2013
INHOUDSTAFEL
1. Gebruikte afkortingen ................................................................................................... 2
2. Organisatiestructuur 2.1. Leden Algemene Vergadering en Raad van Bestuur .................................................... 3 2.2. Personeelskader ......................................................................................................... 3-4
3. Doelgroep en begeleidingsaanbod 3.1. Niet rechtstreeks toegankelijke hulpverlening ‘Begeleid Wonen’ (Nrth) ......................... 5 3.2. Dio Conbrio.................................................................................................................... 5 3.3. PAB ............................................................................................................................... 6 3.4. Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening (RTH) ......................................................... 6
4. Van Bruggenbouwer naar Bruggenbouwer+ naar intersectorale netwerker ........ 7-15
5. Vorming, training en opleiding ............................................................................... 16-17
6. Samenwerking en overleg ........................................................................................... 18
7. Kwaliteitswerking 7.1. Evaluatie 2013 ........................................................................................................ 19-20 7.2. Planning 2014......................................................................................................... 21-24
Pagina|1
1. Gebruikte afkortingen
BATACLAN BICO BIKA BPA BRAP BROG BWR CAW CGGZ CKG DIO DOP FDBW FSO HERMES+ HUB LILA LUCAS MABO NAH OPG OVALLO PAB PHARE PMH ROG RTH SAPHAM SAW SEN SMES UA VAPH VGC VGT VOCA VTO YOT ZONAR
Service d’accompagnement pour personnes handicapées Bicommunautair Brusselse Intervisie Kinderen en Adolescenten Brussels Platform Armoede Brussels Aanmeldingspunt voor Personen met een Handicap Brussels Regionaal Overleg Gehandicaptensector Brusselse Welzijnsraad Centrum Algemeen Welzijnswerk Centrum Geestelijke Gezondheidszorg Centrum voor kinderzorg & gezinsondersteuning Dienst Inclusieve Ondersteuning Dienst Ondersteuningsplan Federatie Diensten Begeleid Wonen Federatie Sociale Ondernemingen Netwerk Geestelijke Gezondheidszorg in Brussel Hogeschool Universiteit Brussel Project Psychiatrische Thuiszorg Centrum voor Zorgonderzoek en Consultancy Maisons d’Accueils, Brusselse Onthaaltehuizen Niet Aangeboren Hersenletsel Overlegplatform Geestelijke Gezondheidszorg Overlegplatform voor Allochtone Ouderen Persoonlijk Assistentie Budget Personne Handicapée Autonomie Recherchée Personen met Handicap Regionaal Overlegnetwerk Gehandicaptenzorg Rechtstreeks Toegankelijke Hulp, zonder VAPH erkenning Service d'Accompagnement de la Personne Handicapée Mentale Steunpunt Algemeen Welzijnswerk Steunpunt Expertise Netwerken Santé Mentale Exclusion Sociale Universiteit Amsterdam Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap Vlaamse Gemeenschapscommissie Vlaamse Gebarentaal Training & Consultantbureau Vorming, Training & Opleiding Een project binnen Geestelijke Gezondheidszorg voor Personen met een verstandelijke beperking en psychische problemen Een samenwerkingsproject tussen Brusselse rusthuizen en de sector voor Personen met een Handicap
Pagina|2
2. Organisatiestructuur
2.1 Leden Algemene Vergadering en Raad van Bestuur Leden Raad van Bestuur:
Hoefnagels Margot, voorzitter Juchtmans Marie-Jeanne, bestuurder Verhoeven Karel, penningmeester Noëla Van Hoof, bestuurder Rohnny Buyens, bestuurder Jo Pâques, bestuurder
Leden Algemene Vergadering:
Cools Lieve De Cnijf Herman Muls Walter Schorpion Yves Thérèse Coens
2.2 Personeelskader
Bels Kirsten, begeleidster, 38/38 Bobelyn Mieke, begeleidster, 38/38 Claeys Karen, begeleidster, 38/38 vanaf 8/4/2013 Conings Els, begeleidster 25/38, kwaliteitscoördinator 13/38 De Backer Nancy, secretaresse, 30/38 De Bleser Hilde, directie, 38/38 Deblieck Janne, begeleidster vanaf 7/11/2012, interim stafmedewerker 19/38 vanaf 1/10/2013 De Bondt Marina, begeleidster, 18,40/38, kwaliteitscoördinator, 12/38 De Craemer Lieselot, begeleidster, 38/38 tot 30/4/2013 De Crits Sarah, begeleidster, 38/38 vanaf 18/3/2013 De Smaele Klaar, bruggenbouwer met de thuislozensector, 19/38 Gevers Jan, begeleider, 38/38 Gillisjans Thao, begeleidster, 38/38 tot 31/7/2013 Krokaert Veerle, begeleidster 34/38, teamverantwoordelijke, 4/38 Lebacq Valentine, pedagogisch verantwoordelijke , 38/38 Mallaerts Ellen, begeleidster BRAP, 38/38, vanaf 1/4/2012
Pagina|3
Opligtenberg Guy, begeleider, 38/38 Ruys Karen, begeleidster, 38/38 vanaf 16/1/2012 Schoukens Sebastiaan, begeleider, 38/38 vanaf 16/1/2012 Soetaert Jo, begeleidster, 38/38 Tissen Leen, begeleidster, 33.25/38 Van Camp Nele, begeleidster, 38/38 Vandenbosch Tineke, begeleidster, 38/38 Vandenbossche Sara, begeleidster, 38/38 Vandendriessche Marieke, begeleidster 38/38, vanaf 21/10/2013 Van Dorslaer Lieve, begeleidster 38/38 Chris Van Wesemael, pedagogisch verantwoordelijke, 38/38 Vermeulen Sandy, begeleidster 38/38
Pagina|4
3. Doelgroep en begeleidingsaanbod 3.1 Niet rechtstreeks toegankelijke hulpverlening ‘Begeleid Wonen’ (Nrth) Voor ‘Begeleid Wonen’ hebben we een erkenning van 109,33 cliënten. Op jaarbasis bekeken hadden we gemiddeld 113,75 cliënten in begeleiding. In de loop van 2013 gingen 15 mensen uit begeleiding. 2 personen verhuisden buiten onze regio. 2 cliënten gingen naar een zwaardere zorgvorm (1 wel en 1 niet binnen het VAPH-aanbod), 6 cliënten werden gereconverteerd naar RTH. 4 cliënten bleven lange tijd onbereikbaar. Bij 1 cliënt hebben we de begeleiding zelf stopgezet, daar we geen effecten zagen van de begeleiding en daar de samenwerking langdurig moeizaam verliep. 18 mensen kwamen in 2013 nieuw in begeleiding. De meerderheid van de nieuwe cliënten hebben een verstandelijke beperking, soms in combinatie met andere beperkingen. We startten tevens 3 dove cliënten en 1 doofblinde cliënt op. We merken steeds opnieuw dat cliënten met diverse moeilijkheden geconfronteerd worden: dubbeldiagnose, verslaving, schulden, problematische opvoedingssituaties, taalbarrières,… en vaak een combinatie hiervan. Dit kan een zware impact hebben op de begeleiding van deze personen. Gezien de veranderingen in de samenleving blijft samenwerking met andere diensten en sectoren een must. Dit kan zowel door samen te werken inzake concrete begeleiding als door kennis en ervaring te delen en uit te wisselen. Inzake cliëntondersteuning bleven we zoals voorheen samenwerken met gezinszorg, huisartsen, CGG’s, diensten schuldbemiddeling, diensten opvoedingsondersteuning, sociale verhuurkantoren of diensten inzake sociale huisvesting, diensten die mensen begeleiden in de zoektocht naar werk of opleiding, enzovoort.
