1
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Inhoudsopgave
2
Naam rapport
Ministerie van Justitie
1. Inleiding
8
2. Jeugd - Erkende interventies - Agressie-regulatie op maat - Budgetteertraining - Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten - Functionele Gezinstherapie (Functional Family Therapy (FFT)) - In Control! - Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen - Leefstijltraining - Leren van Delict - Multidimensionele Familietherapie (MDFT) - Multidimensional Treatment Foster Care (MTFC) - Multisysteem Therapie (MST) - Nieuwe Perspectieven (NP) - Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) - Residentieel Gedragstherapeutisch Behandelingsprogramma - Tools4U/Training cognitieve en sociale vaardigheden als taakstraf voor minderjarigen - Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) - Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) - Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk minderbegaafden (CoVa+) - Twaalfmin-procedure Haaglanden (STOP / Prejop) - Washington State Aggression Replacement Training - Werken aan je Toekomst - Woontraining - Zelfcontrole
10 11 13 14 15 16 17 18 19 20 21 23 24 25 26 27
3. Jeugd - Niet-erkende interventies - Agressie Hanterings Training (AHT) - Agression Replacement Training voor jongeren - Dagtrainingscentrum minderjarigen - Deeltijdkliniek Groot Batelaar - Delictanalyse en delictscenario - Equip - Genoeg van geweld - Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) - Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten - Groepsbehandeling terugvalpreventie
38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48
Naam rapport
28 29 30 31 32 34 35 36
Ministerie van Justitie
3
- Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten tegen kinderen - Handen Thuis - Held zonder geweld - Herstelbemiddeling - Hoe blijf ik mezelf de baas? - Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling - Erger Voorkomen - Kade 17 (Altrecht) - Klinische behandeling Groot Batelaar - Leerstraf Seksualiteit - Model van Duluth - Model van Rutter - Ouderschap met liefde en grenzen - Polikliniek Groot Batelaar - Radicalisme – Extremisme - Sterke meiden - Stress Inoculation Treatment - Systeembehandeling bij Huiselijk Geweld - Systeemgerichte Aanpak van Geweld in Relaties (SAGR) - Taakstraf Alcohol Delinquentie - Terugval Preventie Project (TPP) - Terugvalpreventie agressieve delicten - Terugvalpreventie seksuele delicten - Testosteron reducerende behandeling - Training voor plegers van seksuele delicten - Triple-Ex - Vrienden - Zorgprogramma voor forensisch psychiatrische patiënten die een seksueel agressief delict hebben gepleegd
49 50 51 53 54 55 57 58 59 61 62 64 65 67 68 69 70 71 72 73 75 76 77 78 79 80 81
4
4. Volwassenen - Erkende interventies - Agressie-regulatie op maat - Agressie Regulatie Training Wiltshire NL - Agression Replacement Training voor volwassenen - Arbeidsvaardighedentraining (ArVa) - Budgetteertraining - Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten - In Control! - Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen - Leefstijltraining Naam rapport
84 85 87 89 90 91 92 93 94 95 Ministerie van Justitie
- - - - - -
Leren van Delict Nieuwe Perspectieven (NP) Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk minderbegaafden (CoVa+) - Werken aan je Toekomst - Woontraining 5. Volwassenen - Niet-erkende interventies - Agressie Hanterings Training (AHT) - Begeleiding van mannen bij thuisgeweld - Chirurgische castratie - Deeltijdkliniek Groot Batelaar - Delictanalyse en delictscenario - Delictpreventietraining voor Groepen - Equip - Genoeg van geweld - Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) - Groeps Agressie Regulatie (GAR) Training - Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten - Groepsbehandeling terugvalpreventie - Groepsbehandeling voor plegers van huiselijk geweld - Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten tegen kinderen - Handen Thuis - Held zonder geweld - Herstelbemiddeling - Hoe blijf ik mezelf de baas? - Individuele module Huiselijk Geweld - Kade 17 (Altrecht) - Klinische behandeling Groot Batelaar - Model van Duluth - Ouderschap met liefde en grenzen - Persoonlijke Agressie Regulatie (PAR) Training - Polikliniek Groot Batelaar - Radicalisme - Extremisme - Reasoning and Rehabilitation Cognitive Skills Development Program - Stress Inoculation Treatment Naam rapport
96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 122 123 124 125 126 127 128 129 130 132 133 134 Ministerie van Justitie
5
- - - - - - - - - - - - - - -
Systeembehandeling bij Huiselijk Geweld Systeemgerichte Aanpak van Geweld in Relaties (SAGR) Taakstraf Alcohol Delinquentie Terugvalpreventietraining Huiselijk Geweld Terugvalpreventie agressieve delicten Terugvalpreventie seksuele delicten Testosteron reducerende behandeling Training agressiebeheersing Huiselijk Geweld Training Huiselijk Geweld Training voor plegers van huiselijk geweld Training voor plegers van seksuele delicten Training preventie huiselijk geweld Triple-Ex Voor het te laat is Zorgprogramma voor forensisch psychiatrische patiënten die een seksueel agressief delict hebben gepleegd
135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149
6
Naam rapport
Ministerie van Justitie
7
Naam rapport
Ministerie van Justitie
1. Inleiding
8
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Voor u ligt een inventarisatie van mogelijke gedragsinterventies voor geweldplegers. Deze inventarisatie is tot stand gekomen door literatuuronderzoek naar interventies voor jeugdige en volwassen geweldplegers. De inventarisatie poogt niet volledig te zijn, maar een breed beeld te geven van de mogelijkheden. Jeugd- en volwassenenreclassering kunnen deze inventarisatie gebruiken om inzicht te krijgen in andere beschikbare interventies dan hen tot dan toe bekend, om te bepalen of er behoefte is om het regionaal beschikbare aanbod aan te passen. De inventarisatie is tot stand gekomen in het project Dadergerichte Aanpak Geweld, door experts die hebben meegedaan aan de uitrol in Almere, maar is geschikt voor landelijke gebruik. Veel van de interventies in deze lijst van mogelijke interventies zijn in Almere beschikbaar, maar een heel groot deel niet. Mede op basis van deze lijst met mogelijke interventies hebben we voor Almere iets gezegd over het gebrek aan en de wens tot bepaalde nu nog niet beschikbare interventies.
Leeswijzer In het schema is een onderscheid gemaakt in gedragsinterventies die specifiek zijn gericht op jeugd en interventies gericht op volwassenen. Overlap is te vinden bij interventies die ontwikkeld zijn voor jongvolwassenen (bijvoorbeeld leeftijd tot 24 jaar). Binnen beide categorieën is daarnaast onderscheid gemaakt tussen erkende en niet-erkende interventies. Bij elke interventie wordt aangegeven of deze voorkomt in het regionale schema van Almere, eventueel met vermelding naar de betreffende instelling. In het overzicht worden per interventie de volgende onderdelen uitgewerkt: a. Doelgroep b. Doel c. Werkwijze d. Duur e. Professionals f. Effectiviteit g. Type interventie h. Locatie i. Erkend j. Schema Almere
Naam rapport
Ministerie van Justitie
9
2. Jeugd Erkende interventies 10
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agressie-regulatie op maat Doelgroep:
Jongens en meisjes in de leeftijd van 16-21 jaar met een forse agressieproblematiek. De jongeren hebben (intensieve) behandeling nodig voor het leren reguleren van hun agressieve gevoelens en gedrag. De jongeren hebben in ieder geval last van reactieve agressie, maar kunnen daarnaast ook proactieve agressie vertonen.
Doel:
Zelfregulatie van een jongere met een forse agressieproblematiek te verbeteren om zo de kans op recidive te verkleinen. Dit door het verminderen van dynamische individuele risicofactoren die gerelateerd zijn aan de agressieregulatieproblematiek.
Werkwijze:
De interventie maakt gebruik van een cognitieve gedragsmatige aanpak met dramatherapeutische technieken. Er wordt gewerkt aan het verminderen van stress en agressieve gevoelens, beheersingsvaardigheden, impulscontrole, het vergroten van het zelfinzicht, inzicht in triggers en het veranderen van disfunctionele cognities.
Duur:
Varieert van zes maanden tot twee jaar.
Professionals:
Speciale opleiding noodzakelijk tot trainer van deze interventie.
Effectiviteit:
Er is geen direct bewijs dat de effectiviteit van de AR op Maat kan aantonen. Als indirect bewijs worden onderzoeken aangehaald die empirische steun geven aan de theoretische onderbouwing van de interventie. Ook worden effectstudies aangehaald van soortgelijke interventies in het buitenland.
Type interventie:
Individuele- en groepstraining.
Locatie:
Klinisch.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
11
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee
12
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Budgetteertraining Doelgroep
Daders die criminogene tekorten hebben op het gebied van omgaan met geld en schulden.
Doel:
De training heeft als doel om bij deelnemers het inzicht en de kennis over inkomsten en uitgaven te vergroten. Daarnaast leren deelnemers vaardigheden waarmee zij planmatig geld kunnen beheren.
Werkwijze:
Het programma is bedoeld voor daders die, onder andere, door de gevolgen van financieel wanbeheer delicten zijn gaan plegen.
Duur:
Geen informatie over beschikbaar.
Professionals:
Geen informatie over beschikbaar.
Effectiviteit:
In maart 2009 beoordeling door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Indien het programma wordt erkend, zal aansluitend de training in 2009 worden getest op vier groepen. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Individuele training.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. 13
Schema Almere:
Naam rapport
Ja
Ministerie van Justitie
Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten Doelgroep:
Jeugdigen met crimineel gedrag, die ernstige gedragsstoornissen of (para)suïcidaal gedrag vertonen. De jeugdigen zijn tussen de 12 en 24 jaar, en verblijven tenminste vier maanden in een Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) vanaf de intake procedure.
Doel:
Het verminderen van recidive door het verminderen van de bij een jeugdige aanwezige criminogene risicofactoren.
Werkwijze:
DGT-A is een cognitieve gedragstherapie. De therapie bestaat uit individuele therapie, een geprotocolleerde groepstraining, waarin vaardigheden worden getraind, het Terugvalpreventieprogramma en Intervisie (tussen de therapeuten).
Duur:
16 weken.
Professionals:
Opleiding voor dialectische gedragstherapie.
Effectiviteit:
Er is geen wetenschappelijk onderzoek bij Nederlandse adolescenten in een JJI. In de VS werd bij nameting na 12 maanden een aanzienlijke daling van de recidive gezien.
Type interventie:
Individuele- en groepstherapie.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee.
14
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Functionele Gezinstherapie (Functional Family Therapy (FFT)) Doelgroep:
Jongeren van 11 tot 18 jaar met gedragsproblemen (waaronder delinquentie) en hun gezinnen.
Doel:
Het gedrag van de jongere in het gezin en op school of werk en het functioneren van het gezin verbeteren en de kans op herhaling van crimineel gedrag verkleinen.
Werkwijze:
Fase 1: Verbindings- en motiveringsfase Relatie leggen, therapie afstemmen. Fase 2: Gedragsveranderingsfase Door middel van conflicthantering, communicatietraining en het aanleren van vaardigheden. Fase 3: Generalisatiefase Resultaten van gedragsverandering ook buiten het gezin toepassen en terugval beter op vangen met geleerde vaardigheden.
Duur:
8-30 bijeenkomsten.
Professionals:
Gespecialiseerde en speciaal getrainde therapeuten.
Effectiviteit:
Positieve effecten die over een reeks van jaren stabiel zijn en voor verschillende etnische groepen gelden. De kans op delictrecidive neemt door de therapie af.
Type interventie:
Gezinsinterventie.
Locatie:
Thuis.
Erkend:
Erkend door panel Jeugdzorg.
Schema Almere:
Ja (Traverse Flevoland en Rentray)
Naam rapport
15
Ministerie van Justitie
In Control!
16
Doelgroep:
Jongens van 12 tot en met 15 en 16 tot en met 21 jaar die (reactief ) agressieve delicten hebben gepleegd en in een Justitiële jeugdinrichting verblijven.
Doel:
Het bereiken van een substantiële afname van recidive /het plegen van geweldsdelicten bij een specifieke groep justitiabelen.
Werkwijze:
Cognitief-gedragstherapeutische interventies zorgen voor het herkennen en beheersen van signalen van opkomende woede en agressie. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de egocentrische denkstijl en irreële gedachten van de delinquente jongeren. De nadruk ligt op doen en ervaren in plaats van praten over, wegens het lage IQ van de delinquenten.
Duur:
20 bijeenkomsten.
Professionals:
Gedragswetenschapper en een bewegingstherapeut.
Effectiviteit:
Er is nog geen direct bewijs dat de effectiviteit in Nederland kan aantonen. Uit onderzoek blijkt dat de cognitief gedragstherapeutische interventies die gebruikt worden effectief zijn of effectieve bestanddelen bevatten.
Type interventie:
Individuele- en groepsbijeenkomsten (6 deelnemers)
Locatie:
Gymnastiekzaal.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee Rentray heeft WSART.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen Doelgroep:
Justitiabelen met licht tot gemiddeld problematisch middelengebruik of gokgedrag.
Doel:
Deelnemers motiveren om hun problematisch middelengebruik of gokgedrag te veranderen. Hierdoor neemt de kans op criminele recidive af. Soms betekent dat helemaal stoppen met gebruik, maar ook gecontroleerd, verantwoord gebruik kan het doel zijn. Deelnemers worden zich ook bewust van de wederzijdse invloed tussen het delictgedrag en verslavingsproblemen, de toenemende kans op criminele recidive bij terugval in middelengebruik en vica versa. Ze leren risicosituaties te vermijden of anders aan te pakken.
Werkwijze:
De training gaat uit van vier uitgangspunten: 1 De aanname dat door beïnvloeding van het problematische middelengebruik de kans op criminele recidive afneemt. 2 Middelengebruik en delictgedrag zijn aangeleerd gedrag. 3 Het verandermodel van Prochaska & DiClemente. 4 Het terugvalpreventiemodel van Marlatt en Gordon. Verandering van problematisch middelengebruik en delictgedrag via een aantal stadia.
Duur:
15 weken.
Professionals:
Behandelteam. 17
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Leefstijltraining
18
Doelgroep:
Justitiabelen met gemiddeld tot hoog problematisch middelengebruik of gokgedrag.
Doel:
De deelnemer leert dat er verband bestaat tussen zijn middelengebruik en delictgedrag. Hij leert zijn persoonlijke risicosituaties te herkennen en om te gaan met sociale druk. Hij weet om te gaan met uitglijders, een tijdelijke terugval in het middelengebruik of delictgedrag. Ook leert de deelnemer, met ondersteuning van de trainer, een weloverwogen beslissing te nemen of hij abstinentie of gecontroleerd middelengebruik wil nastreven.
Werkwijze:
De Leefstijltraining is gebaseerd op dezelfde uitgangspunten als de Korte Leefstijltraining. Deze training is in vergelijking met de Korte Leefstijltraining meer gericht op het voorkomen en het onder controle krijgen van een terugval in middelengebruik en crimineel gedrag. Deelnemers stellen hun eigen voor- en nadelen balans op, leren hoe ze terugval kunnen voorkomen en als ze toch terugvallen hoe ze daar mee om kunnen gaan.
Duur:
21 weken
Professionals:
-
Effectiviteit:
-
Type interventie:
Groepsinterventie
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Leren van Delict Doelgroep:
Jongeren van 14 tot 23 jaar die een geweldsdelict gepleegd hebben, daarvoor zijn veroordeeld en in een Justitiële Jeugdinrichting verblijven.
Doel:
Voorkomen dat jongeren opnieuw (gewelddadige) delicten plegen.
Werkwijze:
Fase 1: Delictanalyse Situaties, gedachten, gevoelens en gedragingen voorafgaand aan, tijdens en na het delict in kaart brengen. Fase 2: Veranderingsfase Veranderen van het gedrag door het ontwikkelen en toepassen van gedragsalternatieven. Fase 3: Opfrissessies Bevorderen dat jongere het nieuwe gedrag dat hij heeft geleerd vasthoudt en toepast in de nieuwe situaties.
Duur:
14-18 weken.
Professionals:
Universitaire opleiding in de gedragswetenschappen. Intensieve opleiding van vijf dagen.
Effectiviteit:
Er is geen direct bewijs dat de effectiviteit van Leren van Delict kan aantonen.
Type interventie:
Individuele training.
Locatie:
Fase 1 en 2 klinisch, fase 3 buiten de instelling. 19
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee Rentray gaat het doen!
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Multidimensionele Familietherapie (MDFT) Doelgroep:
Delinquente jongeren tussen de 12 en 18 jaar met meervoudige problematiek, waaronder vaak overmatig drugs- en/of alcoholgebruik.
Doel:
Realiseren van een (verslavingsvrije) leefstijl zonder delict- en ander probleemgedrag, en het verminderen van het risico op (strafrechtelijke) recidive.
Werkwijze:
Fase 1: Vertrouwen, therapeutische allianties, casusanalyse, opstellen behandelplan. Fase 2: Werken aan verandering (op verschillende leefgebieden en relaties). Fase 3: Afronding van de therapie.
Duur:
Zes maanden, met 2-3 sessies per week.
Professionals:
Gecertificeerde systeemtherapeut.
Effectiviteit:
Er is nog geen direct bewijs voor de effectiviteit van de MDFT in Nederland. In het buitenland zijn 7 RCT’s uitgevoerd, waarin MDFT steeds superieur bleek – vooral op langere termijn – aan een reeks van actieve controlebehandelingen.
Type interventie:
Gezin/Systeemtherapie aangevuld met bemoeizorg.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja (Parnassia)
20
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Multidimensional Treatment Foster Care (MTFC) Doelgroep:
Jongens en meisjes in de leeftijd van 12 tot en met 17 jaar met ernstig antisociaal gedrag, een bovengemiddeld of hoog recidiverisico en een IQ vanaf 80. De doelgroep omvat zowel jongeren waarbij het antisociale gedrag gecombineerd wordt met oppositioneel opstandig gedrag, internaliserende problemen of andere vormen van psychiatrische problemen als jongeren waarbij dat niet het geval is.
Doel:
Het versterken van prosociaal gedrag en probleemoplossend vermogen. De focus ligt op het aanreiken en oefenen van alternatief positief gedrag. Ook ouders worden ondersteund en geholpen met het verbeteren van opvoedvaardigheden en gedragsmanagementtechnieken.
