Inleiding Hierbij tref je het aanbod in de Adstructieweek van dit jaar. Het is een heel breed aanbod geworden, echt voor elk wat wils. Ouders, oudleerlingen, docenten, nestoren, leden van het OOP, iedereen heeft zich ingezet om vanuit eigen belangstelling en enthousiasme iets voor jullie voor te bereiden. Daarnaast hebben we rondgekeken in onze vrienden- en kennissenkring om nog meer mensen te vinden die iets interessants te vertellen hebben. Cultuur-makelaar Aafje heeft weer een heel scala aan culturele workshops voor ons verzameld. Nu zijn jullie aan de beurt. Naast dit boekje krijg je een rooster uitgereikt waarop je kan vinden wanneer de hieronder beschreven workshops gehouden worden. Soms maar één keer, soms vaker en soms is er sprake van een serie blokken die bij elkaar horen. Je hebt tot maandag 29 maart de tijd om rustig een eigen ideaal rooster samen te stellen. Vanaf maandag kun je je digitaal inschrijven met je leerlingnummer en wachtwoord op de website http://www3.pj.nl/adstructieweek/ Het is “wie het eerst komt, die eerst maalt”, dus stel het niet te lang uit! Die website is zo ingericht dat je per blok te zien krijgt welk aanbod nog beschikbaar is. Als een workshop dus “vol” is krijg je hem niet meer te zien. Als je je voor een blok ingeschreven hebt, wordt dat blok zichtbaar in je rooster. Als je wilt wijzigen moet je naar “weergave” en dan “lijst”. Van de 11 blokken moet je er 10 volgen. De website houdt dat netjes voor jou en voor ons bij. Leerlingen die mee gaan met de skireis zijn op dinsdag vrij en kunnen dus maar 8 blokken inschrijven. Als je op maatschappelijke stage gaat en toch een aantal workshops kunt en/of wilt volgen, volg dan de instructies op die je aantreft bij Mas. Er zijn excursies die voor twee blokken tellen. Ook dat “weet” de site. Sommige activiteiten zijn verspreid over meerdere blokken. Dat “weet” de site niet. Je kunt het zien aan het gegeven dat een serie genummerd is. Je moet je dus steeds zelf opnieuw opgeven. Denk er aan dat als je in Cairo of Rome zit, je op donderdagmiddag gewoon KCFV hebt. Doe verstandige keuzes en maak er een mooie week van!
Annemie van der Putten
A Advocaat worden Godert van der Feltz Advocaat en actie tegen de overheid.
oudleerling
Wel eens gedacht over rechten studeren, om daarna advocaat te worden? Zou het in werkelijkheid lijken op wat je ziet op het nieuws (de grote strafzaken en de TV-series over het advocatenbestaan)? Je kunt op allerlei manieren advocaat zijn: vooral voor de weduwen en de wezen of juist voor het bieden van ondersteuning bij fusies en overnames van toch al erg grote ondernemingen; in je eentje of met honderd of meer anderen in een kantoor; in loondienst of als ondernemer, als procestijger of als een soort accountant. Ik vertel je graag hoe je advocaat wordt en neem jullie graag mee voor een toer langs de meest in aanmerking komende varianten. Daarna vertel ik wat meer over het leven op een groot kantoor (in de Verenigde Staten en hier, mijn verleden) en op een eigen, middelgroot kantoor (het mijne nu) en over onze (proces)praktijk in zaken tussen bedrijven en ngo’s enerzijds en de overheid (gemeenten, waterschappen, provincies en het rijk) anderzijds. Natuurlijk probeer ik ieders vragen te beantwoorden. Voor wie even vooraf bij ons langs wil: www.feltz.nl Godert van der Feltz (Leerling van het Stedelijk Gymnasium in de jaren 1965-1970)
Animatie Vincent Leloux/Femke Cultuur-makelaar Tekenfilm is een ander woord voor animatie. Het woord "animatie" komt van het Franse woord animation, dat tot leven brengen betekent. Je brengt levenloze (dode) voorwerpen of tekeningen tot leven: Ze gaan bewegen. Althans, je denkt dat ze bewegen, want je ogen zien dat op de film. In werkelijkheid zie je heel snel achter elkaar geprojecteerde (stilstaande) foto’s. Als je met animatie aan de slag gaat, opent er zich een wereld vol andere mogelijkheden. Het is eigenlijk heel simpel. Als je een speelfilm of documentaire maakt, film je de werkelijkheid: je filmt echte mensen in echte auto’s en op echte stranden. Met animatie vervallen er ineens allerlei natuurwetten; een menselijk figuur kan zomaar onder water leven; een kameel met drie bulten gaat zwevend door de lucht; eenden gaan praten en huizen kunnen rennen! Levenloze voorwerpen gaan ‘als vanzelf’ bewegen. Animatie is als het ware een trukendoos waarmee je een nepwereld kunt scheppen
Arabisch pua rector Inleiding in het Arabisch. We kijken op een ontspannen manier naar de fundamentele verschillen tussen de Semitische en Indo-Europese talen, het verschil tussen Modern Standaard Arabisch (de schrijftaal) en het gesproken Arabisch, waarom onze getallen toch Arabisch zijn ook al zie je dat niet meteen er van af, doorspekt met anecdotes over het leven van een expat in Cairo. En dan leren we ook nog een paar formules waar je veel plezier van kunt beleven als je ooit in Egypte op vakantie gaat.. Astronomie en tijdrekening Gerrit Nauta oudleerling De belangrijkste gereedschappen voor het bijhouden van de tijd zijn de kalender en de klok. De kalender gebruiken we om te weten welke dag het is en de klok om te weten hoe laat het is. In mijn verhaal zal ik op deze beide gereedschappen in gaan en uitleggen wat het verband met de astronomie is. Ik behandel eerst de kalender en daarna de klok. In beide gevallen zal ik dit doen, aan de hand van een lijstje met vragen. Vervolgens zal ik proberen om met behulp van historische voorbeelden en computerplaatjes, een antwoord op al deze vragen te formuleren. Om jullie nieuwsgierig te maken volgt hier een lijstje met de vragen die ik in mijn verhaal ga behandelen. Wie de antwoorden wil weten moet op 6 april naar mijn verhaal komen luisteren. De kalender. - Welke soorten kalenders bestaan er. - Wat is het nut van een maankalender. - Hoe ontstaan de schijngestalten van de maan. - Waarom gebruiken wij een zonnekalender. - Hoe veroorzaakt de baan van de aarde om de zon, de seizoenen. - Wat voor kalenders gebruikten verschillende oude culturen. o Egyptenaren o Maia’s o Babyloniërs o Romeinen - Hoe werkt onze (Gregoriaanse)kalender De klok. - Welke soorten (klokken) en andere tijdmeet instrumenten bestaan er. - Welke definities voor de tijd werden in verschillende oude culturen gebruikt en met welke instrumenten maten zij deze tijd. o Egyptenaren o Babyloniërs o Grieken o Romeinen o Middeleeuws europa - Waar komt onze indeling van de tijd in uren, minuten en seconden vandaan - Welke definitie’s voor de tijd zijn er sinds de zeventiende eeuw (Het begin van de moderne astronomie) in gebruik en wat is de relatie met de astronomie. o Ware zonnetijd o Locale sterretijd o Lokale middelbare zonnetijd
-
-
o Tijd vereffening Waarom is de Nederlandse (en later de universele tijd) ingevoerd en hoe werkt dat. o Nul meridiaan o Tijdzones Welke definitie van de tijd is op dit moment in gebruik en hoe is die gekoppeld aan de astronomie o Atoomtijd o Schrikkel-seconden
B Basisles toneel/drama Remco Klop is docent drama/regisseur
Remco Klop
ouder
Beleggen bat docent In dit onderwerp leg ik uit wat beleggen is, waarin je kunt beleggen en op welke manier het in zijn werk gaat. We kijken naar de meest voorkomende vormen van beleggen en gaan dit nader toelichten. We besteden speciale aandacht aan de aandelen en optiehandel en de mogelijkheden die er zijn en de risico's die je loopt. Lysbet Hoekstra-Migchels De Bijsluiter ouder De bijsluiter (geneesmiddelontwikkeling en geneesmiddelveiligheid). Hoe komt een geneesmiddel op de markt, wat staat er in een bijsluiter en wat betekent dat? Hoe wordt gecontroleerd of geneesmiddelen veilig zijn (patient, arts, overheid en fabrikant). Lysbet Hoekstra-Migchels is arts en pharmacovigilance consultant Peter van Dijk Bob Dylan, zanger of dichter Het is de bedoeling dat ik een overzicht geef van het fenomeen Bob Dylan waarbij ik wat muziek laat horen uit verschillende perioden. Verder wil ik één of twee songteksten bespreken met de toehoorders en met hen analyseren. Tot slot wil ik nog enige aandacht schenken aan andere artiesten die covers hebben vertolkt van Dylan.
