8Inhoudsopgave Pagina Inleiding4 Bevallingsverslag5 Algemene afspraken en checklist begrafenis/crematie 6 Dag 1, observatielijst kraamvrouw 8 Dag 2, observatielijst kraamvrouw 10 Dag 3, observatielijst kraamvrouw 12 Dag 4, observatielijst kraamvrouw 14 Dag 5, observatielijst kraamvrouw 16 Dag 6, observatielijst kraamvrouw 18 1 Dag 7, observatielijst kraamvrouw 20 Dag 8, observatielijst kraamvrouw 22 Dag 9, observatielijst kraamvrouw 24 Dag 10, observatielijst kraamvrouw 26 Checklist28 Adressen voor informatie en hulp 29 Boeken30
8Inleiding Dit zorgplan vormt de basis voor de zorgverlening in de kraamtijd. Een kraamtijd waarin wel een kindje is geboren, maar waar geen nieuw leven is. Dit zorgplan is voor de kraamverzorgende een hulpmiddel om de zorg af te stemmen op uw situatie. Hiertoe zal de kraamverzorgende op de eerste dag van de verzorging algemene afspraken met u maken. Afspraken die ervoor zorgen dat de zorg zoveel mogelijk bij uw gezinssituatie aansluit.
Deze afspraken worden genoteerd. Belangrijk hierbij is dat u uw verwachtingen, hoe moeilijk dat ook kan zijn, ken baar maakt. De kraamverzorgende zal, dit uiteraard binnen haar professionele mogelijkheden, daar zoveel mogelijk aan voldoen. Voor de afspraken bent u samen met de kraamverzorgende verantwoordelijk. Elke dag evalueert de kraamverzorgende de zorg met u en gaat met u na of de afspraken bijgesteld moeten worden. Zo hopen we dat de kraamzorg voldoet aan uw wensen. 4
Aantekeningen kraamverzorgende Naast de emotionele ondersteuning en de praktische verzorging van u en uw gezin voert de kraamverzorgende controles uit. De kraamverzorgende houdt nauwlettend uw lichamelijk toestand in de gaten. Alle bevindingen worden in het zorgplan geschreven. Voor elke dag is daarin ruimte gereserveerd. Verder noteert de kraamverzorgende de afspraken over verzorging, bijvoorbeeld de rusttijden. Ook is er ruimte in het zorgplan om een soort dagboek bij te houden of te laten bijhouden. Gegevens die op dit mo ment misschien nog onbelangrijk schijnen, maar mogelijk in de toekomst heel belangrijk voor u zijn.
Wat moet u weten? Het is belangrijk zo hygiënisch mogelijk te werken. Dat voorkomt infecties. De kraamverzorgende is daarom verplicht handschoenen te dragen bij de handelingen en werkzaamheden waarbij zij in aanraking kan komen met lichaamsvocht. Ook dient de kraamverzorgende voor en na elke verzorgende handeling aan de kraamvrouw de handen te wassen. Verder is het kraamcentrum verplicht uitvoering te geven aan de Arbowet. Dat betekent dat het bed waarin u de kraamtijd doorbrengt tenminste een hoogte van 80 centi meter heeft. Die afstand is gemeten vanaf de bovenrand van uw matras tot de vloer.