Werkwijze:
De jongere woont voor de duur van 6 tot 12 maanden in een ‘opvoedgezin’. Het opvoedgezin biedt een gestructureerde leefomgeving en speciaal getrainde opvoedouders geven positieve feedback op gedrag van de jongere.Tijdens het programma wordt gedrag dagelijks gemonitord om gedragingen op te sporen en te concretiseren. Op basis van deze informatie worden gerichte interventies ingezet.
Duur:
6-12 maanden
Professionals:
Speciaal getrainde ‘opvoedouders’, een gezinstrainer en een coach.
Effectiviteit:
Er is nog geen direct bewijs dat de effectiviteit van MTFC-A in Nederland kan aantonen. Diverse Amerikaanse overzichtsstudies noemen MTFC als effectieve interventie in het voorkomen van recidive, zowel voor jongens als meisjes.
Type interventie:
Individuele therapie
Locatie:
Thuis/opvoedgezin
Naam rapport
Ministerie van Justitie
21
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee wie geeft het in Almere?
22
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Multisysteem Therapie (MST) Doelgroep:
Jongeren tussen de 12 en 18 jaar met ernstige, complexe gedragsproblemen, al dan niet in combinatie met alcohol- of drugsmisbruik, die op grond daarvan met justitie in aanraking komen.
Doel:
Primair: Terugdringen van antisociaal en delinquent gedrag. Secundair: Functioneren van gezinsleden verbeteren en dit op een kostenbesparende wijze te doen door het aantal uithuisplaatsingen te verminderen.
Werkwijze:
De interventies richten zich vooral op de ouders en op sleutelfiguren uit de omgeving van de jongere. Beïnvloeden, begeleiden, onderwijzen, maar niet uitvoeren is de stelregel. Het is van belang dat de gezinsleden leren om zelf hun problemen op te lossen en om te gaan met anderen en instanties.
Duur:
Gemiddeld 3-5 maanden.
Professionals:
Team van 3 a 4 hooggekwalificeerde behandelaars met hoogfrequente training, supervisie en ondersteuning ook op de langere termijn.
Effectiviteit:
MST heeft een positief effect op recidive, uithuisplaatsingen en schoolafwezigheid. Ook worden er momenteel twee Nederlandse RCT’s uitgevoerd door de Universiteit van Utrecht. De resultaten zijn naar verwachting beschikbaar in 2010 of 2011.
Type interventie:
Gezin/Systeemtherapie.
Locatie:
Thuis en in systemen waarin jongere participeert.
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
23
Nieuwe Perspectieven (NP)
24
Doelgroep:
Jeugdigen (jongens en meisjes) van 12 tot 23 jaar die in maatschappelijk opzicht risicogedrag en /of delinquent gedrag vertonen en die bovendien op meerdere levensgebieden problemen ondervinden.
Doel:
Het voorkómen van crimineel-/risicogedrag, c.q. het voorkómen van herhaling (recidive) van crimineel gedrag.
Werkwijze:
Fase 1: Kennismaking, aanmelding en intake. Fase 2: Individuele intensieve begeleiding om te werken aan oplossingen. Fase 3: Sociaal netwerk opbouwen. Fase 4: Nazorg periode van 3 maanden.
Duur:
Drie maanden.
Professionals:
HBO-opleiding Maatschappelijk Werk & Dienstverlening (MWD) of Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH), aangevuld met een speciale training.
Effectiviteit:
Op verschillende gebieden is door de jeugdigen aanzienlijke vooruitgang geboekt, de jongeren waren tevreden over het verloop van de interventie en ook geruime tijd na afloop van de interventie was er sprake van positieve ontwikkelingen bij ex-cliënten.
Type interventie:
Individuele behandeling.
Locatie:
Ambulant en sociale omgeving jongere.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Interventies, deelcommissie jeugdzorg en psychosociale/pedagogische preventie.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering) Nieuw Veldzicht
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) Doelgroep:
Jongeren tussen 16 en 23 jaar met een gemiddeld tot hoog recidiverisico en met gemiddelde tot ernstige delictgerelateerde problemen met vaardigheden, denkpatronen en gedrag.
Doel:
Bereiken van een substantiële afname van het risico op recidive bij jongeren die delictgerelateerde problemen hebben met hun vaardigheden, denkpatronen en gedrag.
Werkwijze:
Fase 1: Aanmelding-vertrek Aanmelding, intake, motivering, vertrekplan. Fase 2: Terugkomst en intensieve begeleiding Korte-termijn- doelen. Fase 3: Afronding Lange-termijn-doelen, eindevaluatie en vervolgafspraken. Fase 4: Follow-up contacten 3, 6 en 12 maanden na afronding is follow-up.
Duur:
Minimaal 9 maanden.
Professionals:
Geen informatie beschikbaar.
Effectiviteit:
De verschillende interventiemethoden zijn effectief gebleken.
Type interventie:
Individuele behandeling.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja (Nieuw Veldzicht)
Naam rapport
25
Ministerie van Justitie
Residentieel Gedragstherapeutisch Behandelingsprogramma Doelgroep:
Jongeren van 13 tot 17 jaar met ernstig antisociaal gedrag die in een residentiële setting verblijven.
Doel:
Primair: Leren van vaardigheden aan jongeren zodat zij de taken waarvoor zij nu en in de toekomst worden gesteld op een adequate wijze kunnen vervullen. Secundair: Hulpverleners een gemeenschappelijk kader te bieden voor de behandeling van antisociaal gedrag van jongeren.
26
Werkwijze:
Door middel van operante conditionering wordt getracht gewenst gedrag uit te lokken en inadequaat gedrag te ontmoedigen en af te leren. De groepsleiders maken een analyse (functieanalyse en curriculumanalyse) van de vaardigheden en tekorten van de jongeren op de groep door middel van observatie van concreet gedrag. De mate waarin een jongere gewenste vaardigheden laat zien bepaalt het vervolg van de behandeling.
Duur:
Gemiddeld 11 maanden.
Professionals:
Er gelden geen specifieke eisen ten aanzien van de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers.
Effectiviteit:
Onderzoek schetst geen eenduidige resultaten wat betreft effectiviteit van de behandeling.
Type interventie:
Groepsbehandeling
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Erkend door Panel Jeugdzorg.
Schema Almere:
Ja (waar?)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Tools4U/Training cognitieve en sociale vaardigheden als taakstraf voor minderjarigen Doelgroep:
Jongeren die één of meer delicten gepleegd hebben. Tools4U wordt door de kinderrechter opgelegd als leerstraf aan jongens en meisjes (IQ > 85) in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. De training is geschikt voor jongeren bij wie de vaardigheidstekorten in relatie staan tot het delict en die een matig risico hebben op herhaling van het delict.
Doel:
De kans op delictherhaling verminderen.
Werkwijze:
Duur:
Fase 1: Kennismaking, informatie en bewustwording (situatie en functioneren) Fase 2: Training van vaardigheden (cognitieve en gedragstherapeutische technieken) Fase 3: Afsluiting (vaardigheden oefenen en training evalueren, contact afsluiten) Geen informatie beschikbaar.
Professionals:
Geen informatie beschikbaar.
Effectiviteit:
Er is sprake van indirect bewijs voor de effectiviteit van Tools4U. De training is ontwikkeld vanuit de What Works- beginselen die algemeen geaccepteerd worden als de belangrijkste voorwaarden voor effectieve interventies. Van de jongeren die een voorloper van de Tools4U training gevolgd hadden, recidiveerde slechts 24%, ten opzichte van 69% van de vergelijkingsgroep.
Type interventie:
Individuele training.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee wel in Almere, bij wie?
Naam rapport
Ministerie van Justitie
27
Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Doelgroep:
Volwassen justitiabelen (18 jaar en ouder) die veelvuldig delicten plegen en door justitie en/of reclassering voor deze interventie zijn geselecteerd.
Doel:
Nieuwe denkvaardigheden aanleren om zo de kans op delictherhaling te verminderen.
Werkwijze:
De training omvat 20 sessies van 2,5 uur + een kennismaking en evaluatiebijeenkomst (met voor- en nameting). Tussendoor krijgen deelnemers huiswerk mee. Drie maanden (22 sessies).
Duur:
28
Professionals:
Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen).
Effectiviteit:
De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering).
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Ja
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Doelgroep:
Daders die cognitieve vaardigheden missen.
Doel:
De training richt zich op probleemoplossing, perspectief nemen, invoelingsvermogen, beheersing van impulsen en moreel en kritisch redeneren.
Werkwijze:
CoVa is gebaseerd op het uitgangspunt dat veel antisociaal, crimineel gedrag voortkomt uit het feit dat daders verschillende cognitieve vaardigheden missen. Deze tekortkomingen zijn niet gerelateerd aan intelligentie of opleidingsniveau, maar hebben betrekking op denkwijze en houding die leiden tot antisociaal gedrag.
Duur:
Drie maanden (22 bijeenkomsten).
Professionals:
Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen).
Effectiviteit:
De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering).
Erkend:
Schema Almere: Naam rapport
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Ja Ministerie van Justitie
29
Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk minderbegaafden (CoVa+) Doelgroep:
Justitiabelen met een intelligentieniveau tussen de 65 en 90.
Doel:
Met de training leren deelnemers om eerst te denken en dan te doen.
Werkwijze:
CoVa+ richt zich op het aanpassen van cognitieve disfuncties. Kern in de aanpak is de sociale probleemoplossing, aangevuld met elementen van angermanagement, cognitieve herwaardering, assertiviteitstraining en emotieherkenning.
Duur:
Vijf maanden (38 bijeenkomsten).
Professionals:
Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen).
Effectiviteit:
De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering).
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Ja
30
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Twaalfmin-procedure Haaglanden (STOP / Prejop) Doelgroep:
Jeugdigen jonger dan 12 jaar die voor strafbaar feit met de politie in aanraking komen.
Doel:
Primair: Voorkomen van herhaling van strafbaar gedrag van jeugdigen die op de delictdatum de leeftijd van twaalf jaar nog niet hebben bereikt. Secundair: Voorkomen van stagnering in de gezonde ontwikkeling in het opgroeien naar volwassenheid.
Werkwijze:
Inschatting van het gedrag van het kind en de gezinssituatie, het aanbieden van hulpverlening en het treffen van corrigerende maatregelen gericht op het kind. Betrokken partijen zijn de politie, Bureau Halt en Bureau Jeugdzorg Haaglanden. Indien nodig is er een snelle lijn naar de Raad voor de Kinderbescherming.
Duur:
Maximaal 6 weken.
Professionals:
Er gelden geen specifieke eisen ten aanzien van de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers.
Effectiviteit:
Het aanbod is snel, vroegtijdig en consequent gebleken. Het merendeel van de aangehouden jeugdigen krijgt snel een correctief- of een hulpverleningsaanbod geboden. De samenwerkingspartners en de ouders zijn over het algemeen positief. Of dit betekent dat de doelen van de interventie zijn gerealiseerd is nog onduidelijk. 31
Type interventie:
Individuele training
Locatie:
Thuissituatie
Erkend:
Erkend door Panel Jeugdzorg.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Washington State Aggression Replacement Training
32
Doelgroep:
Jongeren (12-18 jaar, IQ > 85) die één of meerdere delicten gepleegd hebben waarin agressie een rol speelt. Jongeren komen in aanmerking voor de training indien sociale vaardigheidstekorten, problemen met boosheidcontrole en morele ontwikkelingsachterstand ten grondslag liggen aan de gepleegde delicten. Verder dient er bij de delictpleging(en) sprake te zijn geweest van agressie en/of wapengebruik en is het risico op delictherhaling matig tot hoog.
Doel:
Het risico op agressief of crimineel gedrag verminderen.
Werkwijze:
- Intake: Trainer, verwijzer, ouders en jongere maken kennis met elkaar, de jongere en ouders vullen een aantal vragenlijsten in en trainingsdoelen worden vastgesteld. - Vervolgens spreekt de trainer samen met de jongere het delict door en maken ze samen een kosten-batenanalyse. - Na de intake volgen de modules Sociale Vaardigheden, Boosheidcontroletraining en Moreel Redeneren.
Duur:
Minimaal 10 weken.
Professionals:
Opleiding en supervisie van trainers is noodzakelijk.
Effectiviteit:
Er is sprake van indirect bewijs voor de effectiviteit van WSART. Onderzoek in Nederland naar een van ART afgeleide interventie voor (jong) volwassenen liet een afname zien van agressief gedrag, echter geen toename van sociaal competent gedrag.
Type interventie:
Groepstraining
Locatie:
Ambulant en klinisch
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee wel leerstraf in Almere! Ambulant in voorbereiding bij Rentray, residentieel wel bij Rentray
33
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Werken aan je Toekomst Doelgroep:
Jongeren tussen de 15 en de 23 jaar die langer dan drie weken in een (Justitiële) Jeugdinrichting verblijven en die deelnemen aan een Work-Wise traject. De jongeren zijn in een (Justitiële) Jeugdinrichting geplaatst als gevolg van een strafrechtelijk vonnis of een voogdijregeling en hebben 5 of meer delicten gepleegd.
Doel:
Primair: jongeren die verblijven in een (Justitiële) Jeugdinrichting beter toe te rusten op het verkrijgen en behouden van een opleiding of werk. Secundair: de jongeren, dankzij een verbeterde positie op school en op de arbeidsmarkt, minder risico lopen om te recidiveren.
Werkwijze:
De gedragsinterventie Werken aan je Toekomst is onderdeel van Work-Wise: een arbeidstoeleidend programma voor jongeren met een justitiële straf of maatregel. Het totale Work-Wise traject kent vier fasen: 0. intake en planvorming, 1. binnen wonen en binnen dagprogramma (binnen), 2. binnen wonen en buiten deels of geheel het dagprogramma (overgang) en 3. buiten (na uitplaatsing uit de inrichting).
Duur:
10 weken (20 bijeenkomsten).
Professionals:
Geen informatie over beschikbaar.
Effectiviteit:
Er is nog geen direct of indirect bewijs voor de effectiviteit van deze interventie.
Type interventie:
Individuele training
Locatie:
Klinisch
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Nee Rentray biedt het residentieel
34
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Woontraining Doelgroep:
Deelnemers van wie delictgedrag een relatie heeft met financiële en/of huisvestingsproblemen en een gebrekkige daginvulling.
Doel:
Delictgedrag vermijden dat uit dak- of thuisloosheid voortvloeit.
Werkwijze:
Vaardigheden aanleren en/of versterken die nodig zijn om te kunnen wonen. Met deze vaardigheden zijn cliënten in staat om zelfstandig te wonen. Hierdoor kunnen zij delictgedrag vermijden dat uit dak- of thuisloosheid voortvloeit.
Duur:
Geen informatie over beschikbaar.
Professionals:
Geen informatie over beschikbaar.
Effectiviteit:
In maart 2009 beoordeling door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Indien het programma wordt erkend, zal aansluitend de training in 2009 worden getest op vier groepen. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Individuele training
Locatie:
Ambulant
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Naam rapport
Nee
Ministerie van Justitie
35
Zelfcontrole Doelgroep:
Kinderen van 9 tot en met 12 jaar met gedragsstoornissen, die zich vooral uiten in agressief en oppositioneel gedrag.
Doel:
Het verminderen van gedragsproblemen en van impulsief gedrag, het verbeteren van de sociaal-cognitieve vaardigheden en het vergroten van de zelfcontrole.
Werkwijze:
De interventie is voornamelijk op de kinderen gericht. Ouders en leerkrachten worden in enkele bijeenkomsten en via wekelijkse telefoongesprekken bij de behandeling betrokken; dit vooral met het oog op het hanteren van een consistente aanpak van de kinderen in de thuissituatie en op school.
Duur:
11 weken.
Professionals:
Afgestudeerde ontwikkelingspsychologen/orthopedagogen zonder psycho-therapeutische ervaring, die speciaal in de toepassing van de methode worden getraind.
Effectiviteit:
Er zijn twee Nederlandse onderzoekingen uitgevoerd in Nederland, waarmee de effectiviteit van het programma wordt aangetoond (een RCT en een effectstudie). Het programma bleek matig effectief. Wel is zelfcontrole succesvoller dan een SVT.
Type interventie:
Groepstherapie (4 tot 6 kinderen)
Locatie:
Ambulant
Erkend:
Erkend door Panel Jeugdzorg
Schema Almere:
Nee
36
Naam rapport
Ministerie van Justitie
37
Naam rapport
Ministerie van Justitie
3. Jeugd Niet-erkende interventies 38
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agressie Hanterings Training (AHT) Doelgroep:
Cliënten die afhankelijk zijn van middelen (zowel alcohol als drugs) en agressief en/of gewelddadig gedrag vertonen.
Doel:
Doel van de agressiehanteringstraining (AHT) is dat de cliënt met gevoelens van irritatie, boosheid, woede of agressie leert omgaan. De cliënt leert een doel bereiken zonder dat anderen daarvan schade ondervinden.
Werkwijze:
De training is onderverdeeld in modules die gericht zijn op: 1 Signaleren van en omgaan met gevoelens 2 Verbeteren van (sociale) vaardigheden 3 Oplossen van morele problemen
Duur:
18 bijeenkomsten.
Professionals:
psycholoog en maatschappelijk werker
Effectiviteit:
Aan het begin en tijdens de training worden vragenlijsten afgenomen, om vast te kunnen stellen wat de resultaten van de behandeling zijn. Hier zijn nog geen wetenschappelijke uitkomsten over bekend.
Type interventie:
Groepstraining (18 bijeenkomsten) en individuele sessies, gericht op middelengebruik.
Locatie:
Ambulant 39
Erkend:
Niet erkend
Schema Almere:
Ja (JusTact, Tactus)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agression Replacement Training voor jongeren Doelgroep:
Jongeren die asociaal en agressief gedrag vertoond hebben.
Doel:
Het verminderen van asociaal en agressief gedrag bij jongeren.
Werkwijze:
De training is gebaseerd op de aanname dat jongeren met asociaal en agressief gedrag een aantal tekorten vertonen. Zij vertonen een tekort aan sociale vaardigheden, een tekort aan impulscontrole en bevinden zich op een primitief niveau van moreel redeneren. De interventie bestaat uit de volgende drie onderdelen: 1 Sociale Vaardigheidstraining, waar nieuw sociaal gedrag wordt aangeleerd. 2 Boosheidscontroletraining, waar agressief gedrag wordt afgeleerd. 3 Training moreel redeneren waar de cliënt wordt geleerd minder egocentrisch te redeneren.