ouder
Bij de Brandweer Pieter Lodder oudleerling De brandweer is het meest bekend van de blusauto's die met sirene en zwaailamp uitrukken naar een brand om mensen te redden en het vuur te blussen. Maar: is dat alles wat we doen? De vraag stellen is hem al een beetje beantwoorden: we doen veel meer. In mijn verhaal neem ik je mee voor een kijkje in de keuken. Ook zal ik je laten zien wat je zelf kunt doen om je goed voor te bereiden: uiteindelijk kun je de brandweer maar beter niet thuis op bezoek krijgen... Nieuwsgierig genoeg? Dan tot 6 april! Pieter Lodder is Waarnemend hoofd Risicobeheersing en Operationele Voorbereiding bij de brandweerfryslan Bridge Jan en Titia Stavast oudleerlingen Een geweldige gelegenheid om te leren bridgen. Het is gewoon een leuk en boeiend spel, dat veel van je strategisch inzicht vraagt. Als je later uitgezonden wordt om ergens in het buitenland mooi werk te doen, zul je merken dat het beheersen van dit spel je veel voordeel gaat opleveren!
C Capoeira Zie www.capoeiraleeuwarden.nl
Marvin Ouwehand
Oudleerling
Carl Jung en de Griekse goden Bettina de Jong Ouder Carl Jung onderzocht vele archetypische gedragspatronen, en gaf die patronen de namen van Griekse Goden en Godinnen.Ben jij een echte Zeus, of juist meer een Apollo? Speelt Artemis de hoofdrol in je gedrag of misschien wel Aphrodite? En wat zeggen die oude goden of godinnen over jou? Wat betekent je dominante gedragstijl voor je studie en loopbaan? Zoek uit welke Griekse god of godin jou kenmerkt. Bettina de Jong werkt voor Go for Colour, Colourful change management, consulting and coaching Centraal Eindexamen Nynke de Boer en Ruth Welmann oudleerlingen Hoe komt een Centraal Eindexamen tot stand? Op een bepaald moment gaan jullie aan de centrale examens beginnen. Jaar in jaar uit, week in week uit, werken er mensen aan deze landelijke centrale examens. Dit gebeurt vanuit het College voor Examens in Utrecht, onze werkplek. Het is werk waarvan wij ons in onze gymnasiumtijd geen voorstelling hadden. We hadden al helemaal niet gedacht dat wij er zelf ooit middenin zouden zitten. In onze workshop krijgen jullie antwoord op vragen als: welke centrale examens zijn er, hoe komen ze tot stand, worden er ook centrale examens op de computer afgenomen en hoe weet ik of de examens eerlijk worden beoordeeld? We vertellen ook over de weg die wij sinds het gymnasium aflegden naar het College voor Examens en welke rol het gymnasium nog steeds voor ons speelt. Natuurlijk is er gelegenheid voor het stellen van prikkelende vragen. Chaos pan docent Lange tijd werd gedacht dat de natuur volledig voorspelbaar is. Zo dacht men dat men het weer in theorie jaren vooruit zou kunnen berekenen als men wist hoe het weer
werkte. Ook in de biologie, de economie en de scheikunde dacht men dat men alles van te voren precies kon voorspellen. Dit werd verwacht omdat wiskundige modellen steeds beter werden. Maar juist in die wiskundige modellen bleek een hoop chaos te zitten. Het bleek dat er logische(wiskundige) formules bestaan die van simpele invoerwaarden volledig chaotische(zonder regelmaat) uitvoerwaarden laten zien. En het meest vreemde is dat er in chaos vaak spontaan weer geordende patronen kunnen ontstaan die soms ook spontaan weer weg kunnen vallen: orde in de chaos dus. Doordat we tegenwoordig veel beter begrijpen hoe deze zaken werken kunnen we nu het weer beter voorspellen maar begrijpen we ook het gedrag van visscholen, diergedrag en de economie beter. Maar we hebben wel onze hoop op moeten geven dat we de natuur volledig door kunnen rekenen. Bart Pander zal een BBC documentaire laten zien over Chaostheorie en hij zal dit inleiden met een korte samenvatting van de betekenis van het idee van zelforganiserende chaos in de biologie. Iedereen kan zich inschrijven. Chirurgie pan docent Al in de oudheid werden simpele operaties uitgevoerd op het menselijk lichaam. Vaak moet dit behalve pijnlijk ook vrij dodelijk voor de patiënten zijn geweest. Pas zo rond 1800 begonnen de omstandigheden waarin operaties werden gedaan langzaam te verbeteren. Door het gebruiken van de wetenschappelijke methode werd chirurgie van iets wat pijnlijk en dodelijk was naar iets waar de levensduur en levenskwaliteit enorm door verbeterd is. Deze ontwikkeling heeft onze maatschappij veranderd. Veel ziektes die vroeger gegarandeerd tot een pijnlijke dood of een levenslange handicap geleid zouden hebben zijn tegenwoordig met een simpele operatie te verhelpen. Bart Pander zal een inleiding verzorgen bij een BBC documentaire over hoe de chirurgie zich van een beroep wat in de zelfde klasse als kapper en slager hoorde tot een wetenschappelijk levensreddende beroep heeft kunnen ontwikkelen. De documentaire is het eerste deel van een serie van vijf. In de vijfde klas hebben we bij biologie aflevering 2 over hartchirurgie al gezien. Iedereen kan zich inschrijven. Complexe Getallen 1 en 2 wou docent Op school leren we allemaal dat je niet de wortel van een negatief getal kunt nemen; dus bestaat niet. Maar is dat wel zo? Het antwoord daarop is nee! Met complexe getallen kan het wel degelijk! Hoe? Dat bekijken we in deze inleiding tot de complexe getallen. Een complexe getal is geen ‘ingewikkeld ‘ getal, maar een ander soort getal waardoor het rekenwerk in veel situaties aanzienlijk kan worden vereenvoudigd. Aan het einde van de cursus zullen we een enkele toepassing bespreken. Doelgroep: vierde- en vijfdeklassers met wiskunde B (en natuurkunde).
D Dammen (Fries) Tjalling docent Tjalling Goedegemoed is drievoudig Fries kampioen dammen en beheerst ook het Friese damspel. Hij is jarenlang jeugdtrainer geweest, heeft talentvolle kinderen getraind en begeleid op internationale damwedstrijden. Hij gaat al deze kennis en ervaring inzetten om er voor jullie een leerzame en leuke workshop van te maken. DANS Vee docent Dans is geweldig! Daarom gaan we in deze workshop bezig met een mix van verschillende stijlen: moderne dans, jazz, street en hiphop. We zullen ze combineren in een korte choreografie. Debating pan docent In de oudheid werd publiek spreken en debatteren gezien als een wetenschap die bestudeerd moest worden. Het was een bezigheid voor heren waar men veel plezier aan beleefde maar waar ook veel belangrijke beslissingen werden genomen. Aristoteles heeft rond 300 voor christus het belangrijkste boek op dit gebied geschreven. De speechwriters van o.a. Obama doen er nog steeds hun voordeel mee. Het publiek spreken en debatteren is in de Engelstalige wereld naast belangrijk als middel in de politiek ook belangrijk als tijdverdrijf. Elke highschool en universiteit heeft een of meerdere debating teams. Deze gaan elkaar met woorden te lijf en er zijn voor de winnaars mooie prijzen te verdienen. Dit kun je natuurlijk op vele manieren doen. Het bekendste in Nederland is de Lagerhuis stijl. Hierbij mag iedereen in een grote groep mensen aan het woord komen. Voor wedstrijden is deze variant minder gebruikt. In deze workshop krijg je eerst een korte inleiding in de retorica van de oudheid tot nu en worden verschillende debat wedstrijdvormen toegelicht. Daarna ga je zelf aan de slag. Voor de winnaar is er taart! Iedereen kan inschrijven Dichter in een meertalige wereld Tsead Bruinja netwerk Mensen leven anno 2010 temidden van vele talen, naast hun moedertaal nog minstens één andere en vaak nog meer talen. Wie van huis uit Fries spreekt leeft zo in het Fries, Nederlands en Engels. Dat is ook te merken in de wereld van de poëzie. De Friese dichter Tsead Bruinja dicht in het Fries en in het Nederlands en zijn poëzie is in het Engels vertaald. Hij heeft contacten met dichters van overal op de wereld en treedt op in het buitenland, kort geleden nog op een festival in Nicaragua.Tsead Bruinja zal laten zien hoe hij werkt. De tekst van zijn poëzie wordt gebruikt in allerlei media, en in combinatie met veel kunstdisciplines. Verder kunnen de deelnemers onder zijn leiding meedoen aan een korte workshop poëzie waarin meer talen aan bod komen. Maximum groepsgrootte: ca. 15 persone. Tsead Bruinja debuteerde in 2000 met de bundel De wizers yn it read.