3.2 Dio Conbrio We waren ook in 2013 actief als ‘Dienst Inclusieve Ondersteuning’. We startten 2013 met 5 begeleidingen. In de loop van het jaar werden er 2 begeleidingen afgerond, beiden omwille van verhuis buiten onze regio. Er kwamen tevens 2 personen bij. De ene cliënt heeft een licht verstandelijke beperking en werd aangemeld vanuit begeleid wonen omwille van de nood aan meer intensieve ondersteuning. De andere cliënt heeft ook een licht verstandelijke beperking met bijkomend visuele beperking, ze woonde voorheen in een tehuis maar wilde de kans grijpen om met haar partner samen te samenwonen. Gezien de zorgzwaarte kon ze ondersteund worden via DIO. Vanuit de inschaling die onze cliënten voorafgaand aan hun DIO-opname ondergaan bleek telkens hun nood aan meer intensieve ondersteuning. Om deze ondersteuning te realiseren werkten we zo veel mogelijk samen met mantelzorg, een dagcentrum, dienst begeleid werken, CGG, onthaaltehuis voor daklozen. Waar mogelijk trachten we de reguliere hulpverlening in te schakelen, al is dit soms ontoereikend gezien de zorgzwaarte van deze cliënten.
Pagina|5
Onze manier van handelingsplanning werd in de loop van 2013 aangepast naar aanleiding van feedback door de inspectie. Dit betekent dat er een opsplitsing kwam inzake vraagverduidelijking – ondersteuningsplan – handelingsplan. We zullen via de toetsing aan de praktijk bekijken of verdere verfijning gewenst of noodzakelijk is. DIO biedt mogelijkheden tot permanentie, begeleiding en dagbesteding. Wat betreft het dagbestedingsaanbod bleven we op 2 sporen werken. Enerzijds werkten we een maandelijks aanbod uit op basis van wat leeft bij cliënten. Hierbij gaat het zowel om activiteiten met enkel DIO-cliënten als om inclusieve activiteiten (vb. wandeltocht in Zoniënwoud, bezoek aan de Marollen, bezoek aan kerstmarkt, voetbalfandag, boterhammen in het park, concert, bezoek voedingssalon). Verder liepen de activiteiten in onze tuin gewoon door, zij het in minder frequente mate dan het voorgaande jaar. Anderzijds zochten we op basis van specifieke cliëntvragen ook naar interessante dagbesteding binnen het bestaande aanbod.
3.3 PAB Cliënten met een Persoonlijk Assistentie Budget kunnen hulp inkopen bij Begeleid Wonen Brussel. De overeenkomst die we gesloten hebben in 2012 met de jongeman met ernstig motorische beperking, liep gewoon door in 2013. Er werden geen nieuwe overeenkomsten in kader van PAB afgesloten.
3.4 Rechtstreeks Toegankelijke Hulpverlening (RTH) We startten in 2013 met 8 RTH-begeleidingen. Dit aantal werd doorheen het jaar uitgebreid tot 30 begeleidingen in RTH. Er werden 11 mensen uitgeschreven om verschillende redenen: doorverwezen naar algemene hulpverlening (1), doorverwezen naar begeleid wonen (6), verhuis buiten onze regio (1), maximum aantal contacten bereikt (1), kortdurende tijdelijke begeleiding van bepaalde duur (1), onbereikbaar (1). In de loop van het jaar werden 33 begeleidingen opgestart. De aanmeldingen hadden uiteenlopende redenen: vermoeden verstandelijke beperking (14), vermoeden autismespectrumstoornis (3), visuele beperking (3), motorische beperking (2), doofblindheid (1), NAH (1) en 5 cliënten waar het onduidelijk is wat er met de persoon aan de hand is. Daarnaast werden 4 begeleidingen vanuit begeleid wonen gereconverteerd naar RTH, 1 met NAH en 3 met licht verstandelijke beperking. Om deze mensen kwalitatief te ondersteunen werd nauw samengewerkt met Diensten Ondersteuningsplan, huisartsen, CGG, diensten gezinszorg, diensten die toeleiden naar werk en opleiding, diensten opvoedingsondersteuning, diensten schuldbemiddeling, sociale verhuurkantoren of diensten inzake sociale huisvesting, mutualiteiten, CAW’s, diensten interculturele bemiddeling, enzovoort.
Pagina|6
4. Van Bruggenbouwer naar Bruggenbouwer+ naar intersectorale netwerker In 2013 besliste de VGC een eenmalige subsidie van de Vlaamse Gemeenschap – (departement Welzijn, Gezondheid en Gezin) in het kader van de ondersteuning van regionale samenwerkingsverbanden inzake de bestrijding van dak- en thuisloosheid voor regio Brussel toe te wijzen aan het project Bruggenbouwer. Dit gaf ons de kans het samenwerkingsverband met de thuislozensector steviger uit te bouwen en ook met andere sectoren samen te werken. We gaven het nieuwe project de naam: Bruggenbouwer+. In functie van deze opdracht werkten we aan volgende doelstellingen:
Inventariseren, stimuleren en ondersteunen van (intersectorale) samenwerkingsverbanden en ontwikkelingen rond dak- en thuisloosheid.