8Bevallingsverslag Datum bevalling: Aankomsttijd van de kraamverzorgende:
Gegevens bevalling Zwangerschapsduur: weken Bevalling: thuis/ziekenhuis Baby geboren om: uur / Naam baby: Overleden om: uur d.d. Ontsluitingsduur: uur Uitdrijvingsduur: min. Kleur vruchtwater: Placenta geboren om: uur compleet ja/nee gram bijzonderheden: Bloedverlies p.p.: ml Toestand perineum: gaaf/episiotomie/ruptuur Aantal hechtingen: oplosbaar/niet oplosbaar Medicatie: Bijzonderheden kraamvrouw:
Overige bijzonderheden:
Afspraken met verloskundige:
uur
5
8Algemene afspraken en checklist begrafenis/crematie Besproken tijdens de eerste zorgdag door de kraamverzorgende: De cliënt heeft de volgende verwachtingen en wensen:
Afspraken ten aanzien van: Rusttijden:
Bezoek/telefoon:
6
Verzorging van de andere kinderen: Van en naar school:
Overige:
Huishoudelijke activiteiten: Reinigen sanitair:
Schoonhouden van de kamers:
Verschonen kraambed:
Verzorging kraam- en gezinswas:
Boodschappen:
Maaltijden:
Eventuele andere zaken:
7
Afspraken t.a.v. werktijden/werkzaamheden Dag Dag van de week 1 2
Datum Begintijd
Eindtijd
Aantal uren
Checklist begrafenis of crematie: aangifte baby wie leidt de begrafenis/crematie tijdstip begrafenis/crematie kistje of iets anders
3
welke kleertjes moet de baby aan
4
vervoer kindje uit ziekenhuis
5 6
vervoer naar begraafplaats of crematorium eventueel muziek uitzoeken wie uitnodigen
7
kaartjes/advertenties
8
bloemen
9 10
kosten/verzekering tastbaar aandenken als foto’s, voetof handafdruk
8Dag 1
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend Bespreken hoe de bevalling is verlo pen wanneer een andere kraamverzor gende bij de bevalling geassisteerd heeft. Afspraken maken rekening houdend met de verwachtingen en wensen van de cliënt (zie algemene afspraken pagina 4). Voorlichting afgestemd op het gezin en de situatie. De kraamverzorgende neemt de zorg van het gezin op zich en verzorgt de kraamvrouw.
8
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties
Voorlichting: • hygiënische verzorging • handen wassen • vloeien en verschonen • urineren en spoelen • naweeën • rust en mobiliteit • emotionele aspecten • andere kinderen • mantelzorg • omgaan met relaties en bezoek
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
9
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 2
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. Op grond hiervan af spraken maken voor deze dag. Hierbij houdt de kraamverzorgende rekening met de verwachtingen en wensen van de cliënte en haar conditie. De voorlichting afgestemd op het gezin en de situatie. De algemene afspraken evalueren en eventueel bijstellen. De kraamverzorgende neemt de zorg van het gezin op zich.
10
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Voorlichting: • hygiënische verzorging • handen wassen • vloeien en verschonen • urineren en spoelen • naweeën • rust en mobiliteit • emotionele aspecten • kraambedgymnastiek • telefonische overdracht naar OKZ/JGZ
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
11
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 3
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspre ken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. Op grond hiervan afspraken maken voor deze dag reke ning houdend met de verwachtingen en wensen van de cliënte en haar conditie. De voorlichting is afgestemd op gezin en situatie. De algemene afspraken evalueren en eventueel bijstellen. De kraamverzorgende neemt de zorg van het gezin op zich en verzorgt de kraamvrouw.
12
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Voorlichting: • stuwing/borstverzorging • voorkoming van infecties • rust en mobiliteit • emotionele aspecten (hormonale veranderingen)
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
13
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 4
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de afgelopen drie dagen. De voorlichting en instructie is afge stemd op het gezin en de situatie. Algemene afspraken evalueren en eventueel bijstellen. De kraamverzorgende neemt de zorg van het gezin op zich.
14
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Voorlichting: • hygiënische verzorging • rust en mobiliteit • emotionele aspecten • omgang met overige kinderenw
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
15
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 5
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspre ken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. Op grond hiervan afspraken maken rekening houdend met de verwachtingen en wensen van de cliënte en haar conditie. De voorlichting zijn afgestemd op het gezin en de situatie. De algemene afspraken evalueren en eventueel bij stellen. De kraamverzorgende neemt de zorg van het gezin op zich. Het bespreken van de duur van de verzorging. Zijn de afgesproken dagen en uren voldoende?