Duur:
Tien weken (30 bijeenkomsten).
Professionals:
Trainers opgeleid door de stichting Werken met Goldstein, uitgevoerd door GRIP.
Effectiviteit:
De ART is een wetenschappelijk onderbouwd programma gebaseerd op de wetenschappelijke inzichten uit de WhatWorks benadering en op de ART Wiltshire in het Verenigd Koninkrijk. Er zijn geen resultaten betreffende effectiviteit in Nederland bekend.
Type interventie:
Groepstraining.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
40
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Dagtrainingscentrum minderjarigen Doelgroep:
Jongeren van 12 tot 18 jaar die crimineel gedrag vertonen of dreigen met criminaliteit in aanraking te komen.
Doel:
het gedrag van deze jongeren in positieve zin te veranderen.
Werkwijze:
Via diverse trainingen leren ze sociale en praktische vaardigheden en worden ze terug geleid naar school.
Duur:
Niet bekend.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie
Locatie:
Klinische opvang
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
41
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Deeltijdkliniek Groot Batelaar
42
Doelgroep:
Jongeren van 12 t/m 23 jaar die een delict hebben gepleegd of dreigen te plegen.
Doel:
Vermindering van recidivegevaar. De behandeling is daarmee gericht op het mede waarborgen van de maatschappelijke veiligheid. Daarnaast probeert de deeltijdkliniek om de persoonlijkheidsontwikkeling van jongeren positief te beïnvloeden. Daartoe wordt het sociale netwerk van de jongeren zoveel mogelijk betrokken bij de behandeling.
Werkwijze:
Het intensieve programma omvat onder meer delictanalyse, groepstherapie en non-verbale therapie. Het programma van de deeltijdkliniek biedt jongeren structuur en veiligheid. Jongeren leren om meer controle te krijgen over zichzelf en om verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. Door de problemen en de leeftijd van de jongeren is gekozen voor het sociaal therapeutisch model met sterk supportieve elementen, volgens de methodiek van de sociale competenties. Daarnaast zijn ook elementen uit de orthopedagogiek en psycho-educatie in het programma opgenomen.
Duur:
6 maanden (van 4-6 uur per dag).
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal zeven deelnemers).
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils, Groot Batelaar)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Delictanalyse en delictscenario Doelgroep:
Jongeren tot 23 jaar die een delict hebben gepleegd (of als delictgevaarlijk worden beschouwd).
Doel:
Voorkomen van recidive bij de doelgroep.
Werkwijze:
Deze therapie besteedt aandacht aan de delictgeschiedenis, het delictscenario, de analyse van risicovergrotende en -verminderende factoren, de invloed van persoonlijkheidskenmerken op het recidiverisico, de invloed van de omgeving op risicofactoren, het opstellen van behandeldoelen en het maken van prognoses.
Duur:
Serie van 6 tot 12 gesprekken over het gepleegde delict.
Professionals:
(Ortho)pedagogen, psychologen en diverse andere specialisten.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Niet bekend.
Locatie:
Niet bekend.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Traverse Flevoland) 43
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Equip Doelgroep:
Jongeren in de leeftijd van 12 tot 24 jaar met antisociaal of agressief gedrag.
Doel:
Het doorbreken van egocentrisme en aanleren van verantwoordelijkheid voor eigen handelen.
Werkwijze:
Wederzijdse Hulpbijeenkomsten (WH) waarin jongeren praten over hun problemen en zichzelf. De kern van het programma bestaat uit drie onderdelen: Omgaan met agressie, Sociale Vaardigheden en het Nemen van sociaal zuivere morele beslissingen. Elk onderdeel bestaat uit tien sessies die in de groep worden uitgevoerd.
Duur:
Half tot één jaar, 30 bijeenkomsten.
Professionals:
Het programma kan worden uitgevoerd door stafleden en groepsleiders van de instellingen waar de betrokken jongeren verblijven. De stafleden en groepsleiders dienen daartoe speciaal te worden getraind.
Effectiviteit:
Het programma heeft een matig tot redelijk effect op het voorkomen van denkfouten bij deze jongeren.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 jongeren per groep).
Locatie:
Zowel in gesloten als open residentiële jeugdvoorzieningen, in instellingen voor dagbehandeling alsook in ambulante settings.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
44
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Genoeg van geweld Doelgroep:
Mannen, plegers van huiselijk geweld
Doel:
Drempel verlagen om deel te nemen aan een cursus waarin je leert anders om te gaan met agressie.
Werkwijze:
Online groepscursus gebaseerd op de groepscursus Agressie de baas. De online cursus wordt in eerste instantie aangeboden als pilot in de regio Rijnmond / Nieuwe Waterweg noord.
Duur:
8 wekelijkse chat-sessies van anderhalf uur
Professionals:
Gespecialiseerde RIAGG-therapeut.
Effectiviteit:
Een pilot-studie moet nog starten.
Type interventie:
Individuele online interventie
Locatie:
Thuis.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
45
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) Doelgroep:
Mannen die strafrechtelijk veroordeeld zijn of in afwachting zijn van een veroordeling voor het plegen van lichamelijk, psychisch en/of seksueel geweld tegen de vrouwelijke partner.
Doel:
Voorkomen van herhaling van gewelddadig gedrag in huidige of volgende relaties.
Werkwijze:
GRIP maakt gebruik van een cognitief-gedragsmatige methodiek met specifieke aandacht voor machtsverhoudingen in het algemeen en verhoudingen tussen man en vrouw in het bijzonder. Relationeel geweld wordt in deze methode gezien als aangeleerd gedrag, dat als middel wordt gebruikt om binnen een relatie macht en controle uit te oefenen. Het behandelprogramma is gebaseerd op het Duluth Domestic Abuse Intervention Project, dat in de jaren tachtig is ontwikkeld in Duluth in de Verenigde Staten.
Duur:
Zes tot zeven maanden.
Professionals:
Twee speciaal opgeleide behandelaars.
Effectiviteit:
Bij het evaluatieonderzoek bleek het aantal deelnemers sterk achter te blijven bij de verwachting, waardoor een effectmeting niet mogelijk bleek. Er is daarom besloten de oorzaken van de achterblijvende instroom in het evaluatieonderzoek centraal te stellen.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend, daarom per 2010 niet meer door 3RO.
Schema Almere:
Nee
46
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten Doelgroep:
Twee doelgroepen: 18+: Volwassen plegers van geweldsmisdrijven, 12+: Agressieve jongeren vanaf twaalf jaar. Er zijn aparte groepen van plegers van geweldsmisdrijven met zwakkere verstandelijke vermogens.
Doel:
Het herkennen van risicofactoren die tot agressief gedrag kunnen leiden en leren beheersen van dit gedrag. Belangrijke onderdelen zijn: uitbreiden van sociale vaardigheden en leren verdragen van een bepaalde mate van frustratie. Uiteindelijke doel is voorkomen van terugval in agressief en/of strafbaar gedrag.
Werkwijze:
De behandeling bestaat uit cognitieve gedragstherapie (leren reguleren van agressieve gevoelens door zicht te krijgen op denken en handelen) en psycho-educatie (uitleg over stoornissen van de impulscontrole). De behandeling kan worden aangevuld met individuele gesprekken of partnerrelatiegesprekken.
Duur:
Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur.
Professionals:
Twee behandelaars van centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend. 47
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling terugvalpreventie
48
Doelgroep:
Deelnemers hebben meestal één of meerdere delicten gepleegd en zijn door hun gedrag herhaaldelijk in de problemen gekomen.
Doel:
Het voorkomen van terugval in strafbaar en/of schadelijk gedrag.
Werkwijze:
De groepsbehandeling is gericht op het onder controle krijgen van problematisch gedrag. Dit wordt bereikt door inzicht te geven in het eigen gedrag en door antwoord te geven op de vraag waarom bepaald gedrag voorkomt. In het eerste deel van de behandeling wordt geprobeerd bepaalde gedragspatronen te herkennen, in het tweede deel wordt geprobeerd deze gedragspatronen te doorbreken.
Duur:
Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur.
Professionals:
Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend, daarom vervallen bij 3RO per 2010.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten tegen kinderen Doelgroep:
Plegers van zedendelicten tegen kinderen. De groepen worden ingedeeld volgens leeftijd. Er zijn aparte groepen voor plegers van zedendelicten tegen kinderen met zwakkere verstandelijke vermogens.
Doel:
Het doel van de behandeling is het voorkomen van terugval in strafbaar gedrag. Het uitgangspunt van de behandeling is no cure but control. Met andere woorden: deelnemers blijven kwetsbaar maar door middel van een betere zelfcontrole en een grotere sociale controle leren ze om strafbaar gedrag te vermijden.
Werkwijze:
De groepsbehandeling is bedoeld om inzicht te krijgen in de achtergronden van dit gedrag en in de manier van denken die ermee samenhangt. Er wordt gewerkt aan het onderkennen van mogelijk riskante situaties in de toekomst en naar het zoeken van alternatieven.
Duur:
Eén tot anderhalf jaar.
Professionals:
Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers). 49
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Handen Thuis
50
Doelgroep:
Mannen (18-65 jaar) met een lichte verstandelijke handicap die vanwege seksueel grensoverschrijdend gedrag met justitie in aanraking zijn geweest, of dreigen te komen.
Doel:
Voorkomen dat de cliënt opnieuw in de fout gaat.
Werkwijze:
Hoe meer hij zijn eigen aandeel in het delictgedrag erkent, hoe groter de kans dat hij de drang ertoe onder controle krijgt. De behandeling richt zich op die controle en op gedragsveranderingen, het vergroten van sociale vaardigheden en omgaan met gevoelens.
Duur:
Twaalf maanden.
Professionals:
Twee vaste groepsbegeleiders (man en vrouw) die een verschillende rol kunnen hebben. De een kan bijvoorbeeld meer steunend zijn en de ander meer confronterend. Een van de begeleiders is een ggz-verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met een verstandelijke handicap.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbehandeling.
Locatie:
Klinisch (deeltijdbehandeling).
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Held zonder geweld Doelgroep:
Agressieve en/of gewelddadige cliënten, mannen en jongens, zoals agressieve leerlingen in het voortgezet onderwijs, daders van huiselijk geweld en delinquenten met geweldsdelicten. De behandeling kan ook gegeven worden aan cliënten met agressieproblematiek in het maatschappelijk werk, in de geestelijke gezondheidszorg en in de verslavingszorg.
Doel:
Doel van de methodiek is gedragsverandering bij de deelnemers.
Werkwijze:
De methodiek “Held zonder geweld” bestaat uit een agressiehanteringstherapie en is gebaseerd op de Aggression Replacement Training van Arnold P. Goldstein. De interventie bestaat uit de volgende onderdelen: woedebeheersing, sociale vaardigheden, moreel redeneren, zelfregulatievaardigheden en terugkombijeenkomsten. Per bijeenkomst zijn de doelstellingen en de interventies uitgewerkt in voorbeelden en oefeningen.
Duur:
18 bijeenkomsten: 15 wekelijkse bijeenkomsten en 3 terugkombijeenkomsten.
Professionals:
Twee vaste groepsbegeleiders (man en vrouw) die een verschillende rol kunnen hebben. De een kan bijvoorbeeld meer steunend zijn en de ander meer confronterend. Een van de begeleiders is een ggz-verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met een verstandelijke handicap.
Effectiviteit:
Omdat per bijeenkomst de doelstellingen en de interventies zijn uitgewerkt in voorbeelden en oefeningen wordt meer uniformiteit bereikt tussen behandelaars en instellingen, waarmee op de langere termijn nadere kennis over de effecten van de behandeling zal worden vergaard.
Type interventie:
Groepsbehandeling (5-8 deelnemers).
Naam rapport
Ministerie van Justitie
51
Locatie:
De behandeling kan zowel in ambulante als in residentiële settings worden gegeven.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee (JusTact ART obv Held Zonder Geweld)
52
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Herstelbemiddeling Doelgroep:
Daders van lichte incidenten in de leeftijd van 10 tot 23 jaar.
Doel:
Niet de persoon van de dader wordt veroordeeld maar zijn gedrag. Daarmee is een herstelbijeenkomst voor de dader een aanzet om een meer positieve wending aan zijn of haar leven te geven en daarmee het vertrouwen in zichzelf terug te winnen, maar ook die van mensen in zijn of haar omgeving en die van de samenleving als geheel.
Werkwijze:
Spirit organiseert bijeenkomsten waarin dader(s) en slachtoffer(s), hun families en sociale netwerken het wangedrag van de dader(s) gezamenlijk bespreken. Zo’n herstelbijeenkomst biedt gelegenheid voor het uitwisselen van gedachten, gevoelens en beleving van het gebeurde door er met elkaar over te praten. Hierdoor veranderen beelden en (voor)oordelen die mensen over elkaar hebben en ontstaat ruimte voor herstel.
Duur:
Aantal gesprekken en follow-up onderzoek.
Professionals:
Een coördinator die hier speciaal voor getraind is.
Effectiviteit:
Het proces naar een herstelbijeenkomst is intensief en zeer leerzaam voor beide partijen. Resultaten met betrekking tot recidivevermindering en effectiviteit zijn niet bekend.
Type interventie:
Individuele behandeling (zowel dader als slachtoffer).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
53
Hoe blijf ik mezelf de baas? Doelgroep:
Leerlingen op scholen voor voortgezet onderwijs met diverse agressieproblematiek. Te denken valt aan: negeren van regels, bedreigen van docenten, vechten met medeleerlingen en/of spijbelen vanwege problemen met docenten.
Doel:
Doel is de leerling te leren omgaan met gevoelens van irritatie, boosheid, woede of agressie en hem/ haar te leren doelen te bereiken zonder anderen of zichzelf te beschadigen of te benadelen.
Werkwijze:
De training is gebaseerd op de Agression Replacement Training (ART) van Goldstein, Glick en Gibbs.
Duur:
Niet bekend.
Professionals:
Opgeleid tot trainer bij psychologisch adviesbureau NOA.
Effectiviteit:
Volgens de ontwikkelaar van de training wordt storend agressief gedrag daadwerkelijk verminderd, maar dit is (nog) niet wetenschappelijk aangetoond.
Type interventie:
Individuele gesprekken en groepsbijeenkomsten.
Locatie:
School.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
54
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling - Erger Voorkomen Doelgroep:
Jeugdigen van 8 tot en met 17 jaar met normovertredend en beginnend crimineel gedrag en op hun ouders. Deze jeugdigen zijn voor het eerst met de politie of Halt in aanraking gekomen wegens het plegen van één of meerdere delicten en hebben problemen op verschillende leefgebieden.
Doel:
a voorkomen dat de jeugdige een criminele loopbaan begint, ofwel bevorderen dat deze een reeds gestarte criminele loopbaan beëindigt; b recidive verminderen.
Werkwijze:
- Nagaan welke risicofactoren rond de jongere een rol spelen bij het ontstaan van crimineel of andere normoverschrijdend gedrag. Problematiek op elk gebied in kaart brengen, subdoelen en een behandeltraject vaststellen. - Interventies gebruiken die de jeugdige en diens ouders vaardigheden leren waarmee de invloed van risicofactoren wordt verminderd en de invloed van beschermende factoren wordt vergroot. - Na afloop een follow-up en evaluatie van de hulpverlening.
Duur:
Minimaal zes weken en maximaal zes maanden.
Professionals:
Post Hbo-opleiding Intensief Ambulante Gezinsbehandeling. Driedaagse training IOG-Erger Voorkomen.
Effectiviteit:
Bij afsluiting van de behandeling is het delictgedrag van de jongeren zowel in omvang als ernst ten opzichte van het begin iets afgenomen: succesvol bij 51%, bij 40% is geen vooruitgang geboekt en bij 9% is sprake van een verergerde situatie.
Type interventie:
Gezinsinterventie.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
55
Locatie:
Thuis.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Stichting de Reeve) alleen IOG (zonder Erger Voorkomen)
56
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Kade 17 (Altrecht) Doelgroep:
Mensen met grensoverschrijdend gedrag met (dreigende) politie- en justitiecontacten. Bij veel cliënten is er sprake van bijkomende problemen zoals verslaving en/of een verstandelijke beperking.
Doel:
Het stoppen van het delictgedrag en/of het voorkomen van recidive door forensisch psychiatrische behandeling.
Werkwijze:
De aanpak richt zich op de volgende thema’s: • Agressiegerelateerde problematiek; • Huiselijk geweld problematiek; • Seksueel gerelateerde problematiek;
Duur:
Afhankelijk van de specifieke behandeling/ problematiek.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel.
Locatie: Erkend:
Thuis of klinisch (in detentie).
Schema Almere:
Ja (Barentsz Kliniek, Altrecht)
Niet erkend
57
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Klinische behandeling Groot Batelaar Doelgroep:
Mannen en vrouwen die met justitie in aanraking zijn gekomen (of dreigen te komen), met een meervoudige problematiek waarbij persoonlijkheidsstoornissen voorop staan.
Doel:
Bereiken dat mensen die met Justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen, een meer passende rol en functie in de samenleving gaan vervullen. Hiermee wil de interventie tevens bijdragen aan een veiligere samenleving waarin mensen tot hun recht komen.
Werkwijze:
Mensen weer perspectief geven en bereiken dat ze zichzelf weer kunnen redden, door te integreren in gezin en samenleving, het opbouwen van relaties, het volgen van een opleiding en uitvoeren van werk.
Duur:
Tussen de 8 en 12 maanden.
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (indien nodig aanvullend individuele behandeling).
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils, Groot Batelaar)
58
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Leerstraf Seksualiteit Doelgroep:
Jongens in de leeftijd van 12 - 18 jaar, die zich schuldig hebben gemaakt aan een ‘lichte’ vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag en niet eerder voor dergelijke vergrijpen zijn veroordeeld.
Doel:
Doel van de training is het voorkomen van recidive van zedendelicten d.m.v. bewustwording van gevoelens, het opheffen van gebrek aan kennis en/of misvattingen over seksualiteit en het ontwikkelen van vaardigheden tot contactlegging.