Ondersteunen van eventuele veranderingstrajecten en optimaliseren van het huidige aanbod.
Uitbreiding van de werking van het project Bruggenbouwer naar andere sectoren en doelgroepen.
Signaleren van structurele tekorten.
1. Ondersteunen van het samenwerkingsverband Bruggenbouwer tussen de thuislozensector en de sector Personen met een handicap: Maandelijkse samenkomsten van hulpverleners uit 15 organisaties uit beide sectoren rond de doelgroep: thuisloze personen met een (vermoeden van) handicap. Vanuit Begeleid Wonen Brussel nemen twee begeleiders en een pedagogisch verantwoordelijke deel. (Andere deelnemers: zie bijlage 1). Dit samenwerkingsverband wordt door de medewerkers van de deelnemende organisaties nog steeds als een meerwaarde ervaren. Hiervan getuigt het groot aantal (enthousiaste en betrokken) aanwezigen op de vergaderingen. De groep blijft vragende partij om maandelijks samen te komen. Deelnemers nemen hun verantwoordelijkheid in het opnemen van deeltaken en het bepalen van de inhoud. De uitdaging bestaat erin de minimale maar noodzakelijke ondersteuning door een bruggenbouwer te blijven bieden. Op niveau van hulpverleners is dit een lerend netwerk: intervisie rond (gezamenlijke) cliënten, vorming rond gemeenschappelijke thema’s, ….Verder is het een belangrijk platform van waaruit verder contact gezocht wordt met andere sectoren (o.a. met de sector geestelijke gezondheidszorg – zie 2). Op niveau van de cliënt en de begeleidingen: stimuleren en ondersteunen van samenwerking op de werkvloer, opvolgen van de samenwerking, overstijgende knelpunten aankaarten en aanpakken, zoals de nood aan langdurige opvolging van deze cliënten, huisvesting, jongeren, verslaving, … Er is in de betrokken organisaties een automatisme ontstaan om de link te maken met de andere sector. Hulpverleners zijn van mekaars betrokkenheid
Pagina|7
bij een cliënt op de hoogte, nemen vaak samen de begeleiding op en overleggen samen. Belangrijk effect hiervan blijft het vermijden van drop-out en bewaren van continuïteit in de hulpverlening. Op niveau van structurele samenwerking: de medewerkers aan het project zijn gemandateerd door hun organisatie. De koepels ondersteunen het project. Op de werkvloer richtten we kijkstages in (waarbij een medewerker van de ene sector meeloopt binnen een organisatie van de andere sector), met de bedoeling mekaar beter te leren kennen en de werkingen beter op mekaar af te stemmen. De kijkstages zijn positief geëvalueerd als een goed middel tot expertise-uitwisseling, omdat men in een concrete begeleidingssituatie leert van de andere (organisatie). Uitdaging is hier een goede manier te vinden om deze contacten te behouden en vaste vorm te geven. We werkten samenweringsmodellen uit op maat van organisaties: - zo organiseren we een reeks van 5 contacten/vormingen tussen medewerkers van het Centrum Dringend Onthaal Ariane (thuislozensector) en van de Dienst Ondersteuningsplan (DOP); beide organisaties zijn eerste contactpunten in hun sector. Na deze 5 sessies evalueerden we het geheel en bouwden we deze contacten structureel in binnen de werking van Centre Ariane en DOP. Het is nu al duidelijk dat thuisloze cliënten met een vermoeden van handicap vlugger gedetecteerd en aangemeld worden bij DOP. - Een ander samenwerkingsmodel kwam tot stand tussen Puerto en Begeleid Wonen Brussel onder vorm van collegiale coaching over de organisaties heen. De uitgeprobeerde modellen worden ervaren als good practices waarvan we weten dat ook andere organisaties hiervoor kandidaat zijn, zelfs organisaties uit totaal andere sectoren zoals Familiehulp. Ook hier is de draaischijffunctie belangrijk. Er is iemand nodig die dit proces coördineert en begeleidt : iemand die dit regelt, niet alleen praktisch, maar ook inhoudelijk uitzoekt wie wat van mekaar nodig heeft, het op mekaar afstemt, het opvolgt en verankert. Tenslotte heeft het samenwerkingsverband ook anderen geïnspireerd: in oktober startte Passerelles op, een tweede groep Bruggenbouwer, met het Frans als voertaal. Er was al geruime tijd belangstelling en behoefte om te starten met een Franstalige groep ‘Bruggenbouwer’, met Franstalige medewerkers uit de thuislozensector en medewerkers uit de Franstalige diensten voor Personen met een Handicap. Deze groep zal de link behouden met de Nederlandstalige groep. In oktober 2013 schoot deze groep ‘Passerelles’ uit de startblokken, weliswaar zonder extra-ondersteuning van een Bruggenbouwer. Trekkers zijn momenteel Bataclan (service d’accompagnement pour personnes handicapées), Centre Ariane en La Strada. Van in het begin is ook de sector van de geestelijke gezondheidszorg betrokken. In 2014 zullen we verder onderzoeken hoe we dit samenwerkingsverband ‘Passerelles, Bruggenbouwer’ kunnen ondersteunen.
