012 Verwachtingen

4 KAM 4.1 4.2 4.3

De ontwikkelingen in 2012 Verwachtingen

6 MVO 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6

GMB Directieverslag I 2012

10 12 12 12 14 16 17 17 17 19 20 20 20 21

22 24 24

28 28 29

30 32 33

34 Research & development Goed werkgeverschap en HR Inkoop en keten Productie Logistiek en mobiliteit Sponsoring

7 Financiën 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6

6 7 9

26 Het MZS van GMB De ontwikkelingen in 2012 Verwachtingen

5 Informatie- en communicatietechnologie 5.1 5.2

4

De cijfers van GMB Verwachtingen voor 2013 Kengetallen Balans Winst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht

36 37 37 38 39 39

40 42 43 44 45 46 47

1

Voorwoord van de groepsdirectie Alstublieft, ons directieverslag! Een verslag waarin we – heel even maar – verder terugkijken dan in voorgaande verslagen. Dit jaar vieren we namelijk ons gouden jubileum. Een fantastische mijlpaal waarvan u nog meer gaat vernemen.

50 jaar inspirerende stromen Zeker, het GMB van vandaag is niet meer te vergelijken met dat van 50 jaar geleden. Toch is er een duidelijke rode draad: inspirerende stromen. Hadden die stromen aanvankelijk vooral betrekking op groot grondverzet en later op land en water, nu richten we ons op water, energie en grondstoffen. Inspirerende stromen!

50 jaar geleden legde opa Gerrit-Jan van de Pol de basis van het bedrijf. Hij werd bijgestaan en later opgevolgd door zijn zonen Arend, Teunis, Rengert en Albert. Als we terugblikken, zien we gedreven kartrekkers en doordouwers. Mannen die de klant centraal stelden en met innovatieve oplossingen kwamen. Dat familietrekje stempelt nog steeds ons bedrijf. Met één verschil: kennis en innovatie zijn voor onze klanten niet zomaar een toegevoegde waarde meer, maar een kritische succesfactor.

De gemotiveerde medewerkers van GMB zijn onze investering in hoofd, hart en handen. Praktisch denken, ieders talenten inzetten, meedenken met opdrachtgevers, vooruitdenken en zo op ieder vraagstuk een oplossing weten te vinden in de uitdagende markt. Inspirerende stromen noemen we dat; en dat al 50 jaar.

Als we zo terugblikken, blikken we tegelijk vooruit. Wat al 50 jaar lang de kracht van GMB is, zal het bedrijf ook in de toekomst sterk maken. Inspirerend.

Michel Dijk Gerrit-Jan van de Pol Frank Eliëns

2


Voorwoord van de Raad van Commissarissen In 2012 hebben we de ontwikkelingen binnen en buiten GMB nauwlettend gevolgd. De markt is niet gemakkelijk; de prijsdruk is hoog. Desondanks zagen we dat GMB het jaar startte én eindigde met een historisch hoge werkvoorraad.

Het stemt ons tevreden dat de strategische keuze om te focussen op grote projecten en specialistische activiteiten haar vruchten afwerpt. We zien dat GMB met succes ‘de Blik naar Buiten’ heeft gericht. Naast deze kansen en mooie resultaten waren er echter ook leerpunten die om aandacht vroegen. In de vier vergaderingen waarin we in 2012 bijeen kwamen, hebben we ook deze punten aan de orde gesteld.

Zo bleek gaandeweg het jaar dat een aantal projecten met een hoog risicoprofiel onvoldoende ‘in control’ waren. Dat heeft zich ook vertaald in de cijfers. Wij zijn van mening dat het goed is als GMB haar ambities focust op activiteiten met toegevoegde waarde. Dat is belangrijk om de continuïteit te waarborgen. Overigens, juist die ambities waarderen we bijzonder.

We zagen ook in 2012 bij de groepsdirectie het vermogen om flexibel in te spelen op interne en externe ontwikkelingen, hoe uitdagend en onverwacht die soms ook waren. In dat opzicht heeft het verslagjaar ons vertrouwen in de directie bevestigd.

Jan Casteleijn (voorzitter) Arend van de Pol Koos van Oord


3

Ilona Wolf »

1 Beleid & strategie

Inspirerende afvalwaterstromen Afvalwater. Wat kunnen we er toch veel mee. Afvalwater is namelijk geen afvalwater. Het is water – en het is afval. Hoe beter we erin slagen om die twee stromen te scheiden, hoe meer inspiratie we opdoen. Want afval uit afvalwater is geen afval. Het is energie. En het water kan terug de natuur in. Afvalwaterstromen: laten we eruit halen wat erin zit.

4



5

1.1 Het jaar 2012 in cijfers

Goede omzet, tegenvallend resultaat Als we alleen kijken naar de omzet in 2012, hebben we reden om tevreden te zijn. In een concurrerende en deels zelfs krimpende markt hebben we zeven procent meer omzet gerealiseerd dan in 2011: 141 miljoen euro (inclusief 18 miljoen euro omzet uit combinaties). Het resultaat voor belastingen bleef echter stokken op 1,6 miljoen euro, inclusief resultaat aandeel derden. En dat valt ronduit tegen. Het zijn cijfers met een verhaal erachter.

Barry Kleinmeulman

Geja Jacobs

«

«

«

6

Rianne van Amersfoort


1.2 Het verhaal achter de cijfers

Succesvolle verwerving

multidisciplinaire projecten met een omvangrijke E-

In 2010 namen we een belangrijke beslissing. We

en W-paragraaf toenemen. Deze projecten, waarin

besloten ons met GMB Civiel nog nadrukkelijker te

procestechnologie een belangrijke rol speelt, zijn

gaan richten op grote projecten. Multidisciplinaire,

beduidend complexer. Ook bij GMB Services bleek

geïntegreerde projecten. Dat was ambitieus, gezien

het een uitdaging om diepgaande kennis van

de marktomstandigheden, maar we zagen kansen.

verschillende disciplines te combineren met ade-

En dat is gebleken. We slaagden erin om grote

quate projectbeheersing.

projecten te scoren; onze werkvoorraad was nooit zo hoog als de afgelopen jaren. Dat verklaart meteen de

Verschuiving van focus

omzetstijging die we in 2012 wisten te realiseren.

De projecten, die complexer waren dan voorheen,

Het doel – borgen van de continuïteit van GMB – is

stelden ons voor uitdagingen. Pas in het laatste

daarmee bereikt. Maar niet met het beoogde

kwartaal

rendement.

projecten verliesgevend waren. Te laat, vinden we nu.

werd

ons

duidelijk

dat

verschillende

Het gaf ons aanleiding om intensief aandacht te

Projectbeheersing complexer dan ooit

geven aan projectbeheersing. Ook hebben we onze

Na de succesvolle verwerving van grote projecten

focus verlegd van verwerving naar beheersing.

komt de realisatie. Het is de projectbeheersing die daarbij het rendement maakt of breekt. En we moeten eerlijk zijn: dat hebben we onderschat. In 2010 hebben we grote werken aangenomen, vaak multidisciplinair, met een dunne marge. In 2012 merkten we dat de beheersing van deze projecten aanzienlijk complexer is dan wat we gewend waren. We krijgen meer ruimte als marktpartij, maar dragen

« Klaas Kuiper

ook veel grotere risico’s. Deze risico’s zouden detailengineering in de tenderfase rechtvaardigen. Willen we de tenderkosten echter in de hand houden, dan moeten we daar duidelijke keuzes in maken. Bij sommige projecten bleek ons ontwerp onvoldoende uitgewerkt te zijn, waardoor budgetoverschrijding onvermijdelijk was. We zagen daarnaast het aantal


7

Water, energie en grondstoffen We blijven ons richten op water, energie en grondstoffen. Sterker nog: dat doen we meer dan voorheen. We zien het aantal mobiliteitsprojecten afnemen. De goede werkvoorraad die we hebben is dan ook te danken aan andere marktgroepen. De marktgroepen waarop GMB zich richt, bieden nog steeds voldoende kansen op omzet. Al staan de prijzen wel zwaar onder druk door de toegenomen concurrentie.

Rijkswaterstaat/provincie Bij Rijkswaterstaat spelen bezuinigingen een grote rol. Het lenteakkoord heeft duidelijke effecten. Mobiliteitsprojecten worden uitgesteld of zijn van de baan. Projecten op het gebied van waterveiligheid gaan echter wel door. Bij de provincies is het werkaanbod stabiel.

