Inhoudsopgave cursus EPC

 

Inhoudsopgave cursus EPC 0. Algemeen 0.0. Algemeen kader 0.0.1. Inleiding 0.0.2. Wetgevend kader 0.0.3. Toepassingsgebied 0.0.4. Wie mag het EPC opmaken 0.0.5. Procedure voor de opmaak 0.0.6. Controle 0.0.7. Voorbeeld 0.0.8. De energieprestatiedatabank 0.1. Registratie met federaal token of E-ID 0.1.1. Registratie met federaal token 0.1.2. Registratie met E-ID 0.2. Registratie als energiedeskundige type A 0.2.1. Registratie als student type A 0.2.2. Registratie als energiedeskundige type A 0.3. Link E-pact software 1. Inspectie 1 1.1. Algemeen 1.1.1. Ontwerpmethodiek 1.1.2. Het kengetal 1.1.3. Randvoorwaarden 1.1.4. Resulterende methode 1.1.5. Toepassingsgebied 1.1.6. De gebouwinspectie 1.1.7. Toegestane informatiebronnen 1.2. Projectgegevens 1.2.1. Algemene projectgegevens 1.2.2. Specifieke projectgegevens 1.3. Beschermd volume 1.3.1. Definitie 1.3.2. Stappenplan voor het bepalen beschermd volume 1.3.3. Meetwijze 1.3.4. Voorbeelden 1.4. Bruikbaar vloeroppervlakte 1.4.1. Definitie 1.4.2. Meetwijze 1.5. Gebouwschil verlies oppervlakte 1.5.1. Definitie 1.5.2. Meetwijze 1.5.3. Gevels 1.5.4. Vloer 1.5.5. Hellend dak 1.5.6. Plat dak 1.5.7. Plafonds 1.5.8. Openingen 1.5.9. Tips voor het opmeten 1.5.10. Invoer in de software 1.5.11. Formularium 1.6. Gebouwschil bepalen U-waarde 1.6.1. Definitie 1.6.2. Bepalen van de U-waarde

OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A Afgedrukt op: 24/12/2008 

VERSIE 24-12-2008 Index A 

BLAD 1 of 2961 

  1.6.3. Bewijsstukken 1.6.4. Isolatie/spouw 1.6.5. Muren 1.6.6. Vloeren 1.6.7. Daken 1.6.8. Openingen 1.6.9. Aanbouwen, insprongen en dakkapellen 2. Inspectie 2 2.1. Algemeen 2.2. Verwarming 2.3. Sanitair warm water 2.4. Ventilatie en koeling 2.5. PV (photo voltaïsche) cellen 2.6. Zonneboiler 3. Software 3.1. Algemene functionaliteiten 3.2. Software oefeningen Bijlage A. Opnameformulier Bijlage B. E-pact op apple Bijlage C. Inleiding bouwfysica Bijlage D. Inleiding installatietechnieken Bijlage E. FAQ’s

OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A Afgedrukt op: 24/12/2008 

VERSIE 24-12-2008 Index A 

BLAD 2 of 2962 

Welkom •

Lesmateriaal • • • • •

0. Algemeen kader 1. Inspectieprotocol 1 2. Inspectieprotocol 2 3. Softwarehandleiding Bijlagen

•

Opmerkingen en suggesties [email protected]

•

Verdere info en meest recente F.A.Q.’s www.energiesparen.be

•

Check regelmatig de aanpassingen

Versie van: 24/12/2008

0.0 Algemeen Kader - Index A

1

0. Algemeen kader


OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 3 of 296

Inhoud 0.0.1 0.0.2 0.0.3 0.0.4 0.0.5 0.0.6 0.0.7 0.0.8

Inleiding Wetgevend kader Toepassingsgebied Wie mag het EPC opmaken? Procedure voor de opmaak Controle Voorbeeld De energieprestatiedatabank



3

0.0.1 Inleiding •

Rationeel omspringen met energie

•

Groot potentieel voor energiebesparing in gebouwen

•

Europese Richtlijn betreffende energieprestaties van gebouwen van 16 december 2002 Aanknopingspunt om het beleid betreffende energieprestaties van gebouwen op te baseren




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 4 of 296

0.0.2 Wetgevend kader •

Europese Richtlijn betreffende de energieprestaties van gebouwen van 16 december 2002 stelt o.a.: – – – –

Minimumeisen voor de energieprestatie van nieuwe gebouwen Minimumeisen voor de energieprestatie van bestaande grote gebouwen die een ingrijpende renovatie ondergaan Energiecertificering van gebouwen Regelmatige keuring van cv-ketels en airconditioningsystemen en eenmalige keuring van verwarmingsinstallatie ouder dan 15 jaar



5

0.0.2 Wetgevend kader • Art. 7 van EU Richtlijn specificeert de eisen omtrent het energieprestatiecertificaat: – Bij bouw, verkoop of verhuur van een gebouw – Publieke gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte > 1000m² – Niet langer dan 10 jaar geldig – Referentiewaarden waarmee consumenten de energieprestatie van gebouwen kunnen vergelijken – Aanbevelingen voor kosteneffectieve verbetering van de energieprestatie – Informatief – Onafhankelijke, gekwalificeerde en/of erkende deskundigen




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 5 of 296

0.0.2 Wetgevend kader • Gefaseerde invoering van de EPC’s in Vlaanderen: – Voor nieuwbouw • Gekoppeld aan de EPB-aangifte • Ingevoerd vanaf 01/01/2006 met het Besluit van de Vlaamse Regering van 02/12/2005 m.b.t. energieprestatiecertificaat bij de bouw • Op te stellen door verslaggever met behulp van EPB-software • Verslaggever: architect, ingenieur, burgerlijk ingenieurarchitect, burgerlijk of industrieel ingenieur, bio-ingenieur • Energieprestaties op basis van berekend verbruik



7

0.0.2 Wetgevend kader – Voor publieke gebouwen met een bruikbare vloeroppervlakte groter dan 1000 m² uiterlijk tegen 1 januari 2009 • Besluit Vlaamse Regering betreffende invoering van EPC voor publieke gebouwen van 20 april 2007 • Erkende energiedeskundige publieke gebouwen (opleiding) of interne energiedeskundige (minstens 2 jaar ervaring met milieuzorg in de organisatie) • Webapplicatie www.energieprestatiedatabank.be • Uithangen tegen 1/1/2009




VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 6 of 296

0.0.2 Wetgevend kader - Verkoop en verhuur van residentiële gebouwen • Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de invoering van het energieprestatiecertificaat residentiële gebouwen bij verkoop en verhuur en de uitvoering van de energieaudit, goedgekeurd op 11 januari 2008 • Eigenlijke invoer: voor verkoop najaar 2008, voor verhuur begin 2009



9

0.0.3 Toepassingsgebied • EPC heeft betrekking op wooneenheid – Wooneenheid = beschikt over de nodige woonvoorzieningen om autonoom te kunnen functioneren – Identieke woningen: gegevens in bepaalde gevallen te kopiëren (wordt nog vastgelegd in MB) – Dus ook EPC per appartement

• Collectieve woongebouwen – EPC voor het volledige gebouw




VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 7 of 296

0.0.3 Toepassingsgebied • Residentiële gebouwen in combinatie met nietresidentiële gebouwen – Niet-residentiële gedeelte binnen het beschermd volume heeft een volume kleiner dan 800m³ – EN niet-residentieel gedeelte is kleiner dan residentieel gedeelte => oppervlakte mag bij EPC woningen



11

0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? • Erkende energiedeskundige type A – Volgen van een door VEA erkende opleiding en slagen in bijhorend examen – MB betreffende de vereisten waaraan de opleiding moet voldoen • Inhoud van de cursus: bouwfysica, berekenen energieprestaties, inspectieprotocol, certificatie software, praktijkoefening, examen, • Opleidingsinstellingen moeten dossier opmaken en aan VEA overhandigen




VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 8 of 296

0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? • EPC mag NIET opgemaakt worden door een erkende energiedeskundige type B – Heeft betrekking op vrijwillige energieaudit (fiscaal voordeel) – Volgen van een erkende opleiding tot energiedeskundige type B – Vroegere EAP procedure

• Wel overgangsbepaling tussen de beide types energiedeskundigen – Verkort studietraject – Examen blijft wel verplicht



13

0.0.4 Wie mag het EPC opmaken? • Lijst met erkende opleidingen op www.energiesparen.be • Lijst met erkende energiedeskundigen type A en type B op www.energiesparen.be




VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 9 of 296

0.0.5 Procedure voor de opmaak • Verkoper/verhuurder neemt contact met erkende energiedeskundige type A • Energiedeskundige type A maakt EPC op – Verplicht certificatiesoftware te gebruiken! – Verplicht inspectieprotocol te volgen!  Reproduceerbaarheid & nauwkeurigheid

• Verkoper/verhuurders legt EPC voor aan kandidaatkopers en kandidaat-huurders



15

0.0.5 Procedure voor de opmaak • Bij verkoop – Koper krijgt EPC van de verkoper • Bij verhuur – Huurder krijgt kopie van het EPC van de verhuurder




VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 10 of 296

0.0.6 Controle • Handhaving: – VEA controleert steekproefsgewijs op de aanwezigheid van het certificaat

• Kwaliteitscontrole: – VEA controleert steekproefsgewijs op de kwaliteit van het werk van de erkende energiedeskundigen

• Sanctie EPB-decreet – Certificaat stemt niet overeen met werkelijkheid – Bij herhaaldelijk misbruik of onvoldoende kwaliteit – Geen certificaat aanwezig

• Boete van 500-5000 Euro, intrekken certificaat of intrekken erkenning van de energiedeskundige Versie van: 24/12/2008


17

0.0.7 Voorbeeld




VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 11 of 296

0.0.8 De energieprestatiedatabank • Registratie als erkend energiedeskundige op www.energieprestatiedatabank.be – Via federaal token of elektronische identiteitskaart – In eerste instantie (tijdens opleiding) registratie als student, nadien als energiedeskundige type A

• Via de Energieprestatiedatabank ook toegang tot de software




VERSIE 24-12-2008

19

BLAD 12 of 296

0. Algemeen kader 0.1 Registratie token/E-ID

Versie van: 24/12/2008

0.1 Registra5e token/E‐ID ‐ Index A

1

Inhoud 0.1.1 Registratie met federaal token 0.1.2 Registratie met elektronische identiteitskaart




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 13 of 296

Ga naar de site: http://www.energieprestatiedatabank.be Federaal toegangsportaal 2 aanlogmogelijkheden: Federaal token of E-ID



3

0.1.1 Federaal token




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 14 of 296

0.1.1 Federaal token • • • •

Kaart met 24 codes Om persoon te verifiëren voor beveiligde transactie 2 soorten tokens: voor burger en voor ambtenaren Voor meer info of bekomen van een token: http://www.belgium.be

Klikken



5

0.1.1 Federaal token Klikken




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 15 of 296


Naar onder schuiven . . .



7


Klikken

Klik op deze link




VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 16 of 296


Lees deze site en dan hier klikken



9


Klikken Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 17 of 296


Invullen Klikken Versie van: 24/12/2008


11


Naar onder schuiven . . . Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 18 of 296


Invullen

Klikken Enkele dagen later krijg je de token per post toegestuurd.

ONTHOUDEN ! ! ! Moet je later invullen bij gebruik van je token Versie van: 24/12/2008


13

0.1.1 Federaal token hEp://www.energiepresta5edatabank.be

Klik op federaal token




VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 19 of 296


Klik op aanmelden



15


1. vul uw gebruikersnaam in 2. vul uw wachtwoord in

3. klik op login




VERSIE 24-12-2008

Van je federaal token!

16

BLAD 20 of 296


1. token 16 wordt opgevraagd

2. Zoek token 16 op de kaart = tudofa

3. Vul token 16



17


******

Klik op verzenden en dan . . .




VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 21 of 296

0.1.1 Federaal token . . . ben je in de energieprestatiedatabank.



19

0.1.2 Elektronische identiteitskaart




VERSIE 24-12-2008

20

BLAD 22 of 296

0.1.2 Elektronische identiteitskaart Om uw e‐ID te gebruiken hebt u : ‐ Een kaartlezer nodig ‐ e‐ID‐soNware ‐ Te vinden op de website : hEp://www.eid.belgium.be



21

0.1.2 Elektronische identiteitskaart Doorloop deze site om een gepaste kaartlezer te kiezen en om de juiste software te installeren op je pc (= afhankelijk van je besturingsprogramma).




VERSIE 24-12-2008

22

BLAD 23 of 296


Klik op : aanmelden



23


pin-code van je eID invullen : 4 cijfers




VERSIE 24-12-2008

24

BLAD 24 of 296

0.1.2 Elektronische identiteitskaart Registratiescherm in de energieprestatiedatabank




VERSIE 24-12-2008

25

BLAD 25 of 296

1/19/09

0. Algemeen kader 0.2 Registratie energiedeskundige


0.2 Registra5e  ‐ Index A

1

Inhoud 0.2.1 Registratie als student type A 0.2.2 Registratie als energiedeskundige type A




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 26 of 296

1/19/09



3

0.2.1 Student Type A

Aanvinken




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 27 of 296

1/19/09


Erkenningsvoorwaarden invullen



5


Correspondentiegegevens invullen




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 28 of 296

1/19/09


Controleren en bevestigen Versie van: 24/12/2008


7


Gebruikersgegevens software (best ergens plakken in een tekstdocument) Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 29 of 296

1/19/09

0.2.1 Student Type A • Vanaf nu kan je inloggen op de certificatiesoftware Epact • Volg hiervoor de procedure zoals beschreven in 0.3 Link tot Epact software • Let wel: Dit gaat pas ten vroegste 1 uur na de registratie als student type A!



9

0.2.2 Energiedeskundige Type A • VEA ontvangt per sessie lijst van geslaagde deskundigen via mail • Lijst moet binnen de week na afloop van de opleiding worden bezorgd • Studentenregistratie wordt binnen 2 werkdagen na ontvangst van de lijst doorgegeven • Student kan zich registreren als deskundige type A op twee manieren: 1) bijkomende registratie via 'Registratie - Toevoegen‘ 2) bestaande uitbreiden 'Registratie - Uitbreiden'. De registratie die men wenst uit te breiden dient hierbij vooraf geactiveerd te zijn via het menu 'Registratie - Activeer'. Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 30 of 296

1/19/09

0.2.2 Energiedeskundige Type A

Aanvinken



11





VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 31 of 296

1/19/09




13





VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 32 of 296

1/19/09




15


Aanvinken Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 33 of 296

1/19/09


Controleren en bevestigen Versie van: 24/12/2008


17


Gebruikersgegevens software (best ergens plakken in een tekstdocument) Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 34 of 296

0. Algemeen kader 0.3 Link Epact software

Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

0.3 Link Epact software - Index A VERSIE 24-12-2008

1 BLAD 35 of 296

0.3 Link Epact software Tik volgende site in de adresbalk van je browser: https://vea.vlaanderen.be/vea Dan krijg je dit venster

klikken Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


2 BLAD 36 of 296

0.3 Link Epact software

klikken



3 BLAD 37 of 296


gebruikersnaam en wachtwoord van je federaal token invullen klikken



4 BLAD 38 of 296


token 19 intikken

klikken



5 BLAD 39 of 296

0.3 Link Epact software LET OP: tik je paswoord correct in! Volgend ‘trukje’ kan je daar bij helpen: 1.

Tik je paswoord in het vak gebruikersnaam. (zo zie je of je correct hebt ingetikt, maar ook anderen kunnen dit dan zien!)

2.

Kopieer je paswoord.

3.

Plak dit in het vak paswoord.

4.

Overschrijf je paswoord in het vak gebruikersnaam met je echte gebruikersnaam.

5.

Klik dan op aanloggen. Versie van: 24/12/2008



6 BLAD 40 of 296


hier NIETS invullen ! hier NIET op klikken !



7 BLAD 41 of 296


Open in het menu ‘Bestand’ een nieuw venster



8 BLAD 42 of 296


gebruikersnaam en wachtwoord van jouw als energiedeskundige invullen (moet voor de eerste keer juist zijn, zoniet moet je de procedure van vooraf opnieuw doorlopen) klikken



9 BLAD 43 of 296


klikken



10 BLAD 44 of 296


klikken



11 BLAD 45 of 296


klikken



12 BLAD 46 of 296


klikken



13 BLAD 47 of 296




14 BLAD 48 of 296

1. Inspectie 1 1.1 Algemeen


1.1 Algemeen – Index A

1

Inhoud 1.1.1 1.1.2 1.1.3 1.1.4 1.1.5 1.1.6 1.1.7

Ontwerpmethodiek Het kengetal Randvoorwaarden Resulterende methode Toepassingsgebied De gebouwinspectie Toegestane informatiebronnen




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 49 of 296

1.1.1 Ontwerpmethodiek • •

In Vlaanderen bestond nog geen EPC methodiek EAP (maatwerkadvies) en EPB (nieuwbouw) hadden eigen specifieke doelen

• •

Voor EPC eigen methode, gebaseerd op EAP en EPB Methode bestaat uit zowel inspectie als berekening

• •

Gebouwgebonden energiegebruik Gebruikersonafhankelijk (standaardgebruiker)



3

1.1.2 Het kengetal • Energieprestatie= karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik /bruikbare vloeroppervlakte – Karakteristiek – Jaarlijks – Primair




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 50 of 296

1.1.2 Het kengetal – Karakteristiek • Uitgaand van: – Standaard klimaat – Standaard gebruik / bewoner » Geen rekening met gezinssituatie, aantal uren aanwezigheid, … » Gebruiksgerelateerde aspecten zoals binnentemperatuur, ventilatie, sanitair warm water behoefte, … => aannamen

– Niet: elektrische apparaten, verlichting, …

– Jaarlijks



5

1.1.2 Het kengetal – Primair • Omrekening van de (eind)energieverbruiken ifv de energiedrager: – Stookolie – Gas – Elektriciteit: » x2,5 (rekening houdend met productie- en transportverliezen) – Hout – Kolen




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 51 of 296

1.1.2 Het kengetal • Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik: – Verschillend van werkelijk energieverbruik – Belangrijk dat de energiedeskundige dit verduidelijkt aan de opdrachtgever • Aanbevelingen: – Standaardmaatregelen ≠ advies op maat – Via vrije invoerveld kan de energiedeskundige zaken verder toelichten



7

1.1.3 De randvoorwaarden •

Nauwkeurigheid – –

•

Overeenstemmen met werkelijkheid Aspecten die veel invloed hebben op energiegebruik correct verdisconteren

Reproduceerbaarheid Nodig voor geloofwaardig certificaat! – – – –

•

Zelfde uitkomst bij 2 energiedeskundigen Inspectiegegevens zijn visueel vast te stellen Toegestane bronnen beschreven Protocol strict opvolgen

Kosten –

Inspectietijd




VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 52 of 296

1.1.4 De resulterende methode •

Streven naar optimum van alle onderliggende aspecten

•

Minder relevante factoren vervangen door vaste waarden

•

Indeling in categorieën (bv indeling beschermd volume voor installaties)

•

Moeilijk te inspecteren gegevens vervangen door gegevens die wel inspecteerbaar zijn (bv U-waardebepaling)



9

1.1.5 Het toepassingsgebied • Verkoop en verhuur van (bestaande) gebouwen met een woonfunctie – vanaf 1 november 2008 • voor woningen, appartementen, … die te koop worden gesteld

– vanaf 1 januari 2009 • voor woningen, appartementen, … die te huur worden aangeboden




VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 53 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Definitie gebouw (Energieprestatiedecreet 22/12/2006) – … waarvoor energie verbruikt worden om ten behoeve van mensen een specifiek binnentemperatuur te bekomen – Woningen, … die niet verwarmd worden => geen EPC – Woningen met beperkt sanitair comfort of woningen zonder voorzieningen voor SWW => EPC



11

1.1.5 Het toepassingsgebied 1 certificaat per wooneenheid • Wooneenheid: (Besluit van 11/01/08 houdende de invoering van het energieprestatiecertificaat residentiële gebouwen bij verkoop en verhuur en de invoering van de energieaudit)

Een wooneenheid is elke eenheid in een woongebouw die over de nodige (woon)voorzieningen beschikt om autonoom te functioneren. Dit houdt in dat een wooneenheid naast een leefruimte ook over een eigen toilet, een douche of bad en een keuken of kitchenette moeten beschikken.

•

Vb.: eengezinswoning, appartement, studio, serviceflat,..

•

Voor een collectief woongebouw wordt het certificaat opgemaakt voor het gehele gebouw.




VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 54 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Dus EPC vereist bij verkoop in volle eigendom en verhuur van: – Eéngezinswoningen – Appartementen – Studio’s – Conciërgewoningen – Beschermde (woon)gebouwen – Serviceflats • Verkoop => EPC • Verhuur met huurovereenkomst =>EPC • ! Verhuur zonder huurovereenkomst maar met dagprijs/factuur => geen EPC vereist Versie van: 24/12/2008


13

1.1.5 Het toepassingsgebied • Indien eigendom niet verwarmd is – Onder geen verwarming wordt de afwezigheid van een opwekkings- of afgiftesysteem verstaan. Dit is niet hetzelfde indien de verwarming defect is of niet aangesloten. – Of eigendom verbruikt geen energie om specifiek binnenklimaat te creëren voor mensen => GEEN EPC nodig




VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 55 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied – Vakantiehuizen (=gewone huur, niet woninghuur) • Verkoop => EPC • Verhuurcontract langer dan 2 maand => EPC • ! Verhuurcontract minder dan 2 maand => geen EPC

– Studentenhomes: • Met studentenkamers die niet beschikken over eigen toilet, keuken of kitchenette en bad of douche => 1 EPC voor het gebouw in het geheel • Met studentenkamers die beschikken over eigen toilet, keuken of kitchenette en bad of douche => functioneren wel autonoom => EPC per studentenkamer



15

1.1.5 Het toepassingsgebied • Géén EPC residentieel vereist bij: – Hotels, ziekenhuizen, bejaarden- en rusthuizen – Internaten – Woonboot – Compromis getekend voor 1/11/2008 – Verkoop van (enkel) de naakte eigendom – Verkoop van (enkel) het vruchtgebruik – Schenking of erfenis – Gerechtelijke onteigening – Onderverhuur (bv. sociale verhuurkantoren) – Indien een geldig EPC bij bouw beschikbaar is – Onbewoonbaar verklaarde woning Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 56 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Een residentieel gebouw wordt samen met een nietresidentieel deel - andere dan industrie – verkocht of verhuurd: – Vb: kapsalon of apotheek geïntegreerd in een woning – En indien het beschermde volume van het niet residentieel deel • Kleiner dan 800m³ • Én kleiner dan het beschermde volume vh residentieel deel

– Dan keuze: • Ofwel niet-residentieel deel meenemen in EPC woongebouw • Ofwel afzonderlijk EPC niet-residentiële gebouwen

– Dus: Indien niet voldaan is aan de vw of afzonderlijk verkocht/verhuurd => afzonderlijk EPC voor beide delen Versie van: 24/12/2008


17

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: kapsalon geïntegreerd in woning Beschermde volume van het kapsalon is kleiner dan 800m³ en kleiner dan het residentieel deel

of




VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 57 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: appartementsgebouw + appartement met dokterspraktijk



19

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: appartementsgebouw + appartement met dokterspraktijk – EPC per appartement – gemeenschappelijke delen (o.a. trappenhal) niet in het EPC appartement




VERSIE 24-12-2008

20

BLAD 58 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: studentenhome



21

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: studentenhome – Zowel appartementen voor studenten • eigen toilet, kitchenette en badkamer = wooneenheid = EPC per appartement – Als studentenkamers • gemeenschappelijk keuken en badkamer = collectief woongebouw => 1 EPC voor het overige deel




VERSIE 24-12-2008

22

BLAD 59 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden



23

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden – 2 EPC’s – Toegang en traphal van wooneenheid (2de en 3de verdieping) fungeert ook als interne circulatie van de wooneenheid (gelijkvloers en 1ste verdieping) • Toegang en traphal meenemen in het beschermde volume van de wooneenheid op het gelijkvloers/1ste verdieping




VERSIE 24-12-2008

24

BLAD 60 of 296

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden (vervolg)

of



25

1.1.5 Het toepassingsgebied • Voorbeeld: burgerwoning met 2 wooneenheden (vervolg – Kelderverdieping ook bureau (niet-residentieel deel) met beschermde volume kleiner dan 800m² en kleiner dan het beschermde volume van wooneenheden • Bureau wordt niet afzonderlijk verkocht of verhuurd • Dan keuze:




VERSIE 24-12-2008

26

BLAD 61 of 296

1.1.6 De gebouwinspectie •

Inspectieprotocol 1 en 2: 1. 2. 3. 4. 5.