Pagina|8
2. Samenwerking met sector Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) in Brussel Verkennende fase en contacten met belangrijke partners (overlegplatform Geestelijke Gezondheid Brussel, koepel van de CGG, Hermes+ in kader van hervorming art 107, …) op de verschillende niveaus: zelf, binnen het lerend netwerk, binnen de stuurgroep. Informatieve bijeenkomsten rond structuur van gezondheidszorg en mogelijkheden tot samenwerking.
de
geestelijke
Bevraging naar verwachtingen vanuit thuislozensector en sector Personen met een handicap naar de geestelijke gezondheidszorg (vanuit het lerend netwerk, vanuit het regio-overleg thuislozenzorg) – zie bijlage 2. Deze verwachtingen hebben we voorgelegd aan bovenstaande organisaties. De verantwoordelijken van de Vlaamse sector GGZ hebben zich bereid verklaard om zich te engageren voor deze doelgroep, voornamelijk via de art 107-projecten (Hermes+). De contacten met de basisgroep en Hermes+ (mobiele crisiseenheid) zijn geïntensifieerd: op een vergadering van het lerend netwerk is concreet gezocht hoe we in crisissituatie rond deze doelgroep kunnen samenwerken. Er is vraag naar kennismaking met nog andere partners. Bij het lerend netwerk hebben zich twee GGZ-werkingen aangesloten (een dagcentrum, een dienst beschut wonen). Deze medewerkers zijn enthousiast en hun deelname wordt ook gedragen door hun team. Het blijft een uitdaging om te zoeken hoe de ambulante GGZ zich kan openstellen voor deze in hun ogen moeilijkere doelgroep. 3.
Samenwerking met de algemene, ambulante, mobiele en onthaalwerkingen van het CAW en samenwerking rond (thuisloze) jongvolwassenen met een beperking. Verkennende contacten tussen directie van het CAW-Brussel en verantwoordelijken uit de sector PMH (rond RTH en Outreach algemeen en in het bijzonder rond jongvolwassenen en de werking van DOP). Contact met het coördinatorenoverleg van het vroegere CAW-Mozaïek en de sector Personen met een handicap: wederzijdse kennismaking en informatieuitwisseling, brainstorm rond mogelijkheden tot samenwerking binnen de verschillende deelwerkingen. Een gelijkaardig contact met enkele deelwerkingen van het vroegere CAWArchipel. De opvolging van de contacten loopt vertraging op omwille van de moeilijke fusie van CAW-Brussel. Wat wel goed loopt is de samenwerking met CAW-
Pagina|9
Woonbegeleiding rond jongvolwassenen met een handicap in het kader van de omzendbrief van Minister Vandeurzen. In 2013 werden de eerste afspraken gemaakt m.b.t. de ondersteuning van dit team in het opzetten van begeleidingen voor jongvolwassenen met een handicap, zowel qua vorming als qua organisatie van de zorg (bvb. doorverwijzing en intakes). In 2014 zal ook Begeleid Wonen Brussel hierin een rol opnemen. 4. Samenwerking rond verslaving en rond personen met syndroom van Korsakov De noodzaak tot samenwerking rond verslaving vertrekt vanuit de vaststelling dat de verschillende sectoren met deze problematiek te maken hebben (VAPH, Thuislozen, Bejaardenzorg, Geestelijke Gezondheid, …) Samen met de sectorfacilitator van de BWR (BROG) plannen we een studieen uitwisselingsmoment in Brussel in het voorjaar 2014 (met medewerking van al deze sectoren) rond personen met het syndroom van Korsakov.
Samenwerking en partners Vanuit het project hebben we zeer veel contacten uitgebouwd, op de verschillende niveaus (hulpverleners, directies, koepels, andere intersectorale projecten) en in meerdere sectoren en werkvormen. We horen de signalen vanuit het werkveld naar coördinatie van al deze initiatieven. We zijn er ons sterk van bewust dat we de initiatieven op mekaar moeten afstemmen en geen extra’s moeten installeren. We pakken dit ook samen aan, o.m. met Hermes + en overlegplatform GGZ. Tot dusver heb ik geen weet van andere lerende netwerken in Brussel rond deze thematiek. Een beleidsmedewerker van de VGC volgde het project op via de stuurgroep en heeft ook kennisgemaakt met het lerend netwerk. De Bruggenbouwer maakt deel uit van het regio-overleg Thuislozenzorg Brussel. Via de leden van de stuurgroep is er vertegenwoordiging in BROG (Brussels Regionaal Overleg Gehandicaptenzorg), La Strada (Steunpunt Thuislozenzorg Brussel). Deelname aan pas opgestarte werkgroep van het FSO (Federatie Sociale Ondernemingen) rond nieuwe vormen van samenwerking tussen VAPH-sector en de CAW’s in het kader van intersectorale samenwerking en perspectief 2020. Deelname aan de studiedag van SAW (Steunpunt Algemeen Welzijnswerk) op 19 juni in Berchem rond rechtstreeks toegankelijke hulp en samenwerking tussen VAPH en CAW.
P a g i n a | 10
Medewerking aan het onderzoek van LUCAS rond effectieve gemeenschapsgerichte zorg en intersectorale samenwerking (eerste contact 25/09 – audit in basisgroep op 19/11 – vervolg rond concrete samenwerkingscasus in februari 2014). . De link met het onderwijs is er via participatie aan de resonantieraad van HUB-Ortho.
Structurele tekorten: bedenkingen vanuit het project Bruggenbouwer+ Binnen het project worden we geconfronteerd met de begeleiding van mensen met een zeer complexe problematiek die best gezamenlijk en over een langere periode wordt aangepakt. Meer en meer zien we dat hulpverlening in tijd wordt afgebakend en zeer mathematisch wordt gesubsidieerd (punten/uren/contacten). Als deze trend zich voortzet, kan dit voor deze doelgroep leiden tot veel afhaken, niet-opgestarte begeleidingen, veel frustratie bij hulpverleners en weinig efficiënte hulpverlening. Voor een dergelijke groep is het nodig hun traject te kunnen opvolgen over een langere periode en liefst over de organisaties heen (een vorm van casemanagement?). Dit laat zich moeilijker vastleggen in punten. In het project hebben we vastgesteld dat we op de werkvloer pragmatisch goed kunnen samenwerken en er veel bereidheid is om samen oplossingen te zoeken. We hebben ook vastgesteld dat de samenwerking soms geblokkeerd wordt op een hoger niveau. Zo mogen cliënten het budget dat ze krijgen binnen een convenant enkel in de sector VAPH gebruiken. Binnen de GGZ is een verstandelijke beperking vaak een uitsluitingscriterium om in begeleiding te komen. Dit belemmert het zoeken naar creatieve oplossingen. Bij hulpverleners is er vraag naar ontwikkeling van materialen en methodieken om met een dergelijke doelgroep te werken en blijft intervisie/supervisie belangrijk. Krijgen zij daar nog tijd voor (binnen hun strikt punten- en registratiesysteem)? Meer en meer wordt ook duidelijk dat intersectoraal samenwerken niet vanzelf verloopt maar coördinatie, opvolging, (inhoudelijke en formele) ondersteuning vraagt. Centrale figuren (Bruggenbouwers en andere) zijn daarin belangrijk gebleken. We hopen dat daarin een gecoördineerd beleid zal gevoerd worden vanuit de verschillende departementen samen. Er is nood aan wetenschappelijke ondersteuning en onderzoek naar effectiviteit en efficiëntie van netwerken. Op dit moment zoekt elk project zijn eigen wetenschappelijke ondersteuning. Wij werken samen met Lucas en met Jan Verbanck van VOCA; Hermes+ laat zich steunen door Mark Leys, socioloog aan de VUB; binnen de Lork werken ze met een Nederlands model; zelf hebben we ook contact gehad met de UA van Amsterdam. Het zou interessant zijn dit op mekaar af te stemmen.