Waterschappen We verwachten dat de investeringen van Waterschappen voorlopig op peil blijven. Ook in 2012 realiseerden we verschillende design & construct projecten, van waterzuiveringen tot projecten in het kader van ‘de Energiefabriek’. Waterschappen moeten bezuinigen, maar óók hun ambities op het gebied van waterkwaliteit en –veiligheid realiseren.

Gemeenten Ook bij gemeenten is bezuinigen het motto. Net als voorgaande jaren merkten we dat de investeringen in het rioleringsstelsel hier niet onder lijden. GMB Rioleringstechnieken boekte goede cijfers.

Drinkwaterbedrijven Een stabiele markt met goede perspectieven. Een markt waarin we als servicepartner nog veel potentieel zien. De investeringen staan in deze markt wat omvang betreft niet onder druk.

Industrie Het beeld dat de industrie geeft, is tweeledig. Enerzijds zien we dat de export op peil blijft. Met een project als de APM-terminal op Maasvlakte 2 konden we in 2012 onze positie in de havens verstevigen. In andere takken van sport zien we weinig beweging. De crisis maakt industriële bedrijven onmiskenbaar voorzichtig met investeringen.

8


1.3 Verwachtingen

Aandacht voor veiligheid

Jubileumjaar

We gaven in 2012 veel aandacht aan veiligheid.

2013 is een bijzonder jaar. Een jaar waarin we ons

Omdat we onze medewerkers graag een veilige en

50-jarig jubileum vieren. Het hele jaar zal dit

gezonde werkomgeving bieden, zijn we trots op de

heugelijke feit aandacht krijgen, onder meer door twee

cijfers. Zowel het ziekteverzuim als het aantal

magazines en een jubileumcongres in het najaar. Het

ongevallen was lager dan ooit. Een laagterecord. Het

thema, ’inspirerende stromen’, is de rode draad in

blijft onze ambitie om te werken zonder ongevallen.

onze geschiedenis. Ook al zijn de risico’s groter en de uitdagingen complexer geworden, we blijven

GMB International

geïnspireerd. Als het gaat om water-, energie- en

In 2011 namen we het besluit met GMB International

grondstoffenstromen, hebben we nog ideeën genoeg.

de grens over te gaan. In 2012 hebben we daarvoor de nodigde stappen gezet. Onze technologie blijkt

Verwacht: vergelijkbare cijfers

goede internationale perspectieven te hebben, als

We verwachten dat onze omzet het komende jaar zal

system integrator kunnen we meerwaarde bieden.

stijgen en daarna zal stabiliseren. Met betrekking tot

Toch heeft de behoefte aan kwalitatieve inzet van

het resultaat zijn we voorzichtig geworden. Gezien

onze medewerkers op de Nederlandse projecten in

onze aandacht voor projectbeheersing, verwachten

relatie tot de grote werkvoorraad ons doen besluiten

we in 2013 een positief resultaat te halen bij een

een verdere uitrol op een laag pitje te zetten.

omzet van 165 miljoen euro, inclusief omzet uit combinaties. Met de hoge werkvoorraad van GMB

Verhuisd en verbouwd

Civiel, een verbreding van onze activiteiten bij GMB

In 2012 zijn we opnieuw gegroeid in aantal

BioEnergie en groei bij GMB Services moet dat

medewerkers. In Ridderkerk bood de locatie onvol-

haalbaar zijn. We gaan ervoor.

doende ruimte. We konden echter ons pand verkopen en een ruimere locatie in Heerjansdam betrekken. In Opheusden kampen we al langer met ruimtetekort. We hebben een grootschalige renovatie van een deel van het kantoor uitgevoerd en op dat gedeelte een verdieping gerealiseerd met 25 extra werkplekken. De keten die tijdelijke huisvesting mogelijk maakten, gebruiken we als tenderruimte voor grote projecten.


9

Pascal Ogink »

2 Verslag per cluster

Inspirerende drinkwaterstromen Drinkwater. Het komt gewoon uit de kraan. Maar zo gewoon is dat niet. Want drinkwater was ooit gewoon water totdat de drinkwaterbedrijven het zuiverden tot drinkwater. Stromen waarin elke bacterie telt. Stromen die om een goed onderhouden installatie en leidingnet vragen. Gelukkig zijn er steeds weer nieuwe technologieën die drinkwater steeds gewoner maken. Inspirerend.

10



11

2.1 GMB Civiel 2.1.1 Het jaar 2012 in cijfers

2.1.2 Het verhaal achter de cijfers

Rode cijfers

Teveel veranderingen

Het leek een mooi jaar te worden. Met een goed

De resultaten van 2012 moeten we in historisch

gevulde orderportefeuille wisten we een omzet van

perspectief zien. In 2010 scherpten we onze strategie

104 miljoen euro te behalen, inclusief 18 miljoen euro

aan. De ambitie: groeien met lagere kosten. In 2011

omzet uit combinaties. Dat is zeven miljoen euro meer

plukten we daar de eerste vruchten van en

dan in 2011. De verwachte winst bleef echter uit; we

noteerden we zwarte cijfers. In ons enthousiasme

moesten het doen met rode cijfers. Teleurstellende

voerden

cijfers, maar met een verhaal dat perspectief biedt.

Veranderingen met impact. We gingen ons focussen

we

daadkrachtig

veranderingen

door.

op de verwerving van grote werken (en met succes!). Steeds

vaker

ging

het

om

multidisciplinaire,

geïntegreerde projecten. En bij een toenemend aantal projecten speelde technologie een grote rol. Daarnaast voerden we meer projecten geïntegreerd uit, inclusief ontwerp, onderhoud en exploitatie. Deze veranderingen vergden veel van onze organisatie. Teveel. Want we moesten niet alleen veranderen, maar ook groeien.

« Roelof Tuin

12


Een verlies In het laatste kwartaal van het jaar werd duidelijk dat we enkele projecten onvoldoende onder controle hadden. De risico’s die bij de grote, uitdagende projecten horen, manifesteerden zich. Uiteindelijk zagen we de beoogde winst veranderen in een verlies.

Het leergeld van succes Het jaar 2012 is enerzijds teleurstellend. Anderzijds zijn we er trots op dat we in de huidige markt een groei hebben gerealiseerd van omzet en werkvoorraad. Het programma ‘de Blik naar Buiten’ is effectief. We namen opvallend succesvol deel aan tenders, vaak was niet alleen onze prijs doorslaggevend maar vooral onze kwalitatieve aanbieding. Door GMB Civiel strategisch te positioneren en samenwerking aan te gaan met marktpartijen, haalden we grote projecten binnen. We namen regelmatig werken aan waarbij we niet alleen de laagste prijs boden, maar vooral

scoorden op

kwaliteit. Verschillende van die projecten hebben we ook met een gezond rendement af kunnen sluiten. Uit de ontwikkelingen en cijfers hebben we wel onze lessen getrokken. We verleggen de focus van projectverwerving naar projectbeheersing. Als directie gaan we daar een actieve rol in spelen. Zo verwachten we de potentie in de projecten die op de rol staan daadwerkelijk te kunnen verzilveren. We hebben leergeld betaald.

«


Johan van Veen

13

2.1.3 De projecten Multidisciplinaire projecten

GMB Civiel

Onze vestigingen in Heerjansdam, Opheusden en IJhorst

hielden

zich

bezig

met

Í

We leverden het project Herinrichting Eendragts-

uiteenlopende

polder op, vijf maanden eerder dan gepland. Het

projecten. We noemen per vestiging een aantal

300 hectare grote terrein krijgt de functie van

voorbeelden van projecten waar we aan werkten.

waterberging, recreatie en internationale roeibaan.

Maar eerst een paar grote projecten die de aandacht

Í

vroegen van GMB Civiel als geheel.

Als deelnemer in de WillemsUnie werken we aan de omlegging van de Zuid-Willemsvaart. Een negen kilometer lang nieuw kanaal, waarvoor wij onder meer de sifons, gemalen en bruggen bouwen.

Í

In samenwerking met Dura Vermeer en Imtech leggen we een nieuwe containerterminal aan voor APM-Terminals op Maasvlakte 2. De 70 hectare grote terminal biedt straks plaats aan 4,5 miljoen containers.

