INHOUDSTAFEL Arbeidsongeval & Letselpreventie
1
ARBEIDSONGEVAL − DEEL 1
2
3
ARBEIDSONGEVAL
I. UW RECHTEN INZAKE ARBEIDSONGEVALLEN IN DE PRIVÉSECTOR ...........4 1.
Is de wet betreffende de arbeidsongevallen in de privé-sector op mij van toepassing?......................................................................................................4 1.1 1.2 1.3 1.4
2.
Wanneer word ik beschouwd als slachtoffer van een arbeidsongeval of van een ongeval op de weg naar en van het werk?................................................6 2.1 2.2
3.
Uw werkgever moet het ongeval aangeven ........................................11 Beslissing van de verzekeraar ............................................................12 De verzekeraar aanvaardt het ongeval en vergoedt u ........................13 Schematische voorstelling van de regeling van een arbeidsongeval ..15
Waarop heb ik recht in geval van een arbeidsongeval?.................................16 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
5.
Het arbeidsongeval ...............................................................................6 Het ongeval op de weg naar en van het werk .......................................8
Wat moet ik doen wanneer me een arbeidsongeval overkomt? ....................11 3.1 3.2 3.3 3.4
4.
Basisprincipe.........................................................................................4 Uitbreiding van de wet...........................................................................4 Personen waarop de wet niet van toepassing is ...................................5 Andere vergoedingsregelingen inzake arbeidsongevallen ....................5
Het basisloon ......................................................................................16 De tijdelijke arbeidsongeschiktheid .....................................................18 De blijvende arbeidsongeschiktheid....................................................19 Betaling van de vergoedingen en renten.............................................22 Wat gebeurt er wanneer mijn ongeschiktheid verergert? ....................30 Welke kosten worden ten laste genomen? .........................................32
Hoe wordt een dodelijk arbeidsongeval vergoed? .........................................34 5.1 5.2
Kosten voor overbrenging en begrafeniskosten ..................................34 Wie wordt vergoed? ............................................................................35
II. ERNSTIG ARBEIDSONGEVAL...........................................................................42 1. 2.
Principeschema .............................................................................................42 Inleiding .........................................................................................................43 4
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Definitie van een ernstig arbeidsongeval .......................................................44 Het omstandig verslag ...................................................................................45 Het voorlopig verslag .....................................................................................47 Definitie van een zeer ernstig ongeval met onmiddellijke melding.................48 Wie doet het onderzoek van ernstige ongevallen en wie maakt het omstandig of voorlopig verslag op? ...............................................................49 Aanstelling van een deskundige ....................................................................49 Indeling van de ondernemingen.....................................................................50 Enkele referenties van de veiligheidswetgeving ............................................51
Bijlagen
............................................................................................................52
III. VERZEKERINGSGENEESKUNDE.....................................................................64 1.
Inleiding .........................................................................................................64
2.
Juridische aspecten .......................................................................................64
3.
De professionele risicoverzekeringen ............................................................65 3.1 3.2
4.
Situering ..............................................................................................65 Gemeenschappelijke kenmerken ........................................................66
De arbeidsongevallenverzekering..................................................................66 4.1 4.2 4.3 4.4
Historisch ............................................................................................66 Wat is een (arbeids-)ongeval? ............................................................67 Schadeloosstelling ..............................................................................68 Procedure............................................................................................71
IV. DE JURIDISCHE AFHANDELING VAN EEN ARBEIDSONGEVALLENDOSSIER VOOR WERKNEMERS UIT DE PRIVÉ-SECTOR ..................................74 1.
Theoretisch deel ............................................................................................74 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Wat is een Arbeidsongeval?................................................................74 Statistieken van arbeidsongevallen.....................................................76 Op wie is de wet van toepassing?.......................................................95 Bewijs van een Arbeidsongeval ..........................................................98 Situering van de sector binnen de sociale zekerheid ..........................99 Het Fonds voor Arbeidsongevallen ...................................................100 De Arbeidsongevallenverzekering.....................................................109
5
1.8 2.
Praktisch deel ..............................................................................................115 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
3.
Betwistingen......................................................................................111
Doelstelling praktisch deel ................................................................115 Voorstelling stageplaats ....................................................................116 Een lid komt bij ons langs op de rechtskundige dienst......................117 Omschrijving van de feiten ................................................................118 De voorprocedure .............................................................................119 Twistpunten.......................................................................................122 Gerechtelijke procedure ....................................................................123
Besluit ..........................................................................................................143
V. ARBEIDSONGESCHIKT EN CONSOLIDATIE .................................................146 1. 2.
Invaliditeit en arbeidsongeschiktheid ...........................................................146 Consolidatie, TAO en BAO ..........................................................................146
VI. ARBEIDSONGESCHIKT(HEID) .......................................................................148 1.
Wie kan een uitkering krijgen? .....................................................................148 1.1 1.2
2.