P a g i n a | 11
Binnen perspectiefplan 2020 wordt de verantwoordelijkheid voor de zorg sterk bij ‘de samenleving’ gelegd. Zeker in grootsteden is er nog meer nood aan ‘samenlevingsopbouw in ruime zin’. Is er werk, is er huisvesting,… voor deze mensen? Hoe kunnen zij een persoonlijk netwerk uitbouwen in zo’n samenleving? Samengevat: Belang van langdurige begeleidingen.
en
gezamenlijke
opvolging
van
complexe
Belang van coördinatie en samenwerking, ook op beleidsniveau. Nood aan centrale figuren, draaischijffuncties, bruggenbouwers, … die het proces van samenwerking bewaken, richting geven en opvolgen. Nood aan intervisie/supervisie en expertise-uitwisseling rond materialen, methodieken, begeleidingshouding, specifieke kennis en vaardigheden mbt handicap, thuisloosheid, geestelijke gezondheid, multiproblematiek. Belang van wetenschappelijk onderzoek naar effecten van samenwerking rond kwetsbare doelgroepen. Kritische bedenkingen bij de effecten van de ‘vermaatschappelijking van de zorg’ op kwetsbare doelgroepen. Wat continuering betreft, staan we voor een dubbele uitdaging: Hoe kunnen we het goed draaiend samenwerkingsverband in al zijn verscheidenheid behouden, met minder middelen en met meer verantwoordelijkheid vanuit de organisaties? Hoe kunnen we de middelen voorzien binnen Perspectiefplan 2020 (RTH outreach) creatief inzetten zodat de meerwaarde van samenwerking voor deze doelgroep en binnen de Brusselse realiteit behouden blijft? Daarom hebben we voor 2014 een projectaanvraag ingediend bij de VGC binnen de subsidiëring van initiatieven voor personen met een handicap in het kader van het Vlaams Perspectiefplan 2020. De bruggenbouwer wordt een intersectorale netwerker die als hefboom zal fungeren om de Vlaamse middelen actief en creatief in te zeggen binnen de specifiek Brusselse realiteit. De finale doelstelling bestaat erin een kwaliteitsvolle ondersteuning van personen met een handicap te stimuleren, ongeacht in welke sector ze worden opgevangen of ondersteund. Daarnaast zullen we ook de piste onderzoeken naar structurele middelen voor een Bruggenbouwer tussen de thuislozensector en de sector personen met een handicap. Onze motivatie vertrekt vanuit het groot aantal dak- en thuislozen in
P a g i n a | 12
Brussel, het hoog percentage van mensen met een handicap binnen de thuislozenpopulatie (25 à 30% zoals aangetoond in het onderzoek van de BWR en bevestigd door de praktijk van dit project) en de ervaring dat samenwerking loont in het vinden van de juiste en meest efficiënte hulpverlening voor deze complexe doelgroep.
P a g i n a | 13
Bijlage 1: Partners project Bruggenbouwer+ Deelnemers van de basisgroep (lerend netwerk) Vanuit de thuislozensector : Diensten Begeleid Wonen Puerto, De Schutting (CAW Archipel), Famihome Straathoekwerk Diogenes CAW woonbegeleiding (jongvolwassenen) Onthaaltehuizen Talita, Albatros, Home Baudouin, Open Deur (occasioneel: Centrum Dringend Onthaal Ariane, Samu Social) Vanuit de sector ‘personen met een handicap’: De Lork (residentiële voorziening + dagcentrum) CAD-De Werklijn (begeleiding naar tewerkstelling) BrAP/D.O.P.(centraal aanmeldingspunt) Begeleid Wonen Brussel (begeleidingsdienst naar zelfstandig wonen) CAD-De Boei (beschermd wonen en huisvesting) Saham (Franstalige dienst Begeleid Wonen) Vanuit de sector Geestelijke gezondheidszorg : Dagcentrum Thuis Beschut Wonen De Lariks
Deelnemers aan de stuurgroep : stafmedewerkers/directies van BROG - Brussels Regionaal Overleg Gehandicaptenzorg (BROG) van de Brusselse Welzijns- en gezondheidsraad (BWR) La Strada - Steunpunt Thuislozenzorg Brussel Regio-overleg thuislozen Brussel Sector Personen met een handicap: directies van Begeleid Wonen Brussel en CAD-De Boei Sector Thuislozen : directies van Puerto en Talita Beleidsmedewerker VGC Welzijn
P a g i n a | 14
Bijlage 2 : Bevraging (maart 2013) binnen basisgroep van het project Bruggenbouwer + bespreking op de stuurgroep (mei 2013): samenwerkingsverband tussen organisaties uit thuislozensector en sector Personen met een Handicap
1. Wat hebben we te bieden? - Expertise rond ‘handicap’ in ruime zin - Een goed lopend samenwerkingsverband tussen de sector Personen met een Handicap en de thuislozensector (rond de doelgroep thuisloze personen met een vermoeden van handicap en vermoedelijk ook problemen op vlak van geestelijke gezondheid). Vanuit dit samenwerkingsverband is er een vraag naar samenwerking met de sector Geestelijke gezondheidszorg, liefst zo veel mogelijk binnen al bestaande kaders. 2. Wat heeft het samenwerkingsverband (BB) nodig van de sector GGZ? vanuit cliënten - Therapeuten die kennis en ervaring hebben rond deze doelgroep van thuisloze personen met een (verstandelijke) beperking of bereid zijn het te leren - Therapeuten die met deze doelgroep willen werken - Therapeuten die flexibel zijn naar uren, plaats, verplaatsing, (minder) vraaggestuurd werken - Aangepaste ‘consultaties’ voor deze doelgroep vanuit hulpverleners en hun teams - Therapeuten die in teams vormingen willen geven over bepaalde ziektebeelden (Korsakov, bipolaire stoornissen, trauma’s, verslaving, ‘draaideurpatiënten’…) - Therapeuten die casusbesprekingen willen bijwonen en inhoudelijk ondersteunen - Ondersteuning van hulpverleners op de werkvloer (meegaan op huisbezoek, …) - Overzicht krijgen : hoe zit sector GGZ in mekaar? Wat bestaat er? op vlak van coördinatie – samenwerking – of vanuit wat als tekort ervaren wordt: - Centraal aanmeldingspunt - Crisisopvang van cliënten - Ondersteuning van hulpverleners bij crisissen of moeilijke situaties 3. Vraag naar sector GGZ : Welk aanbod hebben jullie naar deze doelgroep : mensen met een (verstandelijke) beperking en thuisloos? Welke zijn jullie instrumenten om te werken met mensen uit deze multiproblemgroep die laaggeschoold zijn, verstandelijk beperkt, thuisloos zijn? Hoe zien jullie de samenwerking op de 3 niveaus?