Werkwijze:
Interventies en technieken uit de cognitieve gedragstherapie worden gebruikt. Stereotype opvattingen en misvattingen die grensoverschrijdend gedrag in de hand werken, worden bijgestuurd. Normen en waarden (en regels) rond relaties, seksualiteit en de diversiteit daarvan in een multiculturele samenleving worden besproken. Specifieke kennis- en vaardigheden op het gebied van seksualiteit en sociale omgangsvormen krijgen extra aandacht - afhankelijk van de leerdoelen van de jongen.
Duur:
25 uur (10 bijeenkomsten).
Professionals:
Speciaal daarvoor getrainde medewerkers van de Rutgers Nisso Groep.
Effectiviteit:
Uit een evaluatieonderzoek van het Nederlands Instituut voor Sociaal Seksuologisch Onderzoek (NISSO; Drogt, 1992) bleek dat er een overwegend positieve indruk bestaat bij de betrokken instellingen. Het NISSO ging na welke doelen deze instanties hadden en in hoeverre die naar hun mening werden gerealiseerd. De betrokkenen toonden zich enthousiast en tevreden met de resultaten van de Taakstraf Seksualiteit; een nuttige en zinvolle straf voor jeugdige zedendelinquenten. Een wetenschappelijk gefundeerd antwoord op de vraag naar de precieze effecten, is tot op heden nog niet mogelijk. De Taakstraf Seksualiteit is
Naam rapport
Ministerie van Justitie
59
echter volop in ontwikkeling en er zijn plannen voor uitgebreid effectonderzoek. Type interventie:
Bij voorkeur individueel, wanneer het zedendelict in groepsverband gepleegd is, zal er een groepstraining aangeboden worden.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee worden wel gegeven in Almere!
60
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Model van Duluth Doelgroep:
Daders van relationeel geweld.
Doel:
Het tegengaan van partnermishandeling.
Werkwijze:
In het model van Duluth wordt ervan uitgegaan dat daders van relationeel geweld acht tactieken gebruiken om controle en macht over hun partner te verkrijgen en te behouden. Tegenover de acht machts- en controle tactieken staan een achttal gedragingen die de basis vormen voor een gelijkwaardige, respectvolle relatie. In behandelprogramma’s die gebaseerd zijn op het model van Duluth leren daders machts- en controletactieken af en wordt hen gedrag aangeleerd dat leidt tot een gelijkwaardige, niet-gewelddadige relatie.
Duur:
Niet bekend.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Gebaseerd op partnerrapportage blijkt dat behandelde daders van relationeel geweld 40% kans en onbehandelde daders 35% kans hebben geen geweld meer te plegen. Uitgedrukt in percentages heeft behandeling dus een recidive-afname van 5% (gebaseerd op partnerrapportage) tot gevolg.
Type interventie:
Individueel.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
61
Ministerie van Justitie
Model van Rutter Doelgroep:
Jongeren met ernstige gedragsproblemen.
Doel:
Samen met de jongeren werken aan een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan. Jongeren begeleiden bij het verbreden van hun mogelijkheden en het voorkomen van ongewenst gedrag.
Werkwijze:
Het model van Rutter gaat uit van vijf beschermende mechanismen die een belangrijke rol spelen bij het bereiken van goede resultaten bij jongeren met ernstige gedragsproblemen. Binnen het model wordt zoveel mogelijk gewerkt op basis van wetenschappelijk beproefde methodes en wordt gestreefd naar meetbare en transparante resultaten. De vijf beschermende mechanismen zijn: het verminderen van risicovol gedrag, het vergroten van het zelfoplossend vermogen, het doorbreken van negatieve interactie-patronen, het herstellen en behouden van belangrijke relaties en het creëren van kansen.
Duur:
Onbekend.
Professionals:
Opgeleid volgens speciaal trainingsprogramma dat gebaseerd is op de Interactiewijzermethodiek.
Effectiviteit:
De gebruikte methodiek, gebaseerd op het model van Rutter, is ‘evidence based’. Dat wil zeggen dat hij gebaseerd is op wetenschappelijk aangetoonde handelingsgerichte interventies. Zo blijkt uit onderzoek dat de vijf uitgangspunten van het model een belangrijke rol spelen bij het bereiken van goede resultaten met jongeren.
Type interventie:
Individueel traject.
Locatie:
Ambulant of thuis heeft de voorkeur (eventueel gesloten instelling).
62
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (?) behandelmethode Rentray hierop gebaseerd
63
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Ouderschap met liefde en grenzen Doelgroep:
Jongeren met gedragsproblemen tussen de twaalf en achttien jaar, samen met hun ouders of verzorgers.
Doel:
Het doel van de behandeling is om ouders de middelen te geven om hun ontspoorde kinderen weer op de goede weg te krijgen. Daarbij ligt de nadruk op het herstel van wederzijds begrip, vertrouwen en genegenheid. Het programma probeert op deze manier een neerwaartse spiraal te doorbreken.
Werkwijze:
Volwassen worden is een lastig proces, waarbij jongeren soms ontsporen. Sommige jongeren worden bijvoorbeeld snel agressief of spijbelen en gebruiken drugs. Anderen vertonen crimineel gedrag, waardoor ze in aanraking komen met politie en mogelijk justitie. Dit soort gedragsproblemen trekt een zware wissel op een gezin. Ouders verliezen steeds meer de greep op hun kinderen. Ouderschap met liefde en grenzen gaat in op de vraag hoe deze verstoorde relatie weer hersteld kan worden.
Duur:
Half jaar (6 wekelijkse bijeenkomsten van 2 uur, daarna coaching).
Professionals:
Behandelaars van centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Onbekend.
Type interventie:
Gezinstraining.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
64
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Polikliniek Groot Batelaar Doelgroep:
Jongens en meiden van 12 tot 24 jaar, die met justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen, waarbij ontwikkelingsstoornissen, persoonlijkheidsproblematiek en systeemproblematiek voorop staan. Er is in DSM-IV termen zowel sprake van As 1 én/of As 2 problematiek. In hun voorgeschiedenis is vaak sprake van pedagogische en affectieve verwaarlozing, problematische en verstoorde gezinsrelaties, sociaal traumatiserende factoren, mislukkingen in school en werksituatie.
Doel:
Het doel van de behandeling is daarom tweeledig: de behandeling van de ontwikkelings- en/of pesoonlijkheidsstoornis en het voorkomen van recidive. We willen de jongeren de gelegenheid geven adequate gedragsalternatieven aan te leren, uitgaande van hun persoonlijke mogelijkheden.
Werkwijze:
In de behandeling wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan het (blijven) volgen van onderwijs en het vinden en/of vasthouden van werk. Jongeren kunnen op de polikliniek verschillende therapievormen volgen, zoals individuele of groepspsychotherapie, psychomotorische therapie, medicamenteuze therapie, systeemtherapie en creatieve therapie. Ook bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan een Agressie Controle Groep of een Dadergroep Zedendelicten.
Duur:
Variabel (afhankelijk van behandelvorm).
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel- en groepsaanbod.
Locatie:
Poliklinisch.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
65
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils Groot Batelaar)
66
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Radicalisme – Extremisme Doelgroep:
Mensen die door middel van radicale denkbeelden problemen veroorzaken dan wel zelf in de problemen zijn gekomen. Dit kunnen problemen zijn die een directe uiting zijn van een radicale extreme opvatting maar ook geweldsdelicten met als achtergrond een vooroordeel ten opzichte van bepaalde gedragingen en/of bevolkingsgroepen.
Doel:
Door het verstevigen van de identiteit van deelnemers de mogelijke criminogene beïnvloeding van radicale extremen uitingen te reduceren, waardoor de kansen op recidive wordt verminderd.
Werkwijze:
In de training wordt specifieke aandacht gegeven aan de sociale, de cognitieve en de morele ontwikkelingsachterstanden die de oorzaak kunnen zijn van een zwakke identiteit. Het elimineren van risicofactoren. Dit moet leiden tot betere beeldvorming over zichzelf en anderen. Tijdens de training wordt gebruik gemaakt van diverse methodieken onder andere Meta plan, Groepsdynamica, RET (Rationele Emotieve Therapie), ART, MRT (Moral Reasoning Training), Goldstein en diverse actuele TV uitzendingen.
. Duur:
8 bijeenkomsten.
Professionals:
Speciaal opgeleide trainers.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
67
Ministerie van Justitie
Sterke meiden
68
Doelgroep:
Meisjes van 13 tot 18 jaar die moeite hebben met regels, wetten en grenzen. Daardoor kunnen ze in moeilijkheden raken; spijbelen, weglopen, drugsgebruik, vechtpartijen, onveilige seks of plegen van delicten.
Doel:
Meiden de middelen te geven om hun kracht beter te gebruiken. Om hun leven in goede banen te leiden moeten ze grenzen stellen. Daarbij moeten ze ook rekening houden met anderen. Ze leren om door de aanpak van hun problemen, sterker te worden.
Werkwijze:
Tijdens de groepsbehandeling leren de meiden dat hun problemen niet zomaar uit de lucht komen vallen. Meestal hebben die te maken met de manier waarop hun eigen leven is verlopen, met bepaalde gebeurtenissen in het verleden en de wijze waarop ze zich daarbij staande hielden. De bijeenkomsten worden geleid door twee behandelaars. In de groepen wordt een werkboek gebruikt. Daarin staan thema’s die besproken worden en oefeningen die aan bod komen..
Duur:
Vijf maanden (22 wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur).
Professionals:
Behandelaars van centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit: Type interventie:
Onbekend.
Locatie:
Poliklinisch
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Groepstraining (maximaal 8 deelnemers).
Ministerie van Justitie
Stress Inoculation Treatment Doelgroep:
Daders van gewelddadig gedrag.
Doel:
De nieuw aangeleerde vaardigheden moeten een automatische reactie gaan vormen op toekomstige boosheid-uitlokkende situaties, zodat gewelddadig gedrag voorkomen wordt.
Werkwijze:
Er wordt gebruik gemaakt van cognitief gedragstherapeutische technieken waaronder cognitieve herstructurering, relaxatietraining, verbeeldingsoefeningen (imaginaire exposure) en het vergroten van het probleemoplossend vermogen door middel van rollenspelen en ‘modeling’.
Duur:
Onbekend.
Professionals:
Hogere beroepsopleiding in een Agogische richting.
Effectiviteit:
Een aantal onderzoeken naar de effectiviteit van de stress-inoculatie training bij volwassen gedetineerden en jeugdige delinquenten, waarbij al dan niet gebruik werd gemaakt van controle- en/of vergelijkinsgroepen, laten onder andere een afname in zelfrapportage van agressie en recidivecijfers zien.
Type interventie:
Groepstraining.
Locatie:
Klinisch. 69
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Systeembehandeling bij Huiselijk Geweld Doelgroep:
Cliëntsystemen waarbij sprake is van verslavingsproblematiek en huiselijk geweld. Hieronder worden partnerrelaties, gezinsrelaties en relaties met overige naast betrokkenen verstaan.
Doel:
Primair: Het direct stoppen van het geweld in de thuissituatie. Secundair: Veranderen van gezins- en/of partnerrelatiepatronen en gedragingen die verslavingsgedrag en huiselijk geweld in stand houden en/of veroorzaken.
Werkwijze:
- Cliënten krijgen (in)zicht in de functie van het middel/ geweld binnen de relatie - Cliënten krijgen (in)zicht in de mogelijkheden tot veranderen binnen de relatie - Cliënten brengen gedragsverandering aan in de (onderlinge) relatie(s) waardoor functie van gebruik vermindert/verdwijnt
Duur:
Variabel.
Professionals:
Systeemtherapeut NVRG-geregistreerd bij deze meervoudige problematiek en/of complexe systeemproblematiek.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Partner/gezinsessies.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend. Vervalt daarom bij 3RO
Schema Almere:
Ja (Tactus)
70
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Systeemgerichte Aanpak van Geweld in Relaties (SAGR) Doelgroep:
Slachtoffers en daders van huiselijk geweld.
Doel:
Het stoppen van geweld in de relatie en het bevorderen dat beide ouders actief participeren in de opvoeding en verzorging van hun kinderen. Bovendien heeft De Aanpak als doel te voorkomen dat beide partners opnieuw in een gewelddadige partnerrelatie terechtkomen.
Werkwijze:
Systeemgerichte benadering waarin verschillende hulpinstellingen (zoals vrouwen-opvang, maatschappelijk werk, Fiom, GGZ) kunnen participeren. De Aanpak kent drie fasen: de motiveringsfase, de individuele hulpverleningsfase en de systeemgerichte hulpverleningsfase. De methode bevat verschillende onderdelen en modulen, wat hulpverlening op maat mogelijk maakt.
Duur:
Variabel.
Professionals:
Systeemtherapeut NVRG-geregistreerd.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Partner/gezinsessies.
Locatie:
Ambulant/thuis.
Erkend:
Niet erkend. Vervalt daarom bij 3RO
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
71
Ministerie van Justitie
Taakstraf Alcohol Delinquentie Doelgroep:
Plegers van gewelds- en vermogensdelicten, waarbij riskant, problematisch – dus niet direct verslaafd - alcoholgebruik een rol heeft gespeeld.
Doel:
Door middel van kennisvermeerdering, inzichtvergroting, bewustwording, motivering en gedragstraining wordt cliënten geleerd om alcoholmisbruik te controleren en mer alcoholgebruik verbonden delictgedrag te voorkomen. Het doel van de training is: deelnemers zijn in staat herhaling van het door hen gepleegde delict te voorkomen.
Werkwijze:
Het programma start met een individueel gedeelte de “Doorlichting Voorlichting Alcoholgebruik (DVA). Na het invullen van een vragenlijst wordt bepaald welke rol alcohol in iemands leven speelt. In de hierop volgende groepsbijeenkomsten wordt met behulp van de delictketen eigen gedrag ontleed. De TAD wordt afgesloten met een eindgesprek.
Duur:
Zeven weken (28 uur).
Professionals:
De Alcohol training wordt in Utrecht uitgevoerd door: CMB.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbijeenkomsten met individuele onderdelen.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee moet in schema Almere, via Tactus
72
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Terugval Preventie Project (TPP) Doelgroep:
Jongeren in de leeftijd van 12-18 jaar, die gezien de aard, ernst of frequentie van het gepleegde delict (b.v. aanranding en verkrachting) niet in aanmerking komen voor een leerstraf Seksualiteit, maar vanwege het ontbreken van specifieke psychische of seksuele stoornissen ook niet in aanmerking komen voor ambulante daderbehandeling.
Doel:
Het voorkomen van recidive na ernstige delicten als aanranding en verkrachting. De training richt zich op: het leren herkennen van signalen verbonden met het seksueel misbruik en daaraan gerelateerd het ontwikkelen en oefenen van gedragsalternatieven; verbeteren van psychosociaal functioneren; vergroten van kennis en vaardigheden op het gebied van seksualiteit en relatievorming; het bewust worden en beïnvloeden van normen en waarden.
Werkwijze:
Vanwege de langere duur is er meer ruimte om dieper op de achterliggende oorzaken in te gaan en deze aan te pakken. Het gezin wordt intensief bij de leerstraf betrokken door middel van ouderbijeenkomsten. Het T.P.P. is een cognitief gedrags-therapeutische gestructureerde begeleiding, die de leemte vult tussen de reguliere leerstraf Seksualiteit en een ambulante behandeling in de forensische psychiatrie. 25 trainingen (van 1,5 tot 2 uur) en 25 keer huiswerk (van 1 uur).
Duur:
Professionals:
De leerstraf Terugvalpreventie Project wordt uitgevoerd door Rutgers Nisso Groep.
Effectiviteit:
Uit een evaluatieonderzoek van het Nederlands Instituut voor Sociaal Seksuologisch Onderzoek (NISSO; Drogt, 1992) bleek dat er een overwegend positieve indruk bestaat bij de betrokken instellingen. De betrokkenen waren enthousiast en tevreden over de resultaten van de Taakstraf Seksualiteit; een nuttige en
Naam rapport
Ministerie van Justitie
73
zinvolle straf voor jeugdige zedendelinquenten. Een wetenschappelijk gefundeerd antwoord op de vraag naar de precieze effecten, is tot op heden nog niet mogelijk. De Taakstraf Seksualiteit is echter volop in ontwikkeling en er zijn plannen voor uitgebreid effectonderzoek. Type interventie:
Individueel.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee is wel leerstraf in Almere
74
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Terugvalpreventie agressieve delicten Als de erkende interventie ART Wiltshire-nl beschikbaar is, vervangt deze de training agressiebeheersing (TAB) en de terugvalpreventie agressieve delicten. Doelgroep:
Bekennende daders agressief delict (niet voor verslaafden of personen met een psychiatrische of persoonlijkheidsstoornis).
Doel:
Meer inzicht, het leren beheren en beheersen van delictgevoelig gedrag en vergroten verantwoordelijkheid.
Werkwijze:
Programma waarin deelnemer en trainer stap voor stap het delict onder ‘de loep’ nemen. Op een rij zetten van verstandelijke, emotionele, gedragsmatige en situatiegebonden factoren. Zo ontstaat een helder beeld van de daad.
Duur:
12 bijeenkomsten van 2,5 uur.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel re-integratieprogramma.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend. Daarom gaat vervallen bij 3RO 75
Schema Almere:
Naam rapport
Nee
Ministerie van Justitie
Terugvalpreventie seksuele delicten Doelgroep:
Bekennende plegers van zedendelicten (niet voor verslaafden of personen met een psychiatrische of persoonlijkheidsstoornis).
Doel:
Factoren leren beheren en beheersen, verantwoordelijkheid vergroten en problemen op een andere manier leren aanpakken.
Werkwijze:
Programma leidt tot meer inzicht in factoren die een rol speelden in de aanloop naar het delict. Zes maanden (tien weken één sessie per week, daarna 16 weken één sessie per twee weken).
Duur:
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel re-integratieprogramma.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
76
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Testosteron reducerende behandeling Doelgroep:
Daders van zedendelicten die seksueel geweld hebben gebruikt.
Doel:
Recidive bij zedendelinquenten voorkomen.
Werkwijze:
Seksuele opwindbaarheid en seksuele interesse lijken in zekere mate afhankelijk te zijn van adequate testosteronconcentraties in het bloed. Derhalve zouden farmaca die een verminderde concentratie van testosteron tot gevolg hebben of het effect van testosteron op de doelwitorganen verhinderen, een rol kunnen spelen in de behandeling van zedendelinquenten. Niet bekend.