Wat moet je doen als je arbeidsongeschikt wordt? ......................................149 2.1 2.2
3.
De werkgever op de hoogte brengen ................................................149 Het ziekenfonds op de hoogte brengen ............................................151
Erkenning en controle ..................................................................................152 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
4.
Wie komt in aanmerking?..................................................................148 Onder welke voorwaarden? ..............................................................148
Erkenning door de adviserend geneesheer ......................................152 Inlichtingsblad ...................................................................................153 Vragenlijst zelfstandigen ...................................................................153 Controle door de adviserend geneesheer .........................................154 Verhoogde kinderbijslag....................................................................154
Invaliditeit.....................................................................................................154 4.1 4.2
Erkenning en controle .......................................................................155 Bedrag van de uitkering ....................................................................155
6
4.3 5.
Hoeveel bedraagt de uitkering .....................................................................155 5.1 5.2
6.
Voordelen..........................................................................................155
De uitkering met hulp van derden .....................................................156 Fiscus................................................................................................156
Stopzetting van de uitkering.........................................................................157 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5
Spontane werkhervatting ..................................................................157 Gedeeltelijke werkhervatting .............................................................157 Werkhervatting op beslissing van de adviserend geneesheer ..........158 Pensionering .....................................................................................159 Overlijden ..........................................................................................159
7.
Terugvordering van uitkeringen ...................................................................159
8.
Arbeidsongeschiktheid en ontslag ...............................................................160 8.1 8.2 8.3
9.
Beoordeling arbeidsongeschiktheid en terugkeer naar de arbeidsmarkt .....161 9.1 9.2 9.3 9.4
10.
Ontslag door de werkgever met opzeg of vergoeding.......................160 Ontslag door de werkgever zonder opzeg of vergoeding..................160 Ontslag door de werknemer ..............................................................161
Inleiding.............................................................................................161 Is de betrokkene arbeidsongeschikt?................................................161 Aanvaarding van ander werk door betrokkene?................................164 Worden werkgevers geprikkeld tot het laten verrichten van (andere) arbeid door gedeeltelijk arbeidsongeschikten? .................................164
Regelingen t.a.v. arbeidsongeschiktheid, arbeidsongevallen en beroepsziekten.............................................................................................165 10.1 10.2 10.3
Werk gerelateerde en overige arbeidsongeschiktheid ......................165 Werk gerelateerde arbeidsongeschiktheidsregelingen......................166 Overige arbeidsongeschiktheidsregelingen ......................................170
VII. BLIJVENDE ARBEIDSONGESCHIKTHEID....................................................174 1.
Consolidatie .................................................................................................174
2.
Onderscheid tussen de gehele en de gedeeltelijke blijvende arbeidsongeschiktheid .............................................................................................174
3.
Welke schade moet worden geëvalueerd? ..................................................175
7
4.
Voorafbestaande toestand ...........................................................................175
5.
Forfaitaire of concrete evaluatie van de schade?.........................................177
6.
Praktisch ......................................................................................................178 6.1 6.2
Particuliere sector .............................................................................178 Publieke sector..................................................................................179
7.
Alternatief.....................................................................................................180
8.
Quid, in geval van heelkundige bewerkingen en andere behandelingen? ...183
VIII. VERSNELDE VERGOEDING VAN LICHAMELIJKE LETSELS ....................184 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Tekst van de overeenkomst.........................................................................184 Definities ......................................................................................................190 Algemeen principe en toepassingsmodaliteit...............................................191 Tegemoetkomingen ten voordele van de benadeelde persoon ...................195 Aansprakelijkheid en verzekeringsdekking ..................................................197 Medische expertise ......................................................................................198 Toepassingscommissie................................................................................199
IX. INDICATIEVE TABEL 2008..............................................................................202 1.
Kosten en uitgaven ......................................................................................202 1.1 1.2 1.3 1.4
2.
Tijdelijke arbeidsongeschiktheid en invaliditeit.............................................205 2.1 2.2 2.3
3.
Voertuigschade – gebruiksderving – BTW ........................................202 Verplaatsings- en administratieve kosten..........................................204 Kledij en bagage ...............................................................................204 Medische kosten na consolidatie ......................................................204
Materiële schade...............................................................................205 Morele schade...................................................................................206 Verlies schooljaar..............................................................................206
Blijvende arbeidsongeschiktheid en invaliditeit ............................................208 3.1
Wijzen van vergoeding van de materiële schade ..............................208
8
3.2 3.3 4.