Bepalen specifieke projectgegevens Bepalen van het beschermd volume Berekenen van bruikbare vloeroppervlakte Berekenen verliesoppervlakte en bepalen van de U-waarde Gegevens i.v.m. installaties



27


Hulpmiddelen bij inspectie: -

(digitale) afstandsmeter en/of landmeterswiel; hoogte- en/of vouwmeter; hellingsmeter en/of inclinometer; aansteker en glasmeter; fototoestel; kompas; magneet; rekenmachine; schroevendraaier; lang dun voorwerp (bv. fietsspaak of breinaald); Zaklamp opnameformulier




VERSIE 24-12-2008

28

BLAD 62 of 296


Gegevens op te vragen aan de eigenaar: - EPB-aangifte - Energieprestatiecertificaat - Plannen of opmeting - Subsidieaanvragen Vlaamse overheid - (originele) Facturen met informatie over bouwmaterialen of installaties - Vaststellingen uit werfverslagen, PID, vorderingsstaten - Lastenboeken - Technische documentatie van de rv-installatie of sww-installatie - Aanwezigheid van gebouwbeheerder - Chronologie van foto’s - Bij te houden door de energiedeskundige



29

1.1.7 Toegestane bronnen •

Certificaat is juridisch document

•

Reproduceerbaarheid is belangrijk

•

Eigen waarneming – –

Woninginspectie Aanvullend toegestane bronnen (limitatieve opsomming)




VERSIE 24-12-2008

30

BLAD 63 of 296

1.1.7 Toegestane bronnen -

-

EPB-aangifte Vroeger afgeleverd energieprestatiecertificaat Lastenboek Subsidieaanvragen Vlaamse overheid Originele facturen van geregistreerde aannemer Originele facturen van bouwmaterialen, van de ruimteverwarmingsinstallatie of van de sanitair warm water installatie Technische documentatie van de ruimteverwarmingsinstallatie of van de sanitair warm water installatie Originele gedateerde uitvoeringsdetails schaal 1/50ste en asbuilt-plannen Vaststellingen uit werfverslagen, postinterventiedossier, vorderingsstaten Chronologie van foto’s




VERSIE 24-12-2008

31

BLAD 64 of 296

1. Inspectie1 1.2 Projectgegevens


1.2 Projectgegevens – Index A

1

Inhoud 1.2.1 Algemene projectgegevens 1.2.2 Specifieke projectgegevens




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 65 of 296

1.2.1 Algemene projectgegevens • Adresgegevens van de wooneenheid – Automatisch gelinkt aan de gegevens (gemeente, straat, huisnummer en busnummer) uit de CRAB-databank

• ook gebruikt voor andere toepassingen – geo-vlaanderen (gewestplan, …)

• Certificaatnummer = unieke code per EPC => wordt automatisch uit de software gegenereerd

• Gegevens energiedeskundige => worden automatisch opgeladen uit de energieprestatiedatabank Versie van: 24/12/2008


3

1.2.1 Algemene projectgegevens • Bestemming/type bebouwing • Woning – woongebouw met één wooneenheid – Opdeling: » Open » Half-open » Gesloten bebouwing • Appartement (appartementsgebouw) – woongebouw met meerdere wooneenheden of één wooneenheid en een afzonderlijk in te rekenen nietresidentiële bestemming • Collectief woongebouw – studentenhuizen of -home Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 66 of 296

1.2.1 Algemene projectgegevens • Bouwjaar/eventueel verbouwjaar – Bouwjaar na 1970 te staven: • datum van de bouwvergunning, …

– Bij ontbrekende informatie worden op basis van het (ver)bouwjaar aannamen afgeleid: • Bouwjaargroepen voor het bepalen vd isolatiedikte: » » » »

Voor of gelijk aan 1970 Tss 1971 en tot en met 1985 Tss 1986 en tot en met 1995 Tss 1996 en tot en met de vergunningsaanvragen tot en met 2005 » Vergunningsaanvragen ingediend na 1 jan 2006 (= EPBregelgeving) Versie van: 24/12/2008


5

1.2.1 Algemene projectgegevens • Bouwjaar/eventueel verbouwjaar (vervolg) • Ruimteverwarming: – Rookgaszijdige rendementen: » Voor 1975 » Tss 1975 en tot en met 1985 » Na 1985 – Stilstandsverliezen: » Voor 1970 » Tss 1970 en tot en met 1979 » Tss 1980 en tot en met 1989 » 1990 of later




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 67 of 296

1.2.1 Algemene projectgegevens • Bouwjaar/eventueel verbouwjaar (vervolg) • Sanitair warm water: » Voor 1990 » 1990 of later

=> Bij twijfel de oudste bouwjaargroep



7

1.2.1 Algemene projectgegevens • Gegevens over de verkoop en de verhuur • Foto toevoegen – Digitale of gedigitaliseerde foto van voorgevel op EPC => niet verplicht

• Niet-residentiële bestemming aanklikken – Als een niet-residentieel deel aan het EPC werd toegevoegd?




VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 68 of 296

1.2.2 Specifieke projectgegevens • Oriëntatie – Van de voorgevel = gevel met de voordeur of de gevel aan de straatzijde

– N, NO, O, ZO, Z, ZW, W en NW of dichtstbijzijnde – In software • => oriëntatie van de andere gevels wordt automatisch afgeleid • Deze worden: “achter gevel, gevel links, gevel rechts” genoemd => mogelijkheid deze aan te passen via afwijkende oriëntatie Versie van: 24/12/2008


9

1.2.2 Specifieke projectgegevens • Thermische massa: 3 klassen • Zwaar: massieve vloeren, muren en daken • Licht: hout- of staalskeletbouw zonder massieve opvullingen • Half zwaar/matig zwaar: overige • Luchtdichtheid Enkel aan te klikken wanneer een luchtdichtheidsmeting werd uitgevoerd => anders gaat de software uit van een defaultwaarde




VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 69 of 296

1. Inspectie1 1.3 Beschermd volume


1.3 Beschermd volume - Index A VERSIE 24-12-2008

1 BLAD 70 of 296

Inhoud 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4

Definitie Stappenplan voor het bepalen beschermd volume Meetwijze Voorbeelden



2 BLAD 71 of 296

1.3.1 Definitie •

Beschermd volume: het volume van alle kamers en ruimten van een gebouw die men thermisch wil beschermen tegen warmteverliezen naar de buitenomgeving, naar de grond en naar aangrenzende ruimten (die niet tot een beschermd volume behoren).

•

Het beschermd volume van een gebouw omvat: - alle kamers of ruimten die continu of af en toe verwarmd worden - alle onrechtstreekse verwarmde kamers of ruimten die indirect verwarmd worden

Omvang op basis van buitenafmetingen! Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


3 BLAD 72 of 296

1.3.2 Stappenplan



4 BLAD 73 of 296

1.3.2 Stappenplan •

Stappenplan voor het bepalen v.h beschermde volume – Telkens in een stap een ruimte wordt toegekend (stap 1, 2 en 4a) of uitgesloten (stap 3 en 4b), – moet deze ruimte niet verder afgetoetst worden aan de volgende stappen – Ruimte = delen van een gebouw die niet kunnen worden afgesloten. • • •

Deur, schuifraam, … => afsluiting Gat in de vloer of in het plafond naar kelder of zolder kleiner of gelijk aan 3m² => afsluiting Gordijn => geen afsluiting



5 BLAD 74 of 296


Stap 1: is de ruimte geïsoleerd of begrens door andere ruimten van het beschermde volume? – Indien ja => dan BV – Indien nee => stap 2



6 BLAD 75 of 296

1.3.2 Stappenplan – Geïsoleerd? = • minstens 2cm isolatie • tenzij vloer op volle grond; andere vloeren wel 2cm isolatie • dubbele beglazing –

tenzij voor ruimten die voor meer dan 50% uit glas bestaan zoals veranda => = niet-geïsoleerd en dus naar stap 2

• ≥ 90% van de verliesoppervlakten van een ruimte – Onbekend = niet geïsoleerd Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


7 BLAD 76 of 296


Stap 2: behoort één keuken, één badkamer en één leefruimte reeds tot het beschermde volume? – Indien ja => dan stap 3 – Indien nee => dan BV want één keuken, één badkamer en één leefruimte behoren altijd tot het beschermde volume

– Kijken naar de meest voor de hand liggende keuken, badkamer en leefruimte Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


8 BLAD 77 of 296


Stap 3: Is de ruimte wind- en waterdicht, evident toegankelijk én beloopbaar? – Indien ja = dan stap 4a – Indien nee = dan geen BV



9 BLAD 78 of 296

1.3.2 Stappenplan • Voorbeelden: - Een zolder waarvan de dakpannen aan de binnenzijde zichtbaar zijn => niet wind- en waterdicht – Een ruimte toegankelijk door middel van een ladder => niet of moeilijk toegankelijk – Een zoldervloer zonder planken op de spanten/roosteringen => niet beloopbaar



10 BLAD 79 of 296


Stap 4a: Is in de ruimte een vast verwarmingslichaam aanwezig? – Indien ja => dan BV – Indien nee => stap 4b



11 BLAD 80 of 296

1.3.2 Stappenplan – Verwarmingslichaam: radiator, convector, kachel of haard, vloer-, muur- of plafondverwarming, luchtverwarming, halogeen- of infraroodstralers – Niet: ketel, verplaatsbare verwarming – Vast = bevestigd aan een wand



12 BLAD 81 of 296


Stap 4b: Wordt de ruimte indirect verwarmd? – Indien ja => dan stap 5 (niet gelegen in kelder of zolder) of stap 6 (gelegen in kelder of zolder) – Indien nee => dan geen BV

– Grenzend aan verwarmde ruimte = • •

Of warmtestroom door niet-geïsoleerde wand Of warmtestroom door opening: deur, schuifraam, … > 3m2



13 BLAD 82 of 296


Stap 5 (ruimten niet gelegen in kelder of op zolder): – Is de ruimte rechtstreeks toegankelijk (vanuit overige ruimten van het beschermde volume) – En voldoet de ruimte aan twee van de volgende vier voorwaarden: • • • •

Aangepaste raamopeningen Gemiddelde hoogte minstens 1,8m Vaste verlichting Afwerking van de muren, vloer en plafond conform een leefruimte

– Indien ja => dan mag BV – Indien nee => dan geen BV – Bij twijfel => geen BV Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


14 BLAD 83 of 296


Stap 6 (ruimten gelegen in kelder of op zolder): – Voldoet de ruimte aan alle vijf de voorwaarden: • • • • •

En rechtstreeks toegankelijk (vanuit het overige deel van het beschermde volume) En qangepaste raamopeningen En gemiddelde hoogte minstens 1,8m En vaste verlichting En afwerking van de muren, vloer en plafond conform een leefruimte

– Indien ja => dan mag BV – Indien nee => dan geen BV •

tenzij reeds 75% van het BV van de kelder of respectievelijk de zolder reeds tot het BV behoort

– Bij twijfel => niet BV Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


15 BLAD 84 of 296


Vereenvoudigingen – Een traphal/trap: • •

Geen deel van het BV maar gelegen op een verdieping die wel deel uitmaakt van het BV => toch deel BV deel van BV maar gelegen op een verdieping die geen deel uitmaakt van het BV => geen deel BV



16 BLAD 85 of 296


Vereenvoudigingen (vervolg) – Kleine nis(sen) onder het hellende dak met een gezamenlijke oppervlakte <= 10% vd bruikbare vloeroppervlakte van de verdieping waarop ze gelegen zijn, worden tot het BV gerekend



17 BLAD 86 of 296


Bijsturingen van het stappenplan – Enkel in uitzonderlijke situaties • •

Wooneenheid in slechte staat, met zeer beperkte verwarming, … => steeds gemotiveerd Bijkomende ruimten bij BV => enkel wanneer aan alle 5 de voorwaarden van stap 6 is voldaan



18 BLAD 87 of 296

1.3.3 Meetwijze • Opmeten beschermde volume (buitenafmetingen) • Dus ingesloten luchtlaag maar ook het volume van binnenen buitenwanden • Gemene wanden voor de helft meerekenen • Meestal kan dikte van muren gemeten worden (muuropeningen) of worden afgeleid – Anders hanteren van default constructiedikten: » 30 cm: buitenmuren » 20 cm: gemene muren op perceelsgrens » 20 cm: gemene muren tussen verwarmde ruimten niet op perceelsgrens » 15 cm: buitenmuur naar AOR » 30 cm: vloeren » 30 cm: platte en hellende daken Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


19 BLAD 88 of 296

1.3.3 Meetwijze – Niet: • Uitstekende delen van de buitenwand (die geen binnenruimte omsluiten) • Volume van hoge dakrand of uitkragende terrasplaat • Oversteken of bakgoten van een hellend dak kleiner of gelijk aan een meter



20 BLAD 89 of 296

1.3.3 Meetwijze



21 BLAD 90 of 296

1.3.3 Meetwijze



22 BLAD 91 of 296

1.3.4 Voorbeelden



23 BLAD 92 of 296

Voorbeelden nog invoegen!!!



24 BLAD 93 of 296

1. Inspectie1 1.4 Bruikbare vloeroppervlakte


1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A

1

Inhoud 1.4.1 Definitie 1.4.2 Meetwijze




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 94 of 296

1.4.1 Definitie •

Bruikbaar vloeroppervlakte: de som van de vloerverdiepingen van alle vloerniveaus omsloten door het beschermd volume



3

1.4.2 Meetwijze • Bruikbare vloeroppervlakte – Zelfde principes als voor beschermde volume – Trappen en liften op elk niveau meerekenen – Niet: • Oppervlakte van vide en schalmgaten groter dan 4m² • Oppervlakte met een hoogte lager dan 1,5m • Zoldertippen die niet of moeilijk toegankelijk zijn of niet beloopbaar

• Rekenen met buitenafmetingen – de grondoppervlakte van binnenen buitenwanden meegerekend. – gemene muur voor de helft meetellen Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 95 of 296

1.4.2 Meetwijze •

Meestal kan dikte van muren gemeten worden (muuropeningen) of worden afgeleid

•

Anders hanteren van default constructiedikten: – – – –

30 cm: buitenmuren 20 cm: gemene muren op perceelsgrens 20 cm: gemene muren tussen verwarmde ruimten niet op perceelsgrens 15 cm: buitenmuur naar AOR



5

1.4.2 Meetwijze




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 96 of 296

1.4.2 Meetwijze



7

BRUTO VLOEROPPERVLAKTE: horizontale snede nis aan de buitenzijde > 0,5 m2 behoort NIET tot de bruto vloeroppervlakte

uitstekende delen aan de buitenzijde behoren NIET tot de bruto vloeroppervlakte nis aan de buitenzijde < 0,5 m2 behoort WEL tot de bruto vloeroppervlakte

vide > 4 m2 behoort NIET tot de bruto vloeroppervlakte

schalmgat > 4 m2 behoort NIET tot de bruto vloeroppervlakte

OPGELET: op het laagste bouwniveau is er geen vide of schalmgat van de trappenpartij: daar moet deze oppervlakte WEL mee geteld worden! Versie van: 24/12/2008 1.4 Bruikbaar vloeroppervlakte - Index A


VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 97 of 296

BRUTO VLOEROPPERVLAKTE: verticale snede

Beginsituatie

Zoeken van de te beschermen schildelen

Grens van het beschermd volume

Bruto vloeroppervlakte binnen het B.V

Gelijkvloers: volledige vloer 1° verdieping: vloer + projectie van de trap 2° verdieping: vloer maar niet de vide als ≥ 4 m2 3° verdieping: vloer tussen 1,50 m plafondhoogte




VERSIE 24-12-2008

9

BLAD 98 of 296

1. Inspectie1 1.5 Gebouwschil: Bepalen verliesoppervlakte Versie van: 24/12/2008

1.5 Gebouwschil - Index A

1

Inhoud 1.5.1 Definitie 1.5.2 Meetwijze 1.5.3 Gevels 1.5.4 Vloer 1.5.5 Hellend dak 1.5.6 Plat dak 1.5.7 Plafonds 1.5.8 Openingen 1.5.9 Tips voor het opmeten 1.5.10 Invoer in de software 1.5.11 Formularium




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 99 of 296

1.5.1 Definitie • (Warmte)verliesoppervlakken? – Alle oppervlakken die het beschermde volume scheiden van de niet-verwarmde omgeving zijnde • • • •

buitenomgeving kruipkelder AOR Grond

• Schildelen – Gevels – Vloeren – Daken en plafonds – Openingen Versie van: 24/12/2008


3

1.5.2 Meetwijze • Hoe meten? – Ook buitenafmetingen = afmetingen inclusief volume van binnenen buitenwanden = wanneer niet mogelijk is om de dikte van wanden te meten of af te leiden: => dan aanname voor de dikte van de gevels, vloeren, daken en plafonds => Inspectieprotocol bij bepalen van het beschermde volume en de bruikbare vloeroppervlakte Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 100 of 296

1.5.2 Meetwijze • Niet: de schildelen die grenzen aan verwarmde ruimten • Verwarmd? => aanname – binnenruimten ter hoogte van aangrenzende percelen en eigendommen worden als verwarmd beschouwd (behalve bij industriegebouw)

• Voorbeelden: zie gevels (muren)



5

1.5.2 Meetwijze • Voorbeeld: verliesoppervlakte van een appartement => de verliesoppervlakten zijn met pijltjes aangeduid




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 101 of 296

1.5.2 Meetwijze • Per verliesoppervlakte => begrenzing – Bij twijfel • meest negatieve aanname zijnde in volgorde: buitenomgeving, kruipkelder, AOR of grond – Opsplitsen van het schildeel • Meer dan 1 begrenzing • Meer dan 1 hoofdtype



7

1.5.3 Gevels • Gevel (muur): – Niet: plaatselijke verdikkingen of verdunningen zoals siermetselwerk, … – Niet: gemeenschappelijke muren tss percelen • Tenzij: – Als het aanpalende gebouw kleiner is, moeten de uitstekende delen worden ingegeven. Ook als het aanpalende gebouw in opbouw is moeten de kleinere delen ingegeven worden. – Als het aanpalende gebouw nog niet gerealiseerd is, moeten de muur op de perceelsgrens wel worden ingegeven Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 102 of 296

1.5.3 Gevels – Niet: gemeenschappelijke muren tss eigendommen (bij appartementen) => dus niet: • de muur tss appartementen • de muur tss het appartement en een niet-residentieel gebouw (tenzij industrie) • de muur tss het appartement en de gemeenschappelijke (circulatie)ruimten

– Mogelijke begrenzingen voor gevel: • Buitenomgeving • Andere begrenzing: – AOR – Grond Versie van: 24/12/2008


9

1.5.3 Gevels – Ronde gevels: de ingegeven oppervlakte moet altijd de werkelijke oppervlakte zijn. • Met recht glas – 1 opening met glas » Oriëntatie gevel = oriëntatie glas – Meerdere openingen met glas » Splits gevel op per glas, oriëntatie per glas

• Met gebogen glas – Pas regels toe van recht glas, maar neem middelpunt van gebogen glas voor oriëntatie

• Zonder glas – Middelpunt muur bepaalt oriëntatie Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 103 of 296

1.5.4 Vloer • Vloer: – Mogelijke begrenzingen • • • •

Buitenomgeving Kruipkelder AOR (ook voor kelder) Grond

– De ruimte boven een liftput wordt eveneens bij de vloer meegeteld



11

1.5.5 Hellend dak • Hellend dak: = daken met een hellingshoek > 15° – Oppervlakte van het dakvlak (geen projectie) => formules – Helling (voor zonnetoetreding door ramen) • • • •

0° (horizontaal) 45° 90° (verticaal) Overige: => dichtstbijzijnde helling

– Begrenzing: • Buitenomgeving (hellend dak dat grenst aan AOR wordt ingegevens als grenzend aan buitenomgeving) Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 104 of 296

1.5.5 Hellend dak



13

1.5.6 Plat dak • Plat dak: = daken met een hellingshoek 15° – Oppervlakte => horizontale projectie – Koepels en lichtstraten • Projecties ≤ 5m² => meten in het dakvlak • Projecties > 5m² => schuine delen als hellend dak en beglaasde delen in min

– Begrenzing • Buitenomgeving




VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 105 of 296

1.5.7 Plafonds • Plafonds – Als zoldervloer ingeven – Niet: • Zolderluik mag bij plafonds worden geteld

– Begrenzing: • AOR

• ≠ tss zoldervloer – vloer – Zoldervloer => warmtestroom naar boven (begrenzing aan bovenkant) – Vloer => warmtestroom naar beneden (begrenzing aan onderkant) Versie van: 24/12/2008


15

1.5.8 Openingen • Openingen: – Eveneens rekenen met dagmaten/buitenafmetingen – Mogelijke delen • • • •

Profiel (of kader) Glas Vulpaneel Deur/poort




VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 106 of 296

1.5.8 Openingen • Openingen: – Als opening bestaat uit enkel profiel/glas of profiel/paneel ⇒enkel opening meten - Als opening: glas/paneel ⇒ opdelen en elk ½ profielbreedte



17

1.5.8 Openingen – Deur/poort: • Bij volledig beglaasde deur of ondoorzichtige deel in de deur is kleiner dan 20% => dan als beglaasde opening ingeven • Als doorzichtige deel in de deur kleiner is dan 20% => dan als deur ingeven • Andere gevallen: => Ondoorzichtige deel als deur => Doorzichtige deel als glas

– Geen rekening met: • Ventilatieroosters • (Sier)onderverdelingen (latjes) • Minder dan 9 glasbouwstenen in een wooneenheid Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 107 of 296

1.5.8 Openingen – Begrenzing: • Buitenomgeving (dan rekening met zonnetoetreding) • AOR • => deuren aan kelders moeten als AOR worden ingegeven

– Helling: • • • •

Horizontaal 45° Verticaal Overige: dichtstbijzijnde helling



19

1.5.8 Openingen • Gebogen muur: – Oppervlakte: correct bepalen (zie formules). – Oriëntatie • => oriëntatie van de beglaasde openingen • de oriëntatie van de openingen wordt immers automatisch overgenomen van de oriëntatie van de muur waaraan de opening gekoppeld is. • Eén beglaasde opening of alle beglaasde openingen dezelfde oriëntatie => oriëntatie van de muur




VERSIE 24-12-2008

20

BLAD 108 of 296

1.5.8 Openingen • Gebogen muur: – Oriëntatie (vervolg) • Meerdere beglaasde openingen met verschillende oriëntaties => muur opdelen in het aantal verschillende oriëntaties zodanig dat de openingen correcte oriëntatie hebben • Geen openingen => middenste punt van de gebogen wand = oriëntatie • Gebogen glas => voor oriëntatie kijken naar het middenste punt



21

1.5.9 Tips voor het opmeten • Doorloop alle ruimten ⇒bepalen van het beschermde volume • Schets het beschermde volume – Minstens plannen • Bij eenvoudige volumes => hoogtematen op plan noteren

– Verticale doorsnede of aanzichten • Oppervlakten van een dak – Afleiden van een op schaal uitgetekende doorsnede • Voorbeeld: hoogte tot waar de bruikbare vloeroppervlakte (1,5m) wordt gemeten Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

22

BLAD 109 of 296

1.5.9 Tips voor het opmeten • Ontwikkel vaste werkwijze voor opmeten/opnemen van gebouw – Voorkomt dat aspecten vergeten worden



23

1.5.10 Invoer in de software • In de software worden de schildelen als afzonderlijke vlakken ingegeven – Gevel • Voor/achtergevel • Zijgevel links/rechts

– Vloer – Dak • • • •

Hellend dak voor/achter Hellend dak links/rechts Plat dak Zoldervloer

– Openingen (gekoppeld aan andere schildelen) Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

24

BLAD 110 of 296

1.5.10 Invoer in de software



25

1.5.10 Invoer in de software • Per verliesoppervlakte kunnen meerdere deelvlakken aangemaakt worden: – Bij verschillende begrenzing – Bij verschillend hoofdtype




VERSIE 24-12-2008

26

BLAD 111 of 296

1.5.10 Invoer in de software • Per deelvlak definiëren van: – Oppervlakte • Eerst de totale oppervlakte van het schildeel ingevoerd – de openingen worden door de software automatisch afgetrokken

– Bouwkundige samenstelling (constructietype) • opdeling in hoofdtypen => software genereert: U-waarde (en g-waarde)

– Oriëntatie • Enkel bij afwijkende oriëntatie



27

1.5.10 Invoer in de software • Per deelvlak definiëren van: – Begrenzing • Ofwel via toevoegen begrenzing (gevels) • Ofwel aanklikken bij vlak (overige wanden)

– Helling




VERSIE 24-12-2008

28

BLAD 112 of 296

1.5.10 Invoer in de software b

h



29

1.5.10 Invoer in de software




VERSIE 24-12-2008

30

BLAD 113 of 296

1.5.11 Formularium




VERSIE 24-12-2008

31

BLAD 114 of 296

1. Inspectie1 1.6 Gebouwschil: Bepalen U-waarde Versie van: 24/12/2008

1.6 Bepalen U-waarde

1

Inhoud 1.6.1 1.6.2 1.6.3 1.6.4 1.6.5 1.6.6 1.6.7 1.6.8 1.6.9

Definitie Bepalen van de U-waarde Bewijsstukken Isolatie/spouw Muren Vloeren Daken Openingen Aanbouwen, insprongen en dakkapellen




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 115 of 296

1.6.1 Definitie • U-waarde (vroeger de k-waarde) = mate waarin een constructie geïsoleerd is – een hoge U-waarde betekent een slecht geïsoleerd constructiedeel – drukt de hoeveelheid warmte uit die per seconde, per m² en per graad temperatuurverschil verloren gaat van de ene zijde van de constructie naar de andere zijde

• Afhankelijk van: – de dikte – de lambda-waarde van de verschillende materiaallagen Versie van: 24/12/2008


3

1.6.1 Definitie • De U-waarde wordt nooit berekend door de energiedeskundige maar – wordt door de software gegenereerd op basis van de invoergegevens van de energiedeskundige. – Enkel in geval van een EPB-aangifte => U-waarde uit de EPBaangifte worden overgenomen