Í

In

opdracht

van

de

provincie

Groningen

ontwerpen en bouwen we een nieuw gedeelte van de N355 rond Zuidhorn. Daarbij zijn we verantwoordelijk voor omgevingsmanagement en het voldoen aan het beeldkwaliteitsplan. Í

Als onderdeel van combinatie de Heak Súd werken we aan het ontwerp en de aanleg van het zuidelijk deel van de Haak om Leeuwarden.

Project omlegging Zuid-Willemsvaart

14


Vestiging Heerjansdam

Vestiging Opheusden

Í

Í

Í

In opdracht van de gemeente Rotterdam werkten

Energiefabriek

startten met de complete vervanging van de

opdracht van Waterschapsbedrijf Limburg). We

elektrotechnische

startten met het onderhoud en de bediening van

en

werktuigbouwkundige

Venlo

(in

woordelijk zijn. Í

In het centrum van Utrecht voerden we in

zowel de civiele werkzaamheden als de pomp-

opdracht van Hoogheemraadschap De Stichtse

installatie.

Rijnlanden een grote waterbodemsanering van

In combinatie met Martens en Van Oord tekenden

de Kruisvaart- en Catharijnesingel uit. Í

plan voor publieksgericht netwerkmanagement.

We rondden asbestsaneringen af in Harderwijk en Goor, uitgevoerd in opdracht van Dienst Landelijk

besteding scoorden we onder meer hoog op ons

Gebied. Í

In combinatie met Oldenkamp namen we drie

We kregen opdracht voor de nieuwbouw van

werken aan voor Hoogheemraadschap Rijnland.

rioolgemaal Scheveningen, inclusief de elektro-

Het gaat om kadeverbeteringen voor de waterveiligheid.

technische en werktuigbouwkundige installaties. In combinatie met Imtech Infra schreven we met

Í

In het kader van Ruimte voor de Rivier kregen

succes in voor de renovatie van negen RWZI’s

we als combinatie Van Oord Nederland - GMB

van Waterschap Brabantse Delta. Het project

opdracht van Waterschap Rivierenland voor de

loopt door tot eind 2015.

Uiterwaardenvergraving Munnikenland.

Project nieuwbouw gemaal Voorafschepolder


in

de installatie, waarvoor we zes jaar verant-

vriendelijke oevers in Zuid-Holland. Bij de aan-

Í

Nederland

We namen van Hoogheemraadschap van Delfland

we voor het ontwerp en de aanleg van natuur-

Í

van

installatie.

de nieuwbouw van gemaal Voorafschepolder aan,

Í

We werkten aan de realisatie van de eerste

we aan de gemalen Everlo en Waalhaven. We

Project waterbodemsanering Utrecht

15

2.1.4 Verwachtingen Vestiging IJhorst

Hogere omzet, positief resultaat

Í

We werkten in opdracht van Rijkswaterstaat aan

Voor het jaar 2013 verwachten we een flinke

de renovatie van twee sluiskolken van de

omzetgroei, tot circa 122 miljoen euro,

Houtribsluizen in Lelystad. Onderdeel van dit

inclusief de omzet uit combinaties. De hoge

multidisciplinaire project waren onder meer het

werkvoorraad waarmee we 2012 afsloten,

renoveren van de spuitorens, het herstellen van

geeft daar aanleiding toe. Na een verlies-

de oude stuclaag en het aanbrengen van een

gevend 2012, sturen we op een positief

nieuwe coating.

resultaat.

Í

Í

Í

Í

In combinatie met KWS en VSF begonnen we met de bouw van Aquaduct Amstelhoek over de N201.

Pas op de plaats

We doen dit in opdracht van de provincie Noord-

Om daadwerkelijk winst te maken, moeten

Holland.

we anders te werk gaan in 2013. En dat doen

Voor Waternet hebben we uiteenlopende werk-

we ook. We remmen de groei en beperken

zaamheden verricht bij RWZI Horstermeer. Zo

het aantal veranderingen (met bijbehorende

waren we betrokken bij de bouw van nabe-

leercurves). Meer dan ooit gaan we ons

handelingsinstallatie 1-STEP en aanpassingen in

focussen op watergerelateerde projecten,

het kader van fosfaat- en nitraatverwijderings-

terwijl het aantal mobiliteitsprojecten zal

maatregelen.

afnemen – in lijn met de marktontwikke-

In opdracht van Waterschap Vallei en Veluwe

lingen. Ook maken we ons sterk voor design

ontwierpen en bouwden we als hoofdaannemer

& construct projecten, terwijl we terug-

de nabehandelingsinstallaties voor RWZI Ede en

houdend

Soest.

component van DBFM-projecten. Door deze

Als combinatie GMB-Imtech tekenden we voor

pas op de plaats creëren we ruimte voor

het ontwerp en de bouw van een Nereda-

optimale projectbeheersing.

blijven

met

de

financierings-

installatie voor RWZI Garmerwolde. Dit doen we in opdracht van Waterschap Noorderzijlvest.

Project bouw aquaduct Amstelhoek over N201

16


2.2 GMB Services 2.2.1 Het jaar 2012 in cijfers


De doelstelling overtroffen

Groeien als uitdaging

De omzet van GMB Services kwam uit op 18 miljoen

Verschillende disciplines combineren tot één service-

euro. De zelfstandige onderdelen Rioleringstechnieken

organisatie. Dat is de gedachte achter GMB Services.

en RKG-service namen hierin een belangrijk deel van

Om op alle onderdelen een volwaardige servicepartner

de omzet voor hun rekening, namelijk acht miljoen

te zijn, is een bepaalde schaalgrootte nodig. Daarom

euro. De winst van GMB Services kwam grotendeels

groeiden we in 2012 relatief snel. Dat bracht de

op naam van deze onderdelen.

nodige uitdagingen met zich mee. Niet altijd lukte het ons om de juiste persoon op de juiste plaats te zetten. De coördinatie tussen de verschillende disciplines én tussen GMB Civiel en GMB Services was ook een verbeterpunt. De kleinschalige projecten die wij als serviceorganisatie uitvoerden, hadden we onvoldoende onder controle. Zo kwam het dat we ons potentieel als serviceorganisatie onvoldoende konden verzilveren.

Drinkwaterservice De vraag naar multidisciplinair onderhoud groeit bij drinkwaterbedrijven. Onze branchekennis is daarbij een groot voordeel. We verwachten dan ook een voorzichtige groei bij Drinkwaterservice. In 2012 bleef de omzet stabiel.

Installatietechniek Installatietechniek was betrokken bij de renovatie van pompen, pompgemalen en RWZI’s. Daarbij viel

«

Jan-Pieter van de Pol

zowel de elektrotechniek als de werktuigbouwkunde binnen de scope. Door een totaaloplossing te bieden, konden we opdrachtgevers ontzorgen. We namen verschillende medewerkers aan voor de werkvoorbereiding en uitvoering.

Martijn van den Berg »


17

Milieutechniek

Betontechniek

Het laat zich raden dat de omzet van Milieutechniek

Betontechniek

daalde. Door de stagnering in de woningmarkt, is er

betonreparatie in huis. Bij uiteenlopende projecten

weinig vraag naar droge bodemsaneringen. Ook de

– al dan niet van GMB Civiel – kwam deze kennis van

vraag naar waterbodemsaneringen neemt af omdat

pas. Samen met Rioleringstechnieken ontwikkelden

de

gemiddelde

bodemkwaliteit

toeneemt.

heeft

de

nodige

kennis

van

De

we bovendien een coatingsysteem voor rioolputten.

projecten díe Milieutechniek aannam, lieten echter

Nieuw was onze certificering voor het verspuiten

een goed rendement zien. Al staan de prijzen onder

van drinkwatercoatings. Al met al liet Betontechniek

druk, door een inventieve projectaanpak wisten we

in 2012 een lichte groei zien.

opnieuw de marges te borgen.

Depot Drempt Depot Drempt raakt vol. In 2012 werd er 54.000 kuub baggerspecie aangevoerd. We focusten ons niet alleen op het binnenhalen van baggerspecie, maar ook op een goed rendement. Daarmee versterkte Depot Drempt onze omzet én resultaat.