Overlijden.....................................................................................................214 4.1 4.2 4.3 4.4
5.
Vergoedende intrest..........................................................................216 Moratoire rente..................................................................................218
Opdracht medische expertise ......................................................................218 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6
7.
Begrafeniskosten ..............................................................................214 Schade ex haerede ...........................................................................214 Morele schade van de nabestaanden ...............................................215 Economische schade bij overlijden ...................................................216
Intrest en provisie.........................................................................................216 5.1 5.2
6.
Verschillende vormen van schade ....................................................210 Vergoeding per punt..........................................................................212
Procedure..........................................................................................218 Voorafbestaande toestand ................................................................219 Tijdelijke schade................................................................................219 Blijvende schade ...............................................................................220 Voor- en eindverslag .........................................................................223 Afstand van de expertise en hoger beroep .......................................223
Slotbeschouwingen......................................................................................224 7.1 7.2
Principes van schadeloosstelling van menselijke schade .................224 Indeling van menselijke schade ........................................................225
X. GEDRAGSCODE BEHANDELING LETSELSCHADE......................................227 Inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
..........................................................................................................227
Kernwaarden ...............................................................................................238 Positief contact met waarborgen voor het slachtoffer ..................................241 Constructief overleg .....................................................................................246 Passende oplossingen.................................................................................250 Termijnen schadebehandeling.....................................................................254 Eerste contact ..............................................................................................260 Behandelplan letslschade ............................................................................264 Informatie-uitwisseling .................................................................................267 Persoonlijke informatie.................................................................................270 Aansprakelijkheid.........................................................................................274 Voorschotten................................................................................................277 Medisch traject.............................................................................................281 Overleg over de schadevaststelling .............................................................285
9
14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.
Moeilijk objectief vaststelbare omstandigheden...........................................290 Als overleg vastloopt....................................................................................293 Keuze voor geschiloplossing .......................................................................297 Uitgangspunten geschiloplossing ................................................................301 Beheersing van kosten en emotionele lasten ..............................................304 Alle betrokkenen stimuleren elkaar om volgens de code te werken .........................................................................................................307 De Permanente Organisatie ........................................................................309 Keuzemenu..................................................................................................312
10
11
PREVENTIE OP HET WERK − DEEL 2
12
13
PREVENTIE OP HET WERK
I. HET WELZIJN VAN DE WERKNEMERS BIJ DE UITVOERING VAN HUN WERK............................................................................................................320 1.
Toepassingsgebied ......................................................................................321 1.1 1.2
Algemeen ..........................................................................................321 Specifieke situaties ...........................................................................325
2.
Definities ......................................................................................................326
3.
Algemene beginselen ..................................................................................328 3.1 3.2 3.3 3.4
4.
De bevoegdheden van de Koning .....................................................329 Het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk.....................................................................................330 Bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk ...........................................................................332 De strafrechtelijke verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen .335
De preventie- en beschermingsdiensten......................................................339 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10 4.11
Inleiding.............................................................................................339 Algemeen principe ............................................................................339 Principes betreffende de interne dienst .............................................340 De structuur van de interne dienst ....................................................342 De oprichting van gemeenschappelijke interne diensten voor preventie en bescherming op het werk .............................................344 Opdrachten en taken van de interne dienst ......................................344 De externe diensten voor preventie en bescherming op het werk.....346 De coördinatie en samenwerking ......................................................350 De rechtspositie van de preventieadviseur .......................................350 Externe diensten voor technische controles op de werkplaatsen......353 Strafsancties met betrekking tot de diensten voor preventie en bescherming op het werk ..................................................................354
5.
Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk............................355
6.
Het Comité voor preventie en bescherming op het werk .............................357
7.
Bijzondere bepalingen voor specifieke werksituaties ...................................360 7.1 7.2 7.3
Bijzondere bepalingen betreffende tewerkstelling op eenzelfde werkplaats .........................................................................................360 Werken met derden...........................................................................363 Uitzendarbeid ....................................................................................371 14
7.4 8.
Maatregelen om de herhaling van ernstige arbeidsongevallen te voorkomen ...................................................................................................378 8.1 8.2
9.
Tijdelijke of mobiele bouwplaatsen....................................................372
Definitie van ernstig arbeidsongeval .................................................378 Procedure..........................................................................................379
Toezicht en strafbepalingen met inbegrip van de administratieve geldboeten ...................................................................................................387
II. WEGWIJZER ARBEIDSGEZONDHEIDSZORG ................................................391 1.
Inleiding........................................................................................................391
2.
Risico’s ........................................................................................................399 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
3.
Gezondheidstoezicht ...................................................................................425 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
4.