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 116 of 296

1.6.2 Bepalen van de U-waarde • Werkwijze voor het bepalen van de U-waarde – Isolatie: • Grootste invloed op de U-waarde

– Spouw: • Wanneer geen isolatie => belangrijke rol

– Overige deel van de constructie • opgedeeld in een beperkt aantal hoofdtypen



5

1.6.2 Bepalen van de U-waarde • Filosofie – Minder invoergegevens verzamelen – Verkorten van de inspectietijd/ingeven in de software – Verhogen van de reproduceerbaarheid/nauwkeurigheid

• In inspectieprotocol => aannames: – Deze moeten gevolgd worden tenzij bij de visuele inspectie of uit de bewijsstukken het tegendeel blijkt




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 117 of 296

1.6.2 Bepalen van de U-waarde •

Stappenplan

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Is U-waarde EPB-aangifte bekend (ja: einde, nee: 2) Is isolatie aanwezig (ja: 3, nee: 6, onbekend: 4) Is isolatiedikte bekend (ja: 5, nee: 4) Is verbouwjaar bekend (6) Is isolatiemateriaal bekend (6) Is luchtspouw aanwezig (7) Bepalen van het hoofdtype

De U-waarde mag nooit zelf berekend worden. Alleen als EPB beschikbaar is, mag deze overgenomen worden. Versie van: 24/12/2008


7

1.6.2 Bepalen van de U-waarde




VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 118 of 296

1.6.3 Bewijsstukken



9

1.6.3 Bewijsstukken • •

Visuele inspectie > bewijsstukken > aannamen Bewijsstukken – EPB-aangifte * – Vroeger afgeleverd energieprestatiecertificaat * – Lastenboek * • indien onderdeel van algemeen aannemingscontract of indien uit een visuele inspectie blijkt dat het lastenboek gevolgd is – Subsidieaanvragen Vlaamse overheid * • dus niet: premieaanvraag Eandis – Originele facturen van geregistreerde aannemer * – Originele facturen van bouwmaterialen * – Originele gedateerde uitvoeringsdetails schaal 1/50ste en asbuilt-plannen *




VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 119 of 296

1.6.3 Bewijsstukken •

Bewijsstukken (vervolg) – Vaststellingen uit werfverslagen, postinterventiedossier, vorderingsstaten * – Chronologie van foto’s • Steeds met vermelding van eenduidige adresgegevens of kadastraal nummer – Steeds ter plaatse nagaan door zowel directe als indirecte vaststellingen • Vaststelling dat de isolatie minder dik is • De in het lastenboek aangegeven isolatiedikte is onmogelijk tav de totale dikte van de muur

•

Wanneer geen gegevens, bij twijfel of tegenspraak van de bewijsstukken: – uitgaan van het meest negatieve hoofdtype



11

1.6.4 Isolatie/spouw • Isolatie: wanneer ja/neen/onbekend aanklikken? => geïsoleerd = minstens 2 cm isolatie (minder = neen)

– Ja: visuele inspectie of bewijsstukken • Dikte: – niet meetbaar of niet gekend via de bewijsstukken => onbekend • Materiaal: – Aanklikken wanneer gekend door visuele inspectie of uit bewijsstukken

– Neen: geen isolatie – Onbekend: wanneer geen gegevens Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 120 of 296

1.6.4 Isolatie/spouw • Wanneer schildeel met twee lagen verschillende isolatie – Keuze (reken het voordeligste in) • Of nadeligste isolatiemateriaal => over de volledige dikte • Of voordeligste isolatiemateriaal => over de dikte van het gekozen isolatiemateriaal

• Spouw: wanneer ja/neen/onbekend aanklikken? => minstens 2 cm en veronderstelt een stilstaande luchtlaag tss 2 materialen



13

1.6.4 Isolatie/spouw • Voor spouwmuur: – Spouw aanwezig maar geen zekerheid of er in de spouw isolatie is of stilstaande lucht • Isolatie: onbekend • Spouw: ja

– Wanneer wel isolatie: • Isolatie: ja • Spouw: onbekend (tenzij bewijs >= 2cm is)

– Volledig gevulde spouw • Isolatie: ja • Spouw: neen Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 121 of 296

1.6.4 Isolatie/spouw • Isolatiematerialen: – – – – – – – – –

PUR/PIR XPS EPS/MW/PF/PEF Kurk Cellenglas Perliet/natuurlijk materiaal Vermiculiet Vermiculietplaten Isolerende mortels => indien type en merk gekend is én de lambdawaarde is gelijk aan of kleiner dan 0,09 W/mK => invoeren als ‘vermiculietplaten’ => andere gevallen => niet inrekenen



15

1.6.4 Isolatie/spouw




VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 122 of 296

1.6.5 Muren • Vaststelling isolatie/spouw? • ter hoogte van zolderverdieping • ifv (ver)bouwjaar • metselverbanden, open stootvoegen, verluchtingsroosters • bij na-isolatie: aanwezigheid van boorgaten • bij houtskeletbouw: thv afdichtingsplaatjes voor stopcontacten of schakelaars



17

1.6.5 Muren • Aanname: – Wanneer elektrische verwarming => geïsoleerd tenzij energiedeskundige ziet dat er geen isolatie is. De ongeïsoleerde muren worden zo ingegeven – Gevels met leien: • Steeds geventileerde spouw => spouw = neen – Muren grenzend aan AOR en gebouwd in één bouwtrjact • => isolatie = neen (ipv onbekend)




VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 123 of 296

1.6.5 Muren •

Hoofdtypen muren: 1. Muren (niet in cellenbeton of isolerende snelbouwsteen) • Voorbeeld: – Gewone spouwmuur – Muur in houtskelet (met gevelsteen, buitenafwerking, …) – Muur 40cm zonder buitenafwerking 2. Muren breder dan 30cm in baksteen, snelbouwsteen of geëxpandeerde betonblokken met een buitenafwerking • Dikte = totale dikte - dikte van isolatie en spouw • Buitenafwerking: natuursteen, leien, houtafwerking of gevelsteen 3. Muren in isolerende snelbouwsteen (minstens λ 0,35W/(mK)) 4. Muren in cellenbeton 5. Muren met een dragende structuur breder dan 24cm in cellenbeton



19

1.6.6 Vloeren •

Vaststellen isolatie/spouw? – Thv trapopeningen, onderkant vloerplaat

•

Bij vloerverwarming: – wanneer geen bewijsstukken dan aanname van 3 cm




VERSIE 24-12-2008

20

BLAD 124 of 296

1.6.6 Vloeren •

Hoofdtypen vloeren: 1. Vloeren met standaard constructie 2. Vloeren met een cellenbeton constructie



21

1.6.7 Daken •

Daken – Hellend dak – plat dak – plafond (= zoldervloer)

•

Vaststellen isolatie/spouw? – Vaststellen van isolatie mogelijk: Onafgewerkte doorvoeropening van schouwen, inbouwspots onafgewerkte delen aan luiken, ingebouwde kasten, …

•

Aanname – Wanneer elektrische verwarming => geïsoleerd – Metalen dakbedekking = geen luchtspouw

•

Voorbeeld hellend dak: • laag tss onderdak en isolatie (>2cm) = spouw




VERSIE 24-12-2008

22

BLAD 125 of 296

1.6.7 Daken •

Hoofdtype hellend dak 1. Standaard hellend dak zoals bijv. dak in pannen, leien, metaal, … 2. Hellend dak in riet

•

Hoofdtype plat dak 1. Standaard plat dak 2. Plat dak met een cellenbeton constructie

•

Hoofdtype plafond (= zoldervloer) 1. Standaard plafonds 2. Plafonds met een cellenbeton constructie

•

Bij twijfel => hoofdtype 1 (meest negatieve aanname)



23

1.6.8 Openingen •

Opening: – – – –

Profiel Glas Vulpaneel Deur/poort




VERSIE 24-12-2008

24

BLAD 126 of 296

1.6.8 Openingen •

Hoofdtypen profiel: 1. Metaal – niet thermisch onderbroken 2. Metaal – thermisch onderbroken • Wanneer vensters open gaan dan visueel vast te stellen: tussenstuk in kunststof • Anders bewijsstukken 3. Kunststof: 1 kamer of onbekend 4. Kunststof: 2 of meer kamers • Adhv bewijsstukken 5. Hout 6. Geen profiel



25

1.6.8 Openingen •

Hoofdtypen glas: 1. Enkelvoudige beglazing (5,8) • ook enkel uitgevoerd profielglas 2. Glasbouwstenen (3,5) 3. Gewone dubbele beglazing (2,9) • ook dubbel uitgevoerd profielglas 4. Hoogrendementsglas: verbouwjaar >= 2000 (1,7) 5. Hoogrendementsglas: verbouwjaar < 2000 (1,4) 6. Driedubbele beglazing zonder coating (2,2) 7. Driedubbele beglazing met coating (0,6)




VERSIE 24-12-2008

26

BLAD 127 of 296

1.6.8 Openingen • Vaststelling: • Vlam: – Aantal glasbladen: 2 voor enkel, 4 voor dubbel, … – Coating: bij verkleuring vd vlam in weerspiegeling



27

1.6.8 Openingen • Gegevens op de afstandhouder? – Met U-waarde of verwijzing (zie http://www.vgifiv.be/content/nl/publicaties/k-waarden-van-isolerendebeglazingen.php)

» Dan hoofdtype aanklikken met U-waarde gelijk of groter » Voorbeeld U-waarde 1,1 dan hoofdtype 5 (hoogrendementsglas (ver)bouwjaar >=2000 => 1,4)

• Voorzetramen: som van het aantal lagen: » Wanneer 2 lagen dan type 3 » Wanneer 3 lagen dan type 6




VERSIE 24-12-2008

28

BLAD 128 of 296

1.6.8 Openingen • Veranda in kunststofplaten of polycarbonaatplaten: • U-waarde van de kunststofplaat gekend => het eerstvolgende type beglazing met een U-waarde die groter is dan de U-waarde van de kunststofplaat

• U-waarde van de kunststofplaat niet gekend: – voor tweewandige kunststofplaten => 'enkelvoudige beglazing‘ – voor vierwandige kunststofplaten => 'gewone dubbele beglazing'



29

1.6.8 Openingen • Buitenzonnewering of tussenzonnewering • In het vlak van de beglaasde opening: – Steeds over de volledige oppervlakte van het venster – Rolluiken en luiken voldoen aan volgende voorwaarden: » en kunnen worden afgesloten » en bedekken de geglaasde opening

– Niet: gordijnen (aan de binnenzijde)

• Niet in het vlak van de beglaasde opening (zoals luifels en dakoversteken): – Vw: horizontale oversteek = minstens de helft van de raamhoogte




VERSIE 24-12-2008

30

BLAD 129 of 296

1.6.8 Openingen



31

1.6.8 Openingen •

Hoofdtypen vulpaneel: 1. Ongeïsoleerd 2. Geïsoleerd




VERSIE 24-12-2008

32

BLAD 130 of 296

1.6.8 Openingen •

Hoofdtypen deur/poort: 1. 2. 3. 4.

Ongeïsoleerd metaal Ongeïsoleerd niet-metaal Geïsoleerd metaal Geïsoleerd niet-metaal



33

1.6.9 Aanbouwen, insprongen en dakkapellen • • • •

Invoerwizards Maakt alle constructies + afmetingen aan Voor eenvoudige geometrieën Indien nodig: later aanpassen




VERSIE 24-12-2008

34

BLAD 131 of 296

1.6.9 Aanbouwen, insprongen en dakkapellen •

Aanbouwen: - Gevel waaraan gekoppeld - Type aanbouw: o o o o o

-

Plat dak Lessenaarsdak nok ⊥ gevel, lage kant links Lessenaarsdak nok ⊥ gevel, lage kant rechts Lessenaarsdak nok in gevel, lage kant links Zadeldak nok ⊥ gevel

Zijgevels: nee, links, rechts, beide Afmetingen: lengte, breedte, hoogte, (hoogte2)



35


Insprongen: - Gevel waaraan gekoppeld - Zijgevels: nee, links, rechts, beide - Vloer aanwezig - Plafond aanwezig - Afmetingen: lengte, breedte, hoogte - Altijd rechthoekige insprong




VERSIE 24-12-2008

36

BLAD 132 of 296


Dakkapellen: - Type dakkapel: o o

-

Plat dak Zadeldak

Zijgevels: nee, links, rechts, beide Afmetingen: lengte, breedte, hoogte, hellingshoek



37

1.6.9 Aanbouwen, insprongen en dakkapellen L

α

H

B




VERSIE 24-12-2008

38

BLAD 133 of 296

2. Inspectie 2 2.1 Algemeen


2.1 Algemeen - Index A

1

Inhoud 2.1.1 Bewijsstukken




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 134 of 296

2.1.1 Bewijsstukken •

Visuele inspectie primeert

•

Ook andere bewijsstukken – EPB-aangifte – Vroeger afgeleverd energieprestatiecertificaat • Wanneer geen latere aanpassingen/renovaties

– Lastenboek • Wanneer onderdeel van (algemeen) aannemingscontract • Visuele inspectie moet uitwijzen dat het lastenboek gevolgd is • Adresgegevens of kadastraal nummer

– Subsidieaanvragen Vlaamse overheid • Adresgegevens of kadastraal nummer Versie van: 24/12/2008


3

2.1.1 Bewijsstukken – Originele facturen van geregistreerde aannemer – Originele facturen van de ruimteverwarmingsof sanitair warm water installatie • Adresgegevens of kadastraal nummer

– Technische documentatie van de ruimteverwarmingsof sanitair warm water installatie – Ketelkenplaat •

Wanneer geen gegevens, bij twijfel of tegenspraak – uitgaan van meest negatieve geval




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 135 of 296

2.1.1 Bewijsstukken




VERSIE 24-12-2008

5

BLAD 136 of 296

2. Inspectie 2 2.2 Ruimteverwarming


2.2 Ruimteverwarming - Index A

1

Inhoud 2.2.1 Opdeling in 2 systemen 2.2.2 Onderdelen ruimteverwarming 2.2.3 Ruimteverwarming: productie 2.2.3.1 Individueel 2.2.3.2 Decentraal 2.2.3.3 Collectief 2.2.4 Ruimteverwarming: distributie 2.2.5 Ruimteverwarming: afgifte 2.2.6 Ruimteverwarming: regeling




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 137 of 296

2.2.1 Opdeling in 2 systemen • Opnemen van meerdere verwarmingsinstallaties – Verwarmingsinstallatie gekenmerkt door opwekker en afgiftesysteem => maximaal 2 verwarmingsinstallaties aanduiden met aandeel tov beschermd volume • Aandeel % opgedeeld in klassen (100-67-50-33%) • Totaal 100 %

– Bij meer dan 2 opwekkers of afgiftesystemen • Deze met grootste aandeel selecteren • Overige toebedelen bij geselecteerde • Opwekkers primeren boven afgiftesystemen Versie van: 24/12/2008


3

2.1.1 Opdeling in 2 systemen – Niet • Sfeerverwarming in combinatie met CV in een ruimte Bijv. Houtkachel, open haard • Verplaatsbare elektrische toestellen




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 138 of 296

2.1.1 Opdeling in 2 systemen • Voorbeelden meerdere installaties – Wooneenheid 1 • Algemeen verwarming met stookolieketel + vaste elektrische stralingsverwarming in de badkamer => twee installaties: 67% stookolieketel/33% elektrische verwarming

– Wooneenheid 2 • Gasketel met op gelijkvloers vloerverwarming en op verdieping radiatoren => twee installaties: zelfde ketel maar 50% vloerverwarming en 50% radiatoren Versie van: 24/12/2008


5

FAQ – Geen verwarming ‘Woningen die niet verwarmd worden ten behoeve van mensen vallen niet onder het toepassingsgebied. Er is dus geen EPC bij verkoop/verhuur vereist.’ Geen verwarming = afwezigheid van opwekkings- of afgiftesysteem

– Verwarming defect of niet aangesloten EPC bij verkoop of verhuur nodig

– Verwarming wordt vervangen na verkoop Bestaande installatie opnemen Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 139 of 296

2.2.2 Onderdelen RV •

Warmteproductie –

•

Verliezen bij omzetting brandstof in warmte

Warmtedistributie –

•

Verliezen bij transport naar afgifteplaats

Warmteafgifte –

•

Verliezen bij het afgiftesysteem

Regeling –

Verliezen door niet-optimale regeling



7

2.2.3 RV: productie • Ruimteverwarming opgedeeld in 2.2.3.1 Individueel = individuele centrale verwarming – Centrale verwarming voor één wooneenheid – Ketels en warmtepompen

2.2.3.2 Decentraal = decentrale verwarming – Verwarming met kachel(s) of elektrische verwarming

2.2.3.3 Collectief = collectieve verwarming – Centrale verwarming voor meerdere wooneenheden – Ketels en Warmtekrachtkoppeling




VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 140 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Individuele centrale verwarming – Type • Stookolieketel » Condenserend » Niet-condenserend

• Gasketel » Atmosferisch zonder ventilator » Condenserend » Overige

• Houtketel



9

2.2.3.1 RV individueel: productie • Individuele centrale verwarming – Type • Warmtepomp – Bron » Buitenlucht » Bodem » Grondwater




VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 141 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Condenserende ketel: – Werking: • afkoelen rookgassen zodat waterdamp condenseert => benutten van extra warmte



11

2.2.3.1 RV individueel: productie • Condenserende ketel: – Afvoerleiding voor het condensaat • Let op verwarring met mogelijke condensafvoer schoorsteen

– Aanwezigheid van een label • HR-top-label bij gas • Optimaz elite label bij stookolie

– Condenserende gasketels • Vanaf ’80 (met mondjesmaat)




VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 142 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Atmosferische ketel: – Open constructie • Aanvoer van binnenlucht • Aanwezigheid interne of externe trekonderbreker zodat trek in verbrandingskamer onafhankelijk is van trek in schoorsteen



13

2.2.3.1 RV individueel: productie • Overige ketels: - Ketels met gesloten verbrandingskamer – Gesloten constructie • Aanwezigheid parallelle of concentrische buis voor aanvoer van buitenlucht en afvoer van rookgassen • Wandtoestellen veelal rechtstreekse muur- of dakdoorvoer




VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 143 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Overige ketels: - Ketels met een ventilator – Opbouw • Brander buiten ketel – Inbouw • Bij opstart draait ventilator even voor en daarna start brander – twee fases hoorbaar • Bij twijfel – Demonteren – Kenplaat: Bxyas, Bxycs of Cxy; => als x =1 => geen ventilator

• Wanneer geen informatie of bij tegenspraak => Kies atmosferische ketel Versie van: 24/12/2008


15

2.2.3.1 RV individueel: productie • Warmtepomp: – Bodem • Horizontale grondwisselaar => groot oppervlak • Vertikale grondwisselaar => boringen soms zichtbaar

– Water • Pompput • Lozen

– Buitenlucht • Buitenunit • Keuze bij twijfel Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 144 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie – Opnemen aanwezigheid label • Labels bij gas

• Labels bij stookolie

• CE Keurmerk Versie van: 24/12/2008


17

2.2.3.1 RV individueel: productie – Fabricagedatum • • • • •

Ketelkenplaat Factuur Technische documentatie Als onbekend: Bouwjaar woning (woning na 1970) Als brander vervangen is bouwjaar = bouwjaar ketel

– Ligging stookinrichting • Binnen of buiten het beschermde volume




VERSIE 24-12-2008

18

BLAD 145 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Type regeling watertemperatuur ketel - Constante watertemperatuur met regeling door ketelthermostaat - Glijdende watertemperatuur met regeling door kamerthermostaat - Weersafhankelijke regeling door middel van buitenvoeler



19

2.2.3.1 RV individueel: productie • Constante watertemperatuur met regeling door ketelthermostaat (aquastaat) - Werking: » Ketel continu op temperatuur door ketelthermostaat » Kamerthermostaat stuurt (vaak) circulatiepomp » Circulatiepomp draait bij warmtevraag




VERSIE 24-12-2008

20

BLAD 146 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Constante watertemperatuur met regeling door ketelthermostaat (aquastaat) - Verhoog temperatuur ketelthermostaat => ketel start » Let op brander met voorverwarming: ketel start pas na enkele minuten

• Te gebruiken regeling bij twijfel



21

2.2.3.1 RV individueel: productie • Glijdende watertemperatuur met regeling door de kamerthermostaat – Werking » Kamerthermostaat stuurt keteltemperatuur » Ketel enkel op temperatuur bij warmtevraag » Circulatiepomp draait meestal continu




VERSIE 24-12-2008

22

BLAD 147 of 296

2.2.3.1 RV individueel: productie • Glijdende watertemperatuur met regeling door de kamerthermostaat – Verhoog kamerthermostaat => Ketel start » Let op als ketel op maximale temperatuur: dan ook keteltemperatuur verhogen » Let op brander met voorverwarming: ketel start pas na enkele minuten

– Alleen aanwezigheid kamerthermostaat niet voldoende



23

2.2.3.1 RV individueel: productie • Weersafhankelijke regeling door middel van een buitenvoeler – Werking » Keteltemperatuur varieert met buitentemperatuur » Keteltemperatuur varieert eventueel ook met de binnentemperatuur

– Aanwezigheid » Buitenvoeler of stookcurve » Temperatuurvoeler op vertrekleiding




VERSIE 24-12-2008

24

BLAD 148 of 296

FAQ – Verwarmingssysteem gekoppeld aan zonneboiler • Bijdrage is verwaarloosbaar tijdens stookseizoen

– Wanneer elektrische verwarming verplaatsbaar • Als het bevestigd is aan muur

– CE keurmerk ook label • Ja, geeft ook info over ouderdom ketel

– Atmosferische ketel of ketel met ventilator • Bij twijfel atmosferische ketel

– Welk fabricagejaar indien niets gekend is over de ketel? • Bouwjaar van de wooneenheid Versie van: 24/12/2008


25

FAQ • Kolenketel Invoeren als – Niet-condenserende stookolieketel – Bouwjaar: 1960 – Watertemperatuur ketel: Ketelthermostaat

• Pelletketel Invoeren als – Stookolieketel – Overige invoervelden invullen volgens werkelijkheid




VERSIE 24-12-2008

26

BLAD 149 of 296

FAQ • Speciale gevallen (zie lijst FAQ) – Tegelkachel • •

– – – – – – – –

Via luchtkanalen Via vloerverwarming

Doorstromer op stookolie Condenserende houtketel Warmtepomp met gasaandrijving Kachel op ethanol Stadsverwarming Ketels op butaangas Warmeluchtgeneratoren Elektrische vloerverwarming



27

2.2.3.2 RV decentraal: productie • Decentrale verwarming – Elektrische verwarming • Vaste directe elektrische verwarming, accumulatieverwarming of elektrische vloerverwarming • Enkel aanwezigheid en niet type opnemen

– Kachels • Type kachels – Kolenkachel – Houtkachel – Stookolie – Gaskachel • Maximaal 2 types kachel (met grootste aandeel) definiëren • Invullen fabricagedatum Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

28

BLAD 150 of 296

2.2.3.3 RV collectief: productie • Collectieve verwarming – Type • • • • • • • •

Gas – niet condenserend atmosferisch Gas - niet condenserend overige Gas – condenserend Stookolie – niet condenserend Stookolie – condenserend WKK – gas (Warmtekrachtinstallatie= productie van zowel warmte als elektriciteit) WKK – olie Warmtepomp

– Fabricagedatum



29

2.2.3.3 RV collectief: productie • Collectieve verwarming – Aantal ketels: één of meerdere in cascade • Ketel met hoogste rendement opnemen – Regeling (alleen bij één ketel): constant of glijdend – Aantal wooneenheden




VERSIE 24-12-2008

30

BLAD 151 of 296

2.2.4 RV: distributie • Voor individuele centrale en collectieve verwarming • Warmtedistributie – Lengte ongeïsoleerde leidingen buiten beschermde volume • Zowel horizontale als verticale leidingen • Zowel heen als terug – Ingedeeld in klassen: • individueel: geen, =<20, >20 m • collectief: geen, =<50, >50 m

– Bij twijfel: langst mogelijke klasse & ongeïsoleerd



31

2.2.5 RV: afgifte • Voor individuele centrale en collectieve verwarming • Soorten afgiftesystemen • Radiatoren/convectoren • Vloer-, plafond- of muurverwarming • Luchtverwarming (enkel bij individuele verwarming

• Combinaties, bv vloerverwarming als basis en radiatoren als bijverwarming: → beide systemen invoeren (max. 2)




VERSIE 24-12-2008

32

BLAD 152 of 296

2.2.6 RV: regeling • Individuele centrale verwarming • • • •

Manuele radiatorkranen Thermostatische radiatorkranen Kamerthermostaat Buitenvoeler



33

2.2.6 RV: regeling • Collectieve verwarming • Manuele radiatorkranen • Thermostatische radiatorkranen • Thermostaat voor temperatuurcorrectie

• Meerdere systemen mogelijk – Bij verschillende soorten radiatorkranen: meest voorkomende aanduiden




VERSIE 24-12-2008

34

BLAD 153 of 296

2.2.6 RV: regeling • Pompregeling – Werking – pomp gaat uit nadat de ketel is uitgegaan

– Warmtevraag stoppen => pomp valt stil – Bij begin plaatsbezoek warmtevraag stoppen » Als pomp na half uur niet draait => pompregeling » Herkennen draaien van de pomp Magneet Gehoor Met hand voelen (opletten!)