«

18

Guus Hummelink


Rioleringstechnieken Het jaar 2012 begon aanvankelijk slecht. Een vorstperiode zorgde voor een flinke achterstand in de omzet. Desondanks hebben we een resultaat bereikt waarover we heel tevreden zijn. Belangrijk was daarbij onze focus op renovatie. De markt voor reiniging en inspectie is zo concurrerend geworden, dat er nauwelijks een gezond resultaat valt te behalen. De vraag naar rioolrenovatie groeit daarentegen. Het credo is daarbij: renovatie met zo min mogelijk overlast voor de omgeving. Van binnenuit dus. Wij speelden daarop in door te investeren in een UV-installatie. Hierbij brengen we via de rioolput een met hars geïmpregneerde glasvezelkous in het riool. Door middel van UV-lichttechniek wordt deze uitgehard. Na de ingebruikname van de UV-installatie in mei renoveerden we 11 kilometer riolering. Het afgelopen jaar was renovatie goed voor 65 procent van onze omzet.

GMB RKG-service GMB RKG-service haalde 10.600 ton slib binnen. Dat is aanzienlijk meer dan de begrote 8.000 ton, mede door de aanvoer van slib van Waternet. RKG-service heeft daarmee een duidelijke positieve bijdrage geleverd aan het resultaat.

2.2.3 Verwachtingen GMB Services: beter resultaat

Rioleringstechnieken: vergelijkbare cijfers

De resultaten en verbeterpunten van 2012 hebben tot

We verwachten een omzet te halen van circa 8,2 miljoen euro.

verschillende veranderingen geleid. Zo hebben we een integraal

Om deze omzet met een gezond rendement te behalen, zullen

bedrijfsbureau in het leven geroepen. We verwachten dan ook

we scherp moeten zijn. De markt is concurrerend en op alle

meer grip op onze projecten te hebben in 2013. Met name bij

fronten staan de prijzen onder druk. De UV-installatie zal ook het

Installatietechniek zal dat zichtbaar moeten worden in een

komende jaar zijn waarde moeten bewijzen.

verbetering van het resultaat. Drinkwaterservice zal vergelijkbare cijfers laten zien, Betontechniek zal licht groeien. Milieutechniek zal verder dalen, net als Depot Drempt. Onder de naam Afvalwaterservice willen we ons als servicepartner in de kijker spelen bij waterschappen en industrie. Al met al zal GMB Services een vergelijkbare omzet behalen, maar met een beter resultaat.


19

2.3 GMB BioEnergie 2.3.1 Het jaar 2012 in cijfers


Goed jaar

Droger slib

2012 was ronduit een goed jaar. We verwerkten maar

Opvallend was dat in 2012 het droge stofgehalte van

liefst 286.000 ton ontwaterd slib. Daarmee over-

het aangevoerde slib hoger dan gemiddeld was.

treffen we het ook al goede jaar 2011 met 8.000 ton.

Daardoor konden we sneller composteren en meer

Ook in financieel opzicht gaf 2012 reden tot

tonnages verwerken. Wat daarbij ook meespeelde, is

tevredenheid.

de renovatie van de tunnels. Door een goede luchtverdeling in het slib verloopt het composteringsproces nu optimaal.

Kostenbesparing en samenwerking De prijzen staan onder druk en ook langjarige contracten met waterschappen sluiten prijsdalingen niet uit. We speelden daar onder meer op in door onze kosten te minimaliseren. Het vervangen van houtsnippers voor geshredderde autobanden is daar een mooi voorbeeld van. Ook samenwerking leidt tot vooruitgang. Voor Waterschap Rijn en IJssel gaan wij slib indikken. Zij gaan voor ons meer afvalwater verwerken. Zo profiteren we beide van efficiency.

Centrale Slibverwerking Rotterdam (CSR) Wij het slib indikken, een waterschap het afvalwater zuiveren. Zo doen we dat niet alleen in Zutphen, maar zo willen we dat ook in Rotterdam doen. In het afgelopen jaar vonden we een geschikte locatie voor de realisatie van Centrale Slibverwerking Rotterdam bij het bedrijf Kemira.

Nieuwe gasmotor BIR: bio-energie In 2012 produceerden we in totaal 2,3 miljoen kubieke meter biogas bij BIR in Lichtenvoorde. Dat komt overeen met het jaarlijkse verbruik van maar liefst 1.250 huishoudens. Om de elektriciteitsproductie uit biogas in 2013 te kunnen verdubbelen, plaatsten we een nieuwe gasmotor. Deze aanpassing is mogelijk gemaakt door een SDE-subsidie die we in 2011 ontvingen.

Vestiging GMB BioEnergie B.V. in Zutphen

20


2.3.3 Verwachtingen Verwacht: voldoende aanvoer, daling rendement De huidige markt vraagt om creativiteit en ondernemerschap. De prijzen staan onder druk. Door schaalvergroting en slimme technische innovaties kunnen we onze kostprijs laten dalen. De verwaarding van biogranulaat zal in 2013 een belangrijk aandachtspunt worden. Het jaar 2013 brengt de nodige kansen met zich mee. Zo staan er belangrijke aanbestedingen door bestaande en nieuwe klanten op stapel. Als we vooruitkijken, zijn er verschillende scenario’s mogelijk. De verwachting is echter dat het rendement gezond zal zijn – maar lager dan

Energiefabriek in Venlo

in 2012.

In opdracht van Waterschap Limburg werkten we aan de realisatie van de eerste Energiefabriek van Nederland in Venlo. Deze is door GMB gebouwd en daarnaast startten we met het onderhoud en de bediening van de installatie, waarvoor we zes jaar verantwoordelijk zijn.

Nieuw contract Rivierenland Een belangrijk moment was de ondertekening van het nieuwe contract door Waterschap Rivierenland in Tiel. Het contract is nu verlengd met 12 jaar. Ook hier zijn onze prijzen verscherpt en ligt het vast dat we ons afvalwater kunnen laten zuiveren bij het waterschap. Het contract biedt de nodige continuïteit op lange termijn. In dat opzicht was de handtekening voor ons van strategisch belang.

Start terreininrichting We begonnen in 2012 met de inrichting van het 5,5 hectare grote terrein dat we van de gemeente Zutphen kochten. Hier komt onder meer een 6.000 m2 grote opslaghal en een uitbreiding van onze slibontwatering.

«


Arjan Hemeltjen

21

Diana de Valk »

3 Personeel

Inspirerende kennisstromen Kennis. We krijgen er nooit genoeg van. Het zit in de hoofden van onze mensen. Het stroomt van opleidingsinstituten naar medewerkers en van ervaren specialisten terug naar het onderwijs. Waar kennis stroomt, is inspiratie. Door kennis te delen, komen nieuwe ideeën boven. Eigenlijk is er maar één punt van aandacht. We moeten zorgen dat de kennis blijft stromen. Want stilstand is achteruitgang.

22



23

3.1 De ontwikkelingen in 2012

3.2 Verwachtingen

Flinke groei

Kennis benutten

Het personeelsbestand maakte een flinke groei door in

Even geen groei. Dat is het uitgangspunt voor 2013.

2012. Begonnen we het jaar met 393 mensen, aan het

De verwachte hogere omzet gaan we realiseren met

eind van het jaar stonden er 428 medewerkers op de

de mensen die we hebben. We zullen ons vooral

loonlijst. Deze groei was nodig. We moesten grote

bezighouden met het verbeteren van de bestaande

projecten voorbereiden en uitvoeren; bovendien moesten

organisatie. We houden aandacht voor kwalitatief

we onze capaciteit versterken op het gebied van

goede instroom, maar alleen daar waar vacatures

installatietechniek,

project-

ontstaan door vertrekkende medewerkers. We hebben

management. Ook het aantal gedetacheerden binnen

procestechnologie

en

nu genoeg kennis in huis om onze bedrijfsbrede

GMB nam toe: van 25 in 2011 naar 47 mensen vorig jaar.

ambities voor 2013 waar te maken!

Hierbij gaat het vrijwel uitsluitend om UTA-personeel.

Lage uitstroom Eén van onze doelstellingen in 2012 was het behoud van personeel. We wilden daarmee waardevolle kennis behouden en het aantal kostbare wervings-, selectieen inwerktrajecten beperken. Dat is gelukt. De uitstroom daalde naar 22 mensen. Dat is 5,4 procent van ons gemiddelde personeelsbestand in 2012 (ter vergelijking: in 2011 was dit 12,4 procent). Om de uitstroom te beperken, gaven we veel aandacht aan werving en selectie. Mede dankzij de marktsituatie hadden we voldoende keuze.