Duur: Professionals:
Arts/psychiater die medicatie voorschrijft en controleert.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee 77
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Training voor plegers van seksuele delicten Doelgroep:
Plegers van seksuele delicten.
Doel:
Preventie van recidieve en het verhogen van de veiligheid van vrouwen en kinderen.
Werkwijze:
Duur:
De training is gebaseerd op het internationaal toegepaste programma Integrated Domestic Abuse Programme (IDAP). Het IDAP programma maakt gebruik van een integrale aanpak waarin alle instanties die betrokken zijn bij huiselijk geweld samenwerken. Deze werkwijze sluit nauw aan bij de Aanwijzing Huiselijk Geweld van het Parket Generaal, en bij de al bestaande werkwijze in Nederland. Niet bekend.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Dit programma wordt in 2009 ontwikkeld, voorgelegd aan de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie en getest in de praktijk. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
78
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Triple-Ex Doelgroep:
Verslaafden met een justitiële achtergrond.
Doel:
Ex-gedetineerde verslaafden begeleiden naar een situatie waarin sprake is van maatschappelijke integratie en van duurzame abstinentie van drugs.
Werkwijze:
Gerichte en intensieve begeleiding aanbieden op het gebied van huisvesting, werk en opleiding, alsmede door het aanbieden van een sociaal klimaat waarin de cliënten gestimuleerd worden gezamenlijk te leven, leren en werken, eventueel aangevuld met psychosociale behandeling.
Duur:
Gemiddeld 9-12 maanden.
Professionals:
mw, verpleegk, psycholoog, psychiater, versl arts
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbehandeling.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
79
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Vrienden
80
Doelgroep:
Jongeren die in groepsverband in de problemen zijn gekomen. Dit kunnen problemen zijn in schoolverband maar ook op hangplekken, in buurthuizen of in uitgangsgelegenheden. Het kan overlast in de klas zijn maar ook criminaliteit, (voetbal)vandalisme, vechtpartijen, wijkoverlast, pesterijen etc. waarbij de groepsdruk een centrale rol speelt.
Doel:
Voorkomen dat jongeren die in groepsverband in de problemen zijn gekomen, opnieuw in de problemen raken.
Werkwijze:
De deelnemers leren tijdens acht groepsbijeenkomsten hun positie in de groep te verkennen, herkennen en erkennen, niet eerder uitgesproken groepscodes te ontcijferen en naar elkaar uit te spreken, elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag, na te denken over de betekenis van vriendschap en de waarde van de huidige vriendengroep voor henzelf. Bovendien leren ze om beïnvloedingsmechanismen te hanteren en duidelijke grenzen te stellen aan hoever ze zelf willen gaan en wat ze van de andere groepsleden verwachten.
Duur:
8 bijeenkomsten.
Professionals:
Wordt uitgevoerd door de Raad van de Kinderbescherming.
Effectiviteit:
Onbekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Zorgprogramma voor forensisch psychiatrische patiënten die een seksueel agressief delict hebben gepleegd Doelgroep:
Patiënten die erkennen één of meer seksueel agressieve delicten te hebben gepleegd en die zich in willen zetten een herhaling daarvan te voorkomen. Bij het delict spelen een perversie en/of een persoonlijkheidsstoornis een rol. Vaak is er ook sprake van gewelddadig gedrag; vaak is dat overheersend.
Doel:
Het doel van de behandeling is het voorkomen van terugval in het plegen van seksuele delicten. Hiertoe richt de behandeling zich op factoren die tot delicten hebben geleid en/of delictgedrag in stand hebben gehouden.
Werkwijze:
Delictscenario, delictanalyse, gestructureerde risicotaxatie en risicomanagement vormen de basis van de behandeling. De gedachten, gevoelens en gedragingen die voorafgaand, tijdens en na het delict een rol speelden worden door middel van de delictscenarioprocedure nauwkeurig onderzocht en vastgelegd. De onderliggende schema’s die aan de door de patiënt vertoonde gedragspatronen ten grondslag liggen, worden geïdentificeerd. De schematherapie van Young wordt hiervoor als uitgangspunt gebruikt.
Duur:
Twee jaar.
Professionals:
Behandelaars in een forensische setting. 81
Effectiviteit:
Ten aanzien van de behandeling van patiënten die een seksueel agressief delict hebben gepleegd zijn vele ontwikkelingen gaande. Nader onderzoek zal noodzakelijk zijn, daar er momenteel nog geen gegevens bekend zijn betreffende de resultaten.
Type interventie:
Groepsbehandeling (waar nodig en mogelijk vindt individueel aanbod plaats).
Locatie:
Klinisch.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Erkend:
Niet erkend. Vervalt bij 3 RO ivm erkende interventies
Schema Almere:
Nee
82
Naam rapport
Ministerie van Justitie
83
Naam rapport
Ministerie van Justitie
4. Volwassenen Erkende interventies 84
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agressie-regulatie op maat Doelgroep:
Jongens en meisjes in de leeftijd van 16-21 jaar met een forse agressieproblematiek. De jongeren hebben (intensieve) behandeling nodig voor het leren reguleren van hun agressieve gevoelens en gedrag. De jongeren hebben in ieder geval last van reactieve agressie, maar kunnen daarnaast ook proactieve agressie vertonen.
Doel:
Zelfregulatie van een jongere met een forse agressieproblematiek te verbeteren om zo de kans op recidive te verkleinen. Dit door het verminderen van dynamische individuele risicofactoren die gerelateerd zijn aan de agressieregulatieproblematiek.
Werkwijze:
De interventie maakt gebruik van een cognitieve gedragsmatige aanpak met dramatherapeutische technieken. Er wordt gewerkt aan het verminderen van stress en agressieve gevoelens, beheersingsvaardigheden, impulscontrole, het vergroten van het zelfinzicht, inzicht in triggers en het veranderen van disfunctionele cognities.
Duur:
Varieert van zes maanden tot twee jaar.
Professionals:
Speciale opleiding noodzakelijk tot trainer van deze interventie.
Effectiviteit:
Er is geen direct bewijs dat de effectiviteit van de AR op Maat kan aantonen. Als indirect bewijs worden onderzoeken aangehaald die empirische steun geven aan de theoretische onderbouwing van de interventie. Ook worden effectstudies aangehaald van soortgelijke interventies in het buitenland.
Type interventie:
Individuele- en groepstraining.
Locatie:
Klinisch.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
85
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee
86
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agressie Regulatie Training Wiltshire NL Doelgroep:
Volwassen justitiabelen met een patroon van geweldsdelicten, onvoldoende impulsbeheersing en zelfcontrole, een gemiddeld tot hoog recidiverisico en een risico op gevaar voor anderen.
Doel:
Verkrijgen van inzicht in de eigen agressieproblematiek en het oefenen van vaardigheden om boosheid en agressie beter te hanteren.
Werkwijze:
De ART bestaat uit een combinatie van drie cognitieve interventies. Binnen de drie modules wordt ingestoken op drie dynamische factoren in relatie tot agressief gedrag: • Sociale vaardigheden worden versterkt (destructieve vaardigheden vervangen door constructieve vaardigheden) • vaardigheden tot Woedebeheersing worden aangeleerd • het niveau van Moreel redeneren wordt verhoogd Uitgangspunt is dat de doelgroep tot geweld overgaat door onvoldoende controle over de eigen woede (lichamelijke signalen, impulsen). Het gaat om daadwerkelijk geweld en serieuze dreiging met geweld. Door middel van huiswerkopdrachten en het betrekken van toezichthouders/ trajectbegeleiders wordt aangesloten bij de individuele problematiek en leefwereld van de justitiabele. De trainer en begeleider zorgen er zo samen voor dat de vaardigheden gegeneraliseerd worden naar de dagelijkse praktijk.
Duur:
2,5 maand (18 sessies).
Professionals:
Toezichthouder of trajectbegeleider vanuit Reclassering.
Naam rapport
Ministerie van Justitie
87
Effectiviteit:
De ART is een wetenschappelijk onderbouwd programma gebaseerd op de wetenschappelijke inzichten uit de WhatWorks benadering en op de ART Wiltshire in het Verenigd Koninkrijk. Er zijn geen resultaten betreffende effectiviteit in Nederland bekend.
Type interventie:
Groepstraining en individuele begeleiding..
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja
88
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agression Replacement Training voor volwassenen Doelgroep:
Volwassenen die asociaal en agressief gedrag vertoond hebben.
Doel:
Verminderen van asociale en agressieve gedragingen bij deelnemers.
Werkwijze:
Cognitieve gedragsinterventie die deelnemers traint om te gaan met agressieve en gewelddadige gedrag. De interventie bestaat uit de volgende drie onderdelen: 1 Sociale Vaardigheidstraining, waar nieuw sociaal gedrag wordt aangeleerd. 2 Boosheidscontroletraining, waar agressief gedrag wordt afgeleerd. 3 Training moreel redeneren waar de cliënt wordt geleerd minder egocentrisch te redeneren.
Duur:
Tien weken.
Professionals:
Trainers die opgeleid zijn door de stichting Werken met Goldstein.
Effectiviteit:
De ART is een wetenschappelijk onderbouwd programma gebaseerd op de wetenschappelijke inzichten uit de WhatWorks benadering en op de ART Wiltshire in het Verenigd Koninkrijk. Er zijn geen resultaten betreffende effectiviteit in Nederland bekend.
Type interventie:
Groepstraining. 89
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Arbeidsvaardighedentraining (ArVa) Doelgroep:
Volwassen justitiabelen die weinig of geen (positieve) werkervaring hebben, werkloos zijn of veelvuldig wisselen van werk.
Doel:
Deelnemers inzicht geven en vaardigheden leren waarmee ze (beter) in staat zijn werk te krijgen en te behouden.
Werkwijze:
De training bestaat uit drie modules: 1 Module Kiezen voor werk: Het aanleren van kennis en vaardigheden gericht op het bevorderen van arbeidsmotivatie en verwerven van inzicht in eigen reële mogelijkheden wat werk betreft; inzicht in eigen opvattingen en gewoonten die aansluiting op de arbeidsmarkt bemoeilijken; aanleren van vaardigheden om die afstand te verkleinen. 2 Module Willen werken: Het leren van basale werknemersvaardigheden en werkhouding voor het krijgen en behouden van werk. 3) Module Werk zoeken: Leren hoe de arbeidsmarkt werk. Kennis over wat je moet doen, waar je moet zijn, welke wegen je moet bewandelen om werk te vinden en een realistisch beeld hebben van wat je daarbij van instanties kan verwachten.
Duur:
Drie maanden (24 bijeenkomsten).
Professionals:
-
Effectiviteit:
-
Type interventie:
Groepstraining.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja
90
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Budgetteertraining Doelgroep:
Daders die criminogene tekorten hebben op het gebied van omgaan met geld en schulden.
Doel:
De training heeft als doel om bij deelnemers het inzicht en de kennis over inkomsten en uitgaven te vergroten. Daarnaast leren deelnemers vaardigheden waarmee zij planmatig geld kunnen beheren.
Werkwijze:
Het programma is bedoeld voor daders die, onder andere, door de gevolgen van financieel wanbeheer delicten zijn gaan plegen.
Duur:
Geen informatie over beschikbaar.
Professionals:
Geen informatie over beschikbaar.
Effectiviteit:
In maart 2009 beoordeling door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Indien het programma wordt erkend, zal aansluitend de training in 2009 worden getest op vier groepen. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Individuele training.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. 91
Schema Almere:
Naam rapport
Ja
Ministerie van Justitie
Dialectische Gedragstherapie bij delinquente adolescenten Doelgroep:
Jeugdigen met crimineel gedrag, die ernstige gedragsstoornissen of (para)suïcidaal gedrag vertonen. De jeugdigen zijn tussen de 12 en 24 jaar, en verblijven tenminste vier maanden in een Justitiële Jeugd Inrichting (JJI) vanaf de intake procedure.
Doel:
Het verminderen van recidive door het verminderen van de bij een jeugdige aanwezige criminogene risicofactoren.
Werkwijze:
DGT-A is een cognitieve gedragstherapie. De therapie bestaat uit individuele therapie, een geprotocolleerde groepstraining, waarin vaardigheden worden getraind, het Terugvalpreventieprogramma en Intervisie (tussen de therapeuten).
Duur:
16 weken.
Professionals:
Opleiding voor dialectische gedragstherapie.
Effectiviteit:
Er is geen wetenschappelijk onderzoek bij Nederlandse adolescenten in een JJI. In de VS werd bij nameting na 12 maanden een aanzienlijke daling van de recidive gezien.
Type interventie:
Individuele- en groepstherapie
Locatie:
Klinisch
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Nee
92
Naam rapport
Ministerie van Justitie
In Control! Doelgroep:
Jongens van 12 tot en met 15 en 16 tot en met 21 jaar die (reactief ) agressieve delicten hebben gepleegd en in een Justitiële jeugdinrichting verblijven.
Doel:
Het bereiken van een substantiële afname van recidive /het plegen van geweldsdelicten bij een specifieke groep justitiabelen.
Werkwijze:
Cognitief-gedragstherapeutische interventies zorgen voor het herkennen en beheersen van signalen van opkomende woede en agressie. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan de egocentrische denkstijl en irreële gedachten van de delinquente jongeren. De nadruk ligt op doen en ervaren in plaats van praten over, wegens het lage IQ van de delinquenten.
Duur:
20 bijeenkomsten.
Professionals:
Gedragswetenschapper en een bewegingstherapeut.
Effectiviteit:
Er is nog geen direct bewijs dat de effectiviteit in Nederland kan aantonen. Uit onderzoek blijkt dat de cognitief gedragstherapeutische interventies die gebruikt worden effectief zijn of effectieve bestanddelen bevatten.
Type interventie:
Individuele- en groepsbijeenkomsten (6 deelnemers)
Locatie:
Gymnastiekzaal.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee Rentray heeft WSART
Naam rapport
93
Ministerie van Justitie
Korte Leefstijltraining verslaafde justitiabelen Doelgroep:
Justitiabelen met licht tot gemiddeld problematisch middelengebruik of gokgedrag.
Doel:
Deelnemers motiveren om hun problematisch middelengebruik of gokgedrag te veranderen. Hierdoor neemt de kans op criminele recidive af. Soms betekent dat helemaal stoppen met gebruik, maar ook gecontroleerd, verantwoord gebruik kan het doel zijn. Deelnemers worden zich ook bewust van de wederzijdse invloed tussen het delictgedrag en verslavingsproblemen, de toenemende kans op criminele recidive bij terugval in middelengebruik en vica versa. Ze leren risicosituaties te vermijden of anders aan te pakken.
Werkwijze:
De training gaat uit van vier uitgangspunten: De aanname dat door beïnvloeding van het problematische middelengebruik de kans op criminele recidive afneemt. Middelengebruik en delictgedrag zijn aangeleerd gedrag. Het verandermodel van Prochaska & DiClemente. Het terugvalpreventiemodel van Marlatt en Gordon. Verandering van problematisch middelengebruik en delictgedrag via een aantal stadia.
Duur:
15 weken.
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja
94
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Leefstijltraining Doelgroep:
Justitiabelen met gemiddeld tot hoog problematisch middelengebruik of gokgedrag.
Doel:
De deelnemer leert dat er verband bestaat tussen zijn middelengebruik en delictgedrag. Hij leert zijn persoonlijke risicosituaties te herkennen en om te gaan met sociale druk. Hij weet om te gaan met uitglijders, een tijdelijke terugval in het middelengebruik of delictgedrag. Ook leert de deelnemer, met ondersteuning van de trainer, een weloverwogen beslissing te nemen of hij abstinentie of gecontroleerd middelengebruik wil nastreven.
Werkwijze:
De Leefstijltraining is gebaseerd op dezelfde uitgangspunten als de Korte Leefstijltraining. Deze training is in vergelijking met de Korte Leefstijltraining meer gericht op het voorkomen en het onder controle krijgen van een terugval in middelengebruik en crimineel gedrag. Deelnemers stellen hun eigen voor- en nadelen balans op, leren hoe ze terugval kunnen voorkomen en als ze toch terugvallen hoe ze daar mee om kunnen gaan.
Duur:
21 weken
Professionals:
-
Effectiviteit:
-
Type interventie:
Groepsinterventie
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Ja
Naam rapport
95
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Ministerie van Justitie
Leren van Delict Doelgroep:
Jongeren van 14 tot 23 jaar die een geweldsdelict gepleegd hebben, daarvoor zijn veroordeeld en in een Justitiële Jeugdinrichting verblijven.
Doel:
Voorkomen dat jongeren opnieuw (gewelddadige) delicten plegen.
Werkwijze:
Fase 1: Delictanalyse Situaties, gedachten, gevoelens en gedragingen voorafgaand aan, tijdens en na het delict in kaart brengen. Fase 2: Veranderingsfase Veranderen van het gedrag door het ontwikkelen en toepassen van gedragsalternatieven. Fase 3: Opfrissessies Bevorderen dat jongere het nieuwe gedrag dat hij heeft geleerd vasthoudt en toepast in de nieuwe situaties.
Duur:
14-18 weken.
Professionals:
Universitaire opleiding in de gedragswetenschappen. Intensieve opleiding van vijf dagen.
Effectiviteit:
Er is geen direct bewijs dat de effectiviteit van Leren van Delict kan aantonen.
Type interventie:
Individuele training.
Locatie:
Fase 1 en 2 klinisch, fase 3 buiten de instelling.
Erkend:
Voorlopig erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Nee Rentray gaat het doen!
96
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Nieuwe Perspectieven (NP) Doelgroep:
Jeugdigen (jongens en meisjes) van 12 tot 23 jaar die in maatschappelijk opzicht risicogedrag en /of delinquent gedrag vertonen en die bovendien op meerdere levensgebieden problemen ondervinden.
Doel:
Het voorkómen van crimineel-/risicogedrag, c.q. het voorkómen van herhaling (recidive) van crimineel gedrag.
Werkwijze:
Fase 1: Kennismaking, aanmelding en intake. Fase 2: Individuele intensieve begeleiding om te werken aan oplossingen. Fase 3: Sociaal netwerk opbouwen. Fase 4: Nazorg periode van 3 maanden.
Duur:
Drie maanden.
Professionals:
HBO-opleiding Maatschappelijk Werk & Dienstverlening (MWD) of Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH), aangevuld met een speciale training.