16
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Voorlichting: • hygiënische verzorging • rust en mobiliteit • emotionele aspecten • de veranderde situatie
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
17
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 6
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. Op grond hiervan afspra ken maken en hierbij rekening hou den met de verwachtingen en wensen van de cliënte en haar conditie. De voorlichting is afgestemd op het gezin en de situatie. Algemene afspraken evalueren en eventueel bijstellen. Het bespreken van de duur van de verzorging. Zijn de afgesproken dagen en uren voldoende?
18
Mijn/ons dagboek:
De kraamverzorgende bespreekt welke taken de kraamvrouw terug neemt en welke samen uitgevoerd worden. De kraamverzorgende overlegt hoe af sluiting van de zorg plaatsvindt.
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties. Voorlichting: • hygiënische verzorging • rust en mobiliteit • emotionele aspecten
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
19
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 7
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. Op grond hiervan af spraken maken voor deze dag. Hierbij houdt de kraamverzorgende rekening met de verwachtingen en wensen van de cliënte en haar conditie. De voorlichting wordt afgestemd op het gezin en de situatie. De algemene afspraken evalueren en eventueel bijstellen.
20
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties. • Invullen van de overdracht voor de wijkverpleegkundige.
Voorlichting: • rust en activiteit na afloop van de zorgverlening • mantelzorg • voeding • hygiënische verzorging • weer werken
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
21
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 8
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de afgelopen drie dagen. De zorg wordt afgebouwd. Op basis hiervan afspra ken maken voor deze dag. Hierbij houdt de kraamverzorgende rekening met de verwachtingen en wensen van de cliënte en haar conditie. De kraamverzorgende neemt de zorg van het gezin op zich. De voorlich ting afstemmen op het gezin en de situatie. De totale zorg wordt geëvalueerd (attentie voor het enquêteformulier).
22
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Voorlichting: • verloop van het vloeien na de kraamtijd • tillen • zwemmen • anticonceptie • emoties • ontzwangeren • organisatie huishouding na de kraamtijd
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
23
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 9
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag beginnen met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. Nagaan of alle voorlichting gegeven is. Algemene afspraken evalueren en eventueel bijstellen.
24
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
25
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Dag 10
Kraamvrouw
Datum: Voorwaardenscheppend De dag begint met het doorspreken van de nacht en het evalueren van de vorige dag. De totale zorg evalueren.
26
Mijn/ons dagboek:
Uitvoering: • Observatie van: - algemene conditie (lichamelijk en emotioneel) - borsten - baarmoederstand - vloeien - perineum, hechtingen - urine, ontlasting - benen - temperatuur, polsslag • Rapportage van de observaties.
Observaties kraamvrouw:
Vragen aan verloskundige/huisarts:
Afspraken met verloskundige/huisarts:
27
Algemene afspraken:
Evaluatie van de dag:
8Checklist Checklist om te controleren of alle voorlichting en instructie ten aanzien van de verzorging van de kraamvrouw is gegeven.