Diversiteit Ook voor GMB is diversiteit een belangrijk onderwerp. Diversiteit als het gaat om de persoonlijkheidskenmerken van medewerkers. Daar sturen we op. Maar ook als het gaat om de verdeling mannen en vrouwen. In 2012 nam het percentage vrouwen licht af naar 8 procent, we streven ernaar dit te verhogen. Bij het invullen van de vacature die dit jaar ontstaat in de Raad van Commissarissen houden we rekening met het streven naar een evenwichtige verdeling vrouwen en mannen.

Record: laagste ziekteverzuim In 2011 waren we opgetogen over een verzuimcijfer van 3,7 procent. Leek het de uitdaging om dat cijfer te evenaren, nu blijkt dat we een record hebben gevestigd. Het ziekteverzuim in 2012 was slechts 2,9 procent. We hebben relatief gezonde medewerkers, bleek uit de PAGO-keuringen. Het aantal dagen ziekteverzuim door ongevallen daalde ook aanzienlijk: van 167 dagen in 2011

«

naar 62 dagen in het verslagjaar. De Sjaak-campagne

Jamie Ras

(zie hoofdstuk 4) heeft daar zeker aan bijgedragen.

24


Personeelsbestand per cluster*

2008

2009

2010

2011

2012

GMB BioEnergie

34

39

38

36

38

GMB Services (inclusief Rioleringstechnieken)

67

69

64

82

91

293

284

245

243

260

31

35

33

32

39

425

427

380

393

428

GMB Civiel GMB Beheer Totaal

* Per 31 december, exclusief gedetacheerden en stagiaires

Stage, afstuderen en leer-, werktrajecten

2011

2012

Stage VMBO

4

3

Stage MBO

17

18

Stage HBO

4

9

Afstuderen HBO/WO

7

9

Leer-werktrajecten BBL

15

18

Totaal

47

57

2011

2012

Reden uitdiensttreding* Eigen verzoek

12

10

Op verzoek GMB

12

9

Overlijden

-

-

WIA

1

-

Pensioen Totaal

2

3

27

22

* Per 31 december, exclusief gedetacheerden en stagiaires

2011

Verdeling mannen en vrouwen*

2012

Mannen

358

91,1%

393

Vrouwen

35

8,9%

35

8%

393

100%

428

100%

Totaal

92%

* Peildatum 31 december, exclusief gedetacheerden en stagiaires

Opbouw per leeftijdsklasse in percentage* Aantal Procentueel

15-19 jaar

20-24 jaar

25-29 jaar

30-34 jaar

35-39 jaar

40-44 jaar

45-49 jaar

50-54 jaar

55-59 jaar

60-64 jaar

65-69 jaar

5

30

52

50

69

70

53

38

36

21

4

1,2%

7,0%

12,1%

11,7%

16,1%

16,4%

12,4%

8,9%

8,4%

4,9%

0,9%

* Peildatum 31 december 2012

Ziekteverzuimpercentages per cluster

2008

2009

2010

2011

2012

GMB BioEnergie

1,9

2,9

2,1

5,2

2,6

GMB Services (inclusief Rioleringstechnieken)

3,9

4,9

4,1

5,4

5,2

GMB Civiel

4,8

4,0

3,6

3,3

2,5

GMB Beheer

3,4

5,1

6,5

1,6

0,8

Totaal GMB

4,2

4,4

3,8

3,7

2,9


25

Marc Bennenbroek »

4 KAM

Inspirerende energiestromen Energie. Het zit bijna overal in. Als je het maar wilt zien. En als je de kennis maar hebt om het eruit te halen. Als afval in beweging komt, of water, lucht of licht, dan kan de energie rijkelijk gaan stromen. We hoeven niets verloren te laten gaan. Makkelijk gezegd natuurlijk. Maar alleen deze opgave levert al inspiratie op voor grensverleggende innovaties. We hebben er de energie voor.

26



27

4.1 Het MZS van GMB


Het Management Zorgsysteem

Succesvolle hercertificering

Het Management Zorgsysteem beschrijft de interne

Het jaar 2012 stond voor een groot deel in het teken

organisatie, de manier van werken en de afspraken op

van

het gebied van informatie en communicatie. Praktisch

gecertificeerd voor ISO 9001, ISO 14001, VCA, CKB en

ingevuld en met continue verbetering als beoogd

BTR. Vanzelfsprekend hadden we ons zorgvuldig

resultaat. Het MZS voorziet in de Kwaliteits-, Arbo,

voorbereid op dit belangrijke en spannende moment.

Veiligheids- en Milieuzorgsystemen van alle GMB

De beslissende audit leverde slechts twee kleine

werkmaatschappijen. Het geïntegreerde systeem is

punten op. De certificaten voor de genoemde

gecertificeerd op basis van de volgende normen:

normeringen konden dan ook met drie jaar worden

Í

NEN-EN-ISO 9001:2008 (kwaliteit)

verlengd.

Í

CKB (kabels en buizen), aanvulling op NEN-EN-ISO 9001

GMBeter

Í

VCA** 2008 (veiligheid en arbeidsomstandigheden)

Onder de naam GMBeter verbeteren we ons MZS

Í

BTR (Railinfrastructuur), aanvulling op VCA**

stelselmatig. We hebben een MZS voor ogen dat past

Í

NEN-EN-ISO 14001:2004 (milieu). Het cluster GMB

bij de diversiteit aan contractvormen van onze

Civiel valt niet onder de scope van ISO 14001

projecten. De basis voor zo’n MZS is een adequate

Í

Forest Stewardship Council (FSC) standaard.

procesbeschrijving, aansluitend bij het IPM-model

Deze certificering geldt alleen voor het cluster

van RWS. In 2012 hielden we ons bezig met het in

GMB Civiel

kaart brengen van verschillende processen. De

CO2 bewust certificaat niveau 5

vernieuwde procesbeschrijvingen zijn toegankelijker

Í

de

hercertificering.

We

werden

opnieuw

gemaakt vanuit het Projectplein. Vanuit deze digitale

Beoordelingsrichtlijnen

omgeving zien betrokken mensen nu snel welke

Naast bovengenoemde normen is GMB eveneens

processen relevant zijn.

gecertificeerd voor de volgende beoordelingsrichtlijnen: Í

BRL 3201 - betonreparaties: handmatig,

Í

BRL 3210 - SIKB waterbodemprotocol

Í

BRL K 19004 - aanbrengen coating op minerale

injecteren, spuitbeton

ondergrond voor drink- en afvalwatertoepassing Í

BRL K 10014 - reiniging riolen, putten, kolken

Í

BRL K 10015 - inspecteren rioleringsobjecten

Í

BRL SIKB 7000/7001/7003 - bodemsanering

Nieuw sinds 2012 zijn: Í

BRL SIKB 7500 - bewerken verontreinigde grond

Í

BRL K746 - aanbrengen coatingsystemen voor

en baggerspecie

drinkwatertoepassingen

Overzicht ongevallen Aantal ongevallen eigen medewerkers met verzuim Verzuimdagen eigen medewerkers

2008

2009

2010

2011

22

29

11

9

2012 5

185

152

243

167

62

Het IF-indexcijfer van GMB is gedaald van 12 in 2011 naar 6 in 2012.

28


4.3 Verwachtingen

Blijvende aandacht voor veiligheid In 2013 zullen we de inrichting van het nieuwe MZS grotendeels kunnen afronden. We zullen vooral actief blijven werken aan bewustwording rond het thema veiligheid.

De

Sjaak-campagne

zal

daarbij

de

komende jaren gezichtsbepalend blijven. We hadden in 2012 ‘slechts’ tien ongevallen, maar het blijft onze ambitie om het jaar af te sluiten met nul ongevallen. Een uitdaging voor de hele organisatie.

Sjaak-campagne Veiligheids- en gezondheidsmanagement is een integraal onderdeel van ons MZS. Eén van de doelstellingen op dit gebied is het verhogen van het veiligheidsbewustzijn

bij

medewerkers.