Daarna volgden veel bundels in Fries en Nederlands, en allerlei projecten in samenwerking met andere kunstenaars van woord, beeld, dans en muziek. Voor meer informatie www.tseadbruinja.nl. Hwt optreden duurt 45 minuten. Als je je inschrijft weet je dus nog niet of je het eerste uur of het tweede uur van het blok terecht kunt! Het andere uur ben je vrij. PS: Tsead is de zoon van onze eigen Foeke! DNA en de PCR Feike van der Leij ouder DNA en de Polymerase Ketting Reactie (PCR).We weten allemaal wel ongeveer wat DNA is. Maar hoe werkt het en hoe kunnen we het gebruiken in nieuwe toepassingen? De Puttense moordzaak zou niet zijn opgelost zonder de zogenaamde PCR techniek. In deze gastles wordt een tipje van de sluier opgelicht. Met wat eenvoudige modelletjes van Lego, K'Nex en klittenband is mooi uit te leggen hoe sommige DNA technieken werken. Verder wil ik vertellen wat je als moleculair bioloog later mogelijk kunt: de functie van genen ontdekken, en die kennis toepassen in bijvoorbeeld biomedisch onderzoek. Eventueel kan het in het Fries, "mar ik tink net dat it dêr in sprút dúdliker fan wurdt" (veel vakjargon is so wie so Engels). Feike van der Leij is docent Life Sciences & Technology (een samenwerking van Van Hall Larenstein en NHL Hogeschool) & onderzoeker (moleculair bioloog)
Docentrollen door de bril van de leerling sma docent Welke rollen speel je als docent? Je bent de gastheer/gastvrouw die de leerlingen ontvangt, je bent een presentator die de aandacht vangt om jouw mooie vak te verkopen, de bent een didacticus die goed in staat is om je vak duidelijk uit te leggen en goede instructies te geven. Bovendien speel je de rol van de pedagoog die ervoor zorgt dat er 'orde' is in de klas en je hebt de rol van de afsluiter die ervoor zorgt dat er nog even teruggekeken wordt op de les. En eigenlijk moet je als docent al die rollen vlot kunnen neerzetten. En wat vinden de leerlingen, jullie dus, nu echt belangrijk? Als klanten weten jullie dat. We bekijken de rollen en jullie bepalen wat je de belangrijkste rol van je docent vindt. Drama/improviseren docent drama MBO Welzijn Friesland College Leeuwarden
Afien Vos
ouder
Drukke types en vreemde Vogels. Bianca Klop ouder "Drukke types en vreemde vogels" Bijna iedereen heeft wel eens van ADHD, van PDDNOS of van het syndroom van Asperger gehoord. Maar wat is het eigenlijk precies? Wat gaat er anders in de hersenen van mensen met autisme of met ADHD? Hoe kunnen psychiaters vaststellen of iemand het heeft? Hoe kun je zelf nagaan of je het misschien hebt? En als iemand het heeft, wat kun je er dan aan doen? Stel dat iemand uit je klas het heeft, kun je hem daar dan bij helpen?Als je nieuwsgierig bent naar de antwoorden op deze vragen, dan is de les van mevrouw Klop misschien iets voor jou. Zij is psychiater in Leeuwarden en werkt dagelijks met jongeren en volwassen met ADHD en Autismespectrumstoornissen. Zij zal het een en ander vertellen en laten zien waardoor voor jou duidelijker wordt wat die veel gehoorde termen nu precies betekenen.
Duurzaamheid Teun van der Laan oudleerling Een 3D voedsel printer, een plant die je laptop oplaadt, China die er miljoenen insteekt en modeontwerper die sleept met een ijsberg. Dit alles heeft te maken met Duurzaamheid. Een probleem, maar vooral ook uitdaging die jij moet gaan oplossen en waar je sowieso mee te maken gaat krijgen in je verdere leven. Wil je alvast weten wat er nu gebeurt op dit gebied, wat er beter kan, en waarom ik heb gekozen om hierin te gaan werken in plaats voor een groot en bekend bedrijf? Dan ben je bij deze lezing op de goede plek
E Elementaire deeltjes bls Docent Een atoom is opgebouwd uit drie soorten deeltjes: protonen, neutronen en elektronen. Maar als je tabel 26 in BINAS bekijkt zie je dat er veel meer deeltjes dan deze drie bestaan. Het proton is opgebouwd uit twee up en een down quark, het neutron bevat een up en twee down quarks. Quarks komen bovendien in drie variëteiten voor ( rood, groen, blauw ). Het elektron is niet samengesteld; het is een echt elementair deeltje. Deze master class beoogt een eenvoudige introductie tot de elementaire deeltjes fysica te geven..
English pronunciation Mary Cunningham ouder veel gemaakte fouten door Nederlandse sprekers van Engels, en hoe je die kunt vermijden, om beter Engels te praten.
F Friesch Natuurmuseum laa docent De tentoonstelling in het Friesch natuurmuseum ‘Nachtbrakers’ gaat over alle soorten uilen die in Nederland voorkomen, zoals de ransuil, kerkuil, velduil, steenuil en bosuil. Ook is er aandacht voor zeldzame dwaalgasten zoals de ruigpootuil, de oehoe en de dwerguil en uilen van de wereld: de grootste, de kleinste en alles daar tussenin. Er zullen heel wat van de 190 soorten te zien zijn, Onderwerpen die belicht worden zijn broeden, opgroeien van de jongen, braakballen en voedsel, aantallen in Fryslân en Nederland, bedreiging en bescherming, onderzoek en inventarisaties, aangevuld met uilen in de volkenkunde, kunst en film. Friese Gedichten Edwin de Groot netwerk Dichtsje is boartsje mei taal. Sjen of it slagget en set in byld of gefoelens op sa ’n wize op papier dat it by in oar wat losmakket. Dichtsje is kleur jaan oan it bestean, in konsintraasje fan saken, fan wurden. Mei sa min mooglik taal safolle as mooglik sizze. Edwin de Groot is yn dizze workshop net fan doel om in trits fan technyske saken op it aljemint te bringen. Hy wol mei de dichters sjen nei hoe gedichten mei lytse oanpassingen in grutter berik, mear lading krije kinne. Dus gjin dreechstinderij oer rederijkers, sonnetten, rymfoarmen en kreeftdichten. Oer wat wol goed wêze soe en wat net en wat al net mear, mar wol oer hoe taal in stim, in kleur krije kin. Dichter Paul van Ostaijen sei ris: "Poëzie moet eer gevoeld dan begrepen worden". En dat is it startpunt. Stjoer úterlik twa wiken (23 maart) yn 't foar in gedicht op en dan ha wy it deroer yn ’e workshop.