P a g i n a | 15
5. Vorming, training en opleiding
Het vormingsbeleid in 2013 heeft opnieuw geïnvesteerd in een gevarieerd vormingsaanbod voor alle medewerkers op de verschillende niveaus. Dit is zowel bereikt via collectieve als individuele vormingen. Alle gevolgde vormingen zijn weergegeven in het vormingslogboek van 2013. Naast thema’s die jaarlijks terugkomen, zijn er een aantal thema’s extra onder de aandacht gebracht. In onderstaand overzicht zijn deze thema’s te vinden evenals de vormingen die hier concreet rond zijn gevolgd als de functie van de cursist.
Opvoedingsondersteuning
Kansarmoede en thuisloosheid
Methodieken
Samenwerking met partnerorganisaties
Lokale verankering
De draagkracht van begeleiders
Groepsdynamieken
Intervisiegroep BIKA Mag Ik even binnenkomen? Spreken met ouders in geval van verontrusting Opgroeien in veiligheid Met vereende kracht naar een nieuwe jeugdhulp in Vlaanderen OCMW’s en thuislozenzorg: gedeeld publiek, gedeelde opdracht, 1 netwerk Spelen met verhalen en poëzie bij personen met een verstandelijke beperking Eigen Initiatief Model 20 jaar foyer, reflectie op de toekomst van interculturele bemiddeling 10 Jaar LILA
Hermesplus, een stap vooruit Infomoment convenanten en voorstelling DOP Met vereende kracht naar een nieuwe jeugdhulp in Vlaanderen Lezing Boderline Times Tussen zorg en zelfzorg Leidinggeven voor teamverantwoordelijken Mindfulness – een training voor professionals werkzaam in gezondheidszorg en welzijn Waarderend onderzoek Waarderend coachen
Begeleider Begeleider Begeleider Begeleider Pedagoog
Begeleider
Begeleider Begeleider Begeleider Pedagoog Kwaliteit Begeleider Pedagoog Kwaliteit Pedagoog Pedaogoog Begeleider Pedagoog Begeleider Begeleider Begeleider Pedagoog Begeleider Collectief
P a g i n a | 16
Op het niveau van de begeleiders zijn er verder verschillende thema’s verder aan bod gekomen die jaarlijks terugkeren: zo zijn er onder andere vormingen gevolgd rond NAH, psychische moeilijkheden, het thema ouder wordende cliënten en allochtone gemeenschappen. Een nieuwe collega heeft de kans gekregen om een introductiecursus in de Brusselse welzijnssector te volgen . Onze kennis van de doelgroep doven is dit jaar ook specifiek aan bod gekomen met een cursus rond dovencultuur, gevolgd door alle begeleiders die met deze doelgroep werken en verdere geïnteresseerden en een intensieve cursus Vlaams Gebarentaal die door één van de begeleiders is opgestart. Hiernaast zijn er ook vormingen gevolgd door medewerkers die werkzaam zijn op andere niveaus binnen de organisatie: Zo hebben beide pedagogen een externe coaching gevolgd rond teamcoaching bij Bea Vercruysse. Op het niveau van de preventieadviseur is er een vorming gevolgd rond thermische omgevingsfactoren en de secretariaatsmedewerker heeft als extra persoon een cursus EHBO gevolgd. Stafmedewerkers hebben verdere veranderingen in de sector opgevolgd door vormingen over RTH en zorgvernieuwing. En als laatste heeft de personeelswerker haar kennis van het vak bijgeschaafd met vormingen rond het PC 319.01 en het eenheidsstatuut. Hiernaast zijn de reeds gestarte deelname aan verscheidene intervisiegroepen verder gezet waarbij extra aandacht is gegaan naar de terugkoppeling hiervan naar collega’s en is er één collega naar een extra intervisiegroep gegaan rond de kansarmoede doelgroep met een mentale handicap en psychische problematiek. Ook de supervisie van het YOT-team werd dit jaar verdergezet. Dit jaar hebben we de tijd gemaakt om met alle medewerkers van de dienst, buiten de secretariaatsmedewerker op tweedaagse te gaan. Deze was bedoeld als intensieve brainstorm omtrent de veranderingen in de gehandicaptensector en onze aanpak rond dit thema. Het uitgetekend beleid wordt ook verder gezet in 2014 waarbij er enerzijds budget wordt voorzien voor individuele begeleiders die vorming kunnen volgen over lopende thema’s en anderzijds er een aantal thema’s extra in de verf worden gezet. Deze zullen de volgende zijn: Ouderenzorg: bij dit thema worden niet enkel inhoudelijk het thema ‘ouder worden’ bekeken, maar ook de hervormingen in de ouderenzorg Handelingsplannen Allochtone gemeenschappen Lokale verankering Samenwerking met pertnarorganisaties Communicatie en tevredenheid: twee thema’s die aansluiten bij de kwaliteitsplanning in de dienst Ook in 2014 zal extra aandacht gaan naar de implementatie van deze vormingen binnen de dienst. Er zal ook verder nagedacht worden hoe bestaand materiaal op de dienst optimaal gebruikt kan worden.