Onderworpen aan gezondheidstoezicht............................................425 Beroepsziekten .................................................................................428 Geschiktheid – aangepast werk – reïntegratie ..................................430 Overleg – en beroepsprocedure........................................................432 Communicatie en overleg..................................................................434
Bijzondere werknemerscategorieën en werksituaties ..................................436 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8
5.
Risico-analyse...................................................................................399 Onderzoek van de werkposten..........................................................401 Kanker & Carcinogeen effect ............................................................405 Nacht- en ploegenarbeid ...................................................................410 Ioniserende straling...........................................................................411 Arbeidshygiënische monitoring .........................................................414 Biologisch monitoring ........................................................................419 Psychosociale risicofactoren: stress op het werk ..............................422
Werknemers tewerkgesteld in het buitenland....................................436 Werken met derden...........................................................................437 Jongeren op het werk........................................................................440 Moederschapsbescherming ..............................................................442 Rijgeschiktheidsattest .......................................................................446 Grensoverschrijdend gedrag .............................................................449 Eerste hulp bij ongevallen .................................................................451 Arbeidsongevallen.............................................................................454
Wegwijzer woordenlijst ................................................................................456
15
III. VOORSTEL VOOR EEN AANBEVELING VAN DE RAAD OVER LETSELPREVENTIE EN BEVORDERING VAN VEILIGHEID ..............................461
IV. HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP DE WERKNEMERS...............................466 1.
Doelstellingen ..............................................................................................467 1.1 1.2
2.
Werkgever, werknemer, en comité voor de preventie en bescherming op het werk: verplichtingen, rechten en rol .......................................................469 2.1 2.2 2.3
3.
4.4 4.5 4.6 4.7 4.8
Voorafgaande gezondheidsbeoordeling............................................474 Periodieke gezondheidsbeoordeling .................................................476 Onderzoek bij werkhervatting en bezoek voorafgaand aan de werkhervatting...................................................................................479 Spontane raadpleging .......................................................................480 Voortgezet gezondheidstoezicht .......................................................481 De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn reïntegratie ......................................481 Uitbreiding van het gezondheidstoezicht...........................................482 Bepaalde categorieën van werknemers ............................................482
Verbodsbepalingen uit hoofde van de werkgever ........................................483 5.1 5.2
6.
Formulieren .......................................................................................473 Organisatie van de medische onderzoeken ......................................473 Kostprijs van de medische onderzoeken...........................................474
De gezondheidsbeoordelingen in detail .......................................................474 4.1 4.2 4.3
5.
In welke gevallen is het gezondheidstoezicht verplicht? ...................469 Lijsten opgesteld door de werkgever in het kader van het verplicht gezondheidstoezicht .........................................................................470 Voorlichting van de werknemers .......................................................472
Praktische organisatie van de gezondheidsbeoordelingen ..........................473 3.1 3.2 3.3
4.
Voorkomen van risico’s .....................................................................467 Stellen van preventieve handelingen ................................................467
Restricties .........................................................................................483 Verplichtingen voor de werknemer....................................................484
De beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer.......................484 6.1 6.2
Formulier voor de gezondheidsbeoordeling ......................................485 Bevorderen van tewerkstellingskansen .............................................485
16
7.
Overleg- en beroepsprocedure ....................................................................486 7.1 7.2 7.3 7.4
Overlegprocedure .............................................................................486 Schematische voorstelling van de overlegprocedure ........................488 Beroepsprocedure.............................................................................488 Schematische voorstelling van de beroepsprocedure.......................490
8.
Gevolgen van de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer 491
9.
Specifiek gezondheidstoezicht voor jongeren op het werk, stagiairs en werkneemsters tijdens de zwangerschap, de lactatie en na de bevalling ...491 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5
Bijlagen
Jongeren op het werk........................................................................492 Stagiairs ............................................................................................493 Overzicht jongeren op het werk en stagiairs .....................................496 De werkneemsters tijdens de zwangerschap en lactatie en na de bevalling ............................................................................................496 Werknemers die blootgesteld zijn aan bepaalde agentia of arbeidsomstandigheden die specifiek gezondheidstoezicht vereisen ...........501 ..........................................................................................................502
V. MEDISCH TOEZICHT OP ABSENTEÏSME.......................................................506 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Wat? ..........................................................................................................506 Voor wie?.....................................................................................................506 Waarom? .....................................................................................................506 Hoe? ..........................................................................................................507 Tarief ..........................................................................................................507 Bijkomende dienst........................................................................................508
VI. BELGISCH STAATSBLAD ..............................................................................509 Ministerieel besluit tot vaststelling van het model Van het verslag, met inbegrip van het lastenboek, en van de Termijnen voor mededeling van het verslag van de deskundige in het kader van het onderzoek van ernstige arbeidsongevallen....509
17
