Inleiding Openbare registers en kadaster
Studiemiddag ‘Openbare registers en kadaster’ Mr.dr.ir. J.A. Zevenbergen en Mr.dr. H.D. Ploeger 10 mei 2007 1
Onderzoeksinstituut OTB
Deel van het onroerend goedrecht • “functioneel rechtsgebied” • privaatrecht en publiekrecht in samenhang: • “van wie is de grond en wat mag die ermee?” • registratie, informatie en betekenis
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
2
Overzicht Studiemiddag • 14.00 Inleiding Openbare registers en kadaster (JZ) • 14.30 Valkuilen verkoop en overdracht gedeeltelijk perceel (HP) • 15.15 Pauze • 15.45 Perceelsvorming, kadastrale verwerking (JZ); Verkrijging door verjaring (HP) • 17.00 Afsluiting • 17.15 Borrel 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
3
Stelsel van Grondboekhouding • ‘grond’ in ruime zin: onroerende zaak • ondersteunend aan: • rechtsverkeer (overdracht, vestiging beperkt recht) • bestuur (belastingheffing, verkrijging, ..) • maar ook: • versterking positie huidige eigenaar (veiliger gevoel Æ meer investeringen Æ hogere welvaart) • basis voor hypothecaire leningen Æ multiplier effect Æ economische groei 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
4
Stelsel van Grondboekhouding • soorten ‘bewijs van transactie’ • mondelinge overeenkomst (evt. getuigen) • ‘private conveyancing’ (akten bij eigenaar) • aktenregistratie • rechtenregistratie • Nederland strikt-juridisch aktenregistratie, maar zgn. ‘verbeterde aktenregistratie’ met trekjes van rechtenregistratie 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
5
Stelsel van Grondboekhouding • Beginselen: • Boekingsbeginsel • Instemmingsbeginsel • Publiciteitsbeginsel • Specialiteitsbeginsel
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
6
Stelsel van Grondboekhouding • inschrijving van (notariële) akten (van levering) en andere vergelijkbare documenten • in openbare registers • extraheren van kerngegevens hieruit voor ‘indexen’ op naam, perceel en deels adres • in kadastrale registratie • waar nodig in het veld laten aanwijzen en opmeten van ‘nieuwe’ grenzen en verwerken daarvan • in veldwerk en op kadastrale kaart 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
7
Stelsel van Grondboekhouding • actoren: • Notaris • Dienst voor het Kadaster en de openbare registers • bewaarder • landmeter • iedere stap leidt tot opname van informatie in een informatieverzameling (veelal digitaal) 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
8
Samenhang informatieverzamelingen
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
9
Stelsel van Grondboekhouding • Digitaal: • kadastrale registratie (AKR); netwerk, KOL • kadastrale kaart; bestellen, email, CD’s, GIS • openbare register(s) sinds 1 september 2005 ‘Elan’ - Elektronisch Aanleveren door notaris mogelijk • veldwerken nog analoog
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
10
Betekenis informatieverzamelingen: de brondocumenten • openbare registers • inschrijving veelal constitutief vereiste • wat bij raadpleging gekend zou zijn, als bekend verondersteld (verzwaarde goede trouw) (3:23) • risico’s als je onjuistheid laat voortbestaan (3:24) • bescherming opvolger bij wegvallen overdracht, tenzij gebrek gevolg is van beschikkingsonbevoegdheid van de vorige eigenaar (3:88)
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
11
Betekenis informatieverzamelingen: de brondocumenten • veldwerkarchief • slechts terloops in wet genoemd • ‘ambtelijke akte’ (nu relaas van bevindingen) • basis voor ‘reconstructie’ van “grens” (de opmeting van de laatst aangewezen grens) • onverlet foute of onvolledige aanwijzing destijds, danwel verkrijging door verjaring sindsdien • wordt buitengewoon vaak geaccepteerd 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
12
Betekenis informatieverzamelingen: index, overzicht • kadastrale registratie (AKR) • ambtelijke interpretatie van ingeschreven stukken • basis voor aantal wetten (ozb, onteigening, stemming ruilverkaveling, ..) • valt (helaas) buiten de verzwaarde goede trouw • overdacht door ‘niet te boek staande’ eigenaar vrijwel onmogelijk (negatieve publiciteitsbeginsel)
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
13
Betekenis informatieverzamelingen: index, overzicht • kadastrale kaart • globale aanduiding van indeling percelen en ligging grenzen • alleen voor reconstructie als veldwerk ontbreekt • basis voor veel GIS-toepassingen, steeds vaker ook waarmee overheden besluiten voorbereiden (en daarop gebaseerd nemen)
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
14
Betekenis informatieverzamelingen: basisregistratie kadaster • Wet basisregistraties kadaster en topografie (feb. 2007, inw.tr. 1-1-2008): • Verplicht gebruik authentieke gegevens binnen de overheid • Uitgangspunt van juistheid voor overheid • Terugmeldplicht bij onvolkomenheden
10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
15
Betekenis informatieverzamelingen • civielrechtelijk: • negatief stelsel, met nodige derdebescherming (verdere uitbreiding in onderzoek) • administratief rechtelijk: • overheid mag (straks moet) er op af gaan • toenemende combinatie van (digitale) gegevens • praktijk: • vergaand vertrouwen in stelsel en op informatie; vergl. ook beperkte jurisprudentie 10 mei 2007
Onderzoeksinstituut OTB
Inleiding
16