[email protected] Edwin de Groot is redakteur fan it Fryske literêre tydskrift Ensafh (www.ensafh.nl ) en organisearret poëzyfoarstellings foar it Frysk Skriuwersboun (It Literêr Sirkwy). Hy is auteur fan de dichtbondel IK SKIP (Bornmeer) en dit jier komt der in nije Frysktalige bondel út. En der stiet in Hollânsktalige bondel op ‘e priemme
G Geografische voettocht spr en rit docenten Ontdek je Eigen stad! Vanuit het Stedelijk Gymnasium start de tocht richting de oude binnenstad van Leeuwarden. Weten jullie dat onze school tegen het oudste deel van de stad ligt? De Dokkumer Ee naast school is een oude wadgeul die richting binnenstad loopt. We gaan de oude stad bekijken en zien dat Leeuwarden is gebouwd op drie terpen en we ontdekken dat de oudste straten van onze stad verschillende functies hadden. We gaan de Joodse Buurt bekijken en natuurlijk de Grote of Jacobijnenkerk. In de buurt van de Grote Kerk zien we voorbeelden van sanering, renovatie en restauratie. Via de Speelmanstraat komen we bij de Eewal dat vroeger een uitloper van de Ee was. Op deze plaats staan we stil bij de vervoer van en naar de binnenstad. Naast de Eewal ligt een oude oeverwal, waar ook al vroeg bewoning was. Dit deel van de stad heette Nijehove en was in de 10e eeuw al een handelsnederzetting, een van drie nederzettingen waaruit Leeuwarden ontstond. We gaan naar De Oldehove richting Nieuwe Stad en je zult ontdekken dat de noordzijde veel ouder is dan de zuidzijde. Achter de Nieuwe Stad staan nog steeds achterhuizen vergelijkbaar met het achterhuis waar Anne Frank zat ondergedoken. Leeuwarden is uitgebreid vanuit het noorden naar het zuiden en aan de kantoren bij het station kunnen we zien dat Leeuwarden een klein CBD heeft. We lopen langs oude trambanen, arbeidershuizen richting Vossepark waar een oude drinkwatervijver is en we staan hier ook even stil bij de ziekten die de Leeuwarder binnenstad troffen in de 19e eeuw. Via de Prinsentuin naar de Noordersingel waar statige huizen voor de 19e eeuwse huizen staan. Je krijgt hier uitleg over stadsmodellen en je zult zien dat die ook betrekking hebben op Leeuwarden. Gezellig?! miv docent Vierkante oogjes? Genoeg tv en computerbeeldschermen gezien? Vermaak je met een gezelschapsspel. En dan bedoel ik niet Monopoly of Mens erger je niet……………Er zijn heel veel spellen op de markt waar behoorlijk wat tactiek en/of strategie bij nodig is. Een beetje geluk en/of bluf hoort er natuurlijk ook bij. Kortom alle ingrediënten voor een leuk uurtje zijn aanwezig. Gezonde kalveren Mary Cunningham ouder Gastles over het opfokken van gezonde kalveren. Over de geboorte van een kalf, hoe je daarna het kalf moet groot brengen om een gezonde melkkoe te worden. Het zou best eens kunnen dat deze gastles in het Engels gegeven wordt. De les duurt 45 minuten. Als je je inschrijft weet je dus nog niet of je het eerste uur of het tweede uur van blok terecht kunt! Het andere uur ben je vrij. Van Gras tot Glas Thom Albers ouder 'Van gras tot glas: een carrière binnen FrieslandCampina' Welke avonturen maak je zoal mee bij een marketing-sales-innovatie-strategie loopbaan in deze multinational die altijd in beweging is.Thom Albers is Corporate Strategy Director bij Friesland Campina
H Hiphop maken Kapabel cultuur-makelaar Kapabel is een MC die op zijn zestiende begon met het schrijven van teksten. Naast het geven van workshops ontplooit hij zich ook op persoonlijk vlak als hiphop artiest. In deze hiphopworkshop leer je een tekst te schrijven. Hoe schrijf je zoiets van begin tot eind? Kapabel leert het je. Voor de podiumbeesten onder ons is er de mogelijkheid de zelfgeschreven tekst voor te dragen aan de klas! Hitlers Hollywood 1 en 2 hoo docent Fascisitsche propagandafilms in de jaren dertig. In deze twee blokken gaan we kijken naar de fascistische propagandafilm Hitlerjunge Quex. De film uit 1933 gaat over een jongen van de Hitlerjeugd die vermoord wordt door de communisten en is gebaseerd op de dood van Herbert Norkus, een Hitlerjongen die in 1932 werd doodgestoken en door de nazi’s als martelaar werd vereerd. De film laat zien hoe leuk het is bij de Hitlerjeugd en hoe een goede jonge Duitser zich volgens Hitler dient te gedragen. De film is een product van de Berlijnse UFA-studio’s (Universum Film AG) . Tijdens de Weimarperiode was de UFA het centrum van de experimentele filmindustrie. Na de machtsovername van Hitler vluchtten veel Duitse regisseurs en acteurs naar de Verenigde Staten om in Hollywood te gaan werken. Hitler veranderde de filmstudio’s in een eigen Hollywood waar propagandafilms werden geproduceerd. Voorafgaande aan de film wordt een inleiding gehouden waarin het één en ander over de film zelf en de Duitse propagandamachine wordt verteld. Na de film discussie. In principe vanaf klas 3. Enige voorkennis over Hitler en het NationaalSocialisme is vereist. Hormonen Ina Pratt ouder Hormonen, wat kunnen we zonder ze? De hormonen spelen een belangrijke rol in de fysiologie van het menselijke lichaam. Zij zorgen voor het handhaven van de stofwisseling , de bloeddruk, de botstofwisseling , maar ook voor de productie van de geslachtshormonen en daarmee voor de voortplanting. Stoornissen in de hormonen kunnen aanleiding geven tot een groot scala aan klachten, ziektebeelden. Deze gastles .gaat .over de werking , de verstoring en het opsporen van afwijkingen in de hormoon balans
HPV Clasien van der Houwen ouder HPV vaccinatie tegen baarmoederhalskanker Vanaf 28 april is er een nieuwe vaccinatieronde in de regio Leeuwarden voor meisjes geboren in 1997 en een inhaalronde voor meisjes die tussen 1993 en 1996 geboren zijn en van de vorige vaccinatie geen gebruik hebben gemaakt. Heb je vragen over het nut of het gevaar van deze vaccinatie, of wil je er gewoon meer van weten, dan is deze gastles iets voor jou.
Je krijgt achtergrondinformatie over hoe baarmoederhalskanker ontstaat, hoe het HPV virus daar een rol in speelt (en roken) en wat een vaccinatie daar tegen kan doen. Maar we gaan het ook hebben over welk risico je nou echt loopt en wat de risico¹s van vaccinatie zijn. Wat zijn fabels en wat zijn feiten? Wat geloof je wel en wat niet? Het wordt een les met een pittig medisch verhaal zodat je er veel over leert en het wordt een les met een discussie over welke informatie je krijgt en wat je daarmee doet. Want uiteindelijk neem je wel een beslissing: wel of geen vaccinatie. Clasien van der Houwen is gynaecoloog
I Immuunsysteem Willemijn Gadiot netwerk Minilezing over het afweersysteem (immuunsysteem) Hart, hersenen, lever, nieren en longen, dát noemen we onze vitale organen. Het afweersysteem wordt niet zo vaak genoemd in dat rijtje. Toch speelt ook dat afweersysteem een onmisbare rol in het overleven in deze wereld vol microorganismen. Maar het immuunsysteem is ook betrokken bij de transplantaatafstoting, bij de afweer tegen kanker, bij auto-immuunziekten, allergie en aids. Kom naar deze interactieve lezing en je zult meer te weten komen over (een aantal van) bovengenoemde onderwerpen. Geschikt voor klas 4 en hoger. Drs. Willemijn C.M.I. Gadiot is docente Life Science & Technology aan de Hanzehogeschool in Groningen IND Jan Mink en Elsheba Jongedijk netwerk De Immigratie en naturalisatie dienst voert het beleid uit wat betrekking heeft op het (semi-)permanente verblijf van vreemdelingen. De workshop zal een inkijk geven in het werk van de IND en daarbij ingaan op de juridische kant maar ook op de meer ethische kant. Voor de leerlingen is er een actief gedeelte wat zal bestaan uit een beslis quiz. De leerlingen moeten beslissen wat de IND zou moeten doen in een bepaalde casus. Italiaans
dut docent Een must als je dit jaar naar Rome gaat! Een workshop om vanuit je kennis van de oude taal ook eens wat te leren dat praktisch toepasbaar is op vakantie.
