Inhoudsopgave Inleiding
17
Module 1
Zakelijk schrijven
23
Hoofdstuk 1
Zakelijk schrijven – de basis
24
Competenties Leerdoelen
24 24
1.1
26 26 27 27 27 28
1.2
Hoofdstuk 2
Kwaliteit en klantverwachtingen 1 Non-kwaliteit 2 Minimale kwaliteit 3 Kwaliteit 4 Onverwachte kwaliteit Kwaliteit en teksten
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
30 30 31
Een effectief schrijfproces
32
Competenties Leerdoelen
32 32
2.1 2.2
34 36 37 38 40 41 41 42 43 43 43 43
2.3
Doelgericht schrijven Schrijven in stappen Stap 1: Oriëntatie Stap 2: De inhoud bepalen Stap 3: Structuur aanbrengen Stap 4: Het schrijven zelf Stap 5: Eindredactie en afwerking Leesgedrag en passende communicatiestijl Extravert of introvert? Sturend of volgend? Confronterend of harmonieus? De leeuw
7
2.4
Hoofdstuk 3
52 52 57
Structuur aanbrengen
58
Competenties Leerdoelen
58 58
3.1
60 61 61 63 64 65 66 68 69 70 71 71 71 71 72
3.3
8
44 44 45 45 46 46 47 48 49 50
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
3.2
Hoofdstuk 4
De hond De uil De adelaar Schrijven voor leeuwen, honden, uilen en adelaars Teksten ontwerpen De probleemstructuur De maatregelstructuur De evaluatiestructuur De handelingsstructuur De onderzoeksstructuur
Zichtbare structuuraanduiders Koppen Alinea’s Voorbeeld Opsommingen Samenhang in de tekst Signaalwoorden Verwijswoorden en herhaling Leeswijzers Voorkeursplaatsen Opmaak Marges en uitlijnen Typografie Tekstkoppen Illustraties
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
72 78 80
Zakelijk formuleren
82
Competenties Leerdoelen
82 82
INHOUDSOPGAVE
4.1
4.2 4.3
Hoofdstuk 5
Helder formuleren Heldere zinnen Begrijpelijke woorden Scherp schrijven Klantgericht formuleren Persoonlijk formuleren Dienstverlenend formuleren
86 86 91 94 99 99 104
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
107 109 112
Foutloos schrijven
114
Competentie Leerdoelen
114 114
5.1
116 116 119 119 120 121 122 123 123 123 125 125 126 127 128
5.2
5.3.
Zinsbouw Hoofdzinnen en bijzinnen Werkwoorden Werkwoordspelling Vorm van de persoonsvorm Bijvoeglijk gebruikt voltooid deelwoord Congruentie Volgorde werkwoordsvormen Woordgebruik Woordsplitsing: aaneenschrijven of los? De -e na een bijvoeglijk naamwoord Trappen van vergelijking Alle(n), beide(n) et cetera Datt of wat? t Hen of hun?
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
129 130 131
Module 2
Zakelijke correspondentie
133
Hoofdstuk 6
Zakelijke correspondentie – de basis
134
Competenties Leerdoelen
134 134
INHOUDSOPGAVE
9
6.1 6.2
Hoofdstuk 7
145 148 150
‘Moeilijke’ brieven
152
Competenties Leerdoelen
152 152
7.1
154 155 157 159 159 160
Slechtnieuwsbrieven Opbouw slechtnieuwsbrief Klachtenbehandeling Aandacht en begrip Snelheid Eerlijk
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
161 162 164
Sollicitatiebrieven
166
Competenties Leerdoelen
166 166
8.1
168 168 169 170 170 170 170
8.2
10
136 137 137 139 139 140 141 141 143 143 144 145
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
7.2
Hoofdstuk 8
Taalgebruik in zakelijke brieven Indeling van zakelijke brieven Afzender Communicatienummers Geadresseerde Briefgegevens Aanhef Openingsalinea Kern van de brief Slotalinea Afsluiting Bijlagen
INHOUDSOPGAVE
Voorbereiding sollicitatiebrief Mentale voorbereiding Opbouw curriculum vitae Persoonlijke gegevens Opleidingsgegevens Werkervaring Diversen
8.3
171 172 172 172 173 173 173
Voorbeeld van een curriculum vitae Opbouw sollicitatiebrief Alinea 1: Attention Alinea 2: Interest Alinea 3: Desire Alinea 4: Action Ten slotte
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
174 174 175
Module 3
Commercieel schrijven
177
Hoofdstuk 9
Commercieel schrijven – de basis
178
Competenties Leerdoelen
178 178
9.1
181 181 183 183 184 184 185 186 187 189 191
9.2 9.3
Hoofdstuk 10
De opbouw van een commerciële tekst Attention Interest Desire Action Tot slot: een PS De visuele presentatie van een commerciële tekst Commercieel formuleren Kenmerken omzetten in voordelen Positief formuleren Beeldend formuleren
Discussievragen Opdrachten Checklist
194 196 197
Direct mail
198
Competenties Leerdoelen
198 198
10.1 10.2
201 202 202 202
Praktische tips Onderdelen van direct mail De envelop De brief
INHOUDSOPGAVE
11
Het drukwerk De antwoordmogelijkheid Direct mail via e-mail
Hoofdstuk 11
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
204 204 205
Offertes schrijven
206
Competenties Leerdoelen
206 206
11.1
209 209 209 210 210 212 212 212 212 212 213 213 213 213 213 214 214
11.2
Hoofdstuk 12
12
203 203 203
Praktische tips Gebruik de taal van de klant Schrijf vanuit de situatie van de klant Maak er iets moois van Onderdelen van offertes Titelblad Samenvatting Inhoudsopgave Inleiding De opdracht en het gewenste resultaat Plan van aanpak Uitvoeringscondities en voorwaarden Prijs en betalingscondities Geldigheidstermijn Garantie en service De aanbieders: bedrijf en medewerkers Ten slotte: juridische taal?