Daarom

lanceerden we in 2012 de Sjaak-campagne. De boodschap: zorg dat niemand ‘de Sjaak’ is. Met deze laagdrempelige onderwerp

veiligheid

verschillende opvallende

campagne

maakten

bespreekbaar.

communicatiemiddelen, posters,

werden

we

het

Dankzij

de

waaronder

medewerkers

en

leidinggevenden zich bewust van veiligheid. Het sterk gedaalde

aantal

verzuimdagen

als

gevolg

van

ongevallen, lijkt een van de resultaten te zijn. Het veranderen van veiligheidsbewustzijn is een proces van lange adem, daarom loopt de Sjaak-campagne minimaal tot en met 2014 door. Tussentijds blijven wij het veiligheidsbewustzijn meten om te bepalen of de campagne het gewenste effect heeft.

«


Niels de Kleijn

29

Kees Spierings »

5 Informatie- en communicatietechnologie

Inspirerende informatiestromen Wat we ook willen beheren, er zal informatie moeten stromen. Of het nu om een complex project gaat (we hebben er genoeg) of om processen, alleen als we over relevante informatie beschikken, kunnen we bijsturen. Fantastisch welke mogelijkheden dat biedt. Zeker als de informatie niet in één richting stroomt. Informatie volgt processen, brengt mensen in beweging en partijen bij elkaar. We zouden geen dag zonder kunnen.

30



31


Meegroeien met de organisatie

Verdere ontwikkeling Projectplein

De groei en veranderingen binnen de organisatie

De ontwikkeling van het Projectplein heeft veel

brachten het nodige werk met zich mee. Zo moesten

aandacht gekregen. We zijn overgegaan naar een

we werkplekken inrichten voor de vele nieuwe

nieuwe Sharepoint-omgeving. In deze omgeving

medewerkers. Daarnaast moest de ICT-omgeving in

kunnen belanghebbenden informatie en documenten

het nieuwe kantoor in Heerjansdam ingericht worden.

van GMB-projecten eenvoudig delen en gezamenlijk

Ook voor de nieuwe werkplekken in Opheusden

bewerken.

moesten de nodige voorzieningen worden gerealiseerd.

Nieuwe helpdeskmedewerker Tot 2010 hadden we één helpdeskmedewerker. Bij de

Voorbereiding servers in datacenter

reorganisatie in dat jaar besloten we de eerstelijns

We hadden altijd eigen servers: op onze locatie en in

ondersteuning aan de systeem- en applicatie-

eigen beheer. In 2012 maakten we de plannen

beheerders over te laten. Het werd echter duidelijk

concreter om de servers in externe datacenters te

dat dit geen structurele oplossing was. We namen

plaatsen. Zo kunnen we de continuïteit van de ICT-

opnieuw een helpdeskmedewerker aan die het

omgeving beter garanderen. In 2013 zal dit uitge-

toenemend aantal interne en externe ICT-gebruikers

voerd worden.

ondersteunt.

Aanbesteding telefooncentrale In verschillende vestigingen zijn de telefooncentrales aan vernieuwing toe. We besloten te investeren in een bedrijfsbreed VOIP systeem met de nodige efficiency-voordelen. In 2012 schreven we hiervoor een tender uit.

32


5.2 Verwachtingen

Weer tijd voor ontwikkelingen In

2013

zullen

we

onze

ICT-infrastructuur

verplaatsen naar een datacenter en de nieuwe telefonie-omgeving implementeren. Verder gaan we Relatics in gebruik nemen. Met deze software kunnen we projectinformatie beter beheren. Ook zullen we nieuwe software in gebruik nemen voor de weegbruggen

bij

GMB

BioEnergie.

We

blijven

openstaan voor nieuwe ontwikkelingen, maar gaan hier beheerst mee om. De projecten die we onderhanden hebben, willen we eerst compleet en naar tevredenheid van de gebruikers afronden. Alleen dan kan ICT een stabiele factor blijven binnen GMB.

«

«


Kees Spierings

Barry Kleinmeulman

33

6 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Roeland Tieken »

Inspirerende logistieke stromen Wat een goederenbewegingen, wat een logistieke stromen. Ons land is er vol van, al lijkt het zich toe te spitsen op de hectische haventerreinen van Rotterdam. Zonder de stenen en het beton van de infrastructuur staat alles stil. Maar mét de juiste infrastructuur komt de internationale logistiek in een stroomversnelling. Een inspirerend idee!

34



35

6.1 Research & development

Stroom uit water

FP-slib vergisten

In 2012 waren we betrokken bij pilots met een

We ontwikkelden een testvergister – de Check4Biogas.

innovatief waterkrachtsysteem: Vivace. Vivace wekt

Hiermee testen we de invloed van de samenstelling

stroom op in langzaam stromende wateren. Het

van een stroom op de gasopbrengst en het effect van

systeem draaide twee maanden in de Oude IJssel.

de vergisting. We hebben onder meer vastgesteld dat

Vivace zal ook in Friesland uitvoerig getest worden.

vergisten van FP-slib mogelijk is. Dit slib wordt nu nog

Duidelijk is dat het gaat om een veelbelovende

als gevaarlijk afval gezien en verbrand.

alternatieve energiebron!

Chris Schaufeli en Ferdi van Rossum »

36


6.2 Goed werkgeverschap en HR

6.3 Inkoop en keten

Werk voor werklozen

Nutriënten uit reststromen

GMB nam een groot project aan: de omlegging van de

Als het gaat om de terugwinning van nutriënten uit

N355 tussen Noordhorn en Zuidhorn. GMB scoorde

reststromen, zijn we ook in 2012 actief geweest.

goed op het onderdeel social return. Bij dit project

GMB BioEnergie verwerkt stikstofrijke proceslucht

zetten we minimaal zes mensen in met een afstand

tot meststof (ammoniumsulfaat). Ook heeft ons

tot de arbeidsmarkt. In 2012 maakten we een start

concept SaNiPhos zich opnieuw bewezen. Hierbij

samen met gemeente Zuidhorn, het UWV en

wordt urine apart ingezameld, waarna 90 procent

Werkplein. Dit traject zal in 2013 verder worden

van het fosfaat en 75 procent van de stikstof wordt

ingevuld.

teruggewonnen.

Ook bij het project ‘ontwerp en aanleg van de Haak om

Gerecycled beton in Amsterdam

Leeuwarden’ zorgden we vanuit de combinatie voor de

Bij werkzaamheden aan RWZI Horstermeer pasten

voorbereiding van de inzet van twee langdurig

we ‘groen’ beton toe. Het gebruikte zand en grind is

werklozen. Daarnaast startten we met het aanbieden

afkomstig uit asfalt dat door een gespecialiseerd

van vijf opleidingen voor jongeren volgens het BBL-

bedrijf is ontdaan van teer en bitumen. Zo hoefden

leertraject en voor de invulling van diverse stage- en

we niet onnodig een aanslag te doen op de

afstudeerplaatsen. Aan leerlingen van het basis- en

natuurlijke zand- en grindvoorraden.

middelbaar onderwijs gaven we gastcolleges en zijn rondleidingen op het project georganiseerd.

De CO2 Prestatieladder als norm ProRail introduceerde de CO2 Prestatieladder en

Ondersteuning van nieuw talent

verankerde duurzaamheid daarmee in haar inkoop-

Bij de invulling van functies hebben we in 2012 bewust

beleid. We hadden de vijfde en hoogste trede bereikt,

kansen geboden aan studenten en leerlingen. Zo

toen SKAO deze systematiek overnam. De CO2

boden we een BBL-opleiding aan vijf jongeren. We

Prestatieladder kan nu ook door andere opdracht-

gaven 31 studenten een stageplaats en negen

gevers gehanteerd worden. Als een van de eerste

mensen voerden bij ons hun afstudeeropdracht uit. Op

organisaties hebben wij ons laten hercertificeren

die manier leren jonge mensen het vak in de praktijk

voor trede 5 van CO2 Prestatieladder.

kennen. Verschillende studenten zijn na afronding van hun opleiding bij ons in dienst gekomen.


37

6.4 Productie

Veelbelovende Green Deals

Ontwikkeling Fort de Pol

GMB is betrokken bij verschillende Green Deals. Eén

In Zutphen kochten we het terrein Fort de Pol.

daarvan betreft de realisatie van een zogenaamde

Jarenlang deed het dienst als vuilstortplaats. In 2012

biogasrotonde in Renkum. Verder tekenden we het

hebben we de sanering van het terrein afgerond. We

Ketenakkoord Fosfaatkringloop met het Rijk. Samen

kregen ook de vergunningen voor de geplande

met andere partijen willen we de fosfaatkringloop bij

activiteiten:

de verwerking van zuiveringsslib sluiten. In 2012

logistiek.

vergisting,

ontwatering

en

opslag/

hebben we vervolgstappen gezet om deze ambities waar te maken.