Hebben de ouders de baby een naam gegeven ja/nee Gegeven naam: Baby gezien man vrouw broertje/zusje
Baby is aangekleed met eigen kleding
Baby aangeraakt man vrouw broertje/zusje
28
Hebben de ouders toestemming gegeven voor obductie ja/nee Hebben de ouders toestemming gegeven voor schedelobductie ja/nee Zijn de ouders geïnformeerd over het verkrijgen van het obductieverslag ja/nee Zijn de ouders ingelicht over de mogelijkheden van begraven/cremeren ja/nee Lid uitvaartvereniging ja/nee
Baby vastgehouden man vrouw broertje/zusje Zijn er foto’s gemaakt Zelf Eigen familie Foto’s op arm of schoot Foto’s met kleertjes Foto’s ontkleed
Wie hebben de baby na het overlijden verzorgd man vrouw familie kraamverzorgende
ja/nee
Indien de baby post-partum is overleden:
Ouders willen de baby begraven cremeren Wie hebben de begrafenis/crematie geregeld man vrouw familie
Wie hebben de baby voor het overlijden gezien man vrouw broertje/zusje
Begrafenis/crematie datum: tijd: plaats:
Wie waren aanwezig bij het overlijden van de baby man vrouw broertje/zusje
Wie zijn/waren hierbij aanwezig man vrouw kind familie overigen
Hebben de ouders een advertentie geplaatst Hebben de ouders kaartjes verstuurd
ja/nee ja/nee
Herinneringsenvelop navelklem temperatuurlijst haarlokje voetafdrukje Voorlichting ten aanzien van de kraamvrouw Hygiënische verzorging Rust en mobiliteit Emotionele aspecten Naweeën Kraambedgymnastiek Omgang met overige kinderen De veranderde situatie Rust en activiteit na afloop van de kraamtijd Voeding Weer werken Verloop van vloeien na de kraamtijd Tillen Zwemmen Anticonceptie Ontzwangeren Organisatie huishouding na de kraamtijd JGZ/OKZ Patiëntenverenigingen Boeken
8 Adressen voor informatie en hulp Fiom Landelijkburo Fiom, Kruisstraat 1 5211 DT ‘s Hertogenbosch, Tel: (088) 12 64 900 W: www.fiom.nl, E:
[email protected] Het FIOM is een landellijke stichting voor hulpverlening bij vragen op het terrein van zwangerschap en ouderschap. Behalve het landelijke FIOM-bureau is er ook een aantal regionale bureaus. Informatie hierover is bij het Centraal Buro te verkrijgen. Op dit moment spelen enkele regionale bureaus een actieve rol op het terrein van de hulp aan ouders na zwangerschapsverlies. Deze bureaus geven informatie en bieden hulp in de vorm van persoonlijke gesprekken. Soms worden ook groepsbijeenkomsten georganiseerd, waarin ouders met elkaar over het verlies van hun baby kunnen praten. LSR (Landelijk Steunpunt Rouw) Barchman Wuytierslaan 89, 3819 AB Amersfoort Tel: (033) 46 16 886 W: www.landelijksteunpuntrouw.nl E:
[email protected] Vereniging Ouders van een Overleden Kind Postbus 418, 1400 AK Bussum Tel: (0900) 20 22 723 W: www.vook.nl Zelfhulporganisatie van ouders die een kind hebben verloren. Deze organisatie is er zowel voor ouders die in de zwangerschap of rond de bevalling een baby hebben ver loren, als voor ouders wier kind later overleed. Je kunt er terecht voor informatie en advies en kunt door de organisatie in contact komen met andere ouders die hetzelfde hebben meegemaakt, zodat ervaringen gedeeld kunnen worden. RIAGG (Regionale instelling voor ambulante geestelijke gezondheid) NVAGG, Postbus 8400, 3503 RK Utrecht Tel: (030) 28 85 959 De Riaggs geven gespecialiseerde hulp door middel van persoonlijke gesprekken of groepsbijeenkomsten. Men kan naar de Riagg verwezen worden door de huisarts of een andere erkende hulpverlener, zoals een maatschappelijk werkende. De adressen van Riaggs staan in de telefoongids. Informatie over de Riaggs kan, behalve bij de huisarts, ook worden opgevraagd bij de overkoepelende organisatie van de Riaggs, de NVAGG (Nederlandse Vereniging voor Ambulate Geestelijke Gezondheidszorg)