J Ja, ik kom kijken. Jra en Wessel de Vries docent en leerling Een toneelstuk bedenken, improviseren, schrijven, instuderen en uitvoeren – in één week van niets tot briljant theater: Wessel de Vries en Joe Raphael zijn samen met een groep leerlingen de uitdaging aangegaan. Zij voeren hun voorstelling vrijdag het derde blok 2x op in de Manege en jij komt kijken naar ofwel de eerste ofwel de tweede voorstelling! Jongeren en journalistiek Hans Snijder ouder Waar haal je je nieuws vandaan, wat is hierin de betekenis van kranten, internet, hyves, tv en facebook en hoe weet je wat wel en niet betrouwbaar is. Hans Snijder hoofdredacteur Leeuwarder Courant
K Kangaroe miv docent Heb je de kangoeroewedstrijd dit jaar gemist? Jammer! Heb je wel meegedaan en zijn breinkrakers jouw dingetje? Schrijf je in en ga lekker zitten puzzelen met de kangaroe-opgaven van afgelopen jaren. Alleen of samen
L Leiderschap rwo docent "Churchill, Kennedy, Mandela, Obama, Balkenende, Cohen? Wat kenmerkt een charismatisch leider? Wanneer bén je een charismatisch leider? Ben jij zelf geschikt als leider? In deze masterclass Leiderschap en Persoonlijkheid gaan we antwoord zoeken op deze vragen. We kijken naar het effect van taal, emoties en persoonskenmerken op leiderschapskwaliteiten. We kijken naar bekende leiders en proberen oorzaken te vinden voor hun grote roem. Daarnaast gaan we ook zelf kijken of jij geschikt zou kunnen zijn als leider en wat jou geschikt zou maken. Aan het eind van de les weet je een stuk meer over wat leiders onderscheidt van "gewone mensen" en weet je heel wat meer over je eigen persoonlijkheid. Misschien ben jij wel een toekomstig leider!" Het Leven in Amerika Mary Cunningham ouder Een gastles over hoe feestdagen maar ook verjaardagen, enz. worden gevierd in Amerika, omgangsvormen, en gebruiken. Deze gastles wordt in het Engels gegeven.
M Managerslatijn Ronald teLoo netwerk Als je nu naar bedrijven kijkt zie je allerlei rollen en functies: medewerkers, managers, bestuurders, eigenaren. En je zou denken dat deze rollen al heel lang bestaan. Dat de Grieken en Romeinen ook dat soort organisaties kenden. In werkelijkheid is de manier zoals we organisaties nu kennen pas sinds de jaren 50 echt ontwikkeld. Hoe komt dat? En hoe ziet de organisatie eruit waar jullie over een aantal jaren in werken? Ronald te Loo laat je kennis maken met zijn ervaringen als organisatieadviseur van bedrijven en van scholen. Ronald teLoo is bedrijfseconoom en heeft een eigen adviesbureau O2L (Organise toLearn) Hij ondersteunt van der Putten bij haar interim directeurschap bij !mpulse. MAS zelf leerling Sommige leerlingen zijn gedurende (een deel van) de adstructieweek op Maatschappelijke Stage. Ook leerlingen die niet gedurende de gehele adstructieweek op stage zijn en/of die leerlingen die desondanks graag deel willen nemen aan een of meerdere programmaonderdelen van de adstructieweek, kunnen zich inschrijven op die blokken. Om ook voor hen het bevredigende “voldoende inschrijvingen” te laten verschijnen is bij ieder blok is dus ook de mogelijkheid “in te schrijven” op Maatschappelijke Stage. NB: Als je niet in overleg met de stagecoördinator je Maatschappelijke Stage hebt geregeld, kun je niet inschrijven op MAS. MCL Jantiena Reiding-Boersma ouder Wegens succes herhaald. Deze rondleiding was een enorm succes vorig jaar! We krijgen rondleiding operatiekamercompex van het MCL, evt. skillslab en in gesprek met co-assistenten over studeren en praktijk. Stethos, Paramedische Opleidingen & Zorg Deze excursie duurt van 15.00 tot 18.00 uur en telt voor twee adstructieblokken. Mime Meike cultuur-makelaar Wist je dat 70% van de menselijke communicatie non-verbaal is? We uiten ons in onze houding, beweging en in hoe we kijken. We zeggen heel veel met ons lichaam. Wanneer je rechtop in de ruimte staat, zegt dat heel iets anders dan wanneer je ineengedoken in een hoekje staat. In het theater wordt veel gebruik gemaakt van non-verbale communicatie. Er bestaan veel verschillende soorten theater. Zo is er theater waar vooral vanuit tekst wordt gewerkt, ook wel teksttoneel genoemd. Ook is er een vorm van theater waar vooral vanuit beweging (non-verbaal) wordt gewerkt. Dit heet mime. In deze workshop ga je aan de slag met theater maken vanuit beweging. Dus: wat kan je vertellen met houdingen en bewegingen. Hoe maak je een spannend verhaal zonder woorden te gebruiken?
Model European Parliament (MEP) zls en maa docenten Ben jij een politiek talent? Een geboren redenaar of juist een stille onderhandelaar? Verdedig je je principes ten koste van alles of ben je bereid water bij de wijn te doen en resultaten te boeken? De Europese Unie krijgt steeds meer invloed op ons dagelijks leven. Veel besluiten die ‘Europa’ neemt beïnvloeden ons dagelijks leven. Of dit nu gaat om het aanpakken van het illegaal downloaden van muziek en films of om regels m.b.t. de toevoeging van conserveringsmiddelen aan voedsel. In het ‘Model European Parliament’ gaan we een zitting van het Europees parlement voorbereiden en naspelen. Dat doen we aan de hand van serieuze vraagstukken waar het parlement ook zelf mee worstelt. Deelnemers aan het MEP vertegenwoordigen een Europees land en onderhandelen namens dat land in een commissie over de oplossing van een bepaald politiek probleem. De commissie Buitenland kan zich bijvoorbeeld buigen over welke rol de EU kan spelen bij de oplossing van het Palestijns-Israelisch conflict. Je gaat dus in debat, zoekt naar oplossingen, sluit compromissen met tegenstanders, verdedigt compromis-besluiten, probeert nederlagen als grote overwinningen te verkopen, kortom: je bent politicus en diplomaat. Het MEP beslaat vier blokken: één op woensdag, één op donderdag en twee op vrijdag. Op woensdag en donderdag stel je met de commissie waar je inzit een motie (stelling, uitspraak) op over jullie onderwerp. Op de vrijdag wordt een echte parlementszitting gehouden waarin de moties die de commissies hebben opgesteld, worden behandeld en in stemming worden gebracht. Er is plek voor maximaal 25 leerlingen. Vierde klassers krijgen voorrang. Moderne dans ELDC cultuur-makelaar Moderne dans is ontstaan als verzet tegen het mooie klassieke ballet. Men wilde af van het poppetjes imago en de pijnlijke spitzen. Men is een nieuwe techniek gaan ontwikkelen waarbij men veel gebruik ging maken van de vloer en er werd meer vanuit gevoel gedanst. Modern hoeft ook niet altijd mooi te zijn. Moderne dans kent verschillende stromingen, Elzelien heeft haar eigen stijl ontwikkeld. Zij geeft een stoere, ruige vorm van modern waar je je energie goed in kwijt kan. Tijdens de workshop ga je springen, rollen, zwaaien en vallen en ontwerp je zelf een deel van de dans. Probeer eens iets anders en gooi jezelf in deze workshop. Iedereen kan
deelnemen ook als je geen danservaring hebt.
N Nanotechnologie Bls docent Nanotechnologie gaat over het manipuleren van atomen en moleculen op nanometerschaal. De uitvinding van de scanning tunneling microscoop ( STM ) en de atomaire krachtmicroscoop ( AFM ) heeft het mogelijk gemaakt om atomen en moleculen daadwerkelijk te “zien “ en ze beet te pakken te verplaatsen. Het is een snelontwikkelend onderzoeksgebied waarin natuurkunde, scheikunde en biologie samenkomen. Deze master class is een eenvoudige inleiding tot dit vakgebied.
en
Natuurlijke patronen in venen Sake van der Schaaf oudleerling Het trefwoord is veen, als materiaal, als landschap of als ecosysteem. Daarin ben ik in 1990 voor de tweede keer in mijn bestaan terechtgekomen, aanvankelijk in Ierland, later ook in Nederland en een aantal andere landen. Ik ben er ook na mijn pensionering bij de universiteit van Wageningen nog steeds enigszins actief in. (Neo) Classisme in Friesland Gerrit Boschloo ouder Classicisme en neo-classicisme in de Friese architectuur De Grieken bouwden tempels, de Romeinen badhuizen, lusthoven en niet alleen de gedachten van hen vinden we terug in zoals we nu leven. Ook in de Friese steden en dorpen vinden we gebouwen vol verwijzingen. Waar? Hoe? Waarom? En wat heeft de grill van een auto van doen met de griekse goden? “Nerdparty” mel docent Op de "Nerd Party" komen Nerds samen om "Nerdige" puzzels op te lossen en om contact te leggen met andere Nerds. Wij gaan geen dansje of liedje instuderen, noch toneelstuk, cabaret of opera. Wij drinken geen ranja of melk en bereiden ook geen voedsel ter plekke. Wellicht zal kwistig met chocola worden gestrooid als beloning voor opgeloste raadselen. Op onnavolgbare supercoole wijze lossen de Nerds problemen op, louter door individuele mentale kwaltiteit, al dan niet complementair gebundeld in samenwerkende cellen. Na 45 minuten kan de geest weer rusten en terugblikken op succesvolle momenten. Nieuw Grieks Dut docent workshop om vanuit je kennis van de oude taal ook eens wat te leren dat praktisch toepasbaar is op vakantie!