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
214 215 218
Commerciële relatiebrieven
220
Competenties Leerdoelen
220 220
12.1 12.2 12.3
222 223 228
INHOUDSOPGAVE
Opdracht verloren De strijd met de concurrent aangaan De relatie nieuw leven inblazen
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
230 230 233
Module 4
Zakelijke verslaglegging
235
Hoofdstuk 13
Zakelijke verslaglegging – de basis
236
Competenties Leerdoelen
236 236
13.1
238 239 239 241 241 242 243 243 244 245 245 245 246 246 246 247 248 248 249 249 250 250 250 251 252 253 253
13.2
13.3
Onderdelen van een rapport Aanbiedingsbrief Omslag Titelpagina Samenvatting Inhoudsopgave Verklarende woordenlijst Voorwoord Inleiding Diverse hoofdstukken Conclusies Advies, aanbevelingen of actieplan Noten Literatuur verwerken Literatuur zoeken Gericht literatuuronderzoek Literatuur selecteren Leesstrategieën Voorkeursplaatsen en signalen in teksten Informatie vastleggen Informatie opnemen in je rapport Weergeven in eigen woorden Citaten gebruiken Verwijzen Bronnen vermelden Literatuurlijst Informatie visualiseren
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
255 255 256
INHOUDSOPGAVE
13
Hoofdstuk 14
Vergaderingen notuleren
258
Competenties Leerdoelen
258 258
14.1
259 260 260 263 265 266 272 272 272 272 273 273 274 274 274 275
14.2 14.3
14.4
Hoofdstuk 15
14
Inleiding vergaderen De agenda Vaste agendapunten Vergaderdoelen Soorten notulen Wanneer kies je voor welke vorm notulen? Taken en activiteiten van de notulist Taken van de notulist voorr de vergadering Taken van de notulist tijdens de vergadering Taken van de notulist na de vergadering Aantekeningen maken Notulen uitwerken Vormgeving van de notulen Checklists voor de notulist Checklist Taken van de notulist Checklist Tekstuele aspecten van het verslag
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
277 277 279
Memo’s en beleidsnota’s schrijven
280
Competenties Leerdoelen
280 280
15.1 15.2
282 284 284 284 285 286 287 287 288 288 288 289 289
INHOUDSOPGAVE
Memo’s Beleidsnota’s Drie soorten beleidsteksten De beleidsvoorbereiding Het beleidsvoorstel De reactie op een beleidsvoornemen Argumenteren in een beleidsnota Standpunt en argument Voer feiten aan Bestrijd feiten niet met meningen Bouw je argumentatie zorgvuldig op Vermijd zwakke argumenten Wees logisch
289 290 291
Hanteer een doelgerichte stijl Het slot van een beleidsnota Samenvatting Discussievragen Opdrachten Checklist
291 292 293
Module 5
‘Nieuwe’ media
295
Hoofdstuk 16
Nieuwe media – zakelijk e-mailen
296
Competenties Leerdoelen
296 296
16.1
298 298 298 299 299 299 299 299 300 300 300 300 302 302 302 303 303 303 304 304 304 305 305 305
16.2
16.3
Voordelen van e-mail Snelheid Bedenktijd Geen misverstanden Meer info naar meer lezers Valkuilen van e-mail Primair reageren Slordigheid Directheid Geen formele ondertekening Junkmail Eenvoudige lay-out Praktische tips Aanheff en ondertekening Kort en bondig schrijven Opbouw van een e-mail Meerdere ontvangers ‘Reply’-functie Doorstuurfunctie Onderwerp of ‘subject’ Bijlagen of ‘attachments’ Adressen Leesbevestiging en prioriteit instellen Links
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
306 307 308
INHOUDSOPGAVE
15
Hoofdstuk 17
Nieuwe media - schrijven voor websites
310
Competenties Leerdoelen
310 310
17.1
311 311 312 312 312 313 313 313 314 314 315 316 316
17.2
17.3
Opstellen van webteksten Bezoekers: verschillen en overeenkomsten Gastvrijheid Motivatie Beeldschermlezen Praktische tips Actueel blijven Vaste onderdelen Overzichtelijke pagina’s Paginalengte Voorkeursplaatsen Nogmaals: heldere taal Valkuilen en gebreken van zakelijke websites
Discussieopdrachten Opdrachten Checklist
317 318 319
Literatuurlijst
320
Index
321
16
INHOUDSOPGAVE