– Bij twijfel onbekend aanduiden Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

35

BLAD 154 of 296

2. Inspectie 2 2.3 Sanitair warm water


2.3 Sanitair warm water - Index A

1

Inhoud 2.3.1 Sanitair warm water: algemeen 2.3.2 Sanitair warm water: productie 2.3.2.1 Individueel 2.3.2.2 Collectief 2.3.3 Sanitair warm water: distributie




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 155 of 296

2.3.1 Sww: algemeen • Sanitair warm water opgedeeld in – Individueel = individuele sanitair warm water installatie • Eén wooneenheid aangesloten op installatie

– Collectief = collectieve sanitair warm water installatie • Meerdere wooneenheden aangesloten op één installatie

– Toestellen gekoppeld aan rv-installatie – Toestellen los van rv-installatie



3

2.3.1 Sww: algemeen • Aanduiden – Eén systeem voor hele woning – Apart systeem voor badkamer/keuken => gelijkaardige procedure voor beide systemen




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 156 of 296

FAQ • Meerdere keukens/badkamers Belangrijkste keuken/badkamer invoeren

• Geen sanitair warm waterproductie Fictief systeem invoeren • 1 systeem voor de hele woning • toestel los van CV • elektrisch voorraadvat • volume voorraadvat > 200 l • voorraadvat geïsoleerd • leidingen geïsoleerd Versie van: 24/12/2008


5

FAQ • Geen sanitair warm water in keuken of badkamer Neem hetzelfde bestaande systeem voor de gehele woning




VERSIE 24-12-2008

6

BLAD 157 of 296

2.3.2 Sww: productie 2.3.2.1 Individuele sww installatie • Toestellen gekoppeld aan rv-installatie • Bij meerdere installaties voor ruimteverwarming: • Aangeven aan welke installatie gekoppeld • Type toestellen: – Combi toestellen – Niet-combi toestellen – Elektrische warmtepompen



7

2.3.2 Sww: productie Combi/niet-combi • Combi: – Sww en rv geïntegreerd in één omkasting – Aanwezigheid van 4+1 leidingen • vertrek/retour voor ruimteverwarming • vertrek/retour voor sanitair warm water • leiding aanvoer koud water

– Zowel voorraadvat als doorstromer in ketel mogelijk Versie van: 24/12/2008



VERSIE 24-12-2008

8

BLAD 158 of 296

2.3.2 Sww: productie Combi/niet-combi • Niet-Combi: – Afzonderlijk voorraadvat (buiten rv-installatie)



9

2.3.2 Sww: productie




VERSIE 24-12-2008

10

BLAD 159 of 296

2.3.2 Sww: productie Doorstroom-/Voorraadtoestellen • Doorstroomtoestel • Water warmt op wanneer vraag => Duurt even • Hoeveelheid warm water onbeperkt • Debiet beperkt => minder sanitair comfort bij meerdere aftappunten



11

2.3.2 Sww: productie Doorstroom-/Voorraadtoestellen • Voorraadtoestel • Meteen warm water wanneer vraag • Hoeveelheid warm water beperkt • Grotere debieten mogelijk




VERSIE 24-12-2008

12

BLAD 160 of 296

2.3.2 Sww: productie 2.3.2.2 Collectieve sww installatie • Toestellen gekoppeld aan rv-installatie • Niet-combitoestellen • Elektrische warmtepompen

• Toestellen los van rv-installatie • Gas voorraad • Elektrisch voorraad

• Ketel (gas of stookolie) voor productie sww => ‘voorraadtoestellen op gas’ Versie van: 24/12/2008


13

2.3.2 Sww: productie • Extra gegevens wanneer voorraadvat: – Volume voorraadvat: • Individueel: opgedeeld in klassen • Collectief: waarde invullen

– Aantal wooneenheden aangesloten op het sww • Bij collectieve warm water installatie

- Isolatie van voorraadvat: • Soms zichtbaar thv aansluitpunten waterleiding • Anders productinformatie • Bij twijfel => aanname = niet-geïsoleerd




VERSIE 24-12-2008

14

BLAD 161 of 296

FAQ • Doorstromer met platenwisselaar zonder voorraadvat • Gekoppeld aan ruimteverwarmingsinstallatie – ‘Niet-combitoestellen’ – Volume voorraadvat = volume water in leidingen = 3 cm2 x (hoogte gebouw (in m) + lengte voorgevel gebouw (in m))

• Los van ruimteverwarmingsinstallatie – ‘Gas voorraad’ – Volume voorraadvat = volume water in leidingen = 3 cm2 x (hoogte gebouw (in m) + lengte voorgevel gebouw (in m))



15

FAQ – Doorstromer met platenwisselaar met voorraadvat • Gekoppeld aan ruimteverwarmingsinstallatie – ‘Niet-combitoestellen’ – ‘Volume voorraadvat’ = volume voorraadvat + volume water in leidingen

• Los van ruimteverwarmingsinstallatie – ‘Gas voorraad’ – ‘Volume voorraadvat’ = volume voorraadvat + volume water in leidingen




VERSIE 24-12-2008

16

BLAD 162 of 296

2.3.3 Sww: distributie • Afstand van productie naar tappunt – – – –

Circulatieleiding geïsoleerd Circulatieleiding ongeïsoleerd Gewone leiding lengte kleiner dan 5m Gewone leiding lengte groter of gelijk dan 5m




VERSIE 24-12-2008

17

BLAD 163 of 296

2. Inspectie 2 2.4 Ventilatie


2.4 Ventilatie - Index A

1

Inhoud 2.4.1 Ventilatiesystemen




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 164 of 296

2.4.1 Ventilatiesystemen • Typen ventilatievoorzieningen - Geen ventilatievoorzieningen - Natuurlijke ventilatie - Mechanische toevoer - Mechanische afvoer - Mechanische af- en toevoer - Mechanische af- en toevoer met wtw



3

2.4.1 Ventilatiesystemen • Let op: dampkap, afzuiging in toilet en badkamer, andere vormen van onderbroken ventilatie => geen mechanische ventilatie • Slechts 1 systeem invoeren: kies het belangrijkste Bij meerdere systemen => aanduiden systeem met grootste aandeel in beschermd volume




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 165 of 296

2. Inspectie 2 2.5 Koeling


2.5 Koeling - Index A

1

Inhoud 2.5.1 Koeling algemeen




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 166 of 296

2.5.1 Koeling algemeen • Zodra minstens helft beschermde volume gekoeld • Enkel gebouwgebonden koelinstallaties => Dus niet: losse airco




VERSIE 24-12-2008

3

BLAD 167 of 296

2. Inspectie 2 2.6 Zonneboiler PV-cellen Versie van: 24/12/2008

2.6 Zonneboiler PV cellen - index A

1

Inhoud 2.6.1 Zonneboiler 2.6.2 Fotovoltaïsche cellen




VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 168 of 296

2.6.1 Zonneboiler • •

Collector oppervlak Orientatie



3

2.6.2 Fotovoltaïsche cellen • Opwekken elektriciteit • Type cellen – Amorf: • Herkennen: aaneengesloten oppervlakte

– Kristallijn panelen: mono/multikristalijn • Herkennen: meerdere blauwe cellen

• Oriëntatie • Oppervlakte




VERSIE 24-12-2008

4

BLAD 169 of 296

3. Software 3.1 Algemene functionaliteiten


3.1 Algemene functies software – Index A VERSIE 24-12-2008

1 BLAD 170 of 296

Inhoud 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4 3.1.5 3.1.6

Menuknoppen Status Oriëntatie Begrenzing Wizard Invoeren dakkapel



2 BLAD 171 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Menuknoppen: nieuw, openen, opslaan, controleren, berekenen en sluiten



3 BLAD 172 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Nieuw: Aanmaak van een nieuwe wooneenheid • Via adresgegevens van CRAB: – Gemeente – Straat – Huis/busnummer • Software = Terminal server toepassig => wooneenheid wordt aangemaakt, bewaard, … op een centrale server (VEA); dus niet op eigen computer • Zelfde wooneenheid kan maar éénmaal worden aangemaakt (door zelfde energiedeskundige of energiedeskundigen van zelfde bedrijf) – wanneer wooneenheid toch dubbel wordt aangemaakt => foutmelding bij het opslaan: SQL duplicate entry ‘1311-188-47385-30-’for key 2 Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


4 BLAD 173 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Niet in CRAB? – Wanneer gemeente niet gekend? • Enkel selecteren op hoofdgemeente: dus niet Drongen maar Gent

– Wanneer straat niet gekend? • Vaak gevolg van de schrijfwijze – Koning Albertlaan => bij ‘K’ en niet bij ‘A’ • Controle van de schrijfwijze bij http://geo-vlaanderen.agiv.be/geovlaanderen/straten/ en dan klikken op zoom naar een straat • Opnieuw invoeren met juiste benaming

– Wanneer straatnaam ook niet gekend via geo-vlaanderen = nieuwe straatnaam • => straatnaam doorgeven aan VEA => gemeente: vragen om straat toe te voegen in CRAB Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


5 BLAD 174 of 296

3.1.1 Menuknoppen – Wanneer huisnummer of busnummer niet gekend? • Handmatig aanmaken => Vooraf ‘zoeken op’ » Om te vermijden dat een adres dat handmatig wordt aangemaakt in CRAB toch al bestaat – Handmatig aanmaken van huisnummer – Handmatig aanmaken van busnummer » Officiële busnummer anders 1A, 1B, … en niet: app 1 verd » Busnummer niet langer dan 5 karakters



6 BLAD 175 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Openen – Openen van een eerder (eigen) aangemaakt wooneenheid – Niet mogelijk om wooneenheden van andere energiedeskundige (of van andere bedrijf) te bekijken – Via selectiecriteria • Eerder geopende woningen blijven staan – Tip: beperkt (1) aantal wooneenheden openen



7 BLAD 176 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Scherm met selectiecriteria – – – –

Geografisch: gemeente, straat, huisnr, busnr Status/energiedeskundige/ID vd wooneenheid Bouwjaar Selectiecriteria bewaren (actie)



8 BLAD 177 of 296

3.1.1 Menuknoppen – Eerst selectiecriteria: • = • <> • > • … • + (bijkomende selectie) • X (om selectie te verwijderen) – Dan Tellen (en eventueel selectie bijstellen) – Dan Selecteren – Eventueel selectie bewaren – Dan ok(of cancel)



9 BLAD 178 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Controleren – Oplijsting van de fouten => waardoor doorrekening niet mogelijk is

– ≠ fout – waarschuwing

• Berekenen – De geselecteerde wooneenheid wordt doorgerekend (zie resultaten) Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


10 BLAD 179 of 296

3.1.1 Menuknoppen • Opslaan – de geselecteerde (vinkje) wooneenheid wordt opgeslagen in de database – Eerder opgeslagen data worden overschreven • Kan niet ongedaan gemaakt worden/geen back up

• Sluiten – de geselecteerde (vinkje) wooneenheid wordt verwijderd • Verwijderd van het scherm • Dus niet in databank – Terug oproepen via openen • Wanneer nog niet bewaard => kans om gegevens op te slaan Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


11 BLAD 180 of 296

3.1.2 Status • Status: invoeren – accepteren - certificaat => Automatisch (software)

• Invoeren: – Van aanmaak tot doorrekening

• Accepteren – Eenmaal doorgerekend (zonder fouten) – Nog steeds mogelijk om de invoergegevens te wijzigen en opnieuw door te rekenen • Rood = aanpassing sinds vorige keer opgeslagen



12 BLAD 181 of 296

3.1.2 Status • Certificaat = DEFINITIEF – Hoe? Resultaten – certificaat – Aanmaak proefcertificaat • Afdrukken • Mailen • ‘Afmelden’ wordt ‘Doorsturen’ (naar de Energieprestatiedatabank van VEA) • Sluiten



13 BLAD 182 of 296

3.1.2 Status – Wanneer doorgestuurd => Status: certificaat • vervolg => Certificaat energieprestatiedatabank (na 1à2 uur) => Pdf openen en afdrukken => Ondertekenen

– Niet meer de bedoeling om gegevens te wijzigen – Op korte termijn => EPC opnieuw doorsturen => Overschrijven => oneigenlijk gebruik • Functie voor nieuwe certificaten nav verbeteringswerken



14 BLAD 183 of 296

3.1.3 Oriëntatie • Oriëntatie van de voorgevel – Ingevoerd bij: • Algemeen – projectgegevens

– Oriëntatie van de andere gevels = > automatisch • Nog aanpassingen mogelijk – Afw. or. (afwijkende oriëntatie) » » » » »


L => 90° naar links /L => 45° naar links /R => 45 naar rechts R => 90 naar rechts Orientatie => werk. or (werkelijke oriëntatie)


15 BLAD 184 of 296

3.1.3 Oriëntatie • Voorbeeld: erker

• Oriëntatie voorgevel • Rechtergevel + erker Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


16 BLAD 185 of 296

3.1.4 Begrenzing • Begrenzing – Dak => altijd buiten – Zoldervloer => altijd AOR – Vloer => • • • •

Buiten Onverwarmde ruimte (kelder) Kruipruimte Grond



17 BLAD 186 of 296

3.1.4 Begrenzing – Gevel => buiten; wanneer AOR of grond => aanmaken via begrenzing



18 BLAD 187 of 296

3.1.5 Wizard • Wizard: extra functionaliteit – In eerste instantie beperkt tot • 5 aanbouwen • 1 insprong • 2 dakkapellen: plat dak/zadeldak

– In de toekomst => uitbreidbaar – Andere typen volumen => • Vlakken • Wizard mits aanpassing van de door de software gegenereerde vlakken – Vb dakkapel met zoldervloer » Wizard dakkapel met plat dak » => plat dak verwijderen (0m²) en dit vlak dan aanmaken bij dak zoldervloer Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


19 BLAD 188 of 296

3.1.6 Invoeren dakkapel • Voorbeeld dakkapel: – Koppelen aan hellend dak (niet gevelvlak)



20 BLAD 189 of 296

3.1.6 Invoeren dakkapel • Invullen/aanklikken – Type dakkapel: plat dak of zadeldak – Zijgevels: geen, links, rechts of beide – Breedte, hoogte, lengte – Hellingshoek • Meten of afleiden; anders: aanname = hellingshoek dak

– Bruikbare vloeroppervlakte: • niet automatisch => door de energiedeskundige

• Automatisch: – Oppervlakten – oriëntatie - helling – Ook opening in hellend dak (zie hellend dak) – Mogelijkheid om deze gegevens aan te passen Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


21 BLAD 190 of 296

3.1.6 Invoeren dakkapel • Verwijderen dakkapel – Door het verwijderen van de opening in hellend dak



22 BLAD 191 of 296

3. Software 3.2 Oefeningen les


3.2 Software oefeningen – Index A VERSIE 24-12-2008

1 BLAD 192 of 296

Inhoud 3.2.1 Vrijstaande woning 3.2.2 Rijwoning 3.2.3 Halfopen bebouwing



2 BLAD 193 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning



3 BLAD 194 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Algemene gegevens • • • • • • • •

Alleenstaand huis, 2 inwoners bouwjaar 2000 2 verdiepingen, 100% massieve elementen Buitenwijk Geen kelder, geen zolder, plat dak 1 type verticale wand 1 type venster & 1 type deur Geen extra informatie: plannen, facturen,...



4 BLAD 195 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Invullen formulier • • • •

Totaal volume: ______ m³ Volume Sector 1: _______ m³ Blootgestelde perimeter: Projectie op horizontaal vlak: – Breedte: – Diepte: • Projectie 1-4 verticaal vlak: – Breedte & Hoogte: – Oriëntatie: Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


5 BLAD 196 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Invullen formulier • Verticale Wandtypes: – M1 • Verdeling van de wandtypes in de gedefinieerde projecties – Wand: M1 – Projecties: 1,2,3,4 • Warmteverlies naar beneden – Vloer op volle grond • Warmteverlies naar boven – Dak: D01 Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


6 BLAD 197 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Invullen formulier • Venster en deurtypes: – VE1: dubbel glas 1 – DE1: deur 1 • Lijst met deuren en vensters



7 BLAD 198 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Samenstelling verticale wand •Laag 1 : parementmetselwerk van 9 cm dikte •Laag 2 : 3 cm spouw met weinig ventilatie •Laag 3 : minerale wol van 4 cm dikte •Laag 4 : metselwerk van 19 cm dikte, •Laag 5 : 1cm gips, •Diepte onder de grond: 0,00 m BUITEN



BINNEN

8 BLAD 199 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Samenstelling vloer: 15 cm gewapend beton grond

Samenstelling dak: 1 cm bitumenvilt 15 cm gewapend beton Vensters: dubbel glas Deur: volle plaat niet geïsoleerd Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


9 BLAD 200 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Grondplan

5,60 m

12,50 m

N

Voor

6,15 m


6,15 m

Straat 3.2 Software oefeningen – Index A VERSIE 24-12-2008

10 BLAD 201 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning

5,60 m

Achter

6,15 m



11 BLAD 202 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Projectie 3

N

12,50 m

Projectie 4

Projectie 2

6,15 m

Projectie 1

Grondplan Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


12 BLAD 203 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Projectie 1

Projectie 2

Projectie 3

Projectie 4



13 BLAD 204 of 296

3.2.1 Vrijstaande woning Vensters en deuren

3m 1m

1m 1m

1m

1m 1m

1m 2m

1m

1m

2m

1m

2m

Voor Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

Achter 3.2 Software oefeningen – Index A VERSIE 24-12-2008

14 BLAD 205 of 296

3.2.2 Rijwoning



15 BLAD 206 of 296

3.2.2 Rijwoning Algemene gegevens • • • • • •

Rijhuis, 2 inwoners bouwjaar 1960 2 verdiepingen, halfzware massa Stad Geen kelder, zadeldak 1 type verticale wand (2 randcondities: buitenlucht, verwarmde muur) & 1 type dak • 1 type venster & 1 type deur • Geen extra informatie: plannen, facturen,... Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


16 BLAD 207 of 296

3.2.2 Rijwoning Samenstelling verticale wand: •Laag 1 : parementmetselwerk van 9 cm dikte •Laag 2 : 4 cm spouw met weinig ventilatie •Laag 3 : parementmetselwerk van 9 cm dikte •Laag 5 : 1cm gips, •Diepte onder de grond: 0,00 m



17 BLAD 208 of 296

3.2.2 Rijwoning Samenstelling vloer: 15 cm gewapend beton grond

Samenstelling dak: 1 cm dakpannen 12 cm glaswol

Vensters: dubbel glas Deur: volle plaat niet geïsoleerd Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


18 BLAD 209 of 296

3.2.2 Rijwoning Invullen formulier • Totaal volume: ______ m³ • Volume Sector 1: _______ m³ • Blootgestelde perimeter: • Projectie op horizontaal vlak: – Breedte: – Diepte: • Projectie 1-4 verticaal vlak: – Breedte & Hoogte – Oriëntatie Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


19 BLAD 210 of 296

3.2.2 Rijwoning Invullen formulier • Verticale Wandtypes: – M1 • Verdeling van de wandtypes in de gedefinieerde projecties – Wand: M1 – Projecties: 1,2,3,4 • Warmteverlies naar beneden – Vloer op volle grond • Warmteverlies naar boven – Dak: D01,D02 Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


20 BLAD 211 of 296

3.2.2 Rijwoning Invullen formulier • Venster en deurtypes: – VE1: dubbel glas 1 – DE1: deur 1 • Lijst met deuren en vensters



21 BLAD 212 of 296

3.2.2 Rijwoning Grondplan 45°

5,60 m

12,50 m

N

Voor

6,15 m


6,15 m


22 BLAD 213 of 296

3.2.2 Rijwoning

5,60 m

Achter

6,15 m



23 BLAD 214 of 296

3.2.2 Rijwoning Projectie 3

N

12,50 m

Projectie 4

Projectie 2

6,15 m

Projectie 1



24 BLAD 215 of 296

3.2.2 Rijwoning

Projectie 1

Projectie 3


Mandelige muur

Projectie 2

Mandelige muur

Projectie 4


25 BLAD 216 of 296

3.2.2 Rijwoning Vensters en deuren

3m 1m

1m 1m

1m

1m 1m

1m

1m

1m

2m

2m

1m

2m

Voor Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

Achter 3.2 Software oefeningen – Index A VERSIE 24-12-2008

26 BLAD 217 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing



27 BLAD 218 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Algemene gegevens • • • • • • • •

3 gevelwoning, 4 inwoners bouwjaar 1970 4 niveaus, halfzware constructie Buitenwijk Daken: plat dak & zadeldak 2 verticale wanden: buitenmuur & mandelige muur 1 type venster, 1 type deur, 1 garagepoort Geen extra informatie: plannen, facturen,...



28 BLAD 219 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Algemene gegevens • • • • •

3 glastegels Garagepoort: staal Vensters & deur = aluminium, dubbelglas 8mm spouw Beschermd volume=volume gebouw Geen openingen in projectie 4



29 BLAD 220 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Samenstelling verticale wand: •Laag 1 : parementmetselwerk van 9 cm dikte •Laag 2 : 3 cm spouw met weinig ventilatie •Laag 3 : minerale wol van 4 cm dikte •Laag 4 : snelbouw van 19 cm dikte •Laag 5 : 1cm gips BUITEN

BINNEN

Samenstelling mandelige wand: •Laag 1 : snelbouw van 19 cm dikte •Laag 2 : 1cm gips



30 BLAD 221 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Samenstelling vloer: 15 cm gewapend beton grond

Samenstelling plat dak: 1 cm bitumenvilt 15 cm gewapend beton

Samenstelling zadeldak: 1 cm leien Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


6 cm glaswol

31 BLAD 222 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Achter

7,30 m

2,10 m


6,15 m


32 BLAD 223 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Grondplan

30°

5,00 m 12,50 m

N

mandelige muur

2,10 m

Voor


Straat

6,15 m


6,15 m


33 BLAD 224 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Projectie 3 2,50 m

N

12,50 m

Projectie 4

Projectie 2

6,15 m

Projectie 1


Straat


34 BLAD 225 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Projectie 1

5,00 m

2,10 m

6,15 m Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


35 BLAD 226 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Projectie 2 30°

30°

5,00 m 2,50 m 2,50 m

7,10 m

2,10 m


12,50 m


36 BLAD 227 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Projectie 3

6,15 m

7,30 m

2,10 m



37 BLAD 228 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Projectie 4: mandelige wand 30°

30°

5,00 m 2,50 m 2,50 m

7,10 m

2,10 m


12,50 m


38 BLAD 229 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Vensters en deuren Glastegel 0,20 m x 0,20m

Projectie 1

2,30 m 1,00 m

1,00 m

2,00 m

2,10 m



1,30 m

39 BLAD 230 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Vensters en deuren Projectie 2

0,40 m 3,50 m



40 BLAD 231 of 296

3.2.3 Halfopen bebouwing Vensters en deuren Projectie 3

4,80 m

1,50 m 0,40 m

2,10 m

2,10 m Versie van: 24/12/2008 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A


41 BLAD 232 of 296

3. Software 3.3 Case studies



42 BLAD 233 of 296

Bijlage A Opnameformulier


A. Opnameformulier - Index A VERSIE 24-12-2008

1 BLAD 234 of 296

1/19/09

Bijlage B E-pact software op Apple


B. E-pact op Apple - Index A

1

E-pact software op Apple Inloggen via Mac kan alleen maar met volgende browsers: - Safari - Firefox - Camino Systeemversie OS X.5 is vereist. Explorer op Mac: ??? Versie van: 24/12/2008


B. E-pact op Apple - Index A

VERSIE 24-12-2008

2

BLAD 235 of 296

Bijlage C C 1. Bouwfysica


C1. Bouwfysica - Index A

1

Bijlage C 1. Bouwfysica Energie in een gebouw Lambda waarde U-waarde Nodige isolatiedikte Compactheid Comforttemperatuur Warmteoverdracht Thermische massa Plaats isolatie



2

BOUWFYSICA OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

VERSIE 24-12-2008

BLAD 236 of 296

BOUWFYSICA



3

Energie in een gebouw (1) verlichting + hulpenergie zonafscherming

ventilatie interne winsten

transmissie

winterwinsten

verwarming warm water Versie van: 24/12/2008


4


VERSIE 24-12-2008

BLAD 237 of 296

Energie in een gebouw (2) in de E-pact software



5

De lambda-waarde “warmtegeleidingscoëfficiënt” •

• •

λ = hoeveelheid warmte die in stationaire toestand door een materiaalelement van 1 m dikte en 1 m2 doorsnede gaat per °K (of °C) per seconde Eenheid: W/mK Soorten λ: – λ = volgens NBN 62-002 (1987) – λU = rekenwaarden – λD = gedeclareerde (= labo-getest) – λe = in natte toestand



6


VERSIE 24-12-2008

BLAD 238 of 296

De lambda-waarde l-waarden

± 2,500 W/mK ± 0,640 W/mK ± 0,300 W/mK ± 0,150 W/mK

W = Watt = eenheid van warmte m = meter K = graden Kelvin = x °C - 273 °

0,032 à 0,040 W/mK 0,035 à 0,042 W/mK 0,033 à 0,042 W/mK 0,026 à 0,033 W/mK 0,023 à 0,032 W/mK 0,023 à 0,032 W/mK 0,042 à 0,050 W/mK

Nota: 1) 1 °C = 1 °K 2) Het nulpunt op de temperatuurschaal van Kelvin ligt 273 graden lager dan dit op de schaal van Celcius

Beton Baksteen Cellenbeton Hout Glaswol (MW) Rotswol (MW) Geëxpandeerd polystyreen (EPS) Geëxtrudeerd polystyreen (XPS) Polyurethaan (PUR) Polyisocyanuraat (PIR) Cellenglas (CG)



7

De lambda-waarde vergelijkende materiaaldikte in cm polyurethaan . 4 geëxtrudeerd polystyreen . 5 glaswol . 6 rotswol . 6 geëxpandeerd polystyreen . 6 cellenglas . 7 houtvezel . geëxpandeerde klei . hout . cellenbeton . geperforeerde snelbouw .