Nova Zembla Verschijnsel
Siebren van der Werf
oudleerling
Tijdens de overwintering van Willem Barents en zijn bemanning op Nova Zembla, in 1596-1597, zagen zij de zon op 24 januari 1597 voor het eerst terug. Het was meer dan twee weken voordat die na de poolnacht daar op hun breedte van 76º mocht worden verwacht: de zon stond nog meer dan vijf graden onder de horizon. Dat zij niettemin toch gezien werd – begrijpen wij achteraf – vond zijn oorzaak in een lange-afstand luchtspiegeling. Gerrit de Veers dagboek geeft daarvan de eerste documentatie en het verschijnsel is bekend geworden als het Nova Zembla-effect. Vanaf het begin is De Veers verhaal omstreden geweest. Vooral in eigen land is hij neergezet als iemand die een sterk verhaal wilde vertellen dat gewoon niet waar kon zijn. Nog steeds twijfelen Nederlandse geschiedschrijvers aan de betrouwbaarheid van zijn beschrijving. Maar zijn relaas werd ook opgepikt door wetenschappers. De grote Johannes Kepler werd er al in 1604 door geïnspireerd tot een visionaire uitleg: ergens boven ons hoofd houdt de lucht op en begint de ether. Licht kan daartegen weerkaatsen, zoals ook aan de binnenkant van glas. Op die manier moet het mogelijk geweest zijn dat de Nederlanders niet de zon zelf, maar haar reflectie hebben gezien: ”ut pro Sole idolum eius in Noua Zembla videri potuerit.” In dit verhaal laat ik zien hoe die uitleg stand heeft gehouden, al moeten we die etherspiegeling vervangen door luchtspiegeling. We zullen zien hoe vertekende zonsondergangen, Fata Morgana’s en het Nova Zemblaverschijnsel tot stand komen. Van alle drie zal ik gefotografeerde beelden laten zien. Het is pas sinds enkele tientallen jaren mogelijk dat soort beelden ook door computersimulaties te berekenen en ik wil laten zien dat zo de waarnemingen die Gerrit de Veer beschrijft kunnen worden verklaard.
O Olieverf Werken met olieverf bij Joost.
Kem
docent
Een Ooggetuige in de klas! Pen docent Je hebt vast wel eens iets over de Tweede Wereldoorlog gezien op tv en gehoord tijdens de geschiedenisles. Maar heb je weleens naar het verhaal geluisterd of met iemand gesproken die de Tweede Wereldoorlog echt heeft meegemaakt? Bijvoorbeeld iemand die in een Japans interneringskamp zat opgesloten tijdens de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië? Of met iemand die de Tweede Wereldoorlog in Nederland of Duitsland heeft overleefd? Dan is dit je kans om het verhaal van een overlevende van de Tweede Wereldoorlog te horen en al je vragen te stellen. Een overlevende komt namelijk zijn/haar persoonlijk verhaal over de oorlog vertellen. Dus schrijf je snel in! Oosters Striptekenen Caspar Cultuur-makelaar Vind je Japan interessant en zou je graag willen leren hoe je een Japanse strip kan tekenen? Van Chibi tot realistische mangafiguren of zelfs een totale mangastrip maken? Vind je Naruto, Dragon Ball Z of gewoon manga's in z’n geheel leuk? Dan is deze workshop wat voor jou. Ik ga in deze workshop in op de oorsprong van Manga en de diverse hoofdstijlen. Ook wordt iets gezegd over het toepassen van 'emotie-iconen' binnen de tekeningen. Maar het accent ligt uiteraard op het zelf ontwerpen van een mangafiguur en deze een rol laten spelen in hun eigen verhaal. Overlevingskansen Nederlandse Joden Bert Jan Flim ouder De overlevingskansen van Nederlandse joden tijdens de Tweede Wereldoorlog in vergelijking met die van joden in de omringende landen. De gastles is bedoeld voor leerlingen van klas 4 en hoger. Bert Jan Flim is docent geschiedenis op de vavo aan het Friesland College
P Poldervrouw (cabaret) Nina de la Croix Cultuur-makelaar Poldervrouwen dansen schaamteloos Zonder gêne door het polderland Poldervrouwen dansen schaamteloos En ze gaan voor niemand aan de kant Nina de la Croix is zo’n Poldervrouw. Soms gaat het allemaal niet zo lekker. Dan is het fijn om even weg te gaan naar een andere stad in een ander land, om de boel eens goed te overdenken. Maar wat levert dat dan op? Nina de la Croix studeerde af aan de Amsterdamse Kleinkunstacademie. In april 2007 stond ze in de finale van het Amsterdams Kleinkunst Festival. Poldervrouw is haar eerste solo met verhalen en veel mooie, krachtige liedjes. Ze is een innemende verteller en een begenadigd zangeres. Haar sterke liedjes en haar scherpe verhalen maken Nina een poldervrouw die je niet snel vergeet. www.ninadel acroix.nl De voorstelling duurt een uur. De eerste voorstelling begint om 9.30 en de tweede om 11.00 uur. Prijsvorming bat We gaan kijken, aan de hand van de benzineprijs, hoe een prijs tot stand komt. Welke kosten worden er gemaakt bij de winning, welke andere factoren spelen een rol bij de prijsvorming ( klimaat, politieke ontwikkelingen ) en wat is de invloed van beleggers en de overheid op de prijsvorming.
docent
Privaatrecht Siewert Lindenbergh oudleerling Workshop Privaatrecht, een stuk theorie en daarna mag je zelf gaan "pleiten" Siewert Lindenbergh schreef ons ter introductie: Ik heb in 1983 eindexamen gedaan en ben toen een jaar in de VS gaan studeren. Daarna heb ik in Leiden rechten gestudeerd en ben ik daar in1998 gepromoveerd op een proefschrift over smartengeld. Hoewel ik nooit had gedacht dat ik iets in onderzoek zou gaan doen, heeft dat proefschift nogal een vlucht genomen(het kwam kennelijk op een tijdstip dat Nederland eraan toe was) en ben ik in de academische wereld verder gegaan. Na nog een aantal jaren hoofddocent te zijn geweest in Leiden, ben ik in 2005 benoemd als hoogleraar privaatrecht aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Daar geef ik colleges, werk ik aan onderzoek en leid ik een vakgroep.Naast het werk aan de universiteit ben ik rechter-plaatsvervanger in de Rechtbank Haarlem en raadsheer-plaatsvervanger in het Hof Arnhem en verzorg ik postacademisch onderwijs aan advocaten en rechters. Mijn drijfveer in dit vak is complexe materie op de grens van techniek en moraal helder voor het voetlicht te brengen.Dat 'ei' kan ik goed kwijt in zowel onderwijs als onderzoek. Zie ook: www.professorlindenbergh.nl
Q Qi gong
Fokje en Hilda
Concierge en Administratie
R Rattenpracticum 4e klas biologie pan en hjo docenten Bij dit practicum krijg je een muskusrat en die gaan wij zowel van de buitenkant als de binnenkant uitvoerig onderzoeken. Je krijgt hierbij hulp van de begeleidende docenten en de handleiding, die je dan zult krijgen. Wat je moet doen tijdens deze dag is het volgende: de bijbehorende vragen maken, tekeningen maken van de muskusrat, en tussentijds heb je tijd om het verslag te maken. Tekeningen maken? En een verslag schrijven? Ja, je hebt het goed gelezen. Dit verslag kun je gebruiken voor de praktische opdracht, die je dit jaar verplicht moet doen (zie het PTA van biologie). Wij bieden jullie dus deze cursus aan tijdens de adstructieweek en je kunt het gelijk gebruiken als praktische opdracht. Je leert van dit practicum ontzettend veel! Je leert hoe je tekeningen moet maken, hoe je een verslag moet schrijven, maar het belangrijkste is dat je leert waar de organen in lichamen zich bevinden en wat de functies hiervan zijn. Je zult het nooit meer vergeten De muskusratten worden niet speciaal voor ons dood gemaakt. De ratten zijn afkomstig van het bedrijf Waterbeheer Friesland en worden gevangen in de natuur, omdat ze daar in te grote hoeveelheden aanwezig zijn. Dus heb lef en schrijf je in voor het rattenpracticum! Doe je niet mee aan dit practicum, dan zul je zelfstandig in jouw eigen tijd een andere opdracht moeten uitvoeren, namelijk een meningsvormende opdracht over ‘ethiek bij genetische manipulatie’, zie de portal bij onze vaklokalen voor meer informatie. NB 1: Mochten er plekken over zijn, dan mogen leerlingen van andere klassen ook meedoen. Daarom zijn alleen de eerste 3 dagen na het openen van de inschrijving gereserveerd voor 4e klassers biologie! NB 2: Het practicum duurt een hele dag. Je kunt je dus alleen voor de donderdag inschrijven als je géén KCFV hebt het derde blok. Zo wel, dan kun je alleen voor de vrijdag inschrijven. Reanimatie + skillslab
Clasien van der Houwen, Marijke Rasch, Lysbet Hoekstra-Migchels
ouders
45 minuten reanimatie training met gebruik van poppen en 45 minuten chirurgische technieken (skillslabje). De chirurgische technieken bestaan uit: oefenen met naaldvoerder en hechten van een varkenspootje, oefenen metlaparoscoop: stapelen van kraaltjes ed, oefen van stabiele zijligging bijelkaar. En wat we mogelijk nog verder bedenken. De begeleidende ouders zijn allemaal arts.