Effectiviteit:
Op verschillende gebieden is door de jeugdigen aanzienlijke vooruitgang geboekt, de jongeren waren tevreden over het verloop van de interventie en ook geruime tijd na afloop van de interventie was er sprake van positieve ontwikkelingen bij ex-cliënten.
Type interventie:
Individuele behandeling.
Locatie:
Ambulant en sociale omgeving jongere.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Interventies, deelcommissie jeugdzorg en psychosociale/pedagogische preventie.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils Jeugdzorg & Reclassering) Nieuw Veldzicht
Naam rapport
97
Ministerie van Justitie
Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer (NPT) Doelgroep:
Jongeren tussen 16 en 23 jaar met een gemiddeld tot hoog recidiverisico en met gemiddelde tot ernstige delictgerelateerde problemen met vaardigheden, denkpatronen en gedrag.
Doel:
Bereiken van een substantiële afname van het risico op recidive bij jongeren die delictgerelateerde problemen hebben met hun vaardigheden, denkpatronen en gedrag.
Werkwijze:
Fase 1: Aanmelding-vertrek Aanmelding, intake, motivering, vertrekplan. Fase 2: Terugkomst en intensieve begeleiding Korte-termijn- doelen. Fase 3: Afronding Lange-termijn-doelen, eindevaluatie en vervolgafspraken. Fase 4: Follow-up contacten 3, 6 en 12 maanden na afronding is follow-up.
98
Duur:
Minimaal 9 maanden.
Professionals:
Geen informatie beschikbaar.
Effectiviteit:
De verschillende interventiemethoden zijn effectief gebleken.
Type interventie:
Individuele behandeling.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie.
Schema Almere:
Ja Nieuw Veldzicht
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Training voor Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Doelgroep:
Volwassen justitiabelen (18 jaar en ouder) die veelvuldig delicten plegen en door justitie en/of reclassering voor deze interventie zijn geselecteerd.
Doel:
Nieuwe denkvaardigheden aanleren om zo de kans op delictherhaling te verminderen.
Werkwijze:
De training omvat 20 sessies van 2,5 uur + een kennismaking en evaluatiebijeenkomst (met voor- en nameting). Tussendoor krijgen deelnemers huiswerk mee.
Duur:
Drie maanden (22 sessies).
Professionals:
Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen).
Effectiviteit:
De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering).
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Ja
Naam rapport
99
Ministerie van Justitie
Training Cognitieve Vaardigheden (CoVa) Doelgroep:
Daders die cognitieve vaardigheden missen.
Doel:
De training richt zich op probleemoplossing, perspectief nemen, invoelingsvermogen, beheersing van impulsen en moreel en kritisch redeneren.
Werkwijze:
CoVa is gebaseerd op het uitgangspunt dat veel antisociaal, crimineel gedrag voortkomt uit het feit dat daders verschillende cognitieve vaardigheden missen. Deze tekortkomingen zijn niet gerelateerd aan intelligentie of opleidingsniveau, maar hebben betrekking op denkwijze en houding die leiden tot antisociaal gedrag.
Duur:
Drie maanden (22 bijeenkomsten).
Professionals:
Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen).
Effectiviteit:
De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering).
Erkend:
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Schema Almere:
Ja
100
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Training Cognitieve Vaardigheden voor verstandelijk minderbegaafden (CoVa+) Doelgroep:
Justitiabelen met een intelligentieniveau tussen de 65 en 90.
Doel:
Met de training leren deelnemers om eerst te denken en dan te doen.
Werkwijze:
CoVa+ richt zich op het aanpassen van cognitieve disfuncties. Kern in de aanpak is de sociale probleemoplossing, aangevuld met elementen van angermanagement, cognitieve herwaardering, assertiviteitstraining en emotieherkenning.
Duur:
Vijf maanden (38 bijeenkomsten).
Professionals:
Reclasseringswerkers die opgeleid zijn als trainer gedragsinterventies. De trainers volgen daarvoor een vijfdaagse training Kernvaardigheden. Daarna worden ze opgeleid voor de training die ze gaan geven (zes dagen).
Effectiviteit:
De training CoVa is een erkend gedragsinterventieprogramma. In Engeland heeft het een recidive vermindering opgeleverd van gemiddeld 15%. Na de training worden de volgende winstpunten gesignaleerd; positief-kritische houding bij het beoordelen van situaties, verbetering van inlevingsvermogen en vermogen om problemen op te lossen. 101
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Intramuraal (justitiële inrichting) en extramuraal (gebouw Reclassering).
Erkend:
Schema Almere:
Naam rapport
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Ja
Ministerie van Justitie
Werken aan je Toekomst Doelgroep:
Jongeren tussen de 15 en de 23 jaar die langer dan drie weken in een (Justitiële) Jeugdinrichting verblijven en die deelnemen aan een Work-Wise traject. De jongeren zijn in een (Justitiële) Jeugdinrichting geplaatst als gevolg van een strafrechtelijk vonnis of een voogdijregeling en hebben 5 of meer delicten gepleegd.
Doel:
Primair: jongeren die verblijven in een (Justitiële) Jeugdinrichting beter toe te rusten op het verkrijgen en behouden van een opleiding of werk. Secundair: de jongeren, dankzij een verbeterde positie op school en op de arbeidsmarkt, minder risico lopen om te recidiveren.
Werkwijze:
De gedragsinterventie Werken aan je Toekomst is onderdeel van Work-Wise: een arbeidstoeleidend programma voor jongeren met een justitiële straf of maatregel. Het totale Work-Wise traject kent vier fasen: 0. intake en planvorming, 1. binnen wonen en binnen dagprogramma (binnen), 2. binnen wonen en buiten deels of geheel het dagprogramma (overgang) en 3. buiten (na uitplaatsing uit de inrichting).
Duur:
10 weken (20 bijeenkomsten).
Professionals:
Geen informatie over beschikbaar.
Effectiviteit:
Er is nog geen direct of indirect bewijs voor de effectiviteit van deze interventie.
Type interventie:
Individuele training
Locatie: Erkend:
Klinisch
Schema Almere:
Nee Rentray biedt het residentieel
102
Naam rapport
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie
Ministerie van Justitie
Woontraining Doelgroep:
Deelnemers van wie delictgedrag een relatie heeft met financiële en/of huisvestingsproblemen en een gebrekkige daginvulling.
Doel:
Delictgedrag vermijden dat uit dak- of thuisloosheid voortvloeit.
Werkwijze:
Vaardigheden aanleren en/of versterken die nodig zijn om te kunnen wonen. Met deze vaardigheden zijn cliënten in staat om zelfstandig te wonen. Hierdoor kunnen zij delictgedrag vermijden dat uit dak- of thuisloosheid voortvloeit.
Duur:
Geen informatie over beschikbaar.
Professionals:
Geen informatie over beschikbaar.
Effectiviteit:
In maart 2009 beoordeling door de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie. Indien het programma wordt erkend, zal aansluitend de training in 2009 worden getest op vier groepen. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Individuele training
Locatie: Erkend:
Ambulant
Schema Almere:
Naam rapport
Erkend door Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie Nee
Ministerie van Justitie
103
5. Volwassenen Niet-erkende interventies 104
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Agressie Hanterings Training (AHT) Doelgroep:
Cliënten die afhankelijk zijn van middelen (zowel alcohol als drugs) en agressief en/of gewelddadig gedrag vertonen.
Doel:
Doel van de agressiehanteringstraining (AHT) is dat de cliënt met gevoelens van irritatie, boosheid, woede of agressie leert omgaan. De cliënt leert een doel bereiken zonder dat anderen daarvan schade ondervinden.
Werkwijze:
De training is onderverdeeld in modules die gericht zijn op: 1 Signaleren van en omgaan met gevoelens 2 Verbeteren van (sociale) vaardigheden 3 Oplossen van morele problemen
Duur:
18 bijeenkomsten.
Professionals:
psycholoog en maatschappelijk werker
Effectiviteit:
Aan het begin en tijdens de training worden vragenlijsten afgenomen, om vast te kunnen stellen wat de resultaten van de behandeling zijn. Hier zijn nog geen wetenschappelijke uitkomsten over bekend.
Type interventie:
Groepstraining (18 bijeenkomsten) en individuele sessies, gericht op middelengebruik.
Locatie: Erkend:
Ambulant
Schema Almere:
Ja (JusTact, Tactus)
Naam rapport
105
Niet erkend
Ministerie van Justitie
Begeleiding van mannen bij thuisgeweld
106
Doelgroep:
Mannen die gewelddadig en bedreigend zijn naar hun vrouw en/of kinderen.
Doel:
Het primaire doel is het stoppen van het geweld. Mannen die gewelddadig en bedreigend zijn naar hun vrouw en/of kinderen leren op een andere manier om te gaan met hun agressie en bijbehorende gevoelens.
Werkwijze:
In het behandelprotocol zitten de volgende onderdelen: time-out, empathietraining, stopmethode, psycho-educatie over de geweldscirkel, agressiemanagement, cognities en gevoelens, en de Smoezenlijst. De hulp is multidisciplinair gericht (ketenaanpak), omdat van belang is gezamenlijk tot een sluitende aanpak te komen. De hulp is systeemgericht omdat zowel vrouwen, kinderen als mannen de gevolgen van het geweld ondervinden en allen een rol (kunnen) spelen in het stoppen van het geweld.
Duur:
Variabel.
Professionals:
Geen informatie beschikbaar.
Effectiviteit:
Er is nog geen onderzoek gedaan naar de effectiviteit van deze vorm van begeleiding. Wel is verslag gedaan van de ervaringen in het eerste en twee projectjaar (in druk).
Type interventie:
Individuele begeleiding.
Locatie: Erkend:
Ambulant en klinisch.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Chirurgische castratie Doelgroep:
Daders van zedendelicten die seksueel geweld hebben gebruikt.
Doel:
Recidive bij zedendelinquenten voorkomen.
Werkwijze:
Chirurgische castratie vindt plaats door middel van het verwijderen van de testes. Deze ingreep resulteert in een vermindering van het plasma testosteron, een afname van de geslachtsdrift en een onvermogen tot voortplanting.
Duur:
Eenmalige ingreep.
Professionals:
Arts.
Effectiviteit:
Uit verscheidene onderzoeken blijkt dat chirurgische castratie een significante reductie van recidive van seksuele delicten tot gevolg heeft. Echter, vanwege het invasieve en irreversibile karakter van de ingreep wordt deze tegenwoordig niet meer uitgevoerd.
Type interventie:
Individueel.
Locatie: Erkend:
Ziekenhuis.
Schema Almere:
Nee
Niet erkend.
107
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Deeltijdkliniek Groot Batelaar
108
Doelgroep:
Jongeren van 12 t/m 23 jaar die een delict hebben gepleegd of dreigen te plegen.
Doel:
Vermindering van recidivegevaar. De behandeling is daarmee gericht op het mede waarborgen van de maatschappelijke veiligheid. Daarnaast probeert de deeltijdkliniek om de persoonlijkheidsontwikkeling van jongeren positief te beïnvloeden. Daartoe wordt het sociale netwerk van de jongeren zoveel mogelijk betrokken bij de behandeling.
Werkwijze:
Het intensieve programma omvat onder meer delictanalyse, groepstherapie en non-verbale therapie. Het programma van de deeltijdkliniek biedt jongeren structuur en veiligheid. Jongeren leren om meer controle te krijgen over zichzelf en om verantwoordelijkheid te nemen voor hun gedrag. Door de problemen en de leeftijd van de jongeren is gekozen voor het sociaal therapeutisch model met sterk supportieve elementen, volgens de methodiek van de sociale competenties. Daarnaast zijn ook elementen uit de orthopedagogiek en psycho-educatie in het programma opgenomen.
Duur:
Zes maanden. (van 4-6 uur per dag).
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal zeven deelnemers).
Locatie: Erkend:
Klinisch.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils, Groot Batelaar)
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Delictanalyse en delictscenario Doelgroep:
Jongeren tot 23 jaar die een delict hebben gepleegd (of als delictgevaarlijk worden beschouwd).
Doel:
Voorkomen van recidive bij de doelgroep.
Werkwijze:
Deze therapie besteedt aandacht aan de delictgeschiedenis, het delictscenario, de analyse van risicovergrotende en -verminderende factoren, de invloed van persoonlijkheidskenmerken op het recidiverisico, de invloed van de omgeving op risicofactoren, het opstellen van behandeldoelen en het maken van prognoses.
Duur:
Serie van 6 tot 12 gesprekken over het gepleegde delict.
Professionals:
(Ortho)pedagogen, psychologen en diverse andere specialisten.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Niet bekend.
Locatie:
Niet bekend.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Traverse Flevoland) 109
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Delictpreventietraining voor Groepen
110
Doelgroep:
Volwassen deelnemers die een (gewelds)delict hebben gepleegd.
Doel:
Het ontwikkelen of versterken van vaardigheden die noodzakelijk zijn bij de uitvoering van ontwikkelingstaken op de volgende gebieden: vrienden en sociale contacten; vrijetijdsbesteding; alcohol en drugs; financiën en omgang met autoriteiten. Het verkleinen van de kans op herhaling van delictgedrag.
Werkwijze:
De leidraad is het werken op basis van het competentiemodel. Er wordt vooral gebruik gemaakt van (cognitieve) gedragstherapeutische interventies en technieken zoals gedragsoefeningen, het trainen van probleemoplossingsvaardigheden en beïnvloeding van cognities die een rol speelden bij de delictpleging. De volgende thema’s komen aan bod: delictbespreking, delict en maatschappij, delict en autoriteiten en delict en slachtoffer. Het programma leert vaardigheden aan die voor specifieke taken in bepaalde levensfasen noodzakelijk zijn.
Duur:
Twee maanden (8 bijeenkomsten).
Professionals:
Geen informatie bekend.
Effectiviteit:
Geen informatie bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Equip Doelgroep:
Jongeren in de leeftijd van 12 tot 24 jaar met antisociaal of agressief gedrag.
Doel:
Het doorbreken van egocentrisme en aanleren van verantwoordelijkheid voor eigen handelen.
Werkwijze:
Wederzijdse Hulpbijeenkomsten (WH) waarin jongeren praten over hun problemen en zichzelf. De kern van het programma bestaat uit drie onderdelen: Omgaan met agressie, Sociale Vaardigheden en het Nemen van sociaal zuivere morele beslissingen. Elk onderdeel bestaat uit tien sessies die in de groep worden uitgevoerd.
Duur:
Half tot één jaar, 30 bijeenkomsten.
Professionals:
Het programma kan worden uitgevoerd door stafleden en groepsleiders van de instellingen waar de betrokken jongeren verblijven. De stafleden en groepsleiders dienen daartoe speciaal te worden getraind.
Effectiviteit:
Het programma heeft een matig tot redelijk effect op het voorkomen van denkfouten bij deze jongeren.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 jongeren per groep).
Locatie:
Zowel in gesloten als open residentiële jeugdvoorzieningen, in instellingen voor dagbehandeling alsook in ambulante settings.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
111
Genoeg van geweld Doelgroep:
Mannen, plegers van huiselijk geweld
Doel:
Drempel verlagen om deel te nemen aan een cursus waarin je leert anders om te gaan met agressie.
Werkwijze:
Online groepscursus gebaseerd op de groepscursus Agressie de baas. De online cursus wordt in eerste instantie aangeboden als pilot in de regio Rijnmond / Nieuwe Waterweg noord.
Duur:
8 wekelijkse chat-sessies van anderhalf uur
Professionals:
Gespecialiseerde RIAGG-therapeut.
Effectiviteit:
Een pilot-studie moet nog starten.
Type interventie:
Individuele online interventie
Locatie: Erkend:
Thuis.
Schema Almere:
Nee
Niet erkend.
112
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Geweld in Relaties Interventie Project (GRIP) Doelgroep:
Mannen die strafrechtelijk veroordeeld zijn of in afwachting zijn van een veroordeling voor het plegen van lichamelijk, psychisch en/of seksueel geweld tegen de vrouwelijke partner.
Doel:
Voorkomen van herhaling van gewelddadig gedrag in huidige of volgende relaties.
Werkwijze:
GRIP maakt gebruik van een cognitief-gedragsmatige methodiek met specifieke aandacht voor machtsverhoudingen in het algemeen en verhoudingen tussen man en vrouw in het bijzonder. Relationeel geweld wordt in deze methode gezien als aangeleerd gedrag, dat als middel wordt gebruikt om binnen een relatie macht en controle uit te oefenen. Het behandelprogramma is gebaseerd op het Duluth Domestic Abuse Intervention Project, dat in de jaren tachtig is ontwikkeld in Duluth in de Verenigde Staten.
Duur:
Zes tot zeven maanden.
Professionals:
Twee speciaal opgeleide behandelaars.
Effectiviteit:
Bij het evaluatieonderzoek bleek het aantal deelnemers sterk achter te blijven bij de verwachting, waardoor een effectmeting niet mogelijk bleek. Er is daarom besloten de oorzaken van de achterblijvende instroom in het evaluatieonderzoek centraal te stellen. 113
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Niet erkend, daarom per 2010 niet meer door 3RO.
Ministerie van Justitie
Groeps Agressie Regulatie (GAR) Training Doelgroep:
Volwassen mensen die agressief gedrag vertonen.
Doel:
Het verkrijgen van handvatten om risicofactoren te verminderen en het versterken van de potentiële mogelijkheden om zich constructiever te gedragen. Door het in beeld brengen van de verschillende risicofactoren en het trainen van beschermende factoren wordt de deelnemer in staat gesteld om zijn of haar agressief gedrag beter te hanteren waardoor de kansen op recidive verminderen.
Werkwijze:
Door te praten, oefeningen te doen, door een koppeling te maken met sport en theorielessen krijgen deelnemers inzicht in het eigen agressiegedrag en worden vaardigheden geleerd om met eigen en andermans agressie om te gaan. Door gebruikmaking van verschillende instrumenten (zoals het frustratievat, de thermometermethode, een rollenspel en themabesprekingen) komen deelnemers tot inzichten die hen helpen met gedragsverandering.
. Duur:
8 bijeenkomsten.
Professionals:
Speciaal opgeleide trainers.
Effectiviteit:
Geen informatie bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
114
Naam rapport
Niet erkend, vervalt daarom bij 3RO.