8 22 25 38 64 131

baksteen . gewapend beton . Versie van: 24/12/2008

247 C1. Bouwfysica - Index A

8


VERSIE 24-12-2008

BLAD 239 of 296

De U-waarde “warmtetransmissiecoëfficiënt”

•

U = de hoeveelheid warmte die per tijdseenheid door een wand gaat van 1 m2 groot bij 1 °C t°-1 temperatuurverschil – d.w.z.: geeft aan hoe gemakkelijk de warmte door een wand van één of meerdere lagen gaat – dus: hoe kleiner de U-waarde, hoe beter een wand isoleert

•

•

t° 1 m2

U = λ / d (W/m2K) = afhankelijk van: • λ-waarde: hoe kleiner λ, hoe kleiner U, hoe beter geïsoleerd • dikte van de materialen: hoe dikker, hoe kleiner U, hoe beter geïsoleerd U = 1 / Rt = algemene formule voor ondoorschijnende elementen (Rt = totale warmteweerstand)



9

De R-waarde warmteweerstand

• Rt = het omgekeerde van de U-waarde, d.w.z.: het is de weerstand die een wand biedt tegen warmtedoorgang – dus: hoe hoger Rt hoe beter isolerend

• Rt = 1 / U (W/m2K) • Rt = Rse + ΣRu + ΣRg + Σ (d/λ) + Rsi – Rse : overgangscoëfficiënt buiten: • Aan de buitenzijde van de constructie is er een dun laagje stilstaande lucht dat ook wat warmteweerstand geeft.

– Rsi : overgangscoëfficiënt binnen • Aan de binnenzijde van de constructie is er een dun laagje stilstaande lucht dat ook wat warmteweerstand geeft.

– d: dikte van een homogene bouwlaag – Rg: warmteweerstand van de luchtlagen – Ru: warmteweerstand van de niet-homogene bouwlagen Versie van: 24/12/2008


10


VERSIE 24-12-2008

BLAD 240 of 296

Rse en Rsi

2

warmteovergangscoëfficiënten 1 1 1

3

Richting warmtestroom

element

Rsi

Rse

1 horizontaal (<30°)

Muur/venster

0,13

0,04

2 naar boven

Dak/plafond

0,10

0,04

3 naar onder

Vloer

0,17

0,04

beschermd volume

Merk op: • De overgangsweerstand naar onder is het grootst, deze naar boven het kleinst! • De overgangsweerstanden zijn zéér klein in vergelijking met de warmteweerstanden van echte isolatiematerialen! Versie van: 24/12/2008


11

Luchtlagen warmteovergangscoëfficiënten Dikte van de ongeventileerde laag (mm)

Rg (m2K/W) q

q

q

0

0,00

0,00

0,00

5

0,11

0,11

0,11

15

0,16

0,17

0,17

25

0,16

0,18

0,19

50

0,16

0,18

0,21

100

0,16

0,18

0,22

De overgangsweerstanden van luchtlagen zijn zéér klein in vergelijking met de warmteweerstanden van echte isolatiematerialen! Hoe dikker de stilstaande luchtlaag, hoe groter de overgangsweerstand. Versie van: 24/12/2008


12


VERSIE 24-12-2008

BLAD 241 of 296

U- en R-waarde in EPB Umax 0,4 Umax 0,4

Umax 0,6 Umax 0,4

Umax 0,6 Umax 0,4

Umax.profiel 2,5 Umax.glas 1,6

Umax 0,6

Umax 2,9 Rmin 1,0

Rmin 1,0

Umax 0,4 Umax 0,4 of

of

Rmin 1,0 Rmin 1,0

beschermd volume Versie van: 24/12/2008


13

Nodige isolatiedikte (EPB) wanden Voor een wand (niet voor daken) bestaande uit ALLEEN isolatiemateriaal is volgende materiaaldikte nodig om te voldoen aan de EPB:

Umax

Rmin

MW

XPS

PUR

CG

0,4 W/m2K

10 cm

8 cm

8 cm

12 cm

0,6 W/m2K

7 cm

5 cm

5 cm

8 cm

1,0 W/m2K

4 cm

3 cm

3 cm

4 cm

1,0 m2K/W

5 cm

4 cm

4 cm

5 cm

(gerekend met als meest negatieve λ-waarden: MW = 0,042; XPS = 0,033; PUR = 0,032; CG = 0,050 W/mK, en afgerond naar de hoger beschikbare plaatdikte.) Versie van: 24/12/2008


14


VERSIE 24-12-2008

BLAD 242 of 296

Nodige isolatiedikte (EPB) daken



15

Compactheid

VOLUMEVOLUME = 6 m3= 6 m3

OPPERVLAKTE = 20 m2

VOLUME = 6 m3 VOLUME = 6 m3 OPPERVLAKTE = 30 m2

VERLIESOPPERVLAKTE = 20 m2

VERLIESOPPERVLAKTE = 30 m2

COMPACTHEID = 0,3

COMPACTHEID = 0,2

Hoe compacter, hoe lager de K-waarde! Versie van: 24/12/2008


16


VERSIE 24-12-2008

BLAD 243 of 296

Comforttemperratuur (1) Thermisch comfort = gevoel van behaaglijkheid bij de comforttemperatuur. Gemiddelde wandtemperatuur + luchttemperatuur

Comforttemperatuur =

2 De thermische comfortzone ligt tussen 19 °C en 21 °C. Bij een lage wandtemperatuur moet de luchttemperatuur dus hoger zijn. Maar meer verwarmen kan leiden tot onbehaaglijkheid en gezondheidsschade. Daarom moeten de wanden met warmteverlies (muren, daken, plafonds, enz...) zo sterk geïsoleerd worden dat hun temperatuur zo dicht mogelijk de omgevingstempertuur benadert. Comforttemperaturen Woonkamers, studeerkamers 20 à 21 °C Slaapkamers


18 à 20 °C

Gangen, wc’s, enz.

15 à 18 °C

Bad- en kleedkamers

22 à 24 °C


17

Comforttemperratuur (2) VOORBEELD 1:

VOORBEELD 2:

Bij een buitentemperatuur van -10 °C is de temperatuur aan de binnenzijde van een ongeïsoleerde buitenmuur 8 °C lager dan de omgevingslucht.

Als dezelfde muur geïsoleerd is volgens de Vlaamse EPB-regelgeving dan wordt het temperatuurverschil met de omgevingslucht teruggebracht tot 2 °C bij gelijke weersomstandigheden.

Als de ruimte wordt opgewarmd tot 24 °C, bedraagt de temperatuur van de muur 16 °C in wordt de waargenomen temperatuur:

tc = (24 + 16) / 2 = 20 °C

Om hetzelfde resultaat te bekomen hoeft de ruimte maar opgewarmd te worden tot 21 °C aangezien:

tc = (21 + 19) / 2 = 20 °C

D.w.z.: Hoe hoger de wandtemperatuur, hoe lager de luchttemperatuur kan zijn. Gevolg: Een beter geïsoleerde wand (= een éénmalige uitgave), vermindert de verwarmingskosten (= wederkerende uitgave). Volgens een berekening van het WTCB: De warmtebehoefte met één graad doen dalen geeft een energiebesparing van 8 %. Versie van: 24/12/2008


18


VERSIE 24-12-2008

BLAD 244 of 296

Warmteoverdracht (1) geleiding Warmteoverdracht kan op drie manieren plaatsvinden.

1.

Door geleiding (of conductie)

Verwarmde moleculen hebben een grotere kinetische energie (de moleculen trillen heviger). Door directe aanraking met andere moleculen worden deze ook aan het trillen gebracht en worden vrije elektronen doorgegeven. Als alle moleculen even veel trillen is de warmte-energie gelijkmatig verdeeld. Deze voortplanting is kenmerkend voor vaste stoffen. B.V.: een metalen staaf waarvan een uiteinde in het vuur gehouden wordt, wordt ook aan het andere uiteinde opgewarmd.



19

Warmteoverdracht (2) convectie 2.

Door convectie (of stroming)

De moleculen die in contact zijn met de warmtebron worden opgewarmd en zetten daardoor uit. Hun soortelijk gewicht vermindert daardoor, wat leidt tot stromingen onder invloed van de zwaartekracht. Zo wordt plaats gemaakt voor zwaardere en nog koude moleculen die op hun beurt weer verwarmd worden. Deze voortplantingswijze is kenmerkend voor niet-vaste stoffen (vloeibaar of gasvormig). B.V.: de warme luchtstromen die boven een radiator 'stijgen'.



20


VERSIE 24-12-2008

BLAD 245 of 296

Warmteoverdracht (3) straling 3.

Door straling (of radiatie)

De moleculen van het stralend lichaam zenden warmtegolven uit (elektromagnetische golven) die door andere moleculen opgenomen worden en alzo verwarmd worden. Straling kan zonder tussenkomst van een stof en dus ook in het luchtledige, en zelfs bij zeer lage temperaturen. Merk op dat zelfs een kleine temperatuur-verhoging van de straling door de mens als aangenaam ervaren wordt. B.V.: zonnewarmte.

Over het algemeen geschieden deze drie wijzen van overdracht gelijktijdig en omdat het heel moeilijk is, zelfs onmogelijk, om ze te onderscheiden, wil met het vereenvoudigen door het geheel van de fenomenen te groeperen onder de benaming van geleiding. Versie van: 24/12/2008


21

Thermische massa (1) Thermische massa: de mogelijkheid van een voorwerp om warmte vast te houden. De thermische massa is het product van volgende delen: •Gewicht van het voorwerp (kg) •Warmtecapaciteit van het materiaal (J/kg °C) Als het voorwerp een grote thermische massa heeft is er veel energie nodig om de temperatuur van het voorwerp te veranderen. vb. Een kerk (baksteen en beton) is in de zomer aangenaam koel terwijl een houten chalet veel sneller opwarmt. In de tabel hier onder zijn beide delen uitgezet voor verschillende bouwmaterialen voor een volume van 1 liter.

EPS hout (eik) baksteen gewapend beton staal water

dichtheid kg/m3 20 700 1400 2400 7800 1000


warmtecapaciteit J/kg°C 1450 1700 840 880 460 4200

Thermische massa J/°C L 29 1190 1176 2112 3588 4200


22


VERSIE 24-12-2008

BLAD 246 of 296

Thermische massa (2) In de tabel hier onder zijn beide delen uitgezet voor verschillende bouwmaterialen voor een volume van 1 liter.



Plaats van de isolatie

23

(1)

* Klassieke constructie.

* Meer isolatiedikte, dus hogere U-waarde.

* Gevelsteen is afzonderlijk regenscherm.

* Gevelsteen kan niet aan achterzijde opdrogen, dus meer kans op vorstschade.

* Gevelsteen kan via luchtspouw en open stootvoegen aan achterzijde drogen. • Minder kans op vorstschade aan gevelsteen en voegen. * Behoudt van thermische massa.


• Afgeraden bij geschilderd metselwerk, geglazuurde gevelstenen. * Behoudt van thermische massa.


24


VERSIE 24-12-2008

BLAD 247 of 296


(2)

* Toepasbaar bij renovatie.

* Toepasbaar bij renovatie.

* Wijziging van het uitzicht: —> bouwvergunning nodig!

* De constructie is niet beschermd tegen thermische schokken.

* Biedt de constructie bescherming tegen thermische schokken.

* Thermische massa gaat verloren.

* Behoudt van de thermische massa.

* Geen ingewerkte leidingen achter de isolatie (kunnen bevriezen).

* Buitenafwerking met sierpleistersysteem of beplating.

* Vergt verzorgde afwerlking: lucht- en dampdichte plaatsing van de isolatie!




25

(3)

* Dragende muur in cellenbetonblokken, daardoor lagere U-waarde.

* Dragende muur in cellenbetonblokken, daardoor lagere U-waarde.

* Thermische massa blijft behouden.

* Thermische massa gaat verloren.

* Buitenafwerking met sierpleistersysteem of beplating.

* Vergt verzorgde afwerlking: lucht- en dampdichte plaatsing van de isolatie! * Buitenafwerking met sierpleistersysteem of beplating.



26


VERSIE 24-12-2008

BLAD 248 of 296


(4)

Een binnenisolatie is sterk af te raden bij: • Gebouwen met buitenwanden in staal of beton wegens de grote dampdicht-heid van deze materialen! • Gebouwen met een zeer vochtig binnenklimaat (b.v. zwembaden, sauna’s, enz.)



27


VERSIE 24-12-2008

BLAD 249 of 296

BOUWFYSICA voorbeelden


Bijlaga C 2. Bouwfysica voorbeelden

1

VOORBEELD 1. Spouwmuur: snelbouw, geen isolatie

U-waarde

Oppervlaktetemp.

Muursamenstelling



2

BOUWFYSICA: VOORBEELDEN OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

VERSIE 24-12-2008

BLAD 250 of 296

VOORBEELD 2. Spouwmuur: snelbouw, 4 cm MW



3

VOORBEELD 3. Spouwmuur: isolerende snelbouw, 4 cm MW



4


VERSIE 24-12-2008

BLAD 251 of 296

VOORBEELD 4. Spouwmuur: cellenbetonblok, geen isolatie



5

VOORBEELD 5. Spouwmuur: cellenbetonblok, 4 cm MW



6


VERSIE 24-12-2008

BLAD 252 of 296

VOORBEELD 6. Volle muur: cellenbetonblok



7

VOORBEELD 7. Vloer boven kelder: geen isolatie



8


VERSIE 24-12-2008

BLAD 253 of 296

VOORBEELD 8. Vloer boven kelder: 4 m XPS



9

VOORBEELD 9. Vloer op volle grond, geen isolatie



10


VERSIE 24-12-2008

BLAD 254 of 296

VOORBEELD 10. Vloer op volle grond, 3 cm XPS onder vloer



11

VOORBEELD 11. Hellend dak, 9 cm MW



12


VERSIE 24-12-2008

BLAD 255 of 296

VOORBEELD 12. Hellend dak, 18 cm MW



13

VOORBEELD 14. Plat dak, betonnen draagvloer, geen isolatie



14


VERSIE 24-12-2008

BLAD 256 of 296

VOORBEELD 15. Plat dak, betonnen draagvloer, 9 cm MW



15

VOORBEELD 16. Plat dak, betonnen draagvloer, 19 cm MW



16


VERSIE 24-12-2008

BLAD 257 of 296

BOUWMATERIALEN


Bijlage C 3. Bouwmaterialen - Index A

1

Cellenbetonblokken



2


VERSIE 24-12-2008

BLAD 258 of 296

Isolerende snelbouwstenen

Bij isolerende snelbouwstenen beginnen de merknamen vaak met poro, thermo, iso, enz.



3

g-factor Zon-Toetreding Absoluut (ZTA): De Zon Toetreding Absoluut drukt de totale energie uit die in de golflengte tussen 33 en 2500 Nm door de glaseenheid wordt doorgelaten en afgestaan. De ZTA wordt uitgedrukt in procenten (%) in verhouding tot een open raam (ZTA=100%). De ZTA wordt opgebouwd uit rechtstreekse energiedoorlaat (4) alsook secundaire energieafgifte (3) naar binnen als gevolg van opwarming van de eenheid.

Vormen samen de g-factor



4


VERSIE 24-12-2008

BLAD 259 of 296

Raamprofielen (1) pvc-profielen

Aantal kamers Versie van: 24/12/2008


5

Raamprofielen (2) aluminiumprofielen

Geen thermische onderbreking

Thermische onderbreking

Speciale thermische onderbreking

Thermische onderbreking



6


VERSIE 24-12-2008

BLAD 260 of 296

Raamprofielen (3) hout / glasbouwstenen



7

Beglazing (1) vergelijking



8


VERSIE 24-12-2008

BLAD 261 of 296

Beglazing (2) HR-glas Werking van hoogrendementsglas



9


VERSIE 24-12-2008

BLAD 262 of 296

VEELGESTELDE VRAGEN: INSPECTIEPROTOCOL

___________________________________________________________________________ Ter info: - Recent werden nieuwe vragen bij het luik ruimteverwarming bijgevoegd (p.8 -10) en een vraag wat betreft het beschermd volume (veranda) (24/12/2008) - Nieuwe vragen werden in het geel aangeduid.(09/12/2008)

FAQ INSPECTIEPROTOCOL FAQ INSPECTIEPROTOCOL ...........................................................................................1 1

Toepassingsgebied .........................................................................................................2 Hebben woningen zonder verwarming een energieprestatiecertificaat nodig?................................................2

2

Bepalen van de verliesoppervlakte, helling en begrenzing.............................................2 Behoort een veranda tot het beschermde volume? .............................................................................................2 Op welke manier wordt een wachtgevel in de software ingegeven? Wat als later tegen de wachtgevel wordt aangebouwd?.........................................................................................................................................................4 Op welke manier wordt een gebogen muur in de software ingevoerd?.............................................................4 Hoe voer ik een deur die deels uit glas bestaat in de software? ........................................................................4 Bij het berekenen van de verliesoppervlakte wordt gerekend met buitenafmetingen. Betekent dit ook dat deze aan de buitenzijde van het gebouw moeten worden gemeten? ..................................................................5 Op welke manier moet een plafond worden ingevoerd: als ‘vloer’ of als ‘zoldervloer’?................................5 Op welke manier wordt een hellend dak dat grenst aan een AOR ingegeven?.................................................6

3

Bepalen van de U-waarde ..............................................................................................6 Mag de energiedeskundige U-waarden berekenen en in de software invoeren................................................6 Hoe wordt de isolatie van een schildeel ingevoerd dat bestaat uit twee verschillende isolatiematerialen? ..6 Hoe wordt een isolerende mortel ingevoerd? .....................................................................................................6 Onder welk hoofdtype valt een spouwmuur opgebouwd uit een gevelsteen, een spouw, isolatie en een snelbouwsteen (lambda-waarde onbekend)? ......................................................................................................6 Mag bij een klassiek hellend dak de luchtlaag tussen het onderdak en de isolatie als spouw worden ingerekend? ...........................................................................................................................................................7 Op welke manier worden kunststofplaten (polycarbonaten) in de software ingevoerd? .................................7 Is een premieaanvraag voor een netbeheerder (bv. Eandis) ook een bewijsstuk? ...........................................7 Kunnen de maatregelen die in aanmerking komen voor fiscale aftrek ook als bewijsstuk gebruikt worden? 7 Welke lastenboeken kunnen gebruikt worden als bewijsstuk? ...........................................................................7 In het inspectieprotocol staat dat de energiedeskundige bij elektrische verwarming mag aannemen dat de wanden van de woning geïsoleerd zijn. Ter plaatse stelt de energiedeskundige echter vast dat één of meerdere muren of muurdelen niet geïsoleerd zijn. Op welke manier worden de wanden dan in de software ingevoerd? .............................................................................................................................................................8 Worden luiken en rolluiken beschouwd als zonwering?.....................................................................................8 Op welke manier worden luifels en oversteken als zonwering in de software ingerekend? ............................8

4

Ruimteverwarming ........................................................................................................9 Hoe wordt een tegelkachel ingevoerd die via warme luchtkanalen een gedeelte van de woning verwarmt? 9 Hoe wordt een tegelkachel ingevoerd die via vloerverwarming een gedeelte van de woning verwarmt?....10 Hoe wordt een doorstoomtoestel op stookolie ingevoerd?...............................................................................10 Hoe wordt een verwarmingssysteem dat gekoppeld is aan een zonneboiler ingevoerd?...............................10 Hoe wordt een condenserende houtketel ingevoerd? .......................................................................................11 Hoe wordt een warmtepomp met gasaandrijving ingevoerd?..........................................................................11 Hoe wordt een pelletkachel ingevoerd?.............................................................................................................11 Hoe wordt een kachel op ethanol schoorsteenaansluiting ingevoerd? ...........................................................11 Hoe wordt een warmtepomp die enkel instaat voor sanitair warm water ingevoerd?...................................11 Hoe wordt stadsverwarming ingevoerd?...........................................................................................................12 Hoe worden ketels die werken op butaangas ingevoerd? ................................................................................12 Hoe worden warmteluchtgeneratoren ingevoerd?............................................................................................12 Wanneer is een elektrische verwarming verplaatsbaar?..................................................................................12 Wordt een CE-keurmerk ook als label beschouwd? .........................................................................................13


VERSIE p.1 24-12-2008

BLAD9 263 296 Versie decof2008


___________________________________________________________________________ Welke ketel wordt ingevoerd als er twijfel bestaat tussen een atmosferische ketel en een ketel met ventilator?............................................................................................................................................................13 Welk fabricagejaar van de ketel moet ingevoerd worden als dit niet te achterhalen valt?............................13 Hoe wordt elektrische vloerverwarming ingevoerd in de software? ...............................................................13 Hoe wordt een kolenketel in de software ingegeven? .......................................................................................13 Hoe wordt een pelletketel (die de centrale verwarming aanstuurt) in de software ingegeven? ....................13

5

Sanitair warm water.....................................................................................................13 Hoe wordt een woning zonder voorziening voor de opwekking van sanitair warm water in de software ingevoerd? ...........................................................................................................................................................14 Hoe wordt het sanitair warm water ingevoerd bij woningen zonder badkamer of zonder keuken? .............14 Hoe wordt het sanitair warm water ingevoerd bij woningen met meerdere badkamers of keukens? ...........14 Hoe worden elektrische doorstroomtoestellen opgenomen in de software? ...................................................14 Hoe worden ketels die enkel en alleen dienen voor de productie van sanitair warm water ingevoerd? ......14 Hoe worden bij collectieve installaties doorstroomtoestellen met platenwisselaar opgenomen?.................15 Welk bouwjaar moet ingegeven worden als enkel de brander van een ketel vervangen werd en de ketel zelf niet?......................................................................................................................................................................15

1 Toepassingsgebied Hebben woningen zonder verwarming een energieprestatiecertificaat nodig? Wooneenheden die geen energie verbruiken om ten behoeve van mensen een specifieke binnentemperatuur te bekomen vallen uit het toepassingsgebied en hebben dus geen energieprestatiecertificaat nodig. Dit betekent dat gebouwen die niet verwarmd worden - en ook op geen andere manier energie verbruiken om ten behoeve van mensen een specifieke binnentemperatuur te komen -, geen EPC nodig hebben bij de verkoop of verhuur. Onder geen verwarming wordt de afwezigheid van een opwekkings- of afgiftesysteem verstaan. Wooneenheden waarbij de verwarming defect is of niet aangesloten is, hebben wel een energieprestatiecertificaat nodig bij verkoop of verhuur.

2 Bepalen van de verliesoppervlakte, helling en begrenzing Behoort een veranda tot het beschermde volume? Ook voor een veranda wordt het stappenplan doorlopen. Stap 1: Als een ruimte rondom rond geïsoleerd of begrensd is door andere ruimten van het beschermde volume, dan behoort deze ruimte tot het beschermde volume. In het algemeen wordt dubbele beglazing als geïsoleerd beschouwd. Dit gaat niet op voor ruimten waarvan de verliesoppervlakte voor meer dan 50% (dak en gevels) uit glas bestaan. Een veranda is dus niet geïsoleerd en wordt getoetst aan stap 2.


VERSIE p.2 24-12-2008



___________________________________________________________________________ Stap 2: Als de veranda wordt gebruikt als een unieke keuken, leefruimte of badkamer, dan behoort deze veranda tot het beschermde volume. In dit geval is het niet nodig om de volgende stap te overlopen. In de overige gevallen wordt de veranda afgetoetst aan stap 3. Stap 3: In deze stap wordt beoordeeld of de veranda wind- en waterdicht is, evident toegankelijk is of beloopbaar. Is dit niet het geval, dan behoort de veranda niet tot het beschermde volume. De volgende stap wordt dan niet overlopen. In de overige gevallen wordt de veranda getoetst aan stap 4a. Stap 4a: Als de veranda verwarmd is, dan behoort deze ruimte tot het beschermde volume en wordt de volgende stap niet overlopen. Wordt de veranda niet verwarmd, dan wordt de veranda getoetst aan stap 4b. Stap 4b: Een veranda die niet indirect verwarmd wordt, behoort niet tot het beschermde volume. De ruimte wordt niet verder afgetoetst aan een volgende stap. Een veranda die indirect verwarmd wordt, wordt verder afgetoetst aan stap 5 (ruimten niet gelegen in een kelder of op een zolder) of stap 6 (ruimten gelegen in een kelder of op een zolder). Aangezien een veranda in de kelder of op zolder eerder uitzonderlijk is, wordt uitgegaan van stap 5. Indien de veranda gelegen is in een kelder of op een zolder, wordt de ruimte getoetst aan de 5 voorwaarden van stap 6. Indirect verwarmd veronderstelt dat de veranda grenst aan een verwarmde ruimte. Indien de muur tussen de veranda en het overige deel van het beschermde volume geïsoleerd is of indien de oppervlakte van een opengaande opening (schuifraam, deur, …) naar de verwarmde ruimte kleiner of gelijk is dan 3m², dan wordt de veranda als niet indirect verwarmd beschouwd. Stap 5: In deze stap wordt beoordeeld of de ruimte én rechtstreeks toegankelijk is vanuit het overige deel van het beschermde volume én voldoet aan 2 van volgende voorwaarden: • beschikken over aangepaste raamopeningen; • een gemiddelde hoogte gelijk aan of groter dan 1,8m • beschikken over vaste verlichting • beschikken over afgewerkte muren, vloer en plafond. Gezien de diversiteit van het gebouwenpark is het niet evident om strikte regels voor deze beoordeling vast te leggen. De energiedeskundige beoordeelt of de veranda afgewerkt is conform een leefruimte, … . Indien de ruimte voldoet aan de voorwaarden, mag de energiedeskundige de ruimte tot het beschermde volume rekenen. Ook hier is zijn oordeel gebaseerd op het gebruik of mogelijke gebruik van deze ruimte als leefruimte. Indien de ruimte niet voldoet aan de voorwaarde, is er geen interpretatie en maakt de veranda geen deel uit van het beschermde volume.