P a g i n a | 17
6. Samenwerking en overleg Brussels Registratie – en aanmeldingspunt (BrAP) –DOP (Diensten OndersteuningsPlan) Brussels Regionaal Overleg Gehandicaptensector (BROG) Federatie Diensten Begeleid Wonen (FDBW) Federatie Sociale Ondernemingen (FSO werkgeverskoepel) Werkgroep Afstemming & Planning binnen het ROG Vlaams-Brabant/Brussel Werkgroep Registratie & Bemiddeling binnen het ROG Vlaams-Brabant/Brussel Via het project Bruggenbouwer met de thuislozensector: contacten en samenwerking met onthaaltehuizen Talita, Relais, Open Deur, Home Baudouin, Centre Ariane, Albatros (CAW-Archipel); diensten begeleid wonen in de thuislozensector Famihome, De Schutting (CAW-Archipel), Puerto (CAWArchipel), CAW-Mozaïek-woonbegeleiding; straathoekwerk Diogenes; koepelorganisaties en steunpunten La Strada (thuislozenzorg Brussel), Regiooverleg Thuislozensector, Brussels Platform Armoede (BPA) en Verenigingen Waar Armen het Woord Nemen; Brusselse Welzijns-en Gezondheidsraad (Ovallo en Sectorfacilitator), BICO-overleg MABO (Maisons d’Accueils, Brusselse Onthaaltehuizen), Hermes + (sector geestelijke gezondheidszorg) en SMES (Santé Mentale Exclusion Sociale) . Samenwerking met CKG in kader van organisatie van een inclusieve oudergroep Samenwerking met Foyer dienst interculturele bemiddeling – 2-wekelijkse inzet van ICB in dagelijkse begeleiding van Turkse vrouw Samenwerking met leernetwerk Mediander ikv sociale netwerken Samenwerking CGG ikv verslavingspreventie Samenwerking YOT ikv supervisie inzake systeemgericht werken Intervisies rond diverse thema’s o Autisme (vanuit FDBW) o Kenniskring gedrag (SENvzw) o Kenniskring NAH (SENvzw) o Palliatieve zorgen (OMEGA) o BIKA o SMES / OPG
P a g i n a | 18
7. Kwaliteitswerking 7.1 Evaluatie 2013 De doelen voor 2013 waren: Werken aan missie en visie: Missie en visie zijn gekend en duidelijk voor alle medewerkers en kunnen toegepast worden in het concrete werkveld. Missie en visie zijn getoetst aan de verschillende werkvormen (Begeleid Wonen, DIO, RTH,PAB). Missie en visie worden vertaald in een profiel van de dienst waarmee we ons kunnen tonen aan de buitenwereld. Cliënten zijn geïnformeerd over de missie en visie. Omgaan met veranderingen: Begeleiders krijgen handvaten om om te gaan met veranderingen. Begeleiders zetten concrete stappen in de richting van inclusiever werken.
Resultaten voor 2013: Werken aan missie en visie: De visie en missie van Begeleid Wonen werd doorgelicht in het kader van het ‘perspectiefplan 2020’: vraagverduidelijking, zorggradatie, vermaatschappelijking van de zorg en inclusie zijn hierin sleutelbegrippen.
Gewerkt met het boekje ‘gewoon in het speciale, speciaal in het gewone’, de krachtlijnen voor mobiel en ambulant werken met mensen met een beperking: op een groot team, op de kleine teams en tijdens de 2-daagse. Begeleiderhoudingen werden besproken, methodieken werden opgelijst (zie gedeelde documenten) en toegepast met cliënten en tijdens cliëntbesprekingen en ‘good practices’ werden gedeeld op de kleine teams. Vraagverduidelijking: we kregen informatie over verschillende methodieken van de dienst DOP, bij het opstellen van een ondersteuningsplan bij DIOcliënten gebeurt een grondige vraagverduidelijking. Zorggradatie: we werkten met cliënten die meer/minder begeleiding nodig hebben (DIO, RTH, BW en PAB). Bestaande samenwerkingsverbanden werden onderhouden en/of verder uitgewerkt: Forum Palliatieve Zorgen, De Foyer, Lila, project Bruggen Bouwen, Indivo, CAW’s,… en nieuwe samenwerkingsverbanden werden opgestart of verkend: CGGZ deelwerking Houba, Hermes Plus, Handicap en Solidariteit, DOP,… Het gaat om een wederzijdse uitwisseling van visies en
P a g i n a | 19
methodieken, gezamenlijke begeleidingen, wisselleren. ‘Samenwerkingsverbanden’ werd als thema besproken op een groot team (welke, wat loopt goed/minder goed, ‘good practices’ werden gedeeld) Cliënten werden geïnformeerd over het perspectiefplan op het collectief overleg en via De Lameer.
Omgaan met veranderingen:
Het hele team kreeg een vorming over de ‘waarderende benadering’. We kregen meer zicht op de rol van de begeleider (concentrische cirkels), nog meer samenwerken met andere diensten (begeleider als coach, bemiddelaar): aan bod gekomen op een groot team, op de kleine teams en op de 2-daagse. Inclusiever gaan werken: in de dagelijkse praktijk werkten we samen met verschillende reguliere diensten (mutualiteiten, CAW’s, gezinszorg, poetshulp, dienstencentra,..) + een vorming door ‘het grote plein’ over netwerken en inclusie wordt onderzocht. Tijdens de 2-daagse dachten we na over de werking van onze dienst (in het kader van het perspectief 2020): wat behouden we? Wat moet anders? Er werd een sterkte - zwakte - analyse opgemaakt. Locale verankering: er werden ideeën geformuleerd tijdens de 2-daagse +voorstel ‘pilootproject’ op de denkdag. In de lameer werden enkele Brusselse gemeenten in de kijker gebracht.