Rechtbank (bezoek aan de politierechter) hoo docent Op woensdagmiddag 7 en vrijdagmiddag 9 april wordt een excursie naar de politierechter in Leeuwarden georganiseerd. We wonen een strafzitting bij waarin we de werking van de politierechter van dichtbij kunnen bekijken. De politierechter behandelt eenvoudige misdrijven en overtredingen. Je moet dan denken aan zaken als openbare dronkenschap, verkeersdelicten, winkeldiefstallen en “eenvoudige” geweldsdelicten. In een politierechtbank is er sprake van één rechter (bij hogere rechtbanken zijn dat er drie) die maximaal één jaar gevangenisstraf kan opleggen. Een politiezaak duurt maar kort, zodat we de gelegenheid krijgen een reeks van zaken te bekijken. Na afloop is er waarschijnlijk gelegenheid voor een gesprek met de rechter of de officier van justitie die we aan het werk hebben gezien. Deze workshop is toegankelijk voor leerlingen van klas 4 en hoger (je moet 16 zijn). Hij duurt van 13.00-15.30.Omdat de excursie een uur langer duurt dan één adstructieblok en er bovendien de week daarvoor nog een korte voorberedingsbijeenkomst wordt gehouden geldt deelname aan deze excursie als een dubbel blok. Een aanrader in combinatie met de gastles Strafrecht. Relativiteitstheorie 1,2,3 en 4 wou docent Inleiding speciale relativiteitstheorie In deze inleiding tot de speciale relativiteitstheorie onderzoeken we een aantal van de vreemde verschijnselen dat optreedt wanneer je reist met een snelheid die de lichtsnelheid nadert. Denk bijvoorbeeld aan de tijd die niet meer voor iedereen dezelfde is. Beroemd is de zogenaamde tweelingparadox, waarin de ene helft van een identieke t weeling met een snelle raket de aarde verlaat om na enkele jaren terug te keren en merkt dat zijn tweelingbroer inmiddels een oude man is geworden. Maar ook de lengte van een lat hangt af van de snelheid waarmee het beweegt. Hoe dit allemaal kan, zullen we op een grafische manier onderzoeken. Met grafieken en met een minimum aan formules. Doelgroep: vierde- en vijfdeklassers, maar ook goede en geïnteresseerde derdeklassers zijn welkom!
Ruimtelijk Portret
ynt
docent
Handvaardigheid workshop: “Een ruimtelijk portret” De Amerikaanse kunstenaar Alexander Calder (18981976) ontwikkelde een nieuwe methode en vorm voor het maken van beeldhouwwerken. Dit door draaien, kronkelen en buigen van ijzerdraad. Hierbij leek het alsof hij driedimensionaal (3D, ruimtelijke) figuren ‘tekende’ in de lucht. Heb jij ook zin om met zowel je hoofd, je handen en met ijzerdraad aan de slag te zijn? Schrijf je in en zorg dat je een tangetje bij je hebt! In verband met moeilijkheidsgraad: 1 blok per workshop: voor klas 1 t/m 3 2 blokken per workshop voor klas 4 t/m 6
(Misschien is er een fotostander van te maken!)
S Schaken voor beginners Reneey Nagtegaal nestor In deze kennismakingsles behandelen we het bord, de stukken, de opstelling en de loop van de stukken. Daarna gaan we verder met slaan , verdedigen, aanval op de koning en schaakmat zetten. Ook het rokeren komt aan de orde. Daarna kan je zelf gaan schaken Schaken: de opening Reneey Nagtegaal nestor In deze les behandel ik de opening. Veel mensen die beginnen met schaken weten niet goed hoe te beginnen. Hoe open je de partij op een goede manier? In deze les worden de belangrijkste wetenswaardigheden van de opening behandeld. Schaken: het eindspel
Foppe Aize Rinzema netwerk Foppe Aize Rinzema bespreekt het eindspel.Hij gaat in op het pionneneindspel, hoe kan je promoveren met een pion en een koning. Wat betekent oppositie houden? Hoe doe je dit? (Foppe is een van de betere Friese jeugdspelers).
De Schatten van Leeuwarden Geart de Vries ouder Leeuwarden heeft een rijke geschiedenis. In het Historisch Centrum Leeuwarden zijn zo'n 25 bijzondere voorwerpen en stukken uit het archief sinds kort ondergebracht in een onderaardse schatkamer van de stad. Zij vertellen het boeiende verhaal van de Friese hoofdstad. Ik nodig jullie uit om bij ons in het Historisch Centrum Leeuwarden te komen voor een gastles met als thema de schatten van Leeuwarden. We hebben net een ondergrondse Schatkamer geopend waarin allerlei voorwerpen en archiefstukken uit de Leeuwarder geschiedenis zijn tentoongesteld op een bijzondere wijze. Voor Leeuwarder gymnasiasten erg interessant!
Spaans Vee Kom kennis maken met la lengua española! Zin om je talenkennis uit te breiden? Neem een kijkje in de wereld van de spaanse taal door middel van deze workshop. Sport Woensdag 1: sla in Aldlan: Woensdag 2: sla in Aldlan: Woensdag 2: sia in KAL: Woensdag 3: sla in Aldlan: Woensdag 3: sia in KAL: Donderdag 1: sla in MON: Donderdag 1: sia in de Dyk (=Junior) Donderdag 2: sla in MON Donderdag 2: sia in de Dyk (=Junior) Vrijdag 1: sla in KAL : Vrijdag 3: sla in KAL
docent
Sla of sia docenten de groep bepaalt kaatsen acrogym volleybal/basketbal groene spelen floorball fitness (omkleden in KAL) minitrampspringen/lange mat/judo fitness (omkleden in KAL) de groep bepaalt korfbal
Stoute Vrouwen Gro docent Stoute vrouwen in de Nederlandse literatuurgeschiedenis Heb je genoeg van de vrome middeleeuwse Hadewijch of de kuise 18^e -eeuwse Sara Burge rhart? Literatuur gaat over het hele leven en zit dus net zo goed vol hoeren, overspeligen en andere stoute vrouwen. Afhankelijk van de tijdgeest gebeurde dat s oms bedekt, soms zeer expliciet…Tijdens deze bijeenkomst lezen we pikante passages en bekijken we zinnenprikkelende illustraties.