VERSIE p.3 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Op welke manier wordt een wachtgevel in de software ingegeven? Wat als later tegen de wachtgevel wordt aangebouwd? Zolang niet tegen een wachtgevel is aangebouwd, moet de wachtgevel als een verliesoppervlak in de software worden ingevoerd. Het inspectieprotocol stelt immers dat de schildelen die grenzen aan de buitenomgeving als verliesoppervlak worden ingegeven. Wanneer tegen de wachtgevel wordt gebouwd, dienen enkel de delen die groter of langer zijn dan het oorspronkelijke gebouw nog in de software als verliesoppervlakte te worden ingevoerd. Het energieprestatiecertificaat is 10 geldig. Als tegen de wachtgevel gebouwd wordt, kan de eigenaar overwegen een nieuw energieprestatiecertificaat te laten opmaken. Hij is echter niet verplicht.

Op welke manier wordt een gebogen muur in de software ingevoerd? De oppervlakte van de gebogen muur dient correct (buitenomtrek) gemeten te worden. Voor de oriëntatie van de muur wordt gekeken naar de oriëntatie van de beglaasde openingen. De oriëntatie van de openingen wordt immers automatisch overgenomen van de oriëntatie van de muur waaraan de opening gekoppeld is. Volgende oriëntatie worden in de software onderscheiden: zuid, zuidoost, oost, noordoost, noord, noordwest, west en zuidwest. Is er slechts één beglaasde opening of hebben alle beglaasde openingen dezelfde oriëntatie dan wordt de muur met deze oriëntatie ingevoerd. Zijn er in de gebogen muur meerdere beglaasde openingen met een verschillende oriëntatie dan wordt de muur opgedeeld zodanig dat de beglaasde openingen telkens van de muur met de correcte oriëntatie kan worden afgetrokken. Is de gebogen wand volledig ondoorzichtig, dan wordt de oriëntatie van het middenste punt van de muur ingevuld. Is de beglazing gebogen dan wordt gekeken naar het middenste punt van de beglaasde oppervlakte.

Hoe voer ik een deur die deels uit glas bestaat in de software? Volledig beglaasde deuren worden beschouwd als vensters openingen en worden op die manier (beglaasde openingen) in de software ingevoerd. Enkel de buitenafmeting van de opening wordt opgemeten en in de software ingevoerd, er wordt automatisch een aandeel profiel ingerekend.


VERSIE p.4 24-12-2008



___________________________________________________________________________ Ook als het ondoorzichtige of opake gedeelte in een glazen deur of poort, kleiner is dan 20% dan mag het opake gedeelte niet apart genomen worden en wordt de deur als volledig beglaasd beschouwd en dus als venster (beglaasde opening) ingevoerd. Als de glasoppervlakte in een opake (of ondoorzichtbare) deur of poort kleiner is dan of gelijk is aan 20% dan wordt het glas verwaarloosd en wordt de deur of poort als deur/poort in de software ingevoerd. In alle andere gevallen dient zowel het glas als opake deel ingevoerd te worden. Het glas wordt dan als venster ingevoerd en het opake deel als deur. In het inspectieprotocol dient het woord ‘vulpaneel’ vervangen te worden door ‘deur’.

Bij het berekenen van de verliesoppervlakte wordt gerekend met buitenafmetingen. Betekent dit ook dat deze aan de buitenzijde van het gebouw moeten worden gemeten? In het inspectieprotocol staat inderdaad dat gerekend wordt met buitenafmetingen. Dit betekent dat het volume van binnenen buitenwanden zijnde de dikte van de muren, de vloer, het plafond of dak worden meegeteld. Voor het meten van de lengte en de breedte van een alleenstaande wooneenheid is het doorgaans eenvoudiger om afmetingen buiten te meten. Voor het meten van de hoogte van een wooneenheid of de breedte/lengte van een gesloten bebouwing is het correcter/evidenter om de afmetingen binnen te meten en dan de dikte van de vloer, het dak/plafond of de buitenmuren bij deze afmeting op te tellen. Indien de dikten niet kunnen gemeten of afgeleid worden, gelden de aannamen uit het inspectieprotocol. Dit geldt ook voor het bepalen van het beschermde volume en de bruikbare vloeroppervlakte.

Op welke manier moet een plafond worden ingevoerd: als ‘vloer’ of als ‘zoldervloer’? Bij alle ‘vloeren’ (bv. op volle grond, boven een (kruip)kelder, boven de buitenlucht) gaan de warmteverliezen naar beneden. Bij een ‘zoldervloer’ gaat – net zoals bij een plat dak – de warmte verloren naar boven. Ook de mogelijke begrenzingen zijn voor ‘vloeren’ anders dan voor ‘zoldervloeren’. De berekening van de juiste U-waarde door de software is onder andere afhankelijk van de richting waarin de warmte verloren gaat en van de begrenzing. Daarom is het van belang de juiste keuze te maken. Een plafond grenzend aan een onverwarmde ruimte, zoals een niet geïsoleerde zolder, is een ‘zoldervloer’ en mag dus niet als ‘vloer’ worden ingegeven.


VERSIE p.5 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Op welke manier wordt een hellend dak dat grenst aan een AOR ingegeven? Voor een hellend dak wordt in de software uit gegaan van de begrenzing buitenomgeving. Een hellend dak dat aan een AOR grenst, is eerder een uitzondering. In deze gevallen wordt toch uitgegaan van de begrenzing buitenomgeving.

3 Bepalen van de U-waarde Mag de energiedeskundige U-waarden berekenen en in de software invoeren. Nee, zoals vermeld in het inspectieprotocol, mag de energiedeskundige enkel wanneer hij beschikt over een U-waarde uit een EPB-aangifte, deze U-waarde in de software overnemen. In alle andere gevallen moet de U-waarde worden afgeleid op basis van de invoergegevens van de energiedeskundige. Deze werkwijze verhoogt de reproduceerbaarheid van het energieprestatiecertificaat en verlaagt de kostprijs van het certificaat door de verkorting van de inspectietijd.

Hoe wordt de isolatie van een schildeel ingevoerd dat bestaat uit twee verschillende isolatiematerialen? De energiedeskundige rekent de gunstigste van volgende situaties in: • of het meest nadelige isolatiemateriaal van de twee isolatielagen over de volledige dikte (i.e. de som van de twee isolatielagen) aan te duiden • of de meest voordelige isolatiemateriaal van de twee isolatielagen over de dikte van het gekozen isolatiemateriaal.

Hoe wordt een isolerende mortel ingevoerd? De lambdawaarde van isolerende mortels varieert naargelang de samenstelling en het gewicht. Als het type en de merknaam van de isolerende mortel gekend is en aangetoond kan worden dat de lambdawaarde van deze mortel kleiner is of gelijk aan 0,09 W/mK, dan mag een isolerende mortel ingevoerd worden onder het isolatietype ‘vermiculietplaten’.

Onder welk hoofdtype valt een spouwmuur opgebouwd uit een gevelsteen, een spouw, isolatie en een snelbouwsteen (lambda-waarde onbekend)? Bij het vaststellen van het hoofdtype (voor de muren) wordt geen rekening gehouden met de dikte van de isolatie en de spouw; deze wordt immers afzonderlijk ingerekend. Er wordt dus enkel rekening gehouden met de dikte van de snelbouw en de gevelsteen. OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

VERSIE p.6 24-12-2008



___________________________________________________________________________ Bij een klassieke spouwmuur is de gezamenlijke dikte van de gevelsteen en de snelbouw kleiner of gelijk aan 30 en betreft het hoofdtype 1 (= muur).

Mag bij een klassiek hellend dak de luchtlaag tussen het onderdak en de isolatie als spouw worden ingerekend? Deze luchtlaag wordt - op voorwaarde dat ze een minimale dikte van 2cm heeft - in de software als een spouw ingegeven. Deze laag wordt immers beschouwd als niet geventileerd. De luchtlaag tussen het onderdak en de pannen is sterk geventileerd en wordt niet als spouw aangeduid.

Op welke manier worden kunststofplaten (polycarbonaten) in de software ingevoerd? Volgende werkwijze wordt gehanteerd: - Wanneer de U-waarde van de kunststofplaat gekend is, wordt het eerstvolgende type beglazing met een U-waarde die groter is dan de U-waarde van de kunststofplaat gekozen. - Wanneer de U-waarde van de kunststofplaat niet gekend is, dan worden voor tweewandige kunststofplaten 'enkelvoudige beglazing' en voor vierwandige kunststofplaten 'gewone dubbele beglazing' in de software ingevoerd.

Is een premieaanvraag voor een netbeheerder (bv. Eandis) ook een bewijsstuk? Nee, enkel de subsidieaanvragen bij de Vlaamse overheid gelden als bewijsstuk.

Kunnen de maatregelen die in aanmerking komen voor fiscale aftrek ook als bewijsstuk gebruikt worden? De originele factuur die de eigenaar - van een (geregistreerde) aannemer - gekregen heeft als bewijsstuk in het kader van de belastingvermindering, kan ook voor de opmaak van het energieprestatiecertificaat als bewijsstuk gebruikt worden. Bij het verlies van de originele factuur dient de eigenaar een duplicaat van deze factuur aan de aannemer opnieuw op te vragen.

Welke lastenboeken kunnen gebruikt worden als bewijsstuk? Zowel de lastenboeken die een onderdeel vormen van een aannemingscontract als de lastenboeken waarbij uit de visuele inspectie blijkt dat het lastenboek gevolgd is, mogen als bewijsstukken gebruikt worden.


VERSIE p.7 24-12-2008



___________________________________________________________________________ Op het lastenboek moet wel steeds de adresgegevens of het kadastraal nummer van de betreffende wooneenheid vermeld zijn. Bij tegenstrijdigheid tussen de visuele inspectie en het lastenboek primeert de visuele inspectie. Het is hierbij de taak van de energiedeskundige om bij het gebruik van gegevens uit lastenboeken ter plaatse na te gaan of de in het lastenboek beschreven materialen mogelijk/haalbaar zijn. Bijvoorbeeld kan de aangegeven dikte van de vloerisolatie rekening houdend met de totale dikte van de vloer, ... .

In het inspectieprotocol staat dat de energiedeskundige bij elektrische verwarming mag aannemen dat de wanden van de woning geïsoleerd zijn. Ter plaatse stelt de energiedeskundige echter vast dat één of meerdere muren of muurdelen niet geïsoleerd zijn. Op welke manier worden de wanden dan in de software ingevoerd? De visuele inspectie en de bewijsstukken primeren boven de in het inspectieprotocol vermelde aannamen. Wanneer de energiedeskundige vaststelt dat één of meerdere muren niet geïsoleerd zijn, dan vervalt deze aanname voor de muren. In de software duidt de energiedeskundige de muren als ongeïsoleerd aan. Indien bewijsstukken aantonen dat de overige wanden geïsoleerd zijn, mag hij deze benutten.

Worden luiken en rolluiken beschouwd als zonwering? Rolluiken en luiken die kunnen gesloten worden en de volledige raamoppervlakte bedekken worden beschouwd als zonwering.

Op welke manier worden luifels en oversteken als zonwering in de software ingerekend? Ook dakoversteken en luifels kunnen als zonwering in de software worden ingevoerd op voorwaarde dat de breedte van de horizontale oversteek niet kleiner is dan de helft van de raamhoogte.


VERSIE p.8 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Figuur 1: Dakoversteek versus luifels

4 Ruimteverwarming Hoe wordt een tegelkachel ingevoerd die via warme luchtkanalen een gedeelte van de woning verwarmt? Geval 1: Er is geen enkele andere decentrale of centrale verwarming aanwezig in de beschouwde ruimten De tegelkachel wordt voor de ruimte waarin ze geplaatst is, ingevoerd als decentrale verwarming. Voor de overige beschouwde ruimten wordt een centraal verwarmingssysteem ingevoerd. Volgende aannames zijn van toepassing. • Type opwekker o Voor gas- respectievelijk stookoliekachels: ‘Gas- respectievelijk stookolieketel’ o Voor gas- en houtkachel (blokken, briketten, pellets, snippers): ‘Houtketel’. • Watertemperatuur ketel: ‘Kamerthermostaat’ • Leidingen in onverwarmde ruimten: volgens werkelijkheid • Type afgifte: ‘Luchtverwarming’ • Regelsysteem: ‘Manuele radiatorkranen’ Geval 2: Er is eveneens andere decentrale of centrale verwarming aanwezig in de beschouwde ruimten In deze gevallen wordt de warmtevoorziening die geleverd wordt via de luchtkanalen niet ingevoerd. Alleen de andere decentrale of centrale verwarming wordt in rekening gebracht.


VERSIE p.9 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Hoe wordt een tegelkachel ingevoerd die via vloerverwarming een gedeelte van de woning verwarmt? Geval 1: Er is geen enkele andere decentrale of centrale verwarming aanwezig in de beschouwde ruimten De tegelkachel wordt voor de ruimte waarin ze geplaatst is, ingevoerd als decentrale verwarming. Voor de overige beschouwde ruimten wordt een centraal verwarmingssysteem ingevoerd. Volgende aannames zijn van toepassing. • Type opwekker o Voor gas- respectievelijk stookoliekachels: ‘Gas- respectievelijk stookolieketel’ o Voor gas- en houtkachel (blokken, briketten, pellets, snippers): ‘Houtketel’. • Watertemperatuur ketel: ‘Kamerthermostaat’ • Leidingen in onverwarmde ruimten: volgens werkelijkheid • Type afgifte: ‘Vloerverwarming’ • Regelsysteem: ‘Manuele radiatorkranen’ Geval 2: Er is eveneens andere decentrale verwarming aanwezig in de beschouwde ruimten • In deze gevallen wordt de warmtevoorziening die geleverd wordt via de andere decentrale toestellen niet ingevoerd voor de ruimtes waar vloerverwarming aanwezig is. Geval 3: Er is eveneens centrale verwarming voorzien op de beschouwde bovenruimtes • Indien er naast de vloerverwarming nog radiatoren/convectoren geïnstalleerd zijn op een ander centraal verwarmingsapparaat dan dienen deze niet meer in rekening gebracht te worden voor de beschouwde ruimtes.

Hoe wordt een doorstoomtoestel op stookolie ingevoerd? Geval 1: Individuele installatie - doorstroomtoestel LOS van de ruimteverwarmingsinstallatie • Invoeren als ‘Gas doorstroom’. Geval 2: Individuele installatie - doorstroomtoestel GEKOPPELD ruimteverwarmingsinstallatie • Invoeren zoals aangegeven in het inspectieprotocol ‘Combi’

AAN

de

Geval 3: Collectieve installaties • Invoeren zoals beschreven in de vraag over doorstromers bij collectieve installaties

Hoe wordt een verwarmingssysteem dat gekoppeld is aan een zonneboiler ingevoerd? Het effect op het verwarmingingssysteem van een zonneboiler die bestemd is als steunverwarming wordt niet in rekening gebracht. Het aandeel zonne-energie dat geleverd


VERSIEp.10 24-12-2008



___________________________________________________________________________ kan worden voor de ruimteverwarming in de maanden van het stookseizoen is verwaarloosbaar. De bijdrage van een zonneboiler op sanitair warm water wordt verrekend door de invoer van het tabblad ‘zonneboiler’.

Hoe wordt een condenserende houtketel ingevoerd? Voor condenserende houtketels geldt de volgende aanname: • Invoeren als condenserende stookolieketel

Hoe wordt een warmtepomp met gasaandrijving ingevoerd? Voor warmtepompen met gasaandrijving geldt de volgende aanname: • Invoeren als condenserende gasketel

Hoe wordt een pelletkachel ingevoerd? Voor pelletkachels geldt de volgende aanname: • Invoeren als condenserende gasketel

Hoe wordt een kachel op ethanol schoorsteenaansluiting ingevoerd? Voor kachels op ethanol schoorsteenaansluiting geldt de volgende aanname: • Invoeren als stookoliekachel

Hoe wordt een warmtepomp die enkel instaat voor sanitair warm water ingevoerd? Voor deze warmtepompen gelden de volgende aannames: Geval 1: Individuele sanitair warm water installatie – LOS van de ruimteverwarmingsinstallatie • Invoeren als ‘Gas doorstroom’ of ‘Gas voorraad’ afhankelijk van het toegepaste principe Geval 2: Collectieve sanitair warm water installatie – LOS van de ruimteverwarmingsinstallatie ZONDER voorraadvat • Invoeren als ‘Gas voorraad’ • Volume voorraadvat = 3 cm2 x (de hoogte van het gebouw (in m) + de lengte van de voorgevel van het gebouw (in m)) Als de hoogte van het gebouw niet opgemeten kan worden, wordt met 3 m per verdieping gerekend.


VERSIEp.11 24-12-2008



___________________________________________________________________________ Geval 3: Collectieve sanitair warm water installatie – LOS van de ruimteverwarmingsinstallatie ZONDER voorraadvat • Invoeren als ‘Gas voorraad’ • Volume voorraadvat = 3 cm2 x (de hoogte van het gebouw (in m) + de lengte van de voorgevel van het gebouw (in m)) + Volume voorraadvat Als de hoogte van het gebouw niet opgemeten kan worden, wordt met 3 m per verdieping gerekend.

Hoe wordt stadsverwarming ingevoerd? – erratum in IP – valt daar onder collectieve verwarming Voor stadsverwarming gelden de volgende aannames: Geval 1: Stadsverwarming als individuele verwarming • Type verwarming: ‘Individueel’ • Type opwekker: ‘Stookolieketel’ • Type ketel: ‘Condenserend’ • Alle andere gegevens invoeren volgens werkelijkheid Geval 2: Stadsverwarming als collectieve verwarming • Type verwarming: ‘Collectief’ • Type ketel: ‘Olie-Condenserend’ • Aantal ketels: ‘Eén ketel’ • Alle andere gegevens invoeren volgens werkelijkheid

Hoe worden ketels die werken op butaangas ingevoerd? Onafhankelijk van de gassoort vallen alle ketels op gas onder het type ‘gasketels’.

Hoe worden warmteluchtgeneratoren ingevoerd? Voor warmteluchtgeneratoren gelden volgende aannames: Geval 1: Decentrale warmteluchtgeneratoren op gas • Type: ‘Decentrale gaskachel’ • Bouwjaar >= 1985 Geval 2: Indiviuele centrale verwarming • Type afgiftesysteem: ‘Luchtverwarming’

Wanneer is een elektrische verwarming verplaatsbaar? Een verwarming is los of verplaatsbaar wanneer ze niet op een wand (muur, vloer, …) is bevestigd.


VERSIEp.12 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Wordt een CE-keurmerk ook als label beschouwd? Ja, dit keurmerk geeft immers informatie over de ouderdom van de ketel. De ouderdom heeft op zijn beurt invloed op het door de software in rekening gebrachte productierendement van de ketel.

Welke ketel wordt ingevoerd als er twijfel bestaat tussen een atmosferische ketel en een ketel met ventilator? In deze gevallen wordt een atmosferische ketel ingevoerd.

Welk fabricagejaar van de ketel moet ingevoerd worden als dit niet te achterhalen valt? Wanneer noch via de ketelkenplaat, noch via een factuur en noch via technische documentatie het fabricagejaar van de ketel te achterhalen is, dan moet het bouwjaar van de woning ingevoerd worden.

Hoe wordt elektrische vloerverwarming ingevoerd in de software? Zoals aangegeven in het inspectieprotocol valt elektrische vloerverwarming onder decentrale elektrische verwarming. Er hoeft geen aangiftesysteem aangeduid te worden.

Hoe wordt een kolenketel in de software ingegeven? Indien de kolenketel de centrale verwarming aanstuurt, wordt bij het ingeven van de software uitgegaan van volgend (fictief) systeem: • niet condenserende stookolieketel • bouwjaar: 1960 • watertemperatuur van de ketel: ketelthermostaat.

Hoe wordt een pelletketel (die de centrale verwarming aanstuurt) in de software ingegeven? Indien een pelletketel de centrale verwarming aanstuurt, wordt bij het ingeven van de software uitgegaan van een stookolieketel. De overige invoervelden in de software worden ingevuld volgens de werkelijkheid.

5 Sanitair warm water


VERSIEp.13 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Hoe wordt een woning zonder voorziening voor de opwekking van sanitair warm water in de software ingevoerd? Indien een woning niet beschikt over voorzieningen voor de opwekking van sanitair warm water, moet worden uitgegaan van een fictief systeem voor de opwekking van sanitair warm water. Volgende aannamen zijn van toepassing: • Individueel • Aantal systemen: 1 systeem voor hele woning • Toestel los van CV • Type toestel: elektrisch voorraadvat • Volume voorraadvat: > 200l • Voorraadvat geïsoleerd: aankruisen • Leidingen: circulatieleidingen geïsoleerd. Door deze aannamen worden geen maatregelen gegenereerd die niet van toepassing zijn. Indien in de woningen delen van een systeem voor de opwekking van sanitair warm water aanwezig zijn, primeren deze op de voornoemde aannamen.

Hoe wordt het sanitair warm water ingevoerd bij woningen zonder badkamer of zonder keuken? In dat geval worden de gegevens van de aanwezige badkamer of keuken overgenomen voor de gehele wooneenheid.

Hoe wordt het sanitair warm water ingevoerd bij woningen met meerdere badkamers of keukens? In dat geval moeten de gegevens van de belangrijkste badkamer of keuken ingevoerd worden.

Hoe worden elektrische doorstroomtoestellen opgenomen in de software? Elektrische doorstroomtoestellen los van de centrale verwarming worden onder volgend (fictief) systeem in de software ingebracht: - Type toestel los van CV: 'Elektrisch voorraad' - Volume voorraadvat: '<100 l'.

Hoe worden ketels die enkel en alleen dienen voor de productie van sanitair warm water ingevoerd? Deze ketels worden ingevoerd onder de categorie 'voorraadtoestellen op gas' ongeacht of ze gas of stookolie als brandstof verbruiken.


VERSIEp.14 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Hoe worden bij collectieve installaties doorstroomtoestellen met platenwisselaar opgenomen? A. Toestellen GEKOPPELD aan de ruimteverwarmingsinstallatie – doorstromer met platenwisselaar ZONDER voorraadvat Deze toestellen worden onderverdeeld bij de ‘niet-combitoestellen’. Om de waarde van het volume van het voorraadvat in te voegen wordt het volume van het water in de leidingen berekend met onderstaande formule: volume van het voorraadvat = 3cm² x (de hoogte van het gebouw (in m) + de lengte van de voorgevel van het gebouw (in m)). Als de hoogte van het gebouw niet opgemeten kan worden, wordt met 3 m per verdieping gerekend. B. Toestellen GEKOPPELD aan de ruimteverwarmingsinstallatie – doorstromer met platenwisselaar MET voorraadvat Deze toestellen worden onderverdeeld bij de ‘niet-combitoestellen’. Om de waarde van het volume van het voorraadvat in te voegen wordt het volume van het water in de leidingen opgeteld bij deze van het volume van het water in het voorraadvat. Het volume van het water in de leidingen wordt berekend met de formule beschreven in punt A. C. Toestellen LOS van de ruimteverwarmingsinstallatie – doorstromer met platenwisselaar ZONDER voorraadvat Deze toestellen worden onderverdeeld bij ‘gas voorraad’. Om de waarde van het volume van het voorraadvat in te voegen wordt het volume van het water in de leidingen berekend. Dit gebeurt met de formule zoals beschreven in punt A. D. Toestellen LOS van de ruimteverwarmingsinstallatie – doorstromer met platenwisselaar MET voorraadvat Deze toestellen worden onderverdeeld bij ‘gas voorraad’. Om de waarde van het volume van het voorraadvat in te voegen wordt het volume van het water in de leidingen opgeteld bij deze van het volume van het water in het voorraadvat. Het volume van het water in de leidingen wordt berekend met de formule beschreven in punt A.

Welk bouwjaar moet ingegeven worden als enkel de brander van een ketel vervangen werd en de ketel zelf niet? In dit geval moet het bouwjaar van de ketel ingevoerd worden.