P a g i n a | 20
7.2 Planning 2014
Niet alleen in de sector voor personen met een handicap is allerlei in beweging, ook in andere sectoren vinden verschuivingen plaats: integrale jeugdzorg, bejaardensector, kind en gezin, thuiszorg, CAW’s,…
Er zijn raakvlakken zowel wat inhoud als doelgroep betreft. De tussenschotten vallen meer en meer weg. Belangrijkste vraag is: wat heeft de persoon nodig; welke ondersteuning is het meest aangewezen? Dit kan in de praktijk betekenen dat hulpverleners uit verschillende sectoren gaan samen zitten om een casus te bespreken, uit te klaren wie wat kan opnemen.. Dit biedt mogelijkheden om ‘zorg op maat’ nog beter te kunnen uitvoeren. De verschillende sectoren hebben hun eigen visie en know how en het kan leerrijk zijn om mekaar te informeren en te ‘bevruchten’, om te leren van mekaar.
In het kader van inclusie kijken we eerst of het reguliere aanbod een antwoord kan geven, ondersteuning kan bieden aan de persoon met een handicap vooraleer VAPH-diensten worden ingeschakeld. Belangrijk is dat wij onze handicapspecifieke kennis aan betrokken reguliere diensten doorgeven zodat zij op gepaste wijze met de persoon met een handicap kunnen omgaan (outreach).
Samenwerkingsverbanden aangaan; op de verschillende niveaus: met de cliënt op het werkveld, in team en in de organisatie; is het motto van de volgende jaren. Het opstellen van een goed ondersteuningsplan voor de cliënt,waarbij we het netwerk in kaart brengen en zicht krijgen op de taakverdeling tussen diensten, zijn hierbij onmisbaar.
We zoeken partners om cliënten met diverse zorgvragen en problematieken te begeleiden: andere talen en culturen, jongvolwassenen, cliënten met kinderen, psychische problemen, ouderwordende cliënten, kansarmoede,… . Ook binnen de dienst ondersteunen we dit proces door efficiënte teamwerking met feedback over de eigen begeleiderhoudingen, leren van mekaar, ondersteuning van begeleiders,…
P a g i n a | 21
Doelstellingen voor 2014 Op cliëntniveau: 1. 1.1 1.2 1.3
Inclusieve zorg op maat de cliënt is zich bewust van zijn recht op volwaardig burgerschap de cliënt heeft een passend en functionerend ondersteuningsplan de cliënt krijgt zorg op maat, zo gewoon als kan en zo specifiek als nodig
Op begeleiderniveau: 2. 2.1 2.2 2.3 2.4 3. 3.1 3.2
Samenwerken met het netwerk Begeleiders gaan aan de slag met het netwerk van cliënten Begeleiders werken ondersteuningsplannen uit op maat van de vragen van de cliënt Begeleiders geven handicapspecifieke informatie door aan zorgverleners uit de reguliere sector Begeleiders werken samen met zorgverleners uit andere sectoren Werken in team Pedagogen en begeleiders hervormen de teams in functie van de nieuwe uitdagingen Teamleden ondersteunen en stimuleren elkaar, ze geven elkaar feedback over de eigen begeleiderhouding
Op organisatieniveau: 4. 5. 6.
BWB volgt nieuwe ontwikkelingen in de zorgsector op BWB gaat samenwerkingsverbanden aan met andere sectoren De Raad van Bestuur is op de hoogte van de nieuwe beleidsontwikkelingen en bezint zich over de eigen rol in dit geheel
P a g i n a | 22
Acties Werken aan volwaardig burgerschap, waarbij we aandacht hebben voor verschillende thema’s: kwaliteit van leven, bewustwording van eigen rechten en plichten, emancipatie, integratie, ondersteuning en empowerment.
Tijdspad
Trekkers
Maart – juni
Kwaliteitscoördinatoren
We werken hiervoor met kleine groepen, we gebruiken verschillende methodieken en hebben aandacht voor de verschillende doelgroepen in onze dienst: - Gespreksgroepen - Mensenrechtenspel - Op stap in eigen buurt -… Op de algemene vergadering met de cliënten brengen we de resultaten samen en formuleren we een ‘boodschap’ naar de buitenwereld (1.1)
september
Uitwerken van methodiek voor ondersteuningsplan/handelingsplan (1.2 – 2.2)
Junidecember
Kk +pedagogen
Vorming rond werken met netwerken (1.3 – 2.1)
Maart
Intervisie in kleine teams rond werken met netwerken (1.3 – 2.1)
Maart december
Kwaliteitscoördinatoren, VTOverantwoordelijke Pedagogen
Outreach: - handicapspecifieke informatie doorgeven aan diensten uit andere sectoren - Meewerken aan het Brusselse outreachteam (2.3 - 1.3 - 2.4) Samenwerking met andere sectoren: - Ons informeren over veranderingen en evoluties in andere sectoren: gezondheidszorg, integrale jeugdzorg, bejaardenzorg, … - Onder leiding van de intersectorale netwerker samenwerkingsverbanden uitbouwen met: CAW, Kind & Gezin, Thuiszorg - Kennis vergroten en partners zoeken in reguliere diensten (2.4 – 4 – 5 – 1.3)
Januari december
Intake/VTOverantwoordelijke
Staf / kwaliteitscoördina -toren Intersectorale netwerker
P a g i n a | 23
Contacten onderhouden met thuislozensector - Deelname aan basisgroep - Wisselleren: uitwisseling tussen diensten - Gezamenlijke cliëntbesprekingen - Samen op het werkveld (2.4) Pilootproject met dienstencentra: - Overleg op directieniveau - Aftoetsen van mogelijkheden - Kleine gerichte samenwerkingsprojecten opzetten (1.3 – 2.3 – 2.4 – 5) Hervormen van de teams: - De samenstelling (intern & extern) - Inhoud (begeleidingsvorm & feedback begeleiderhouding) (3.1 – 3.2) Communicatie met Raad van Bestuur: - Sterkte zwakte analyse (2-daagse 2013) - Nieuwe beleidsontwikkelingen - Meerjarenplanning (6)
Januari – december
Aanspreekpunt Bruggenbouwer
Januari Voorjaar Juli december
Directie Werkgroep Begeleiders
September – december
Pedagogen
Maart
Directie / kwaliteitscoördinator
P a g i n a | 24
P a g i n a | 25