Duurzame RWZI in Garmerwolde In Garmerwolde realiseren we een waterzuiverings-

Minder broeikasgas dankzij Tiels Convenant

installatie op basis van het Nereda-concept. Deze

GMB BioEnergie tekende als deelnemer voor het Tiels

energie en chemicaliën en is geur- en geluidsarm.

Convenant. Het doel: samen met andere Tielse

Ook is deze biozuivering goedkoper in bouw, beheer

bedrijven de uitstoot van broeikasgas elk jaar met

en onderhoud.

waterzuivering is veel compacter, gebruikt minder

drie procent omlaag brengen. In 2012 hebben we het project om het verbruik van gasolie door gedetail-

BIR: energie uit organisch materiaal

leerde monitoring terug te dringen afgerond en

Bij vergisting wordt het organische materiaal in slib met

opgenomen in de dagelijkse bedrijfsvoering.

behulp van bacteriën onder anaerobe omstandig heden omgezet in biogas. Bij BIR (Biologische Industriële Reststoffenverwerking) in Lichtenvoorde verbranden we dit biogas in een gasmotor waarmee we groene stroom en warmte opwekken. Die warmte leveren we via een watercircuit naar een nabijgelegen afvalwaterzuivering waar deze nuttig toegepast wordt. De elektriciteit levert BIR aan het openbare elektriciteitsnet en wordt aangemerkt als duurzame energie.

Project duurzame RWZI in Garmerwolde

38


6.5 Logistiek en mobiliteit

6.6 Sponsoring

Minder transport dankzij slibverwerking in haven

Gesponsorde doelen

We zijn bezig in het Rotterdamse havengebied een

enkele voorbeelden:

slibverwerkingslocatie te realiseren. Deze Centrale

Í

Als sponsor steunden we verschillende goede doelen,

Slibverwerking Rotterdam (CSR) gaat het slib van lokale bedrijven vergisten en ontwateren. Met onder-

Ride for the Roses, een fietstocht in de strijd tegen kanker

Í

steuning van het Rotterdam Climate Initiative zetten

De ontwikkeling van lesboek ‘Water bindt’, geschonken aan het Watermuseum

GMB BioEnergie, GMB Civiel en advies- en ingenieurs bureau Tauw hun deskundigheid in om centrale verwerking van biologisch zuiveringsslib te realiseren met als doel de CO2-uitstoot in het Rotterdams havengebied terug te dringen. CSR moet een bijdrage leveren

aan

de

productie

van

biogas

en

de

vermindering van transportbewegingen en daarmee gepaard gaande verkeersdruk.

In het afgelopen jaar vonden we een geschikte locatie voor de Centrale Slibverwerking Rotterdam bij het bedrijf Kemira. Met deze producent van waterzuiveringsmiddelen hebben we inmiddels een intentieovereenkomst gesloten. Hieronder valt ook het gezamenlijk gebruik van de waterzuivering van Kemira. Het gewonnen biogas zal lokaal worden afgezet.

Groen onderweg We streven naar de inzet van zo groen mogelijke (bedrijfs)wagens. Zo investeerden we in een vrachtauto die op een combinatie van gas en diesel rijdt en

Í

kochten we een vrachtauto met Euro6-motor. Ook de leaseregelingen zijn aangepast. We rijden vrijwel

Tour for Life, dat levens van mensen redt in oorlog, natuurrampen en epidemieën

Í

Cycle for Hope, om Stichting De Hoop te steunen

alleen nog auto’s met energielabel A of B. In 2012

in de strijd tegen verslavingen en psychische

hebben we een tweetal bestelauto’s op aardgas

problemen

aangeschaft.

Í

Dopper als relatiegeschenk: voor het terugdringen van plastic, het stimuleren van het kraanwatergebruik en het ondersteunen van waterprojecten in Nepal/Simavi

Í

Het Watermuseum, voor educatie van kinderen en volwassenen over het belang van water


39

Melissa Kortleve »

7 Financiën

Inspirerende geldstromen Geld moet rollen. En geld gáát ook rollen, want innovaties vragen om investeringen. Maar wie draagt de kosten? En wie de risico’s? Wie plukt de vruchten? Een inspirerende vraag die bij elk project – intern en extern – creativiteit en ondernemerschap op de proef stelt. Zeker als we ons realiseren dat er meer is dan geld. Een duurzame wereld vol inspirerende stromen bijvoorbeeld. Onbetaalbaar.

40



41

7.1 De cijfers van GMB

Winst onder verwachting

Gezonde stijging

Op het eerste gezicht geven de cijfers van 2012 geen

GMB Civiel haalde de omzetdoelstelling, maar met

reden tot klagen. Wie in de huidige markt zwarte

een negatief resultaat. GMB BioEnergie voldeed

cijfers schrijft, laat veel branchegenoten achter zich.

ruimschoots aan de verwachtingen, zowel met

Toch kijken wij anders aan tegen het behaalde

betrekking tot omzet als rendement. GMB Services

resultaat voor belastingen van 1,6 miljoen euro,

had het moeilijk maar liet opgeteld een bescheiden

inclusief resultaat aandeel derden. Bij de omzet van

positief resultaat zien. Onder aan de streep konden

141 miljoen euro (123 miljoen euro eigen omzet en

we dan ook een positief resultaat schrijven.

18 miljoen euro uit combinaties*) die we haalden, had ons rendement minimaal het dubbele moeten zijn. Tot in het najaar waren we ervan overtuigd dat dit ook het geval zou zijn. Toen pas kwamen omvangrijke tegenvallers aan het licht, met name bij een aantal projecten van GMB Civiel.

* Andere grondslag voor omzet uit combinaties Tot en met vorig jaar namen we de omzet die we in combinaties maakten, altijd mee in de cijfers van de jaarrekening. Dat sluit echter niet aan bij de standaarden en doen we dit jaar anders. We consolideren de omzet uit combinaties niet meer. Alleen het resultaat uit combinaties komt nu onder het bedrijfsresultaat te staan. Berekenen we onze omzet op dezelfde grondslag als in 2011, dan zou deze 141 miljoen euro zijn. De vergelijkende cijfers over het jaar 2011 zijn herzien.

GMB BioEnergie GMB Services

2011 inclusief combinaties

2012 exclusief combinaties

2012 inclusief combinaties

GMB Civiel

70

73

69

73

GMB BioEnergie

16

14

16

14

GMB Services

14

13

15

13

Totaal omzet

100

100

100

100

2012 GMB Civiel

42

2011 exclusief combinaties

Omzet


7.2 Verwachtingen voor 2013

Verwacht: hogere omzet, beter resultaat Als het om de beheersing van projecten gaat, gaan we anders te werk in 2013. Zorgvuldiger. GMB Civiel heeft veel grote projecten in portefeuille en we willen de potentiële winst verzilveren. Inmiddels weten we dat dit niet vanzelfsprekend is, gezien het risicoprofiel van de projecten. Bij GMB BioEnergie zal het resultaat omlaag gaan, mede door nieuwe contracten met enkele waterschappen. De bedongen prijzen zijn marktconform – en dus lager. GMB Services zou een beter resultaat moeten laten zien. Al met al moeten we bij een omzet van circa 165 miljoen euro een positief resultaat kunnen behalen.