VERSIEp.15 24-12-2008


VEELGESTELDE VRAGEN: SOFTWARE

___________________________________________________________________________

FAQ SOFTWARE Kan ik de software downloaden op mijn computer? _______________________________________ 1 Op welke manier wordt een wooneenheid opgemaakt en bewaard? __________________________ 1 Het opslaan van de wooneenheid lukt niet. De foutmelding is “SQL ERROR : duplicate entry '1311 188 - 47385 - 30 --' for key 2”.Wat betekent dit? __________________________________________ 2 Op welke manier wordt de oriëntatie van een gevel bepaald? Wat is in de software het verschil tussen werkelijke en afwijkende oriëntatie? ___________________________________________________ 2 In de software kunnen niet alle type aanbouwen, insprongen en dakkapellen via de’ aanbouwwizard’ ingevoerd worden. _________________________________________________________________ 3 Het is niet mogelijk om een dakkapel aan een gevelvlak toe te voegen. _______________________ 3 Kan een aanbouw die - via de aanbouwwizard is aangemaakt - volledig worden verwijderd?_______ 3 Welke afmetingen moet ik toekennen aan de opening in de gevel bij een aanbouw? _____________ 4 De knop Controleren laat de fouten en waarschuwingen van de wooneenheid niet zien. __________ 4 Hoe laad ik een foto op in de software? ________________________________________________ 4

Kan ik de software downloaden op mijn computer? Nee, de software kan niet gedownload worden op de eigen computer. De software is geïnstalleerd op de centrale server van het Vlaams Energieagentschap. De (erkende) energiedeskundigen (type A) maken via hun computer verbinding met de centrale server en hebben op die manier toegang tot de software. Ook de gegevens van de aangemaakte en opgeslagen wooneenheden worden bewaard op de centrale server. Deze manier van werken biedt een aantal voordelen voor de energiedeskundige. -

Het belangrijkste pluspunt is het eenvoudige versiebeheer door de centralisering van de software en de bibliotheken. Als er een nieuwe versie van de software beschikbaar is, dan wordt deze centraal geïnstalleerd zodat alle energiedeskundigen met dezelfde versie blijven werken. Bovendien hoeft de energiedeskundige zelf niet telkens opnieuw een installatieprocedure te doorlopen.

-

Ook de platformonafhankelijkheid verhoogt de gebruiksvriendelijkheid.

Op welke manier wordt een wooneenheid opgemaakt en bewaard? Met de menuknop ‘Nieuw’ wordt een nieuwe wooneenheid aangemaakt. Om de gegevens van de wooneenheden te bewaren, gebruikt de energiedeskundige de menuknop ‘opslaan’.


VERSIE p.1 24-12-2008



___________________________________________________________________________ Eerder opgeslagen data wordt hierbij overschreven. Dit kan niet ongedaan gemaakt worden. Door het sluiten van een (aangevinkte) wooneenheid, verdwijnen de gegevens van het scherm van de computer van de energiedeskundige. Wanneer deze gegevens nog niet werden bewaard, krijgt de energiedeskundige de mogelijkheid deze gegevens op te slaan. Deze gegevens worden dan bewaard in de centrale databank. Wanneer de energiedeskundige deze gegevens niet opslaat (maar de wooneenheid wel afsluit), worden de oorspronkelijke gegevens bewaard. De energiedeskundige kan de gegevens van een eerder aangemaakte en opgeslagen wooneenheid terug oproepen (zichtbaar maken) door de menuknop ‘Openen’. Hiervoor kunnen een aantal selectiecriteria gebruikt worden.

Het opslaan van de wooneenheid lukt niet. De foutmelding is “SQL ERROR : duplicate entry '1311 - 188 - 47385 - 30 --' for key 2”.Wat betekent dit? Het is niet mogelijk dat een energiedeskundige - of dat energiedeskundigen die werken voor dezelfde organisatie - een adres dubbel aanmaken in de energieprestatiedatabank. Op het ogenblik dat de energiedeskundige de wooneenheid probeert op te slaan, wordt in de energieprestatiedatabank dit dubbel adres vastgesteld en verschijnt deze foutmelding.

Op welke manier wordt de oriëntatie van een gevel bepaald? Wat is in de software het verschil tussen werkelijke en afwijkende oriëntatie? Enkel de oriëntatie van de voorgevel wordt in de software ingevoerd. Het is niet zo belangrijk welke gevel als voorgevel wordt bestempeld. Dit kan zowel de gevel naar de straatzijde zijn als de gevel met de voordeur zijn. Eenmaal de oriëntatie van de voorgevel is vastgelegd, leidt de software de oriëntatie van de overige gevels (achtergevel, linkergevel en rechtergevel) automatisch af. Het is wel mogelijk deze ‘werkelijke oriëntatie’ (werk. or.) verder aan te passen. Dit kan door in de kolom ‘afwijkende orïentatie (afw. or.) de gevel 90° of 45° naar links of 90° of 45° naar rechts te draaien. Deze functionaliteit is nodig wanneer het grondplan niet rechthoekig is. Het aanpassen van de oriëntatie kan ook handig zijn om bijvoorbeeld de schuine muren van de erker (rechtergevel) van het onderstaande voorbeeld in de software in te voeren.


VERSIE p.2 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Figuur 1: Oriëntatie van gevel

In de software kunnen niet alle type aanbouwen, insprongen en dakkapellen via de’ aanbouwwizard’ ingevoerd worden. Dat is correct. In eerste instantie is immers geopteerd om in de software een beperkt aantal typen aanbouwen en dakkapellen in de software als wizard in te bouwen. Wanneer de aanbouwwizard positief onthaald wordt, zal deze wizard in de toekomst verder worden uitgebreid. In afwachting is het mogelijk om alle vlakken van het volume afzonderlijk in te geven of om de door de wizard gegenereerde oppervlakten aan te passen en indien nodig uit te breiden. Zo kan een dakkapel met een zoldervloer ook als een dakkapel met plat dak worden ingevoerd waarbij de door de software gegenereerde oppervlakte van het plat dak wordt verwijderd en een bijkomende oppervlakte zoldervloer als extra vlak (dak - zoldervloer) door de energiedeskundige wordt aangemaakt.

Het is niet mogelijk om een dakkapel aan een gevelvlak toe te voegen. Het is inderdaad niet mogelijk om een dakkapel aan een gevelvlak te koppelen. Momenteel laat de wizard enkel toe dat dakkapellen aan een dakvlak (hellend dak voor, hellend dak achter, hellend dak links of hellend dak rechts) worden toegekend.

Kan een aanbouw die - via de aanbouwwizard is aangemaakt - volledig worden verwijderd? Het verwijderen van een aanbouw gebeurt vanuit het gevelscherm waaraan de aanbouw gekoppeld is door het verwijderen van de opening van de aanbouw (zie figuur). Hierdoor wordt dan ook automatisch de (bruikbare) vloeroppervlakte uit het scherm ‘projectindeling’ verwijderd.


VERSIE p.3 24-12-2008



___________________________________________________________________________

Figuur 2: Printscreen aanbouw

Welke afmetingen moet ik toekennen aan de opening in de gevel bij een aanbouw? De opening in de gevel bij een aanbouw is het gedeelte van de gevel dat door de aanbouw niet meer aan de begrenzing buiten grenst. Het gaat dus niet enkel om de opening waardoorheen gelopen kan worden.

De knop Controleren laat de fouten en waarschuwingen van de wooneenheid niet zien. Als op de knop Controleren gedrukt wordt, dan worden de aangevinkte wooneenheid gecontroleerd. Op het scherm worden de fouten en de waarschuwing getoond van de wooneenheid die in de bovenste schermhelft geselecteerd is. Een fout sluit – in tegenstelling tot een waarschuwing - een doorrekening van de wooneenheid uit.

Hoe laad ik een foto op in de software? Aan deze functionaliteit wordt nog gesleuteld. Het toevoegen van een foto aan het energieprestatiecertificaat is niet verplicht. Het certificaat mag dus zonder foto afgeleverd worden.


VERSIE p.4 24-12-2008


Overzicht FAQ’s 24/12/08

Toepassingsgebied: Wat is een EPC en wanneer is er een EPC nodig .....................3 EPC algemeen ........................................................................................................3 Wat is een energieprestatiecertificaat? ................................................................3 Welke bestaande woningen vallen onder de verplichting voor het energieprestatiecertificaat? ..................................................................................3 Hoe ziet een energieprestatiecertificaat bij verkoop en verhuur van woningen er uit? .......................................................................................................................3 Wat is het verschil tussen een EPC bij verkoop en verhuur en een energieaudit? .............................................................................................................................3 Gelden deze verplichtingen ook in de andere gewesten van België? ..................3 Waarmee wordt rekening gehouden om het kengetal te bepalen? ......................4 Bestaat er een gemiddeld kengetal voor een Vlaamse woning?..........................4 Hoeveel kost het opmaken van een energieprestatiecertificaat en hoeveel BTW wordt er gerekend? ..............................................................................................4 Moet er voor ieder appartement of woning, ookal is het identiek aan een ander appartement uit dezelfde blok, een EPC worden opgemaakt? ............................4 Hoelang is een energieprestatiecertificaat (EPC) bij verkoop en verhuur van woningen geldig? .................................................................................................4 EPC bij verkoop van een bestaande woning ...........................................................5 Mag ik het energieprestatiecertificaat bouw (uit EPB) gebruiken als ik mijn nieuwbouwwoning verkoop? ................................................................................5 Van wanneer is er een EPC bij verkoop van een woning verplicht? ....................5 Wat moet een eigenaar doen die zijn woning wil verkopen of verhuren?.............5 Moet er voor ieder appartement of woning, ookal is het identiek aan een ander appartement uit dezelfde blok, een EPC worden opgemaakt? ............................5 Moet een onbewoonbaar verklaarde woning ook een EPC hebben als het verkocht wordt?....................................................................................................5 Is er een EPC nodig als de woning wordt afgebroken of volledig wordt gerenoveerd?.......................................................................................................6 EPC bij verhuur van een bestaande woning............................................................6 Is mijn verhuurder verplicht mij een kopie van het EPC bij verkoop en verhuur van woningen voor te leggen? .............................................................................6 Van wanneer is er een EPC bij verhuur van een woning verplicht?.....................6 Wat moet een eigenaar doen die zijn woning wil verkopen of verhuren?.............6 Moet er voor ieder appartement of woning, ookal is het identiek aan een ander appartement uit dezelfde blok, een EPC worden opgemaakt? ............................6 Moet ik voor de verhuring van mijn vakantiewoning of appartement (bijvoorbeeld aan zee) ook een EPC hebben? ..........................................................................7 EPC voor wooneenheden in specifieke situaties .....................................................7 Moeten serviceflats ook over een energieprestatiecertificaat beschikken?..........7 Moeten opvangtehuizen ook een energieprestatiecertificaat hebben? ................7 Moeten beschermde gebouwen een EPC hebben bij verkoop en verhuur van woongebouwen?..................................................................................................7 Heb ik voor een ruwbouw, winddicht, een EPC nodig?........................................7 Is er een EPC nodig bij schenking of erven van een woonhuis?..........................7 Is er een EPC nodig als ik mijn deel van de woning overkoop?...........................7 Procedures: Wie kan het EPC opmaken? Hoe verloopt de opmaak van een EPC? ...8 Hoe verloopt de opmaak van het energieprestatiecertificaat? .............................8 OPLEIDING ENERGIEDESKUNDIGE TYPE A

VERSIE 24-12-2008

BLAD 282 of 296

Wie kan een energieprestatiecertificaat bij verkoop of verhuur opmaken? ..........8 Hoelang is een energieprestatiecertificaat (EPC) bij verkoop en verhuur van woningen geldig? .................................................................................................8 Wat moet een eigenaar doen die zijn woning wil verkopen of verhuren?.............8 Welke documenten of informatiebronnen kunnen gebruikt worden bij de opmaak van het EPC?.......................................................................................................8 Kan ik als EPB-verslaggever nog een energieprestatiecertificaat bouw maken zonder die opleiding tot type A te volgen? ...........................................................9 Wordt de aanwezigheid van een energieprestatiecertificaat gecontroleerd? .......9 Waar kan een opleiding tot energiedeskundige type A gevolgd worden? Zijn er diplomavereisten?................................................................................................9 Kan ik reeds een EPC opmaken van zodra ik geslaagd ben voor het examen voor type A terwijl mijn bachelor-diploma pas in juni 2009 volgt? ........................9 Wat zijn de vereisten om op te treden als energiedeskundige type A? Moet ik een btw-nummer hebben? .................................................................................10 Kan ik als erkende energiedeskundige type A ook energieaudits uitvoeren? ....10 Waar kan ik mijn erkenning als type B (EAP) aanvragen zodat ik de verkorte cursus type A kan volgen? .................................................................................10 Hoe kan ik mij registreren als erkend energiedeskundige type A, na het slagen van het opleidingsexamen? ...............................................................................10 Hoe kan ik me registreren als Ik niet beschik over een Belgische identiteitskaart? ...........................................................................................................................10 Energieprestatiedatabank voor energiedeskundige type A: hoe aanloggen? ...........11 Ik ben geregistreerd op de energieprestatiedatabank als natuurlijk persoon. Kan ik deze registratie aanpassen naar rechtspersoon?...........................................11 Hoe moet ik me registeren op de energieprestatiedatabank voor het opmaken van een EPC?....................................................................................................11 Hoe vraag ik een federaal token aan om in te loggen op de Energieprestatiedatabank? ................................................................................11 Hoe komt het dat ik niet kan inloggen op www.energieprestatiedatabank.be met mijn token of eID? ..............................................................................................12 Hoe kan ik me registreren als Ik niet beschik over een Belgische identiteitskaart? ...........................................................................................................................12 Waar kan ik terecht voor mijn problemen met token? ........................................12 Hoe komt het dat ik mijn ingediend EPC niet terugvind in de energieprestatiedatabank?.................................................................................13 Hoe kan ik de adresgegevens wijzigen die in de lijst van erkende energiedeskundigen staan? ...............................................................................13 Hoe kan ik me registreren als rechtspersoon? Ik heb al een EP-code als natuurlijk persoon...............................................................................................13 Software: Epact software toegankelijk via een terminal server .................................13 Hoe kan ik als energiedeskundige type A gebruik maken van de software voor de opmaak van een EPC voor bestaande woning? ...........................................13 Hoe kan ik inloggen op de Epact-software? De directe link vanuit energieprestatiedatabank werkt niet. .................................................................13 Hoelang duurt het vooraleer een EPC zichtbaar is in de Energieprestatiecertificaat na het afmelden in de Epact. ...................................14


VERSIE 24-12-2008

BLAD 283 of 296

Toepassingsgebied: Wat is een EPC en wanneer is er een EPC nodig EPC algemeen Wat is een energieprestatiecertificaat? Het energieprestatiecertificaat: • legt geen eisen op aan het gebouw • maar informeert de eigenaars en de gebruiker door middel van een kengetal over de energetische kwaliteit van het gebouw. • bevat ook een opsomming van energiebesparende maatregelen die nog kunnen uitgevoerd worden om het kengetal te verbeteren. Bij de berekening van het kengetal worden enkel de gebouweigenschappen en de vaste installatie in rekening gebracht. Er wordt geen rekening gehouden met de gebruikers en de gewoonten van de bewoners.

Welke bestaande woningen vallen onder de verplichting voor het energieprestatiecertificaat? Een energieprestatiecertificaat moet worden opgemaakt voor elke aparte wooneenheid, dus per appartement, per studio, die verkocht of verhuurd wordt. Wat is de leidraad? • Een wooneenheid is een eenheid in een gebouw met woonfunctie die beschikt over de nodige (woon)voorzieningen om autonoom te functioneren. Een eenheid beschikt over : o een leefruimte o een eigen toilet, bad of douche o een eigen keuken of kitchenette. • Er moet voor elke eenheid een apart EPC opgemaakt worden. • Voor collectieve woongebouwen, zoals studentenkamers of gemeenschapshuizen, met een gemeenschappelijke leefruimte, keuken of badkamer, wordt 1 EPC voor het volledige gebouw opgemaakt

Hoe ziet een energieprestatiecertificaat bij verkoop en verhuur van woningen er uit? Op het EPC vindt u ondermeer: • een kengetal, die de energetische kwaliteit van de woning uitdrukt in kWh/m² • een kleurenbalk met de positionering van het kengetal, zodat de woning kan vergeleken worden met andere woongebouwen • energiebesparende adviezen • administratieve gegevens van de energiedeskundige, premies,...

Wat is het verschil tussen een EPC bij verkoop en verhuur en een energieaudit? Beiden onderzoeken beoordelen de woning naar energieprestatie, maar er wordt een andere methode gebruikt. • Het onderzoek gebeurt door een andere energiedeskundige, beide types zijn erkend, maar hebben een andere opleiding nodig. • Een EPC is verplicht bij verkoop, maar een audit gebeurt op vrijwillige basis.

Gelden deze verplichtingen ook in de andere gewesten van België? Voor regelgevingen in de andere gewesten verwijzen wij u het beste door naar de bevoegde instanties.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 284 of 296

Voor Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunt u terecht bij het Brussels Instituut voor Milieubheer (BIM) op http://www.ibgebim.be Voor Waals Gewest vindt u meer informatie op http://energie.wallonie.be

Waarmee wordt rekening gehouden om het kengetal te bepalen? Dit kengetal is een cijfer dat de energiescore van de woning weergeeft, uitgedrukt in kWh/m². Het gaat om een berekend energieverbruik, onafhankelijk van de bewoner van de woning. De berekening gebeurt op basis van: de karakteristieke eigenschappen van het gebouw zoals de gebruikte materialen de isolatiewaarden van dak, muren, ramen, deuren de installaties voor verwarming en warm water (er wordt natuurlijk rekening gehouden met de aanwezigheid van zonnepanelen)

Bestaat er een gemiddeld kengetal voor een Vlaamse woning? Nee, het kengetal is afhankelijk van het gebouw en aangezien er in Vlaanderen heel uiteenlopende types woningen zijn, is er geen gemiddeld kengetal voor de Vlaamse woning. U kunt wel aan de hand van de plaats op de kleurenbalk de waarde in schatten. Het kengetal wordt geplaatst op een balk met kleurencode. Afhankelijk van de kleur weet u onmiddellijk of het een goede score heeft of niet. De kleurencode gaat van groen (goed geïsoleerde woning) over geel en oranje naar rood (slecht geïsoleerde woning). Hoe hoger het getal, hoe minder energiezuinig de woning is.

Hoeveel kost het opmaken van een energieprestatiecertificaat en hoeveel BTW wordt er gerekend? De Vlaamse overheid legt geen minimum of maximum prijs op omdat deze heel sterk kan afhangen van een aantal factoren zoals bijvoorbeeld het woningtype (gesloten, halfopen, open bebouwing), de complexiteit van de woning, het bouwjaar, de beschikbaarheid van plannen of facturen van de gebruikte materialen, de verplaatsingstijd van de energiedeskundige,... U doet er best aan om een offerte aan te vragen bij enkele erkende energiedeskundigen type A en de prijs/kwaliteit te vergelijken. Er wordt geschat dat de opmaak van een EPC een halve werkdag in beslag neemt, afhankelijk van de complexiteit van de woning en de aanwezigheid van toegestane informatiebronnen. Op een EPC dient 21% btw aangerekend te worden.

Moet er voor ieder appartement of woning, ookal is het identiek aan een ander appartement uit dezelfde blok, een EPC worden opgemaakt? Momenteel wordt in een ministerieel besluit vastgelegd wanneer gegevens mogen hergebruikt worden. Voor beschermde gebouwen zijn er geen uitzonderingen.

Hoelang is een energieprestatiecertificaat (EPC) bij verkoop en verhuur van woningen geldig? Een energieprestatiecertificaat bestaande woningen bij verkoop en verhuur is 10 jaar geldig. Als u als eigenaar de woning binnen deze geldigheidsduur opnieuw verkoopt of verhuurt, hebt u geen nieuw EPC nodig. Indien u ondertussen veranderingen/investeringen hebt uitgevoerd die grote impact kunnen hebben op het kengetal van het EPC, is het aangewezen om toch een nieuw EPC te laten maken. Het vermeld kengetal zal vermoedelijk beter zijn, waardoor uw investeringen ook beter aangetoond worden.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 285 of 296

EPC bij verkoop van een bestaande woning Mag ik het energieprestatiecertificaat bouw (uit EPB) gebruiken als ik mijn nieuwbouwwoning verkoop? Het EPC nieuwbouw is 10 jaar geldig. Dus als die nieuwbouwwoning binnen deze geldigheidstermijn verkocht of verhuurd wordt, moet er geen nieuw EPC opgemaakt worden. Wordt de woning echter verkocht of verhuurd nà de geldigheidsduur van het EPC bouw, moet er wél een EPC voor bestaande woning bij verkoop of verhuur opgemaakt worden. Is er een verschil tussen beide certificaten? Ja, het EPC-bouw: wordt gemaakt met een andere software (namelijk de EPB-software) bevat andere gegevens dan het EPC bij bestaande woning. geeft het E-peil van de nieuwbouw weer op een schaal van 0 tot 100.

Van wanneer is er een EPC bij verkoop van een woning verplicht? Bij verkoop van een bestaande woning is vanaf 1 november 2008 een energieprestatiecertificaat nodig. De verkoper moet een EPC hebben van zodra hij zijn woning te koop aanbiedt op de immobiliënmarkt. Het is trouwens de bedoeling dat het EPC voorgelegd wordt aan geïnteresseerden in de woning. Het EPC moet dus aanwezig zijn nog vóór de ondertekening van het compromis of het huurcontract. Bij verkoop zal vanaf 2009 een clausule over het EPC opgenomen worden in de notariële akte. In de overgangsperiode tot 1 november 2008 wordt gesteld: Als de compromis ondertekend is vóór 1 november 2008, dan is een EPC niet verplicht. Als een ondertekende compromis ontbonden wordt nà 1 november 2008, dan moet er wél een EPc opgemaakt worden voor deze woning, die terug 'te koop' gesteld wordt.

Wat moet een eigenaar doen die zijn woning wil verkopen of verhuren? De eigenaar zorgt dat een energieprestatiecertificaat beschikbaar is en dat het wordt voorgelegd aan de (potentiële) koper of huurder. Het is dus de eigenaar die contact opneemt met een erkend energiedeskundige om een EPC te laten opmaken. Bij verkoop van een woongebouw moet het originele energieprestatiecertificaat worden overgedragen aan de koper. In de notariële akte zullen een aantal gegevens van het energieprestatiecertificaat worden opgenomen. Bij het sluiten van een huurovereenkomst ontvangt de huurder een kopie van het energieprestatiecertificaat. Ook hier moet de eigenaar-verhuurder een energieprestatiecertificaat kunnen voorleggen aan de kandidaat-huurder


Moet een onbewoonbaar verklaarde woning ook een EPC hebben als het verkocht wordt? Dit werd voorgelegd aan de Raad van State voor advies tot wijziging, om geen verplichting op te leggen voor verkoop van residentiële gebouwen die door de burgemeester onbewoonbaar verklaard werden. Verwacht wordt dat er tegen het einde van 2008 de definitieve beslissing genomen wordt hieromtrent.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 286 of 296

Is er een EPC nodig als de woning wordt afgebroken of volledig wordt gerenoveerd? Er wordt geen uitzondering gemaakt voor de situaties bij (mogelijke) afbraak of renovatie van de woning. Bij verkoop van een bestaande woning is vanaf 1 november 2008 een energieprestatiecertificaat nodig. De verkoper moet een EPC hebben van zodra hij zijn woning te koop aanbiedt op de immobiliënmarkt. Het is trouwens de bedoeling dat het EPC voorgelegd wordt aan geïnteresseerden in de woning. Het EPC moet dus aanwezig zijn nog vóór de ondertekening van het compromis.

EPC bij verhuur van een bestaande woning Is mijn verhuurder verplicht mij een kopie van het EPC bij verkoop en verhuur van woningen voor te leggen? Er wordt geen uitzondering gemaakt voor de situaties bij (mogelijke) afbraak of renovatie van de woning. Bij verkoop van een bestaande woning is vanaf 1 november 2008 een energieprestatiecertificaat nodig. De verkoper moet een EPC hebben van zodra hij zijn woning te koop aanbiedt op de immobiliënmarkt. Het is trouwens de bedoeling dat het EPC voorgelegd wordt aan geïnteresseerden in de woning. Het EPC moet dus aanwezig zijn nog vóór de ondertekening van het compromis.

Van wanneer is er een EPC bij verhuur van een woning verplicht? Bij verkoop van een bestaande woning is vanaf 1 november 2008 een energieprestatiecertificaat nodig. De verkoper moet een EPC hebben van zodra hij zijn woning te koop aanbiedt op de immobiliënmarkt. Het is trouwens de bedoeling dat het EPC voorgelegd wordt aan geïnteresseerden in de woning. Het EPC moet dus aanwezig zijn nog vóór de ondertekening van het compromis of het huurcontract. Bij verkoop zal vanaf 2009 een clausule over het EPC opgenomen worden in de notariële akte. In de overgangsperiode tot 1 november 2008 wordt gesteld: Als de compromis ondertekend is vóór 1 november 2008, dan is een EPC niet verplicht. Als een ondertekende compromis ontbonden wordt nà 1 november 2008, dan moet er wél een EPc opgemaakt worden voor deze woning, die terug 'te koop' gesteld wordt.

Wat moet een eigenaar doen die zijn woning wil verkopen of verhuren? De eigenaar zorgt dat een energieprestatiecertificaat beschikbaar is en dat het wordt voorgelegd aan de (potentiële) koper of huurder. Het is dus de eigenaar die contact opneemt met een erkend energiedeskundige om een EPC te laten opmaken. Bij verkoop van een woongebouw moet het originele energieprestatiecertificaat worden overgedragen aan de koper. In de notariële akte zullen een aantal gegevens van het energieprestatiecertificaat worden opgenomen. Bij het sluiten van een huurovereenkomst ontvangt de huurder een kopie van het energieprestatiecertificaat. Ook hier moet de eigenaar-verhuurder een energieprestatiecertificaat kunnen voorleggen aan de kandidaat-huurder.