Vereniging Ouders van Wiegedood Kinderen Postbus 10, 4060 GA Ophemert Tel: (033) 47 51 487 W: www.wiegedood.org Ouders van Wiegedood Kinderen is een vereniging van lotgenoten voor lotgenoten. Deze site wijst de weg naar mogelijkheden om elkaar tot steun te zijn en langs die weg troost te vinden en bemoediging bij het weer oppakken van het bestaan. Stichting Lieve Engeltjes Postbus 945, 3900 AX Veenendaal Tel: (06) 30 57 94 07 W: www.lieveengeltjes.nl, E:
[email protected] Lotgenotencontactgroep via het internet voor ouders waarvan een kind is overleden tijdens de zwangerschap, geboorte of op latere leeftijd. In de Wolken Spoorlaan 9c, 5591 HT Heeze Tel: (040) 22 60 450 W: www.in-de-wolken.nl, E:
[email protected] Informatieverstrekking en advisering op het terrein van kinderen en jongeren die te maken hebben met verlies door de dood. Stichting Achter de Regenboog Postbus 13012, 3507 LA Utrecht Informatie en advieslijn: (0900) 23 34 141 (15 cpm) Bereikbaar op maan-, dins-, donder- en vrijdagen van 09:00-11:00 uur. W: www.achterderegenboog.nl E:
[email protected] Voor kinderen en jongeren die van dichtbij te maken hebben (gehad) met het overlijden van een dierbare binnen het gezin. Overige In sommige plaatsen zijn er nog andere dan de eerder genoemde gespreksgroepen voor ouders die een miskraam of het overlijden van hun baby rond de geboorte hebben meegemaakt. In een aantal ziekenhuizen wijst men ouders erop welke mogelijkheden tot lotgenotencontact er in hun omgeving zijn. Enkele ziekenhuizen organiseren zelf dergelijke groepen. Men kan ook altijd aan de huisarts, de verloskundige, de gynaecoloog, de voorlichtingsafdeling van een ziekenhuis in de buurt, het maatschappelijk werk of de thuiszorg vragen of er een dergelijke groep in de nabije omgeving is.
8 Boeken ‘Geen ooievaar in de tuin’ Els van Amstel ISBN 902971543 Autobiografie van een moeder over het overlijden van twee pasgeboren kinderen en het verlies van enkele nog ongeboren baby’s.
‘Verdriet, verliesverwerking en gezondheid’ K. Gill en R. Diekstra ISBN 9026309058 In dit boek vind je een aantal interessante hoofdstukken over rouwverwerking, de verschillende fases van het rouw proces en een hoofdstuk over de beleving van ouders.
‘Geen wiegje, geen luiers’ Karin van de Boogaard ISBN 9053833374 Interviews met ouders van doodgeboren kinderen en hun hulpverleners.
‘Uit het nest gevallen’ Henk Mochel ISBN 9024230233 Inventarisatie van problemen, cijfers en achtergrondinfor matie naar aanleiding van een TV-uitzending van Rondom Tien over dit onderwerp.
‘Mijn stille kind’ Els Rosenmuller ISBN 9026113331 Persoonlijk relaas van een moeder over de geboorte, het korte leven en het overlijden van haar dochtertje dat leed aan het syndroom van Down.
30
‘Ik draag je in m’n hart’ Mirjam Schouwenburg ISBN 9029713550 Autobiografie van een moeder wiens dochtertje al een dag na de geboorte overleed. ‘In stilte geboren’ Louise van Gemert ISBN 9071225089 Een boekje voor ouders van wie het kindje rond de ge boorte is overleden. ‘We hadden haar Anna willen noemen’ Ida de Vries ISBN 9062243274 Dagboek van een moeder van wie het kindje vlak voor de geboorte in de buik is overleden. ‘Met lege handen’ Marianne Cuisinier en Hettie Jansen ISBN 9065230750 Een recent boek over miskramen en doodgeboren baby’s en welke invloed deze gebeurtenissen op de moeders hebben. Goed boek met veel informatie. Geeft veel inzicht in het verwerkingsproces.
‘Is jouw kindje verdwaald?’ Ellen Lenaarts ISBN 907122502 X Een boekje geschreven door een moeder over het verlies van haar baby die bij de geboorte overleed. Het beschrijft haar verwerking met zijn vele aspecten.