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling voor daders van agressieve delicten Doelgroep:
Twee doelgroepen: 18+: Volwassen plegers van geweldsmisdrijven, 12+: Agressieve jongeren vanaf twaalf jaar. Er zijn aparte groepen van plegers van geweldsmisdrijven met zwakkere verstandelijke vermogens.
Doel:
Het herkennen van risicofactoren die tot agressief gedrag kunnen leiden en leren beheersen van dit gedrag. Belangrijke onderdelen zijn: uitbreiden van sociale vaardigheden en leren verdragen van een bepaalde mate van frustratie. Uiteindelijke doel is voorkomen van terugval in agressief en/of strafbaar gedrag.
Werkwijze:
De behandeling bestaat uit cognitieve gedragstherapie (leren reguleren van agressieve gevoelens door zicht te krijgen op denken en handelen) en psycho-educatie (uitleg over stoornissen van de impulscontrole). De behandeling kan worden aangevuld met individuele gesprekken of partnerrelatiegesprekken.
Duur:
Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur.
Professionals:
Twee behandelaars van centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend. 115
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling terugvalpreventie
116
Doelgroep:
Deelnemers hebben meestal één of meerdere delicten gepleegd en zijn door hun gedrag herhaaldelijk in de problemen gekomen.
Doel:
Het voorkomen van terugval in strafbaar en/of schadelijk gedrag.
Werkwijze:
De groepsbehandeling is gericht op het onder controle krijgen van problematisch gedrag. Dit wordt bereikt door inzicht te geven in het eigen gedrag en door antwoord te geven op de vraag waarom bepaald gedrag voorkomt. In het eerste deel van de behandeling wordt geprobeerd bepaalde gedragspatronen te herkennen, in het tweede deel wordt geprobeerd deze gedragspatronen te doorbreken.
Duur:
Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur.
Professionals:
Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend, daarom vervallen bij 3RO per 2010.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling voor plegers van huiselijk geweld Doelgroep:
Mannen die verbaal of fysiek huiselijk geweld gepleegd hebben. Dit kan gebeurd zijn binnen een bestaande of een inmiddels beëindigde partnerrelatie. Ook kan het gaan om huiselijk geweld tegen een kind.
Doel:
Het stoppen van geweld en het op termijn voorkomen van terugval in huiselijk geweld.
Werkwijze:
De groepsbehandeling is gericht op het leren beheersen van agressie. Er wordt geleerd hoe riskante situaties anders aangepakt kunnen worden. De behandeling bevat onder andere de volgende onderdelen: time-out procedure, psycho-educatie en cognitieve gedragstherapie. Verder kan de behandeling worden aangevuld met individuele gesprekken, partnerrelatie- of gezinsgesprekken. Soms is ondersteuning van de behandeling met medicijnen noodzakelijk.
Duur:
Variabel, wekelijkse bijeenkomsten van maximaal anderhalf uur.
Professionals:
Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
117
Ministerie van Justitie
Groepsbehandeling voor plegers van zedendelicten tegen kinderen Doelgroep:
Plegers van zedendelicten tegen kinderen. De groepen worden ingedeeld volgens leeftijd. Er zijn aparte groepen voor plegers van zedendelicten tegen kinderen met zwakkere verstandelijke vermogens.
Doel:
Het doel van de behandeling is het voorkomen van terugval in strafbaar gedrag. Het uitgangspunt van de behandeling is no cure but control. Met andere woorden: deelnemers blijven kwetsbaar maar door middel van een betere zelfcontrole en een grotere sociale controle leren ze om strafbaar gedrag te vermijden.
Werkwijze:
De groepsbehandeling is bedoeld om inzicht te krijgen in de achtergronden van dit gedrag en in de manier van denken die ermee samenhangt. Er wordt gewerkt aan het onderkennen van mogelijk riskante situaties in de toekomst en naar het zoeken van alternatieven.
Duur:
Eén tot anderhalf jaar.
Professionals:
Twee behandelaars, werkzaam bij centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (maximaal 8 deelnemers).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
118
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Handen Thuis Doelgroep:
Mannen (18-65 jaar) met een lichte verstandelijke handicap die vanwege seksueel grensoverschrijdend gedrag met justitie in aanraking zijn geweest, of dreigen te komen.
Doel:
Voorkomen dat de cliënt opnieuw in de fout gaat.
Werkwijze:
Hoe meer hij zijn eigen aandeel in het delictgedrag erkent, hoe groter de kans dat hij de drang ertoe onder controle krijgt. De behandeling richt zich op die controle en op gedragsveranderingen, het vergroten van sociale vaardigheden en omgaan met gevoelens.
Duur:
Twaalf maanden.
Professionals:
Twee vaste groepsbegeleiders (man en vrouw) die een verschillende rol kunnen hebben. De een kan bijvoorbeeld meer steunend zijn en de ander meer confronterend. Een van de begeleiders is een ggz-verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met een verstandelijke handicap.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbehandeling.
Locatie:
Klinisch (deeltijdbehandeling).
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
119
Ministerie van Justitie
Held zonder geweld Doelgroep:
Agressieve en/of gewelddadige cliënten, mannen en jongens, zoals agressieve leerlingen in het voortgezet onderwijs, daders van huiselijk geweld en delinquenten met geweldsdelicten. De behandeling kan ook gegeven worden aan cliënten met agressieproblematiek in het maatschappelijk werk, in de geestelijke gezondheidszorg en in de verslavingszorg.
Doel:
Doel van de methodiek is gedragsverandering bij de deelnemers.
Werkwijze:
De methodiek “Held zonder geweld” bestaat uit een agressiehanteringstherapie en is gebaseerd op de Aggression Replacement Training van Arnold P. Goldstein. De interventie bestaat uit de volgende onderdelen: woedebeheersing, sociale vaardigheden, moreel redeneren, zelfregulatievaardigheden en terugkombijeenkomsten. Per bijeenkomst zijn de doelstellingen en de interventies uitgewerkt in voorbeelden en oefeningen.
Duur:
18 bijeenkomsten: 15 wekelijkse bijeenkomsten en 3 terugkombijeenkomsten.
Professionals:
Twee vaste groepsbegeleiders (man en vrouw) die een verschillende rol kunnen hebben. De een kan bijvoorbeeld meer steunend zijn en de ander meer confronterend. Een van de begeleiders is een ggz-verpleegkundige die veel ervaring heeft met mensen met een verstandelijke handicap.
Effectiviteit:
Omdat per bijeenkomst de doelstellingen en de interventies zijn uitgewerkt in voorbeelden en oefeningen wordt meer uniformiteit bereikt tussen behandelaars en instellingen, waarmee op de langere termijn nadere kennis over de effecten van de behandeling zal worden vergaard.
Type interventie:
Groepsbehandeling (5-8 deelnemers).
120
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Locatie:
De behandeling kan zowel in ambulante als in residentiële settings worden gegeven.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee (JusTact ART obv Held Zonder Geweld)
121
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Herstelbemiddeling Doelgroep:
Daders van lichte incidenten in de leeftijd van 10 tot 23 jaar.
Doel:
Niet de persoon van de dader wordt veroordeeld maar zijn gedrag. Daarmee is een herstelbijeenkomst voor de dader een aanzet om een meer positieve wending aan zijn of haar leven te geven en daarmee het vertrouwen in zichzelf terug te winnen, maar ook die van mensen in zijn of haar omgeving en die van de samenleving als geheel.
Werkwijze:
Spirit organiseert bijeenkomsten waarin dader(s) en slachtoffer(s), hun families en sociale netwerken het wangedrag van de dader(s) gezamenlijk bespreken. Zo’n herstelbijeenkomst biedt gelegenheid voor het uitwisselen van gedachten, gevoelens en beleving van het gebeurde door er met elkaar over te praten. Hierdoor veranderen beelden en (voor)oordelen die mensen over elkaar hebben en ontstaat ruimte voor herstel.
Duur:
Aantal gesprekken en follow-up onderzoek.
Professionals:
Een coördinator die hier speciaal voor getraind is.
Effectiviteit:
Het proces naar een herstelbijeenkomst is intensief en zeer leerzaam voor beide partijen. Resultaten met betrekking tot recidivevermindering en effectiviteit zijn niet bekend.
Type interventie:
Individuele behandeling (zowel dader als slachtoffer).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
122
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Hoe blijf ik mezelf de baas? Doelgroep:
Leerlingen op scholen voor voortgezet onderwijs met diverse agressieproblematiek. Te denken valt aan: negeren van regels, bedreigen van docenten, vechten met medeleerlingen en/of spijbelen vanwege problemen met docenten.
Doel:
Doel is de leerling te leren omgaan met gevoelens van irritatie, boosheid, woede of agressie en hem/ haar te leren doelen te bereiken zonder anderen of zichzelf te beschadigen of te benadelen.
Werkwijze:
De training is gebaseerd op de Agression Replacement Training (ART) van Goldstein, Glick en Gibbs.
Duur:
Niet bekend.
Professionals:
Opgeleid tot trainer bij psychologisch adviesbureau NOA.
Effectiviteit:
Volgens de ontwikkelaar van de training wordt storend agressief gedrag daadwerkelijk verminderd, maar dit is (nog) niet wetenschappelijk aangetoond.
Type interventie:
Individuele gesprekken en groepsbijeenkomsten.
Locatie: Erkend:
School. Niet erkend. 123
Schema Almere:
Naam rapport
Nee
Ministerie van Justitie
Individuele module Huiselijk Geweld
124
Doelgroep:
Plegers van huiselijk geweld.
Doel:
Het direct stoppen van het geweld in de thuissituatie.
Werkwijze:
De module is gebaseerd op gedragstherapeutische principes. Bij de behandeling wordt ook het slachtoffer (vaak de partner) betrokken, zij het in beperkte mate. Aanvullend of aansluitend op de individuele sessies kan er systeemtherapie of groepstherapie aangeboden worden. Aan het eind van de sessies wordt gekeken of een vervolg noodzakelijk en/of mogelijk is, waarbij ook verwezen kan worden naar de reguliere GGZ. Na aanvraag start de module binnen vijf dagen met als doel binnen twee weken twee gesprekken gehad te hebben.
Duur:
Acht sessies.
Professionals:
Systeemtherapeut NVRG-geregistreerd bij deze meervoudige problematiek en/of complexe systeemproblematiek.
Effectiviteit:
?
Type interventie:
Individuele sessies.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Ja (Tactus)
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Kade 17 (Altrecht) Doelgroep:
Mensen met grensoverschrijdend gedrag met (dreigende) politie- en justitiecontacten. Bij veel cliënten is er sprake van bijkomende problemen zoals verslaving en/of een verstandelijke beperking.
Doel:
Het stoppen van het delictgedrag en/of het voorkomen van recidive door forensisch psychiatrische behandeling.
Werkwijze:
De aanpak richt zich op de volgende thema’s: • Agressiegerelateerde problematiek; • Huiselijk geweld problematiek; • Seksueel gerelateerde problematiek;
Duur:
Afhankelijk van de specifieke behandeling/ problematiek.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel.
Locatie:
Thuis of klinisch (in detentie).
Erkend:
Niet erkend
Schema Almere:
Ja (Barentsz Kliniek, Altrecht) 125
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Klinische behandeling Groot Batelaar Doelgroep:
Mannen en vrouwen die met justitie in aanraking zijn gekomen (of dreigen te komen), met een meervoudige problematiek waarbij persoonlijkheidsstoornissen voorop staan.
Doel:
Bereiken dat mensen die met Justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen, een meer passende rol en functie in de samenleving gaan vervullen. Hiermee wil de interventie tevens bijdragen aan een veiligere samenleving waarin mensen tot hun recht komen.
Werkwijze:
Mensen weer perspectief geven en bereiken dat ze zichzelf weer kunnen redden, door te integreren in gezin en samenleving, het opbouwen van relaties, het volgen van een opleiding en uitvoeren van werk.
Duur:
Tussen de 8 en 12 maanden.
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie (indien nodig aanvullend individuele behandeling).
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils, Groot Batelaar)
126
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Model van Duluth Doelgroep:
Daders van relationeel geweld.
Doel:
Het tegengaan van partnermishandeling.
Werkwijze:
In het model van Duluth wordt ervan uitgegaan dat daders van relationeel geweld acht tactieken gebruiken om controle en macht over hun partner te verkrijgen en te behouden. Tegenover de acht machts- en controle tactieken staan een achttal gedragingen die de basis vormen voor een gelijkwaardige, respectvolle relatie. In behandelprogramma’s die gebaseerd zijn op het model van Duluth leren daders machts- en controletactieken af en wordt hen gedrag aangeleerd dat leidt tot een gelijkwaardige, niet-gewelddadige relatie.
Duur:
Niet bekend.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Gebaseerd op partnerrapportage blijkt dat behandelde daders van relationeel geweld 40% kans en onbehandelde daders 35% kans hebben geen geweld meer te plegen. Uitgedrukt in percentages heeft behandeling dus een recidive-afname van 5% (gebaseerd op partnerrapportage) tot gevolg.
Type interventie:
Individueel.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
127
Ministerie van Justitie
Ouderschap met liefde en grenzen
128
Doelgroep:
Jongeren met gedragsproblemen tussen de twaalf en achttien jaar, samen met hun ouders of verzorgers.
Doel:
Het doel van de behandeling is om ouders de middelen te geven om hun ontspoorde kinderen weer op de goede weg te krijgen. Daarbij ligt de nadruk op het herstel van wederzijds begrip, vertrouwen en genegenheid. Het programma probeert op deze manier een neerwaartse spiraal te doorbreken.
Werkwijze:
Volwassen worden is een lastig proces, waarbij jongeren soms ontsporen. Sommige jongeren worden bijvoorbeeld snel agressief of spijbelen en gebruiken drugs. Anderen vertonen crimineel gedrag, waardoor ze in aanraking komen met politie en mogelijk justitie. Dit soort gedragsproblemen trekt een zware wissel op een gezin. Ouders verliezen steeds meer de greep op hun kinderen. Ouderschap met liefde en grenzen gaat in op de vraag hoe deze verstoorde relatie weer hersteld kan worden.
Duur:
Half jaar (6 wekelijkse bijeenkomsten van 2 uur, daarna coaching).
Professionals:
Behandelaars van centrum voor ambulante forensische psychiatrie.
Effectiviteit: Type interventie:
Onbekend.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (De Waag Flevoland)
Naam rapport
Gezinstraining.
Ministerie van Justitie
Persoonlijke Agressie Regulatie (PAR) Training Doelgroep:
Volwassen mensen die agressief gedrag vertonen.
Doel:
Het verkrijgen van handvatten om risicofactoren te verminderen en het versterken van de potentiële mogelijkheden om zich constructiever te gedragen. Door het in beeld brengen van de verschillende risicofactoren en het trainen van beschermende factoren wordt de deelnemer in staat gesteld om zijn of haar agressief gedrag beter te hanteren waardoor de kansen op recidive verminderen.
Werkwijze:
Door te praten, oefeningen te doen, door een koppeling te maken met sport en theorielessen krijgen deelnemers inzicht in het eigen agressiegedrag en worden vaardigheden geleerd om met eigen en andermans agressie om te gaan. Door gebruikmaking van verschillende instrumenten (zoals het frustratievat, de thermometermethode, een rollenspel en themabesprekingen) komen deelnemers tot inzichten die hen helpen met gedragsverandering.
. Duur:
8 bijeenkomsten.
Professionals:
Speciaal opgeleide trainers.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individuele training. 129
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend, vervalt daarom 2010 bij 3RO
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Polikliniek Groot Batelaar
130
Doelgroep:
Jongens en meiden van 12 tot 24 jaar, die met justitie in aanraking zijn gekomen of dreigen te komen, waarbij ontwikkelingsstoornissen, persoonlijkheidsproblematiek en systeemproblematiek voorop staan. Er is in DSM-IV termen zowel sprake van As 1 én/of As 2 problematiek. In hun voorgeschiedenis is vaak sprake van pedagogische en affectieve verwaarlozing, problematische en verstoorde gezinsrelaties, sociaal traumatiserende factoren, mislukkingen in school en werksituatie.
Doel:
Het doel van de behandeling is daarom tweeledig: de behandeling van de ontwikkelings- en/of pesoonlijkheidsstoornis en het voorkomen van recidive. We willen de jongeren de gelegenheid geven adequate gedragsalternatieven aan te leren, uitgaande van hun persoonlijke mogelijkheden.
Werkwijze:
In de behandeling wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan het (blijven) volgen van onderwijs en het vinden en/of vasthouden van werk. Jongeren kunnen op de polikliniek verschillende therapievormen volgen, zoals individuele of groepspsychotherapie, psychomotorische therapie, medicamenteuze therapie, systeemtherapie en creatieve therapie. Ook bestaat de mogelijkheid om deel te nemen aan een Agressie Controle Groep of een Dadergroep Zedendelicten.
Duur:
Variabel (afhankelijk van behandelvorm).
Professionals:
Behandelteam.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel- en groepsaanbod.
Locatie:
Poliklinisch
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Ja (Leger des Heils Groot Batelaar)
131
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Radicalisme - Extremisme
132
Doelgroep:
Mensen die door middel van radicale denkbeelden problemen veroorzaken dan wel zelf in de problemen zijn gekomen. Dit kunnen problemen zijn die een directe uiting zijn van een radicale extreme opvatting maar ook geweldsdelicten met als achtergrond een vooroordeel ten opzichte van bepaalde gedragingen en/of bevolkingsgroepen.
Doel:
Door het verstevigen van de identiteit van deelnemers de mogelijke criminogene beïnvloeding van radicale extremen uitingen te reduceren, waardoor de kansen op recidive wordt verminderd.
Werkwijze:
In de training wordt specifieke aandacht gegeven aan de sociale, de cognitieve en de morele ontwikkelingsachterstanden die de oorzaak kunnen zijn van een zwakke identiteit. Het elimineren van risicofactoren. Dit moet leiden tot betere beeldvorming over zichzelf en anderen. Tijdens de training wordt gebruik gemaakt van diverse methodieken onder andere Meta plan, Groepsdynamica, RET (Rationele Emotieve Therapie), ART, MRT (Moral Reasoning Training), Goldstein en diverse actuele TV uitzendingen.
. Duur:
8 bijeenkomsten.
Professionals:
Speciaal opgeleide trainers.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Reasoning and Rehabilitation Cognitive Skills Development Program Doelgroep:
Volwassenen die een strafbaar feit hebben gepleegd.
Doel:
Minder recidive bij de doelgroep.