VERSIE 24-12-2008

BLAD 287 of 296

Moet ik voor de verhuring van mijn vakantiewoning of appartement (bijvoorbeeld aan zee) ook een EPC hebben? De Vlaamse Regering heeft principieel beslist dat een EPC voor residentiële gebouwen die verhuurd worden enkel dient opgemaakt te worden: in geval van gewone huur, voor zover het gaat over een verhuur over een periode van meer dan twee maanden, en in het geval van woninghuur (Woninghuur is van toepassing op woningen die de huurder als zijn hoofdverblijfplaats bestemd). Concreet betekent dit dat vakantiewoningen, waarvan de huurovereenkomsten voor minder dan twee maanden worden gesloten, niet over een EPC dienen te beschikken. Deze wijziging ligt voor advies bij de Raad van State. Een definitieve goedkeuring wordt verwacht tegen het einde van het jaar 2008.

EPC voor wooneenheden in specifieke situaties Moeten serviceflats ook over een energieprestatiecertificaat beschikken? Serviceflats worden beschouwd als residentiële gebouwen en moeten bijgevolg niet over een energieprestatiecertificaat voor publieke gebouwen beschikken. Voor serviceflats die verkocht worden dient een EPC voor bestaande woning opgesteld te worden. Indien de serviceflats worden verhuurd, dient een EPC opgesteld te worden als er effectief een huurovereenkomst met de bewoner wordt afgesloten. Indien geen huurovereenkomst wordt afgesloten, maar als er voor de serviceflats met een dagprijs wordt gewerkt (zoals bij een rusthuis het geval is), dan dient geen EPC te worden opgemaakt.

Moeten opvangtehuizen ook een energieprestatiecertificaat hebben? Opvangtehuizen worden infeite niet verhuurd, maar dienen als noodwoning. Hiervoor moet geen EPC opgemaakt worden omdat deze woningen niet te huur of te koop worden aangeboden.

Moeten beschermde gebouwen een EPC hebben bij verkoop en verhuur van woongebouwen? Ja, ook voor beschermde gebouwen moet een EPC opgemaakt worden op moment van verkoop of verhuur. De maatregelen die op het EPC staan, zijn namelijk informerend en niet verplicht uit te voeren.

Heb ik voor een ruwbouw, winddicht, een EPC nodig? Neen, voor een ruwbouw winddicht dient geen EPC opgemaakt te worden. Er moet namelijk nog verder afgewerkt worden en die reglementering wordt vastgelegd in de EPB-regelgeving.

Is er een EPC nodig bij schenking of erven van een woonhuis? Nee, want dit is geen verkoopovereenkomst. Er moet dus in situaties bij schenking of erven van woningen geen EPC opgemaakt worden door de eigenaar.

Is er een EPC nodig als ik mijn deel van de woning overkoop? De verplichting geldt enkel voor verkoop van woningen in volle eigendom. Om onduidelijkheden weg te werken, zal een definitie voor verkoop in het besluit van 11 januari 2008 worden ingevoerd. Deze definitie werd voorgelegd aan de Raad van State en wordt aangevuld van zodra dit goedgekeurd is.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 288 of 296

Procedures: Wie kan het EPC opmaken? Hoe verloopt de opmaak van een EPC? Hoe verloopt de opmaak van het energieprestatiecertificaat? De aangestelde energiedeskundige type A komt ter plaatse de woning inspecteren. Hij kijkt daarbij naar het dak, de muren, de vloer, de ramen en deuren, de gebruikte isolatiematerialen, de verwarmingsinstallatie,… Hij volgt hierbij het inspectieprotocol dat werd opgesteld door het VEA. Hij mag geen destructief onderzoek doen (hij mag bijvoorbeeld geen gaten boren), alles gebeurt op het zicht. De inspectie terplekke duurt gemiddeld 2 uur. Daarna stopt de energiedeskundige alle gegevens in de certificatiesoftware, om het kengetal te berekenen en het EPC op te maken. Na ondertekening geeft hij het EPC aan de eigenaar. De volledige opmaak van een EPC zal gemiddeld een halve dag in beslag nemen.

Wie kan een energieprestatiecertificaat bij verkoop of verhuur opmaken? Dergelijk energieprestatiecertificaat wordt opgemaakt door erkende energiedeskundigen type A. Deze personen hebben een erkende opleiding gevolgd en zijn geslaagd voor het bijhorende examen.

Hoelang is een energieprestatiecertificaat (EPC) bij verkoop en verhuur van woningen geldig? Een energieprestatiecertificaat bestaande woningen bij verkoop en verhuur is 10 jaar geldig. Als u als eigenaar de woning binnen deze geldigheidsduur opnieuw verkoopt of verhuurt, hebt u geen nieuw EPC nodig. Indien u ondertussen veranderingen/investeringen hebt uitgevoerd die grote impact kunnen hebben op het kengetal van het EPC, is het aangewezen om toch een nieuw EPC te laten maken. Het vermeld kengetal zal vermoedelijk beter zijn, waardoor uw investeringen ook beter aangetoond worden.

Wat moet een eigenaar doen die zijn woning wil verkopen of verhuren? De eigenaar zorgt dat een energieprestatiecertificaat beschikbaar is en dat het wordt voorgelegd aan de (potentiële) koper of huurder. Het is dus de eigenaar die contact opneemt met een erkend energiedeskundige om een EPC te laten opmaken. Bij verkoop van een woongebouw moet het originele energieprestatiecertificaat worden overgedragen aan de koper. In de notariële akte zullen een aantal gegevens van het energieprestatiecertificaat worden opgenomen. Bij het sluiten van een huurovereenkomst ontvangt de huurder een kopie van het energieprestatiecertificaat. Ook hier moet de eigenaar-verhuurder een energieprestatiecertificaat kunnen voorleggen aan de kandidaat-huurder.

Welke documenten of informatiebronnen kunnen gebruikt worden bij de opmaak van het EPC? U kunt documenten klaarleggen zodat de energiedeskundige sneller en exacte gegevens kan noteren. Het is wettelijk bepaald welke documenten kunnen gebruikt worden om bepaalde gegevens over te nemen. De reden dat er een lijst is van toegestane bronnen, vindt u bij de reproduceerbaarheid van het EPC. Deze reproduceerbaarheid is nodig zodat er verschillende woningen echt kunnen worden vergelijken. Daarom zijn de basisgegevens voor elke energiedeskundige dezelfde: inspectie terplekke aan de hand van het opgelegde inspectieprotocol en een aantal toegestane informatiebronnen. Toegestane informatiebronnen: EPB-aangifte vroeger afgeleverde EPC lastenboek


VERSIE 24-12-2008

BLAD 289 of 296

subsidieaanvragen bij de Vlaamse overheid originele facturen van geregistreerde aannemer originele facturen van bouwmaterialen, van de ruimteverwarmingsinstallatie of van sanitair warm water installatie technische documentatie van de ruimteverwarmingsinstallatie of van sanitair warm water installatie originele gedateerde uitvoeringsdetails schaal 1/50ste en as-built-plannen vaststellingen uit werfverslagen, postinterventiedossier, vorderingsstaten

Kan ik als EPB-verslaggever nog een energieprestatiecertificaat bouw maken zonder die opleiding tot type A te volgen? Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen een energieprestatiecertificaat voor bestaande woningen die verkocht of verhuurd worden en een energieprestatiecertificiaat voor nieuwbouw. U bent als EPB-verslaggever gemachtigd om een EPC voor nieuwbouwwoning te genereren. Dit is een ander type certificaat. U kunt dit blijven doen, ook zonder deze specifieke opleiding type A te volgen. Het EPC nieuwbouw is 10 jaar geldig. Als die nieuwbouwwoning binnen deze geldigheidstermijn verkocht of verhuurd wordt, moet er geen nieuw EPC opgemaakt worden. Wordt de woning echter verkocht of verhuurd nà de geldigheidsduur van het EPC bouw, moet er wél een EPC voor bestaande woning bij verkoop of verhuur opgemaakt worden. Is er een verschil tussen beide certificaten? Ja, het EPC-bouw : wordt gemaakt met een andere software (namelijk de EPB-software) bevat andere gegevens dan het EPC bij bestaande woning. geeft het E-peil van de nieuwbouw weer op een schaal van 0 tot 100.

Wordt de aanwezigheid van een energieprestatiecertificaat gecontroleerd? Het Vlaams Energieagentschap (VEA) zal steekproefsgewijs controles uitvoeren op zowel de aanwezigheid van het EPC als op de correctheid van het EPC. Vanaf 1 januari 2009 neemt de notaris een clausule over het EPC op in de akte en heeft de opdracht om de aan- of afwezigheid van het EPC bij verkoop te melden aan het VEA. Het VEA kan een administratieve boete van 500 tot 5000 euro opleggen aan de eigenaar als blijkt dat er geen EPC aanwezig is bij verkoop of verhuur van de woning. Het VEA kan de erkenning van de energiedeskundige intrekken alsook een boete geven als blijkt dat het EPC onjuist is opgemaakt. Opleidingen energiedeskundige type A wat, wanneer, waar?

Waar kan een opleiding tot energiedeskundige type A gevolgd worden? Zijn er diplomavereisten? Iedere geïnteresseerde kan een opleiding volgen voor energiedeskundige type A. Er werden geen diploma-eisen vooropgesteld. Er worden door de Vlaamse overheid opleidingsinstellingen erkend om de opleiding voor energiedeskundige type A te mogen geven. Deze erkende opleidingsinstellingen hebben een opleidingsprogramma ingediend dat goedgekeurd werd door het Vlaams Energieagentschap. De student moet deze opleiding volledig gevolgd hebben en slagen voor het bijhorend examen. Daarna kan deze persoon zich laten registreren als erkend energiedeskundige type A. Surf naar volgende pagina op onze website voor meer informatie over de opleidingen voor energiedeskundigen type A : http://www.energiesparen.be/epcparticulier/opleiding+energiedeskundigetypeA .

Kan ik reeds een EPC opmaken van zodra ik geslaagd ben voor het examen voor type A terwijl mijn bachelor-diploma pas in juni 2009 volgt? Het getuigschrift tot energiedeskundige type A zal pas uitgereikt worden samen met uw diploma van bachelor. U zal dus pas vanaf juni 2009 als energiedeskundige kunnen werken.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 290 of 296

Wat zijn de vereisten om op te treden als energiedeskundige type A? Moet ik een btw-nummer hebben? Als u wilt optreden als erkend energiedeskundige type A en energieprestatiecertificaten opmaken, dient u zich in orde te stellen volgens het sociaal statuut van zelfstandigen. We verwijzen u hiervoor het beste door naar de bevoegde federale overheidsdienst waar u een stappenplan vindt hoe u zich kunt vestigen als zelfstandige: de federale overheidsdienst Economie : http://www.mineco.fgov.be/SME/Starters/ZichVestigen_nl.htm het Vlaams Agentschap Ondernemen (VLAO). U vindt de provinciale contactadressen op de website www.vlao.be.

Kan ik als erkende energiedeskundige type A ook energieaudits uitvoeren? Er is wel degelijk een verschil tussen beide erkende energiedeskundigen. Wilt u beide zaken (energieaudit én energieprestatiecertificaat) uitvoeren, moet u beide opleidingen gevolgd hebben en geslaagd zijn voor de daaraangekoppelde examens. Eén van de redenen dat het om een verschillende opleiding gaat, is dat de gebruikte software-applicatie voor de opmaak van het eindcertificaat verschilt. Meer informatie over het EPC vindt u verder op onze website bij http://www.energiesparen.be/epcparticulier

Waar kan ik mijn erkenning als type B (EAP) aanvragen zodat ik de verkorte cursus type A kan volgen? U hebt eerder een cursus voor EAP (energieadviesprogramma) gevolgd, maar u hebt zich nog niet laten erkennen of registreren als energiedeskundige type B. Als u geïnteresseerd bent in het maken van een energieprestatiecertificaat (EPC), moet u wel beschikken over de erkenning voor type A. Als EAP-energiedeskundige kunt u verkorte opleiding volgen bij de opleidingsinstelling Syntra. U moet zich wel eerst laten registreren als erkende energiedeskundige type B. Dit kunt u doen door het aanvraagformulier, samen met de gevraagde documenten een kopie van uw hoogste diploma en een kopie van het getuigschrift van de cursus EAP), ingevuld en aangetekend op te sturen naar het VEA.

Hoe kan ik mij registreren als erkend energiedeskundige type A, na het slagen van het opleidingsexamen? Het Vlaams Energieagentschap krijgt van de opleidingsinstellingen op geregelde tijdstippen een lijst met geslaagden voor de opleiding van energiedeskundigen type A. We dringen er op aan om dit zo snel mogelijk na het afleggen van het examen te doen. Na controle geven wij deze geslaagden vrij in de databank. Tegelijk wordt een e-mailbericht verstuurd naar de geslaagden met een toelichting hoe ze zich vanaf dan kunnen registeren op de databank als erkend energiedeskundige type A. Dit alles kan gebeuren op een heel korte periode, we spreken van 1 werkdag. Indien u geslaagd bent, mag u binnenkort een e-mailbericht verwachten vanuit het Vlaams Energieagentschap met de uitleg van de volgende stappen.

Hoe kan ik me registreren als Ik niet beschik over een Belgische identiteitskaart? We moeten u hiervoor verwijzen naar de bevoegde federale overheidsdienst. Die hebben hiervoor een speciale, beveiligde procedure opgezet. Neem hiervoor dus contact op met de Service Desk van Fedict ([email protected]). Hieronder vindt u alvast het antwoord dat zij formuleren hierover. U kunt dit ook nalezen op https://www.belgium.be/usermgmt/eGovUserMgmtwebapp/public/RegistrationIntro.do


VERSIE 24-12-2008

BLAD 291 of 296

De database van het Rijksregister en die van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (BCSS/KSZ) zijn de authentieke bronnen waarover we voor het gebruikersbeheer beschikken. We hebben dus de mogelijkheid om het Rijksregisternummer, het SIS-kaartnummer en het identiteitskaartnummer te controleren. Omwille van technische redenen kunnen personen die niet over een Belgische identiteitskaart of over een SIS-kaart beschikken, zich niet registreren via het Federaal Portaal. Daarom hebben wij een bijzonder procedure ontwikkeld en verzoeken wij u om contact op te nemen met de Service Desk van Fedict ([email protected]) Om veiligheidsredenen hebben wij beslist persoonlijke gegevens aan de burgers te vragen die zich niet op eenzelfde drager bevinden. Welnu, de SIS-kaart bevat het SISkaart-nummer en het Rijksregisternummer. De identiteitskaart bevat het RR-nummer en het identiteitskaartnummer. We zijn derhalve verplicht 3 persoonlijke gegevens te vragen die zich op 2 verschillende dragers bevinden. De komende maanden is er een nieuwe analyse voorzien om de mogelijkheid te onderzoeken om categorieën van personen te integreren die zich op dit ogenblik niet kunnen registreren op het Federaal Portaal.

Energieprestatiedatabank voor energiedeskundige type A: hoe aanloggen? Ik ben geregistreerd op de energieprestatiedatabank als natuurlijk persoon. Kan ik deze registratie aanpassen naar rechtspersoon? U zal zich een tweede keer moeten registreren als medewerker van een rechtspersoon. U krijgt dan een andere EP-code. Bij het opmaken van een EPC moet u dan kiezen onder welke EP-code u tewerk zult gaan, voor uzelf als natuurlijk persoon, of als medewerker van een rechtspersoon.

Hoe moet ik me registeren op de energieprestatiedatabank voor het opmaken van een EPC? Zoals vele overheidsinstellingen maakt het Vlaams Energieagentschap voor haar energieprestatiedatabank gebruik van de aanmeldingsmodule ACM van de Federale Overheid. Deze module verleent via de elektronische identiteitskaart of het federaal burgertoken een beveiligde en gepersonaliseerde toegang tot de eigenlijke website. Om te kunnen aanmelden op de energieprestatiedatabank dient u dus te beschikken over een elektronische identiteitskaart (e-id) met kaartlezer of federaal burgertoken. Een elektronische identiteitskaart kunt u aanvragen bij de gemeente. Een federaal burgertoken kunt u gratis aanvragen door zich in te schrijven voor de online diensten op www.belgium.be.

Hoe vraag ik een federaal token aan om in te loggen op de Energieprestatiedatabank? Een federaal token kunt u gratis aanvragen op de website www.belgium.be. Dit kan via 'zich inschrijven' voor 'online diensten'. Eerst wordt informatie gegeven over de registratie. Daaronder kunt u, na het lezen van het gebruiksreglement, via de knop ‘doorgaan’ de registratieprocedure opstarten. Om een federaal token aan te vragen is het noodzakelijk uw rijksregisternummer, uw identiteitskaartnummer en uw SIS-kaartnummer op te geven. Voor verdere informatie over de registratie kunt u de veelgestelde vragen inkijken of de helpdesk van de federale portaalsite contacteren. Eenmaal u geregistreerd bent, kunt u uw token aanvragen. U ontvangt in uw mailbox een e-mail met een unieke link. Binnen de 30 dagen moet u op die link klikken om het aanvraagproces voor een federaal token te voltooien. Ongeveer tien werkdagen na die bevestiging ontvangt u uw federaal token met de post. Let op: er bestaan twee types federale token, een voor burgers en een voor ambtenaren. De energieprestatiedatabank voor gemeenten maakt gebruik van de persoonlijke token voor burgers. Dus ook de ambtenaren bij de gemeenten moeten voor het inloggen hun persoonlijke token gebruiken. U moet zich op het tabblad ‘burgers’ bevinden en niet op het tabblad ‘ambtenaren’.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 292 of 296

Een eID kunt u aanvragen bij de gemeente waar u woont. Informatie hierover vindt u op www.eid.belgium.be. Om uw eID te kunnen gebruiken, hebt u een kaartlezer nodig. Op www.kaartlezers.be vindt u informatie over welke types kaartlezers er bestaan, hoe u het best een kaartlezer kunt kiezen en waar die kan aangekocht worden. Daarnaast vindt u er ook de gratis software die u nodig hebt. Lees eerst de procedure voor het correct installeren en gebruiken van het eID.

Hoe komt het dat ik niet kan inloggen op www.energieprestatiedatabank.be met mijn token of eID? Als u werkt met Internet Explorer zijn aanmeldingsproblemen bij het inloggen te verhelpen door uw instelling van de webbrowser aan te passen. Bij de 'internet-opties' onder het menu ‘Extra’ stelt u de schuifbalk op het tabblad 'Privacy' het best op 'Normaal' of lager. Onder de schuifbalk kiest u vervolgens voor 'Websites' waar u volgende websites steeds toestaat: energieprestatiedatabank.be authentication.vlaanderen.be Na afsluiten en opnieuw openen van de webbrowser zal de energieprestatiedatabank toegankelijk zijn. Lukt het na die instelling nog niet, dan kunt u best een andere browser installeren. De energieprestatiedatabank is eveneens perfect toegankelijk via de gratis webbrowser Firefox.

Hoe kan ik me registreren als Ik niet beschik over een Belgische identiteitskaart? We moeten u hiervoor verwijzen naar de bevoegde federale overheidsdienst. Die hebben hiervoor een speciale, beveiligde procedure opgezet. Neem hiervoor dus contact op met de Service Desk van Fedict ([email protected]). Hieronder vindt u alvast het antwoord dat zij formuleren hierover. U kunt dit ook nalezen op https://www.belgium.be/usermgmt/eGovUserMgmtwebapp/public/RegistrationIntro.do De database van het Rijksregister en die van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid (BCSS/KSZ) zijn de authentieke bronnen waarover we voor het gebruikersbeheer beschikken. We hebben dus de mogelijkheid om het Rijksregisternummer, het SIS-kaartnummer en het identiteitskaartnummer te controleren. Omwille van technische redenen kunnen personen die niet over een Belgische identiteitskaart of over een SIS-kaart beschikken, zich niet registreren via het Federaal Portaal. Daarom hebben wij een bijzonder procedure ontwikkeld en verzoeken wij u om contact op te nemen met de Service Desk van Fedict ([email protected]) Om veiligheidsredenen hebben wij beslist persoonlijke gegevens aan de burgers te vragen die zich niet op eenzelfde drager bevinden. Welnu, de SIS-kaart bevat het SISkaart-nummer en het Rijksregisternummer. De identiteitskaart bevat het RR-nummer en het identiteitskaartnummer. We zijn derhalve verplicht 3 persoonlijke gegevens te vragen die zich op 2 verschillende dragers bevinden. De komende maanden is er een nieuwe analyse voorzien om de mogelijkheid te onderzoeken om categorieën van personen te integreren die zich op dit ogenblik niet kunnen registreren op het Federaal Portaal.

Waar kan ik terecht voor mijn problemen met token? Het federale token zelf valt niet onder onze bevoegdheid. Dit is federale materie. Bij problemen met het token wendt u zich best tot de federale helpdesk. Deze is bereikbaar via telefoon 02 212 96 74 of e-mail: [email protected]. U kunt ook eens kijken naar hun veelgestelde vragen: http://www.belgium.be/security/nl_BE/application_help/application_help_0334.htm


VERSIE 24-12-2008

BLAD 293 of 296

Hoe komt het dat ik mijn ingediend EPC niet terugvind in de energieprestatiedatabank? Het duurt normaalgezien een 2-tal uur vooraleer een EPC dat werd doorgestuurd vanuit de Epactsoftware, ingelezen wordt in de energieprestatiedatabank. Indien blijkt dat een energieprestatiecertificaat na 48 uur nog altijd niet beschikbaar is op de energieprestatiedatabank wil dit zeggen dat de certificatiesoftware ‘epact’ de pdf-file niet klaargezet heeft om te versturen naar de energieprestatiedatabank. U mag het energieprestatiecertificaat dan nogmaals doorsturen. De softwareleverancier onderzoekt ondertussen de oorzaak van dit probleem zodoende de oplossing geïmplementeerd kan worden.

Hoe kan ik de adresgegevens wijzigen die in de lijst van erkende energiedeskundigen staan? De gegevens die op de lijst vermeld staan, worden automatisch overgenomen vanuit de energieprestatiedatabank. Gelieve die na te kijken en aan te passen naar uw wensen. Deze lijst wordt wekelijks geupdated. Bij de volgende update zullen de gegevens dan normaalgezien aangepast zijn. Indien de gegevens correct staan vermeld op het tabblad Correspondentiegegevens op de energieprestatiedatabank, dan kunt u nogmaal een e-mail sturen. Dan sturen we dit door naar de databeheerder die dan nakijkt wat er misloopt. Alvast bedankt voor uw medewerking.

Hoe kan ik me registreren als rechtspersoon? Ik heb al een EP-code als natuurlijk persoon. U registreert zich opnieuw via dezelfde weg, op de energieprestatiedatabank. U kiest hierbij Registratie > Toevoegen. Bij de keuze tussen natuurlijk persoon of rechtspersoon kiest u in uw geval rechtspersoon. Daar dient u bij de verschillende tab-bladen de correspondentiegegevens in te vullen aan de hand van het KBO-nummer van de onderneming. Als u succesvol geregistreerd bent, hebt u dus 2 verschillende EP-codes: de eerste als natuurlijk persoon en de laatste als rechtspersoon. Afhankelijk welke u wilt gebruiken om uw EPC's te zien, moet u de gewenste EP-code activeren. U doet dit bij Registratie > Activeren.

Software: Epact software toegankelijk via een terminal server Hoe kan ik als energiedeskundige type A gebruik maken van de software voor de opmaak van een EPC voor bestaande woning? De certificatiesoftware (Epact) is enkel toegankelijk voor de erkende energiedeksundigen type A (en de kandidaat-energiedeskundigen die in opleiding zijn). Er wordt gewerkt met een terminal server toepassing, de software kan niet gedownload worden. Dit geeft als voordeel dat u altijd met de laatste versie werkt. Tijdens de opleiding tot energiedeskundige type A wordt uitgebreid aandacht besteed aan de certificatiesoftware. U hebt, bij het volgen van de opleiding energiedeskundige type A, als student een unieke log-in en paswoord ontvangen, via de energieprestatiedatabank.

Hoe kan ik inloggen op de Epact-software? De directe link vanuit energieprestatiedatabank werkt niet. De certificatiesoftware kan jammer genoeg nog niet bereikt worden via het menu 'bestaand woongebouw - link epact' op de energieprestatiedatabank. Technische problemen liggen aan de basis van deze vertraging. Onze excuses hiervoor en alvast bedankt voor uw begrip.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 294 of 296

We hebben niet onmiddellijk zicht op de door u gebruikte manier van aanloggen en verwijzen daarom het beste naar een handleiding die u kunt volgen, stap voor stap. Op http://www.energiesparen.be/epcparticulier/documenten kan u de volledige registratieprocedure terugvinden in een pdf-document. (zie hiervoor bij : Presentatie over de registratieprocedures voor (student) energiedeskundigen typeA). Hierin wordt eveneens beschreven u hoe u de epact-software dient te openen. Indien u met een apple-computer werkt, gelieve dit aan te geven zodoende wij u de specifieke procedure voor apple kunnen toelichten. Mocht u na het volgen van de handleiding nog problemen ondervinden, gelieve ons dan een printscreen van de foutmelding door te sturen. We proberen dan zo snel als mogelijk het probleem op te lossen.

Hoelang duurt het vooraleer een EPC zichtbaar is in de Energieprestatiecertificaat na het afmelden in de Epact. U moet rekening houden met een tijdspanne van 2 uur tussen de tijd van het 'afgemelde' energieprestatiecertificaat in de Epact-software en het zien van het definitieve energieprestatiecertificaat in de Energieprestatiedatabank.


VERSIE 24-12-2008

BLAD 295 of 296

Bijlage E F.A.Q.’s


E FAQ - Index A VERSIE 24-12-2008

1 BLAD 296 of 296

Inhoudsopgave cursus EPC

Recommend Documents