Strafrecht Tom Wolters ouder Begin april zou ik een gastles willen geven over het strafrecht. Als advocaat-generaal, aanklager bij het gerechtshof, en daarvoor als officier van justitie en advocaat kan ik daar het nodige over vertellen. Een aanrader zeker in combinatie met het bezoek aan de Rechtbank
De Strijd tussen Mens en Microbe Arjen Agema Ouder De al eeuwendurende strijd tussen mens en microben (bacteriën, virussen) kun je zien als een voetbalwedstrijd.De eerste helft zit erop en in de pauze gaan we deze helft analyseren. Wat is de ruststand? Wie heeft er gescoord, wie kregen gele kaarten? En we kijken vooruit naar de tweede helft? Wordt het nog spannend of is de strijd beslist. En wie wint er dan? Welke onderwerpen komen aan de orde:-infectieziekten in vroegere tijden (Columbus en syfilis, de Zwarte Dood);-de mens die de vijand leert kennen (uitvinding microscoop, ontdekking bacteriën, ontdekking antibiotica);-de microbe die terugslaat (resistente micro-organismen, SOA seksueel overdraagbare aandoeningen!);welke mensen en instanties strijden in Nederland tegen infectieziekten;welke opleiding moet je volgen om deze strijd aan te sturen? De les duurt 45 minuten. Als je je inschrijft weet je dus nog niet of je het eerste uur of het tweede uur van blok terecht kunt! Het andere uur ben je vrij. Arjen Agema is microbiologisch analist bij Izore, Infectieziekten Centrum Friesland Suikerhuishouding
Simon Evers
netwerk
Wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van psychofarmaca op de suikerhuishouding van ons lichaam. Simon Evers is promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen bij de vakgroep Neuroendocrienologie. Bij neuroendocrienologie doen ze onderzoek naar het effect van ons zenuwstelsel op de rest van het lichaam en anders om. Simon Evers probeert er achter te komen wat het effect zijn van een aantal medicijnen die gebruikt worden bij psychoses en depressies, op met name de vet en suikerhuishouding van het dierlijk lichaam. Er zijn dus verbanden naar op het eerste gezicht totaal verschillende ziektes en wetenschapsgebieden van anorexia naar hormoonhuishouding en van psychoses naar suikerziekte en obesitas. Hij gebruikt hiervoor diermodellen. Aan dierproeven zijn strenge regels verbonden die Simon zal toelichten. Zijn workshop zal bestaan uit de uitleg van zijn werk. Daarnaast is er voldoende ruimte voor het stellen van vragen en zal er gediscussieerd worden over de gevolgen van zijn onderzoek en de ethiek van dierproeven.
T Tekenen Deze workshop behoeft geen nadere toelichting!
kem
docent
Teksttoneel Willemijn Cultuur-makelaar Stel je voor. Je kijkt naar de televisie en ziet een film met goede acteurs. Alles wat ze zeggen lijkt net echt, je zou haast vergeten dat het een film is. Maar soms is dat anders, dan zie je dat een acteur niet zo goed zijn tekst zegt en geloof je het niet meer. In deze workshop gaan we aan de gang met toneelteksten. Wanneer is een tekst geloofwaardig en hoe doe je dat dan? Door veel te spelen en naar elkaar te kijken, zullen we veel meer te weten komen over teksttoneel. Titreren
Scu docent Scheikundepracticum Titreren. Iedere 5e klasser scheikunde moet verplicht één van de 5 blokken volg en
Toneelproductie 1 tm 8 jra en Wessel de Vries Docent en leerling Een toneelstuk bedenken, improviseren, schrijven, instuderen en uitvoeren – in één week van niets tot briljant theater: jij hebt het in je, en Wessel de Vries en Joe Raphael halen het er uit! Uiteraard voeren we dat toneelstuk ook op voor medeleerlingen (vrijdag het 3e blok) in het middenstuk van de Manege en wel twee keer! Je ouders enzo kunnen natuurlijk ook komen kijken! Vereisten: minimaal zes sessies beschikbaar en zin om lekker gek te doen. NB: zie ook Ja, ik kom kijken!
Waar lag Troje? Atlantische variant van Ilias en Odyssee, naar het boek van I.A.Wilkens: Waar Troje eens lag. Bestemd voor klas 4 en 5
Jns
docent
Trommelen op Rommel Vuilnis-mannen Cultuur-Makelaar De Vuilnismannen vormen een team van enthousiaste drummers. Door hun opleiding en studiereizen in binnen- en buitenland hebben ze zich ontwikkeld tot ware professionals op het gebied van ritme. Heb jij wel eens iemand zien roffelen met twee handen op drie tonnen tegelijk? Onder het motto ‘Trommelen op Rommel’ reizen De Vuilnismannen door het hele land. Tijdens hun workshop leer je hoeveel muziek er zit in afvalmateriaal en hoe je hiermee zelf een compositie maakt. Ze hebben een uitgebreid instrumentarium bij zich, bestaande uit gedumpte emmers, tonnen, borstels, pannen en ander afvalmateriaal.
V Vertaaltraining Latijn klas 3 1 en 2 abg Twee blokken vertaaltraining latijn voor derde klassers. Pak je kans!
Docent
Vertaaltraining Latijn klas 2 abg Een blok vertaaltraining latijn voor tweede klassers. Pak je kans!
Docent
Vertaaltraining latijn klas 5 1 en 2 abg Twee blokken vertaaltraining latijn voor vijfde klassers. Pak je kans!
Docent
W Water in Pompei en Ostia jns Docent Waterhuishouding in Pompeii en Ostia. Het is boeiend om uit te vinden hoe de Romeinen ervoor zorgden dat er overal water was in hun steden. Een aanrader voor wie in klas 5 naar Rome gaat. Weerkaart van een organisatie Jurriaan Mous Oudleerling Een verhaal over ondernemen, nieuwe webtechnologie,inefficiëntie van grote organisaties, ontwerpen voor echte mensen, sociale duurzaamheid& het fenomeen bedrijf de 21e eeuw inslepen. Je kijkt naar buiten en het kan regenen, sneeuwen of de zon kan schijnen. Het weer kan steeds weer anders zijn. Zoom je uit dan zie je opeens stromingen van wolken en drukgebieden. Opeens wordt het mogelijk om een paar dagen vooruit te voorspellen. Zo is het tegenwoordig ook in organisaties. Als je er middenin zit zie je maar een klein stukje van de werkelijkheid en vaak niet een goed totaalbeeld. Heel veel organisaties hebben totaal geen inzicht in wat er nou echt gebeurd en sturen op een paar getalletjes.Wij willen uiteindelijk die weerkaart maken voor organisaties zodatopeens iedereen kan meedenken. Wat maakt je blij? Dat is een vraag die wij stelden aan zorgverleners.Wij ontwerpen samen met deze mensen op de werkvloer webapplicaties die hun werk leuker en inzichtelijker gaat maken.Met al deze ervaringen willen wij zelf ons eigen bedrijf een nieuw model meegeven die gebaseerd is op een meer natuurlijker celgroei waar cellen elk vanuit eigen passie en verantwoordelijkheid kunnen opereren en een kijk kunnen krijgen op het hele organisme vanuit een soort organisatie weerkaart. Westers Striptekenen Caspar cultuur-makelaar Voor iedereen die graag wil leren hoe je een stripfiguur kan ontwerpen en laten spelen in een eigen verhaal. Of ben je gek op stripverhalen; heb je vroeger Asterix gelezen of wil je weten hoe strips worden gemaakt? Dan is deze workshop wat voor jou. Ik ga in deze workshop in op de opbouw van je eigen stripfiguren en het ontwikkelen van een bijpassend karakter. Hiernaast ga ik in op de structuur van een verhaal en paginaopbouw/compositie.
Workforce Toetscentrum Instrumentarium abg en Arjen Bos Docent en CB We zoeken werkers die mee willen bouwen aan het toetscentrum voor Instrumentarium in de Manege. Het doel is dat het aan het eind van de week draait! En passant leer je werken met Wintoets en hoe het toepassen van ICT in het onderwijs functioneel gemaakt kan worden. Als je ook nog een beetje goed bent in Latijn en Grieks is dat natuurlijk wel erg meegenomen. Na afloop van de adstructieweek blijft de workforce in stand en kan je er zelfs mee gaan verdienen. Je blijft mevrouw Albers helpen met het verder uitbouwen van het toetscentrum. Eerst naar grammatica voor Latijn en daarna ook woorden en
grammatica voor Grieks. Dat is nog een probleem op zich, want Wintoets weet niet om te gaan met Griekse letters. Ook is het belangrijk dat je mee wilt denken over de uitvoerbaarheid van goede digitale toetsen. Een klus voor whizzkids met klassieke aanleg. Deze workshop duurt vier dagen en eindigt met de rituele afname van de eerste digitale Instrumentariumtoets.. Je kunt natuurlijk wel zo nu en dan een uitstapje maken naar iets anders, dat je héél erg graag ook wilt doen.
Z Zaalvoetbal Ze hebben er zin in!
Joost en Robert
Nestoren