160.000

8.000

140.000

7.000

120.000

6.000

100.000

5.000

80.000

4.000

60.000

3.000

40.000

2.000

20.000

1.000 0

0 2008

2009

Netto omzet

Omzet (afgerond x 1.000 in euro’s)

2010

2011

Eigen vermogen

resultaten (lijn), afgerond x 1.000 in euro’s

omzet + eigen vermogen (staven), afgerond x 1.000 in euro’s

Netto omzet inclusief combinaties

2012

Resultaat voor belasting

2008

2009

2010

2011

2012

GMB Civiel

81.298

59.562

61.705

85.594

85.424

GMB BioEnergie

17.868

19.238

17.993

19.116

19.870

GMB Services

17.386

15.827

16.456

17.032

18.164

-692

-460

-258

-1.008

-421

115.860

94.167

95.896

120.734

123.037

11.420

30.026

16.265

11.310

18.379

127.280

124.193

112.161

132.044

141.416

Af: eliminatie onderlinge omzetten Totaal omzet exclusief combinaties Omzet uit combinaties Omzet inclusief combinaties


43

7.3 Kengetallen

Omzet (afgerond X 1.000 in euro’s) Bedrijfsresultaat (afgerond X 1.000 in euro’s) Winstmarge Geïnvesteerd vermogen (afgerond X 1.000 in euro’s) Omloopsnelheid van het geïnvesteerd vermogen

2011

2012

120.734

123.037

4.196

736

3,5%

0,6%

31.138

39.490

3,88

3,12

Rentabiliteit op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen

12,8%

2,1%

Solvabiliteit

38,6%

40,0%

De rentabiliteit op het gemiddeld geïnvesteerd vermogen is in 2012 gedaald naar 2,1% (2011: 12,8%). Dit is met name het gevolg van het lagere bedrijfsresultaat. Het dalende effect werd nog versterkt door een toename van het gemiddeld geïnvesteerd vermogen.

De solvabiliteit is in 2012 licht gestegen als gevolg van de hertaxaties van onroerend goed die het eigen vermogen versterkt hebben. De stijging van het solvabiliteitsratio is beperkt gebleven door een balansverlenging van 8,3 miljoen euro.

Barry Kleinmeulman »

44


7.4 Balans

Activa (afgerond x 1.000 in euro’s) Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Voorraden en onderhanden werk Vorderingen

2011

2012

46

318

31.420

36.912

776

2.464

4.798

7.860

18.086

19.500

Liquide middelen

10.284

6.672

Totaal activa

65.410

73.726

Passiva (afgerond x 1.000 in euro’s) Groepsvermogen Voorzieningen

2011

2012

25.244

29.475

3.125

4.066

Langlopende schulden

11.376

10.864

Kortlopende schulden

25.665

29.321

Totaal passiva

65.410

73.726

De balanslengte ondergaat een stijging als gevolg van een hogere positie onderhanden werk, de hertaxaties van het onroerend goed en een toename van de kortlopende schulden. Een dalende invloed ontstaat door lagere liquide middelen. Per saldo is de balanslengte in 2012 stevig toegenomen.

Het eigen vermogen van de groep is toegenomen in 2012 naar 29,5 miljoen euro (ultimo 2011: 25,2 miljoen euro). De hertaxaties nemen het grootste deel van de stijging voor hun rekening (3,9 miljoen euro). De toevoeging van de netto winst over 2012 aan de overige reserves (1,2 miljoen euro) en het in 2012 uitgekeerde dividend (0,9 miljoen euro) verklaren de resterende toename van het eigen vermogen.


45

7.5 Winst- en verliesrekening

Baten en lasten (afgerond x 1.000 in euro’s) Netto omzet Mutatie onderhanden projecten Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

2011

%

2012

%

120.734

100,0%

123.037

100,0%

3.083

2,6%

3.412

2,8%

118

0,1%

51

0,0%

123.935

102,7%

126.500

102,8%

Kosten grond- en hulpstoffen, uitbesteed werk, externe kosten

74.875

62,0%

77.004

62,6%

Personeelskosten

25.438

21,1%

27.234

22,1%

4.012

3,3%

3.660

3,0%

337

0,3%

394

0,3%

15.077

12,5%

17.472

14,2 %

Afschrijvingen Overige waardeveranderingen Overige bedrijfskosten Totaal bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Resultaat combinatiewerken Financiële baten en lasten Resultaat vóór belastingen Belastingen Resultaat deelnemingen Groepsresultaat na belastingen Resultaat aandeel derden Netto groepsresultaat na belastingen

119.739

99,2%

125.764

102,2%

4.196

3,5%

736

0,6%

855

0,7%

1.250

1,0%

-993

-0,8%

-590

-0,5%

4.058

3,4%

1.396

1,1%

-1.015

-0,8%

-430

-0,3%

42

0,0%

9

0,0%

3.085

2,6%

975

0,8%

0

0,0%

178

0,1%

3.085

2,6%

1.153

0,9%

De omzet is verder gestegen in 2012, dit beeld zien we terug bij alle clusteractiviteiten. De resultaten voor en na belastingen zijn niet meegegroeid. Dat ontstaat door tegenvallende projectresultaten bij GMB Civiel en GMB Services.

46


7.6 Kasstroomoverzicht

2011

2011

2012

2012

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

4.196

736

Afschrijvingen en waardeveranderingen

4.510

4.397

855

1.250

Resultaat in combinatiewerken

551

940

-905

-2.028

Mutatie voorzieningen Mutaties in deelnemingen en aandeel derden Mutatie werkkapitaal Ontvangen en betaalde interest Belastingen

3.532

-819

-993

-590

-1.015

-430 10.731

3.456

Kasstroom uit investeringsactiviteiten 0

-290

-4.759

-9.595

815

3.616

Investeringen in immateriële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Toename financiële vaste activa

-773

-536

Afname financiële vaste activa

1.021

1.154 -3.696

-5.651

Kasstroom uit financieringsactiviteiten -510

-906

Toename langlopende schulden

2.219

1.320

Afname langlopende schulden

-1.575

Betaald dividend

Mutatie liquide middelen

-1.832 134

-1.418

7.169

-3.613

De kasstroom uit operationele activiteiten is in 2012 gedaald naar 3,5 miljoen euro (2011: 10,7 miljoen euro), hoofdzakelijk als gevolg van een lager bedrijfsresultaat en een toename van de kortlopende vorderingen.

Een hoger investeringsniveau zorgt voor een hogere uitgaande kasstroom uit investeringsactiviteiten (-5,7 miljoen euro). De kasstroom uit financieringsactiviteiten is negatief vanwege het regulier aflossen van leningen en de dividenduitkering. In totaal zijn de liquide middelen met 3,6 miljoen euro afgenomen in 2012, uitkomend op een niveau van 6,7 miljoen euro ultimo 2012.


47

48


Colofon Het directieverslag is een uitgave van GMB en verschijnt jaarlijks in een oplage van 2.300 stuks.

Redactieadres GMB T.a.v. Rianne van Amersfoort Postbus 2 4043 ZG Opheusden T (0488) 44 94 49 E [email protected]

Tekst Rudolph Tekst & Concept, Barneveld

(Eind)redactie Afdeling Communicatie GMB

Art Direction en opmaak Frappant, Aalten

Fotografie Lode Greven Photography, Velp Nout Steenkamp Fotografie, Asperen Fred van Soest, Design & Zo, Lienden Martin Hogeboom, Epe Vamers foto, Kleve GMB

Druk Drukkerij Roelofs, Enschede

© Deze uitgave wordt zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Niettemin kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuiste berichtgeving. Overname van tekst is uitsluitend toegestaan met bronvermelding.

GMB Civiel B.V.

GMB BioEnergie B.V.

GMB Civiel realiseert complete projecten, vaak multidisciplinair

GMB BioEnergie exploiteert installaties gericht op bio-energie,

en geïntegreerd. Van ontwerp en engineering tot en met

grond- en voedingsstoffen. Wij vergisten, ontwateren en drogen

realisatie en onderhoud. Het gaat daarbij om onder meer

organische reststromen op duurzame wijze tot bio-energie

viaducten, gemalen, zuiverings-, vergistings- en composterings-

en meststoffen. Met de urineverwerkingsinstallatie SaNiPhos®

installaties, haventerreinen en loodsen, dijken en sanerings-

worden de nutriënten stikstof en fosfaat teruggewonnen.

projecten.

GMB Services B.V.

Contact

GMB Services ondersteunt opdrachtgevers met multidisciplinaire

Wilt u weten wat GMB voor u kan betekenen?

services, gericht op afvalwater-, drinkwater- en industriële

Neem dan contact op met:

installaties. We onderhouden en renoveren zandfilters, bassins

GMB

en pompinstallaties. Ook inspecteren, reinigen en renoveren we

T (0488) 44 94 49

leidingen en rioleringen en voeren we bodemsaneringen uit.

[email protected]

Klaar voor de toekomst www.gmb.eu

Inspirerende stromen

Recommend Documents