Werkwijze:
Het programma bestaat uit groepsdiscussie, rollenspellen, puzzels, spellen en denkoefeningen die ontworpen zijn om vaardigheden aan te leren aan de deelnemers. Zij ontwikkelen dekvaardigheden die hen in staat stellen hun opties uit te breiden wanneer zij de problemen of situaties ervaren waardoor zij vroeger in problemen kwamen. Dit gebeurt door één vaardigheid te introduceren, en dit materiaal op een later tijdstip herhalen samen met een zelfde maar nieuwe cognitieve vaardigheid.
Duur:
35 bijeenkomsten.
Professionals:
Gecertificeerde trainer.
Effectiviteit:
In Engeland was het voorlopige resultaat van een eerste onderzoek naar het programma in de gevangenis dat het programma minder recidive tot gevolg had (na een jaar), maar hier werd geen significantie bereikt. Het van oorsprong Canadese programma is zonder meer toepasbaar in andere landen. Het kan iets aangepast worden aan de culturele samenhang in een land. In Nederland wordt overwogen één (of meer) proefprojecten met R&R te starten.
Type interventie:
Groepsinterventie (6-8 deelnemers).
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
133
Stress Inoculation Treatment Doelgroep:
Daders van gewelddadig gedrag.
Doel:
De nieuw aangeleerde vaardigheden moeten een automatische reactie gaan vormen op toekomstige boosheid-uitlokkende situaties, zodat gewelddadig gedrag voorkomen wordt.
Werkwijze:
Er wordt gebruik gemaakt van cognitief gedragstherapeutische technieken waaronder cognitieve herstructurering, relaxatietraining, verbeeldingsoefeningen (imaginaire exposure) en het vergroten van het probleemoplossend vermogen door middel van rollenspelen en ‘modeling’.
Duur:
Onbekend.
Professionals:
Hogere beroepsopleiding in een Agogische richting.
Effectiviteit:
Een aantal onderzoeken naar de effectiviteit van de stress-inoculatie training bij volwassen gedetineerden en jeugdige delinquenten, waarbij al dan niet gebruik werd gemaakt van controle- en/of vergelijkinsgroepen, laten onder andere een afname in zelfrapportage van agressie en recidivecijfers zien.
Type interventie:
Groepstraining.
Locatie:
Klinisch.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee
134
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Systeembehandeling bij Huiselijk Geweld Doelgroep:
Cliëntsystemen waarbij sprake is van verslavingsproblematiek en huiselijk geweld. Hieronder worden partnerrelaties, gezinsrelaties en relaties met overige naast betrokkenen verstaan.
Doel:
Primair: Het direct stoppen van het geweld in de thuissituatie. Secundair: Veranderen van gezins- en/of partnerrelatiepatronen en gedragingen die verslavingsgedrag en huiselijk geweld in stand houden en/of veroorzaken.
Werkwijze:
- Cliënten krijgen (in)zicht in de functie van het middel/ geweld binnen de relatie - Cliënten krijgen (in)zicht in de mogelijkheden tot veranderen binnen de relatie - Cliënten brengen gedragsverandering aan in de (onderlinge) relatie(s) waardoor functie van gebruik vermindert/verdwijnt
Duur:
Variabel.
Professionals:
Systeemtherapeut NVRG-geregistreerd bij deze meervoudige problematiek en/of complexe systeemproblematiek.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Partner/gezinsessies. 135
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend. Vervalt daarom bij 3RO
Schema Almere:
Ja (Tactus)
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Systeemgerichte Aanpak van Geweld in Relaties (SAGR)
136
Doelgroep:
Slachtoffers en daders van huiselijk geweld.
Doel:
Het stoppen van geweld in de relatie en het bevorderen dat beide ouders actief participeren in de opvoeding en verzorging van hun kinderen. Bovendien heeft De Aanpak als doel te voorkomen dat beide partners opnieuw in een gewelddadige partnerrelatie terechtkomen.
Werkwijze:
Systeemgerichte benadering waarin verschillende hulpinstellingen (zoals vrouwen-opvang, maatschappelijk werk, Fiom, GGZ) kunnen participeren. De Aanpak kent drie fasen: de motiveringsfase, de individuele hulpverleningsfase en de systeemgerichte hulpverleningsfase. De methode bevat verschillende onderdelen en modulen, wat hulpverlening op maat mogelijk maakt.
Duur:
Variabel.
Professionals:
Systeemtherapeut NVRG-geregistreerd.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Partner/gezinsessies.
Locatie:
Ambulant/thuis.
Erkend:
Niet erkend. Vervalt daarom bij 3RO
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Taakstraf Alcohol Delinquentie Doelgroep:
Plegers van gewelds- en vermogensdelicten, waarbij riskant, problematisch – dus niet direct verslaafd - alcoholgebruik een rol heeft gespeeld.
Doel:
Door middel van kennisvermeerdering, inzichtvergroting, bewustwording, motivering en gedragstraining wordt cliënten geleerd om alcoholmisbruik te controleren en mer alcoholgebruik verbonden delictgedrag te voorkomen. Het doel van de training is: deelnemers zijn in staat herhaling van het door hen gepleegde delict te voorkomen.
Werkwijze:
Het programma start met een individueel gedeelte de “Doorlichting Voorlichting Alcoholgebruik (DVA). Na het invullen van een vragenlijst wordt bepaald welke rol alcohol in iemands leven speelt. In de hierop volgende groepsbijeenkomsten wordt met behulp van de delictketen eigen gedrag ontleed. De TAD wordt afgesloten met een eindgesprek.
Duur:
Zeven weken (28 uur).
Professionals:
De Alcohol training wordt in Utrecht uitgevoerd door: CMB.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbijeenkomsten met individuele onderdelen. 137
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend.
Schema Almere:
Nee moet in schema Almere, via Tactus
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Terugvalpreventietraining Huiselijk Geweld Doelgroep:
Personen die geweld hebben gebruikt tegen hun (ex-) partner / huisgenoot. Het gaat dan met name om de “lichte” huiselijk geweldzaken, bepaald aan de hand van het dossier, de RISc, het professioneel oordeel van de reclasseringswerker en in de toekomst het aanvullend diagnose-instrument B-Safer.
Doel:
Daders van huiselijk geweld leren inzicht te geven in de factoren die een rol speelden in de directe aanloop tot de agressieve actie. In de training leren zij beter met die factoren om te gaan en gebruik te maken van steun van anderen, waar het hen zelf (nog) niet lukt.
Werkwijze:
Tijdens de training Huiselijk Geweld is specifieke aandacht voor machtsverhoudingen in het algemeen en verhoudingen tussen man en vrouw in het bijzonder. Het is een inzichtgevende training, waarbij het delictscenario centraal staat: de deelnemer ziet stapsgewijs zijn eigen gedrag, gevoelens en de directe aanleidingen onder ogen. Het programma valt in vier zogenaamde themapunten uiteen: het samen huishouden; sociale contacten en communicatiepatronen; ruzie en delict; relatie en ruzie.
Duur:
Drie maanden (12 sessies).
Professionals:
Terugvalpreventietraining huiselijk geweld wordt in Utrecht uitgevoerd door: Reclassering Nederland.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
138
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Terugvalpreventie agressieve delicten Als de erkende interventie ART Wiltshire-nl beschikbaar is, vervangt deze de training agressiebeheersing (TAB) en de terugvalpreventie agressieve delicten. Doelgroep:
Bekennende daders agressief delict (niet voor verslaafden of personen met een psychiatrische of persoonlijkheidsstoornis).
Doel:
Meer inzicht, het leren beheren en beheersen van delictgevoelig gedrag en vergroten verantwoordelijkheid.
Werkwijze:
Duur:
Programma waarin deelnemer en trainer stap voor stap het delict onder ‘de loep’ nemen. Op een rij zetten van verstandelijke, emotionele, gedragsmatige en situatiegebonden factoren. Zo ontstaat een helder beeld van de daad. 12 bijeenkomsten van 2,5 uur.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel re-integratieprogramma.
Locatie: Erkend:
Klinisch. Niet erkend. Daarom gaat vervallen bij 3RO 139
Schema Almere:
Naam rapport
Nee
Ministerie van Justitie
Terugvalpreventie seksuele delicten Doelgroep:
Bekennende plegers van zedendelicten (niet voor verslaafden of personen met een psychiatrische of persoonlijkheidsstoornis).
Doel:
Factoren leren beheren en beheersen, verantwoordelijkheid vergroten en problemen op een andere manier leren aanpakken.
Werkwijze:
Programma leidt tot meer inzicht in factoren die een rol speelden in de aanloop naar het delict. Zes maanden (tien weken één sessie per week, daarna 16 weken één sessie per twee weken).
Duur:
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel re-integratieprogramma.
Locatie: Erkend:
Klinisch.
Schema Almere:
Nee
Niet erkend.
140
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Testosteron reducerende behandeling Doelgroep:
Daders van zedendelicten die seksueel geweld hebben gebruikt.
Doel:
Recidive bij zedendelinquenten voorkomen.
Werkwijze:
Seksuele opwindbaarheid en seksuele interesse lijken in zekere mate afhankelijk te zijn van adequate testosteronconcentraties in het bloed. Derhalve zouden farmaca die een verminderde concentratie van testosteron tot gevolg hebben of het effect van testosteron op de doelwitorganen verhinderen, een rol kunnen spelen in de behandeling van zedendelinquenten. Niet bekend.
Duur: Professionals:
Arts/psychiater die medicatie voorschrijft en controleert.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
Niet erkend.
141
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Training agressiebeheersing Huiselijk Geweld Doelgroep:
Personen die voor lichtere geweldsdelicten in de huiselijke sfeer zijn veroordeeld.
Doel:
Een programma leert ‘lichtere’ plegers van huiselijk geweld alternatieven voor agressief gedrag aan. De straf is ontwikkeld omdat binnen reguliere TAB- groepen de norm heerst dat je geen vrouwen slaat, en dat agressie binnen relaties een ander verloop heeft dan agressie op straat.
Werkwijze:
De training is gericht op vergroting van inzicht in delictgedrag en gedragsoefening. Volgens de programmabeschrijving beseffen daders van huiselijk geweld vaak niet waar hun agressie vandaan komt. De training is gebaseerd op de programmabeschrijving van de reguliere Training Agressie Beheersing (TAB), waarbij meer dan bij de reguliere TAB aandacht wordt besteed aan emoties en irritaties die aan geweld in huiselijke sfeer ten grondslag liggen. Ook de interactie tussen de dader en het slachtoffer staat meer centraal. Tien weken (26 uur).
Duur: Professionals:
De Training agressiebeheersing wordt in Utrecht uitgevoerd door: Leger des Heils.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbijeenkomsten.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
142
Naam rapport
Niet erkend. nu is er een erkende training huiselijk geweld
Ministerie van Justitie
Training Huiselijk Geweld Doelgroep:
Bekennende daders van huiselijk geweld (niet voor verslaafden of personen met een psychiatrische of persoonlijkheidsstoornis).
Doel:
Vergroten verantwoordelijkheid en alternatief gedrag leren waarmee deelnemer zijn problemen op een andere wijze kan aanpakken.
Werkwijze:
Duur:
Programma waarin deelnemer en trainer stap voor stap het delict onder ‘de loep’ nemen. Op een rij zetten van verstandelijke, emotionele, gedragsmatige en situatiegebonden factoren. Zo ontstaat een helder beeld van de daad. 12 bijeenkomsten + evaluatie.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individueel reïntegratieprogramma.
Locatie: Erkend:
Klinisch.
Schema Almere:
Nee
Niet erkend. er is nu een erkende
143
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Training voor plegers van huiselijk geweld
144
Doelgroep:
Mannelijke daders van huiselijk geweld in heteroseksuele relaties.
Doel:
Preventie van recidieve en het verhogen van de veiligheid van vrouwen en kinderen.
Werkwijze:
Duur:
De training is gebaseerd op het internationaal toegepaste programma Integrated Domestic Abuse Programme (IDAP). Het IDAP programma maakt gebruik van een integrale aanpak waarin alle instanties die betrokken zijn bij huiselijk geweld samenwerken. Deze werkwijze sluit nauw aan bij de Aanwijzing Huiselijk Geweld van het Parket Generaal, en bij de al bestaande werkwijze in Nederland. Niet bekend.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Dit programma wordt in 2009 ontwikkeld, voorgelegd aan de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie en getest in de praktijk. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Training voor plegers van seksuele delicten Doelgroep:
Plegers van seksuele delicten.
Doel:
Preventie van recidieve en het verhogen van de veiligheid van vrouwen en kinderen.
Werkwijze:
Duur:
De training is gebaseerd op het internationaal toegepaste programma Integrated Domestic Abuse Programme (IDAP). Het IDAP programma maakt gebruik van een integrale aanpak waarin alle instanties die betrokken zijn bij huiselijk geweld samenwerken. Deze werkwijze sluit nauw aan bij de Aanwijzing Huiselijk Geweld van het Parket Generaal, en bij de al bestaande werkwijze in Nederland. Niet bekend.
Professionals:
Niet bekend.
Effectiviteit:
Dit programma wordt in 2009 ontwikkeld, voorgelegd aan de Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie en getest in de praktijk. Landelijke implementatie wordt verwacht in 2010.
Type interventie:
Groepsinterventie.
Locatie: Erkend:
Ambulant. Niet erkend. 145
Schema Almere:
Naam rapport
Nee
Ministerie van Justitie
Training preventie huiselijk geweld Doelgroep:
Mannen die verbaal of fysiek huiselijk geweld gepleegd hebben. Dit kan gebeurd zijn binnen een bestaande of een inmiddels beëindigde partnerrelatie. Ook kan het gaan om huiselijk geweld tegen een kind.
Doel:
Het doel van de behandeling is het stoppen van geweld en het op termijn voorkomen van terugval in huiselijk geweld.
Werkwijze:
De behandeling is gericht op het leren beheersen van agressie en hoe riskante situaties anders aangepakt kunnen worden. De behandeling bevat de volgende onderdelen: • Time-out procedure: Het herkennen van risicosignalen en het tijdig verlaten van een dreigende situatie om de gemoederen te laten bedaren. • Psycho-educatie: Uitleg over de omgang met agressie. • Cognitieve gedragstherapie: Het anders leren denken, handelen en leren om verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen gedrag.
146
Duur:
Variabel. Er worden wekelijkse bijeenkomsten gehouden.
Professionals:
De Training preventie huiselijk geweld wordt in Utrecht uitgevoerd door: De Waag.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbehandeling (maximaal 8 personen).
Locatie:
Ambulant.
Erkend:
Niet erkend. Daarom vervallen bij 3RO
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Triple-Ex Doelgroep:
Verslaafden met een justitiële achtergrond.
Doel:
Ex-gedetineerde verslaafden begeleiden naar een situatie waarin sprake is van maatschappelijke integratie en van duurzame abstinentie van drugs.
Werkwijze:
Gerichte en intensieve begeleiding aanbieden op het gebied van huisvesting, werk en opleiding, alsmede door het aanbieden van een sociaal klimaat waarin de cliënten gestimuleerd worden gezamenlijk te leven, leren en werken, eventueel aangevuld met psychosociale behandeling.
Duur:
Gemiddeld 9-12 maanden.
Professionals:
mw, verpleegk, psycholoog, psychiater, versl arts
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Groepsbehandeling.
Locatie: Erkend:
Klinisch.
Schema Almere:
Nee
Niet erkend.
147
Naam rapport
Ministerie van Justitie
Voor het te laat is
148
Doelgroep:
Mannelijke Afro-Caribische daders van huiselijk geweld in Amsterdam.
Doel:
“Voor het te laat is” richt zich op het structureel doorbreken van de geweldsspiraal.
Werkwijze:
De methodiek geeft inzicht en ondersteuning maar is geen hulpverleningsprogramma. Op een laagdrempelige manier werken hulpverleners preventief door de deelnemers op een spoor te zetten om zelf actie te ondernemen. Belangrijk onderdeel van het programma is mannen te laten inzien dat geweld een uiting is van onmacht en dat ze kunnen veranderen. Ook leren de deelnemers in een vroeg stadium signalen van conflicten te herkennen.
Duur:
Variabel.
Professionals:
Bezoekvrouwen en speciaal opgeleide trainers.
Effectiviteit:
Niet bekend.
Type interventie:
Individuele interventie.
Locatie: Erkend:
Ambulant.
Schema Almere:
Nee
Naam rapport
Niet erkend.
Ministerie van Justitie
Zorgprogramma voor forensisch psychiatrische patiënten die een seksueel agressief delict hebben gepleegd. Doelgroep:
Patiënten die erkennen één of meer seksueel agressieve delicten te hebben gepleegd en die zich in willen zetten een herhaling daarvan te voorkomen. Bij het delict spelen een perversie en/of een persoonlijkheidsstoornis een rol. Vaak is er ook sprake van gewelddadig gedrag; vaak is dat overheersend.
Doel:
Het doel van de behandeling is het voorkomen van terugval in het plegen van seksuele delicten. Hiertoe richt de behandeling zich op factoren die tot delicten hebben geleid en/of delictgedrag in stand hebben gehouden.
Werkwijze:
Delictscenario, delictanalyse, gestructureerde risicotaxatie en risicomanagement vormen de basis van de behandeling. De gedachten, gevoelens en gedragingen die voorafgaand, tijdens en na het delict een rol speelden worden door middel van de delictscenarioprocedure nauwkeurig onderzocht en vastgelegd. De onderliggende schema’s die aan de door de patiënt vertoonde gedragspatronen ten grondslag liggen, worden geïdentificeerd. De schematherapie van Young wordt hiervoor als uitgangspunt gebruikt.
Duur:
Twee jaar.
Professionals:
Behandelaars in een forensische setting. 149
Effectiviteit:
Ten aanzien van de behandeling van patiënten die een seksueel agressief delict hebben gepleegd zijn vele ontwikkelingen gaande. Nader onderzoek zal noodzakelijk zijn, daar er momenteel nog geen gegevens bekend zijn betreffende de resultaten.
Type interventie:
Groepsbehandeling (waar nodig en mogelijk vindt individueel aanbod plaats).
Naam rapport
Ministerie van Justitie
sLocatie: Erkend:
Klinisch. Niet erkend. Vervalt bij 3 RO ivm erkende interventies
Schema Almere:
Nee
150
Naam rapport
Ministerie van Justitie